Stichting Comenius Museum

Cultuurhistorisch museum in Naarden

Inhoud

Voorwoord. pag. 5

1. Missie van Comenius Museum in Naarden. pag. 7

2. Zorg voor de instelling. pag. 7

2.1. Zorg voor de instelling: het museum.

2.2. Zorg voor het publiek: het presenteren van tentoonstellingen, andere activiteiten, educatie en genoegen

2.3. Zorg voor de collectie: verwerving, behoud, ontsluiting en

onderzoek Basisregistratie.

2.4. Zorg voor de organisatie.

3. Belanghebbenden en belangstellenden (intern en extern). pag. 19

4. Samenwerking met andere partners en organisaties. pag. 20

5. Huisvesting, veiligheid, financiën en begroting (basis en subsidies). pag. 21

3

4

Voorwoord

Het jaar 2015 is voor de Stichting Comenius Museum een succesvol jaar geweest waarin naast de activiteiten voor de bezoekers van het museum ook een aantal nieuwe activiteiten in en buiten het museum zijn gerealiseerd. We kunnen met tevredenheid terug kijken op een groeiende aantal bezoekers en het feit dat het museum lukt steeds meer nieuwe bezoekersgroepen voor activiteiten binnen en buiten het museum te benaderen en ze een attractief programma aan te bieden waardoor ze kennis met de verschillende aspecten van de nagedachtenis van Comenius kunnen maken.

In overleg met de Gemeente Naarden is het het bestuur gelukt om de eigen positie in de nieuwe gemeente Gooische Meren, waarin de gemeente Naarden met ingang van het jaar 2016 werd opgenomen, rechtspositioneel te behouden. Het museum zal blijven samenwerken met de gemeente Gooische Meren. Tegelijk worden een aantal gezamenlijke projecten zoals de Comeniusdag, de Naturalisatie dag, het Historische Café, deelname aan de stedenband met de stad Uherský Brod, het programma voor de scholen, etc. voortgezet. Voor het jaar 2016 wordt al het volgende gezamenlijk project “De Nacht van Naarden” ontwikkeld in samenwerking met de andere culturele en historische organisaties, en de verwachting is dat dit extra publiek naar museum zal leiden.

Het bestuur heeft het afgelopen jaar veel aandacht besteed aan het overleg met de Tsjechische overheid, met name het Ministerie van Cultuur in Praag, in verband met het voortzetten van de belangrijke financiële subsidie voor het mausoleum en het museum. Dit overleg heeft ook geleid tot het uitbreidingen van een aantal contacten met andere musea aldaar en plannen voor een verdere uitwisselingen van collecties en tentoonstellingen die het Comenius’ geestelijk erfgoed in de Europese context toelichten. Ook de contacten met de Tsjechische ambassade en het Tsjechisch Centrum zorgen voor uitwisseling van informatie over de culturele en andere programma’s. De uitbreiding van de taken van de Stichting rondom het museum als kenniscentrum werd voortgezet. Er zijn, naast de contacten met de Vrije Universiteit van Amsterdam en de Deutsche Comenius Gesellschaft, nieuwe contacten aangegaan met wetenschappers en medewerkers van diverse Nederlandse universiteiten met als doel om de kennis over het werk van Comenius in Nederland uit te breiden. In de interne organisatie van het museum werd in het jaar 2015 verder aandacht besteed aan het verder

ontwikkelingen van de interne processen en de organisatie van het museum, zoals een nieuw

Huishoudelijk Reglement, werving van nieuwe vrijwilligers, het verbeteren van de technische basis

van het museum, verdere digitalisering van de collectie en bibliotheek, etc. Het bestuur en de directeur

hebben in 2015 verder aandacht besteed aan de zorg voor de instelling, voor het publiek, de collectie

en de organisatie. Dit met het oog op het vervolg van de registratie van Comenius Museum volgens de

internationale ICOM definitie als een erkende museum organisatie. In 2015 werden, in samenwerking met een aantal andere musea in Nederland en Tsjechië, tentoonstellingen georganiseerd. Deze zijn aangevuld met tal van andere activiteiten zoals lezingen in en buiten het museum, thema-avonden, rondleidingen, etc. Regelmatig was dit in samenwerking met andere partners van het museum. De jaarlijkse Comeniusdag, georganiseerd rond de geboortedag van Comenius is in het jaar 2015

opnieuw gegroeid qua bezoekersaantal. We konden ons verheugen op het feit dat we op deze dag meer

dan 750 belangstellenden ontvingen. De herdenking vond plaats in het Comenius mausoleum v.w.b.

het ochtendprogramma en voor de publieksactiviteiten ’s middags in de Grote Kerk van Naarden,

e.e.a. in samenwerking met de gemeente Naarden, het Tsjechische Ministerie van Cultuur en de

Tsjechische, Slowaakse, Hongaarse en Poolse ambassades in Den Haag. Op deze dag vond o.m. de

kranslegging op het graf en aan de voet van het standbeeld van Comenius plaats, een lezing door

Prof. Dr. P. Nissen, een concert en voor de vierde keer de uitreiking van de Comeniusprijs.

In opvolging van de vorige winnaars prof. Robbert Dijkgraaf, prof. dr. P. Schnabel, mevrouw prof. dr.

ir. Louise Fresco is dit jaar de prijs uitgereikt aan de belangrijke Nederlandse schrijver en publicist

Geert Mak, die door de jury werd gekozen als een waardig winnaar die in de context van het

gedachtengoed van Comenius het publiek benadert.

5

Het bestuur is, in samenwerking met de directeur en de vrijwilligers de doelstellingen in het Beleidsplan 2014-2018 nader aan het uitwerken. Het Comenius Museum heeft zich sinds zijn oprichting ingezet om de betekenis van de uit Tsjechië afkomstige theoloog, pedagoog en filosoof J.A. Komenský uit te dragen. In Nederland bekend als J. A. Comenius wordt hij beschouwd als een van de belangrijkste Europese denkers uit de 17de eeuw. Hij woonde en werkte de laatste veertien jaar van zijn leven in Amsterdam alwaar hij enkele van zijn belangrijkste werken publiceerde. Zijn graf in de voormalige Waalse kerk in Naarden is in de jaren dertig van de vorige eeuw door Tsjechische kunstenaars ingericht tot een mausoleum. Dit wordt, samen met het naastliggende en inpandig verbonden museum, steeds meer bezocht door bezoekers uit de hele wereld. Het is verheugend om te mogen concluderen dat, dankzij de samenwerking tussen het bestuur, de directeur, de Raad van Advies en de vele vrijwilligers en de samenwerking met onze externe partners en door de diverse activiteiten binnen en buiten het museum het jaar 2015 opnieuw meer bezoekers en belangstellenden heeft getrokken. Het jaar 2015 kan voor het Comenius museum en het mausoleum gezien worden als een zinvol, waardig en succesvol jaar Ing. Hans v Oostveen Drs. Helena Verhoef-Musílková Voorzitter Secretaris

6

De Stichting Comenius Museum heeft als doelstelling – conform haar statuten, art.1 – het bevorderen

van de aandacht voor het gedachtegoed van Jan Amos Comenius als veelzijdig geleerde – theoloog,

filosoof, pedagoog en politiek denker – in relatie tot de historische en hedendaagse ontwikkelingen op

het gebied van educatie, samenleving en zingeving. Ook stelt de stichting zich ten doel om

samenwerking te bevorderen met personen en instellingen in binnen- en buitenland, die zich eveneens

richten op Comenius’ culturele en intellectuele nalatenschap. Bij het realiseren van haar doelstelling is

de stichting niet gericht op het maken van winst. Ook geschiedt het realiseren van de doelstelling

zonder binding aan bepaalde politieke, religieuze of morele posities.

2.1. Zorg voor de instelling: het museum blijft een permanente instelling toegankelijk

voor publiek.

Doelstellingen.

De doelstellingen in de statuten van de Stichting Comenius Museum zijn als volgt geformuleerd:

- Het in stand houden van het Comenius Museum te Naarden met de daarin ondergebrachte

verzameling gedenkstukken en documentatie over het leven, werk en gedachtegoed van de

wijsgeer Jan Amos Comenius (Komenský) (28 maart 1592 - 15 november 1670).

- Het dagelijkse beheer van en het toezicht op, het inpandig met het museum verbonden, Comenius

mausoleum en mede zorg dragen voor de toegankelijkheid hiervan.

- Het bijdragen aan het behoud van de culturele erfenis van Comenius door het bij een breed publiek

onder de aandacht brengen en uitdragen van kennis over de persoon Comenius en zijn

gedachtegoed.

Statuten. Na integratie van de Stichting Comenius Museum en de Comenius Stichting in januari 2013 werden

de bestuurlijke krachten en deskundigheden in één bestuur verbonden. De Statuten van de Stichting

Comenius Museum zijn in 2014 aan de hedendaagse normen aangepast.

Comenius Museum.

Het Comenius Museum laat door middel van vaste en tijdelijke exposities en tal van andere

activiteiten zien hoe het denken van Comenius nog steeds bijzonder actueel is in onze tijd. Mede

daarom hebben een aantal programma’s en activiteiten van de Stichting Comenius Museum in 2015

ook een aantal malen buiten het museum plaats gevonden.

Het museum beheert een eigen collectie voorwerpen gerelateerd aan Comenius, een eigen bibliotheek

met werk van en over Comenius en zijn gedachtegoed, een eigen archief dat teruggaat tot de

oprichting in 1892 en een verzameling documentatie. Mede op grond hiervan voldoet het Comenius

Museum aan de internationale ICOM definitie van een museum:

“Het Comenius Museum is een permanente instelling ten dienste van de samenleving en haar

ontwikkeling, toegankelijk voor het publiek, niet gericht op het maken van winst, die de materiële

getuigenissen van en over Comenius, zijn gedachtegoed en zijn omgeving verwerft, behoudt en

wetenschappelijk onderzoekt, presenteert en hierover informeert voor doeleinden van studie, educatie

en genoegen”.

In februari kwam het besluit van het Museumregister om na herijking de status van het Comenius

Museum als Geregistreerd Museum te verlengen. Dit is een blijk van waardering voor de

professionaliteit van het museum.

Mausoleum.

De voormalige Waalse kerk, waarin zich het graf van Comenius bevindt, werd tijdens het interbellum

gerestaureerd en ingericht als mausoleum. De beroemde geleerde heeft de laatste 14 jaar van zijn leven

in Amsterdam doorgebracht en is in Naarden begraven. Na de ontdekking van het graf van Comenius

werd de inrichting onder auspiciën van de samenwerkende Tsjechoslowaakse en Nederlandse overheid

ontworpen en uitgevoerd door een aantal Tsjechische kunstenaars in de jaren ’30 en als een bijzonder

cultuurhistorisch monument erkend.

1. Missie van het Comenius Museum in Naarden

2. Zorg voor de instelling

7

Na het afronden van de grondige restauratie van het

interieur van het mausoleum door de Rijksgebouwendienst

in 2009 is het mausoleum weer volledig beschikbaar voor

bezoekers uit binnen- en buitenland.

Hoewel het mausoleum ook wordt gebruikt voor tal van

bijeenkomsten, lezingen en concerten is een bezoek aan

het graf van Comenius het hoofddoel van de talrijke

individuele bezoekers of bezoekers in groepsverband. In

het gastenboek is keer op keer te lezen dat bezoekers onder

de indruk zijn van de unieke en spirituele lading van het

interieur van het mausoleum en de zorg van de

medewerkers voor de nagedachtenis van Comenius.

Monumentenlijst van de Rijksgebouwendienst.

Het Comenius Mausoleum is een Rijksmonument in de categorie I en is onderdeel van een beschermd

stadsgezicht.

Mutual Co-operation Agreement.

Het bestuur was ook in 2015 bezig met het voortzetten van het ‘Mutual Co-operation Agreement’ met

de Tsjechische overheid. De voortzetting van het ter beschikking stellen van het museumgebouw door

de nieuwe gemeente Gooise Meren, waartoe de voormalige gemeente Naarden ingaande begin 2016

behoort, en de samenwerking zoals in voorgaande jaren, is na overleg met de gemeente Naarden door

de Gemeente Gooise Meren schriftelijk gegarandeerd en bekrachtigd.

Het bestuur verwacht dat de onderhandelingen met de Tsjechische overheid tijdens de 1ste

helft van

2016 afgerond zullen worden.

Sponsors, Vrienden van het museum, donaties.

Ondanks de nog steeds stabiele financiële basis van het museum, tot nu toe gegarandeerd door de

Tsjechische overheid en de gemeente Naarden, blijkt al enkele jaren dat het museum, bij het realiseren

van extra activiteiten in- en buiten het museum, genoodzaakt is een beroep te doen op sponsors, de

vrienden van het museum en andere vormen van donatie.

Een voorbeeld is de Comeniusdag, die financieel mede gedragen wordt door de enkele sponsors, de

Tsjechische ambassade en de Visegrad groep (samenwerkingsorgaan van Polen, Slowakije, Hongarije

en Tsjechië).

Ook voor de volgende jaren zal de werving van de sponsors en andere partners een speerpunt voor de

Stichting blijven.

Daarnaast is het essentieel van belang dat naast de twee functionarissen (part time directeur en part

time secretaresse) het museum wordt gedragen door de hand en spandiensten van vele vrijwilligers.

De vaste groep van vrijwilligers werd na de succesvolle werving van nieuwe vrijwilligers in 2015

succesvol op sterkte gebracht maar het blijft een belangrijk aandachtspunt voor de toekomst van het

museum.

2.2. Zorg voor het publiek: tentoonstellingen, evenementen, educatie en tot genoegen

Het Comenius Museum beschikt over een vaste tentoonstelling Vivat Comenius en organiseert

daarnaast per jaar ook enkele tijdelijke tentoonstellingen en tal van andere activiteiten in en buiten het

museum. De meeste activiteiten zijn gericht op volwassen bezoekers uit Nederland en het buitenland,

maar het museum ontwikkelt ook een nieuw programma voor scholieren. Dit project, ontwikkelt in

2015, wordt in de wandelgangen de ‘Wunderkammer ‘genoemd en is een driedimensionale weergave

van Comenius’ gedachten uit de Orbis Sensulalium Pictus. Het zal vanaf 2016 worden ingezet voor de

museum bezoekende jeugd. Overigens blijkt de Wunderkammer ook aantrekkelijk te zijn voor de

volwassenen…

De Stichting heeft de zorg voor het publiek op zich genomen door:

- het bezoek aan het museum en mausoleum te stimuleren en op ruime schaal mogelijk te maken;

- het organiseren van tentoonstellingen;

- het organiseren van lezingen en andere bijeenkomsten al dan niet in samenwerking met derden;

- het verspreiden van informatie w.o. het uitgeven van drukwerken.

8

Tentoonstellingen

Vaste tentoonstelling Vivat Comenius.

Deze tentoonstelling is tot stand gekomen in samenwerking met het Tsjechische Ministerie van

Cultuur en het Museum J.A. Komenský in Uherský Brod in het jaar 2004. Naast de panelen met

informatie en afbeeldingen uit het leven van Comenius is er voor de bezoekers een filmpresentatie

over het leven van Comenius in drie talen (NL. Engels en Tsjechisch).

Het Comenius Museum begint plannen te maken voor een nieuwe vaste tentoonstelling die meer

interactief van aard zal zijn.

Digitale rondleiding Comenius Mausoleum

In samenwerking met Cultuurpark Gooi en Vecht en IZitravel (www.Izitravel.nl) is een digitale

rondleiding in een Nederlandse en Tsjechische versie ontwikkeld. Bezoekers kunnen op hun

smartphone de rondleiding downloaden en vervolgens het mausoleum begeleid bezoeken. Verwacht

wordt dat dit programma in begin van het jaar 2016 in de lucht komt en dat er in 2016 ook een Engelse

versie gemaakt zal worden.

Tijdelijke tentoonstellingen

Tijdens het jaar 2015 zijn in het Comenius Museum de volgende vier tentoonstellingen georganiseerd:

1. ‘Van Buiten leren – Comenius en de schoolplaten van Koekkoek’, 17 april 2014 t/m 15 februari

2015. Tentoonstelling in samenwerking met het Nationaal Onderwijs Museum te Dordrecht.

2. ‘Godsdiensten van de Wereld’ - foto's van Pavel Popelka, 6 maart 2015 t/m 3 mei 2015.

In samenwerking met het Museum J.A. Komenský in Uherský Brod.

3. 'Religie Nu - Spiritualiteit in Nederland', 14 mei 2015 t/m 21 juni 2015. In samenwerking met

Eddy Seesing, gelijktijdig met het Foto Festival Naarden en onderdeel van het OFF-Festival

Naarden.

9

4. ‘Dubbeltentoonstelling over 'Jan Hus en de Reformatie' 7 juli 2015 t/m 31 januari 2016. Productie

Comenius Museum Naarden in samenwerking met het Hussieten Museum in Tabor en het

Tsjechisch Centrum.

In het kader van deze dubbeltentoonstelling zijn een aantal activiteiten georganiseerd:

- ´Beelden van Jan Hus van Luther tot heden´ door: Peter Morée: Jan Hus (in samenwerking met

het Tsjechisch centrum), 12 september 2015.

- ‘Jan Hus, een bewogen leven’, filmavond in het Comenius Museum. Centraal stond de met name

in Tsjechië bekende film Jan Hus van Otaka Vávra uit 1954. Ingeborg Kriegsman besprak deze op

24 september en leidde fragmenten uit deze film in.

- Combikaart: museumbezoek, rondvaart en koffie/lunch; Museumbezoek, rondvaart rond Naarden-

Vesting en lunch/koffie met gebak bij Paul Fagel Arsenaal Restaurants. De aanbieding gold van

7 juli 2015 t/m 1 november 2015. Speciale zomeravondvaart op 28 augustus met hapje en drankje

aan boord.

Rondleidingen Speciale rondleidingen door het Mausoleum worden verzorgd tijdens de Nationale Museumweek en

de Open Monumentendagen. Daarnaast organiseert het Comenius Museum verzorgt ook rondleidingen

op verzoek bij lopende tentoonstellingen. Dit jaar zijn er diverse rondleidingen in het Nederlands,

Tsjechisch en Engels op aanvraag verzorgd.

Ook is, op 23 september 2015 een speciale rondleiding door het museum voor de bewoners van J. van

Massenstraat Naarden.

Bezoek oud-politiemensen aan museum, W. Broer, 3 oktober 2015.

10

Kranslegging, Comeniuslezing en Comeniusprijs

De feestelijke herdenking van de geboortedag van J.A. Comenius

werd georganiseerd op 21 maart 2015. Er werden kransen gelegd

door de Ambassadeurs van de Tsjechische en Slowaakse

Republieken en de gemeente Naarden bij het graf in het mausoleum

en het beeld van Comenius naast de Grote kerk. Daarvóór waren alle

genodigde eregasten door de burgemeester van Naarden, mevrouw

Sylvester, in de oude Raadhuiszaal van gemeente Naarden

ontvangen.

Ook de ambassadeurs van Polen en Hongarije hebben het

middagprogramma van de Comeniusdag bijgewoond.

De ambassadeur van Polen heeft in de middag nog een krans op het

graf van Comenius gelegd.

Tijdens het middagprogramma in de Grote Kerk waren meer dan 750

belangstellenden aanwezig.

De lezing dit jaar, 'Het verlangen naar vrede en de redelijkheid van

religie’, werd gehouden door Prof. Dr. P. Nissen.

De Comeniusprijs werd uitgereikt aan

de heer Dr. G. Mak, schrijver en publicist,

onder meer van het boek “In Europa”.

Het programma was omlijst door muziek uitgevoerd door jonge

talentvolle Tsjechische, Slowaakse, Poolse en Hongaarse musici.

Comeniusdag 2 0 15 Comeniusprijs

11

Overige evenementen

Nationale Museumweek

Het ‘goud’ van het Comenius Museum en het Mausoleum.

Het Comenius Museum deed dit jaar mee aan de Museumweek van 18 t/m 26 april 2015. Het thema

was: 'Ons echte goud'. Met gratis rondleidingen op 19 en 26 april.

Open Monumentendagen

Het thema van de Open Monumentendag, 12 en 13 september 2015 was ‘Kunst en Ambacht’. Het

Comenius Museum liet daarbij het Mausoleum zien met het werk van de Tsjechische kunstenaars en

ambachtslieden: Horejc (de beelden), Benda (de glaspanelen) en Stipl (houtsnijwerk). Ook was er de

dubbeltentoonstelling van Jan Hus te bezichtigen. In het kader van de Open Monumentendagen

werden op 13 september ook enkele rondleidingen door het Mausoleum verzorgd.

Maand van de Geschiedenis

Het thema ‘Tussen Droom en Daad’ paste wonderwel op het aanbod van het Comenius Museum met

twee tentoonstellingen over gedreven dromers en praktische aanpakkers als Jan Hus en Jan Amos

Comenius. Naast de mogelijkheid de dubbeltentoonstelling ‘Het Woord en de Waarheid’ over de

Boheemse Reformatie van Jan Hus tot en met Comenius en 'Jan Hus en 600 jaar later’ te bezoeken

werd een reeks van drie lezingen verzorgd door prof. dr. H.E.S. Woldring over Jan Amos Comenius;

7 oktober: ‘Een bijzondere levensloop’. 14 oktober: ‘Een alomvattende visie’.

28 oktober: ‘Een vreedzame samenleving’.

Burendag 2015 Openstelling museum voor de buren van het museum met hapje en drankje (26 september 2015).

Educatie en onderwijs.

Basisonderwijs

Het Comenius Museum stelt zich als taak om de nagedachtenis van Comenius aan het brede publiek te

presenteren. Hiertoe wil het museum ook de jongste generatie benaderen om de tijd en de actuele

gedachten van Comenius aan de leerlingen van basisscholen en het voortgezet onderwijs toe te lichten.

Geen eenvoudige taak voor het museum, dat niet over optimale ruimtes en materiaal beschikt om het

thema Comenius aan kinderen te presenteren. In het jaar 2015 hebben twee scholen hiervan gebruik

gemaakt. Bezoek groep 7 Comeniusschool, Zeist, 13 maart 2015.

Schoolbezoek basisschool groep 8 Kinderrijk, Naarden, 8 april 2015.

Ter gelegenheid van het negentigjarig bestaan van de Comeniusschool in Naarden vond op 20 mei

2015 een teambijeenkomst in het museum plaatst waarbij onder leiding van de directeur van het

museum nader ingegaan werd op de onderwijskundige opvattingen van Comenius.

Voortgezet onderwijs In 2015 heeft een aantal docenten van de Christelijke Scholengemeenschap Comenius voor voortgezet

onderwijs uit Leeuwarden het Comenius Museum bezocht voor een bezinningsdag over Comenius.

De docenten hebben nader kennis gemaakt met de opvattingen van Comenius over doel en werkwijze

van het onderwijs. Dit interne scholingsproject zal voor deze school uit Leeuwarden in het jaar 2016

voortgezet worden..

Boekpresentatie ‘Wie maken het onderwijs?’ van mevrouw J. Kruis op 20 januari 2015. Het betrof

tevens een inhoudelijke bijeenkomst van en over educatieve auteurs die voor het Nederlandse

onderwijs actief zijn. De directeur van het Comenius Museum kreeg als voormalig educatief auteur het

eerste exemplaar aangeboden.

Universiteiten en hogescholen.

In het Beleidsplan 2014-2018 heeft het bestuur duidelijk nieuwe impulsen aan de groei van het

museum gegeven. Eén daarvan is de taak om het museum verder te ontwikkelen als een

Kenniscentrum over Comenius in Nederland. Het vergroten van de betrokkenheid van de universitaire

wereld en het bundelen van de expertise die in Nederland bij een aantal instellingen al aanwezig is.

Het is een van de belangrijke speerpunten van het nieuwe Beleidsplan.

12

In samenwerking met . . .

In het jaar 2015 zijn in samenwerking met andere organisaties een aantal activiteiten in of buiten het

museum georganiseerd.

Lezingen “Comenius’, buurtlezing Nova Zembla Utrecht, door Hans van der Linde, 23 januari 2015.

‘Het leven, denken en doen van Comenius’ door Hans van der Linde in de bibliotheek van Muiden,

18 november 2015.

Concerten Benefietconcert Stichting Poolse Weeskinderen Naarden, gehouden in het Comenius Museum, met

Michal Gasztych - saxofoon - en Tobias Borsboom – piano, 12 november 2015.

Historisch Café

- 'Mietje met het Mes' - een dialezing over de geschiedenis van de Nederlandse kinder- en

jeugdliteratuur tot ca. 1960', door: Frits Booy, 20 januari 2015.

- ´De eerste Wereldoorlog 1914-1918´, door: Anton Kruft, 17 maart 2015.

- 'Bensdorp en Bussum' - Een cacao- en chocoladefabriek midden in een villadorp,

door: Bim Bensdorp en Hans Jonker, 19 mei 2015.

- Tussen Grote Kerk en Schuilkerk, Catholyck en Calvinist in Naarden in de 16e en 17e eeuw´,

door: Henk Michielse, 15 september 2015.

- 'De Tindalvilla in Bussum', door: Hans Roelofsen, 17 november 2015.

Vestival Vocaal Het Tweedaagse Viocale Vestival Naarden vond plaats op 26-27

september 2015. Eén van de locaties van het Vestival Vocaal was

het Comenius Museum. 8 koren traden op in het Mausoleum dat

grenst aan het museum op 26 september 2015.

Naturalisatie-ceremonie Op 15 december 2015 vond de Naturalisatieceremonie door de Gemeente Naarden plaats. Hiervoor

werden mausoleum (ceremonie) alsook het museum (rondleiding) beschikbaar gesteld.

Masaryk monument in Rotterdam Het Comenius Museum heeft in 2015 meegewerkt aan het initiatief

van de heren J. Henneman en P. Goedhart bij het tot stand komen

van het monument voor de eerste Tsjechoslowaakse president

Masaryk, die zich in zijn werk liet inspireren door de nagedachtenis

van Comenius. De onthulling van het Masaryk monument in

Rotterdam op 5 november 2015 werd bijgewoond door onder

andere de Tsjechische ambassadrice, mevrouw J. Reinišová, de

ambassadeur van Slowakije, de heer Roman Bužek, de voorzitter

van de Tsjechische Senaat, de heer Milan Štěch, de heer Frans

Weisglas, oud voorzitter van de Tweede Kamer en vele andere

genodigden. Inmiddels is het Masaryk monument in eigendom

overgedragen aan het Comenius Museum, dat de eerste tien jaar zal

zorgen voor het onderhoud. De Stichting Comeniusmuseum is de

juridische eigenaar geworden van het monument

VNTS Nieuwjaarsbijeenkomst van de VNTS, Vereniging Nederland

Tsjechië en Slowakije heeft op 17 januari 2015 zijn traditionele

jaarlijkse bijeenkomst gehouden in het Comenius Museum.

13

Publiciteit.

Media.

Het Museum is in 2015 herhaaldelijk in de Nederlandse media genoemd:

Vermelding in nationale digitale krant van houders van de Museumkaart. Vermelding van

tentoonstelling ‘Jan Hus en de Reformatie…’ in de digitale krant van de landelijke Museumkaart die

uitkwam op 3 september 2015 en naar veel museumkaarthouders werd verzonden.

Vermeldingen in diverse kranten (o.a. landelijke krant Trouw en de regionale kranten in verband met

de tentoonstellingen en Comeniusdag 2015.

Website.

In 2015 werd de Nederlandstalige website van het museum voortdurend aangevuld conform de

activiteiten in het museum. In hoofdlijnen werd ook de Tsjechische versie van de website van het

museum bijgehouden. Dit omdat de volledige vertalingen van de teksten van de Nederlandse website

het financieel budget te boven gaat.

2.3. Zorg voor de collectie: verwerving, behoud, ontsluiting en onderzoek.

Basisregistratie.

Sinds 1999 is het Comenius museum ingeschreven in het Nederlandse Museumregister. In 2014 heeft

een herijking van de registratie plaatsgevonden. Het bestuur kan met tevredenheid vaststellen dat, na

een uitgebreide audit, de registratie van het Comenius Museum als erkend museum in het najaar van

2014 herbevestigd is. In 2015 werd de erkenning officieel medegedeeld.

Museale collectie, archief, documentatie en bibliotheek.

Collectieplan.

Bepalend is dat het museum beschikt over een zeer kleine ruimte voor opslag en onderzoek van de

collectie. Het collectieplan zal in 2016 uitgewerkt worden en komt er een beleid rondom de

mogelijkheden voor het uitbreiden van collectie en de documentatie van het museum in de toekomst.

Collectie

Het Comenius Museum heeft in 2015 een verondersteld portret van Comenius uit de zeventiende eeuw

in langdurige bruikleen gekregen. Daarnaast ontving het Comenius Museum diverse schenkingen:

enkele schilderijen, voorwerpen, boeken en documenten van particulieren

Collectiebeheer, registratie, documentatie en onderzoek.

Het Comenius Museum beschikt over een collectie van schilderijen van de familie De Geer. Deze

familie heeft Comenius in de laatste jaren van zijn verblijf in Nederland heeft financieel onderhouden.

Ook beschikt het museum over een aantal originele exemplaren van de boeken van Comenius.

De werkgroep van het museum heeft de registratie van deze collectie in het ADLIB systeem verwerkt.

Bibliotheek.

In 2015 werd een klein werkgroep benoemd die de verouderde inventarisatie van de bibliotheek van

het museum voorbereidt voor nadere digitale verwerking in het ADLIB systeem. Verwacht wordt dat

dit minsten twee jaar zal duren. Gezien het plan om een Kenniscentrum rondom J.A.Komenský in

Nederland vanuit het museum verder te gaan ontwikkelen worden de mogelijkheden voor de digitale

ontsluiting van de bibliotheek geïnventariseerd.

Archief.

Het voornemen om het archief nader te ontsluiten heeft door gebrek aan menskracht en middelen dit

jaar niet de prioriteit gekregen die het verdient.

14

Onderzoek en publicatie.

Ter gelegenheid van het verschijnen van het ´Jan Amos Comenius, Zijn leven, missie en

erfenis´ van Prof. Dr. H.E.S. Woldring, vond op 30 januari 2015 in de Vrije Universiteit te

Amsterdam een symposium over Comenius plaats.

Naar aanleiding van de internationale conferentie die door het Comenius Museum in

2013 in Naarden is gehouden, is een publicatie met wetenschappelijke bijdragen

verschenen onder de titel: Wouter Goris, Meinert A. Meyer, Vladimir Urbánek

‘Gewalt sei ferne den Dingen! Contemporary Perspectives on the Works of John

Amos Comenius’ (Springer, 2015) 492 pp.

Het betreft hier de uitgave van de bewerkte bijdragen aan de Comenius Conferentie

Naarden welke in 2013 door het Comenius Museum is georganiseerd.

In het jaar 2015 is een begin gemaakt met de opbouw van een netwerk van academici die in hun

reguliere werk aan de universiteit met Comenius in aanraking komen. De verwachting is dat mede

vanuit dit netwerk in 2017 een symposium georganiseerd kan worden.

2.4. Zorg voor de organisatie: weten wat we doen en waarom.

Deskundigheidsbevordering

Cursus voor rondleiders, vrijwilligers, personeel en bestuursleden van het Comenius Museum over

Comenius, door Henk Woldring, 8 en 15 april 2015.

Training nieuwe rondleiders Comenius Museum; door Hans van der Linde. Reeks van vier

bijeenkomsten met praktijkoefeningen.

Netwerkbijeenkomst van Versa voor vrijwilligerscoördinatoren van gemeenten Naarden en

Bussum, met rondleiding ( 24 november 2015).

Werkbezoek aan Het Nationaal Onderwijsmuseum in Dordrecht met het Algemeen Bestuur, het

personeel en de vrijwilligers van het Comenius Museum, met rondleiding, en lunch in Dordrecht

(29 oktober 2015).

Bestuursreglement. Statuten. Beleidsplan 2014-2018.

In 2015 werd de eerste jaar afgerond van het uitvoeren van het nieuwe vierjarige beleidsplan waarin

de missie, ambitie, de doelstellingen en jaarlijkse planning vastgesteld is.

Interne organisatie.

Algemeen bestuur.

Het bestuur (AB) is in 2015 maandelijks bij elkaar gekomen.

De samenstelling van het Algemeen bestuur was als volgt:

Hans van Oostveen: voorzitter (2018) vanaf 2004

Henk Woldring: vice-voorzitter (2017**) vanaf 2013

Helena Verhoef : secretaris (2019*) vanaf 2010

Harry Rörik: penningmeester (2020**) vanaf 2015

Vladimir Hobrlant : lid (2018) vanaf 2004

Saskia Sap: lid (2017**) vanaf 2013

Veronica Smelt: lid (2018) vanaf 2004

Maarten Schróder: lid (2017**) vanaf 2013

Wouter Goris: lid (2017**) vanaf 2013

Alexander Overdiep: lid (2020*) vanaf 2011

Noot: Tussen haakjes is het jaar van aftreden vermeld.

* Een eenmalige herbenoeming voor vijf jaar is mogelijk.

** Een herbenoeming ten tweeden male voor vijf jaar is mogelijk

Bestuurlijke vernieuwingen. De heer Rörik is als voormalige financiële administrateur door het

vernieuwde bestuur van Comenius Museum benoemd tot penningmeester. Hij neemt deze taak over

van de voormalige penningmeester de heer A. Overdiep. De heer Rörik houdt zich bezig met de

dagelijkse financiële zaken van het museum en het voorbereiden van financiële documenten voor het

Tsjechische Ministerie van Cultuur en voor de gemeenten Naarden en vanaf begin 2016 voor de

gemeente Gooise Meren.

15

Directeur.

De heer drs. Hans van der Linde, directeur van het Comenius Museum, werkt voor het museum in

deeltijd van 0,5 FTE. Zijn taken zijn o.a.: het voorbereiden van het beleid van het bestuur, behoud en

beheer van het museum en mausoleum, contacten met andere museale instellingen, het inhoudelijk

samenstellen en organiseren van tentoonstellingen, het organiseren van lezingen en andere activiteiten,

het ontwikkelen van educatieve activiteiten, zorg dragen voor de externe communicatie, het uitbreiden

van sponsoractiviteiten en het leiding geven aan de organisatie van het museum en de

vrijwilligersgroep.

Tegelijk vertegenwoordigt hij de Stichting bij het organiseren van de Comeniusdagen in

samenwerking met de gemeente Naarden en andere partners van de dag.

Administratief medewerkster.

Mevrouw Maria Krutzen werkt als vaste administratief medewerkster voor 18 uur per week. Zij is

verantwoordelijk voor de administratieve taken van het museum en voor de website.

Kantooroverleg.

Hans van der Linde: directeur

Maria Krutzen: administratief medewerkster,

Gerrie Brok: vrijwilligerscoördinator

Helena Verhoef : secretaris van het bestuur

Het Kantooroverleg 2015 vond maandelijks plaats. De leden zorgen samen voor de coördinatie van de

dagelijkse taken binnen het museum/mausoleum en de voorbereiding van de diverse vragen aan het

bestuur. Tevens zorgt het Kantooroverleg voor de interne uitwisseling van informatie met behulp van

het maandelijkse infoblad Comenius Intern dat naar alle betrokkenen van het museum wordt gestuurd.

Raad van Advies

Conform artikel 9 van de Statuten van de Stichting Comenius Museum, dat het instellen van een Raad

van Advies mogelijk maakt, heeft het bestuur de organisatie van de Raad van Advies en de taken en

bevoegdheden vastgesteld. De voorzitter is onafhankelijk en bekleedt geen functie in het bestuur.

De Raad regelt zelf haar secretariaat. De Raad adviseert het bestuur gevraagd en ongevraagd over

uiteenlopende zaken van belang voor het Museum.

Leden van RvA

Maud Arkesteijn-van Willigen: voorzitter, tentoonstellingen, publicaties, conservator op

projectbasis;

Drs. Kees Mercks: lid, gepensioneerd medewerker van het UvA,

Slavisch instituut, topvertaler Tsjechische literatuur;

Prof. Dr. Bruno Naarden: lid, Emeritus hoogleraar Russische taal en cultuur UvA,

kenner 17e eeuw (o.a. Nicolaas Witsen);

Drs. Tijs van Ruiten: lid, directeur Nationaal Onderwijs Museum in

Dordrecht, museale kennis, collecties;

Prof. Dr. Els Ruisendaal: lid, hoogleraar taalkunde Europese universiteit

Nederland en België, uitgever;

Prof. Dr. Leendert Groenendijk: lid, emeritus hoogleraar historische pedagogiek VU

Dr. Martine Delfos: lid, psychologe en publiciste. Daarnaast is zij

onderzoekster en als gasthoogleraar autisme/

oorlogstrauma's verbonden aan en de universiteit

van Bosnie.

Prof. dr. Ton Notten: lid, onderzoeker en publicist, alsmede emeritus professor

Sociale agogiek aan de Vrije Universiteit Brussel

en emeritus lector Opgroeien in de Stad aan

de Hogeschool Rotterdam.

Drs. Jan C. Henneman: lid, voormalige Nederlandse ambassadeur in Tsjechië

Pieter J. Goedhart: lid, Onderwijskundige, Centraal- en Oost-Europa kenner.

Raad van Advies vernieuwingen:

Op het eind van het jaar 2015 zijn de nieuwe leden door het bestuur voor de Raad van Advies (RvA)

benoemd, namelijk drs. Jan C. Henneman en de heer Pieter J. Goedhart.

16

Comité Comeniusdag

De comité organiseert de jaarlijkse herdenkingsdag van Comenius in Naarden, met een gevarieerde

dag programma, met een kranslegging, een lezing, een muzikaal programma en de uitreiking van

Comeniusprijs.

De leden:

Hans van der Linde: lid

Saskia Sap: lid

Veronica Smelt: lid

Maarten Schróder: lid

Jan Henneman: adviseur

Albert Jan Postma: lid

Jury Comeniusdag 2015.

Prof. Dr. G. Leibbrand: voorzitter

Prof. Dr. L. Vredevoogd: lid

O. Fles: lid

Drs. T. van Ruiten: lid

Prof. Dr. Job Cohen: lid

Drs. H. Verhoef: lid

De heer A. Overdiep: lid

Vernieuwingen in de jury:

De heer A. Overdiep en mevrouw H. Verhoef zijn in september 2015 conform reglement afgetreden.

Mevrouw Verhoef heeft de taak van ambtelijk secretaris van de jury op zich genomen. Vanuit het

bestuur van de Stichting Comenius Museum is prof dr. W Goris tot de jury toegetreden.

Vrijwilligers.

Het museum wordt in de uitvoerende taken gedragen door een vaste groep van 30 vrijwilligers die

trouw en met veel inzet en enthousiasme, onder leiding van de directeur, zorgen voor de dagelijkse

gang van zaken in het museum.

In het jaar 2015 zijn enkele vrijwilligers gestopt, en vijf nieuwe vrijwilligers aangetreden. Mevrouw

Gerrie Brok was in het jaar 2015 opnieuw de coördinator van de vrijwilligersgroep. Als vice-

coördinator is mevrouw Tineke van den Born opnieuw benoemd. De coördinator en vice- coördinator

worden voor 1 jaar benoemd en kunnen daarna worden herbenoemd. Zij zorgen voor de sollicitaties en

het inwerken van nieuwe vrijwilligers, de voorbereiding van de vrijwilligersvergaderingen, de

coördinatie van de taken en andere gezamenlijke activiteiten van de vrijwilligers. Ze zijn, naast de

directeur, het eerste aanspreekpunt voor de vrijwilligers.

De vrijwilligersgroep heeft een keer per twee maanden een gezamenlijk overleg. Zij regelen zelf hun

rooster, hebben een eigen overlegstructuur en werken nauw samen met de directeur en het bestuur.

Werkgroepen vrijwilligers. De vrijwilligers hebben één of meerdere vaste taken in het museum en werken samen in verschillende

werkgroepen. De werkgroepen zijn georganiseerd rondom de dagelijkse gang van zaken zoals

baliedienst, gastvrouwen, programmering, publiciteit, archivering en depot collectieregistratie. Naast

de vrijwilligers zijn ook de directeur, het secretariaat en de bestuursleden in de werkgroepen

betrokken. In de werkgroepen helpen de vrijwilligers het jaarprogramma en de nieuwe initiatieven in

het museum verder te ontwikkelen.

Werkgroep Balie.

De baliemedewerkers zorgen voor het openen en sluiten van het museum, de ontvangst van bezoekers

en het geven van informatie. Het maken van de maandelijkse roosters voor de baliediensten is een

speerpunt in de organisatie van het museum opdat het dagelijks open zijn van het museum, ook tijdens

de feestdagen is gegarandeerd. Dankzij de vaste groep van vrijwilligers lukte het in het jaar 2015

opnieuw om ,zonder problemen, het museum voor het publiek open te houden.

Werkgroep Tentoonstellingen.

De werkgroep tentoonstellingen werkt onder leiding van de directeur. De werkgroep heeft in 2015 een

bijdrage verleend aan de voorbereidingen van vier grote tentoonstellingen en was het hele jaar bezig

met het voorbereiden van de komende tentoonstellingen.

17

Werkgroep Technisch team.

In het jaar 2015 heeft het technische team opnieuw gezorgd voor het goed laten functioneren van de

technische voorzieningen in het museum en het mausoleum. Het team is voor het museum onmisbaar

bij de technische voorbereiding en uitvoering van tentoonstellingen (licht, verwarming, technische

apparatuur, vochtregulatie etc.).

Werkgroep Gastvrouwen.

De gastvrouwen zorgden voor de ontvangst van gasten tijdens de openingen van de tentoonstellingen

en andere officiële gelegenheden. Indien nodig zorgden zij ook voor koffie, drankjes en hapjes.

Werkgroep rondleidingen.

Deze werkgroep zorgt voor Nederlandstalige, Tsjechische en Engelse rondleidingen voor groepen

bezoekers.

Redactie Comenius Bulletin.

De redactie is in 2013 gestart met de digitale uitgave het van het Comenius Bulletin, dat 3 keer per

jaar verschijnt. Het Comenius Bulletin informeerde ook in 2015 de Vrienden van het museum en

andere belangstellenden over de komende programma’s en acties van het museum, hield hen op de

hoogte van bestuurszaken en bood achtergrond informatie over Comenius.

Werkgroep collectieregistratie.

Deze werkgroep is in 2014 druk bezig geweest met de registratie van de collectie en het archief met

behulp van het digitale ADLIB programma.

Zorg voor vrijwilligers.

Het bestuur en directeur zijn zich bewust van het feit dat de hele organisatie van het museum, die

vooral steunt op de vrijwilligers, alleen goed en professioneel kan draaien door goede samenwerking

van alle betrokkenen. De erkentelijkheid hiervoor heeft geleid tot de Eindejaarsborrel met

Kerstconcert door Lucie Rozsnyó (zang) en Miloslav Študent (luit), voor Algemeen Bestuur, Raad van

Advies, personeel, vrijwilligers, oud- vrijwilligers en donateurs van het Comenius Museum en anderen

(18 december 2015).

Actie Algemeen bestuur 2015.

Het bestuur hield zich bezig met het museale beleid, het financiële beleid, het personeelsbeleid, het

interne overleg in het museum, het zorgdragen voor het uitvoeren van het jaarprogramma en het

overleg met gemeentelijke en regionale organisaties en de Rijksgebouwendienst.

Verder was het bestuur verantwoordelijk voor de contacten met de Tsjechische Ambassade in Den

Haag en de Nederlandse Ambassade in Praag, de Ministeries van Cultuur en Onderwijs van de

Tsjechische Republiek en de partnermusea van J.A. Komenský in Uherský Brod en Praag.

Bij de Algemeen Bestuur vergaderingen waren, behalve de bestuursleden, ook directeur, drs. Hans van

der Linde, kantoormedewerkster Maria Krutzen en een of twee vrijwilligers (in wisselende

samenstelling) aanwezig.

In 2015 heeft het bestuur, conform het Beleidsplan verder gewerkt aan de vernieuwing van de

bestuurlijke taken van de bestuursleden.

In 2015 heeft het AB naast de reguliere taken aan de volgende taken gewerkt:

Intern:

- In verband met de werving van nieuwe publieksgroepen heeft het bestuur zich bezig gehouden met

de stakeholdersanalyse, die in het jaar 2016 verder voortgezet zal worden.

- Het vaststellen van een Huishoudelijke Reglement.

- Het Jaarverslag 2014.

- Financiële begroting 2015

- Financieel Jaarverslag 2014.

- Behoud van de samenwerkingspositie en de financiële regeling met de gemeente Naarden, vanaf

2016 onderdeel van de nieuwe gemeente Gooise Meren: diverse contacten/overleggen met de

burgemeester en gemeenteambtenaren van de gemeente Naarden.

- Er zijn voorbereidingen getroffen voor het voortzetten van de ‘Mutual Co-operation Agreement

met de Tsjechisch overheid.

18

Aantal bezoekers

Zoals iedere jaar, dus ook in 2015, heeft het museum dankzij de interne registratie en het gastenboek

inzicht in het aantal, nationaliteit en tevredenheid van de bezoekers. In het jaar 2015 heeft het museum

een nieuwe opzet van het museumprogramma verder uitgevoerd. Hierbij werd uitgegaan van minder

maar langduriger tentoonstellingen, aangevuld met een aantal andere activiteiten binnen en buiten het

museum, zoals lezingen, “Meet en Greet”, combinatiekaarten, rondleidingen met een vaarttocht, etc.

Hiermee werd getracht om het programma van het museum meer gevarieerd te presenteren en zo

nieuwe groepen bezoekers in het museum te kunnen verwelkomen. Een belangrijk feit is dat het

museum steeds meer landelijke bekendheid krijgt, waardoor bv. publiciteit in het Nationaal

Museumkaart-blad mogelijk is. Ook de Comeniusdag 2015 met de jaarlijkse lezing en de

Comeniusprijs uitreiking heeft bijgedragen aan een groeiend aantal bezoekers (ruim 700) en steeds

grotere landelijke bekendheid.

Het aantal bezoekers is in 2015 opnieuw gegroeid. Het totaal aantal bezoekers in de tabel ligt, in

vergelijking met enkele andere jaren, lager omdat in het jaar 2014 geen tweejaarlijks Fotofestival van

Naarden is geweest, hetgeen altijd voor een groot aantal extra bezoekers zorgt.

Aantal bezoekers aan het Comenius Museum (2005 - 2015)

Het is een uitdaging voor het bestuur van het museum en het Ministerie van Cultuur in Praag om de

komende jaren, via publiciteit en meer attractieve activiteiten het aantal bezoekers te laten groeien.

De nieuwe recente afspraken met het Ministerie van Cultuur in Praag, de contacten met een aantal

ambassades en het Tsjechisch centrum zijn veelbelovend voor de toekomst.

De gesprekken met het Ministerie van Cultuur in Praag resulteerden al in 2014 tot het tot stand komen

van de folder “De wegen van Comenius” over de verblijfplaatsen van Comenius in Tsjechië en in

Nederland. Deze is, in het Tsjechisch en Engels, uitgegeven in samenwerking met het regionale

Moravské zemské museum in Brno.

Bezoekers uit de regio.

Het museum organiseerde in 2015 een aantal gevarieerde activiteiten in regionale en plaatselijke

context voor de bewoners van de stad Naarden en het Gooi zoals: lezingen, concerten en een educatie

project voor twee scholen van Naarden-Bussum.

Een nieuw initiatief is de Naturalisatiedag die de gemeente Naarden één keer per jaar in het

Mausoleum organiseert. Nieuwe bewoners van Naarden, die genaturaliseerd zijn, worden dan

feestelijk welkom geheten.

Landelijke bezoekers.

Het museum krijgt bezoekers uit heel Nederland. In 2015 groeide het aantal bezoekers voor de

tentoonstellingen.

Jaar

Bezoek

Museum

Mausoleum

Volwas-

senen Groepen

Senioren

MK, CJP

Studenten/

Kinderen

Gratis/

vriend

Extra

bezoek

Fotofestival

OFF

foto-

festival

Comeniusdag

2005 4398 7647

2006 4931

2007 4514 3790

2008 5377

2009 5941 1076 1665 1213 377 1612 geen

2010 4968 988 1433 1065 323 1157 geen

2011 7773+500 1317 1227 2959 320 1950 geen 550 ± 200

2012 4667 971 799 1382 267 1248 geen geen ± 400

2013 11305 1095 584 2185 340 7101 5811 geen ± 500

2014 5688 1148 660 2301 330 1146 geen geen ± 700

2015 6196 1238 802 2236 411 1509 geen geen ± 750

3. Belanghebbenden en belangstellenden (intern en extern)

19

Internationale bezoekers.

Ieder jaar komen ook bezoekers uit het buitenland naar het museum.

Deze groep bezoekers is geïnteresseerd in het mausoleum en wil het graf

van J.A. Comenius bezoeken. Daarnaast ontvangt het museum een aantal

keer per jaar delegaties via de Tsjechische of Slowaakse ambassade en

bevriende steden.

Uit de registratie valt op te maken dat het aantal buitenlandse bezoekers

dat in groepen in 2015 naar het museum kwamen licht daalt. Het is denkbaar de hier de invloed van de

economische crisis zich doet gelden.

Vrienden van Comenius.

Het museum heeft ruim 80 ‘Vrienden van het Museum’. Onder Vrienden van het Museum worden

verstaan: donateurs die voor minimaal 1 jaar doneren aan het Museum. Daarvoor ontvangen ze een

aantal voorrechten, zoals gratis toegang met één introducé, 10% korting op artikelen uit de

museumwinkel, uitnodigingen voor openingen en het Comenius Bulletin.

Internationale samenwerking. Het bestuur van Comenius Museum onderhoudt warme contacten met de ambassades van de landen

waar Comenius tijdens zijn leven verbleef. Deze contacten leiden o.a. tot informele bezoeken aan het

museum. Daarnaast helpen de ambassades het museum met promotie en subsidies voor verschillende

activiteiten van het museum.

Tsjechische partners

Tsjechische ambassade in Den Haag.

Hare excellentie mevrouw Reinisová, ambassadrice van Tsjechische

Republiek heeft, tezamen met de eerste secretaris, de heer Abrham,

behalve het bijwonen van de Comeniusdag 2015, ook een werkbezoek

aan het Comenius Museum gebracht. Op 6 juli 2015 opende zij de

dubbeltentoonstelling Het Woord en de Waarheid en Jan Hus met een indrukwekkende toespraak.

Het Tsjechische Ministerie van Buitenlandse zaken zorgt voor jaarlijkse subsidie aan het museum.

Museum J.A. Komenský Uherský Brod.

De goed lopende partnercontacten met het museum in Uherský Brod werden in het jaar 2015 verder

voortgezet. Het museum in Uherský Brod zorgt al jarenlang, in opdracht van het Tsjechische

Ministerie van Cultuur en namens de Tsjechische regering, voor het beheer van de financiële subsidie

aan het museum en levert ook een bijdrage aan het jaarlijkse programma door middel van uitwisseling

van tentoonstellingen. In 2015 werd door de heer Popelka, inmiddels voormalige directeur van

museum in Uherský Brod een fototentoonstelling voor Naarden samengesteld.

Bezoek uit Tsjechië

M. Vaškových en P. Zemek. Werkbezoek van de nieuwe directeur van het partner- museum

J.A. Komenský in Uherský Brod waarin, naast wederzijdse kennismaking, een aantal samenwerkings-

aspecten nader zijn besproken (4 juli 2015).

De secretaris, mevrouw H. Verhoef, woonde een in Uherský Brod een bijeenkomst bij over het project

‘Wegen van Comenius’ (oktober 2015). Het Comenius Museum is daarna officiële partner geworden

van een aantal musea in Tsjechië die dit project dragen.

Museum van Jan Hus /Tábor.

In 2015 is, in samenwerking met het museum in Tábor, de tentoonstelling over Jan Hus georganiseerd.

Tsjechisch Centrum.

In het kader van de dubbeltentoonstelling over Jan Hus is samengewerkt door het Museum en het

Tsjechisch centrum om een Tsjechische cartoon voor de tentoonstelling beschikbaar te krijgen en is de

heer Peter Moree in staat gesteld om zijn lezing over Hus ook in het Comenius Museum te houden.

Het Tsjechisch Centrum werkte als altijd op een plezierige wijze samen o.a. door het aankondigen van

tentoonstellingen en activiteiten in Naarden in hun publicaties.

4. Samenwerking met de andere partners en de organisaties.

20

5. Huisvesting, veiligheid, financiën en begroting (basis en subsidies)

Andere buitenlandse partners

De Slowaakse ambassadeur de heer Buzek, bracht in 2015 een kennismakingsbezoek aan het museum.

De Poolse en Hongaarse ambassadeurs en een aantal medewerkers van deze ambassades hebben deel

genomen aan de Comeniusdag 2015.

Nationale contacten

Het Comenius Museum werkt regelmatig samen met het Nationaal Onderwijs Museum in Dordrecht.

In het jaar 2015 heeft het Comenius Museum de tentoonstelling “Van Buiten Leren” geleend.

Directeur de heer Tijs van Ruiten is een van de juryleden voor de Comeniusprijs, die jaarlijks door het

Comenius museum wordt uitgereikt. In 2015 hebben een aantal mensen van het Comenius Museum

een collegiaal werkbezoek aan het nieuw geopende museum in Dordrecht gebracht.

Het Comenius Museum onderhoudt plezierige collegiale contacten met de Bibliotheca Philosophica

Hermetica, ook wel bekend als de Ritmanbibliotheek, te Amsterdam. Het Comenius Museum heeft

voor haar tentoonstelling over Jan Hus enkele belangrijke stukken in bruikleen gekregen. Als

tegenprestatie heeft het Comenius Museum een portret van Comenius aan de bibliotheek in bruikleen

kunnen geven voor een expositie aldaar.

In het kader van de Hustentoonstelling zijn collegiale contacten gestart met rijksmuseum Het

Catharijne Convent. Dit museum heeft bewilligt in een aantal relevante bruiklenen voor de expositie

Het Woord en de Waarheid.

Gemeentelijke contacten

De burgemeester van Naarden, mevrouw Sylvester heeft op verschillende momenten met een aantal

gasten een bezoek aan het museum gebracht.

Het museum heeft meegedaan aan een aantal activiteiten binnen en buiten het museum in

samenwerking met de gemeente en andere culturele organisatie in de stad.

Huisvesting

Museum

Een tentoonstelling in het gemeentehuis van Naarden ter gelegenheid van het 300ste geboortejaar van

Comenius markeerde in 1892 het begin van het Comenius Museum. Na een verhuizing in de jaren ’20

naar het Spaanse Huis aan de Turfpoortstraat ontstond in de jaren ‘90 de mogelijkheid om het museum

onder te brengen in het gebouw naast het mausoleum aan de Kloosterstraat. Het mausoleum is daarna

inpandig verbonden met het museum.

In het mausoleum is een lift waardoor de vide van het mausoleum en de verdiepingen van het museum

bereikbaar zijn voor personen die slecht ter been zijn.

Veiligheid.

In 2015 zijn de installaties voor het inbraakalarm en de brandmelding bij de balie van het museum

vervangen. Tevens heeft de directeur een basisdocument opgesteld met analyse van veiligheidsrisico’s

en handreikingen voor medewerkers hoe te handelen in voorkomende gevallen.

Financiën en Begroting (basis en subsidies).

Het Mutual Co-operation Agreement met de Tsjechische overheid en de gemeente Naarden uit 2004 is

in 2015 herbevestigd na afloop van de geamendeerde 10 jarige periode voor de gemeentelijke

tegemoetkoming van de huur voor het museumgebouw.

De Stichting Comenius Museum wordt t.b.v. de exploitatie van het museum en het dagelijkse beheer

van het mausoleum door de Tsjechische regering en in het bijzonder door het Ministerie van Cultuur

gefinancierd.

De Tsjechische ambassade in den Haag zorgt voor enkele doelsubsidies o.a. voor de uitgave van

publicaties van het museum.

Mede dankzij de bijdragen van sponsors kon 2015 financieel goed worden afgesloten (zie verder het

Financiële verslag van de Stichting Comenius Museum 2015).

21

Sponsors

Het Museum prijst zich gelukkig met een aantal sponsors zonder wie geen extra activiteiten van het

museum mogelijk zijn.

Rabobank. Donatie uit Coőperatiefonds Rabobank Noord-Gooiland

Het werk van het museum werd in het jaar 2015 in de regio gewaardeerd o.a. door een gelddonatie

door het Coőperatiefonds Rabobank Noord-Gooiland voor een UV-meter, ad € 1.250,-, die op 30 juni

2015 aan het museum werd overhandigd.

Comeniusdag wordt financieel mede mogelijk gemaakt door de Comenius Leergangen dankzij de ter

beschikkingstelling van een bedrag van 5000,- euro.

Bezoekers van de Comeniusdag geven in een collectie hun financiele waardering te kennen. Opbrengst

in 2015: ca 1600,-.

Het Prins Bernhard Cultuurfonds en de dr. Kuyperstichting hebben ieder met een donatie van 5000,-

euro het verschijnen van de publicatie van de conferentie 2013 Gewalt sei ferne den Dingen in 2015

mogelijk gemaakt.

De ruim tachtig vrienden van het Comenius Museum hebben met elkaar ca 2000 euro bijeen gebracht.

Tenslotte kan ook in dit Jaarverslag van 2015 niet genoeg benadrukt worden dat de financiële situatie

van het museum voor het bestuur van de Stichting Comenius Museum ook in de toekomst grote

prioriteit heeft. De operationele kosten van het museum worden door het Tsjechische Ministerie van

Cultuur en de gemeente Naarden gesubsidieerd, maar voor de overige doelstellingen is aanvullende

financiering een eerste prioriteit.

Dit om te bewerkstelligen dat het Comenius Museum in Naarden ook de komende jaren voor

bezoekers en belangstellenden beschikbaar zal blijven en zich als organisatie en kenniscentrum verder

kan ontwikkelen in zijn taak en missie om de spirituele nagedachtenis van Comenius in de Europese

context aan de volgende generaties te kunnen overdragen.

22

23

Nieuwe aanwinsten in het museum

Informatorium

José van ’t Rood (1946- ) (schenking)

Comenius (?)

Schilder onbekend, vermoedelijk uit de

school van Van Mierevelt (1566-1641?). (langdurige bruikleen)

Vormgeving: Wim van Schaik