STICHTING WELZIJN OUDEREN BERGAMBACHT - WERKPLAN 2012 · Werkplan 2020 SWOK-midden vastgesteld 28...

Werkplan 2020

SWOK-midden

‘Beter samen dan alleen’

INHOUDSOPGAVE WERKPLAN 2020 1. Inleiding .......................................................................................................................... 1

Kaders Werkplan 2020 ...................................................................................................... 1 2. Speerpunten werkplan 2020 ........................................................................................... 3

Permanente speerpunten .................................................................................................. 3 Specifieke speerpunten voor 2020 ..................................................................................... 3

3. Huidige producten SWOK-midden .................................................................................. 7 1. Product Informatie en advies ................................................................................... 7 2. Product Individuele Diensten ................................................................................... 7 3. Product Activiteiten .................................................................................................. 8 4. Product Vrijwilligersondersteuning/participatie ......................................................... 8 5. Product Mantelzorgondersteuning ........................................................................... 9

4. Bijlage Toelichting organisatie .......................................................................................11 5. Bijlage Overzicht aanbod zes woonkernen ....................................................................14 6. Bijlage Urenverdeling personeel ....................................................................................15 7. Bijlage Locaties en accommodaties...............................................................................16 8. Bijlage Aanpak van Eenzaamheid .................................................................................17 9. Bijlage Beleidsplan 2020-2022 ......................................................................................24

Werkplan 2020 SWOK-midden vastgesteld 28 mei 1

1. Inleiding

Stichting Welzijn & Ondersteuning Krimpenerwaard-midden is een welzijnsorganisatie voor alle inwoners waar zelfredzaamheid een uitdaging voor is of eenzaamheid een probleem is. De stichting levert aan hulpvragers informatie en advies, ondersteunende diensten, sociale activiteiten en maatschappelijke participatiemogelijkheden. Dit doet zij samen met lokale partners en vrijwilligers. Verder zet zij zich in om een gezonde en actieve leefstijl te bevorderen. Bij het opstellen van ons werkplan houden we rekening met de behoeften bij de inwoners, het beleid van de gemeente, ons eigen meerjaren beleidsplan en met diverse wetenschappelijke publicaties en eigen notities. Ook de verschillen tussen onze 6 woonkernen speelt een rol. Dit alles leidt tot permanente speerpunten en voor 2020 opnieuw tot specifieke speerpunten Vooralsnog zullen wij in 2020 in grote lijnen ons beleid van 2019 voortzetten en geen grote projecten initiëren. De ingezette koers naar een brede welzijnsorganisatie vraagt nog veel aandacht. We zetten in op een bescheiden koerswijziging waarbij preventie en eenzaamheid sleutelwoorden zijn.

Kaders Werkplan 2020

SWOK-midden.

Meerjarenbeleidsplan 2020-2022, permanente speerpunten

Notitie ‘Aanpak van eenzaamheid’

Werkplan 2019 actiepunten die doorlopen of niet 100% zijn uitgevoerd

Tabel met overzicht van ons aanbod in de zes woonkernen Gemeente Krimpenerwaard

Subsidievoorwaarden* gemeente vastgelegd in de Prestatieafspraken van de gemeente, waaronder aandacht voor huiselijk geweld. Deze zijn afgeleid uit het Subsidiebeleid.

Motie gemeenteraad M17-66 d.d. 7 november 2017 onderzoek eenzaamheid

Ambitie College van B&W: Iedereen kan meedoen

Ontwikkeling ‘integrale ingang’ voor inwoners tot het Sociale Domein, ingezet in 2018 en operationeel in 2020.

Indicatoren www.Waar staat je gemeente.nl** *Subsidievoorwaarden gemeente De gemeente heeft aan haar subsidiebeleid negen thema’s meegegeven. Om voor subsidie in aanmerking te komen draag je bij aan resultaten op onderstaande gebieden. Deze zijn vertaald naar prestatie-indicatoren. 1. Eigen netwerk, sociale omgeving en gezondheid 2. Financiële zelfredzaamheid 3. Opgroeien en opvoeden 4. Onderwijs 5. Participatie, scholing en integratie 6. Cultuur 7. Sport 8. Recreatie en toerisme 9. Economie en ondernemers Onze organisatie draagt bij aan de thema’s 1, 2, 4, 5, 6 en 7. Boven elk van ons product staan de prestatie-indicatoren genoemd waar deze een bijdrage aan leveren. **Indicatoren www.Waar staat je gemeente.nl Op de website ‘Waar staat je gemeente?’ kun je gemeenten met elkaar vergelijken op diverse thema’s. De onderstaande punten uit het thema gezondheid zijn aspecten waar wij denken indirect invloed op uit te oefenen met ons aanbod en mogelijkheden.


De gemeente Krimpenerwaard scoort t.o.v. andere gemeenten

Hoger op overgewicht,

hoger op aantal (overbelaste) mantelzorgers,

hoger op gebruik wijkverpleging en huisarts

Hoger op Eenzaamheid

Hoger op ‘bewoners staan altijd voor elkaar klaar’

Lager op ‘bewegen’

Lager op ‘samenwerking met inwoners’

Lager op ‘weerbaarheid’


2. Speerpunten werkplan 2020

Permanente speerpunten

Het bieden van informatie en advies in elke woonkern.

Het voorkomen en verminderen van eenzaamheid.

Het bevorderen van zelfredzaamheid.

Het ondersteunen van mantelzorgers.

Het bevorderen van een gezonde leefstij.l

Het vergelijken en het vergelijkbaar houden van het welzijnsaanbod in de zes woonkernen

Het zoeken naar de optimale verdeling tussen professionals en vrijwilligers zodat zoveel mogelijk taken door vrijwilligers kunnen worden uitgevoerd en de professionele inzet wordt aangewend voor taken waar specifieke competenties voor nodig zijn.

Aandacht voor de Meldcode huiselijk geweld Door

Signaleren dreigende eenzaamheid en afnemende participatie

Informeren, adviseren en/of doorverwijzen

Ontsluiten, bekendmaken van bestaand aanbod sociale/culturele beweeg- en educatieve activiteiten en aanvullen aanbod waar nodig en gewenst

Ontsluiten bestaande diensten ter ondersteuning van zelfredzaamheid en aanvullen aanbod waar nodig en gewenst

Analyse hulpvragen en werkprocessen op zoek naar taken die door vrijwilligers gedaan kunnen worden

Verspreiden van de meldcode onder professionals en vrijwilligers

Aanbieden speciaal aanbod voor mantelzorgers

Ons hele aanbod is beschreven in het hoofdstuk Huidig aanbod. Activiteiten die volgens ons van zeer groot belang zijn, zijn samen bewegen en samen eten/koken. Activiteiten die én goed zijn voor de gezondheid en mensen in contact brengen met anderen. We streven ernaar in elke kern voldoende van deze activiteiten aan te bieden.

Specifieke speerpunten voor 2020

Meenemen uit werkplan 2019

Krimpenerwaard Kookt ook in Haastrecht opzetten

Verder uitbreiden van ons netwerk met sociale partners die zich bezighouden met inwoners <65 jaar

Meer ontmoetingsactiviteiten in elke kern voor inwoners jonger dan 65 jaar, aansluiting houdend met Krimpenerwaard Bruist,

Deelname aan de werkgroep ‘integrale ingang’ en Harmonisering aanbod tussen onze zes woonkernen

Workshop verkeersveiligheid ook voor de kleinere kernen Ammerstol en Berkenwoude organiseren.

Bootcamp/buitengym senioren ook in Ammerstol en Stolwijk en wandelclub in Berkenwoude

Onderzoek naar behoeften onder inwoners Haastrecht en Stolwijk


Nieuw voor 2020

Ketenzorg in het sociaal domein: o Wij investeren tijd in de werkgroepen t.b.v. de ontwikkeling van een nieuwe integrale

toegang tot het Sociaal Domein. We zien het belang van een laagdrempelige toegang voor iedereen met een hulpvraag.

o Bevorderen van het gebruik van de Sociale Kaart van deze gemeente daar waar dat in onze mogelijkheid ligt (Welzijnsoverleg)

o Extra aandacht voor de samenwerking met huisartsen. Welzijn op recept verder implementeren.

Vrijwilligersbeleid o Inzetten speciaal op het werven van jongere vrijwilligers (< 65). Als vanouds hebben

we voor het merendeel oudere vrijwilligers (we waren een ouderenorganisatie). Om betrokkenheid, verbondenheid, netwerken, matches met jongere hulpvragers voor deze doelgroep te versterken is het nodig om ook jongere vrijwilligers te hebben.

o Certificaten ontwikkelen voor vrijwilligers van de dagbesteding/ontmoetingsgroepen Mantelzorgondersteuning:

o Door-ontwikkelen aanbod respijtzorg met onze nieuwe dienst ‘Mantelmaatjes’. ‘Mantelmaatje’ is een dienst vergelijkbaar met een Oppascentrale. Een maatje voor korte tijd, op korte termijn te reserveren.

o In het belang van het bereiken van meer mantelzorgers willen we starten met een overleg met nieuwe partners t.b.v. mantelzorgondersteuning. Doel: samen nieuw aanbod ontwikkelen van themabijeenkomsten e.a. Nieuwe partners kunnen zijn bijvoorbeeld met Nederlandse Patiënten Vereniging (NPV afd Bergambacht e.o.), MEE, Zonnebloem, Thuiszorg etc. Onder het motto ‘samen voor mantelzorgers’ . Regelmatig met elkaar in overleg levert ook betere doorverwijzing naar elkaar. Bij de start van onze mantelzorgondersteuning in Bergambacht hadden we een dergelijk netwerk/overleg. Omdat het aantal geregistreerde mantelzorgers afneemt is het goed dit overleg speciaal rondom deze doelgroep weer op te zetten.

Statushouders: Door vluchtelingenwerk en het KIC worden regelmatig activiteiten

georganiseerd waar statushouders elkaar ontmoeten. Wij willen graag het meedoen aan reguliere activiteiten met autochtonen bevorderen.

Taken van onze professionals omzetten naar vrijwilligerswerk

o Administratie rondom mantelzorgwaardering overdragen aan vrijwilliger. o Nabellen (jaarlijks) van mantelzorgers overdragen aan vrijwilliger o Hulp bij formulieren aan Arabisch sprekende mensen door Arabische vrijwilliger o Hulp bij aanvragen kindertoeslag of belastingteruggave kinderopvang bij vrijwilligers

uitzetten, hiertoe vrijwilliger opleiden o Invoeren coördinator maatjes

Armoede bestrijding/schuldhulppreventie

o De samenwerking met Humanitas en Schuldhulpmaatje, onze zusterorganisaties en afdeling schulddienstverlening gemeente beter op elkaar afstemmen.

o SWOK-midden door-ontwikkelen door het organiseren van meer preventieve activiteiten. Bijvoorbeeld informatieavonden in samen werking met anderen over toeslagen, met vrijwilligers invullen formulieren aangifte inkomstenbelasting, aanvragen belastingteruggave t.b.v. kinderopvang etc. Ook op het gebied van gezondheid, leefstijl e.d. bieden wij in samenwerking met anderen informatie en advies en activiteiten.

Aanpak eenzaamheid

o Deelname aan de werkgroep ‘Nota gezondheidsbeleid’ van de gemeente


o We doen onderzoek naar nieuwe analysemiddelen om sneller het type van ‘eenzaamheid’ te kunnen onderscheiden. Wellicht is er een soort van diagnosetool of proces om beter op eenzaamheid te kunnen inzoomen. Het beter inzoomen is belangrijk om onderscheid te kunnen maken naar de verschillende soorten eenzaamheid. Elk type vraagt om een eigen oplossing. We wijden een overleg, of stukje van het welzijnsoverleg aan het gebruik van het woord eenzaamheid. Probeer je dat woord in PR te voorkomen of juist te gebruiken. Kunnen we ‘eenzaamheid’ uit de taboesfeer halen? Zijn andere woorden beter?

o ‘Welzijn op recept’ is voor ons een project waarmee veel bereikt kan worden t.a.v. het aantal doorverwijzingen van huisartsen. Personen die eenzaam zijn wenden zich het eerst bij de huisarts (blijkt uit onderzoek). We willen een lichte variant van dit project uitproberen in een van onze zes woonkernen. Een optimale samenwerking met huisartsen is belangrijk voor een goede doorverwijzing. Stichting WON heeft dit project eerder uitgerold. We kunnen de leerpunten die zij hebben opgetekend meenemen.

o Opzetten vrijwilligers bezoekservice voor weduwen en weduwnaars o Het Welzijnspunt ook profileren als meldpunt eenzaamheid o Budget loopbaanbedrag en deskundigheidsbevordering inzetten voor vergroten

kennis over eenzaamheid. Een groter bewustzijn van de Welzijnsconsulent over de diversiteit in het probleem eenzaamheid en de oplossingen is een eerste inzet.

o Aansluiting zoeken bij een digitaal ontmoetingsplatform. Speciaal om mensen te ontmoeten die wat zoeken, partner, museummaatjes, wandelmaatjes e.d. Er zijn websites waarop mensen zelf iets kunnen aanbieden en vragen. Digitaal vaardige inwoners kunnen hier baat bij hebben. Zo’n website zou een goede aanvulling kunnen zijn en ons werk aanvullen. Zie bijvoorbeeld www.NLvoorelkaar.nl of www.vraagelkaar.nl

Overig:

o Zoeken naar meer eigen inkomsten, bijvoorbeeld d.m.v. onderverhuur.

http://www.nlvoorelkaar.nl/

http://www.vraagelkaar.nl/


o Meten is weten: Elke twee jaar houden wij een tevredenheidsonderzoek. (in 2018 hielden we dit onder mantelzorgers). In 2020 Tevredenheidsonderzoek onder onze

afnemers van individuele diensten als klusjes, vervoer.


3. Huidige producten SWOK-midden

Per product geven wij aan hoe onze organisatie aansluit bij de prestatieafspraken en de subsidiethema’s van de gemeente.

1. Product Informatie en advies

Prestatie-overeenkomst

Kernfunctie gemeente Informatie en Advies

Bijdrage aan subsidiethema

1 Eigen netwerk, sociale omgeving en gezondheid 2 Financiële zelfredzaamheid

Ambitie ‘Preventie en vroegsignalering verdienen de voorkeur’. We zijn een brede welzijnsorganisatie. Onze informatie ondersteunt zelfredzaamheid en participatie. Wij ontsluiten het aanbod van maatschappelijke ondersteuning.

Huidig aanbod A. Welzijnspunten-inloopspreekuren wekelijks in zes kernen B. Telefonische bereikbaarheid, op werkdagen van 09-13 uur C. Preventieve informatieve huisbezoeken voor 80-85 en 90 jarigen, alle

mantelzorgers en mensen met een beperking. (Op aanvraag) D. Mogelijkheid huisbezoeken aan mensen met een lichamelijke

beperking E. Mantelzorgsteunpunten elke week F. Informatiebijeenkomsten over actuele gezondheids- en welzijnsthema’s G. Nieuwsbrieven H. Website, twitter, facebook I. Huis-aan-huis welzijnsgids J. Aanwezigheid op markten, braderieën K. Deelname aan doelgroepgerichte signaleringsoverleggen waaraan

huisartsen, wijkverpleegkundigen, andere welzijnspartners, gemeente en woningbouwcorporaties deelnemen.

L. Vindplaatsmethodiek: Aan tafel bij koffieochtenden, eettafels, ontmoetingsgroepen om contacten te leggen, vragen te beantwoorden en vervolgafspraken te plannen.

M. Organiseren netwerkbijeenkomsten om wederzijds informatie te delen. N. Thema workshops Veiligheid, over verkeerstheorie, valpreventie,

inbraakpreventie, brandpreventie, digitale veiligheid e.a.

2. Product Individuele Diensten


Kernfunctie gemeente Informele zorg/diensten en dagopvang


1 Eigen netwerk, sociale omgeving en gezondheid 2 Financiële zelfredzaamheid 5 Participatie, scholing en integratie

Ambitie ‘Van maatwerk naar voorliggende voorzieningen.’ Wij ondersteunen onze kwetsbare inwoners met praktische diensten ten behoeve van zelfredzaamheid. Daarnaast bieden wij diensten waarmee we een sociaal en zinvol leven bevorderen.

Huidig aanbod A. Vervoersmogelijkheden naar ziekenhuis, activiteiten, dagopvang e.a. B. Boodschappenservices: samen of op bestelling C. Klussen in huis en tuin D. Maaltijden aan huis E. Administratieve hulp waaronder, formulieren lezen, archivering, F. Financiële coaching: eenvoudige belastingaangiften doen, betalingen


doen, bestellingen doen, machtigingen aanvragen, account maken en werken met ‘mijn overheid’ etc.

G. Computerhulp: storing verhelpen, back-up maken, installeren, updaten H. Tablet/smartphone advies (Tabletcafé) I. Levensboek maken J. Netwerkcoaching - welzijnscoaching K. Vertelkringen (thematische kringgesprekken voor zielsverwanten) L. Maatjes en respijtzorg M. Dagbesteding voor NIET-geïndiceerden N. Doorverwijzing naar o.a. rouwverwerking

3. Product Activiteiten


Kernfunctie gemeente: Regievoering activiteiten


1 Eigen netwerk, sociale omgeving en gezondheid 5 Participatie, scholing en integratie 6 Cultuur 7 Sport

Ambitie ‘Niemand ongewild eenzaam, er is altijd wat te doen’ In elke kern is er al een activiteitenaanbod voor ouderen waardoor men dichtbij huis zich voldoende kan ontwikkelen, kan bewegen, elkaar kan ontmoeten en zinvol bezig zijn. Onze bijdrage kan zijn het vindbaar maken van bestaand aanbod en/of het aanvullen van het aanbod. We willen voor alle doelgroepen een goed aanbod ontsluiten en/of aanbieden. Het gaat om voor iedereen betaalbare activiteiten. Activiteiten doordeweeks, in de avonden, de weekenden, en in de vakanties. Er is altijd wat te doen. We investeren in activiteiten voor nieuwe doelgroepen. In het artikel “Wat werkt bij eenzaamheid” van Movisie worden doelgroepen genoemd die meer risico lopen eenzaam te zijn. Alleenstaanden, werkelozen, statushouders. Volgens dit artikel helpt een groepsaanpak bij het bestrijden van eenzaamheid. (Movisie)

Huidig aanbod A. Koffie-thee bijeenkomsten B. Gezamenlijke maaltijden C. Spel- bijeenkomsten D. Beweegactiviteiten E. Creatieve workshops, F. Culturele activiteiten concerten in de Tulp Bergambacht, zangkoren G. Educatieve workshops (taal, geschiedenis, digitalisering) H. Workshops Persoonlijke ontwikkeling I. Workshops digitalisering J. Ansichtkaart voor iemand in je omgeving K. Krimpenerwaard Kookt Ammerstol, Bergambacht en Stolwijk

4. Product Vrijwilligersondersteuning/participatie


Kernfunctie gemeente: Informele zorg/vrijwilligersbeleid

Bijdrage aan 1. Eigen netwerk, sociale omgeving en gezondheid


subsidiethema 2. Participatie, scholing en integratie

Ambitie ‘Voor en door de inwoners’ Al onze activiteiten en diensten worden uitgevoerd met vrijwilligers. We zijn 90% afhankelijk van onze vrijwilligers. Continuïteit in ons aanbod is een blijvende uitdaging. Dit vraagt om een professioneel vrijwilligersmanagement. Bij activiteiten en diensten waar veel vrijwilligers betrokken zijn streven we naar een vrijwillige coördinator. Veel diensten en activiteiten worden door zelfstandige clubjes vrijwilligers georganiseerd. Zij zorgen voor hun eigen vrijwilligers. Wij faciliteren met een nieuwsbrief, deskundigheidsbevordering, hulp bij werving, zichtbaar maken van hun aanbod, bemiddeling bij onderlinge strijd e.d. Uitkeringsgerechtigden die willen integreren, omscholen of zich ontwikkelen zoeken regelmatig via ons vrijwilligerswerk. Deze groep heeft meer begeleiding nodig.

Aanbod/ werkzaamheden

A. Taken geschikt maken voor vrijwilligers B. Binnenhalen, werven van vrijwilligers C. Binnenhalen, werven van vrijwilligers voor anderen (betaald) D. Begeleiden, binden en boeien, deskundigheidsbevordering E. Belonen bij jubilea, jaarlijks viering van de nationale vrijwilligersdag F. Kaart bij verjaardag, ziekte G. Exitgesprek H. Coördineren en plannen I. Matchen met hulpvraag J. Documenteren (overeenkomst, declaraties, VOG) archiveren, K. Faciliteren van vrijwilligers die op eigen kracht diensten en

activiteiten aanbieden

5. Product Mantelzorgondersteuning


Kernfunctie gemeente: Informele zorg/ mantelzorg.


1. Eigen netwerk, sociale omgeving en gezondheid

Ambitie ‘In balans’ We ondersteunen mantelzorgers met groeps- en individueel aanbod waardoor hij/zij zich erkend weet en in balans voelt. We zorgen ervoor dat ons aanbod beschikbaar is zo dicht mogelijk bij de mantelzorgers. In alle kernen. We willen alle leeftijden bedienen. We streven ernaar zoveel mogelijk mantelzorgers te kennen. We zetten hierbij in op de ‘vindplaatsmethode’, het vinden van mensen via netwerken of via locaties. We hebben de ambitie om zoveel mogelijk kennis te vergaren en deze te delen met mantelzorgers en andere professionals in onze omgeving.

Huidig aanbod

A Informatie en bewustwording

Welzijnspunt = mantelzorgsteunpunt, inloopuur voor iedereen

Algemeen informatief huisbezoek

Specifiek huisbezoek door mantelzorgconsulente nav concrete


hulpvraag

Nieuwsbrief voor mantelzorgers

Folders en flyers met aanbod

Informatie in onze welzijnsgids, apart hoofdstuk

Aanwezigheid mantelzorgconsulente tweewekelijks bij onbeschutte dagopvang

Themabijeenkomsten

Facebookpagina Mantelzorgerondersteuning Krimpenerwaard

Jaarlijks nabellen mantelzorgers om dienstverlening aan te bieden B Diensten

Alle praktische diensten die de SWOB/V aanbiedt zijn ook voor mantelzorgers (klusjes, vervoer etc)

De netwerkcoach, respijtzorg, maatjes en het levensboek

Ondersteuning aanvraag mantelzorgpas

Dagopvang onbeschut in Bergambacht en Haastrecht

C Activiteiten

Organisatie van de Dag van de Mantelzorg

6 Thema/ontspanningsbijeenkomsten voor mantelzorgers.

Op vertoon van mantelzorgpas gratis concerten D Netwerken, vinden en verbinden Een voorbeeld hiervan is ons Welzijnsoverleg hier staat mantelzorg vast op de agenda.


4. Bijlage Toelichting organisatie

Statuten

Organisatiegegevens Stichting Welzijn en Ondersteuning Krimpenerwaard-midden Straat Burg Huijbrechtstraat 2 Postcode/plaats 2861 DA Bergambacht Telefoon 0182-350012 E-mail [email protected] Bankrekening NL16RABO0307352609 KVK inschrijfnummer 24297985 Website www.swok-midden.nl Bestuursgegevens Voorzitter Dr. Edmond Walma Vicevoorzitter Drs. Peter Zwetsloot Penningmeester Huib Baas Leden Elly Botter

Ditty Visser Ir. Jacques Reniers

De SWOK-midden is een stichting. Het bestuur bestaat uit 6 personen. Zij heeft een toezichthoudende en beleidsopstellende rol. Zij streeft ernaar elk van de zes kernen te laten vertegenwoordigen door een bestuurslid. Hierdoor heeft zij een extra netwerk, belangrijk voor het vinden van vrijwilligers, binding met haar directe omgeving en de naamsbekendheid.

mailto:[email protected]

http://www.swok-midden.nl/


Het bestuur vergadert 10 keer per jaar. Personeel en vrijwilligers Bij SWOK-midden werken 8 personeelsleden. Verdeeld over 4,8 fte. 1 algemeen manager, 4 welzijnsconsulenten, 3 medewerkers met een gevarieerd takenpakket Er zijn meer dan 300 vrijwilligers. De dagelijks leiding ligt bij de algemeen manager. In samenwerking met het bestuur maakt zij het beleid. De algemeen manager legt verantwoording af aan het bestuur. De professionele medewerkers zetten zich in voor beleid en uitvoering. Zij zorgen voor bereikbaarheid, communicatie, advies en informatie, doorverwijzing, coördinatie en vrijwilligersmanagement, toewijzing praktische hulp, opzetten van nieuwe activiteiten. Daar waar de inwoners zelf activiteiten en diensten initiëren en aanbieden hebben wij de rol van verbinder en facilitator. ‘Hybride organisatie’ Met dit kleine aantal personeelsleden, sturen wij ruim 300 vrijwilligers aan. We genereren hiermee een hefboom effect. Met een klein budget wordt veel werk gedaan.

onze diensten worden voor 100% gerealiseerd door vrijwilligers

onze activiteiten worden voor 95% door vrijwilligers gerealiseerd

onze informatie en advies inzet wordt voor 20% door vrijwilligers uitgevoerd

Als er meerdere vrijwilligers bij eenzelfde activiteit zijn ingezet of bij eenzelfde dienst, worden zij gecoördineerd door ‘coördinerende vrijwilligers of ‘(lokale) activiteiten commissies’. Zo vergroten wij onze ‘Span of control’. De vrijwilligers leveren de diensten en verzorgen de activiteiten. We werken intensief samen met ruim 10 activiteiten commissies. De Lokale Commissies Ammerstol, Bergambacht, Berkenwoude, Haastrecht en Stolwijk zijn hierin de grootste spelers. Bereikbaarheid Elke werkdag van 09-13 uur telefonisch 0182-350012 Elke dag persoonlijk binnenlopen bij de SWOK-midden, in De Tulp van 09-13 uur. Welzijnspunten in elke woonkern, wekelijks geopend, Per mail: [email protected] Website www.swok-midden.nl Facebook/Twitter: Stichting Welzijn en ondersteuning Bergambacht/Vlist Facebook: Mantelzorgondersteuning Krimpenerwaard Facebook: Aangenaam Vlist Bereik De Krimpenerwaard heeft elf kernen. In de Krimpenerwaard wonen 54.000 inwoners. Ons

werkgebied bestaat uit 6 kernen, Ammerstol. Bergambacht, Berkenwoude, Haastrecht, Stolwijk en Vlist. In onze zes kernen wonen 22.000 inwoners verdeeld over 11.000 huishoudens. Doelgroepen Vanouds bedienen we ouderen en mantelzorgers. Sinds 2015 en 2016 zijn daar de volgende doelgroepen bijgekomen.

mailto:[email protected]

http://www.swok-midden.nl/


ieder ander met een vraag over wonen, welzijn inkomen en zorg

mensen met een beperking

statushouders die na twee jaar begeleiding van Vluchtelingenwerk nog extra aandacht nodig hebben

Onze informatie en adviesverstrekking is voor iedereen van 0-100, Onze praktische diensten zijn voor 0-100. Onze activiteiten zijn voor 18-100. Wij hebben expliciet geen activiteiten voor jongeren onder de 18 jaar. Deze worden aangeboden door jeugd en jongerenwerk. Wij hebben geen activiteiten voor mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking Positie In de Krimpenerwaard zijn drie vergelijkbare welzijnsorganisaties verdeeld over elf kernen. SWOS, SWOK-midden en St. WON. Andere organisaties die welzijnswerk uitvoeren zijn de kerken, ouderenbonden, Zonnebloem, Rode Kruis, het Cultuurhuis, Jeugd en Jongerenwerk, Het huis van Noord en vele anderen. We werken nauw samen met huisartsen, MEE, Kwadraat, wijkverpleegkundigen, Vluchtelingenwerk, Sociale Zaken en andere zorg aanbieders. De gemeente is onze opdrachtgever, gesprekspartner en partner in samenwerking. SWOK-midden neemt in de Sociale Basisstructuur een stevige positie in. Netwerk van sociale partners Het hebben en onderhouden van een goed netwerk is DE succesfactor voor ons werk. Goed voor het signaleren van eenzaamheid, goed voor het vinden van vrijwilligers en de mond tot mond reclame. Goed voor het vinden van individuele oplossingen bij individuele hulpvragen. Vrijwilligers willen zich graag betrokken voelen bij onze organisatie. Met onze schaal is dat goed te organiseren. Een grotere schaal leidt tot zakelijkheid en afstandelijkheid. Dit is in onze ogen een bedreiging van onze resultaten en daarom onwenselijk. We investeren veel tijd per kern om ons netwerk te onderhouden. Meten tevredenheid en resultaten In 2017hebben wij een tevredenheidsonderzoek onder onze klanten afgerond. In 2017 hebben we een tevredenheidsenquête onder onze vrijwilligers gehouden In 2018 hebben we een onderzoek onder mantelzorgers gehouden. In 2019 zullen we een onderzoek onder onze netwerkpartners houden. Financiën We streven naar een gezond financieel beleid. Wij zijn geheel afhankelijk van gemeentelijke subsidie. Het lukt ons regelmatig via fondsen geld te verwerven. Hiermee kunnen we nieuwe projecten starten of een aanschaf doen. Voor de meeste activiteiten wordt een bijdrage gevraagd. We zorgen voor laagdrempelige deelnameprijzen zodat iedereen kan meedoen. ANBI SWOK-midden is een organisatie zonder winstoogmerk. Onze ANBI status is van belang voor personen die en UWV uitkering hebben en vrijwilligerswerk willen doen.


5. Bijlage Overzicht aanbod zes woonkernen

Haastrecht Stolwijk Vlist Ammerstol Bergambacht Berkenwoude

Informatie en advies

Telefonisch spreekuur (9-13) SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m

Spreekuur in de kern wekelijks SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m

Huisbezoek (op verzoek van huisarts e.a.) SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m

Huisbezoek (op verzoek van cliënt) SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m

Informatief huisbezoek 75, 80 en 85 jaar

opv erzoek

On hold SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m

Informatief huisbezoek mantelzorgers SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m

Folders/website/Nieuwsbrieven SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m

Inloopspreekuur digitale vragen tablet etcSWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m Bibliotheek SWOK-m

Lezingen en themabijeenkomsten SWOK-m SWOK-m SWOK-m LC Ammerstol SWOK-m LC Berkenwoude

Workshops digitale onderwerpen SWOK-m/

bibliotheek

SWOK-m/

bibliotheek

SWOK-m/

bibliotheek

SWOK-m/

bibliotheek

SWOK-m/

bibliotheek

SWOK-m/

bibliotheek

Diensten en voorzieningen

Maatjes Hulpd. Haastrecht SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m

Respijtzorg (startfase) SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m

Levensboeken SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m

Dagopvang onbeschut SWOK-m geen geen geen SWOK-m geen

Dagopvang beschut Het Klooster geen geen geen Zorgpartners geen

Vertelkringen SWOK-m geen geen geen SWOK-m geen

Telefooncirkel-Contactcirkel SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m

Administratieve ondersteuning Hulpd. Haastrecht Histo SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m

Financiële ondersteuning SWOK-m /Hulpd

Haastrecht/Schuldhu

lpmaatje/Humanitas

SWOK-m/ Herv herst

Gemeente/

Schuldhulpmaatje

SWOK-m

/Schuldhulpmaatje/

Humanitas

SWOK-m

/Schuldhulpmaatje/

Humanitas

SWOK-m

/Schuldhulpmaatje/

Humanitas

SWOK-m

/Schuldhulpmaatje/

Humanitas

Belastingformulieren invullen SWOK-m/

Humanitas/Schuld

hulpmaatje

geen geen geen SWOK-m/

Humanitas/Schuld

hulpmaatje

geen

Boodschappen Hulpd. Haastrecht Histo Histo SWOK-m SWOK-m SWOK-m

Maaltijdvoorziening Tafeltje Dekje Maaltijdvoorzie-

ning Haastrecht

Histo Histo Attent + Groene

Hrt maaltijden

Attent + Groene

Hart maaltijden

SWOK-m/Attent +

Groene Hrt maalt

Vervoer Hulpd. Haastrecht Histo Histo SWOK-m SWOK-m SWOK-m

Klussen huis en tuin Hulpd. Haastrecht SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m

Mantelzorgactiviteiten SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m SWOK-m

Bewegingsactiviteiten

Zitgymnastiek particulier Fysiosportcentrum geen SWOK-m SWOK-m particulier

Yoga voor ouderen geen Particulier geen SWOK-m SWOK-m geen

Gymnastiek Diverse Diverse geen SWOK-m SWOK-m + diverse SWOK-m + diverse

Dansen/volksdansen Diverse particulier geen SWOK-m geen geen

Buitengymnastiek SWOK-m geen SWOK-m geen SWOK-m geen

Wandelen kort Huisartsen SWOK-m geen geen SWOK-m

Wandelen lang geen geen geen geen SWOK-m geen

Culturele activiteiten diverse diverse diverse LC Ammerstol e.a. SWOK-m e.a. diverse

Concerten LC Haastercht Het Kwartier geen LC Ammerstol e.a. SWOK-m geen

Fotografie geen SWOK-m geen geen geen geen

Tekenen/schilderen SWOK-m SWOK-m geen geen geen geen

Sociale activiteiten

Biljarten Biljartsoos Senioren Soos geen LC Ammerstol e.a. Ouderen Soos LC Berkenwoude

Koersbal Hof van Steijn LC Stolwijk geen geen geen geen

Klaverjassen - spelletjes Hof van Steijn Senioren Soos Vlisterstee LC Ammerstol e.a. diverse diverse

Koffieochtend Hof van Steijn AC Bilwijk en

Kerk

SWOK-m Kerk LC

Bergambacht/SW

OK-m

LC Berkenwoude

Samen koken (Krimpenerwaard Kookt) geen SWOK-m geen SWOK-m SWOK-m geen

Aanschuifmaaltijden /open eettafels Diversen/SWOK-m SWOK-m Vlisterstee/ SWOK-

m

SWOK-m/Het

Gebouw

LC Bergambacht LC Berkenwoude


6. Bijlage Urenverdeling personeel

We hebben 4,8 fte over diverse taken verdeeld. De urenverdeling is een schatting per week.

Mede-werker

totaal uren pp

Be

reik

ba

arh

eid

Ad

min

istr

ati

e

fin

an

cie

el

rap

po

rta

ge

s,

Off

ice

ta

ke

n a

ls

co

mm

un

ica

tie

,

PR

, w

eb

sit

e

Ad

vie

s,

We

lzij

nsp

un

ten

,

hu

isb

ezo

ek

en

,

Vri

jwil

lig

ers

ma

na

ge

me

nt

Acti

vit

eit

en

en

die

nste

n,

init

iere

n

facil

ite

ren

en

org

an

ise

ren

Ma

nte

lzo

rgo

nd

er

ste

un

ing

Ov

erl

eg

On

tmo

et

ing

sg

roe

pe

n

11

7re

ce

pti

e,

tele

foo

n,

info

ma

ilb

ox

,

op

losse

n

ee

nv

ou

dig

e

hu

lpv

rag

en

4p

ers

be

rich

ten

,

face

bo

ok

,

we

lzij

nsg

ids,

we

bsit

e,

fly

ers

,

po

ste

rs,

e.a

.

12

inte

rn1

21

5re

ce

pti

e,

tele

foo

n,

info

ma

ilb

ox

,

op

losse

n

ee

nv

ou

dig

e

hu

lpv

rag

en

4b

eta

lin

ge

n,f

actu

r

ati

e,

bo

ek

ho

ud

ing

,

arc

hie

ve

rin

g,

inp

ut

rap

po

rta

ge

s

10

inte

rn1

32

8re

ce

pti

e,

tele

foo

n,

info

ma

ilb

ox

,

op

losse

n

ee

nv

ou

dig

e

hu

lpv

rag

en

14

ink

oo

p,

hu

ish

ou

de

n e

.a.

4b

oo

dsch

ap

pe

nd

ie

nst/

tele

foo

ncir

ke

l/m

aa

ltij

dse

rvic

e

4K

off

ieo

ch

ten

d

Za

terd

ag

Be

rga

mb

ach

t

up

gra

de

n

ad

m

ma

nte

lzo

rgp

as/ja

arl

ijk

s n

ab

ell

en

ma

nte

lzo

rge

rs

5in

tern

1

42

6H

aa

str

ech

t

Ad

vie

s,

We

lzij

nsp

un

ten

,

hu

isb

ezo

ek

en

,

12

lev

en

sb

/n

etw

co

a

ch

/in

form

ati

ef

hu

isb

ezo

ek

/

ve

rte

lkri

ng

en

/d

ie

nste

nco

mm

Ha

astr

/sto

lwij

k

6,5

Ko

ffie

och

ten

d h

of

va

n s

tein

up

gra

de

n

0,5

inte

rn

/h

uis

art

se

no

ve

rle

g e

tc

2co

ord

ina

t

ie/b

eg

el

eid

ing

on

tmo

eti

ng

sg

roe

p

Ha

astr

ec

ht

5

52

2A

mm

ers

tol/

Be

rke

nw

ou

de

Ad

vie

s,

We

lzij

nsp

un

ten

,

hu

isb

ezo

ek

en

,

12

ma

atj

es

resp

ijtz

org

ers

4co

ord

ina

tie

bij

ee

nk

om

ste

n,

the

ma

's,

da

g v

d

ma

nte

lzo

rg

4in

tern

/h

uis

art

s

etc

2

61

4A

pp

lica

tie

be

he

er

reg

ica

re,

inte

rne

co

mm

un

ica

tie

IC

T

1V

list/

Sto

lwij

k

Ad

vie

s,

We

lzij

nsp

un

ten

,

hu

isb

ezo

ek

en

,

10

facil

ite

ren

acti

vit

eit

en

Vli

st

1in

tern

/h

uis

art

s

etc

2

71

8B

erg

am

ba

ch

t

Ad

vie

s,

We

lzij

nsp

un

ten

,

hu

isb

ezo

ek

en

,

11

inte

rn/h

uis

art

s

etc

2co

ord

ina

t

ie/b

eg

el

eid

ing

on

tm

gro

ep

De

Wa

ard

5

83

2P

R ,

Pla

nn

ing

&C

on

tro

l

rap

po

rta

ge

s,

leid

ing

ge

ve

n

11

div

ers

e v

aste

kla

nte

n,

inv

all

en

va

ka

nti

es

2ch

au

ff,

klu

ss,

ad

m,

fin

, d

igit

vr,

ati

vit

eit

en

co

mm

i

ssie

s

10

Dig

ita

le w

ork

sh

op

s

sp

ree

ku

ren

,

kri

mp

en

erw

aa

rd

Ko

ok

t,

Kri

mp

en

erw

aa

rd

Bru

ist,

Sir

en

elu

nch

,

Ko

ffie

och

ten

d

Am

ali

ah

of

en

Bil

wij

kco

mp

lex

up

gra

de

n,

be

we

eg

acti

vit

eit

en

,

zo

me

racti

vit

eit

en

,

aa

nsch

uif

ma

alt

ijd

en

5in

tern

/g

em

ee

nte

/n

etw

erk

en

40

81

72

22

38

47

24

,56

,59

15

10


7. Bijlage Locaties en accommodaties

Wij gebruiken diverse locaties. We streven ernaar voor activiteiten betaalbare accommodaties te huren. Hiermee willen we bereiken dat de toegangsprijzen voor deelname laag kunnen blijven. In eigen beheer Wij organiseren hiervoor zelf het onderhoud, bepalen de inrichting, voeren het agendabeheer en bepalen de gebruikers. Deze locaties hebben een lange geschiedenis. Ouderencommissies en voormalige gemeenten hebben hierover onderhandelingen gevoerd en overeenkomsten gesloten met als doel een ruimte voor deze commissies te garanderen tegen een lage prijs. Seniorenruimte H. Zanen Ammerstol (gehuurd van de gemeente Krimpenerwaard) Kantoor SWOB/V Bergambacht (boven De Tulp) (gehuurd van Woonzorg) Recreatieruimte De Tulp Bergambacht(gehuurd van Woonzorg) Seniorenruimte De Zwaan Berkenwoude, (gehuurd van stichting De Zwaan) Ten behoeve van Welzijnspunten Groene Kruisgebouw Ammerstol (gehuurd van beter Wonen t.b.v. Welzijnspunt) Huisartsenpraktijk Bergambacht (gehuurd van Huisarts t.b.v. Welzijnspunt) Trefpunt Berkenwoude (gehuurd van Fysiotherapeut t.b.v. Welzijnspunt) Huisartsenpraktijk Stolwijk (gehuurd van Huisartsen t.b.v. Welzijnspunt) Huisartsenpraktijk Haastrecht (gehuurd van Huisartsen t.b.v. Welzijnspunt) Ons Honk Vlist (gehuurd van de Dorpsvereniging t.b.v. Welzijnspunt) Ten behoeve van Ontmoetingsgroepen (dagbesteding) De Waard Bergambacht ( gehuurd van Optie-Sport t.b.v. ontmoetingsgroep ) Parkzicht Haastrecht ( gehuurd van de Liezeborgh t.b.v. ontmoetingsgroep) Ten behoeve van activiteiten tegen uurtarief Het Kwartier Stolwijk voor diverse activiteiten, (gehuurd van Stichting Ontmoet Stolwijk) Hof van Stein Haastrecht (gehuurd van Groen Wonen Vlist) Baanbreker van Gemiva (m.i.v. 2019) Ten behoeve van activiteiten om niet Ammerstol Recreatieruimte Amerhof (om niet van Beter Wonen) Pastorie Ammerstol (van de kerk Ammerstol) Bergambacht Ingsehof, (om-niet van Qua Wonen) Stolwijk Bilwijkcomplex (om niet van Groen Wonen Vlist) Haastrecht Amaliahof (Om niet van groen Wonen Vlist)


8. Bijlage Aanpak van Eenzaamheid

Stichting Welzijn en Ondersteuning Krimpenerwaard-midden 16 mei 2019 Peter Zwetsloot Inleiding

In april 2016 bracht de SWOB/V een notitie uit over de aanpak van eenzaamheid. Deze

notitie is naar buiten gebracht, op verschillende plekken besproken en heeft richting gegeven

aan ons werk .

Om een aantal redenen is het goed deze notitie te herschrijven. In de laatste jaren verschenen

diverse nieuwe studies over eenzaamheid. Vooral Movisie is zeer actief. Tevens bracht het

Ministerie van VWS in 2018 het Actieplan “Eén tegen eenzaamheid” uit. Daarin worden de

gemeenten uitgenodigd zich aan te sluiten door een lokale coalitie te smeden tegen

eenzaamheid. De WMO geeft de gemeente de opdracht tot “het bevorderen van deelname aan

het maatschappelijk verkeer en het zelfstandig functioneren van mensen met een beperking of

chronisch psychisch probleem en van mensen met een psychosociaal probleem (prestatieveld

5). Ook in de WPG (Wet Psychische Gezondheid) krijgt de aanpak van eenzaamheid een

belangrijke plaats.

De gemeente Krimpenerwaard loopt zich hiervoor warm.

Deze notitie gaat achtereenvolgens in op eenzaamheidsproblematiek, op preventie en een

vroegtijdige aanpak daarvan, op het Actieplan van VWS en de voorstellen daarin, en tenslotte

op de plannen die de SWOB/V de komende jaren wil uitvoeren.

De problematiek

Eenzaamheid komt in alle leeftijdsgroepen voor en neemt toe met de leeftijd. Vooral bij 75+ -

ers en 85+ -ers is het percentage eenzamen en zeer eenzamen hoog. Bij 85+ -ers is 65%

eenzaam en 16% zeer eenzaam. En dan te bedenken dat het aantal 65+ ers tot 2030 met 60%

groeit. De problematiek zal daarmee in absolute zin navenant toenemen, ook al omdat mensen

steeds ouder worden.

Eenzaamheid ontstaat dikwijls door veranderingen in het sociaal netwerk, bijvoorbeeld door

verhuizing, echtscheiding, ontslag of door overlijden van een partner. Het kan ook geleidelijk

ontstaan, bijvoorbeeld op hogere leeftijd door het kleiner worden van de familie- en

vriendenkring en door afnemende mobiliteit.

Problematische schulden kunnen eveneens leiden tot isolement en eenzaamheid. Men keert

zich mede door schaamtegevoel naar binnen. Ook psychische problematiek leidt tot isolement

en eenzaamheid.

Mensen met een uitkering zijn naar verhouding eenzamer. Verlies van werk leidt tot verlies

van contacten en door geldgebrek kan men minder ondernemen. Het moeilijk aangaan van

nieuwe contacten kan vervolgens een blokkade zijn voor het vinden van een nieuwe baan.

Ook bij ouderen uit allochtonen groepen komt veel eenzaamheid voor. Zij zijn echter moeilijk

bereikbaar. Gebruik kan worden gemaakt van tussenpersonen bijvoorbeeld uit de moskee.

De gemeente heeft een belangrijke taak bij het signaleren van eenzaamheid: bij het uitvoeren

van de WMO, bij het verstrekken van uitkeringen, bij schuldproblematiek en bij asielzoekers

en allochtonen. De indruk bestaat dat ook onze gemeente meer zou kunnen signaleren en

verwijzen naar de welzijnsinstellingen.

Ook de individualisering in onze samenleving vergroot eenzaamheid. Traditionele verbanden

verdwijnen en kinderen wonen ver weg. Mensen zijn niet meer vanzelfsprekend bij van alles

betrokken. Men moet zijn netwerken zelf onderhouden en vernieuwen. Mensen met minder

sociale vaardigheden hebben hier moeite mee. En als bij het ouder worden de mobiliteit

afneemt kan dat een steeds groter probleem vormen. Eenzaamheid is ook niet altijd op te


lossen. Acceptatie is dan een laatste redmiddel. Ook voelt de ene mens zich happy in een

situatie, waarin de ander zich eenzaam voelt.

Gezondheidsproblemen kunnen mensen eenzaam maken. Maar andersom is eenzaamheid is

ook een bedreiging voor de gezondheid. Men voelt zich niet fit door een minder actief leven.

Eenzame mensen hebben een minder gezonde leefstijl en dat vergroot de kans op

verwaarlozing, depressie, hartaandoeningen en zelfs op vroegtijdig overlijden en dementie.

80% van de eenzame mensen heeft in de laatste 3 maanden de huisarts bezocht. De huisarts

kan dus een spil zijn bij het signaleren en bespreekbaar maken van eenzaamheid.

Een opsomming van signalen die kunnen wijzen op eenzaamheid is opgenomen in bijlage 1,

afkomstig van de GGD Midden Holland. Doorgaans gaat het om verschillende signalen over

een langere periode.

Drie vormen van eenzaamheid kunnen worden onderscheiden:

• emotionele eenzaamheid: gemis van een intieme relatie, bijvoorbeeld door

echtscheiding of overlijden. Verwerking hiervan is nodig. Veel mensen kunnen dit zelf aan.

Anderen hebben baat bij een rouwverwerkingsgroep of bij individuele hulp. Ook het aangaan

van nieuwe sociale contacten kan helpen.

• sociale eenzaamheid: gemis van minder of meer betekenisvolle relaties met anderen.

Hierbij bestaan veel verschillende mogelijkheden voor aanpak.

• Existentiële eenzaamheid: gemis aan zingeving en het gevoel ertoe te doen. Goede

sociale relaties kunnen bijdragen aan vermindering. Ook kan individuele hulp nodig zijn.

Preventie en vroegtijdige aanpak

Alle deskundigen zijn het erover eens dat preventie en vroegtijdige aanpak van eenzaamheid

prioriteit moeten hebben. Ook wordt veel nadruk gelegd op het belang van de directe

omgeving (wijk of dorp) en op het gebruik maken van alle mogelijkheden die in de directe

omgeving al bestaan. Buurtwerk gericht op onderlinge versteviging van banden in de wijk

komt her en der terug, Rotterdam is een goed voorbeeld waar wijkgericht werken in het kader

van de WMO wordt gestimuleerd. Nieuwe initiatieven van bewoners worden daar

gehonoreerd.

Buurtverenigingen kunnen gestimuleerd worden taken gericht op cohesie op zich te nemen.

Hulp of professionele interventies gericht op oplossen van eenzaamheid komen pas in

aanmerking als de nabije oplossingen niet werken.

Ook de inrichting van de woonomgeving speelt een belangrijke rol. Contact bevorderende

woonvormen met ruime ontmoetingsmogelijkheden binnen en buiten zijn een plus.

Geclusterde woonvormen voor ouderen hebben bij voorkeur een gemeenschappelijke

huiskamer en keuken. Ook huisvesting in of nabij een drukke stads/dorpskern en in de buurt

van (winkel)voorzieningen biedt voordelen voor meer contact en langere zelfstandigheid.

Oplossingen werken dus het best als ze gerealiseerd kunnen worden in en met de directe

omgeving, in de wijk of het dorp waar men woont. Van buren en de directe omgeving moeten

de meeste mensen het hebben. Het verbeteren van de sociale infrastructuur kan daarbij

positief werken. De welzijnsinstellingen dragen daar aan bij door de veelheid aan activiteiten

die zij bieden of ondersteunen.

Dit is een extra argument voor het woonkern gerichte werken van de SWOB/V met haar

welzijnsadviseurs. Hoe meer kennis de welzijnsadviseur heeft van de mogelijkheden in de

woonkern, hoe beter. Hoe beter diens sociale netwerk ter plaatse, hoe beter. Ook maken

oplossingen met buren, familie en vrijwilligers op deze manier het meeste kans.

Vroegtijdig (en ook outreachend) aanpakken van eenzaamheid is van belang omdat

eenzaamheid een zichzelf versterkend effect heeft en daarmee een steeds grotere belemmering

vormt voor contact met anderen.


Als eenzaamheid langer duurt is het niet simpel die te doorbreken. Eenzaamheid versterkt

zichzelf, waardoor mensen zich steeds verder terugtrekken. Voor mensen die open staan voor

contacten zijn met enige moeite samen nog wel contacten te herstellen en activiteiten te

vinden. Bij mensen die niet open staan voor contacten, de zeer eenzame mensen, zal eerst

vertrouwen moeten worden gewonnen en zal de professional met de persoon zelf in kaart

proberen te brengen waar de oorzaken liggen. Zo mogelijk kan dan gezocht worden naar

kleine stapjes tot herstel van een bevredigende situatie en eventuele contacten. Of naar een

aanpak in een andere setting, zoals in een groep met begeleiding of therapeutisch (AMW,

GGZ of een POH-GGZ). Ook vrijwilligers kunnen een rol spelen als het gaat om een langer

traject. Zij beschikken over veel meer tijd dan beroepskrachten.

De SWOB/V heeft de laatste 3 jaar werk gemaakt van het versterken van de aanpak op

woonkernniveau. Voordeel is dat de organisatie daarop van oudsher met haar lokale structuur

al sterk gericht is. In diverse kernen zijn nieuwe koffie-ochtenden opgezet, evenals

gezamenlijke maaltijden en kookgroepen. Verder werden diverse bewegingsactiviteiten

gestart. Dit soort contacten zijn prima geschikt om het contact met andere mensen te leggen.

Maar het blijft lastig eenzame mensen naar dit soort activiteiten toe te krijgen.

Lokale commissies met hun scala aan activiteiten worden gekoesterd en gestimuleerd hun

aanbod uit te breiden, ook naar de zomerperiode. Ouderen worden gestimuleerd

vrijwilligerswerk te doen en vrijwilligers worden aan mensen gekoppeld met weinig

contacten.

Actieplan Eén tegen Eenzaamheid

Dit actieplan van minister de Jonge van VWS nodigt de gemeenten uit lokale coalities op te

zetten en gezamenlijk een visie te formuleren. Verder worden de gemeenten gevraagd:

• Lokale samenwerking inrichten, waarin de belangrijkste partijen die eenzaamheid

kunnen signaleren samenwerken met de organisaties die voor de oplossingen kunnen zorgen

• Een lokale publiekscampagne over eenzaamheid houden ter bewustwording en

activering van inwoners, zodat ze initiatief nemen bij buren en in hun omgeving en de weg

weten te vinden

• Meldpunten inrichten, waarin de burgers terecht kunnen voor een goed gesprek of hulp

en waar bekend is welke mogelijkheden er zijn om iets met leeftijdgenoten te doen

• Iedere 75- plusser krijgt jaarlijks een huisbezoek

• Risicogebieden en straten in kaart brengen met gegevens van de gemeente of GGD en

met de kennis van professionals

• Welzijn op recept landelijk invoeren. Huisartsen komen veel sociale problematiek en

eenzaamheid tegen. Met hun POH-ers moeten zij samenwerken met de welzijnsinstelling om

alle mogelijkheden te benutten.

Het Actieplan van VWS verzoekt de gemeenten en hun lokale (welzijns)partners die

actieplannen op te stellen en te operationaliseren. De gemeente Krimpenerwaard bereidt zich

op dit moment voor op beleid gericht op de aanpak van eenzaamheid, mogelijk door het

opzetten van een lokale coalitie. Dit gebeurt mede naar aanleiding van de raadsbrede motie

van november 2017 over de bestrijding van eenzaamheid.

De SWOB/V is de laatste 3 jaar een koers ingeslagen die al aardig aansluit bij het actieplan

van VWS. Met haar nieuwe Beleidsplan 2020-2022 van mei 2019 en met deze notitie kiest de

SWOB/V bewust voor die koers.


Voor een deel zullen de komende jaren acties in gemeentelijk verband moeten plaatsvinden,

zoals een publiekscampagne, het creëren van een basis voor huisbezoeken aan 75- plussers en

het analyseren van statistische gegevens op zoek naar risicogroepen en gebieden.

Voor een belangrijk deel kan de SWOB/V zijn koers voortzetten en de komende jaren nieuwe

daarbij passende acties uitvoeren. Deze worden in de volgende paragraaf uitgewerkt.

Plan van de SWOB/V voor de aanpak van eenzaamheid in de komende jaren (2019-2022). In

de komende jaarplannen zullen deze punten worden uitgewerkt, te beginnen voor 2020

1. Meldpunt

De SWOB/V zal zich sterker als meldpunt voor eenzaamheid profileren. Dat gebeurt reeds,

bijvoorbeeld door dit onderwerp keer op keer te bespreken met de lokale commissies en met

de vrijwilligersgroepen die diensten verrichten. Voor onze belangrijkste verwijzers moet de

weg naar de SWOB/V veel vanzelfsprekender worden.

Bij het welzijnspunt kan informatie worden verkregen over de mogelijkheden om deel te

nemen aan activiteiten etc. en kan expliciet om hulp worden gevraagd bij eenzaamheid.

Het beter bekend worden als meldpunt is niet genoeg. We moeten vooral ook naar de mensen

toe (zie de punten 2, 3 en 5 hierna).

2. Uitbreiding van activiteiten in Haastrecht en Stolwijk

In de kernen Haastrecht en Stolwijk hebben de lokale commissies een kortere traditie en een

kleiner aanbod dan in andere plaatsen, waar we lokale commissies hebben. Wel worden in

deze kernen ook door andere groepen vrijwilligersactiviteiten uitgevoerd. In Stolwijk en

Haastrecht zal samen met die groepen worden nagegaan aan welke extra activiteiten behoefte

bestaat. In samenwerking met hen zullen dan nieuwe activiteiten worden opgezet. Ook bij

instellingen die bewoners met problemen begeleiden zal worden gevraagd waaraan naar hun

idee behoefte bestaat. Eventueel kan hiervoor ook een kleine publieksenquête worden

gehouden. De simpelste vraag die gesteld kan worden aan mensen die zich eenzaam voelen is:

wat wilt u zelf, waaraan zou u willen meedoen? Dit levert soms verrassend heldere

antwoorden op.

3. Witte vlekken invullen in alle woonkernen om mensen samen te brengen

In de woonkernen zijn steeds meer koffie-ochtenden, maaltijdgroepen en recent ook enkele

kookgroepen gestart. Bekeken wordt welke witte vlekken per kern nog bestaan. Stap voor stap

zullen deze worden ingevuld. Ook een nieuwe variant zal worden gestimuleerd: inwoners die

een eigen (kleine) maaltijdgroep starten.

4. Publiekscampagne en voorlichtingsmateriaal

Samen met de gemeente en de NIZW wil de SWOB/V bekijken welke vormen van

publieksvoorlichting mogelijk zijn. Bijvoorbeeld een publiekscampagne om eenzaamheid

onder de aandacht te brengen, voorlichtingsmateriaal voor mensen die met AOW of pensioen

gaan (gevolgen van pensioen, mogelijkheid vrijwilligerswerk) en voorlichtingsmateriaal voor

70+ en 75+, gekoppeld aan huisbezoek. De campagne zal ook gericht moeten zijn op de

omgeving van eenzame mensen. De SWOB/V is ook van hun signalen afhankelijk.

5. Huisbezoek bij alle 75+ ers

De SWOB/V wil de huisbezoeken bij alle 75+ ers weer oppakken. Bij andere partijen

(gemeenten en welzijnsinstellingen) zal informatie worden ingewonnen hoe dit succesvol kan

worden uitgevoerd binnen de beperkingen van de AVG. In Rotterdam is een soortgelijk

huisbezoek nog onlangs gedaan. De gemeente is hierin dus een belangrijke schakel.

6. Uitbreiding dagopvang

Dagopvang als informele zorg (dus met vrijwilligers) is goed uitvoerbaar gebleken in

Bergambacht en Haastrecht. Licht dementerenden en hun mantelzorgers hebben vaker ook

eenzaamheidsproblematiek. In de dagopvang krijgen de bezoekers afleiding en contacten.

Tegelijk krijgt de mantelzorger de mogelijkheid zich te ontspannen en iets anders te

ondernemen.


Dagopvang gebeurt vanwege de bestaande bindingen van de deelnemers bij voorkeur in de

eigen woonkern. Stolwijk heeft in de nabije toekomst waarschijnlijk voldoende

belangstellenden. In de drie kleinere kernen zal vanwege de kleinere behoefte een andere

vorm moeten worden gezocht om toch in de kern zelf te blijven.

7. Bezoekdienst voor weduwen en weduwnaars

Ervaringsdeskundige vrijwilligers gaan één of twee keer per maand, gedurende een half jaar,

langs bij mensen die onlangs hun partner hebben verloren. Dat geeft ondersteuning bij

rouwverwerking. De vrijwilliger kan diens eigen ervaringen op een positieve manier inzetten.

Deze methode werkt bij een deel van de groep. Er wordt gewerkt aan de hand van een

handboek. Bij een ander deel van de groep hebben rouwgroepen de voorkeur.

8. Lokale coalities en Welzijn op Recept

Signalen over eenzaamheid komen niet alleen bij de SWOB/V binnen, maar ook bij de

wijkverpleging, de huisartsen en de thuiszorg. Samenwerking met hen is van groot belang, of

in de termen van het Actieplan van VWS: met hen moeten we de coalitie vormen voor het

verminderen van eenzaamheid. Dat houdt in dat we de visie delen, die in deze notitie is vervat

en inhoudelijk met elkaar doornemen hoe we het aanpakken.

De samenwerking met de huisartsen willen we graag uitbouwen. Er is nu vooral contact met

de POH-ers. De SWOB/V wil opnieuw bezien hoe de samenwerking met de huisartsen beter

kan en met hen een plan van aanpak maken.

Het landelijke Welzijn op Recept is gericht is op het verminderen van psychosociale klachten

door samenwerking van de huisartsen met de welzijnsinstellingen. Dat kan starten met een

gezamenlijke workshop om op één lijn te komen, vaststellen welke welzijnsarrangementen en

interventies beschikbaar zijn, het maken van een eenvoudige verwijsprocedures voor

huisartsen en POH-ers en door de welzijnsinstelling te laten terugmelden wat is ondernomen

en welke resultaten bereikt zijn.

Achtereenvolgens zal Welzijn op Recept in de komende jaren in Bergambacht, Haastrecht en

Stolwijk worden gestart. In deze drie plaatsen in het werkgebied van de SWOB/V is een

huisartsenpraktijk gevestigd, die ook andere woonkernen bestrijkt. Ook met het tot stand

brengen van de nieuwe Integrale Toegang (voor WMO, zorg en welzijn) in de gemeente

Krimpenerwaard ontstaan meer kansen voor samenwerking rond de aanpak van eenzaamheid.

De uitwerking van het project Toegang loopt in 2019 en de start staat gepland voor 2020.

9. Overzicht van alle interventies en welzijnsarrangementen om eenzaamheid te

verminderen

Voor Welzijn op Recept is een overzicht nodig van de beschikbare arrangementen en

interventies. Voor de eigen professionals en voor andere instellingen waarmee wordt

samengewerkt is het ook nuttig een compleet overzicht te hebben van mogelijke acties,

uiteenlopend van het realiseren van contacten in de eigen omgeving, van deelname aan

activiteiten en clubs tot en met vormen van gespecialiseerd groepswerk en therapie.

10. Training van professionals en vrijwilligers

In de komende jaren zal geld worden begroot voor training aan onze eigen professionals en

vrijwilligers. Juist dit aspect is van essentieel belang om succesvol eenzaamheid te kunnen

aanpakken.

Voor vrijwilligers valt te denken aan trainingen in gesprekstechnieken, in het voeren van

signaleringsgesprekken en in het stap voor stap begeleiden van mensen die al langere tijd

eenzaam zijn en die niet eenvoudig zijn te helpen. Ook het bezoeken van weduwen en

weduwnaars vergt training en coaching.

Voor professionals is training bij de start van Welzijn op Recept vereist, bijvoorbeeld in de

vorm van workshops met huisarts en POH-ers. Ook kunnen trainingen worden ingezet voor

gesprekstechnieken en om stap voor stap te verhelderen wat de mogelijke aanpak kan zijn bij

mensen die sterk vereenzaamd zijn.


Gebruikte literatuur:

• Wat werkt bij de aanpak van eenzaamheid, Movisie 2016

• Sleutels voor de lokale aanpak van eenzaamheid, Movisie en Coalitie Erbij, 2013

• Actie programma – Een tegen eenzaamheid, Ministerie van VWS, 2018

• Voor mekaar, Actieprogramma gericht op het bestrijden van eenzaamheid, Gemeente

Rotterdam, 2014

• Preventie van eenzaamheid, Bouwstenen voor beleid, Movisie, 2018

• Bezoekdienst voor weduwen en weduwnaars, Databank voor effectieve sociale

interventies. Ontwikkelaar: De Gelderse Roos/Indigo, 2010

• Bijdrage van Birgit Oelkers op het Nederlands Congres Volksgezondheid, april 2019

(strekking: “Beleidsmakers en professionals willen altijd problemen oplossen …….”het

bestrijden van” eenzaamheid. Ze kijken naar wat er allemaal niet is, in plaats van te kijken

wat er wel is in buurtgemeenschappen en bij individuele bewoners die het verschil maken.”)

Lijst signalen die kunnen wijzen op eenzaamheid. Bron: GGD Midden Holland 2007,

opgenomen in: Sleutels voor de lokale aanpak van eenzaamheid, Movisie en Coalitie Erbij,

2013.

Het kan ook gaan om meerdere signalen over een langere periode. Ook kunnen deze signalen

een aanwijzing zijn voor andere problemen zoals een depressie of beginnende dementie. Een

belangrijk verschil is dat mensen die depressief zijn niet meer van dingen kunnen genieten.

Mensen die zich eenzaam voelen kunnen dat nog wel.

Lichamelijke signalen

• vermoeidheid

• uitgeblustheid

• hoofdpijn

• slaapproblemen

• spierspanning in de rug en schouders

• gebrek aan eetlust

Psychische signalen

• negatief zelfbeeld

• weinig zelfvertrouwen

• gevoelens van zinloosheid en uitzichtloosheid

• gevoelens van verlatenheid

• boosheid en bitterheid

• nergens zin in hebben

• onrust, verhoogd stressniveau, moeilijk kunnen concentreren

• teleurstelling en verdriet

• verlies van vertrouwen in andere mensen

Sociale signalen

• weinig sociale contacten

• weinig bezoek van familie of vrienden• geen contacten in de buurt

• geen hobby’s of lid van een vereniging, groep of club

Gedragsmatige signalen

• verslechterende zelfzorg, moeite met huishoudelijk werk

• verlegenheid en sociale onhandigheid

• mensen op een afstand houden, vermijdingsgedrag

• sterk de aandacht opeisen en claimen

• gretig zijn naar contacten, snel over vriendschap spreken, moeite met afstand houden


• contact afdwingen door hulp te vragen (ook als hulp niet echt nodig is)

• erg op zichzelf gericht zijn

• moeite met alleen thuis zijn (de stilte thuis niet aankunnen)

• handelen alsof de tijd heeft stil gestaan, leven in het verleden

• overmatig alcoholgebruik, veel gebruik van slaapmiddelen of kalmeringsmiddelen


9. Bijlage Beleidsplan 2020-2022

(vastgesteld in de bestuursvergadering van 28 mei 2019)

Dit beleidsplan 2020-2022 beoogt een raamwerk te zijn voor de jaarlijkse werkplannen op basis

waarvan de jaarlijkse begroting en subsidieaanvraag worden gemaakt.

Inleiding

SWOK-midden is één van de drie welzijnsstichtingen in de gemeente Krimpenerwaard. Zij voert

welzijnstaken uit in 6 van de 11 woonkernen van de gemeente: Ammerstol, Bergambacht,

Berkenwoude, Haastrecht, Stolwijk en Vlist.

Ze heeft 8 personeelsleden in dienst met een totale aanstelling van 4,8 FTE en meer dan 300

vrijwillige medewerkers. Ze had in 2018 een omzet van 424.199€ waarvan ongeveer 90% wordt

gevormd door subsidie van de gemeente.

Ze verzorgt diensten voor informatie en advies, en ondersteunende diensten om mensen zo lang en

zo goed mogelijk zelfredzaam te laten blijven. Ze heeft speciale aandacht voor

mantelzorgondersteuning. Verder worden door het organiseren van vele sociaal-culturele activiteiten

ontmoetingsmogelijkheden gecreëerd waarmee verbinding binnen de gemeenschap wordt bevorderd

en eenzaamheid voorkomen en bestreden. Door te werken met vele vrijwilligers wordt het

zogenaamde informele zorgcircuit maximaal ingezet. Mede door een ruime mate van integratie met

het formele zorgsysteem wordt een zo doelmatig mogelijke maatschappelijke ondersteuning

gerealiseerd.

De gemeente besteedt ongeveer een derde deel van haar totale jaarbudget van ongeveer 130 miljoen

Euro aan taken in het Sociale Domein. De effectiviteit van deze sociale ondersteuning wordt

toenemend beoordeeld op kwaliteit en doelmatigheid. De welzijnsstichtingen voeren in opdracht van

de gemeente een deel van het sociale werk uit. Dat betekent dat ook de welzijnsstichtingen in

toenemende mate worden beoordeeld op hun resultaten. Monitoring van parameters die de gemeente

graag wil zien zal steeds belangrijker worden. Registratie van in samenspraak vastgestelde prestatie-

indicatoren dient daartoe. Daarbij dient direct opgemerkt dat het verzamelen van kwantitatieve

gegevens zo min mogelijk tijd en energie mag kosten omdat het altijd ten koste gaat van tijd die

beschikbaar is voor cliëntgebonden taken en activiteitenbegeleiding. Overigens zijn er vele taken die

zich niet gemakkelijk in maat en getal laten uitdrukken en de gemeente heeft dan ook expliciet laten

weten dat naast statistische resultaten ook kwalitatieve resultaatbeschrijvingen belangrijk blijven.

Sterke punten van onze welzijnsstichtingen zijn 1) dat wij van alle hulpverlenende organisaties het

dichtst staan bij de inwoners. We organiseren ons werk zoveel mogelijk op woonkern-niveau samen

met onze Lokale Commissies en met onze Welzijnspunten in elke woonkern. Daar worden

inloopspreekuren gehouden voor informatie en advies over “alle maatschappelijke problemen en

voorzieningen” die van belang kunnen zijn voor inwoners van onze gemeente. 2) We leveren die

basisvoorzieningen waar behoefte aan is voordat intensievere maatwerk-zorg door professionals

wordt ingezet. Dat gaat dan om informele zorg vanuit, wat in ambtelijke termen genoemd wordt, het

voorliggend veld en 3) we doen dat zoveel mogelijk met inzet van een groot aantal vrijwillige

medewerkers. Dit laatste is precies wat bedoeld is in het concept van de inclusieve samenleving dat

landelijk opgeld doet sinds 2013 en de verzorgingsstaat-concept meer en meer vervangt.

Met betrekking tot het belang van werken op woonkern-niveau: de SWOB/V heeft in elke woonkern

een Lokale Commissie en soms kleine commissies met een eigen bestuur, die een deel van de

organisatie van sociaal-culturele activiteiten op woonkern-niveau op zich nemen. Deze commissies

worden ondersteund door de SWOB/V en indien gewenst worden aanvullende activiteiten door de

SWOB/V gestimuleerd of wordt het opstarten ervan georganiseerd.


Landelijke trends bij de overheid

Het concept van de inclusieve samenleving met optimale participatie van iedereen is door de

landelijke overheid in 2013 geïntroduceerd om in de plaats te komen van de steeds moeilijker

beheersbare verzorgingsstaat. Niet alleen de hoge maatschappelijke kosten spelen een rol maar ook

wordt verondersteld dat teveel ‘verzorging’ de autonomie en het welzijn van mensen kan schaden. Zo

veel mogelijk putten uit “eigen kracht” en daarbij ondersteund worden vanuit de omgeving (mantelzorg

en andere informele zorg) en alleen indien nodig door professionele, formele, gespecialiseerde

maatwerk zorg, of hoe het ook allemaal genoemd kan worden, is het motto geworden. (SCP Wisselend

bewolkt. 2019) Juist welzijnsstichtingen zijn hierin gespecialiseerd.

Speerpunten van de landelijke overheid in 2019:

1) Langer thuis kunnen blijven wonen.

2) Nieuwe woonvormen stimuleren

3) Eenzaamheidsbestrijding

De nieuwe gemeente Krimpenerwaard

Onze gemeente is nog jong. Na de gemeentelijke herindeling van 1 januari 2015 die samenviel met de

decentralisatie van de stelselwetten WMO, Jeugd en Participatie is er tijd nodig geweest om

veranderingen in het Sociaal Domein door te voeren. Nu is er sprake van een inhaalslag en zijn er

veel veranderingen op handen. Ook de welzijnsstichtingen zijn hier natuurlijk bij betrokken. Dit

beleidsplan van de SWOBV houdt rekening met een aantal veranderingen maar het is niet mogelijk

om te anticiperen op alle mogelijke beleidswijzigingen van de gemeente die mogelijkerwijs ook ons

betreffen.

Toenemende samenwerking van de gemeente met de welzijnsstichtingen

Ook in onze gemeente is de participatiesamenleving de verzorgingsstaat behoorlijk aan het

vervangen. In het door de gemeente binnen het Sociaal Domein gepropageerde ‘nieuwe denken’

hebben de ‘eigen kracht’ van de cliënt, inclusief mantelzorg en andere informele zorg meer gewicht

gekregen. Altijd zal, voordat 2e-lijns maatwerk wordt ingezet, beoordeeld dienen te worden of

informele zorg vanuit het voorveld kan volstaan. Dit past ons goed want informele zorg en in het

bijzonder ook mantelzorgondersteuning zijn corebusiness van de welzijnsstichting. Het ‘nieuwe

denken’ waarbij de ‘eigen kracht’ optimaal wordt benut is inmiddels gemeengoed onder het personeel

van de welzijnsstichting.

Op grond van bovenstaande valt te verwachten dat we meer nieuwe opdrachten van de gemeente

zullen krijgen en dat de omvang van het werk van de welzijnsstichtingen in de komende jaren groter

zal worden.

De plaats van de welzijnsstichting binnen de dienstverlening in het gemeentelijke Sociaal Domein is

nog niet uitgekristalliseerd. Vooral bij actuele reorganisatie van de “Toegang Sociaal Domein” voor

inwoners is de constructie van een nieuw samenwerkingsverband van de verschillende

dienstverlenende instellingen in het maatschappelijke veld nog in volle gang. (CPB. De wijkteambenadering

nader bekeken)

Socio-demografische veranderingen

Hoewel de welzijnsstichtingen er zijn voor kwetsbare inwoners van alle leeftijden blijft in de praktijk

een belangrijk deel van het werk voorbestemd voor ouderen. Daarom is de snelle vergrijzing in de

komende jaren een punt van aandacht

Vergrijzing: van 2015 tot 2020 neemt in de gemeente Krimpenerwaard het aantal 75-plussers toe van

4500 tot 5500. In 2030 zullen dat er 7.150 zijn. (GGD Hollands midden. Gebiedsprofiel Krimpenerwaard)(Klauw,

Zorg, welzijn en wijkinitiatief, Gouda, 2018)


Omdat naast mobiliteitsproblemen ook beginnende dementie erg veel voorkomt en veel van onze

ondersteunende diensten vraagt is de toenemende frequentie van dementie een belangrijk

aandachtspunt.

De verwachte toename van dementie, omgerekend van landelijke cijfers naar de Krimpenerwaard,

voor de komende 10 jaar bedraagt: van 1000 naar 1300. (Alzheimer Nederland, Factsheet)

Uitgangspunten voor beleid SWOK-midden in de komende jaren

BEVORDEREN VAN WELZIJN VOOR KWETSBARE INWONERS

1. Informele zorg aanbieden om zelfredzaamheid maximaal te ondersteunen

2. Sociale activiteiten organiseren om eenzaamheid te bestrijden en inclusiviteit te vergroten

3. Niet alleen voor ouderen maar voor alle leeftijden. Inwoners jonger dan 65 jaar krijgen meer

aandacht dan voorheen.

4. Op woonkernniveau info&advies aanbieden (welzijnspunten)

5. Lokale Commissies op woonkernniveau ondersteunen bij hun activiteitenorganisatie.

6. Met beperkte groep beroepskrachten zoveel mogelijk vrijwilligers ondersteunen en

coördineren

7. Mantelzorg ondersteunen

8. Met hele netwerk van zorgen welzijnspartijen optimaal samenwerken

Beleidsplannen voor 2020-2022

Ketenzorg in het sociaal domein

De keten van hulpverlenende instanties in het Sociaal domein van de gemeente is complex. De

Welzijnsstichting zal in de komende jaren zijn plaats in die keten moeten bestendigen en naar buiten

toe transparant en eenduidig haar individuele diensten, groepsactiviteiten en ander sociale-

zorgaanbod laten zien.

De op handen zijnde reorganisatie van de toegang tot het Sociale Domein biedt hiervoor goede

kansen. Een toegangsstructuur zoals in de Gemeente Alphen in de Rijn, met naast een centraal

aanmeldteam een aantal (op woonkern-niveau) secundaire aanmeldteams (TOM-in-de-buurt) zou een

model voor de gemeente Krimpenerwaard kunnen zijn. ‘TOM’ is een coalitie van partners van de

gemeente in het Sociaal Domein waarvan de welzijnsstichtingen onderdeel vormen.

De grens tussen formele zorg en informele zorg is aan het vervagen. Thuiszorginstellingen gaan ook

vrijwilligers aansturen en andersom welzijnsstichtingen groeien soms door tot zeer grote landelijk

opererende conglomeraten. Ons doel is niet om als welzijnsstichting te groeien naar een

bovengemeentelijk niveau. Ons doel is wel om in samenwerking met onze twee

zusterwelzijnsstichtingen, andere maatschappelijke partners en het gemeentebestuur in onze eigen

gemeente een hoogwaardig welzijnsbeleid te realiseren.

Om het aanbod van onze stichting goed en duidelijk te positioneren tussen de

ondersteuningsmogelijkheden van onze partners in onze gemeente is het nodig om overzichtelijk en

transparant ons aanbod van informele zorg en sociale activiteiten effectief te presenteren. Andere

schakels in de keten kunnen dan gerichter, en met kennis van zaken, beslissingen nemen over

verwijzing van cliënten naar ons. Het door ons sinds enkele jaren twee keer per jaar georganiseerde

‘Welzijnsoverleg” waarbij vrijwel alle betrokken partijen worden uitgenodigd voor een netwerk-overleg

voorziet hier deels al in.


We streven ernaar het hele netwerk van zorgen welzijnspartijen in de gemeente optimaal te kennen,

te benutten, te stimuleren en er zo doelmatig mogelijk mee samen te werken. Op deze wijze kan het

‘voorliggend veld’ met al zijn mogelijkheden voor informele zorg optimaal worden ingezet en wordt

specialistisch maatwerk niet onnodig snel noodzakelijk.

Er is een uitgebreide sociale kaart van de Krimpenerwaard beschikbaar op internet

www.socialekaartkrimpenerwaard.nl . Deze geeft overzichtelijk en ‘zoekbaar’ de 600 organisaties en

verenigingen actief op het gebied van gezondheid, financiën, participatie, wonen,

opgroeien/opvoeden, sport, cultuur en vrijetijdsbesteding. Deze website wordt onderhouden door de

gemeente.

Versterking van aanbod op woonkernniveau voor alle leeftijden

In de nieuwe, samengevoegde gemeente Krimpenerwaard, met 11 woonkernen, wordt het aanbieden

van welzijnsvoorzieningen op woonkernniveau, dus in alle 11 woonkernen, van doorslaggevend

belang. Naast onze welzijnspunten en de Lokale Commissies, die al helemaal woonkern-georiënteerd

zijn, zal er steeds aandacht voor moeten blijven dat ook onze andere diensten en activiteiten zoveel

mogelijk op woonkern-niveau georganiseerd worden. Hiermee wordt o.a. beoogd dat lokale

oplossingen kunnen worden gevonden voor het oplossen van lokale problemen en dat de inzet van

vrijwilligers optimaal kan zijn.

Onze Welzijnspunten met inloopspreekuren vormen een krachtige ondersteuning van ons

woonkerngebonden werk. Ondersteunende diensten en sociale ontmoetingsactiviteiten die worden

ingezet naar aanleiding van spreekuurconsulten vinden meestal ook plaats op woonkern-niveau.

Lokale Commissies nemen een deel van de lokale organisatie van sociale ontmoetingsactiviteiten

voor hun rekening. Werken met vrijwilligers in hun eigen woonkern is een heel natuurlijke vorm van

informele zorg. Waar het gaat om vindbaarheid en bereikbaarheid is welzijnswerk op woonkern-niveau

veruit te verkiezen boven centraal georganiseerd werk.

Harmonisering van welzijnswerk, waar het gemeentebestuur terecht om vraagt, is een goede

gedachte maar vraagt wel om enige aanpassing per woonkern, gebaseerd op kenmerken van die

woonkern.

In Stolwijk en Haastrecht hebben de Lokale Commissies een kortere traditie en een kleiner aanbod

dan andere lokale commissies. In deze kernen worden ook door andere verenigingen

vrijwilligersactiviteiten uitgevoerd. In Stolwijk en Haastrecht zal samen met hen worden nagegaan aan

welke extra activiteiten behoefte bestaat en hoe dit vormgegeven zal worden.

Vrijwilligersbeleid

Hoge prioriteit voor het werven van nieuwe vrijwilligers en het optimaal ondersteunen van ons hele

corps van ongeveer 300 vrijwilligers door onze kleine groep professionele medewerkers is een

primaire taak van onze stichting. Speciale aandacht is nodig voor het werven van vrijwilligers die

coördinerende functies kunnen krijgen en van jonge vrijwilligers die jongere kwetsbare inwoners willen

ondersteunen. Onze vrijwillige medewerkers worden ingezet bij ondersteunende diensten en

eenzaamheidsbestrijding. Hun beloning bestaat uit erkenning en waardering. Een ruimer budget voor

cadeaus is nastrevenswaardig. Ook zullen de werkomstandigheden voor de vrijwillige medewerkers

zo prettig mogelijk dienen te zijn. Mogelijk kunnen we met interessante cursussen de aantrekkelijkheid

van het vrijwilligerschap vergroten.

Mantelzorg-ondersteuning

Mantelzorg was, is en blijft van groot belang. De “Eigen Kracht”-gedachte wordt er het beste mee

omarmd. Hulp vanuit de mantelzorg, het eigen sociale netwerk dus, komt in rangorde van voorkeur

nog voor de informele zorg van vrijwilligers en de algemene voorzieningen. Mantelzorg door partner,

familie, buren of vrienden is informele zorg in optima forma. De meest natuurlijke vorm van sociale

ondersteuning dus!

http://www.socialekaartkrimpenerwaard.nl/


Ondersteuning van mantelzorgers is daarom een typische taak van de welzijnsstichtingen. Pas als

hiermee onvoldoende steun kan worden geboden komt specialistisch maatwerk in beeld. (Mezzo. Model

informele zorg. 2017)

Door toenemende belasting van mantelzorgers neemt ook het risico van overbelasting toe. Dit kan

leiden tot behoefte aan ‘formele zorg’ die voorkomen had kunnen worden. Ondersteuning van de

mantelzorg is een wezenlijke taak die toenemend aandacht nodig heeft en waarin fors geïnvesteerd

moet worden. Dat geldt met name voor oudere samenwonende mensen waarvan één geestelijk

achteruit gaat. Ook andere, voor de partner belastende, chronische ziektes vragen aandacht voor

ondersteuning van de mantelzorg.

Uitbreiding van respijtzorg-capaciteit, geleverd door vrijwilligers, is de komende jaren een speerpunt

voor de welzijnsstichting. Een vorm van respijtzorg zijn ‘Mantel-maatjes’. Als een soort oppas kunnen

zij voor de partner tijdelijk de handen vrij maken. Dit is vooral van belang in situaties waar door

dementering iemand niet alleen thuis gelaten kan worden.

Informele dagopvang (als ontmoetingsgroepen) bestaat nu in twee van onze zes woonkernen maar

zou idealiter in elke woonkern gerealiseerd moeten worden.

Ook elders wordt belangrijke ondersteuning van mantelzorg gegeven: bijvoorbeeld door

zorgverzekeraars en door aanbod van korte vakanties voor zieken of gehandicapten. Het is zaak onze

cliënten hierover te informeren en te bevorderen dat hiervan gebruik wordt gemaakt.

Welzijnspunten voor informatie en advies

Informatie over “alle maatschappelijke voorzieningen” in elke woonkern van ons werkgebied in de

gemeente Krimpenerwaard door onze welzijnsadviseurs! Zij kennen de sociale kaart helemaal en

staan tegelijkertijd dicht bij inwoners. Zij spreken hun taal en genieten vaak meer vertrouwen dan

ambtelijke medewerkers op het gemeentekantoor. Met dit doel voor ogen zijn enkele jaren geleden in

alle onze woonkernen, met steun van de gemeente, welzijnspunten opgericht. Hier worden

spreekuren gehouden door professionele welzijnsadviseurs in dienst bij de SWOB/V.

Bij eenvoudige problemen kan vaak al tijdens het spreekuur met een advies worden volstaan. Bij

complexe problemen wordt gezocht naar de beste verwijzing naar formele zorg. En voor enkelvoudige

problemen biedt het eigen netwerk van informele zorg en sociale ontmoetingsactiviteiten vaak een

oplossing.

De toegankelijkheid voor inwoners van het “Sociaal Domein” is door de Welzijnspunten in elke

woonkern verbeterd maar er kan nog een grote slag gemaakt worden. Maximaal laagdrempelige

bereikbaarheid, zowel fysiek, telefonisch als via email, website en sociale media blijft een

aandachtspunt. Bij toenemende vraag zal dan ook de openstelling ruimer kunnen worden.

Ondersteunende diensten

Ondersteuning van “zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen” is vanouds een kerntaak van ons.

Aanbieden van ondersteunende diensten door vrijwilligersgroepen onder leiding van onze

professionele welzijnsadviseurs vormt een groot deel van ons werk. Voortdurend opletten of de

huidige diensten voorzien in de behoefte en zo nodig steeds aanpassingen doorvoeren blijft een

speerpunt in de komende jaren. Bezoekvrijwilligers / maatjes voor eenzaamheidsbestrijding vragen de

komende jaren extra aandacht door de toenemende eenzaamheidsproblematiek.

Een speciale groep van bezoekvrijwilligers vormen onze levensboekschrijvers. Dit zijn vaak hoger

opgeleide vrijwilligers met schrijftalent die langere tijd wekelijks of twee-wekelijks bezoeken brengen

aan kwetsbare ouderen en hun levensverhaal optekenen en bewerken tot een fraai document. Deze

dienstverlening is weliswaar beperkt in omvang maar vaak zeer succesvol. Vanwege het sterk


eenzaamheidsbestrijdende karakter maar ook om hoog opgeleide vrijwilligers een uitdagende taak te

kunnen bieden dient het levensboek schrijven als ondersteunende dienst gekoesterd te worden in de

komende jaren.

Sociaal-culturele ontmoetingsactiviteiten

Net als ondersteunende dienstverlening vanouds een kerntaak. Het voortdurend zoeken naar nieuwe

samenwerking met andere organisaties levert win-win situaties op. Dat kan bijvoorbeeld door

educatieve activiteiten of individuele informatieverstrekking te verbinden met onze sociale

ontmoetingsactiviteiten zoals koffie-ochtenden en gezamenlijke maaltijden. Dit zou meerwaarde

opleveren voor zowel eenzaamheidsbestrijding, inclusiviteitsbevordering en scholing voor

mantelzorgers: de lokale ontmoetingsactiviteit als ‘vindplaats’ voor diverse welzijnsproblematiek

Ontmoetingsgroepen met dagbesteding

Passend aanbod van informele dagopvang (ontmoetingsgroepen) zou beschikbaar moeten komen,

liefst in elke woonkern! Begeleiding vindt plaats door vrijwilligers onder supervisie van onze

professionele welzijnsadviseurs. Wanneer dagopvang in ontmoetingsgroepen op informele basis

mogelijk is verdient dit de voorkeur boven professionele dagbesteding. Participatie van vrijwilligers in

de dagopvang wordt in de toekomst steeds belangrijker door de snel toenemende omvang van de

groep mensen die een beroep zullen doen op dagopvang.

Welzijn op recept

In geval van sociale problemen gaan mensen vaak eerst naar de huisarts. Dat komt omdat sociale

problemen altijd stress veroorzaken met de daarbij behorende lichamelijke en psychische klachten.

Het komt ook omdat de huisarts een vertrouwenspersoon is waarnaartoe je de weg meestal al kent en

waar je gemakkelijk en gratis terecht kunt. Huisartsen hebben behoefte aan goede

verwijsmogelijkheden voor deze patiënten. (Muijsenberg 2019) In de praktijk wordt verwijzing naar

welzijnsstichtingen en naar het gemeentelijk loket/sociaal team door huisartsen nog onvoldoende

benut.

Sinds in 2012 het project Welzijn-op-recept in Nijmegen (Landelijk kennisnetwerk Welzijn op recept, 2018) is

gestart en enkele jaren later uitgegroeid tot een landelijk project is er al een en ander tot stand

gekomen. Ook bij ons is er een duidelijke samenwerking ontstaan tussen huisartspraktijken en

welzijnswerk. De multidisciplinaire overleggen vanuit de HA-voorziening worden periodiek bijgewoond

door onze welzijnsadviseurs. Ook vinden er inmiddels verwijzingen plaats vanuit de

huisartsvoorziening door huisartsen (en thuiszorg) naar onze welzijnsstichting.

Samenwerking tussen de Krimpenerwaardse huisartsen en onze welzijnsstichting kan verder worden

uitgebreid zodat het aantal doorverwijzingen vanuit de huisartsenpraktijk een groter volume krijgt.

In de drie huisartspraktijken in ons gebied is de bekendheid met onze mogelijkheden inmiddels

behoorlijk aanwezig. Door huisartsen en praktijkondersteuners (POH’s) regelmatig te informeren over

de ondersteuning-mogelijkheden van onze welzijnsstichting kunnen we deze bekendheid nog verder

vergroten.

Ons inzicht in de logistiek van het verwijsproces is groeiende. Waarschijnlijk voelen huisartsen en

POH’s nog wel weerstand om aan een verwijzing naar het welzijnswerk te beginnen. De bewering van

huisarts prof Maria van den Muijsenbergh snijdt hout: “Je wilt dat na één telefoontje iemand anders

jouw patiënt echt gaat helpen”.

De komende jaren willen wij de verwijzing door huisartsen naar onze stichting krachtig gaan faciliteren

en stimuleren. Door 1) huisartsen een korte en duidelijke verwijsprocedure aan te bieden moeten

barrières die nu verwijzing nog in de weg staan worden weggenomen. 2) Optimaliseren van de feed

back naar de huisartsvoorziening: tijdig een bondig verslag over hoe het de verwezen cliënt vergaat.


3) Zo mogelijk gebruik maken van de communicatiesystemen die door de huisartsvoorziening

standaard worden gebruikt, zoals Zorgdomein en Siilo.

Registratie, met inachtneming van privacy en administratieve belasting, van aantallen verwijzingen,

waar vandaan, wat ermee gebeurt is onontkoombaar als we mikken op een aanzienlijke toename van

de verwijsstroom in de komende jaren. Ook terugrapportages zullen moeten worden gemonitored en

geregistreerd.

Voorkomen en bestrijden van eenzaamheid

Eenzaamheidsbestrijding heeft extra aandacht nodig. Eenzaamheid komt voor bij mensen van alle

leeftijden. In de oudere leeftijdsgroep neemt eenzaamheid toe, omdat ouderen tegenwoordig zolang

mogelijk alleen thuis wonen, in plaats van in een bejaardenhuis, zoals vroeger. Dat kan leiden tot

ernstige eenzaamheidsproblematiek. Er zijn effectieve interventies mogelijk en die moeten ook

worden benut.

De SWOB/V zal zich de komende jaren sterker als meldpunt voor eenzaamheid profileren. Op de

spreekuren van Welzijnspunten kunnen inwoners ook (eenzaamheids)problemen van buurtgenoten

melden. Naar buiten toe en in de publiciteit zal dit beter worden geafficheerd.

Van buiten de SWOB/V komen de meeste signalen over eenzaamheid van de wijkverpleging, de

huisartsen en de thuiszorg. Samenwerking met hen is van veel belang. In termen van het Actieplan

van VWS: met hen moeten we een coalitie vormen voor het verminderen van eenzaamheid. (VWS Één

tegen eenzaamheid 2018) Dat houdt in dat we de visie delen, die in deze notitie is vervat en inhoudelijk

doornemen hoe we het aanpakken.

Het landelijke Welzijn op Recept is gericht is op het verminderen van psychosociale klachten door

samenwerking van de huisartsen met de welzijnsinstellingen. Wij zullen een scenario maken om de

samenwerking tussen huisartsenpraktijken en welzijnsstichtingen te optimaliseren en vooral om een

cliëntenstroom op gang te brengen van huisarts naar welzijnsstichting (zie hierboven).

In de komende jaren zal geld worden begroot voor training aan onze eigen professionals en

vrijwilligers. Voor vrijwilligers valt te denken aan trainingen in gesprekstechniek, in het voeren van

signaleringsgesprekken en in het stap voor stap begeleiden van mensen die al langere tijd eenzaam

zijn en die niet eenvoudig zijn te helpen. Ook het bezoeken van weduwen en weduwnaars vergt

training en coaching.

De SWOBV heeft recent een notitie gepubliceerd “Aanpak van eenzaamheid” waarin de problemen

uitgebreider worden behandeld. (Zwetsloot 2019 - Aanpak van eenzaamheid)

Nieuwe woonvormen

De gemeente Krimpenerwaard krijgt met een sterke vergrijzing te maken. Die ontwikkeling brengt een

groeiende vraag naar voor ouderen geschikte woningen met zich mee in al zijn facetten; woningen

moeten fysiek geschikt zijn voor ouderen, adequate zorg moet te leveren zijn én de woonsituatie moet

bijdragen aan het welzijn van ouderen. Sommige ouderen zijn tot op hoge leeftijd zelfredzaam en

hebben een uitgebreid sociaal netwerk (inclusief mantelzorgers), maar er zijn toch ook veel ouderen

die (steeds) minder goed in staat zijn het sociale netwerk te onderhouden en voor zichzelf te zorgen.

Die ouderen lopen een groot risico te vereenzamen met alle (fysieke en mentale) gevolgen van dien.

Het is een uitdaging om voor hen woonvormen te ontwikkelen waarbij de kans op ontmoeting/sociaal

contact sterker is dan bij een reguliere woonsituatie. Een collectieve (ontmoetings-)ruimte in een

appartementengebouw is al een eerste belangrijke stap, maar er zijn verdergaande oplossingen

denkbaar. Bijvoorbeeld een groep ouderen die gezamenlijk afspraken maakt over actief met elkaar

samen te leven; gezamenlijk het gebouw beheren, voor elkaar zorgen, gezamenlijk activiteiten


ondernemen en wellicht voorzieningen delen (keuken, wasmachineruimte, strijkkamer etc.) Dat kan in

één gebouw, maar is ook realiseerbaar rond een centrale locatie.

Ook kan het belangrijk zijn dat mantelzorgers op korte afstand komen te wonen. Daarvoor is urgentie

bij toewijzing van woningen mogelijk, maar er zijn ook woonvormen te ontwikkelen waarin die mix van

‘samenwonen’ van verzorgende en verzorgde van het begin opgenomen is. De zogenaamde

Kangaroo-Woningen hadden dit vertrekpunt.

Dementie van een partner is een groeiend probleem. De gezonde partner wil de dementerende

partner niet loslaten, maar er komt een moment dat de partner hele dagen opgevangen moet worden

of zelfs definitief opgenomen moet worden. Er zijn goede voorbeelden van woonvormen waarbij de

gezonde partner zelfstandig bij de dagopvang/het verpleeghuis woont, zodat hij of zij alle aandacht

aan de dementerende partner kan geven en het leed van afscheid nemen (want dat is het uiteindelijk

wel) verzacht wordt.

De SWOB/V wil met haar expertise en kennis een bijdrage leveren aan de ontwikkeling en realisatie

van dergelijke projecten. Ze zou daarvoor al in een vroegtijdig stadium betrokken willen zijn of willen

samenwerken met de (particuliere) initiatiefnemers, de gemeente, woningcorporaties of private

ontwikkelaars. Het vormen van een commissie binnen het bestuur die met deze taak wordt belast is

een overweging.

Accommodaties

Onze accommodaties waren in het verleden vaak eigendom van uit particulier initiatief ontstane

ouderenorganisaties. Omdat veelal de onderhoudskosten hoog werden zijn de accommodaties vaak

verkocht aan de gemeente die ze vervolgens voor een lage huurprijs weer beschikbaar stelde. Nu

dreigen huren hoog te worden en het gevaar dreigt dat de kosten voor accommodaties te hoog

worden. En dat juist nu sociaal werk op woonkern-niveau alleen maar belangrijker wordt. Het is een

speerpunt in ons beleid voor de komende jaren om goede accommodaties in alle woonkernen te

behouden of te verkrijgen tegen een redelijke en betaalbare prijs.

De Welzijnspunten die nu vaak bij huisartsenpraktijken zijn ondergebracht, zouden in de toekomst

wellicht het kristallisatiepunt kunnen zijn voor een toegenomen woonkern-gebonden manier van

organiseren van informele zorg en sociale ontmoetingsactiviteiten. De huidige accommodatie in

huisartspraktijken zou dan heroverwogen kunnen worden.

Schuldhulppreventie (in overleg met SWOS)

Wij als welzijnsstichtingen kunnen een grotere rol gaan spelen in het voorkomen van problematische

schulden. Mensen van advies dienen bij onverwachte uitgaven, voorkomen dat ze rekeningen gaan

stapelen, zorgen dat ze grip hebben op hun huishoudboekje, etc.

Daarover bestaat al de notitie van de SWOS, die in samenspraak met de SWOB/V heeft

meegeschreven: “Naar een Eerstehulppost financiën”. Deze notitie heeft de aandacht van de

gemeente maar tot nu toe was er geen subsidiebudget beschikbaar. (Vonk W. namens SWOS en SWOB/V.

Naar een Eerstehulppost financiën 2018)

Voor schuldhulpverlening heeft de gemeente het primaat gelegd bij de vrijwilligers van Humanitas en

Schuldhulpmaatje.

Statushouders

Vooral oudere statushouders hebben moeite om maatschappelijk te participeren. De taal- en

cultuurbarrière zijn hier debet aan. Traditioneel is mantelzorg door de eigen familie sterk en ook

“ontheemd zijn” leidt vaak tot sterke familiebanden. De familiekring is soms echter klein of zelfs

afwezig en kan naar binnen gericht zijn zodat de contacten met de buitenwereld beperkt blijven.

Ondersteuning van zelfredzaamheid en voorkomen van eenzaamheid zijn dan aandachtspunten. Het

bevorderen van inclusiviteit speelt voor deze groep een grote rol. Na de eerste 2-jaars opvang van


Vluchtelingenwerk zijn de welzijnsstichtingen en de stichting ‘Krimpenerwaard Inter Cultureel’ (KIC) de

organisaties die zich hiermee hebben belast.

Literatuur

Alzheimer Nederland. Factsheet, 2018, www.alzheimer-nederland.nl

CPB. De wijkteambenadering nader bekeken. Den Haag, 2019.

GGD Hollands midden. Gebiedsprofiel Krimpenerwaard.

www.ggdhm.nl/gemeenten/item/krimpenerwaard. 2019.

Klauw M van der, Egmond M van. namens Gemeente Gouda, TNO, GGD Hollands Midden,

Coöperatie Voortouw (uitvoeringsorganisatie sociale domein), Academische werkplaats publieke

gezondheid Noordelijk Zuid-Holland en ZonMw. Sociaal makelaar; de verbinder tussen zorg, welzijn

en wijkinitiatief. Gouda, 2018.

Landelijk kennisnetwerk Welzijn op recept. Nieuwegein, 2018. https://welzijnoprecept.nl

Mezzo. Mezzo model informele zorg. Samenwerken om mantelzorgers en vrijwilligers goed te

ondersteunen. Bunnik, 2017.

Muijsenbergh M. van den. Zorg + Welzijn, 2019. http://ods-mailing.springer-

sbm.com/viewer?tid=TIDP255108X8AE3397D99D34D539985BB9855505706YI4

SCP. Overall rapportage sociaal domein 2017. Wisselend bewolkt. Den Haag, 2018.

Vonk W. namens SWOS en SWOBV. Naar een Eerstehulppost financiën. Schoonhoven, 2018.

VWS. Actieprogramma Één tegen eenzaamheid. Den Haag, 2018.

Zwetsloot P. Aanpak van eenzaamheid, opvraagbaar bij SWOBV, Bergambacht, 2019.

http://www.alzheimer-nederland.nl/

http://www.ggdhm.nl/gemeenten/item/krimpenerwaard

https://welzijnoprecept.nl/

http://ods-mailing.springer-sbm.com/viewer?tid=TIDP255108X8AE3397D99D34D539985BB9855505706YI4

http://ods-mailing.springer-sbm.com/viewer?tid=TIDP255108X8AE3397D99D34D539985BB9855505706YI4

STICHTING WELZIJN OUDEREN BERGAMBACHT - WERKPLAN 2012 · Werkplan 2020 SWOK-midden vastgesteld 28...

Documents

Transcript of STICHTING WELZIJN OUDEREN BERGAMBACHT - WERKPLAN 2012 · Werkplan 2020 SWOK-midden vastgesteld 28...