Stappenplan implementatie kerkenbeleidsplan · 2019-03-26 · Stappenplan implementatie...
Transcript of Stappenplan implementatie kerkenbeleidsplan · 2019-03-26 · Stappenplan implementatie...
Stappenplan implementatie kerkenbeleidsplan
Valorisatie, medegebruik, nevenbestemming en herbestemming van kerken per gemeente in de praktijk brengen – letterlijk en figuurlijk
naar een open kerkgebouw –met participatie als belangrijke basis
STAPPENPLAN opmaak kerkenbeleidsplan
• FASE 1: pastoraal of dekenaal plan
• FASE 2: overleg kerkelijke en burgerlijke kant,raadplegen achterban (participatie)
• FASE 3: opmaak inventarissengezamenlijk standpunt bepalen
>> Op punt zetten vormelijke aspecten kerkenbeleidsplan
• FASE 4: goedkeuring door bisschop en gemeenteraad
• FASE 5: informatie over inhoud kerkenbeleidsplan
• NA HET KERKENBELEIDSPLAN: implementatie
betrokkenen
GemeenteraadBisschop
Schepencollege
parochieteam
Deken, priesters en
diakens
Centraal Kerkbestuur
kerkfabrieken
parochianen
burgers
verenigingen
Heemkundige kring
Privé-partners
Implementatie van het kerkenbeleidsplan
DEFINITIE KERKENBELEIDSPLAN
Onroerenderfgoeddecreet van 12 juli 2013 (artikel 2.1, 31° /1):
“een schriftelijk document dat eerst door het representatief orgaan van debetrokken eredienst en vervolgens door de gemeente- of de provincieraadwerd goedgekeurd en dat een lokaal gedragen langetermijnvisie biedtvoor alle gebouwen die bestemd zijn voor die betrokken eredienst op hetgrondgebied van de gemeente of provincie. De langetermijnvisie moetminimaal volgende basisgegevens bevatten: a) een beschrijving van debetrokken gebouwen bestemd voor de eredienst, met onder meer - huncultuurhistorische waarde, - hun architecturale mogelijkheden, - hunbouwfysische toestand; b) de situering van elk gebouw bestemd voor deeredienst in zijn ruimtelijke omgeving; c) een beschrijving van het actueelgebruik en de actuele functie van de betrokken gebouwen bestemd voor deeredienst d) een onderbouwde visie op het toekomstig gebruik en detoekomstige functie van de betrokken gebouwen, inclusief een plan vanaanpak hoe de toekomstige invulling met nevenfuncties of herbestemmingervan zal worden onderzocht.”
betrokkenen
GemeenteraadBisschop
Schepencollege
parochieteam
Deken, priesters en
diakens
Centraal Kerkbestuur
kerkfabrieken
parochianen
burgers
verenigingen
Heemkundige kring
Privé-partners
Implementatie in enkele stappen
stap 1
• “Werkgroep Kerkgebouwen” –SAMEN en in DIALOOG stap voor stap aan de slag
stap 2
• Participatietrajecten –samen met hele bevolking concrete invulling zoeken
stap 3
• Haalbaarheidsstudies –bekijken of idee praktisch en financieel haalbaar is
stap 4
• Uitvoering en beheer –concrete uitvoering plannen en beheersstructuur kerk
financiën, vrijwilligers, open kerk, tussentijd, roerend religieus erfgoedGoede communicatie
1. Werkgroep kerkgebouwen• stuurgroep met kerkelijke en burgerlijke vertegenwoordigers,
aangevuld met geïnteresseerde vrijwilligers: CKB en gemeente nemen initiatief, pastorale ploeg van leken en priesters, etc.
• SAMEN met sub-werkgroepen (kerkfabriek, pastoor, parochieploeg en aanspreekpunten, vrijwilligers) per kerkgebouw de coördinatie, de implementatie opnemen– Stimuleren extra gebruik, goede communicatie, uitnodigen nieuwe
activiteiten, participatiesessies, haalbaarheidsstudies, uitvoering en beheer, financiën, vrijwilligers, open kerk, tussentijd, roerend religieus erfgoed, algemene communicatie
• Starten met haalbare kleine initiatieven, tijdelijk invullen– Samenwerking dienst Cultuur gemeente, gezamenlijke kalender,
kerken openen, groepen uitnodigen, bevragen bevolking, etc.– Draagvlak voor kerken met profane nevenbestemming vergroten
• Pastorale en socio-culturele noden op elkaar afstemmen• Planning in functie van opstellen meerjarenbegrotingen in 2019
2. ParticipatietrajectenWat? Samen met de lokale gemeenschap (parochianen en andere betrokkenen) naar een bijkomende of nieuwe invulling zoeken voor de parochiekerk. Actief betrekken.Wanneer?• Tijdens opmaak of na afloop van het kerkenbeleidsplan
bekijken hoe met lokale gemeenschap de neven- of herbestemming van een kerk concreet wordt ingevuld
Wie?• Lokaal met gemeente,
kerkfabrieken, ploeg pastorale eenheid, vrijwilligers• Advies of begeleiding bij CRKC• Lokaal te bekijken partners zoals erfgoedcel, Regionaal
Landschap, etc.VEEL REDENEN WAAROM MEN ZICH BETROKKEN VOELT
betrokkenen
GemeenteraadBisschop
Schepencollege
parochieteam
Deken, priesters en
diakens
Centraal Kerkbestuur
kerkfabrieken
parochianen
burgers
verenigingen
Heemkundige kring
Privé-partners
Rust: stilvallen in tijden van burn-outs en depressies
Emotie: kruispunten van leven Geloof: geloofsgemeenschap
Religieus erfgoed: verbindende van processies, devoties, etc.
Sociale cohesie in dorpen: verenigingsleven
Toeristisch: kerken, kerkhoven, orgels, etc.
Diaconie en sociale noden Cultuur: geschiedenis lokale gemeenschap en kunst
Brainstorm – post-its Ontwerpend onderzoekWorld-café
Participatie
• Informeren: inhoud kerkenbeleidsplan, gezette stappen in proces, waar inspraak
• Breed consulteren: verzamelen van meningen over toekomst van kerkgebouw met verschillende methodes vb. post-its, rondetafelgesprekken, e-mail en postbus, etc.
• Concreet uitwerken voorstel: 1, 2 of 3 opties verder concreet maken, op papier of maquette (ontwerpend onderzoek), samenwerkingen aftoetsen, ideeën oplijsten
• Actief meewerken aan uitvoering: verder doorgroeien huidige vrijwilligers en nieuwe betrokkenen naar aanvullend / nieuw project
Informeren in kerkelijke en gemeentelijke context
Consulteren en adviseren
Limburgse voorbeelden
UHasselt
Nevenbestemming Onze-Lieve-Vrouwekerk Poelkapelle, West-Vlaanderen
www.facebook.com/nieuwlevenatkerk
Goede communicatiezo breed mogelijk !vele doelgroepenvisuele triggers…
Algemene opbouw:- inleiding: waarom KBP, historische relatie kerk/dorp, voorbeelden
- aan tafels in gesprek- terugkoppeling
Terugkoppeling in grote groepDoorstroming informatie stuurgroep/werkgroep
Implementatie in enkele stappen
stap 1
• “Werkgroep Kerkgebouwen” –SAMEN en in DIALOOG stap voor stap aan de slag
stap 2
• Participatietrajecten –samen met hele bevolking concrete invulling zoeken
stap 3
• Haalbaarheidsstudies –bekijken of idee praktisch en financieel haalbaar is
stap 4
• Uitvoering en beheer –concrete uitvoering plannen en beheersstructuur kerk
financiën, vrijwilligers, open kerk, tussentijd, roerend religieus erfgoedGoede communicatie
Tijdelijke invullingen
3. Haalbaarheidsstudies
Wat? Een architecten- of studiebureau maakt een analyse of een voorgestelde aanvullende of nieuwe architecturale invulling voor een kerk praktisch en financieel haalbaar is, hoeveel de kost zou zijn …Wanneer?• Kan wanneer er 1 of enkele concrete voorstellen
voor neven- of herbestemming per kerk met een noodzakelijke ingreep op tafel liggen
Wie?• “Projectbureau Herbestemming”• Architecten- of studiebureaus• Advies bij CRKC, IOED, Erfgoedcel, intercommunale
Nevenbestemming Gontrode, Oost-Vlaanderen
Concrete kleinere architecturale ingrepen of meubilairRaming en begroting in 2019
Implementatie in enkele stappen
stap 1
• “Werkgroep Kerkgebouwen” –SAMEN en in DIALOOG stap voor stap aan de slag
stap 2
• Participatietrajecten –samen met hele bevolking concrete invulling zoeken
stap 3
• Haalbaarheidsstudies –bekijken of idee praktisch en financieel haalbaar is
stap 4
• Uitvoering en beheer –concrete uitvoering plannen en beheersstructuur kerk
financiën, vrijwilligers, open kerk, tussentijd, roerend religieus erfgoedGoede communicatie
Tijdelijke invullingen
Procedure “onttrekking aan de eredienst”
• Onttrekking aan de eredienst en omschakeling naar volledig profaan gebouw gebeurt niet zomaar maar volgt vanuit een specifieke vraag
• Onttrekking kan pas plaatsvinden als lokaal de vraag ondersteundwordt en de bisschopsraad en priesterraad van het Bisdom de toestemming geeft
• Pas de dag voor of zelf van de verkoop of overdracht van het gebouw, wordt het document van onttrekking aan de eredienst getekend.
• Voor een verkoop (eigendom kerkfabriek, gemeente) gelden de regels betreffende verkoop van gebouwen van openbare besturen: hier is een schatting en openbare verkoop standaard noodzakelijk. Openbare verkoop kan ook onder gesloten omslag bij notaris plaatsvinden, maar basisprincipe dat ieder mee kan bieden moet gerespecteerd worden tenzij een algemeen nut kan worden ingeroepen om aan bepaalde kandidaat/kandidaten te gunnen.
• Het toekomstig gebruik moet volgens het kerkelijk recht ook "waardig" zijn. De bisschop zal hierop toezien en dan pas de verkoop effectief laten doorgaan.
4. Uitvoering en beheer langere termijn --- Financiën
• Afhankelijk van eigendom, premies Vlaamse overheid voor en na onttrekking:
• Onderzoekspremie voor beschermde kerken (AOE, plafond 25000 euro), onderzoek neven- herbestemming niet-beschermde kerken financierbaar (ABB)
• Percentages premies en verplichting beheersplan verandert vanaf 2019
• Vrijstelling van Onroerende Voorheffing valt weg bij onttrekking aan eredienst
• Projectbureau Herbestemming: 14000/18000/22000 euro (excl. BTW)
• Aandacht voor opname van budgetten in meerjarenbegroting 2020-2025: ramingen uitwerken in 2019 wanneer CKB en CBS samen aan tafel zitten
Beschermde kerk (Agentschap OE)
Niet-beschermde kerk (Agentschap BB)
Eigendom gemeente, beheer Kerkfabriek –gebouw van de eredienst
60 (+10)% 30%
Eigendom gemeente – Onttrokken 60 (+10)% 0%
Eigendom kerkfabriek– gebouw van de eredienst
60 (+10)% 30%
Eigendom kerkfabriek –onttrokken, dus privaat patrimonium
40% 0%
Privé-eigenaar – Onttrokken 40% 0%
Financiën vrijwilligers
Tussentijd
Roerend religieus erfgoed
Open Kerk
goede communicatie
Belang van vrijwilligers en verenigingenbij neven- en herbestemming
Continuïteit vrijwilligers
beheerformules
Contracten en huishoudelijk reglement medegebruik, nevenbestemming, etc.
Beschikbaar via www.crkc.be
Open kerkgebouw / gezamenlijke kalender
• Zorgen voor een toegankelijk en gastvrij kerkgebouw belang van veiligheidszorg!
• Kalender Open Kerkendagen, OMD en andere activiteiten
• Rol voor Monumenten-wacht: continuïteit van preventieve conservatie belangrijk
Tussentijd
Financiën vrijwilligers
TussentijdRoerend religieus erfgoed
Open Kerk
goede communicatie
Belang inventaris roerend erfgoed
Méér vormen van participatie en kerken: vrijwilligers roerend religieus erfgoed
Mee inventariseren
Databanken en initiatieven provincies
Stappenplan Religieus erfgoed
Een concrete en uniforme procedure voor waardering, selectie enherbestemming van roerend religieus patrimonium rekening houdend metkerkelijke richtlijnen en wettelijk kader en de lokale sociale context. Eenwaarderingskader dat bij voorkeur breed gedragen is.
Roerend erfgoed: waarderen en selecteren
www.stappenplanreligieuserfgoed.beParticipatief proces:
betrekken lokale gemeenschap
Betrekken van gemeenschap bij inventariseren en
waarderen/selecteren roerend erfgoed
Deel van draagvlak creëren
Implementatie in enkele stappen
stap 1
• “Werkgroep Kerkgebouwen” –SAMEN en in DIALOOG stap voor stap aan de slag
stap 2
• Participatietrajecten –samen met hele bevolking concrete invulling zoeken
stap 3
• Haalbaarheidsstudies –bekijken of idee praktisch en financieel haalbaar is
stap 4
• Uitvoering en beheer –concrete uitvoering plannen en beheersstructuur kerk
financiën, vrijwilligers, open kerk, tussentijd, roerend religieus erfgoedGoede communicatie
Tijdelijke invullingen
2019-2025: communicatie, parochianen en bevolking bevragen (participatie), ramingen maken, concrete plannen maken en opnemen in begroting CKB en gemeente, … uitvoering stap voor stap
Openstellen kerken, kalender gezamenlijke activiteiten, mensen warm maken voor kerken
• Rol van kerken bij kernversterking…
• Pastorale en sociale noden samenleggen…
Contact
CRKC
Abdij van Park 7
3001 Heverlee
016 406073
www.crkc.be
AdviesVorming
KerkenbeleidsplannenImplementatieVeiligheidszorg