Welkom bij de

STEK OntbijtsessieStem mee via: live.voxvote.com

pincode: 438111

Test vraag (vraag 1)

2

Programma

Opening Joop Hoogkamer, voorzitter STEK 8:00 - 8:15 uur

+ Uitreiking 1e certificaat Module A/Transport

1. F-gassen en de toekomst Wim den Boer, directeur STEK 8:15 - 8:35 uur

2. Warmtepompen Jaap de Knegt, STEK bureau 8:35 - 8:50 uur

3. Platform Dan De Bruyckere, STEK bureau 8:50 - 9:00 uur

4. YourSTEK Jan Verkade, vz College van Deskundigen BC STEK 9:00 - 9:15 uur

5. Vraag ‘t de auditor Joop Hoogkamer 9:15

Afsluiting

4

5

6

STEK Module A - F-gassen

STEK Module A/Transport, F-gassen

STEK Module B – CO2

STEK Module C - EPBD

F-gassen en toekomst

F-gassen en toekomst

• R404A/R507: prijsstijgingen tot 800% in 6 maanden tijd

• Andere hoog GWP F-gassen vergelijkbare prijsstijgingen

Vraag 2

F-gassen en toekomst

10

EU-beleid (al geruime tijd bekend en gecommuniceerd)

Reductieschema F-gassen, beschikbare quota CO2 equivalenten komende jaren.

100%93%

63%

45%

31%24% 21%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

2015 2016-2017 2018-2020 2021-2023 2024-2026 2027-2029 2030

Quota (gebaseerd op gem 2009-2012)

Quota (gebaseerd op gem 2009-2012) Lineair (Quota (gebaseerd op gem 2009-2012))

Jaren Quota (gebaseerd op gem 2009-2012)

2015 100 % reductie

2016-2017 93 % 7 %

2018-2020 63 % 37 %

2021-2023 45 % 55 %

2024-2026 31 % 69 %

2027-2029 24 % 76 %

2030 21 % 79 %

F-gassen en toekomst

Producenten:

- staan onder scherpe controle (quota)

- hebben commercieel belang

Voorbeeld:

In plaats van 1 kg R404A kunnen

producenten bijna 3 kg R449A of R448A

produceren of leveren.

F-gassen en toekomst

• De (koudetechnische) wereld verandert zowel qua koudemiddelen als techniek

• Overleven betekent veranderen en aanpassen!

• Hoog GWP F-gassen in traditionele koelsystemen is voorbij.

- vanaf 2020: verbod op productie nieuwe F-gassen met GWP>2500,

- vanaf 2030: volledig verbod F-gassen met GWP>2500.

• Gebruikers van koel- en klimaatapparatuur zijn afhankelijk van oplossingen uit

de sector – van u dus!

F-gassen en toekomst

Vraag 3

F-gassen en toekomst

Welke opties zijn er:

a. Lekkage preventie;

b. Recyclen en retrofit;

c. Beperking koudemiddelinhoud;

d. Toepassing van HFO’s;

e. Toepassing van natuurlijke koudemiddelen.

F-gassen en toekomst

A. Lekkage preventie

Aandacht voor productie, montage en onderhoud.

• preventie moet uitgangspunt zijn voor elke koel/klimaat installatie;

• al succesvol gebleken (CFK-wetgeving) en kan nog beter;

• opleiden en certificeren mensen en certificeren van uw bedrijfsprocessen

helpt daarbij.

F-gassen en toekomst

B. Recyclen en retrofitten

• Hergebruik hoog GWP koudemiddelen R404A/R507

• Retrofit naar laag GWP koudemiddel (R448A, R449A, R452A etc.). vaak niet heel

complex, wel aandacht voor:

- capaciteit

- systeemdruk

- persgas eindtemperatuur (kopkoeler compressor)

Let op: slechts een tijdelijke oplossing vanwege het reductieschema.

Raadpleeg uw leveranciers!

F-gassen en toekomst

C. Beperking van koudemiddelinhoud

Indirecte systemen eventueel in combinatie met

• Koudeopslag/buffering;

• Toepassing PCM’s (Phase Changing Materials) waarbij gebruik wordt

gemaakt van smelt en/of stollingsenergie

F-gassen en toekomst

D. Toepassing HFO’s

• Ontwikkeld als alternatief voor R134a;

• Nu ook versnelde ontwikkeling voor/naar commerciële koeling;

• Voordelen: erg lage GWP, goede capaciteiten en COP’s;

• Nadelen: brandbaar (A2L klasse), chemisch instabiel, vorming

trifluorazijnzuur, soms ook weer zeer kleine ODP (verboden),

milieu-effecten lange termijn onbekend/onzeker.

• Wetgeving op komst?

F-gassen en toekomst

E. Natuurlijke koudemiddelen

• Koolwaterstoffen (propaan, etc.)

Commerciële koeltechniek:

- koeltoepassing in kleine gesloten systemen, indirecte systemen of 2-traps

cascade

• CO2

Commerciële koeltechniek en industrie:

- koeltoepassing (transkritisch) en vriestoepassing

• Ammoniak/NH3

Industriële toepassing

F-gassen en toekomst

Hoe helpt STEK?

Naast F-gassen certificaten (bedrijven en personen) ook certificaten voor CO2 (sluiten nauw aan bij

het F-gassen certificaat).

• Bedrijfscertificering voor bedrijven die met CO2 werken (vrijwillig);

• Persoonscertificering voor het werken met CO2 (verplichting Activiteitenbesluit / NPR7601);

Plannen voor ontwikkeling van certificaten voor: brandbare koudemiddelen (koolwaterstoffen en

HFO’s) en eventueel voor ammoniak NH3.

Doel: nieuwe aanvullende wetgeving voorkomen.

F-gassen en toekomst

Vraag 4

F-gassen en toekomst

Warmtepompen

Heden en de toekomst

Vraag 5

F-gassen en toekomst

Warmtepompen

• Waar gaat het naar toe?

• De CV ketel in de woningbouw

Wordt dus vervangen door een wp.

En dat gaat best snel!

24

Warmtepompen

• Wat moet ik? Met wet en regelgeving. Denk aan f-gassen, BRL6000-21 en meer?

• F-gassen. Het merendeel van de huidige systemen is gevuld met f- gassen. De wetgeving is helder:

25

Warmtepompen

• F-gassen dus verplicht voor alle met f-gas gevulde systemen. Ook wanneer er geen

koudemiddel gevuld wordt!

• Let op voor systemen vanaf 5 ton CO2 eq. Dus ook logboek en controle plicht

• Wat is BRL 6000-21 dan? Is verplichte certificering voor het ontwerpen,

installeren en beheren van warmtepompsystemen gekoppeld aan bodem

systemen

• STEK zal in 2018 in samenwerking met de branche een algemene module

warmtepompen ontwikkelen26

Warmtepompen

• In de warmtepomp module aandacht voor:

• Algemene kwaliteit, duurzaamheid en veiligheid

• Dimensioneren van (individuele) warmtepompen

• Kosten en terugverdientijden

• Informeren van de klant

• Hierop vooruitlopend worden STEK deelnemers in 2018 al opgenomen in

QBIS. In 2018 ook als wp installateur!

27

Warmtepompen

• Let op ISDE subsidie:

• Subsidie voor particulieren tussen € 1.000 en € 2.500

• Subsidiebedrag afhankelijk van uitvoering, condensorvermogen en

kwaliteitslabel

• Voor water/water of lucht/water warmtepompen. Lucht/lucht is uitgesloten

• Bewijs van deskundige installateur is voor particulieren verplicht!

• In 2018 voor de gehele regeling € 100 miljoen beschikbaar

28

Platform

Aanleiding platform

30

STEK besluit:

Behoeften ondersteunen!

31

Platform - ondersteuning

HOE?

32

Platform - ondersteuning

33

Te ontwikkelen onderdelen:

Operationele processen

Financiële processen

Juridische zaken

Ondersteuning bedrijfsvoering

HR zaken

Digitaal logboek

Juridische database

Debiteuren beheer

YourSTEK

Webshop

Online helpdesk

Online, gevalideerde producten en diensten

Platform - gebruikersgroep

• Deelnemers bepalen mede de inhoud (gebruikersgroep).

• 1e sessie eind 2017 plaatsgevonden

• Top 5 vanuit gebruikersgroep:

1. On-line koudemiddelregistratie

2. Digitaal logboek (met QR code)

3. Helpdesk wet- en regelgeving (zie tevens 5)

4. Databank met 300 voorbeelddocumenten voor ondernemers

5. Chatroom published (gevalideerde Q&A) /non published

34

Meepraten en bepalen?

Meld u aan!

Platform - planning

1e kwartaal: basis bouwen

2e kwartaal: eerste functionaliteit beschikbaar

(info via onze communicatiemiddelen)

• basisfunctionaliteiten gratis voor STEK-deelnemers;

• aanvullende producten of diensten op abonnementsbasis met korting voor STEK-deelnemers.

35

YourSTEK

Waarom opleiden?

• verplicht vanuit de regelgeving

• goed voor de kwaliteit en efficiëntie van het werk

• goed voor de motivatie van uw werknemer

• de auditor controleert of het gebeurt

• herkwalificatie is nu al verplicht voor o.a. NK’s, EPBD en PED

• herkwalificatie op F-gassen is nu al verplicht in buitenland

37

YourSTEK

Vraag 6

38

Wat is YourSTEK:

Een online leeromgeving met uitleg, instructies en toetsen voor:

• de monteur koudetechniek

• de koudemiddelregistratie en –balans

• de F-gassen coördinator (binnenkort)

E-learning omgeving + interne certificeringstool

39

YourSTEK

Waarom kiezen voor YourSTEK E-learning?

• bij blijven bij wijzigingen in de regelgeving

• uw schaarse tijd blijft beschikbaar voor andere zaken

• altijd en overal te raadplegen via telefoon, tablet en PC

• uw koelmonteurs zijn aantoonbaar up-to-date geschoold (blije auditor)

• altijd inzicht in het kennisniveau van uw medewerkers

• in tegenstelling tot andere is YourSTEK echt praktijkgericht

40

YourSTEK

U kunt een medewerker aanmelden voor één of meerdere

functies.

Bij een functie horen meerdere opleidingsmodules.

De trainingen voor het profiel Monteur F-gassen.

De voortgang wordt per training aangegeven, zowel voor coördinator als cursist.

Als voorbeeld hier de start van de module: Vacumeren

In elke module wordt eerst de theorie begrijpelijk uitgelegd

(ook nuttig als naslagwerk / checklist)

Vervolgens komt de praktijk

gedetailleerd én uitvoerbaar

aan de orde.

Vaak geeft een instructiefilm daarna nog wat extra verduidelijking

Elke training sluit af met een toets.

Na het behalen van álle toetsten binnen een profiel of functie

ontvangt de deelnemer het interne certificaat.

Hiermee is hij AANTOONBAAR bijgeschoold.

De cursist kan

de gemaakte toets

bekijken op

goede en foute

antwoorden.

Trainingen voor koudemiddelenregistratie zijn ook beschikbaar

Cursist

Cursist

De coördinator heeft zicht op de voortgang en resultaten

van alle medewerkers die trainingen volgen.

Cursis

t

Cursi

st

Cursi

st

Naam cursist

Per training of toets is o.a. de voortgang te zien en de bestede tijd.

Wat zijn de kosten?

Voor STEK deelnemers jaarlijks € 150,- ex BTW per cursist per profiel. Voor overige bedrijven € 225,- ex BTW

Per bedrijf krijgt u één gratis coördinator account.

Voor STEK deelnemers éénmalig tijdens deze deelnemersbijeenkomsten voor het eerste jaar € 100,- ex BTW.

52

YourSTEK

Aanmelden:

• na afloop hier in de zaal

• op de website www.stek.nl/yourstek

Let op:

• de korting (STEK deelnemers) geldt uitsluitend op de Ontbijtsessie-dagen!

• webinar in maart ‘18 – geef u op via de gemailde vragenlijst of via www.stek.nl/yourstek

53

YourSTEK

Vraag ‘t de auditor

54

Bedankt voor uw deelname!

Vul a.u.b. de korte evaluatie in via link in gisteren verstuurde e-mail (ontvangt u vandaag nogmaals). Dank!

: STEKcertificering (www.facebook.com/STEKcertificering/)

: @stek_cert

: Stichting Emissiepreventie Koudetechniek (STEK) (www.linkedin.com/company/17987430/)

55