Start!D e b e g r i j p e l i j k ste k ran t v an N e d e r l an d

-krantnr. 131 | september 2017

Uitgeverij Eenvoudig CommunicerenLEZEN VOOR IEDEREEN

UITGEVERIJ EENVOUDIG COMMUNICEREN

Atlete Dafne Schippers heeft een gouden medaille gehaald op het WK Atletiek. Dat was vorige maand in Londen. Ze won de medaille op het onderdeel 200 meter sprint. Er werden ook drie bronzen medailles gehaald. Eén door Dafne Schippers voor de 100 meter sprint. Eén door Anouk Vetter op het onderdeel zevenkamp. En Sifan Hassan werd derde op de 5000 meter.

In de Spaanse stad Barcelona is een aanslag gepleegd. Een busje reed vorige maand in op voetgangers. Veertien mensen gingen hierbij dood. Honderd mensen raakten gewond.

Tweede aanslagNa de aanslag vluchtte de dader. Diezelfde nacht probeerden vijf terroristen een tweede aanslag te plegen, vlak bij Barcelona. Maar de politie was er op tijd bij, en heeft vier van de vijf terroristen gedood. Later vond de politie de bestuurder van het busje. Ook hij werd gedood. De politie denkt dat alle terroristen met elkaar samenwerkten. En dat ze van plan waren om een nog grotere aanslag te plegen.

WK Atletiek

Doden bij aanslag in Barcelona

Foto

: A

NP

Foto

: A

NP

De Week van de AlfabetiseringVind jij lezen en schrijven moeilijk? Dan ben je niet de enige! Gelukkig is er steeds meer aandacht voor dit probleem. Bijvoorbeeld in de Week van de Alfabetisering, van 4 tot en met 10 september. In deze krant vind je een bijlage over laaggeletterdheid. Die maakte de redactie van de Start!-krant samen met Stichting Lezen & Schrijven. Je vindt de bijlage in het midden van de krant.

Foto

: A

NP

Bloemen en kaarsen op de plek van de aanslag.

Dafne Schippers.

L e e s v e r d e r

Pagina 5Alles over je hart

✶

Pagina 9Flatliners: een

superspannende film✶

Pagina 11Lezen en leren: Boekenbijlage

Er komen steeds meer toeristen naar Nederland. In 2016 vierden 15,8 miljoen mensen vakantie in ons land. Dat is vijf procent meer dan in 2015. De toeristen komen vooral uit Duitsland, België en Groot-Brittannië. De toeristen geven veel geld uit in Nederland. Dat is goed voor de economie. Maar ze zorgen ook voor overlast. Vooral in Amsterdam.

2 N i e u w s u i t N e d e r l a n d

Deze zomer was in Nederland veel paniek over eieren. Want daar zou gif in zitten. Maar wat was er nou precies aan de hand?

TipDe Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) is een organisatie die ons eten en drinken controleert. De NVWA kreeg een tip over het bedrijf Chickfriend uit Barneveld. Dit bedrijf maakt kippenstallen in Nederland schoon. Zij werkten met een illegaal gif: fipronil.

Jongeren beginnen steeds later met seks. Dat blijkt uit een onderzoek. De gemiddelde leeftijd voor de eerste keer is 18,6. Vijf jaar geleden was dat 17,1. Veel jongeren gebruiken sociale media bij daten en seks. De helft van de jongeren tussen de 18 en 25 jaar gebruikt datingapp Tinder. 13 procent van de jongens en 12 procent van de meisjes verstuurt wel eens een naaktfoto of seksfilmpje van zichzelf.

EierenVia de stallen was er fipronil in de eieren gekomen. De NVWA besloot 200 kippenboerderijen in Nederland tijdelijk te sluiten. Zij moesten al hun eieren weggooien. Winkels die eieren hadden van deze bedrijven, moesten hun voorraad vernietigen.

ZiekEr zijn geen meldingen van mensen die ziek zijn geworden van de besmette eieren.

Want er zat maar heel weinig gif in de eieren. Fipronil is pas gevaarlijk als je er langere tijd veel van binnenkrijgt. Heb jij een vergiftigd ei gegeten? Dan hoef je dus niet bang te zijn.

OnderzoekVeel kippenboerderijen en supermarkten hebben verlies geleden door het eierschandaal. De eigenaren van het bedrijf Chickfriend zijn gearresteerd. En de regering stelt een onderzoek in.

Eierschandaal in Nederland

Veel kippenboerderijen moesten al hun eieren weggooien.

Foto

: A

NP

Beste lezer,

Binnenkort draait er een spannende film in de bioscoop: Flatliners. Let maar op: je zult de hele film op het puntje van je stoel zitten! Hoe ik dat zo zeker weet? Ik heb de film al gezien! Niet deze, maar Flatliners uit de jaren negentig. Toen werd de film namelijk voor het eerst uitgebracht. Ik was tien jaar, en dus eigenlijk te jong. Maar mijn broer huurde de videoband, en liet mij stiekem meekijken. De thriller over studenten die

hun hart stilzetten is me altijd bijgebleven. Ik wil deze nieuwe uitgave van Flatliners dus zeker zien. Maar ik moet nog wel wat moed verzamelen. Durf jij het aan? Maak dan de puzzel in de krant. Wie weet win je wel vrijkaartjes!

Willemijn Steutel, redacteur

Jongeren en seks

De telefooncellen waren al uit Nederland verdwenen. En nu zijn ook de gele praatpalen langs de snelweg verleden tijd. Had je pech met de auto? Dan kon je via de palen contact opnemen met de alarmcentrale van de ANWB. Maar inmiddels heeft bijna iedereen een mobiele telefoon. De palen zijn dus niet meer nodig.

De ANWB heeft al 500 van de 3300 palen weggehaald, en op internet aangeboden. Ze waren razendsnel uitverkocht. Want veel mensen vinden het leuk, zo’n aandenken aan vroeger.

Op internet gaat een onsmakelijke foto rond. Of juist een heel smakelijke foto. Daar zijn de meningen over verdeeld. Het is een plaatje van de Frikandel Speciaal Pannenkoek, die je in een pannenkoekenhuis in het plaatsje Zeddam kunt bestellen. Het restaurant wilde eens wat nieuws proberen, en besloot de twee populairste Hollandse gerechten met elkaar te combineren. Compleet met uitjes en curry. ‘De gasten vinden hem heerlijk’, zegt de kok. Maar of dat echt zo is …?

Foto

: Fa

ceb

oo

k

Pannenkoek

Dag, praatpaal

Foto

: A

NP

Alle praatpalen gaan weg.

N i e u w s u i t h e t b u i t e n l a n d 3

Veel mensen protesteerden tegen racisme.

Het is onrustig in het zuiden van de Verenigde Staten. In de stad Charlottesville werd gedemonstreerd door racistische blanken. En ook door tegenstanders van deze extreemrechtse groep. Dat liep uit de hand.

StandbeeldIn de plaats Charlottesville staat een standbeeld van een generaal uit de Amerikaanse burgeroorlog (1861-1865). Deze generaal was tégen afschaffing van de slavernij in Amerika. En dus tegen gelijke rechten voor zwarte mensen. De regering had besloten dat het beeld weg moest. Maar een aantal mensen was het daar niet mee eens.

Alt-rightEen deel van die mensen hoort bij een extreemrechtse, racistische groep in Amerika. Die groep noemt zichzelf de ‘alt-right’. Zij vinden dat witte mensen beter zijn dan zwarte mensen. De alt-right besloot te demonstreren tegen het verwijderen van het standbeeld. Maar daarop volgde een veel grotere demonstratie: die van tegenstanders van de alt-right-beweging. Van mensen die dus

zijn boos op president Trump. Omdat het lang duurde voor hij reageerde op de problemen in Charlottesville. En omdat Trump zei dat niet alleen de rechtse demonstranten schuldig waren aan de problemen in Charlottesville. Maar ook de linkse demonstranten.

Na de rellen in Charlottesville werd ook in veel andere plaatsen in Amerika tegen racisme gedemonstreerd.

TrumpDe regering van Amerika vergadert deze maand over de alt-right-groep. Veel mensen

tegen racisme zijn.

AutoHet ging mis toen een extreemrechtse demonstrant met zijn auto inreed op de tegendemonstranten. Tientallen mensen raakten gewond. Eén vrouw ging dood.

Rellen door racisme in Amerika

Foto

: A

NP

Een enorme ramp, vorige maand in het West-Afrikaanse land Sierra Leone. Daar had het al tijden hard geregend. Hierdoor ontstonden enorme modderstromen bij de hoofdstad Freetown. Een groot gedeelte van de stad werd bedolven onder een dikke laag

Modderstromen in Sierra Leone

Foto

: A

NP

Dieven in de Duitse plaats Neustadt hadden wel heel veel trek in een boterham met Nutella. Ze hebben vorige maand 20.000 kilo chocoladepasta en verrassingseieren van chocola gestolen.

De lading stond op een

Foto

: Sh

utt

ers

tock

Chocoladedieven

modder. Hierbij zijn zeker 500 mensen doodgegaan. En er worden nog zeker 600 mensen vermist. Duizenden mensen hebben geen huis meer.

Nederland heeft hulp geboden aan Sierra Leone. De regering geeft een half miljoen euro.

aanhanger van een vrachtwagen die de dieven hebben meegenomen. De waarde van de buit is ongeveer 70.000 euro.

De politie heeft de dieven nog niet gevonden. Het is ook nog niet duidelijk wat de dieven met de chocola van plan zijn.

Duizenden mensen in Sierra Leone hebben geen huis meer. De dieven hebben 20.000 kilo chocoladepasta gestolen.

4 S t e r r e n n i e u w s

Beyoncé was deze zomer niet de enige met babynieuws. Meer sterren werden ouders. Zoals handbalster Estavana Polman en voetballer Rafael van der Vaart. Zij kregen dochter Jesslyn. Zij is een zusje van Damián, de zoon van Rafael en zijn ex-vrouw Sylvie Meis.

TweelingActeur George Clooney werd op zijn 56ste voor de eerste keer vader. Zijn vrouw Amal beviel van een tweeling. Broer en zus heten Alexander en Ella. Ook de Portugese voetballer Cristiano

Ronaldo kreeg een tweeling. Een draagmoeder beviel van een jongen (Mateo) en een meisje (Eva). Vlak na dit nieuws werd bekend dat zijn 22-jarige vriendin, Georgina Rodriguez, ook zwanger is van Ronaldo.

JanBNN-presentator Jan Versteegh kondigde aan dat hij dit jaar vader wordt. Zijn vriendin Dieuwertje is zwanger van een meisje. Versteegh gaat een programma maken over het vaderschap. Dat programma heet Jan wordt vader.

B N ’ e r s o n l i n e

De tweeling van Beyoncé

Fans van zangeres Beyoncé moesten weken wachten op het nieuws: Queen Bey is bevallen van een jongen en een meisje. Ze heten Sir Carter en Rumi. De twee werden al in juni geboren. Maar pas een maand later plaatste Beyoncé een foto van de baby’s op Instagram. De foto had binnen vier uur tijd meer dan vier miljoen likes. Toen

deze krant gedrukt werd, zat de zangeres al bijna aan de tien miljoen. Waarschijnlijk verbreekt ze haar eigen record van het populairste bericht op social media. Dat was een foto van haarzelf met een zwangere buik. Die foto kreeg 11 miljoen likes. Beyoncé kreeg de tweeling met rapper Jay-Z. Ze hebben al een dochtertje: Blue Ivy.

Tijn overleden

Tijn Kolsteren is overleden. Hij werd zes jaar. Tijn had hersenstamkanker. Het jongetje werd bekend door zijn nagellak-actie voor radio 3FM, vorig jaar kerst. Door vanuit het Glazen Huis nagels te lakken, zamelde hij geld in voor het goede doel van 3FM. In het nieuwe jaar ging hij door met zijn actie. Dit keer om geld in te zamelen voor onderzoek naar de ziekte waaraan hij leed. Zijn actie was zo’n succes, dat hij miljoenen euro’s ophaalde.

Lil’ Kleine opent patatzaak

Rapper Lil’ Kleine (22 jaar) heeft een patatzaak geopend op het Rembrandtplein in Amsterdam. Er kwamen honderden fans af op de opening vorige maand. Jorik Scholten, zoals Lil’ Kleine eigenlijk heet, is samen met Daniel Lam eigenaar van snackbar De Belg. De zaak bestaat al 30 jaar en was van Daniels vader. Die is overleden.

Despacito

Heb jij deze vakantie ook op het liedje Despacito gedanst? Vast wel, want deze zomerhit van Luis Fonsi en Daddy Yankee is het meest gestreamde nummer aller tijden. Het liedje heeft 4,6 miljard streams. Het nummer kwam in januari uit en was toen al een grote hit. Maar toen Justin Bieber eind mei met een remix kwam, werd het nummer helemaal populair. In 45 landen stond het weken op nummer 1.

Een zomer vol baby’s

Foto

: A

NP

Foto

: A

NP

Foto

: A

NP

Foto

: A

NP

BNN-presentator Tim Hofman werd op tv geslagen en brak zijn kaak. Daarna werd hij bedolven onder berichten van fans die met hem meeleefden. ‘Bedankt voor alle lieve berichten (ongeveer 40 miljoen), echt vriendelijk. Kaak is dus in tweeën geslagen, hele verhaal volgt nog :) X’

Zanger Marco Borsato plaatst de mooiste kiekjes van zijn vakantie in Griekenland online. Waaronder één van zijn gespierde zoon in zwembroek. ‘Is dit nu mijn zoon of een Griekse god? ;-)’

Zanger Jan Smit was deze zomer gewoon lekker thuis, in Volendam. Hij plaatste een foto samen met zijn oma. ‘Heerlijk in het zonnetje met mijn oma op de dijk! 84 jaar en nog steeds vol in het leven!

Presentatrice Chantal Janzen kon niet uitslapen deze zomer: ‘Om 7.15 de Disney-tune horen met een dekentje op de bank. Ook dat is kindervakantie.’

Presentatrice Wendy van Dijk is op vakantie op Ibiza. Daar vaart ze met haar dochtertje langs de berg waarnaar ze vernoemd is: ‘Lizzy Vedra vaart langs de berg Es Vèdra. Dát is leuk!’

Beyoncé met haarman en dochter.

Tijn.

Estavana Polman en Rafael van der Vaart.

Lil’ Kleine.

G e z o n d h e i d 5

Veel verdriet was er deze zomer om voetballer Abdelhak Nouri. De Ajax-speler (20 jaar) zakte in elkaar tijdens een wedstrijd. Nouri bleek hartproblemen te hebben. Hij werd gereanimeerd. Maar zijn hersenen hadden te lang geen zuurstof gehad. Hierdoor zijn zijn hersenen ernstig beschadigd. Hieronder lees je meer over de belangrijkste spier in je lichaam: je hart.

PompHet hart is een grote spier, ongeveer zo groot als een vuist. De hartspier is hol, en werkt als een pomp. Je hart pompt bloed door je aderen. In dat bloed zit zuurstof. Je hart zorgt ervoor dat overal in je lijf zuurstof komt. Iedere minuut pompt je hart al je bloed in één keer je hele lijf door, ongeveer zes liter.

HolHet hart bestaat uit vier holle ruimtes: • Linkerboezem. Hier stroomt

bloed met veel zuurstof in.• Linkerkamer. Pompt dit bloed

het hele lichaam rond.• Rechterboezem. Hier stroomt

bloed met weinig zuurstof in.• Rechterkamer. Pompt dit

bloed naar de longen.

de zestig. Per dag overlijden in Nederland honderd mensen door hartproblemen. Jongeren hebben bijna nooit problemen met hun hart. Als ze dat wel hebben, komt dat meestal door een aangeboren afwijking. Soms weten ze dit zelf niet. Nouri had waarschijnlijk ook een afwijking sinds zijn geboorte.

raken aders of vaten verstopt. Of ze beschadigen. Hierdoor kan het bloed er niet meer goed doorheen. Het hart krijgt dan te weinig bloed. Dan heb je een hartinfarct of hartaanval.

OuderenHartproblemen komen het meest voor bij mensen boven

KlepjesTussen de boezems en kamers zitten klepjes. Soms sluit zo’n klepje niet goed meer. Dat kan hartproblemen geven.

AdersUit het hart komen belangrijke aders. Zoals kransslagaders, de aorta en longslagaders. Soms

Alles over je hart

Be

eld

: Sh

utt

ers

tock

Hartproblemen komen meestal pas op latere leeftijd voor. Maar ze ontstáán vaak vele jaren eerder. Meestal door een ongezonde levensstijl. Wil je de kans op een hartinfarct zo klein mogelijk maken? Dan is het belangrijk om niet te roken. En om gezond te eten.

Voorkomen

Foto

: Sh

utt

ers

tock

Stel je voor: iemand krijgt een hartinfarct. Wat doe je dan? Zo herken je een infarct:• Pijn op de borst die uitstraalt

naar de armen, of naar de schouders, hals, kaak, schouderbladen of de maag.

• Zweten, misselijk, braken.• Kortademig, duizelig.

Foto

: Sh

utt

ers

tock

Wat moet je doen?

Want mensen die roken en te zwaar zijn, hebben een grotere kans op hartproblemen. Ook stress is slecht voor je hart. Helaas zijn hartproblemen niet altijd te voorkomen. Want sommige hart- en vaatziektes zijn erfelijk. Die kun je dus van je ouders krijgen.

Heeft iemand deze signalen? Bel dan meteen 112. Door een infarct kan het hart stoppen met kloppen. Dan is het belangrijk dat je kunt reanimeren. Daarvoor kun je een cursus volgen. Kijk maar eens op: hartstichting.nl/doe-mee/leer-reanimeren.

Rokers hebben meer kans op een hartinfarct dan niet-rokers. Je kunt een cursus volgen om te leren reanimeren.

Het hart is een grote spier, die bestaat uit vier holle ruimtes.

Hoofdstad Damascus | Inwoners 17 miljoen | Religies islam, druzisme, christendom | Taal Arabisch

Syrië ligt in het Midden-Oosten. Het ligt aan de Middellandse Zee en grenst aan de landen Turkije, Irak, Jordanië, Libanon en Israël. De rivier de Eufraat loopt dwars door het land.

KolonieDe republiek Syrië bestaat nog niet zo lang, pas sinds 1946. Daarvoor was het land, samen met Libanon, een kolonie van Frankrijk. De meeste mensen in Syrië zijn moslim. Maar wetenschappers denken dat het christendom in Syrië is ontstaan.

BurgeroorlogIn Syrië is al sinds 2011 een burgeroorlog. Het begon met een opstand van het volk tegen president Assad. En inmiddels vechten verschillende groepen, waaronder ook IS, met elkaar. Al zeker 200.000 mensen zijn doodgegaan in de oorlog. En elke dag vluchten mensen het land uit. Minstens 4 miljoen Syriërs zijn al vertrokken.

Hoofdstad Hanoi | Inwoners 95 miljoen | Religies boeddhisme, katholicisme | Taal Vietnamees

Vietnam ligt in Zuidoost-Azië. Het is er warm en vochtig. In de zomer is het regenseizoen. Vietnam heeft hoge bergen en een lange kustlijn. Ook zijn er grote rivieren, zoals de Mekong-rivier en de Rode Rivier. Veel Vietnamezen leven van de landbouw. Er wordt vooral rijst verbouwd. Met de economie van Vietnam gaat het goed: er wordt steeds meer gehandeld met het buitenland. En er komen veel toeristen naar het land.

Oorlog Vietnam was lange tijd een kolonie van Portugal en daarna van Frankrijk. In 1954 gingen de Fransen weg. Het land werd in tweeën gesplitst. Het noorden werd communistisch. In 1957 brak een oorlog uit tussen Noord- en Zuid-Vietnam. Zuid-Vietnam werd gesteund door Amerika. Het werd een jarenlange strijd. Veel Vietnamese en Amerikaanse soldaten gingen dood. In 1976 werd Vietnam weer één land.

6 D i t b e n i k

‘Ik kom uit Damascus. Dat ligt vrij zuidelijk in Syrië. Het is er zonnig en droog. Er is geen zee. Nu woon ik in Volendam. Er is niet veel zon. En heel veel water! Maar ik vind het prachtig. Ik woon er met mijn vrouw en twee kinderen van 9 en 7 jaar. We hebben lieve buren. Ze hebben ons goed geholpen. Ze vragen elke dag hoe het gaat. En ze nemen cadeautjes mee voor de kinderen.

PlekIn Damascus was het heel gevaarlijk. Ik ben eerst alleen gevlucht, met een boot naar Griekenland. De reis duurde 20 dagen. Ik heb honderden kilometers gelopen, en geslapen langs de weg. Gelukkig heb ik nu een plek, en is mijn gezin bij mij. De kinderen waren snel gewend. Ze zijn blij. Voor mij is het moeilijker. Ik heb 38 jaar in Syrië gewoond. Ik had alles daar: een huis, werk, vrienden, een heel leven. Dat is weg.

‘Ik ben hier gekomen om te werken. Als oppas in het gezin van mijn zus. Zij woont al langer in Nederland. Ik studeerde in Vietnam economie. Dat vond ik niet leuk, na twee jaar ben ik ermee

Mijn vrouw was docent Arabisch in Syrië. Ik hoop dat zij ook werk vindt in Nederland. Ik wil de mensen in Nederland en in Volendam bedanken voor alles wat ze voor ons doen.’

en woon met hem samen in Hoorn. Hij is ook Vietnamees. Ik werk bij Albert Heijn. Daar maak ik verse sushi. Daarnaast werk ik in een Vietnamees restaurant in Amsterdam. Dat vind ik heel leuk om te doen, koken is mijn hobby. Het liefst wil ik kok worden, met een eigen restaurant.

NederlandThuis kook ik veel: traditionele gerechten met kip en mihoen. Maar ik hou ook van Nederlands eten. De allereerste dag dat ik in Nederland was, at ik al haring. Ik vond het heerlijk! Ik vind Nederlandse kaas en worst ook lekker. De Nederlanders zijn gastvrij. En behulpzaam. Ik heb een Nederlandse vriend die altijd voor me klaarstaat. Nederlands leren is lastig. Vooral de volgorde van de woorden in een zin. Daar blijf ik problemen mee houden.’

BedankenIk doe mijn best om een nieuw leven te maken. Ik heb Nederlandse vrienden. Zodra ik de taal goed spreek, wil ik aan het werk. Mijn werk is in de elektrotechniek.

gestopt. Toen zei mijn zus: waarom kom je niet voor mij werken? En dat heb ik gedaan.

SushiInmiddels werk ik niet meer voor haar. Ik heb nu een vriend

‘Ik wil de Nederlanders bedanken’

‘Ik maak graag verse sushi’

Dit ben ik: Naam Firas Leeftijd 39 jaarGeboren in SyriëIn Nederland sinds 1,5 jaarLeert Nederlands bij Fiolet Taaltrainingen in Purmerend

Dit ben ik: Naam Duyen Leeftijd 22 jaarGeboren in VietnamIn Nederland sinds 1,5 jaarLeert Nederlands bij Fiolet Taaltrainingen in Purmerend

Meer over Syrië

Meer over Vietnam

7N i e u w i n N e d e r l a n d

Voel je je niet lekker? Dan ga je naar de dokter. Maar hoe vind je die? En wat doet een huisarts precies?

ZoekenBen je net verhuisd? Of nieuw in Nederland? Dan is het slim om snel een huisarts te zoeken. Je kunt er zelf een uitkiezen. De dokter moet wel in de buurt van je huis zijn. Kijk op kiesuwhuisarts.nl voor een huisarts in jouw buurt.

InschrijvenHeb je een huisarts gevonden? Dan kun je je inschrijven. Je moet dan een formulier invullen. De huisarts wil veel van je weten. Bijvoorbeeld of je ziektes hebt, of hebt gehad. Maar ook welke ziektes er in je familie voorkomen. Ook moet je laten zien dat je een zorgverzekering hebt. Elk bezoek aan de huisarts wordt vergoed door je zorgverzekeraar. Je hoeft dus niet te betalen.

AfspraakBen je ingeschreven bij een huisarts? Dan kun je altijd bellen als je klachten hebt. Bijvoorbeeld koorts of pijn. Je krijgt dan een assistent aan de

waarop je moet liggen of zitten. Bij sommige onderzoeken moet je je kleren uittrekken. Na het onderzoek vertelt de huisarts wat er met je aan de hand is. Soms verwijst hij of zij je door. Dan moet je bijvoorbeeld naar een fysiotherapeut. Of naar een dokter in het ziekenhuis.

lijn. Hij of zij maakt een afspraak. Vaak kun je dezelfde dag nog bij de huisarts terecht.

OnderzoekDe huisarts zal vragen naar je klachten. Daarna zal hij of zij je onderzoeken. Dat kan op de behandeltafel. Dat is een bank

Alles over de huisarts

Foto

: Sh

utt

ers

tock

T y p i s c h N e d e r l a n d s

De fiets bestaat 200 jaar. En Nederlanders zijn er gek op. Ze fietsen vaak. Niet alleen als hobby. Maar ook om naar het werk te gaan, of naar school. In totaal zijn er 22,7 miljoen fietsen in Nederland. Er zijn dus meer fietsen dan inwoners!

FilesNederland is een goed fietsland. Overal zijn fietspaden. En er zijn geen bergen. Fietsen is veilig en snel. Je hoeft niet in de file te staan. En ook niet in een volle bus of trein te zitten.

LerenIn Nederland leren kinderen al jong fietsen. Kleintjes rijden op een driewieler of een loopfiets.

Meer fietsen dan inwoners

En al snel volgt een echte fiets. Eerst met twee zijwieltjes aan het achterwiel. Zodat het kind niet om kan vallen.

ElektrischHet kan hard waaien in ons

UitvindingDe uitvinder van de fiets is geen Nederlander, maar een Engelsman. Hij bedacht in 1817 de stalen fiets die we nu kennen. Daarvóór was er al een houten fiets met een groot voorwiel en klein achterwiel. Maar daarop was het moeilijk fietsen.

land. Gelukkig is ook daar een oplossing voor: een elektrische fiets. Deze fiets heeft een motortje. Dan hoef je niet zo hard te trappen. De elektrische fiets wordt steeds populairder in Nederland.

ApotheekHeb je medicijnen nodig? Dan krijg je een recept van de huisarts. Dat is een briefje met de naam van het medicijn. Daarmee ga je naar de apotheek. De meeste medicijnen worden vergoed door de zorgverzekeraar.

FietscursusKun jij niet fietsen? Volg dan een cursus! Je leert hoe je moet opstappen en remmen. Je krijgt ook les over het verkeer. Zo’n cursus is niet duur. Als je zelf geen fiets hebt, is er een leenfiets. Op de website van je gemeente vind je een cursus in de buurt.

Foto

: Sh

utt

ers

tock

8 S p o r t

W a t z e g t G a r b i ñ e M u g u r u z a ?

De Oranje-Leeuwinnen zijn Europees Kampioen. Vorige maand wonnen de Nederlandse voetbalsters de finale van Denemarken. Heel Nederland kleurde oranje. Het heeft even geduurd, maar vrouwenvoetbal wordt eindelijk serieus genomen.

OranjeEen oranjegekleurde Euromast, Erasmusbrug en Domtoren. Bomvolle cafés met Oranjefans:

ClubsDe meeste Nederlandse voetbalsters spelen dan ook in het buitenland. De grote Nederlandse clubs hebben wel een vrouwenelftal. Maar de speelsters krijgen weinig betaald. En ze worden niet getraind door de allerbeste coaches. Maar de kans is groot dat dit verandert. Want vrouwenvoetbal is populair, en de snelst groeiende sport in Nederland!

Juichen voor onze Leeuwinnen!

Het Nederlands elftal verloor niet één EK-wedstrijd.

Foto

: A

NP

veel Nederlanders leefden deze zomer mee met de Oranje-Leeuwinnen. Ze speelden de sterren van de hemel. En ze verloren niet één wedstrijd.

VeranderdLange tijd werd gedacht dat vrouwen niet konden voetballen. En speelde het Nederlands vrouwenelftal? Dan keken er niet veel mensen naar. Maar nu weet iedereen

wie de sterspeelsters Vivianne Miedema, Jackie Groenen en Shanice van de Sanden zijn.

FansDe Nederlandse stadions zaten tijdens de EK-wedstrijden vol. Koning Willem-Alexander en koningin Máxima kwamen kijken. En er waren veel fans uit Duitsland en Noorwegen. Daar is vrouwenvoetbal al járen populair.

Garbiñe Muguruza won deze zomer het tennistoernooi Wimbledon. Voor de Spaanse Muguruza was het de eerste overwinning op Wimbledon. Na het toernooi volgde zoals ieder jaar het Wimbledon-bal. Muguruza hoefde niet lang na te denken met wie ze wilde dansen: Roger Federer. Ook hij won Wimbledon, voor de achtste keer alweer. ‘Kom maar op, kampioen!’, antwoordde de Zwitserse tennisser.

Foto

: A

NP

‘Ik ben benieuwd of Roger net zo stijlvol danst als hij tennist’

– Garbiñe Muguruza

Hier lees je elke maand een opvallende uitspraak van een sporter.

Chris Froome heeft de 104de editie van de Tour de France gewonnen. Deze belangrijkste wielerwedstrijd wordt elke zomer in Frankrijk gehouden. De Engelsman won de tour al drie keer eerder.

Froome wint Tour de France

Foto

: A

NP

De Colombiaan Rigoberto Uran werd tweede. De Fransman Romain Bardet derde. De Nederlanders hebben het best goed gedaan deze Tour. Dylan Groenewegen en Bauke Mollema wonnen een etappe.

Chris Froome op het podium met zijn zoontje.

Week van de

Speciale bijlage in samenwerking met Stichting Lezen & Schrijven

Alfabetisering4-10 september 2017

Beste lezer,

Veel mensen in Nederland hebben problemen met lezen en schrijven. Letters en cijfers zijn echt óveral. Dus het probleem ook! Maar lang niet iedereen in Nederland weet van dit probleem. Terwijl dat wel belangrijk is. Want hoe meer mensen ervan afweten, hoe meer er gedaan kan worden aan laaggeletterdheid. Daarom organiseert Stichting Lezen & Schrijven van 4 tot en met 10 september 2017 de Week van de Alfabetisering.

Dicky was laaggeletterd: ‘Ik probeer mensen duidelijk te maken dat ze zich niet moeten schamen.’

Uitgeverij Eenvoudig CommunicerenLEZEN VOOR IEDEREEN

UITGEVERIJ EENVOUDIG COMMUNICEREN

Wat is de Week van de Alfabetisering?

Lezen is belangrijk!

Wat wordt er aan laaggeletterdheid gedaan?

Wat is laaggeletterdheid?

2

8

6

45

2 S p e c i a l e b i j l a g e Start!-krant nr. 131 | september 2017

Tijdens de Week van de Alfabetisering wordt aandacht gevraagd voor het probleem van laaggeletterdheid. Honderden mensen organiseren leuke activiteiten in heel Nederland. Zoals een Taallunch. Of een Taalwandeling.

Iedereen kan meedoen. Natuurlijk is de week voor mensen die moeite hebben met lezen en schrijven. Maar ook voor mensen die iets aan dit probleem willen doen!

Het Taalcafé in bibliotheek De Mariënburg in Nijmegen bestaat op 6 september één jaar. En dus is het die dag feest! In het Taalcafé werken vrijwilligers om jou te helpen met taal. Je ontmoet er ook andere mensen. Je bent welkom om een taartje te eten van 10:00 tot 12:00 uur.

Week van de Alfabetisering

Taalcafé

>> DEN HAAGWoon je in Den Haag? Dan kun je tijdens de Week van de Alfabetisering meedoen aan de Taalwandeling, op 4 september. Die gaat langs alle belangrijke Taalscholen in Den Haag. De tocht eindigt bij de Centrale Bibliotheek. Hier zijn Taalspelletjes en er is een Taalmarkt. Ook kun je genieten van een gratis lunch. Meld je van tevoren aan via taalhuis@denhaag.nl of 06 83 64 02 29.

Begin wandeling 10:00 uur bij ROC Mondriaan/Taal aan Zee, Brouwersgracht 50 in Den Haag

Einde wandeling 12:30 uur bij de Centrale Bibliotheek, Spui 68 in Den Haag

>> EMMENOok in Emmen is een Taalwandeling. Op 6 september kun je met de burgemeester door de stad wandelen. De wandeling gaat langs oude gebouwen en bijzondere kunstwerken. Van de burgemeester krijg je opdrachten. Een soort speurtocht dus! De wandeling is van 14:00 tot 16:00 uur en begint op het Raadhuisplein 1 in Emmen.

TaalwandelingenWat dacht je van een Taalwandeling op de Veluwe?

In de Week van de Alfabetisering 2016 sprak presentator Rik van de Westelaken met taalcursisten.

HONDERDEN ACTIVITEITENOp deze pagina’s lees je over verschillende activiteiten. Maar er is nog veel meer! Wil je weten wat bij jou in de buurt te doen is? Kijk dan op weekvandealfabetisering.nl.

>> DE VELUWEWoon je op de Veluwe? Ook hier kun je meedoen aan Taalwandelingen. Die voeren dwars door de Veluwse bossen. Je wordt begeleid door een wandelgids. Geef je je van tevoren op? Dan krijg je speciaal lesmateriaal toegestuurd. Opgeven kan via fatima.essabani@bnwv.nl of (085) 273 35 75.

Woensdagochtend 6 september Start Dagrecreatie Stakenberg, Stakenbergweg 1, Elspeet

Donderdagochtend én donderdagmiddag 7 september Start Parkeerplaats Sonnevanck, Sonnevancklaan 2, Harderwijk

Vrijdagochtend 8 september Start Bosbad Putten, Zuiderveldweg 6, Putten

W e e k v a n d e A l f a b e t i s e r i n g 3

Wil je meer weten? Kijk op weekvandealfabetisering.nl/daad-voor-een-daad.

Een goede daad is het delen waard. Dat is het idee achter de allereerste Goede Daden Winkel van Nederland. Laat je portemonnee maar thuis! Want in deze winkel kun je shoppen zonder geld. Maar je moet wél betalen. Met een goede daad! Een daad die iets met taal of rekenen te maken heeft.

KassaZie je iets leuks in de winkel, zoals een plant of een boek? Dan ga je daarmee naar de kassa. Daar spreek je af wat jouw goede daad wordt. Dat kan van alles zijn. Je kunt bijvoorbeeld voorlezen in de klas van je kind. Of je buurman uitleggen hoe hij kan e-mailen.

Social mediaHeb je een goede daad bedacht? Dan zet je die meteen op social media. Bijvoorbeeld op Facebook of Instagram. Zo beloof je dat je de daad ook echt zult uitvoeren. En dan krijg je jouw item mee!

WereldalfabetiseringsdagDe Goede Daden Winkel gaat open op 8 september. Het is dan Wereldalfabetiseringsdag. De winkel is op het Promenadeplein in Zoetermeer.

De Goede Daden Winkel

In tien gemeenten in de regio Rivierenland wordt op 4 september de Grote DigiTaalstrijd georganiseerd. In tien verschillende bibliotheken gaan teams van drie personen een taalstrijd met elkaar aan. Er zijn vragen en opdrachten over lezen, schrijven én digitale vaardigheden, zoals: In welk jaar werd de eerste e-mail verstuurd?

InschrijvenIedereen die ouder is dan twaalf jaar en in Rivierenland woont of werkt, kan zich inschrijven. Denk je dat jij al genoeg weet van taal en computers? Zoek dan minimaal twee maatjes (misschien wel je docent, je baas, collega’s, je buurman, een vriend of een familielid) en vorm een team! Fouten maken is niet erg. En meedoen is belangrijker dan winnen.

De Grote DigiTaalstrijd Leesclub

HelpenDenk je: ik ben nog niet zover met lezen en schrijven? Dan ken je misschien wel andere mensen die het leuk vinden om mee te doen aan de DigiTaalstrijd. Het inschrijfgeld gaat naar de bibliotheken in Rivierenland. Zij gebruiken het om laaggeletterden te helpen.

Woon je in Emmen? Sluit je dan aan bij de leesclub! Op woensdagmiddag 6 september worden er makkelijk leesbare boeken gelezen. Sommige stukken worden voorgelezen. Andere stukjes lees je samen. Daarna wordt het boek besproken. Wat vond je van het boek? Ook kijk je samen naar andere boeken van dezelfde schrijver. De leesclub is voor iedereen die lezen lastig vindt. Geef je op via taalpunt@bibliotheekemmen.nl of bel (0591) 68 14 44. De bibliotheek is aan het Noorderplein 101 in Emmen.

INSCHRIJVENInschrijven kan via

grotedigitaalstrijd.nl. Hier vind je ook meer

informatie over de wedstrijd. Of bel (0344) 63 99 40.

4 S p e c i a l e b i j l a g e Start!-krant nr. 131 | september 2017

Tijdens de Week van de Alfabetisering wordt aandacht gevraagd voor een belangrijk probleem: laaggeletterdheid. Maar liefst 2,5 miljoen mensen in Nederland hebben moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. Vaak hebben ze ook moeite met werken op de computer. Deze mensen zijn laaggeletterd. Hieronder lees je er meer over.

BijsluiterVind jij het lastig om een brief te schrijven of een e-mail te tikken? Heb je moeite met het invullen van formulieren? Of met het kopen van een treinkaartje bij de automaat? Begrijp je berichten uit de krant niet altijd? Of de bijsluiter van je medicijnen? Vind je het lastig om een boek te lezen? Dan ben je niet de enige. Veel mensen in Nederland hebben hier moeite mee. Sommige mensen schamen zich daarvoor. Maar dat is nergens voor nodig!

NederlandDacht je dat laaggeletterden meestal mensen zijn die uit een ander land komen? Of mensen van wie de ouders uit een ander land komen? Dan heb je het mis. Meer dan de

hebben vaak op school geen goede begeleiding gehad. En van hun ouders hebben ze weinig geleerd over lezen en schrijven. Er werd thuis bijvoorbeeld nooit voorgelezen. Of niet veel gepraat. Bovendien hebben veel mensen na hun school niet meer geoefend met lezen en schrijven. En daardoor ze zijn veel vergeten of verleerd.

Veel informatie gaat via internet. En vaak is belangrijke informatie moeilijk opgeschreven. In lange zinnen en met lastige woorden. Niet iedereen begrijpt computers en internet even goed. En niet iedereen begrijpt ingewikkelde teksten.

SchoolMensen die laaggeletterd zijn,

helft van alle laaggeletterden is in Nederland geboren. En heeft Nederlandse ouders. Veel laaggeletterden hebben een schooldiploma. En vaak ook werk. Maar toch hebben ze moeite met taal. Hoe kan dat?

IngewikkeldIn onze samenleving kom je steeds meer ingewikkelde informatie tegen.

Wat is laaggeletterdheid?

Gelukkig ben je nooit te oud om te leren lezen en schrijven! Er zijn op veel plaatsen in Nederland cursussen voor volwassenen. Mensen die zo’n cursus gevolgd hebben, zijn vaak heel blij. Ze zijn zekerder op hun werk. Of ze vinden makkelijker een baan.

GeldzakenAls je belangrijke informatie beter begrijpt, gaat het ook beter met je geldzaken. Want dan kun je zélf je administratie doen. En na een cursus kun je je (klein)kinderen voorlezen!

CursusWil jij (beter) leren lezen en

Nooit te oud om te leren

schrijven? Volg dan een cursus! Ga naar lezenenschrijven.nl/ik-wil-leren. Of bel nummer 0800 023 44 44. Je komt dan in

contact met Stichting Lezen & Schrijven. Samen met jou zoeken zij een plek die bij je past, bij jou in de buurt.

TaalmaatjeJe kunt bijvoorbeeld in een groep leren. Of samen met een Taalmaatje. Er zijn ook aparte cursussen voor bijvoorbeeld alleen administratie en rekenen. Of voor werken op de computer.

VRIJWILLIGERS GEZOCHTStichting Lezen & Schrijven is altijd op zoek naar vrijwilligers. Als vrijwilliger help je mensen met lezen, schrijven, rekenen of omgaan met de computer. Aanmelden kan via lezenenschrijven.nl.

W e e k v a n d e A l f a b e t i s e r i n g 5

Dicky (48 jaar) uit Amsterdam had moeite met lezen en schrijven. Daardoor ging hij altijd bang naar zijn werk. En hij zat in de schulden. Sinds Dicky een taalcursus heeft gedaan, is zijn leven veranderd.

Hoe komt het dat je moeite had met lezen en schrijven?‘Als kind was ik veel ziek. Ik had bronchitis en vaak longontsteking. Daardoor miste ik van alles op school. Als ik weer beter was, moest ik gewoon met de rest meedoen. Maar ik had natuurlijk een achterstand. Daar hielden de leraren geen rekening mee.’

Hadden zij niets in de gaten?‘Soms gingen we met de hele klas naar de bibliotheek. Daar moest je een boek uitkiezen. En er een verslag over schrijven. Wat ik dan deed? Eén pagina uit het boek overschrijven. Mijn leraar heeft een keer gevraagd of ik ergens problemen mee had. Maar dat was voor een volle klas. Ik schaamde me, en ik durfde niets te zeggen.’

Ben je meteen gaan werken?‘Tot mijn zestiende heb ik op school gezeten, daarna ben ik gaan werken. Ik had verschillende baantjes. Uiteindelijk kreeg ik werk bij een parkeergelegenheid. Hier moest ik ook rapporten maken en formulieren invullen. Ik was blij met mijn baan, maar ik was elke dag angstig. Omdat ik wist dat ik weer zou moeten schrijven.’

Kwamen ze erachter?‘Mijn collega zag dat in mijn rapporten steeds woorden misten. Of verkeerd waren

geschreven. Hij vroeg of ik een schrijfprobleem had. Hij zei dat daar cursussen voor zijn. Ik schrok me wild dat hij het ontdekt had! Pas na drie maanden durfde ik naar mijn teamleider te stappen. Ik was bang dat ik ontslagen zou worden. Maar dat was nergens voor nodig. Mijn teamleider reageerde heel positief, en stuurde me naar het roc.’

Hoe was het om weer terug te zijn op school?‘In het begin vond ik het heel eng. Maar na een tijdje kreeg ik meer zelfvertrouwen. Vanaf dat moment kreeg ik er plezier in om nieuwe dingen te leren. Ik voelde me vrijer en mijn leven nam een andere wending.’

Hoe is je leven veranderd door de cursus?‘Voordat ik terug naar school ging, stopte ik al mijn

Interview met Taalambassadeur Dicky

‘Mijn schulden zijn opgelost en

ik heb een huis gekocht!’

rekeningen in een la. Ik kon ze toch niet lezen. Zo had ik niet in de gaten dat ik een grote schuld opbouwde. Door alles wat ik op school geleerd heb, heb ik mijn schulden kunnen wegwerken. En daarna heb ik samen met mijn broer een huis gekocht. Mijn zus heeft me wel geholpen met het papierwerk, maar zo’n grote stap had ik vroeger nooit durven zetten. Tegenwoordig durf ik ergens voor te vechten. En trots te zijn op wat ik bereik. Bijvoorbeeld dat ik 65 kilo ben afgevallen.’

Heeft dat ook met lezen en schrijven te maken?‘Ja, eigenlijk wel. Ik woog 160 kilo en ik had suikerziekte. Mijn dokter zei: óf je gaat insuline spuiten, óf afvallen. Ik kreeg een maagverkleining. Nu ben ik veel slanker en voel ik me veel beter. Vroeger kon ik de etiketten op verpakkingen niet lezen. Een laaggeletterde snapt niet wat er in al die producten zit. Die gooit gewoon van alles in zijn mandje. Had ik dat wel geweten? Dan was de operatie aan mijn maag

misschien niet nodig geweest.’

Is op je werk ook veel veranderd?‘Ja, zeker! Ik heb geen moeite meer met mailtjes tikken en rapporten schrijven. En ik heb er ook meer taken bijgekregen. Zoals laden en lossen. Dat kan, doordat ik nu de borden met straatnamen kan lezen. Ik heb ook een cursus tot verkeersregelaar gevolgd. Daarvoor moest ik een dik boek lezen.’

Ben je helemaal uitgeleerd? ‘Nee, je bent nooit uitgeleerd. Want als je eenmaal kunt lezen en schrijven, moet je het wel bijhouden. Anders raak je alles weer kwijt! Ik lees en schrijf dus iedere dag.’

Nu help je andere mensen die laaggeletterd zijn? ‘Ik ben Taalambassadeur voor Stichting Lezen & Schrijven. Ik probeer andere mensen te motiveren een cursus te gaan doen. Ik probeer duidelijk te maken dat zij zich niet hoeven te schamen.’

‘Als je eenmaal kunt lezen en schrijven, moet je het wel bijhouden.’

6

S T I C H T I N G L E Z E N

Laaggeletterden hebben vaker moeite met het vinden en houden van een baan. Ook hebben zij vaker schulden dan mensen die wel goed lezen en schrijven. En hebben vaker problemen met hun gezondheid. Genoeg redenen dus om iets aan laaggeletterdheid te doen! Gelukkig zijn er

steeds meer organisaties, stichtingen, scholen, bibliotheken, gemeenten en bedrijven die laaggeletterdheid in Nederland aanpakken. Op deze pagina’s lees je over een aantal van deze organisaties. En over wat zij doen om mensen te helpen die moeite hebben met taal.

Hoe kun je voorkomen dat kinderen later laaggeletterd worden? Door ze van jongs af aan voor te lezen! En ze daarna te stimuleren zoveel mogelijk zelf te lezen. Dat is waarvoor Stichting Lezen zich inzet. Deze stichting probeert jonge mensen, hun ouders en hun leraren enthousiast te maken voor lezen. Door bijvoorbeeld Voorleesdagen en een Voorleeswedstrijd te organiseren. En een speciale Boekenweek voor jongeren. Meer over Stichting Lezen vind je op lezen.nl.

Wat wordt er allemaal gedaan tegen laaggeletterdheid?

Stichting Lezen & Schrijven werd in 2004 opgericht door Prinses Laurentien. Zij wilde aandacht voor laaggeletterdheid in Nederland. Want tot dat moment werd er niet veel aan het probleem gedaan. En zeggen dat je moeite hebt met lezen en schrijven? Dat was taboe.

AandachtStichting Lezen & Schrijven wil dat iedereen in Nederland kan lezen, schrijven, rekenen en omgaan met de computer. Daarom vragen zij aandacht voor laaggeletterdheid. In de politiek, maar ook in de samenleving. Bijvoorbeeld met de Week van de Alfabetisering.

AanpakkenSamen met andere organisaties pakt de stichting laaggeletterdheid aan. Door iedereen die problemen heeft met taal, rekenen of de computer scholing aan te bieden.

LezenOok wil de stichting laaggeletterdheid voorkomen. Door bijvoorbeeld kinderen en hun ouders aan te moedigen veel (voor) te lezen.

Stichting Lezen & Schrijven

S p e c i a l e b i j l a g e Start!-krant nr. 131 | september 2017

7W e e k v a n d e A l f a b e t i s e r i n g

>> DE GEMEENTE

Heb je moeite met lezen en schrijven? Dan vind je het vast geen pretje om je administratie te doen. Je krijgt brieven die je niet begrijpt. Je moet belastingaangifte doen. Of toeslagen aanvragen, maar je weet niet hoe dat moet. Het is dan ook niet zo gek dat mensen die moeite hebben met lezen en schrijven vaak schulden hebben.

BuurtwerkerDe gemeente kan je daarbij helpen. In veel gemeenten komen buurtwerkers bij je langs. Of je kunt zelf langsgaan bij een wijkteam. Je kunt met ze praten over je problemen. Denkt de buurtwerker dat je laaggeletterd bent? Dan kan hij of zij je helpen bij het

vinden van een taalcursus die bij je past.

CursusHeb je veel problemen met je administratie? Dan kan de buurtwerker je inschrijven voor de cursus Voor ’t zelfde geld. Deze cursus is speciaal voor mensen die moeite hebben met taal en rekenen. Je leert er niet alleen beter lezen en schrijven, maar óók hoe je je administratie op orde krijgt. Zo weet je na de cursus bijvoorbeeld alles over je verzekeringen. En hoe je moet internetbankieren. De cursus is nog niet in alle gemeenten. Vraag bij je eigen gemeente of je hulp kunt krijgen bij je administratie.

>> HET UWV

Heb je geen baan en zoek je werk? Dan ga je naar het UWV. Daar werken mensen die je helpen met een uitkering. En met het zoeken naar een nieuwe baan. Maar bij het UWV helpen ze je óók als je moeite hebt met lezen en schrijven.

TaalmeterJe kunt zelf aangeven dat je moeite hebt met taal. Maar je kunt bij veel UWV’s ook de Taalmeter doen. Dit is een test om te meten of je problemen hebt met taal. De Taalmeter geeft precies aan op welk gebied jij extra hulp kunt gebruiken. En die hulp

kan het UWV je geven. Met de medewerker van het UWV bespreek je of het handig is om een cursus te doen. En welke cursus goed bij je past. De UWV-medewerker kan je aanmelden bij een Taalhuis. Je leest meer over Taalhuizen op pagina 8.

VacaturesLeer je beter lezen en schrijven? Dan zul je merken dat het zoeken naar werk makkelijker wordt. Want je kunt dan zelf zoeken naar vacatures. En je begrijpt de tekst van de vacatures beter. En: je kunt zelf een goede sollicitatiebrief schrijven!

>> DE APOTHEEK

Iedereen wil wel gezond leven. Maar als je niet kunt lezen en schrijven, is dat behoorlijk lastig. Want hoe weet je in welke potjes en pakjes uit de supermarkt gezond eten zit als je de etiketten niet kunt lezen? En wat als de dokter je iets uitlegt over je gezondheid, maar je begrijpt hem of haar niet? En als je de bijsluiter van je medicijnen niet kunt lezen, hoe weet je dan welke pillen je moet slikken?

EtikettenHet is dus niet zo gek dat mensen die laaggeletterd zijn vaker problemen hebben met hun gezondheid. Zoals Dicky, die je op pagina 5 tegenkwam: ‘Mijn huisarts zei dat ik diabetes had. Hij legde me van alles uit over mijn bloedsuikerspiegel. Ik snapte er niets van. Mijn diëtist nam gelukkig wel de tijd om dingen uit te leggen. Zij ging zelfs met me mee naar de supermarkt.

Samen bekeken we de etiketten. Ze legde me uit hoe ik die moest lezen. En waar ik op moest letten.’

PlaatjesGelukkig houden steeds meer mensen die in de gezondheidszorg werken rekening met laaggeletterden. Zoals artsen, diëtisten, fysiotherapeuten en apothekers. Dankzij de campagne Kunt u dat even uitleggen werken veel apothekers nu met plaatjes op medicijnen. Die plaatjes leggen uit hoe het medicijn werkt. Wat de bijwerkingen kunnen zijn. Hoe je het medicijn moet gebruiken. En waar je op moet letten.

Niet alleen stichtingen doen iets tegen laaggeletterdheid. Steeds meer organisaties helpen mensen die moeite hebben met lezen en schrijven. En gemeenten

in Nederland doen ook mee. Kijk maar naar de voorbeelden hieronder.

Wat betekenen de iconen?

Bij ADHD

Bij griep

Bij epilepsie Bij stoppenmet roken

Bij verstopping

Bij hoofdluis

Voor de huid

Bij allergie

Bij misselijkheid en overgeven

Remt de Afweer

Bij een infectie

Bij bloedarmoede

Voor hart- enbloedvaten

Bij migraine

Voor de schildklier

Bloedverdunner

Voor de psyche

Bij opvliegers

Voor het hart Bij diabetes

Bij brandend maagzuur

Bij diarree

Voor de botten

Bij reuma

Goed tijdenszwangerschap

Rustgevend

Plaspil Bij hoge bloeddruk

Extra vitamines

Bij depressie

Slaappillen

Tegen kanker

Bij pijn

Bij angst

Meer uitleg op www.apo.nl

Werking

Wil je meer weten over de plaatjes die je op de bijsluiter tegenkomt? Kijk dan op apotheek.nl/kunt-u-dat-even-uitleggen.

Ad

min

istr

atie

Wer

kG

ezo

nd

hei

d

8

Ben je niet goed in taal? Geen nood. Je kunt er namelijk beter in worden. En de beste manier om beter te worden in taal is natuurlijk: lezen!

WoordenschatHeb je moeite met taal? Dan lees je waarschijnlijk liever niet. Veel laaggeletterden proberen te voorkomen dat ze moeten lezen. Omdat veel teksten te ingewikkeld zijn. Toch is het belangrijk juist wél te lezen. Ook als dat niet vanzelf gaat. Door te lezen leer je nieuwe woorden. Je spelling zal ook verbeteren. En als je meer leest, leer je ook beter schrijven.

Niet alleen dikke boekenMisschien denk je: lezen, dat is niks voor mij. Maar ook als je geen held bent met boeken, kun je genieten van mooie verhalen. Want lezen is meer dan alleen dikke boeken. Denk maar aan teksten van mooie liedjes. Of stripverhalen, tijdschriften, kranten en gedichten.

NiveauBelangrijk is dat je leest op jóúw niveau. Want niemand vindt het leuk een tekst te lezen die te moeilijk is. Gelukkig zijn er tegenwoordig

boekwinkels (met webshop)vol makkelijke boeken:

>> Lees Goed in Groningen lees-goed.nl

>> Leesletters in Dordrecht leesletters.nl

je het interessant om over de toekomst te lezen, of juist over het verleden? Wil je een verhaal dat echt gebeurd is, of mag het fantasie zijn? Misschien wil je graag iets lezen over een land dat je interesseert. Of liever over een dier. Of een hobby? Stel jezelf zoveel mogelijk van dit soort vragen. En ga dan op zoek naar een mooi boek!

boeken op verschillende leesniveaus. Van heel simpel tot net iets moeilijker. Zonder dat het kinderachtig wordt!

OnderwerpAls je wilt genieten van lezen, is het ook belangrijk dat je een onderwerp kiest dat bij je past. Hou je van spannende verhalen? Van sprookjes? Vind

Lezen is belangrijk

In de bibliotheek werken mensen die je kunnen helpen. Ook als je moeite hebt met lezen. Juist als je moeite hebt met lezen! In de bibliotheek vind je boeken op jouw niveau. Er zijn boeken voor beginners. Hierin staan veel foto’s en heel korte, makkelijke stukjes tekst. Er zijn ook boeken die net iets moeilijker zijn. Met simpele woorden en korte zinnen.

Taalhuis In veel bibliotheken vind je Taalhuizen, of Taalpunten. Dat zijn plekken waar mensen die moeite hebben met taal elkaar ontmoeten. Je kunt er samen leren en oefenen. Er is

Op naar de bibliotheek

altijd iemand om je te helpen. Je kunt er terecht als je beter wilt leren schrijven. Of als je moeite hebt met rekenen. Of als je wilt leren hoe je met

Wil jij (beter) leren lezen en schrijven? Volg dan een cursus! Ga naar de website lezenenschrijven.nl/ik-wil-leren. Of bel 0800 023 44 44. Je komt dan in contact met Stichting Lezen & Schrijven. Samen met jou zoeken zij een plek die bij je past, bij jou in de buurt.

Doe een cursus!

de computer omgaat. Er komen steeds meer Taalhuizen bij. Wil je weten waar een Taalhuis bij jou in de buurt is? Kijk dan op taalzoeker.nl.

S p e c i a l e b i j l a g e Start!-krant nr. 131 | september 2017

V r i j e t i j d 9

A g e n d a

Wat gebeurt er als je dood bent? Op die vraag willen vijf studenten geneeskunde een antwoord. Ze bedenken een gevaarlijk experiment. En dat loopt helemaal uit de hand.

Na de doodIs er leven na de dood? De enige manier om daar achter te komen, is door zelf dood te gaan. En dan weer terug te komen. Dat is het experiment van de vijf studenten.

HartStiekem spreken ze af in de kelders van de universiteit. Daar zetten ze om beurten elkaars hart stil. Door een spuitje met een medicijn. Na een paar minuten reanimeren de studiegenoten elkaar weer.

VerslavingAlle vijf hebben ze interessante bijna-doodervaringen. En na deze ervaringen lijken ze veel meer te kunnen. Ze kunnen ineens beter nadenken, beter leren en meer onthouden. Het experiment wordt een verslaving. De studenten willen steeds vaker en langer dood zijn! Maar wat als het

niet lukt om het hart weer te laten kloppen?

GeheimenDe studenten krijgen in hun dagelijks leven steeds meer last van hun ervaringen na de dood.

Zijn ze gek aan het worden? Of worden ze achtervolgd door duistere geheimen uit het verleden?

VoorstukjeFlatliners draait vanaf 28

Flatliners: een superspannende film

Durf jij het aan om te kijken? Maak dan de puzzel. Wie weet win je kaartjes!B

ee

ld:

Un

ive

rsa

l P

ictu

res

september in de bioscoop. Ben jij niet zo’n held met thrillers? Dan kun je deze film beter níet gaan zien … Probeer anders eerst een voorstukje, op universalpictures.nl/flatliners.

Heb jij altijd al willen weten hoe het is om voor de televisie te werken? Ga dan naar de Open Studiodagen op het Mediapark in Hilversum. Normaal zijn de deuren van alle grote studio’s gesloten. Maar op 9 en 10 september gaan ze open.

Licht, geluid, camera: actie!

Foto

: Sh

utt

ers

tock

In Oss kun je deze maand naar het Zandsculpturen Festival. Je kunt hier gratis de mooiste zandbeelden bewonderen. Je kunt ook de werken zien van de deelnemers aan het Nederlands Kampioenschap Zandsculpturen dat in juni op dit terrein

Foto

: Z

an

dsc

ulp

ture

n F

est

iva

l

Beelden van zand

Je mag de decors van alle grote programma’s bewonderen. En zélf voor de camera staan! Ga op de plaats van de presentatoren zitten en lees voor van de autocue. Of maak je eigen radioprogramma. Meer weten? Kijk op openstudiodagen.nl.

gehouden werd. En er is een gezellig terras. De laatste dag van het festival is speciaal voor blinden en slechtzienden. Zij mogen dan als enigen voelen aan de beelden. Meer informatie vind je op zandsculpturenbrabant.nl.

De studio’s van RTL. Weet jij uit welke film dit monster komt?

10 K u n s t & C u l t u u r

Hou je van felle lichtjes, spannende attracties en gezellige drukte? Dan is de kermis echt iets voor jou. Wist je dat de kermis al meer dan duizend jaar bestaat? En dat de attracties vroeger best gemeen waren?

ReuzenradJe merkt het al van ver als er kermis is. De muziek staat hard. Er zijn veel mensen op straat. En soms zie je zelfs een reuzenrad of een achtbaan. Kinderen gaan op de kermis vaak in de draaimolen, jongeren vinden de botsauto’s meestal leuker. Voor de moedige bezoekers is er een spookhuis.

KatknuppelenDe kermis bestaat al heel lang, maar er is wel een hoop veranderd. Vroeger was de kermis voor veel mensen het enige uitje in het jaar. Er waren nog geen bowlingbanen of speeltuinen waar je heen kon gaan. Ook waren de attracties anders dan nu, je kon er bijvoorbeeld katknuppelen. Een kat zat opgesloten in een ton. Mensen mochten net zo lang tegen de ton slaan tot de ton brak. Dan ontsnapte de kat. Die attractie is gelukkig afgeschaft.

ShowVaak is er aan het eind van een kermis vuurwerk. Soms zijn het een paar knallen, maar

Kermis: botsauto’s en vuurwerk

Foto

: Sh

utt

ers

tock

‘Het gaat niet om beroemd worden’, zegt opa tegen de producer. ‘Het gaat om het bijzondere van deze rap. Twee Nederlandse jongens en een meisje uit Baskistan. Zij hebben samen de rap bedacht en het dansen erbij. Stijlen komen samen. Culturen komen samen. En ze zijn pas veertien!’

Dit verhaal gaat over vrienden Owen en Daan die een meisje uit Baskistan in hun bandje opnemen. Het meisje, Selda, woont in een azc.

M i j n b o e k : W e g v a n j o u | V e r l i e f d o p e e n v l u c h t e l i n g

Hun bandje krijgt steeds meer succes. Maar dan hoort Selda dat haar familie terug moet naar Baskistan. Ze besluit mee te gaan, om haar moeder te steunen. Owen snapt er niets van. Hij en Selda zijn toch een stel? Toch gaat ze. Komen Owen en Selda elkaar ooit nog tegen?

Hou je van lezen? Dan is de rubriek ‘Mijn boek’ echt iets voor jou! Of ben je juist niet zo’n lezer? En lees je alleen als het moet? Ook dán is deze rubriek iets voor jou. Want de boeken waarover je hier leest, zijn geschreven in eenvoudige taal. Ze zijn mooi en spannend, maar niet te lang. Probeer het eens. Wie weet ben jij straks een echte boekenwurm!

Titel Weg van jouAuteur Marian HoefnagelAantal pagina’s 88Uitgever Eenvoudig CommunicerenISBN 978 90 8696 296 9Prijs € 12,50

vaak is het een spectaculaire show. Dat is bijvoorbeeld zo in Tilburg. Die stad heeft de grootste kermis van Nederland. Er kwamen deze zomer meer dan een miljoen mensen naartoe.

MuseumWil je meer weten over de kermis? In Bergen op Zoom is in het Markiezenhof een

Kermismuseum. Hier leer je alles over de kermis van vroeger en van nu. Kijk op markiezenhof.nl.

WeertZin in kermis? De Weerter Kermis is een van de grootste van ons land. Je kunt in Weert vanaf vrijdag 22 september kiezen uit wel 130 attracties, verdeeld over zeven pleinen.

Kijk voor meer informatie op kermisweert.nl. Is Weert te ver? Op kermis.nl vind je waar en wanneer het bij jou in de buurt kermis is.

Op bijna elke kermis is een draaimolen.

LEZEN & LERENB O E K E N B I J L A G E

Lekker lezen op je eigen niveau

SU

PE

RM

AK

KE

LIJ

K

MA

KK

EL

IJK

IET

S M

OE

ILIJ

KE

R

in het nieuwe schooljaarStart!-krant nr. 131 | september 2017

boek is dat bij jou past. Hieronder zie je een paar voorbeelden van boeken op verschillende niveaus. Kijk ook op onze website: eenvoudigcommuniceren.nl.

Van 4 tot en met 10 september 2017 is de Week van de Alfabetisering. In deze week is er aandacht voor een groot probleem: laaggeletterdheid. In Nederland hebben 2,5 miljoen mensen moeite met lezen en schrijven. Uitgeverij Eenvoudig Communiceren maakt al bijna 25 jaar boeken en kranten voor mensen die lezen lastig vinden.

Makkelijke taalAls je taal lastig vindt, dan heb je moeite met lezen. Bijvoorbeeld van een krant of boek. Maar dat betekent niet dat je níks kunt lezen! De kranten en boeken van uitgeverij Eenvoudig Communiceren zijn geschreven in makkelijke taal. Dus zonder moeilijke woorden of lange zinnen. Speciaal voor mensen die niet zo sterk zijn in lezen.

Start!-krantEen van die kranten van Eenvoudig Communiceren heb je voor je liggen: de Start!-krant. In deze krant lees je elke maand nieuws, interviews en leuke artikelen over cultuur en

sport. Makkelijk, maar niet kinderachtig. Want de krant is voor volwassenen. Voor mensen die in Nederland geboren zijn. En voor mensen die uit een ander land komen.

BoekenUitgeverij Eenvoudig Communiceren geeft ook boeken uit. Die boeken schrijven we op verschillende niveaus. Zodat er altijd een

Serie Beeldboek Serie De Leesstraat Serie Leeslicht

De serie Beeldboek is bedoeld voor beginnende lezers. Foto’s worden afgewisseld met stukjes makkelijke tekst.

De Leesstraat is een serie makkelijk te lezen, korte verhalen op taalniveau A1 tot A2.

De serie Leeslicht bestaat uit bekende boeken die zijn vereenvoudigd. Deze bestsellers zijn geschreven op A2/B1-niveau.

HET VERHAAL VAN BETTY

Betty telt het geld. Een, twee, drie, vier… Vijf briefjes van vijftig euro! Ik moet teruggaan, denkt Betty. Ik moet het geld teruggeven.

REN, AMINA, REN!

Amina mist haar familie in Somalië. Gelukkig heeft ze Lina, haar beste vriendin. Lina ontdekt dat Amina heel hard kan rennen. Ze haalt Amina over om bij haar atletiekclub te komen. En al snel is Amina’s eerste hardloopwedstrijd. Maar kan ze het nog wel?

VRIENDEN VOOR HET LEVEN

Sommige mensen hebben een beschermengel. Ik heb een beschermduivel: Abdel. Soms word ik gek van hem. Hij is trots, onbetrouwbaar en heeft een grote mond.

Betty vindt een portemonnee met veel geld. Zoveel geld kan Betty goed gebruiken. Zal ze het zelf houden?

Het verhaal van de beroemde film Intouchables! Over de bijzondere vriendschap tussen een zakenman en zijn verpleger.

Foto

: Sh

utt

ers

tock

12 B o e k e n b i j l a g e

Op de vorige pagina las je dat uitgeverij Eenvoudig Communiceren leuke leesboeken maakt. Maar je vindt bij Eenvoudig Communiceren ook boeken waarvan je iets kunt leren. Over de rechten die je hebt, bijvoorbeeld. Over de Nederlandse cultuur. Of over geldzaken. Hieronder lees je een paar voorbeelden.

Lezen en leren

Iedereen in de wereld heeft rechten. Zoals het recht om te gaan en staan waar je wilt. En het recht om te zeggen en te geloven wat je wilt. Deze mensenrechten zijn opgeschreven in een verdrag. Alle landen ter wereld hebben het ondertekend. In dit boek leer je wat mensenrechten zijn. Wist je bijvoorbeeld dat je recht hebt op vakantie? En dat het lezen van mooie boeken geen luxe is, maar een recht? En dat elke vluchteling het recht heeft om asiel aan te vragen in een ander land?Verder lees je ook over de geschiedenis van de mensenrechten, en hoe de lijst met rechten is ontstaan. Alles is opgeschreven in eenvoudige taal, want ook daar heb je recht op!

Ben je nieuw in Nederland? Dan heb je vast gemerkt dat er veel verschillen zijn met je geboorteland. Het kost natuurlijk tijd om de Nederlandse samenleving te leren kennen. Maar dit boek helpt je een beetje op weg. We vertellen je over allerlei Nederlandse omgangsvormen. Dat zijn afspraken, regels, rechten en plichten die belangrijk zijn in dit land. In het boek lees je ook waar je terechtkunt als je iets moet regelen. Zo voel jij je hopelijk snel thuis in Nederland!

Het boek Zo hoort het gaat over een goede indruk maken. Op bekenden én onbekenden. Je leest hoe je je gedraagt op een verjaardag, op een bruiloft en op een begrafenis. In de bus en in de rij bij een winkel. Het boek gaat over jezelf voorstellen, bellen en afspraken maken. Je leert ook hoe je kunt reageren als iemand onaardig tegen je doet. Na het lezen voel jij je zekerder over jezelf. Want zelfs in een moeilijke of spannende situatie weet je: zo hoort het!

Zo hoort het maakt deel uit van de serie Mijn leven.

Rechten van alle mensen

Samen leven inNederland

Zo hoort het

Thema Nederland en burgerschap

Mijn leven | Zelf denken, zelf doen

Mijn leven is een serie boeken over zelfredzaamheid, geschreven in makkelijke taal. De serie is bedoeld voor jongeren. Mijn leven geeft handvatten voor het dagelijks leven en is zo een opstap naar zelfstandigheid.

Mijn levenzelf denken, zelf doen

Dit boek hoort bij de serie Rechten voor iedereen. In deze serie vind je ook het boek

Rechten van alle kinderen en Rechten van alle mensen met een handicap.

B o e k e n b i j l a g e 13

Thema Jouw eigen leven

Ik regel mijn geldzaken

Lees mee met Polly! Wil jij, net als Polly, zélf je geldzaken regelen? Dan moet je weten hoe je overzicht houdt over je geldzaken. En wat je inkomsten en uitgaven zijn. Dat lees je allemaal in dit boek. Je leest ook over rekeningen, betalen en sparen. En over lenen en

schulden hebben. Als je weet hoe je je geldzaken moet regelen, kun je beter met geld omgaan. Succes!

Ik regel mijn geldzaken maakt deel uit van de serie Mijn leven.

Over schulden gesproken

‘Ik verkocht onze auto, en spullen uit ons huis. Steeds verzon ik iets nieuws. Maar het was niet genoeg. We konden de rekeningen niet betalen. We kregen er brieven en telefoontjes over. En al vrij snel kwamen er ook deurwaarders. Ik was er de hele dag mee bezig.’

Schulden krijgen, het kan iedereen overkomen. Maar niet iedereen durft erover te praten. De mensen in dit boek wel. Ze vertellen hoe het is om schulden te hebben. En waar ze hulp vonden. Hun advies? Zoek hulp en schaam je niet!

Ik leef gezond

Lees mee met Lisa! Lisa wil graag zo gezond mogelijk leven. Maar hoe doe je dat eigenlijk? Je leest het in dit boek. Je kunt niet altijd voorkomen dat je ziek wordt. Maar als je goed voor jezelf zorgt, voel je je fitter. In dit boek lees je over voeding, bewegen en slapen. Maar dit boek gaat ook over ziek zijn. Wanneer ga je naar de huisarts? Hoe ga je om met medicijnen? En wat doe je als er een noodgeval is?

Ik leef gezond maakt deel uit van de serie Mijn leven.

Gezond bezig met taal

Dit is een leuk werkboek. Je oefent met lezen en taal. En tegelijkertijd leer je een hoop over gezondheid. Wat moet je doen om gezond te blijven? En wat kun je beter laten? Elk hoofdstuk gaat over een ander onderwerp. Bijvoorbeeld over hoe je hart werkt. En wat er gebeurt als je slaapt. En waarom zweten mensen eigenlijk? Het boek staat vol weetjes en praktische tips. Aan het eind van elk hoofdstuk staan oefeningen. Ze worden steeds een beetje moeilijker.

Het internet en ik

Lees mee met Ray! Zit jij, net als Ray, ook veel op internet? Dan is dit een handig boek voor jou. Het staat namelijk vol tips over veilig internetten. Zo lees je over wachtwoorden, webwinkels en internetten in het buitenland. Maar ook over sexting, hoge rekeningen en

verslaving. Na het lezen van dit boek weet je wat de risico’s van internet zijn. En hoe je veilig kunt internetten.

Het internet en ik maakt deel uit van de serie Mijn leven.

Klik & Tik

Met Klik & Tik leer je alles over de computer en het internet. Klik & Tik bestaat uit drie oefenprogramma’s op de website oefenen.nl, én een werkboek. Dit zijn de online programma’s:

• Klik & Tik. De basis is voor mensen die nog nooit op een computer hebben gewerkt. Je leert hoe je de computer aanzet, hoe je moet typen en een e-mail kunt versturen.

• Klik & Tik. Het internet op is voor mensen die nog geen ervaring hebben met internet. Je leert hoe je het internet opgaat, hoe je informatie zoekt en hoe je downloadt.

• Klik & Tik. Samen op ’t web gaat over sociale media. Je leert hoe je een profiel kunt aanmaken en hoe je een weblog maakt.

In het werkboek Klik & Tik vind je opdrachten, tips en uitleg. Je kunt het boek samen met de programma’s op oefenen.nl gebruiken, maar ook los.

GEL

DG

EZO

ND

HEI

DCO

MP

UTE

R

14

Voorzitter Wil van Dijk: ‘Instanties houden vaak geen rekening met laaggeletterden.’

Zoals je hebt kunnen lezen, helpt uitgeverij Eenvoudig Communiceren mensen die moeite hebben met lezen. Maar er zijn méér organisaties die opkomen voor laaggeletterden. Een van die organisaties is Stichting ABC. Hieronder lees je meer over deze stichting.

TaalambassadeursStichting ABC is een bijzondere stichting. Want veel van de mensen die lid zijn, waren vroeger zelf laaggeletterd. Nu zijn ze opgeleid tot Taalambassadeur. Zij geven laaggeletterden in Nederland een stem. Want zij weten precies hoe iemand die niet goed kan lezen en schrijven zich voelt. En met welke problemen hij of zij te maken krijgt.

InformatieEen van die problemen is dat informatie vaak te ingewikkeld is. Zoals brieven van de woningbouwvereniging, de gemeente of het ziekenhuis. Stichting ABC wijst deze instanties op dit probleem. En laat hen zien hoe hun informatie eenvoudiger kan.

CursusStichting ABC heeft nóg een

Wil van Dijk, zegt: ‘Nederlandse laaggeletterden durven vaak geen hulp te vragen. Ze zijn onzichtbaar. De overheid moet meer doen om deze mensen op te sporen. Om ze daarna goed onderwijs te geven.’

zijn. En worden gegeven door goede docenten.

OpsporenStichting ABC wil meer aandacht voor laaggeletterden. De voorzitter van de stichting,

doel. En dat is dat alle mensen die moeite hebben met lezen en schrijven goed onderwijs krijgen. Het moet makkelijk zijn om je in te schrijven voor een cursus, vindt de stichting. Die cursus moet betrouwbaar

Alles over Stichting ABC

Stichting ABC heeft eigen testpanels. Een testpanel is een groep Taalambassadeurs die informatie test. Zoals websites van de overheid, of folders van de huisarts. Een testpanel kijkt of de informatie begrijpelijk is voor mensen die moeite hebben met lezen en schrijven.

AmbtenarenVeel sites van de overheid bleken onduidelijk en ingewikkeld. Daarom is Taalambassadeur Trudi Jeninga van Stichting ABC op bezoek geweest bij een grote groep ambtenaren. Ambtenaren zijn mensen die voor de overheid werken. Jeninga liet de ambtenaren precies zien wat

Testpanel: Taalambassadeurs in actie Meepraten

er mis was met de sites. De ambtenaren zagen de sites nu voor het eerst door de ogen

Stichting ABC wil dat gemeenten in Nederland beter luisteren naar laaggeletterden. Daarom wil de stichting adviesraden oprichten. Dit zijn groepjes Taalambassadeurs die meepraten en meedenken met de gemeente. Stichting ABC hoopt dat gemeenten door zo’n adviesraad meer rekening gaan houden met laaggeletterden. Bij het maken van hun plannen. En bij het schrijven van hun informatie voor burgers.

Taalambassadeur Trudi Jeninga spreekt met Tweede Kamerlid Michel Rog.

Meer weten over Stichting ABC? Kijk op a-b-c.nu.

van een laaggeletterde. En zo wisten ze wat ze konden verbeteren.

B o e k e n b i j l a g e

Foto

: St

ich

tin

g A

BC

Foto

: St

ich

tin

g A

BC

W i s t j e d a t ? 15

‘Laat jongens weer jongens zijn’. Heb jij dit nieuwe reclamespotje al gezien? Hiermee wordt aandacht gevraagd voor de opvoeding van jongens. Want deskundigen denken dat jongens in Nederland te veel worden afgeremd. En het daardoor slechter doen dan meisjes.

SIREDe reclame is van SIRE. Dit is een stichting die reclame maakt voor belangrijke onderwerpen in de samenleving. Zo waarschuwen ze met filmpjes en posters voor de gevaren van drugs en vuurwerk. En ze roepen ouders op om met hun kinderen te praten over seks. Deze keer worden volwassenen dus opgeroepen om jongens meer ruimte te geven.

StilzittenWant jongens leren door te ontdekken en risico’s te nemen. Jongens zijn vaak wilder en drukker dan meisjes. En dat gedrag zien veel ouders en leraren liever niet. Zij willen dat jongens stilzitten. Jongens

of wild zijn? En zijn er niet ook rustige, voorzichtige jongens? En wie zegt dat jongens inderdaad beter presteren als ze niet de hele dag stil hoeven te zitten? Dat is niet bewezen. Wat vind jij?

‘Laat jongens weer jongen zijn’

Wat vind jij: moeten jongens meer kunnen stoeien?

Hoera voor reuzenpanda Xing Ya! De inwoner van

Ouwehands Dierenpark in Rhenen werd vorige maand vier jaar. En vierde dat met

deze groenten-ijstaart.

Foto

: Sh

utt

ers

tock

Foto

: A

NP

krijgen vaker straf dan meisjes. En dat is niet goed voor jongens, zegt SIRE. Volgens de stichting presteren jongens op school slechter dan meisjes. Jongens moeten daarom vaker worden vrijgelaten.

KritiekEr is veel kritiek op de campagne van SIRE. Veel mensen vinden de reclame een ouderwets beeld geeft van jongens en meisjes. Want mogen meisjes dan niet druk

F o t o v a n d e m a a n d

In deze rubriek zie je iedere maand een bijzondere foto uit het nieuws.

Hoera voor reuzenpanda Xing Ya!

16 P u z z e l

D E V O L G E N D E K R A N T V E R S C H I J N T O P V R I J DA G 6 O K T O B E R 2 0 1 7 .

ColofonUitgever Eenvoudig Communiceren BV Hoofdredactie Willemijn SteutelEindredactie Nicolet Oost Lievense Tekst en beeld Bijlage Week van de Alfabetisering: Stichting Lezen & SchrijvenLesbrief Ida SchuurmanVormgeving Nicolet Oost LievenseAbonnementen (088) 110 20 85 abonnementen@eenvoudigcommuniceren.nlContact Start!-krant, Postbus 10208, 1001 EE Amsterdam redactie@eenvoudigcommuniceren.nlVerschijning 10 keer per jaar Prijzen 2017/ 1 exemplaar, geen lesbrief � 75,002018* 2-4 exemplaren, met lesbrief � 60,00 5-9 exemplaren, met lesbrief � 50,00 10-14 exemplaren, met lesbrief � 45,00 15 of meer exemplaren, met lesbrief � 32,00 50 of meer exemplaren, met lesbrief � 27,00 100 of meer exemplaren, met lesbrief � 25,00* Prijzen per exemplaar. Opzeggen: twee maanden voor aflopen van abonnementsjaar.

> Bij een groepsabonnement kunt u zich aanmelden voor de digitale weekkrant. Meer informatie: Marianne Verhallen, m.verhallen@eenvoudigcommuniceren.nl.

> Meld u aan voor de gratis lesbrief met vragen en opdrachten via m.verhallen@eenvoudigcommuniceren.nl.

LEZEN VOOR IEDEREENUITGEVERIJ EENVOUDIG COMMUNICEREN

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

K o m b i j d e S t a r t ! - k r a n t !

SPECIALE AANBIEDING WEEK VAN DE ALFABETISERING In de Start!-krant lees je elke maand 12 pagina’s met nieuws, interviews, cultuur en nog veel meer. In eenvoudige taal! Dus geen lange zinnen of moeilijke woorden.Ben jij nog geen abonnee van de Start!-krant, en wil je dat wel worden? Ga dan snel naar eenvoudigcommuniceren.nl en meld je aan. Voor € 67,50 krijg je een schooljaar lang elke maand een Start!-krant.

VOOR DOCENTEN Wist u dat u de Start!-krant heel goed als lesmateriaal kunt gebruiken? Bij een abonnement van 2 of meer exemplaren ontvangt u elke maand een digitale lesbrief met begrijpend-lezenvragen, discussie-vragen en een rekenopdracht. Kijk hiernaast voor de staffelkortingen.

CADEAUTJE ! Nieuwe abonnees* krijgen het boek Samen leven in Nederland, ter waarde van � 10,-.

elke nieuwe abonnee* ontvangt een exemplaar van het boek samen leven in nederland. dus bij een nieuw abonnement van 50 start!-kranten ontvangt u 50 boeken, ter waarde van � 500,- !*voor abonnementen die ingaan per oktober 2017.

Puzzel mee met Start!Op deze pagina staat een puzzel. Onder de goede

inzenders verloot de Start!-krant kaartjes twee

kaartjes voor de spannende film Flatliners.

Woordpuzzel

1 Leren 2 Dood 3 Verleden 4 Medicijn

5 Slim 6 Coma 7 Tijdelijk 8 Hart

9 Droom 10 Geheim 11 Leven 12 Lang

Stuur je oplossing vóór 22 september 2017 naar:Start!-krantOplossing puzzelPostbus 102081001 EE Amsterdam

Vergeet niet je eigen naam en adres te vermelden. En een postzegel op de envelop te plakken!

De winnaar van de vorige puzzel (oplossing: ‘Zelfvertrouwen’)• Lianne Meeuwis uit Tilburg

Lianne krijgt kaartjes voor de film 100% Coco.

In het vierkant hiernaast zijn 12 woorden verstopt. De woorden kunnen alle kanten op staan. Ook schuin. Een letter kan meer dan een keer worden gebruikt. Als je de woorden wegstreept, blijven er 10 letters over. Deze letters vormen een woord. Dat is de oplossing van de puzzel.

Deze woorden zitten in het vierkant verstopt:

K N E R E L N N

N IJ C I D E M E

M R L R V I C D

E I O E E A O E

G O L H D O M L

M N E S D IJ A R

N G A H A R T E

I M E L R E N V

Oplossing: