Contact

DSD Stalinrichting B.V.Fortuinweg 4 - 89101 PE DOKKUMTel. +31 (0)519 228 100Fax +31 (0)519 228 101E-Mail info@dsd-dokkum.nlInternet www.dsd-stalinrichting.nlKvK 01044652

Geïnteresseerd in onze visie op ligboxafscheidingen? Neem contact op met DSD Stalinrichting voor meer informatie!

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van DSD Stalinrichting.

Drukfouten en wijzigingen voorbehouden.

Met dank aan:• Animal Science Group (ASG)

Wageningen UR - Nederland• Gezondheidsdienst voor Dieren,

Deventer - Nederland• Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO),

Vlaanderen - België• Ministry of Agriculture,

Ontario - Canada

www.dsd-stalinrichting.nl

Ster® ligboxafscheidingen

Alle typen Ster® ligboxafscheidingengeven uw koeien dezelfde vorm vangeleiding. Welke maten hebben deverschillende onderdelen van de Ster®

en waarom?

Bovenstaande afbeelding beschrijft dematen van de Ster® aan de hand vantype 205. De eventuele verschillenmet type 210 en 190 staan in de tekstvermeld.

A Schoftboomhoogte maximaal 130 cm(met spacer en verhoogde montagevoet140 cm!) voor maximale bewegings-vrijheid en goede boxdiagonaal,waardoor koeien op de juiste manierén recht gaan liggen.

B Neusboomhoogte van 100 cm geeftveel ruimte, maar belet koeien om aande voorzijde de box uit te stappen.Ster® 190 heeft een neusboomhoogtevan 85 cm. Dit geeft koeien voldoenderuimte en werkt remmend, waardoor dedieren op de juiste plaats gaan liggen.Een knieboom is dan ook niet nodig!Ster® 210 heeft geen neusboom endaardoor een volledig open front.

C De ondergeleiding van Ster® is circa91 cm lang en geeft koeien geleidingnaar voren en langs de korte ribben.De hoogte van de onderbuis (E) is circa32 cm en geeft zodoende voldoendesteun en belet koeien zijwaarts over deboxvloeren te lopen (obstakelwerking).

D De schuine onderbuis geeft circa91 cm geleiding aan de koe en looptschuin op naar een hoogte van circa68 cm (F). Hierdoor krijgen koeienvoldoende vrije ruimte ter hoogte vande lange ribben en hindert de buis deheupgewrichten niet, terwijl ze mooirecht in de box blijven liggen.

J Dit is de hartmaat van het eerstebevestingspunt van de montagevoettot de achterrand. Tijdens de montageis dit de enige, maar belangrijkste, maatdie goed uitgemeten dient te zijn.Is deze maat goed, dan kloppen alleoverige maten automatisch!

Voor lichte en gemiddeld zware koeienis de vaste afstand altijd 195 cm.Hierdoor krijgt de achterbocht vande Ster® altijd een vaste afstand vanca. 27 cm (H). Voor zware en drogekoeien: J = 200 cm.

Ster® 210/205/190 Ligboxafscheidingen

Uitgekiende sturing koe met Ster®

Met het toenemen van de hoogte- enlengtematen van koeien is uw stalin-richting mogelijkerwijs aan vernieuwingtoe.

Bent u benieuwd naar de juiste lig-boxafscheiding voor uw bedrijf? Neemcontact op met de specialisten van DSDStalinrichting in Dokkum. Wij geven ueen advies op maat.Eén telefoontje geeft uw koeien deruimte: tel. +31 (0)519 228 100!

Ster® 210

Ster® 205

Ster® 190

Ster® techniekSter® ligboxafscheidingen worden, in onze fabriek te Drachten,vervaardigd uit speciale hoogwaardige kwaliteit Corus buigbuis metextra veerkracht en worden verzinkt in Nederland volgens NEN.

Door de Ster® in een zware, op de vloer bevestigde, montagevoette plaatsen kan de afscheiding licht scharnieren, waardoor erminder belasting optreedt in de bevestigingspunten. De montage-voeten kunnen desgewenst met volbad verzinkte expressankers (metRVS-ringen) of volbad verzinkte betonbouten worden bevestigd.

Zware beugelplaatklemmen (schoftboombuis) en zware beugel-klemmen (montage-/neusboombuis) zorgen voor een solide enjarenlange probleemloze bevestiging!

Ster®ke feitenSter® ligboxafscheidingen onderscheiden zich door onderstaande Ster®ke feiten:• Perfect af te stellen op elk type koe door variabele horizontale schoftboomafstand• Perfecte geleiding door model en juiste afstelling: koeien staan vierkant in de box• Standaardhoogte schoftboom van maximaal 130 cm (te verhogen met spacer of extra hoge montagevoet tot 140 cm!)• Volledig open kopruimte door het ontbreken van verticale buizen, waardoor de kop 180º kan bewegen!

Tip: Plaats daarom eventuele standpijpen altijd in het midden van een ligplaats!• Bevestiging van kop-/neusboom aan onderzijde boxafscheidingen voorkomt kwetsuren• Ligplaatsbreedte blijft beperkt door het uitgekiende model• Geschikt voor elk type ligbed• Zeer eenvoudige montage en toepasbaar in elke stal: Ster® past namelijk altijd!

Van buis tot tevreden eindgebruiker. Rechtstreeks van fabrikant naar klant; efficiënter kan niet!

‘De eerste keuze van koeien!’

Afbeelding 7 Maatvoering Ster® ligboxafscheidingen

Variabele Norm DSD advies

Lengte boxdek buitenrij belemmerd (muur) 250 - 280 cm 280 cm

Lengte boxdek buitenrij/enkele rij onbelemmerd 230 cm 235 cm

Lengte boxdek dubbele middenrij 225 - 250 cm 235 - 250 cm

Arb

eids

besp

aren

dDiervrie

ndelijk

Duu

rzaa

m‘De eerste keuze van koeien!’

Stalinrichting moet passen bij de lichaamsmaten en (leef)ruimtedie uw koeien nodig hebben. Voor zowel het ontwerp van dematerialen als voor de inrichting van de ligplaats van een koe, ishet uitermate van belang om kennis te hebben van delichaamsmaten en natuurlijke gedragingen van koeien.Welke maten van uw koeien zijn belangrijk, hoe bewegen

koeien en wat gebeurt er als ze bijvoorbeeld gaan liggen ofopstaan?

Afbeelding 1 toont de lichaamsmaten van de koe die, voor onsals ontwerper en fabrikant van stalinrichting, bepalend zijn voorde afmetingen en vormen van DSD Ster® ligboxafscheidingen.

Lichaamsmaten koe

TL = Totale lengte 255 - 260 cmSSL = Schoft-staartlengte 155 - 160 cmRL = Romplengte 178 - 180 cmSH = Schofthoogte 148 - 150 cm

Stand circa 152 cmBreedte heupgewrichten circa 67 cmLigafdruk in de breedte circa 130 cm

Als een koe gaat liggen zakt ze door de voorbenen op deknieën. Door nu de achterbenen onder het lichaam te brengen,zakken achter- en voorhand tegelijk naar de grond. Om tegaan staan brengt een koe met één beweging naar voren deachterhand omhoog en leunt hierbij op de knieën. Hierbijbeweegt het lichaam, met de kop laag boven de grond als balans.Vervolgens worden de voorbenen één voor één gestrekt.

Om goed te gaan liggen of op te staan is dus voldoenderuimte nodig, omdat het lichaam ver naar voren komt. Deligplaats dient deze ruimte zonder enige belemmering tebieden door de juiste maten en constructie. De hiernaaststaande afbeelding toont de benodigde lengtes die een koeeist van het ligvlak (boxdek).

Hieruit blijkt dat de lengte van het totale ligvlak maar liefst280 cm bedraagt! Een boxdek van 215 à 220 cm tegen debuitenmuur, uitgevoerd met een boxafscheiding die zijwaartsebeweging uitsluit is dan te kort. Een koe kan dan alleen maarop een geforceerde gaan liggen en opstaan.

Liggen en opstaan

Afbeelding 1 Hoogte- en lengtematen van gemiddelde HF-koe (700 kg)

Afbeelding 2 Lengtezones ligvlak van gemiddelde HF-koe (700 kg)bij onbelemmerd liggen

Bron: USG Wageningen, Ruimte voor de koe, Praktijkboek 34Bewerking door W.J. Grimmius - DSD Stalinrichting BV

Het totale ligvlak wordt opgedeeld in drie lengtezones:1 Lichaams-/rompzone circa 180 cm2 Kopzone circa 55 cm3 Bewegingszone (ruimte voor opstaan) circa 45 cm

Te korte ligplaatsen in buitenrijen kunnen bijvoorbeeld aan de voorzijde worden verlengd door de buitenmuur te verplaatsen of teverwijderen en het boxdek aan te storten. Een andere mogelijkheid is het boxdek aan de achterzijde te verlengen. Zijn genoemde optiesniet haalbaar, dan is de DSD Ster® 210 ligboxafscheiding de perfecte oplossing, omdat deze geen neusboom kent. Dit geeft een volledigopen front. In (dubbele) binnenrijen mogen boxdekken korter zijn. Koeien kunnen hun kop verder doorsteken (in de tegenover liggendeligplaats), aangezien er geen belemmerende muur aanwezig is. Ligplaatsen in binnenrijen mogen daarom een diepte hebben van 225 - 250 cm.

Bij te korte boxdekken geschikt boxtype gebruiken (Ster® 210)

Maatvoering ligvlak (boxdek)

Doel ligboxafscheidingen

Tabel 1 Internationale normen afmetingen ligvlakken gemiddelde HF-koe (700 kg)

Ligboxafscheidingen hebben tot doel:• de ligplaatsen te scheiden, zodat koeien niet (dwars) over

deze plaatsen gaan lopen• de koeien te geleiden/sturen, zodat ze op de juiste

manier kunnen gaan liggen; recht en niet te ver naar voren• voldoende ruimte te bieden in de ligplaats

In de ligplaats bepalen het model en de afstelling van de ligbox-afscheiding daarom de mate van de natuurlijke bewegingen vankoeien. Dit staat los van het type boxbedekking.De normen voor de afstelling van de schoftboom zijn wereldwijd,door onder andere de verschillende fokdoelen voor Holstein Friesian,niet gelijkgestemd. In Nederland wordt veelal uitgegaan van 110 -120 cm. De onderstaande tabel geeft de globale internationaalgestelde normen aan de constructie van ligboxafscheidingen weer.

Berekenen van afmetingen voor ligplaatsenDe maatvoering van de ligplaatsen (boxdek en boxafscheidingen) dient gebaseerd te zijn op uw 20% grootste koeien. Het gaat hierbijom de romplengte, schofthoogte en de staart-schoftlengte (RL, SH en SSL in afbeelding 1).Aan de hand van deze maten wordt de juiste boxafstelling bepaald. Neem de tijd om te meten, zodat uw dieren straks over de juisteruimte kunnen beschikken! Handvaten voor berekening van de uitvoering van de ligplaats zijn:• Lengte ligvlak buitenrij belemmerd (muur): 1 x RL + (2/3SH)• Lengte ligvlak buitenrij/enkele rij onbelemmerd: 1 x RL + (1/3SH)• Lengte ligbed: 1 x RL• Breedte ligplaats (afhankelijk van type ligboxafscheiding): circa 0,8 x SH• Horizontale afstand van schoftboom tot de achterrand: 1 x SSL (eventueel + 5 cm)

Tabel 2 Internationale normen aan constructie ligboxafscheidingen gemiddelde HF-koe (700 kg)

DSD Stalinrichting heeft met de Ster® ligboxafscheidingen (type 210,205 en 190) de perfecte oplossing voor kleinere, gemiddelde engrote/zware koeien. Het model en de maten van de Ster® zijnbepaald aan de hand van de normen en de maten van de koe.

Ster® is daarmee de uitgekiende diervriendelijke ligboxafscheidingdie voor elke veestapel toepasbaar is. Het verschil tussen de Ster®

210, 205 en 190 ligt in de situering van de neusboom. De Ster® 210wordt geleverd zonder neusboom en biedt daarmee een volledigopen front. Hiermee is deze uitvoering dan ook ideaal in renovatiemet beperkte ruimte. De Ster®205 en Ster®190 zijn de uitvoeringenmet de neusboom op respectievelijk 100 en 85 cm hoogte. Hettype Ster® dat in de stal wordt geplaatst is afhankelijk van debeschikbare ruimte en gebruikskeuze van de veehouder.

Welke Ster® u ook kiest, het principe van geleiding en ruimte blijftaltijd gelijk door hetzelfde geleidingsmodel en gelijke plaatsing(montagevoet staat namelijk altijd met het eerste bevestigingspuntop 195 cm van de achterrand)!

De schoftboomhoogte van de Ster® kan standaard tot op 130 cmworden gezet. Op deze hoogte komt de schoftboom 175 cm van deachterrand (horizontaal gemeten). De diagonaal bedraagt hierbij221 cm (afbeelding 3)! Voor zware koeien (800 kg) en droge koeienwordt de montagevoet op 200 cm van de achterrand geplaatst omzo nog meer ruimte te realiseren (afbeelding 6).

Ster® ligboxafscheidingen

Tabel 3 Overzicht afstellingsmogelijkheden schoftboom Ster® ligboxafscheidingen

Afbeelding 3 Maximale maten Ster® 205, in standaarduitvoering

SSL: 175 cm

RL: 180 cm

Schoftboomhoogte:

130 cm

Eerste bevestigingspunt

van montagevoet op

195 cm

Afbeelding 5 Koe 700 kg in Ster® 205, boxbreedte 115 cm

SSL: 165 cm

RL: 180 cm

Schoftboomhoogte:

129 cm

Eerste bevestigingspunt

van montagevoet op

195 cm

Afbeelding 4 Koe 625-650 kg in Ster® 205, boxbreedte 110 cm

SSL: 155 cm

RL: 175 cm

Schoftboomhoogte:

127 cm

Eerste bevestigingspunt

van montagevoet op

195 cm

Afbeelding 6 Koe 800 kg en droogvee in Ster® 205, boxbreedte 120 cm

SSL: 180 cm

RL: 185 cm

Schoftboomhoogte:

130 cm

Eerste bevestigingspunt

van montagevoet op

200 cm

De Ster® 205 ligbox geeft uw koeien optimale sturing bij het liggen en maximale bewegingsruimte bij het opstaan.

In het nieuwbouw-stalontwerp of voor renovatie dienen de 20% zwaarste en grootste koeien als leidraad te worden genomenvoor de maatvoering van de ligplaatsen. Vanwege genetische vooruitgang wordt rekening gehouden met hoogtegroei van0,4 cm/jaar. Voor elke toename van 5 cm in hoogte, neemt de lengte toe met gemiddeld 8 cm. Gesteld mag worden datkoeien per 2,5 jaar gemiddeld met 1 cm in hoogte en 1,6 cm in lengte toenemen.

Variabele Norm DSD advies

Model ligboxafscheiding mag niet hinderen/beschadigen biedt voldoende ruimte en moet goed geleiden �

Plaatsing ligboxafscheiding achterkant maximaal 40 cm vanaf achterrand boxdek circa 30 cm

Onderbuis voorzijde circa 30 cm boven het ligbed �

Schoftboomhoogte 110 - 120 cm, uitgaande van een rechte bovenbuis 120 - 140 cm

Boxdiagonaal (van schoftboom tot achterrand) 200 - 225 (diagonaal bepaalt mede het recht liggen) �

Knieboom maximaal 10 cm boven het ligbed van rond en soepel materiaal �

Neusboomhoogte minimaal op 85 cm vanaf boxdek, beter is > 90 cm �

•MDV-waardige producten

Voor extra grote koeien is de spacer optioneel. De spacer iseen 2” verzinkt vulbuisje van 2,5 cm hoog en wordt in demontagevoet geplaatst, vervolgens wordt de Ster® hier bovenop gezet. De schoftboomhoogte wordt hiermee nog eens2,5 cm verhoogd tot maximaal 132,5 cm!

Wenst u een nog grotere hoogte of heeft u zandboxen, dankunnen wij u, als maatwerk, hogere montagevoeten leveren.

De types Ster® 210 en Ster® 205 passen volledig binnenhet herziene certificatieschema van Maatlat DuurzameVeehouderij, binnen het onderdeel ‘Welzijn’.

Hoogte achterkant boxdek (incl. boxbedekking) 20 - 25 cm �

Afschot boxdek 3 - 4% �

Lengte ligbed 180 cm �

Breedte ligbed (h.o.h.) 115 cm 110 - 120 cm

Variabele Norm DSD advies

Lengte boxdek buitenrij belemmerd (muur) 250 - 280 cm 280 cm

Lengte boxdek buitenrij/enkele rij onbelemmerd 230 cm 235 cm

Lengte boxdek dubbele middenrij 225 - 250 cm 235 - 250 cm

Arb

eids

besp

aren

dDiervrie

ndelijk

Duu

rzaa

m

‘De eerste keuze van koeien!’

Stalinrichting moet passen bij de lichaamsmaten en (leef)ruimtedie uw koeien nodig hebben. Voor zowel het ontwerp van dematerialen als voor de inrichting van de ligplaats van een koe, ishet uitermate van belang om kennis te hebben van delichaamsmaten en natuurlijke gedragingen van koeien.Welke maten van uw koeien zijn belangrijk, hoe bewegen

koeien en wat gebeurt er als ze bijvoorbeeld gaan liggen ofopstaan?

Afbeelding 1 toont de lichaamsmaten van de koe die, voor onsals ontwerper en fabrikant van stalinrichting, bepalend zijn voorde afmetingen en vormen van DSD Ster® ligboxafscheidingen.

Lichaamsmaten koe

TL = Totale lengte 255 - 260 cmSSL = Schoft-staartlengte 155 - 160 cmRL = Romplengte 178 - 180 cmSH = Schofthoogte 148 - 150 cm

Stand circa 152 cmBreedte heupgewrichten circa 67 cmLigafdruk in de breedte circa 130 cm

Als een koe gaat liggen zakt ze door de voorbenen op deknieën. Door nu de achterbenen onder het lichaam te brengen,zakken achter- en voorhand tegelijk naar de grond. Om tegaan staan brengt een koe met één beweging naar voren deachterhand omhoog en leunt hierbij op de knieën. Hierbijbeweegt het lichaam, met de kop laag boven de grond als balans.Vervolgens worden de voorbenen één voor één gestrekt.

Om goed te gaan liggen of op te staan is dus voldoenderuimte nodig, omdat het lichaam ver naar voren komt. Deligplaats dient deze ruimte zonder enige belemmering tebieden door de juiste maten en constructie. De hiernaaststaande afbeelding toont de benodigde lengtes die een koeeist van het ligvlak (boxdek).

Hieruit blijkt dat de lengte van het totale ligvlak maar liefst280 cm bedraagt! Een boxdek van 215 à 220 cm tegen debuitenmuur, uitgevoerd met een boxafscheiding die zijwaartsebeweging uitsluit is dan te kort. Een koe kan dan alleen maarop een geforceerde gaan liggen en opstaan.

Liggen en opstaan

Afbeelding 1 Hoogte- en lengtematen van gemiddelde HF-koe (700 kg)

Afbeelding 2 Lengtezones ligvlak van gemiddelde HF-koe (700 kg)bij onbelemmerd liggen

Bron: USG Wageningen, Ruimte voor de koe, Praktijkboek 34Bewerking door W.J. Grimmius - DSD Stalinrichting BV

Het totale ligvlak wordt opgedeeld in drie lengtezones:1 Lichaams-/rompzone circa 180 cm2 Kopzone circa 55 cm3 Bewegingszone (ruimte voor opstaan) circa 45 cm

Te korte ligplaatsen in buitenrijen kunnen bijvoorbeeld aan de voorzijde worden verlengd door de buitenmuur te verplaatsen of teverwijderen en het boxdek aan te storten. Een andere mogelijkheid is het boxdek aan de achterzijde te verlengen. Zijn genoemde optiesniet haalbaar, dan is de DSD Ster® 210 ligboxafscheiding de perfecte oplossing, omdat deze geen neusboom kent. Dit geeft een volledigopen front. In (dubbele) binnenrijen mogen boxdekken korter zijn. Koeien kunnen hun kop verder doorsteken (in de tegenover liggendeligplaats), aangezien er geen belemmerende muur aanwezig is. Ligplaatsen in binnenrijen mogen daarom een diepte hebben van 225 - 250 cm.

Bij te korte boxdekken geschikt boxtype gebruiken (Ster® 210)

Maatvoering ligvlak (boxdek)

Doel ligboxafscheidingen

Tabel 1 Internationale normen afmetingen ligvlakken gemiddelde HF-koe (700 kg)

Ligboxafscheidingen hebben tot doel:• de ligplaatsen te scheiden, zodat koeien niet (dwars) over

deze plaatsen gaan lopen• de koeien te geleiden/sturen, zodat ze op de juiste

manier kunnen gaan liggen; recht en niet te ver naar voren• voldoende ruimte te bieden in de ligplaats

In de ligplaats bepalen het model en de afstelling van de ligbox-afscheiding daarom de mate van de natuurlijke bewegingen vankoeien. Dit staat los van het type boxbedekking.De normen voor de afstelling van de schoftboom zijn wereldwijd,door onder andere de verschillende fokdoelen voor Holstein Friesian,niet gelijkgestemd. In Nederland wordt veelal uitgegaan van 110 -120 cm. De onderstaande tabel geeft de globale internationaalgestelde normen aan de constructie van ligboxafscheidingen weer.

Berekenen van afmetingen voor ligplaatsenDe maatvoering van de ligplaatsen (boxdek en boxafscheidingen) dient gebaseerd te zijn op uw 20% grootste koeien. Het gaat hierbijom de romplengte, schofthoogte en de staart-schoftlengte (RL, SH en SSL in afbeelding 1).Aan de hand van deze maten wordt de juiste boxafstelling bepaald. Neem de tijd om te meten, zodat uw dieren straks over de juisteruimte kunnen beschikken! Handvaten voor berekening van de uitvoering van de ligplaats zijn:• Lengte ligvlak buitenrij belemmerd (muur): 1 x RL + (2/3SH)• Lengte ligvlak buitenrij/enkele rij onbelemmerd: 1 x RL + (1/3SH)• Lengte ligbed: 1 x RL• Breedte ligplaats (afhankelijk van type ligboxafscheiding): circa 0,8 x SH• Horizontale afstand van schoftboom tot de achterrand: 1 x SSL (eventueel + 5 cm)

Tabel 2 Internationale normen aan constructie ligboxafscheidingen gemiddelde HF-koe (700 kg)

DSD Stalinrichting heeft met de Ster® ligboxafscheidingen (type 210,205 en 190) de perfecte oplossing voor kleinere, gemiddelde engrote/zware koeien. Het model en de maten van de Ster® zijnbepaald aan de hand van de normen en de maten van de koe.

Ster® is daarmee de uitgekiende diervriendelijke ligboxafscheidingdie voor elke veestapel toepasbaar is. Het verschil tussen de Ster®

210, 205 en 190 ligt in de situering van de neusboom. De Ster® 210wordt geleverd zonder neusboom en biedt daarmee een volledigopen front. Hiermee is deze uitvoering dan ook ideaal in renovatiemet beperkte ruimte. De Ster®205 en Ster®190 zijn de uitvoeringenmet de neusboom op respectievelijk 100 en 85 cm hoogte. Hettype Ster® dat in de stal wordt geplaatst is afhankelijk van debeschikbare ruimte en gebruikskeuze van de veehouder.

Welke Ster® u ook kiest, het principe van geleiding en ruimte blijftaltijd gelijk door hetzelfde geleidingsmodel en gelijke plaatsing(montagevoet staat namelijk altijd met het eerste bevestigingspuntop 195 cm van de achterrand)!

De schoftboomhoogte van de Ster® kan standaard tot op 130 cmworden gezet. Op deze hoogte komt de schoftboom 175 cm van deachterrand (horizontaal gemeten). De diagonaal bedraagt hierbij221 cm (afbeelding 3)! Voor zware koeien (800 kg) en droge koeienwordt de montagevoet op 200 cm van de achterrand geplaatst omzo nog meer ruimte te realiseren (afbeelding 6).

Ster® ligboxafscheidingen

Tabel 3 Overzicht afstellingsmogelijkheden schoftboom Ster® ligboxafscheidingen

Afbeelding 3 Maximale maten Ster® 205, in standaarduitvoering

SSL: 175 cm

RL: 180 cm

Schoftboomhoogte:

130 cm

Eerste bevestigingspunt

van montagevoet op

195 cm

Afbeelding 5 Koe 700 kg in Ster® 205, boxbreedte 115 cm

SSL: 165 cm

RL: 180 cm

Schoftboomhoogte:

129 cm

Eerste bevestigingspunt

van montagevoet op

195 cm

Afbeelding 4 Koe 625-650 kg in Ster® 205, boxbreedte 110 cm

SSL: 155 cm

RL: 175 cm

Schoftboomhoogte:

127 cm

Eerste bevestigingspunt

van montagevoet op

195 cm

Afbeelding 6 Koe 800 kg en droogvee in Ster® 205, boxbreedte 120 cm

SSL: 180 cm

RL: 185 cm

Schoftboomhoogte:

130 cm

Eerste bevestigingspunt

van montagevoet op

200 cm

De Ster® 205 ligbox geeft uw koeien optimale sturing bij het liggen en maximale bewegingsruimte bij het opstaan.

In het nieuwbouw-stalontwerp of voor renovatie dienen de 20% zwaarste en grootste koeien als leidraad te worden genomenvoor de maatvoering van de ligplaatsen. Vanwege genetische vooruitgang wordt rekening gehouden met hoogtegroei van0,4 cm/jaar. Voor elke toename van 5 cm in hoogte, neemt de lengte toe met gemiddeld 8 cm. Gesteld mag worden datkoeien per 2,5 jaar gemiddeld met 1 cm in hoogte en 1,6 cm in lengte toenemen.

Variabele Norm DSD advies

Model ligboxafscheiding mag niet hinderen/beschadigen biedt voldoende ruimte en moet goed geleiden �

Plaatsing ligboxafscheiding achterkant maximaal 40 cm vanaf achterrand boxdek circa 30 cm

Onderbuis voorzijde circa 30 cm boven het ligbed �

Schoftboomhoogte 110 - 120 cm, uitgaande van een rechte bovenbuis 120 - 140 cm

Boxdiagonaal (van schoftboom tot achterrand) 200 - 225 (diagonaal bepaalt mede het recht liggen) �

Knieboom maximaal 10 cm boven het ligbed van rond en soepel materiaal �

Neusboomhoogte minimaal op 85 cm vanaf boxdek, beter is > 90 cm �

•MDV-waardige producten

Voor extra grote koeien is de spacer optioneel. De spacer iseen 2” verzinkt vulbuisje van 2,5 cm hoog en wordt in demontagevoet geplaatst, vervolgens wordt de Ster® hier bovenop gezet. De schoftboomhoogte wordt hiermee nog eens2,5 cm verhoogd tot maximaal 132,5 cm!

Wenst u een nog grotere hoogte of heeft u zandboxen, dankunnen wij u, als maatwerk, hogere montagevoeten leveren.

De types Ster® 210 en Ster® 205 passen volledig binnenhet herziene certificatieschema van Maatlat DuurzameVeehouderij, binnen het onderdeel ‘Welzijn’.

Hoogte achterkant boxdek (incl. boxbedekking) 20 - 25 cm �

Afschot boxdek 3 - 4% �

Lengte ligbed 180 cm �

Breedte ligbed (h.o.h.) 115 cm 110 - 120 cm

Variabele Norm DSD advies

Lengte boxdek buitenrij belemmerd (muur) 250 - 280 cm 280 cm

Lengte boxdek buitenrij/enkele rij onbelemmerd 230 cm 235 cm

Lengte boxdek dubbele middenrij 225 - 250 cm 235 - 250 cm

Arb

eids

besp

aren

dDiervrie

ndelijk

Duu

rzaa

m

‘De eerste keuze van koeien!’

Stalinrichting moet passen bij de lichaamsmaten en (leef)ruimtedie uw koeien nodig hebben. Voor zowel het ontwerp van dematerialen als voor de inrichting van de ligplaats van een koe, ishet uitermate van belang om kennis te hebben van delichaamsmaten en natuurlijke gedragingen van koeien.Welke maten van uw koeien zijn belangrijk, hoe bewegen

koeien en wat gebeurt er als ze bijvoorbeeld gaan liggen ofopstaan?

Afbeelding 1 toont de lichaamsmaten van de koe die, voor onsals ontwerper en fabrikant van stalinrichting, bepalend zijn voorde afmetingen en vormen van DSD Ster® ligboxafscheidingen.

Lichaamsmaten koe

TL = Totale lengte 255 - 260 cmSSL = Schoft-staartlengte 155 - 160 cmRL = Romplengte 178 - 180 cmSH = Schofthoogte 148 - 150 cm

Stand circa 152 cmBreedte heupgewrichten circa 67 cmLigafdruk in de breedte circa 130 cm

Als een koe gaat liggen zakt ze door de voorbenen op deknieën. Door nu de achterbenen onder het lichaam te brengen,zakken achter- en voorhand tegelijk naar de grond. Om tegaan staan brengt een koe met één beweging naar voren deachterhand omhoog en leunt hierbij op de knieën. Hierbijbeweegt het lichaam, met de kop laag boven de grond als balans.Vervolgens worden de voorbenen één voor één gestrekt.

Om goed te gaan liggen of op te staan is dus voldoenderuimte nodig, omdat het lichaam ver naar voren komt. Deligplaats dient deze ruimte zonder enige belemmering tebieden door de juiste maten en constructie. De hiernaaststaande afbeelding toont de benodigde lengtes die een koeeist van het ligvlak (boxdek).

Hieruit blijkt dat de lengte van het totale ligvlak maar liefst280 cm bedraagt! Een boxdek van 215 à 220 cm tegen debuitenmuur, uitgevoerd met een boxafscheiding die zijwaartsebeweging uitsluit is dan te kort. Een koe kan dan alleen maarop een geforceerde gaan liggen en opstaan.

Liggen en opstaan

Afbeelding 1 Hoogte- en lengtematen van gemiddelde HF-koe (700 kg)

Afbeelding 2 Lengtezones ligvlak van gemiddelde HF-koe (700 kg)bij onbelemmerd liggen

Bron: USG Wageningen, Ruimte voor de koe, Praktijkboek 34Bewerking door W.J. Grimmius - DSD Stalinrichting BV

Het totale ligvlak wordt opgedeeld in drie lengtezones:1 Lichaams-/rompzone circa 180 cm2 Kopzone circa 55 cm3 Bewegingszone (ruimte voor opstaan) circa 45 cm

Te korte ligplaatsen in buitenrijen kunnen bijvoorbeeld aan de voorzijde worden verlengd door de buitenmuur te verplaatsen of teverwijderen en het boxdek aan te storten. Een andere mogelijkheid is het boxdek aan de achterzijde te verlengen. Zijn genoemde optiesniet haalbaar, dan is de DSD Ster® 210 ligboxafscheiding de perfecte oplossing, omdat deze geen neusboom kent. Dit geeft een volledigopen front. In (dubbele) binnenrijen mogen boxdekken korter zijn. Koeien kunnen hun kop verder doorsteken (in de tegenover liggendeligplaats), aangezien er geen belemmerende muur aanwezig is. Ligplaatsen in binnenrijen mogen daarom een diepte hebben van 225 - 250 cm.

Bij te korte boxdekken geschikt boxtype gebruiken (Ster® 210)

Maatvoering ligvlak (boxdek)

Doel ligboxafscheidingen

Tabel 1 Internationale normen afmetingen ligvlakken gemiddelde HF-koe (700 kg)

Ligboxafscheidingen hebben tot doel:• de ligplaatsen te scheiden, zodat koeien niet (dwars) over

deze plaatsen gaan lopen• de koeien te geleiden/sturen, zodat ze op de juiste

manier kunnen gaan liggen; recht en niet te ver naar voren• voldoende ruimte te bieden in de ligplaats

In de ligplaats bepalen het model en de afstelling van de ligbox-afscheiding daarom de mate van de natuurlijke bewegingen vankoeien. Dit staat los van het type boxbedekking.De normen voor de afstelling van de schoftboom zijn wereldwijd,door onder andere de verschillende fokdoelen voor Holstein Friesian,niet gelijkgestemd. In Nederland wordt veelal uitgegaan van 110 -120 cm. De onderstaande tabel geeft de globale internationaalgestelde normen aan de constructie van ligboxafscheidingen weer.

Berekenen van afmetingen voor ligplaatsenDe maatvoering van de ligplaatsen (boxdek en boxafscheidingen) dient gebaseerd te zijn op uw 20% grootste koeien. Het gaat hierbijom de romplengte, schofthoogte en de staart-schoftlengte (RL, SH en SSL in afbeelding 1).Aan de hand van deze maten wordt de juiste boxafstelling bepaald. Neem de tijd om te meten, zodat uw dieren straks over de juisteruimte kunnen beschikken! Handvaten voor berekening van de uitvoering van de ligplaats zijn:• Lengte ligvlak buitenrij belemmerd (muur): 1 x RL + (2/3SH)• Lengte ligvlak buitenrij/enkele rij onbelemmerd: 1 x RL + (1/3SH)• Lengte ligbed: 1 x RL• Breedte ligplaats (afhankelijk van type ligboxafscheiding): circa 0,8 x SH• Horizontale afstand van schoftboom tot de achterrand: 1 x SSL (eventueel + 5 cm)

Tabel 2 Internationale normen aan constructie ligboxafscheidingen gemiddelde HF-koe (700 kg)

DSD Stalinrichting heeft met de Ster® ligboxafscheidingen (type 210,205 en 190) de perfecte oplossing voor kleinere, gemiddelde engrote/zware koeien. Het model en de maten van de Ster® zijnbepaald aan de hand van de normen en de maten van de koe.

Ster® is daarmee de uitgekiende diervriendelijke ligboxafscheidingdie voor elke veestapel toepasbaar is. Het verschil tussen de Ster®

210, 205 en 190 ligt in de situering van de neusboom. De Ster® 210wordt geleverd zonder neusboom en biedt daarmee een volledigopen front. Hiermee is deze uitvoering dan ook ideaal in renovatiemet beperkte ruimte. De Ster®205 en Ster®190 zijn de uitvoeringenmet de neusboom op respectievelijk 100 en 85 cm hoogte. Hettype Ster® dat in de stal wordt geplaatst is afhankelijk van debeschikbare ruimte en gebruikskeuze van de veehouder.

Welke Ster® u ook kiest, het principe van geleiding en ruimte blijftaltijd gelijk door hetzelfde geleidingsmodel en gelijke plaatsing(montagevoet staat namelijk altijd met het eerste bevestigingspuntop 195 cm van de achterrand)!

De schoftboomhoogte van de Ster® kan standaard tot op 130 cmworden gezet. Op deze hoogte komt de schoftboom 175 cm van deachterrand (horizontaal gemeten). De diagonaal bedraagt hierbij221 cm (afbeelding 3)! Voor zware koeien (800 kg) en droge koeienwordt de montagevoet op 200 cm van de achterrand geplaatst omzo nog meer ruimte te realiseren (afbeelding 6).

Ster® ligboxafscheidingen

Tabel 3 Overzicht afstellingsmogelijkheden schoftboom Ster® ligboxafscheidingen

Afbeelding 3 Maximale maten Ster® 205, in standaarduitvoering

SSL: 175 cm

RL: 180 cm

Schoftboomhoogte:

130 cm

Eerste bevestigingspunt

van montagevoet op

195 cm

Afbeelding 5 Koe 700 kg in Ster® 205, boxbreedte 115 cm

SSL: 165 cm

RL: 180 cm

Schoftboomhoogte:

129 cm

Eerste bevestigingspunt

van montagevoet op

195 cm

Afbeelding 4 Koe 625-650 kg in Ster® 205, boxbreedte 110 cm

SSL: 155 cm

RL: 175 cm

Schoftboomhoogte:

127 cm

Eerste bevestigingspunt

van montagevoet op

195 cm

Afbeelding 6 Koe 800 kg en droogvee in Ster® 205, boxbreedte 120 cm

SSL: 180 cm

RL: 185 cm

Schoftboomhoogte:

130 cm

Eerste bevestigingspunt

van montagevoet op

200 cm

De Ster® 205 ligbox geeft uw koeien optimale sturing bij het liggen en maximale bewegingsruimte bij het opstaan.

In het nieuwbouw-stalontwerp of voor renovatie dienen de 20% zwaarste en grootste koeien als leidraad te worden genomenvoor de maatvoering van de ligplaatsen. Vanwege genetische vooruitgang wordt rekening gehouden met hoogtegroei van0,4 cm/jaar. Voor elke toename van 5 cm in hoogte, neemt de lengte toe met gemiddeld 8 cm. Gesteld mag worden datkoeien per 2,5 jaar gemiddeld met 1 cm in hoogte en 1,6 cm in lengte toenemen.

Variabele Norm DSD advies

Model ligboxafscheiding mag niet hinderen/beschadigen biedt voldoende ruimte en moet goed geleiden �

Plaatsing ligboxafscheiding achterkant maximaal 40 cm vanaf achterrand boxdek circa 30 cm

Onderbuis voorzijde circa 30 cm boven het ligbed �

Schoftboomhoogte 110 - 120 cm, uitgaande van een rechte bovenbuis 120 - 140 cm

Boxdiagonaal (van schoftboom tot achterrand) 200 - 225 (diagonaal bepaalt mede het recht liggen) �

Knieboom maximaal 10 cm boven het ligbed van rond en soepel materiaal �

Neusboomhoogte minimaal op 85 cm vanaf boxdek, beter is > 90 cm �

•MDV-waardige producten

Voor extra grote koeien is de spacer optioneel. De spacer iseen 2” verzinkt vulbuisje van 2,5 cm hoog en wordt in demontagevoet geplaatst, vervolgens wordt de Ster® hier bovenop gezet. De schoftboomhoogte wordt hiermee nog eens2,5 cm verhoogd tot maximaal 132,5 cm!

Wenst u een nog grotere hoogte of heeft u zandboxen, dankunnen wij u, als maatwerk, hogere montagevoeten leveren.

De types Ster® 210 en Ster® 205 passen volledig binnenhet herziene certificatieschema van Maatlat DuurzameVeehouderij, binnen het onderdeel ‘Welzijn’.

Hoogte achterkant boxdek (incl. boxbedekking) 20 - 25 cm �

Afschot boxdek 3 - 4% �

Lengte ligbed 180 cm �

Breedte ligbed (h.o.h.) 115 cm 110 - 120 cm

Contact

DSD Stalinrichting B.V.Fortuinweg 4 - 89101 PE DOKKUMTel. +31 (0)519 228 100Fax +31 (0)519 228 101E-Mail info@dsd-dokkum.nlInternet www.dsd-stalinrichting.nlKvK 01044652

Geïnteresseerd in onze visie op ligboxafscheidingen? Neem contact op met DSD Stalinrichting voor meer informatie!

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van DSD Stalinrichting.

Drukfouten en wijzigingen voorbehouden.

Met dank aan:• Animal Science Group (ASG)

Wageningen UR - Nederland• Gezondheidsdienst voor Dieren,

Deventer - Nederland• Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO),

Vlaanderen - België• Ministry of Agriculture,

Ontario - Canada

www.dsd-stalinrichting.nl

Ster® ligboxafscheidingen

Alle typen Ster® ligboxafscheidingengeven uw koeien dezelfde vorm vangeleiding. Welke maten hebben deverschillende onderdelen van de Ster®

en waarom?

Bovenstaande afbeelding beschrijft dematen van de Ster® aan de hand vantype 205. De eventuele verschillenmet type 210 en 190 staan in de tekstvermeld.

A Schoftboomhoogte maximaal 130 cm(met spacer en verhoogde montagevoet140 cm!) voor maximale bewegings-vrijheid en goede boxdiagonaal,waardoor koeien op de juiste manierén recht gaan liggen.

B Neusboomhoogte van 100 cm geeftveel ruimte, maar belet koeien om aande voorzijde de box uit te stappen.Ster® 190 heeft een neusboomhoogtevan 85 cm. Dit geeft koeien voldoenderuimte en werkt remmend, waardoor dedieren op de juiste plaats gaan liggen.Een knieboom is dan ook niet nodig!Ster® 210 heeft geen neusboom endaardoor een volledig open front.

C De ondergeleiding van Ster® is circa91 cm lang en geeft koeien geleidingnaar voren en langs de korte ribben.De hoogte van de onderbuis (E) is circa32 cm en geeft zodoende voldoendesteun en belet koeien zijwaarts over deboxvloeren te lopen (obstakelwerking).

D De schuine onderbuis geeft circa91 cm geleiding aan de koe en looptschuin op naar een hoogte van circa68 cm (F). Hierdoor krijgen koeienvoldoende vrije ruimte ter hoogte vande lange ribben en hindert de buis deheupgewrichten niet, terwijl ze mooirecht in de box blijven liggen.

J Dit is de hartmaat van het eerstebevestingspunt van de montagevoettot de achterrand. Tijdens de montageis dit de enige, maar belangrijkste, maatdie goed uitgemeten dient te zijn.Is deze maat goed, dan kloppen alleoverige maten automatisch!

Voor lichte en gemiddeld zware koeienis de vaste afstand altijd 195 cm.Hierdoor krijgt de achterbocht vande Ster® altijd een vaste afstand vanca. 27 cm (H). Voor zware en drogekoeien: J = 200 cm.

Ster® 210/205/190 Ligboxafscheidingen

Uitgekiende sturing koe met Ster®

Met het toenemen van de hoogte- enlengtematen van koeien is uw stalin-richting mogelijkerwijs aan vernieuwingtoe.

Bent u benieuwd naar de juiste lig-boxafscheiding voor uw bedrijf? Neemcontact op met de specialisten van DSDStalinrichting in Dokkum. Wij geven ueen advies op maat.Eén telefoontje geeft uw koeien deruimte: tel. +31 (0)519 228 100!

Ster® 210

Ster® 205

Ster® 190

Ster® techniekSter® ligboxafscheidingen worden, in onze fabriek te Drachten,vervaardigd uit speciale hoogwaardige kwaliteit Corus buigbuis metextra veerkracht en worden verzinkt in Nederland volgens NEN.

Door de Ster® in een zware, op de vloer bevestigde, montagevoette plaatsen kan de afscheiding licht scharnieren, waardoor erminder belasting optreedt in de bevestigingspunten. De montage-voeten kunnen desgewenst met volbad verzinkte expressankers (metRVS-ringen) of volbad verzinkte betonbouten worden bevestigd.

Zware beugelplaatklemmen (schoftboombuis) en zware beugel-klemmen (montage-/neusboombuis) zorgen voor een solide enjarenlange probleemloze bevestiging!

Ster®ke feitenSter® ligboxafscheidingen onderscheiden zich door onderstaande Ster®ke feiten:• Perfect af te stellen op elk type koe door variabele horizontale schoftboomafstand• Perfecte geleiding door model en juiste afstelling: koeien staan vierkant in de box• Standaardhoogte schoftboom van maximaal 130 cm (te verhogen met spacer of extra hoge montagevoet tot 140 cm!)• Volledig open kopruimte door het ontbreken van verticale buizen, waardoor de kop 180º kan bewegen!

Tip: Plaats daarom eventuele standpijpen altijd in het midden van een ligplaats!• Bevestiging van kop-/neusboom aan onderzijde boxafscheidingen voorkomt kwetsuren• Ligplaatsbreedte blijft beperkt door het uitgekiende model• Geschikt voor elk type ligbed• Zeer eenvoudige montage en toepasbaar in elke stal: Ster® past namelijk altijd!

Van buis tot tevreden eindgebruiker. Rechtstreeks van fabrikant naar klant; efficiënter kan niet!

‘De eerste keuze van koeien!’

Afbeelding 7 Maatvoering Ster® ligboxafscheidingen

Contact

DSD Stalinrichting B.V.Fortuinweg 4 - 89101 PE DOKKUMTel. +31 (0)519 228 100Fax +31 (0)519 228 101E-Mail info@dsd-dokkum.nlInternet www.dsd-stalinrichting.nlKvK 01044652

Geïnteresseerd in onze visie op ligboxafscheidingen? Neem contact op met DSD Stalinrichting voor meer informatie!

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van DSD Stalinrichting.

Drukfouten en wijzigingen voorbehouden.

Met dank aan:• Animal Science Group (ASG)

Wageningen UR - Nederland• Gezondheidsdienst voor Dieren,

Deventer - Nederland• Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO),

Vlaanderen - België• Ministry of Agriculture,

Ontario - Canada

www.dsd-stalinrichting.nl

Ster® ligboxafscheidingen

Alle typen Ster® ligboxafscheidingengeven uw koeien dezelfde vorm vangeleiding. Welke maten hebben deverschillende onderdelen van de Ster®

en waarom?

Bovenstaande afbeelding beschrijft dematen van de Ster® aan de hand vantype 205. De eventuele verschillenmet type 210 en 190 staan in de tekstvermeld.

A Schoftboomhoogte maximaal 130 cm(met spacer en verhoogde montagevoet140 cm!) voor maximale bewegings-vrijheid en goede boxdiagonaal,waardoor koeien op de juiste manierén recht gaan liggen.

B Neusboomhoogte van 100 cm geeftveel ruimte, maar belet koeien om aande voorzijde de box uit te stappen.Ster® 190 heeft een neusboomhoogtevan 85 cm. Dit geeft koeien voldoenderuimte en werkt remmend, waardoor dedieren op de juiste plaats gaan liggen.Een knieboom is dan ook niet nodig!Ster® 210 heeft geen neusboom endaardoor een volledig open front.

C De ondergeleiding van Ster® is circa91 cm lang en geeft koeien geleidingnaar voren en langs de korte ribben.De hoogte van de onderbuis (E) is circa32 cm en geeft zodoende voldoendesteun en belet koeien zijwaarts over deboxvloeren te lopen (obstakelwerking).

D De schuine onderbuis geeft circa91 cm geleiding aan de koe en looptschuin op naar een hoogte van circa68 cm (F). Hierdoor krijgen koeienvoldoende vrije ruimte ter hoogte vande lange ribben en hindert de buis deheupgewrichten niet, terwijl ze mooirecht in de box blijven liggen.

J Dit is de hartmaat van het eerstebevestingspunt van de montagevoettot de achterrand. Tijdens de montageis dit de enige, maar belangrijkste, maatdie goed uitgemeten dient te zijn.Is deze maat goed, dan kloppen alleoverige maten automatisch!

Voor lichte en gemiddeld zware koeienis de vaste afstand altijd 195 cm.Hierdoor krijgt de achterbocht vande Ster® altijd een vaste afstand vanca. 27 cm (H). Voor zware en drogekoeien: J = 200 cm.

Ster® 210/205/190 Ligboxafscheidingen

Uitgekiende sturing koe met Ster®

Met het toenemen van de hoogte- enlengtematen van koeien is uw stalin-richting mogelijkerwijs aan vernieuwingtoe.

Bent u benieuwd naar de juiste lig-boxafscheiding voor uw bedrijf? Neemcontact op met de specialisten van DSDStalinrichting in Dokkum. Wij geven ueen advies op maat.Eén telefoontje geeft uw koeien deruimte: tel. +31 (0)519 228 100!

Ster® 210

Ster® 205

Ster® 190

Ster® techniekSter® ligboxafscheidingen worden, in onze fabriek te Drachten,vervaardigd uit speciale hoogwaardige kwaliteit Corus buigbuis metextra veerkracht en worden verzinkt in Nederland volgens NEN.

Door de Ster® in een zware, op de vloer bevestigde, montagevoette plaatsen kan de afscheiding licht scharnieren, waardoor erminder belasting optreedt in de bevestigingspunten. De montage-voeten kunnen desgewenst met volbad verzinkte expressankers (metRVS-ringen) of volbad verzinkte betonbouten worden bevestigd.

Zware beugelplaatklemmen (schoftboombuis) en zware beugel-klemmen (montage-/neusboombuis) zorgen voor een solide enjarenlange probleemloze bevestiging!

Ster®ke feitenSter® ligboxafscheidingen onderscheiden zich door onderstaande Ster®ke feiten:• Perfect af te stellen op elk type koe door variabele horizontale schoftboomafstand• Perfecte geleiding door model en juiste afstelling: koeien staan vierkant in de box• Standaardhoogte schoftboom van maximaal 130 cm (te verhogen met spacer of extra hoge montagevoet tot 140 cm!)• Volledig open kopruimte door het ontbreken van verticale buizen, waardoor de kop 180º kan bewegen!

Tip: Plaats daarom eventuele standpijpen altijd in het midden van een ligplaats!• Bevestiging van kop-/neusboom aan onderzijde boxafscheidingen voorkomt kwetsuren• Ligplaatsbreedte blijft beperkt door het uitgekiende model• Geschikt voor elk type ligbed• Zeer eenvoudige montage en toepasbaar in elke stal: Ster® past namelijk altijd!

Van buis tot tevreden eindgebruiker. Rechtstreeks van fabrikant naar klant; efficiënter kan niet!

‘De eerste keuze van koeien!’

Afbeelding 7 Maatvoering Ster® ligboxafscheidingen