Standaardwerk Universele Handleeskunde - Magda van Dijk-Rijneke

UNIVERSELEHANDLEESKUNDE

LEER DE FASCINERENDE GEHEIMEN VAN DE HAND KENNEN

Handleeskunde behoort tot een van de oudste en meest verfijnde vormenvan karakteranalyse. De handen zijn als een spiegel en openbaren eenbeeld van iemands karakter en talenten, niet alleen door de specifieke lij-nen en patronen, maar ook door de kenmerkende vorm. Dat kan heelprettig zijn, maar ook confronterend.Dit boek leert de lezer de handen te lezen als een dagboek van het eigenleven.Handen vertellen onder andere:• Wie je bent, hoe je denkt en hoe je voelt• Of je rustig, nerveus, open of gesloten bent• Hoe het leven verlopen is• Hoe je karakter en talenten zich ontwikkelen en hoe je je capaciteiten

kunt ontdekken en aanwenden• Welke verborgen verlangens je hebt• Waar je beperkingen liggen en waarom bepaalde zaken gaan zoals ze

gaan• Hoe je je bestemming kunt vervullen.

Het standaardwerk Universele Handleeskunde biedt ieder die geïnteres-seerd is in deze materie een uitstekende opstap. Mensen die niet alleengeïnteresseerd maar ook ervaren zijn, zullen nooit eerder een boek gevon-den hebben waarin alle kennis en vaardigheden zo helder en compleetbeschreven zijn. Deze uitgave is door zijn toegankelijkheid en zijn volle-digheid uniek in Nederland.

Magda van Dijk-Rijneke wordt gezien als deexpert op het gebied van de Handleeskunde. In1990 richtte ze haar School der Universele Hand-leeskunde op. Ook heeft ze een eigen praktijk.Diverse artikelen en boeken van haar hand zijninmiddels gepubliceerd.

I S B N 978-90-389-2255-3

9 789038 922553

STAN

DA

AR

DW

ER

KU

NIV

ER

SEL

E

HA

ND

LE

ESK

UN

DE

ELMAR

MA

GD

A VA

ND

IJK-R

IJNE

KE

HANDLEES

KUNDE

STANDAARDWERK

UNIVERSELE

MAGDA VAN DIJK-RIJNEKE

Omslag-Handlijnkunde-integral 27-09-2013 11:41 Pagina 1

Voorwoord 9Woord van dank 10

Introductie 11Universele handleeskunde 11Wetenschap en methodieken 11De hand, het beeldscherm van de hersenen 12

Geschiedenis 14

DEEL 1 – CHIRONOMIE 19

Inleiding 21Vorm van de hand 21Handpalm 21Bergen 22Vingers 22Duim 22Linker- en rechterhand 23Kan de vorm van de handen veranderen? 25

Addendum – De hand en mythologische archetypen 26

1.1 VORM VAN DE HAND 33Classificatie 33Grote of kleine handen 34Breedte van de hand 35Vorm van de handpalm 35Lengte van de vingers 37Gladde of knokige vingers 38Psychologische classificatie 40

1.2 STRUCTUUR EN KLIMAAT 41Textuur 41Consistentie 42Temperatuur en vochtigheid van de hand 43

1.3 LEEFKLIMAAT 45Kleur van de hand 45Palmholte 45Soepelheid van de vingers 46

1.4 ZONES VAN DE HAND 49Verticale zones 49Horizontale zones 50Evenwichtszones 51Spirituele zones 52

1.5 BERGEN 53Consistentie 54Kwaliteit en kwantiteit 54

1.6 VINGERBERGEN 56Jupiterberg 56Saturnusberg 58Apolloberg 59Mercuriusberg 60

1.7 DUIMBERGEN 62Radiale Marsberg 62Venusberg 65Vulcanusberg 67Ceresberg 68Aardeberg 70

1.8 PALMBERGEN EN VELDEN 73Ulnaire Marsberg 73Maanberg 75Plutoberg 77Proserpinaberg 79Marsveld 80Uranusveld 81Neptunusberg 81Percussie 82

1.9 URANUSBERGEN 84Fysieke Uranusberg 85Mentale Uranusberg 85Emotionele Uranusberg 86

1.10 VINGERS 88Basiseigenschappen 88Vingerinplant en vingerboog 90Vingerlengte 92Vervormde vingers 92Vingerdikte 94

5INHOUD

Inhoud

Opmaak-Handlijnkunde-V2 06-06-2013 14:44 Pagina 5

Vingerspreiding 95Ruimte tussen de vingerinplantingen 97Kiertjes tussen vingers 98

1.11 VINGERTOPPEN 99Vorm 99Druppels 102

1.12 INDIVIDUELE VINGERS 103Jupitervinger 103Saturnusvinger 107Apollovinger 109Mercuriusvinger 111

1.13 VINGERKOOTJES 120Vingerzones 120Individuele kootjes 121Lange of korte kootjes 122Contour vingerkootjes 124Bijzondere typen 125Kenmerken 125

1.14 VINGERLIJNEN 127Ideelijntjes 127Blokkadelijntjes 132Omgang met mensen 134

1.15 INLEIDING DUIMLEESKUNDE 135De duim is de heerser van de hand 135Bewuste en onbewuste wilskracht 135Linker- en rechterduim 136Het in kaart brengen van de duim 137

1.16 DUIMLEESKUNDE (1) 139Duiminplant 139Duimhoek 140Gedraaide duimen 141Stand van de duim 142

1.17 DUIMLEESKUNDE (2) 144Lengte van de duim 144Lengte duimkootjes 146Breedte van de duim 147

1.18 DUIMLEESKUNDE (3) – DUIMTOPPEN 149Vorm 149Flexibiliteit 152Platte of bolle duimtop 154

1.19 DUIMLEESKUNDE (4) – CONTOUR

VAN DE DUIM 156Gladde of knokige duimen 156Basishoeken 158Dikte van de duim 159

DEEL 2 – DERMATOGLYFIE 161

Inleiding 163Dermatoglyfen 163Huidpatronen 164

2.1 DELTA’S EN JUPITERSTROOM 170Delta’s 170Ligging van de Delta’s 170Jupiterstroom 173

2.2 VINGERPATRONEN 175Jupitervinger 176Saturnusvinger 177Apollovinger 178Mercuriusvinger 179

2.3 PALMPATRONEN 182Vingerbergen 183Duimbergen 187Palmbergen 190

DEEL 3 – CHIROMANCIE 197

3 INLEIDING 198Wat is chiromancie? 198Persoonlijke routekaart en dagboek 198Basiseigenschappen van de lijnen 200Lijnarme of lijnrijke handen 201Tijdsberekening 203

3.0 KWALITEIT VAN DE LIJNEN 205Lijnsoorten 205Configuraties 206

3.1 LEVENSLIJN – LEVENSKRACHT 211

3.2 HOOFDLIJN – MENTALE KRACHT 225

3.3 HARTLIJN – EMOTIONELE KRACHT 243

3.4 SATURNUSLIJN – DAADKRACHT 269

6 STANDAARDWERK UNIVERSELE HANDLEESKUNDE


3.5 APOLLOLIJN – CREATIEVE KRACHT 284

3.6 MERCURIUSLIJN & HEPATICALIJN 292

3.7 SIMIAANLIJN 301

3.8 VENUSGORDEL 309

3.9 ZONE VAN HET INNERLIJKE ZELF 315

3.10 LIJNEN OP DUIMBERGEN 320Marslijn 320Tweede Levenslijn 321Angstlijn 321Familiering 322Loyaliteitslijn 323Graankorrel 323

3.11 INVLOEDSLIJNTJES OP DUIMBERGEN 325Invloedslijnen 325Ervaringslijnen 327Zorgenlijntjes 329Weerstandslijntjes 329Traliewerk 330

3.12 LIJNEN IN DE PASSIEVE ZONE 331Uranusboog 331Excesboog 334Spirituele lijnen 334Reis- of droomlijntjes 335Icaruslijn 337Spanningslijntjes 338Oppositielijntjes 339Mars-Supportlijn 339Frustratielijn 340Stimulatielijn 340Isislijn 341

3.13 LIJNEN IN DE EVENWICHTSZONES 342Aspiratielijntjes 342Jupiterlijn 342Milieulijn 343Godsoog 343Venusboog 344Neptunusboog 344Neptunuslijn 345St.Jozefkruis 345St. Andreaskruis 345

‘M’ onderaan de palm 345

3.14 LIJNEN IN DE EMOTIONELE ZONE 346Inspiratielijn 346Relatielijnen 348Verbondenheidslijntjes 350Toewijdingslijntjes 351Healinglijntjes 352Ringen onder de vingers 354Spirituele configuraties in deEmotionele zone 357

3.15 CONFIGURATIES OP BERGEN EN VINGERS 358

3.16 OVERZICHT VAN DE LIJNEN 369

DEEL 4 – HET ANALYSERENVAN DE HAND 377

4.1 HET ANALYSEREN VAN DE HANDEN 378Verantwoordelijkheid 378Het analyseren van de handen 378Een systeem 379Een voorbeeldrapport 380De hoofdstukken 381

4.2 HET MAKEN VAN EEN HANDAFDRUK 385

DEEL 5 – WAT NOG MEER OVER HANDEN? 387

5.1 SYMBOLIEKEN VAN DE HAND 388

5.2 VOLKSVERLAKKERIJ 390

5.3 HANDEN IN HET DAGELIJKSE LEVEN 391

5.4 AURA´S, CHAKRA’S EN HANDEN 394

Index 397Over de auteur 405

7INHOUD


Deel 1

Chironomie

19DEEL 1 – CHIRONOMIE



Werk uit het boek Instructions pour Apprendre les Sciences de Chiromancie et Physiognomie van Jean Berlots (1647).


Chironomie is de belangrijkste deelwetenschapvan de Chirologie en omvat de bestudering vande vorm van de hand en andere kenmerkenervan. Het is de basis voor een handanalyse waar-bij de rest van de hand, ter ondersteuning daar-van, meer gedetailleerde informatie geeft.

Dit deel van de handleeskunde omvat het bestude-ren van de aspecten van de hand zoals de vormervan, de bergen en vlaktes van de palm, en delengte en vorm van de vingers en de kootjes. Ookworden de structuur, kleur en conditie van de huidbestudeerd en de buigzaamheid van de vingers.

VORM VAN DE HANDFundamentele karaktereigenschappen, mentaliteit en emoties.

Er bestaan grote, kleine, smalle, brede, rechthoekige en ovale handen. De vorm van de hand, die meest-al erfelijk is, geeft een goed beeld van het basiskarakter en de drie universele elementen ervan, te wetenvoelen, willen en denken.

HANDPALM – materiële zakenScheppend vermogen, motivatie, instincten, reflexen, overlevingsdrang, moed, durf, intuïtie en verlan-gens.

Symbolisch gezien zetelen in je palm je onbewuste basisvermogens en energieën ofwel je materiële zaken.Je bent je hier niet altijd van bewust hoewel ze wel gedragsbepalend zijn. De handpalm laat zien hoe jein principe bent en ook wat je innerlijke doel is. De palm laat ook zien welke eigenschappen je hebt enmet hoeveel inzet je ze gebruikt.

• De basis van de handpalm vertegenwoordigt je fundamenten en je psychische grondslag. Ook laatdeze de verbinding met het collectieve onbewuste zien, die je overgeërfd hebt, de ‘oerervaring’ van demensheid. Dit gebied vertegenwoordigt je intuïtie, je overlevingsdrang, je gewoontes, je gedrag en jeonbewuste drijfveren.

• Het middelste stuk van de handpalm geeft aan hoe je de bovenstaande onbewuste drijfveren met hetverstandelijke combineert zodat ze praktisch gebruikt kunnen worden.

• Het bovenste gedeelte van de palm en de vingers laten zien hoe je deze praktische vermogens bewustgebruikt. Dit is de energie die we nodig hebben om normaal, dag in dag uit, te kunnen functioneren.

Er bestaan diverse typen palmen, zoals vierkante, ronde, conische of spatelvormige.

21CHIRONOMIE – INLEIDING

Inleiding


BERGEN – gewoontesKwantiteit en kwaliteit van eigenschappen, gewoontes, gedrag, drijfveren en gezond verstand.

Op de palm bevinden zich de bergen, die op kussentjes lijken, endie je gevoelens, gedachten en ideeën weergeven. Elke berg heefteen mythologische naam en wordt, door de specifieke eigen-schappen en vermogens die deze zichtbaar maakt, met het over-eenkomstige archetype geassocieerd. (Zie verder het addendum bijdit hoofdstuk.)

De hoogte van een berg laat zien hoe intensief je de eigenschappenervan gebruikt. Lopen of liggen er lijnen naar of op die berg danwijst dat op een verhoging van de kwaliteit of vergroting van deintensiteit van die ‘bergeigenschappen’. Zijn de bergen plat of zon-der lijnen dan duidt dit erop dat die eigenschappen verzwakt zijn.

VINGERS – geestelijke zakenUiting van gevoel, talenten, ambities en inspiratie, scheppingsdrang en spiritualiteit.

Vingers vertellen op welke manier je de eigenschappen en vermo-gens, die in de palm te zien zijn, toepast. Elke vinger staat daarbijvoor een specifieke eigenschap.

Vingers kunnen veranderen, krom gaan staan, om hun as draaienof zelfs groeien. Dit heeft geen medische oorzaak maar is eenzichtbare indicatie van de manier waarop jij je vermogensgebruikt. Ten opzichte van de palm kunnen de vingers lang ofkort zijn, knokkelig of glad.De kootjes van de vingers maken aspecten zichtbaar zoals geeste-lijke instelling, praktische vermogens en materiële behoeften.

DUIM Wilskracht, motivatie, kunde, discipline, logica, opvatting, instelling en flexibiliteit.

De duim staat tegenover je handpalm en kan gezien worden als deheerser van de hand en daarmee over al je vermogens. Hij verte-genwoordigt je ziel ofwel de innerlijke mens. Je kunt hieraan zienin hoeverre je gemotiveerd bent om de drie universele elementenvoelen, willen, en denken toe te passen.De duim is de expressie van je persoonlijkheid en laat de manierzien waarop je het leven tegemoet treedt. Hij toont hoeveel indivi-duele levenskracht je hebt. Deze vermogens vertegenwoordigeninnerlijke drijfkrachten die met invloed en macht te maken hebben.Alle gedragingen en emoties zijn hierop gebaseerd. Zonder dezevermogens zul je, hoe briljant, getalenteerd of geleerd je ook bent,niet in staat zijn iets te bereiken. Vanuit deze innerlijke drang,bezieling of motivatie word je geleid en tot daden aangezet.



LINKER- EN RECHTERHAND Actieve en passieve hand.

In de moderne handleeskunde wordt er van uitgegaan dat beide handen informatie laten zien overde verschillende aspecten van ons karakter. Daarbij is het van belang om te weten of je links- ofrechtshandig bent, ofwel van welke hand de eigenschappen dominant zijn.

De meesten van ons zijn rechtshandig wat betekent dat de linker hersenhelft dominant is. In dit gevalwordt de rechterhand de actieve hand en de linkerhand de passieve hand genoemd. Geen van beide han-den kan echter volledig dominant zijn.Voor linkshandige mensen, ongeveer 13% van de bevolking, zijn de functies van de rechter hersenhelftdominant en wordt in dat geval de linkerhand de actieve hand genoemd en de rechterhand de passievehand.Waarom iemand linkshandig is, blijft een mysterie ook al bestaan daarover vele theorieën. Er wordt welgezegd dat een rechtshandige logischer en analytischer is ingesteld terwijl een linkshandige creatiever enemotioneler zou zijn. Dit is echter zeer generaliserend.



Als je beide handen bijna even goed kunt gebruiken dan ben je een ambidexter. Je kunt dan alles watzich links en rechts in je hoofd afspeelt makkelijk combineren. Echter de hand waarmee je schrijft wordtdan als de actieve hand gezien.

Linkerhand – onbewuste zelf (subjectief)De linkerhand weerspiegelt het onbewuste, je gevoelswereld en emotionele ervaringen. Hij vertelt overje innerlijke of persoonlijke leven alsook je natuurlijke aanleg en kwaliteiten. Daartoe behoren ook jegeërfde eigenschappen, aangeboren gezondheid, gedrag, instinctieve reacties, opvattingen, talenten,emoties, herinneringen uit je kinderjaren en je potentiële vermogens. Deze hand laat je werkelijke aardzien, of wel ‘je ziel’, die je in het dagelijkse leven niet altijd zult tonen.Als je je verder gaat ontwikkelen zal dit ook in deze hand te zien zijn.

☛ Ben je linkshandig dan is je linkerhand de actieve hand en toon je bovenstaande eigenschappen ook in je dagelijkse leven.

Rechterhand – bewuste zelf (objectief)De rechterhand (meestal de actieve hand) weerspiegelt het bewuste, je mentaliteit. Hij vertelt hoe je jein het dagelijkse leven manifesteert, redeneert en hoe jij op gebeurtenissen om je heen reageert. Daartoebehoren je aangeboren kwaliteiten, logica, ratio en zelfontwikkeling. Deze hand symboliseert de doelendie jij wilt bereiken, je bestemming. Hij laat ook zien op welke manier jij je talenten en gedragspatronenverbeterd of ontwikkeld hebt waardoor je je doelen kunt realiseren. Je rechterhand geeft ook informa-tie over je gezondheid en je levensloop.

☛ Ben je linkshandig dan is je rechterhand de passieve hand en gebruik je bovenstaande eigenschappen ook in je persoonlijkeleven.


De relatie van de handen met de hersenenNeurologen hebben aangetoond dat de linker hersenhelft de rechterkant van het lichaam bestuurt en de rechter hersenhelftde linkerkant. Dit komt doordat de zenuwbanen, die de hersenen met de rest van het lichaam verbinden vlak nadat zij dehersenen verlaten, elkaar kruisen.

Tot voor kort dacht men dat de hersenhelften los van elkaar functioneerden maar ze zijn ech-ter verbonden door een dwarsverbinding, het corpus callosum genaamd, waarlangs gegevensvan beide hersenhelften worden uitgewisseld.

De linker hersenhelft staat voor communicatie en logica. Deze controleert het spreken, lui-steren, lezen en schrijven. Deze helft wordt vooral gebruikt voor rekenen, logisch naden-ken, organiseren, ordenen en andere ‘intellectuele’ bezigheden. Dit is ook karakteristiekvoor de rechterhand.

De rechter hersenhelft heeft betrekking op emotie en creativiteit. Dit omvat non-verbale communicatie, herinneringen, intuï-tie, verbeelding, fantasie, kunst, kleur, vorm en muziek. Ook geeft de rechter hersenhelft inzicht in het grote geheel en wordtgebruikt om vormen te herinneren, maar de namen die erbij horen onthoud je in de linker helft. Dit heeft met de eigen-schappen van de linkerhand te maken.Geen van beide handen kan volledig dominant zijn omdat nu eenmaal beide hersenhelften gebruikt worden en zo ook dehanden.

Linkshandigheid werd vroeger als inferieur beschouwd. Ook werd de linkerhand in vele culturen gezien als iets sinisters of dui-vels en met kwaad en ongeluk geassocieerd. Echter het woord sinister betekent in het Latijn gewoon links. In diverse gods-diensten werd en/of wordt de linkerhand met zwak en bedrog geassocieerd en de rechterhand met het goede.

Als je niet weet of je rechts- of linkshandig bent kun je een paar foefjes gebruiken om er achter te komen welke hand tochdominanter is. Bijvoorbeeld, met welke hand scheur je een papiertje door? Of met welke hand kam je je haar?


Verschillen tussen de linker- en rechterhandHet kan voorkomen dat je in beide handen grote verschillen ziet. Dit kan betekenen dat een emotione-le eigenschap ingrijpend veranderd is of dat je je hebt geconformeerd aan een bepaalde, dagelijkse situ-atie. Ook kan het voorkomen dat je linkerhand een talent laat zien dat niet in je rechterhand voorkomt.Dit kan betekenen dat je er of nog niet klaar voor bent om dit talent te gebruiken of dat je je er nog nietvan bewust bent.Ook kunnen verschillen erop duiden dat het uiterlijk lijkt dat het goed met je gaat maar in werkelijk-heid, innerlijk – psychisch – ziek of zwak bent.Wanneer er weinig verschil tussen beide handen is heb je een evenwichtig en harmonisch karakter enben je ook innerlijk goed in balans. Je bent gewoon jezelf en behandelt iedereen gelijkwaardig. Je zultniet echt grote veranderingen in je leven nastreven.

KAN DE VORM VAN DE HANDEN VERANDEREN?De vorm van de hand vertelt iets over je fundamentele karakter. Deze vorm is meestal erfelijk en hoeweler veranderingen kunnen optreden zal deze, vooral die van de linkerhand, tijdens iemands leven niet echtveranderen. Is echter je karakter op emotioneel gebied onderhevig aan zeer grote veranderingen dan zalde vorm van de rechterhand langzaam maar geleidelijk veranderen met twee verschillende handvormentot gevolg. Echter de handen kunnen alleen veranderen indien de innerlijke drijfveren (je ziel) en die vande bewuste wilskracht gelijk zijn. Dit is een zeer langdurig proces en zal pas op latere leeftijd zichtbaarworden.

☛ De vingers en de bergen op het bovenste deel van de handpalm zullen eerder veranderen dan de rest.

Ik kwam eens bij iemand op bezoek die een poging tot zelfdoding had gedaan. Na een periode van psychiatrische behande-ling was ze ogenschijnlijk weer helemaal ‘de oude’.Toen ik echter haar handen analyseerde concludeerde ik dat de rechter-hand er sterk en gezond uitzag en stevig aanvoelde waaruit men de gevolgtrekking zou kunnen maken dat het inderdaad goedmet haar ging.Toen ik echter de linkerhand bekeek en voelde wist ik dat het nog helemaal niet goed ging omdat deze hander zwak uitzag en ook zeer week aanvoelde. Dit zei mij dat ze nog niet beter was want innerlijk en emotioneel had ze nogniet de kracht om het leven aan te kunnen. Ze maakte een montere indruk maar dat was toneel! Ik waarschuwde haar fami-lie om goed op haar te letten maar deze werd toch door haar om de tuin geleid…



ADDENDUMDe hand en mythologische archetypen

In de oude handleeskunde, zoals deze destijdsdoor de Assyriërs, Chaldeeën en Babyloniërswerd uitgeoefend, ging men ervan uit dat degoden het lot van de mensen bestuurden. Enook dat deze goden dat lot in de handen van diemensen hadden geschreven.

In de oudheid onderscheidde men al verschillen-de typen mensen of archetypen, die elk naar éénvan de goden genoemd werden overeenkomstigde karaktereigenschappen ervan. In oude cultu-ren, waar veel aandacht geschonken werd aanintuïtieve ervaringen, werden deze archetypenfeilloos aangevoeld.

In de oude handleeskunde werden de verschil-lende delen van de handpalm en ook de vingersaanvankelijk naar Griekse goden genoemd. Toende handleeskunde de weg naar Rome vond wer-den deze Griekse namen veranderd in die vanRomeinse goden en godinnen.

In de moderne handleeskunde worden de namen van Romeinse goden nog steeds gebruikt. Deze sym-boliseren daarbij een archetype of karaktereigenschap waarbij iedere berg of vinger met die naam deovereenkomstige karaktereigenschap weergeeft.In de vorige eeuw zijn er in de handleeskunde nog nieuwe bergen toegevoegd die de namen gekregenhebben van de goden Uranus, Neptunus en Pluto. Recent zijn de Proserpinaberg en de Ceresberg hier-aan toegevoegd die in het onderbewuste gedeelte van de hand liggen.


Zolang de mensheid bestaat, bestaan er verhalen waarin volken vormgeven aan hun opvattingen over de godenwereld, overhet ontstaan van de aarde en de mensheid, en over andere ingrijpende gebeurtenissen in de oertijd. Archeologische vond-sten bieden ons de mogelijkheid meer te weten te komen over de oeroude geloofsvormen en mythen van onze voorvade-ren. Deze ‘oerbelevingswereld’ met haar zinnebeelden, rituelen en symbolische voorstellingen is ook nu nog bij primitievevolkeren te vinden. Deze belevingswerelden of beelden, die voor iedereen dezelfde betekenis hebben, zijn psychische ver-worvenheden die de geschiedenis van de mensheid sinds de oertijd weerspiegelen. Deze werden vroeger gepersonifieerd ofvermenselijkt tot goden met een typische eigen persoonlijkheid.In de moderne wereld was Carl Jung de eerste psychiater die daar aandacht aan besteedde. Hij gebruikte de term ‘collectiefonderbewustzijn’ en noemde de beelden die erin besloten lagen ‘archetypen’. In onze eeuw is het vooral de onderzoekerMircea Eliade geweest die het verband tussen archetypen en archeologische vondsten, primitieve volkeren en mythen wist teleggen. Het belang van zijn werk is dat we niet alleen de oerhistorie leerden kennen maar ook dat we deze gevoelsmatig van-uit onze eigen psyche kunnen begrijpen en daarmee ook onze diepste drijfveren.Elke Romeinse god cq archetype stelt een essentiële beleving voor die we in ons dagelijks leven kunnen herkennen. De bete-kenis van de vingers en de bergen in de handleeskunde worden voor een deel bepaald door deze archetypen en daarom heb-ben ze in de handleeskunde de overeenkomstige mythologische namen gekregen.Tegenwoordig spreken we liever van eensoort energie dan van een archetype.Wanneer iemand een sterke Jupiter-energie vertoont zullen de kenmerken ook duide-lijk in de hand aanwezig zijn.


ARCHETYPEN

JupiterDe titel van de god Jupiter (Grieks: Zeus) is Optimus Maximus of wel zeer goede,zeer machtige. Hij is de oppergod die de heerschappij over het heelal heeft en dewetten uitvaardigt. Jupiter, de jongste zoon van Saturnus en Rhea, is de enige dieoverblijft nadat Saturnus zijn eerste vijf kinderen verslonden heeft. Later ont-troont Jupiter zijn vader Saturnus en trouwt hij met zijn zus Hera.

De Jupiterberg geeft aan hoeveel leidinggevende en bestuurlijke capaciteiten wijtot onze beschikking hebben, en ook hoeveel zelfvertrouwen, ambitie, idealenen religieuze bezieling. De Jupitervinger (wijsvinger) vertelt op welke manierwij deze gebruiken.

SaturnusSaturnus (Grieks: Kronos) is de god van de tijd en de oordelaar. Hij is dejongste zoon van Uranus, de god van de hemel, en Tellus (Grieks: Gaia), degodin van de aarde, en de vader van Jupiter. Saturnus is getrouwd met zijnzuster Rhea en samen onttronen zij hun vader Uranus. Saturnus wordt opzijn beurt onttroond door zijn zoon Jupiter, de enige van zijn kinderen diedoor een list van Tellus (Gaia) in leven is gebleven.

De Saturnusberg is een vlakte die zelfbespiegeling, ernst, verantwoorde-lijkheid, plichtsbesef en ijver symboliseert.De Saturnusvinger, of wel de middelvinger, laat zien hoe wij dit uiten.

ApolloApollo (Grieks: Apolloon, de zonnegod) is de god van macht, zelfontplooi-ing, creativiteit, het goede en het schone. Apollo is een zoon van Jupiter enLatona (Grieks: Zeus en Leto) en personifieert de harmonische rust, hethandhaven van recht en orde. Hij is tevens de god van de wijsheid, hetlicht, de muziek en de poëzie.

De Apolloberg vertegenwoordigt gevoel voor schoonheid, creativiteit,levenslust, levensstijl, gedrag en ‘het zelf ’.De Apollovinger, de ringvinger, vertelt op welke manier wij dit uiten ofgebruiken.

27CHIRONOMIE – ADDENDUM ARCHETYPEN

Een opgeheven wijsvinger betekent dat diegene de ander wil overtuigen of domineren.

In oude medische geschriften adviseerde men om een medicijn met de ringvinger temengen omdat men meende dat deze vinger direct met het hart verbonden was.


MercuriusDe god Mercurius is de boodschapper van de goden en ook de god vanreizigers, kooplieden en de handel; kortom alles waarbij behendigheid enslimheid te pas komen. Mercurius is een zoon van Jupiter en de nimfMaia, hij is een mensvriendelijke god.[In de Griekse mythologie wordt hij Hermes genoemd en ook daarin is hij eensnelle bode van de goden. Tevens begeleidt hij de schimmen van de overlede-nen naar de onderwereld]

De Mercuriusberg heeft betrekking op communicatie, handel, letteren,wiskunde, geneeskunde, diplomatie, sociaalbewustzijn en relaties.De Mercuriusvinger, de pink, laat zien hoe wij dit toepassen.

Venus Venus (Grieks: Aphrodite) is de godin van de lente, vruchtbaarheid, liefdeen schoonheid. Zij is een dochter van Jupiter (Grieks: Zeus) en een halfzusvan Pollux. Zij huwt met haar halfbroer Vulcanus (Grieks: Hephaistos)maar is tevens de geliefde van haar andere halfbroer Mars (Grieks: Ares)die weer een broer van Vulcanus is.

De Venusberg is de muis van de hand, die omlijnd wordt door de Levenslijn, en is meestal de grootsteberg van de palm. Hij geeft de mate van onze fysieke levenskracht aan, onze bewuste drijfveren en hetvermogen om lief te hebben.


De pink werd door de Grieken de 'oorvinger' genoemd. Ze lieten hun pinknagel groei-en om beter hun oren schoon te kunnen maken met de gedachte dat wanneer ze hunpink in het oor staken dit inspiratie gaf.

Venus is niet alleen een godin van de liefde maar ook de godin van de doden, VenusLibitina genaamd. In de oudheid was het graf een vrouwelijk symbool en begraafplaat-sen stonden onder haar bescherming. Deze fungeerden niet alleen als een rustplaats vande doden maar ook als ‘baarmoeder’ waaruit de doden hun wedergeboorte tegemoetzagen. Het Latijnse woord voor graf, tumulus, is dan ook het woord voor ‘zwangere buik’.Het Romeinse woord voor graf, columbaria (duiventil), brengt het graf in relatie metVenus Columba dat ‘Venus de duif ’ betekent. De duif was de heilige vogel van Venus enduiven symboliseerden de zielen van de doden. De duif werd later het symbool voor deHeilige Geest en kreeg zo een belangrijke rol in het katholicisme. In de middeleeuwsevolksverhalen keert het geloof aan Venus nog terug in de zogenaamde Venusberg, ber-gen waarin de zielen van de doden feestvierden.


VulcanusVulcanus is de god van het vuur en het smidswerk. Hij vervaardigde dewapens voor de goden. Hij was geen schoonheid en kon niet verhinderen datzijn vrouw Venus (Grieks: Aphrodite) de minnares van zijn broer Mars(Grieks: Ares) werd.[In de Griekse mythologie is dit de god Hephaistos, die met Aphrodite isgetrouwd, en is het een zoon van Zeus en Hera]

De Vulcanusberg ligt vlak onder de duiminplant, tussen de Mars- enVenusberg, en wordt ook wel de tweede Zonneberg genoemd. Hij wordtgezien als de ‘startmotor’ van de duim en symboliseert het succes door door-zettingsvermogen en wilskracht. Deze berg is de schakel tussen de Venusberg(het streven naar iets), de Marsberg (doorzettingsvermogen) en de Duim (wils-kracht).

MarsMars (Grieks: Ares) is de god van de oorlog en strijd. Hij is de zoon vanJupiter en Juno en de minnaar van Venus.

De Marsbergen vertegenwoordigen de mate van fysieke en psychische moed,van kracht en doorzettingsvermogen, vastberadenheid, lef en hartstocht.Mars is de tegenpool van Venus en de Maan. De fysieke kracht van deMarsberg heeft grote invloed op de eigenschappen van de duim en de psy-chische kracht ervan op de Maanberg.Het Marsveld (campus of strijdveld) werd aan de god Mars gewijd en lag bui-ten de stadsmuren van Rome. Dit veld werd gebruikt voor exercities en doorsportbeoefenaars.

Het Marsveld vormt de schakel tussen de beide Marsbergen. Het veld begintonder de Hartlijn en eindigt iets onder de Hoofdlijn. Het laat de strijd zientussen het bewuste en onbewuste ofwel de mate van geestelijke evenwicht.

CeresDe Romeinse godin Ceres (Grieks: Demeter) is een dochter van Saturnus enRhea. Haar broers zijn Neptunus, Pluto en Jupiter. Ze is ook de moeder vanProserpina die door Pluto naar de onderwereld werd ontvoerd. Ceres zochttevergeefs naar haar dochter en in haar wanhoop verwaarloosde zij de aardemet dorre winters en hongersnood tot gevolg. Jupiter gaf Pluto het bevel omhaar dochter Proserpina weer aan haar moeder terug te geven maar door eenlist wist hij het zo ver te krijgen dat ze om de 6 maanden naar hem terug-keerde. Elk jaar rouwt Ceres zes maanden om de afwezigheid van haar doch-ter en in die tijd laat zij de aarde afkoelen (herfst en winter). Elke keer alsProserpina terugkeert naar de aarde begint de lente. Deze cyclus is het ritmevan de natuur en het diepere mysterie van dood en opstanding, de menselij-ke ziel en gedaanteverwisseling, en de transformationele reis van en naar deonderwereld. Ceres wordt gezien als een oermoeder, de archetypische moe-der en godin van de vruchtbaarheid. Zij baart de wereld in zijn fysieke vorm,baart kinderen en zorgt voor voeding om te overleven. Als het moederarche-



type staat ze voor het principe van onvoorwaardelijke liefde en zorg bij zowel mannen als vrouwen.Ceres werd, vooral door vrouwen, in geheime rituelen geëerd.

De Ceresberg ligt onder de Venusberg, op dezelfde hoogte als de Neptunusberg en Plutoberg, en is daar-mee verbonden. Deze berg staat voor fysieke oerkrachten en instincten en onvoorwaardelijke liefde. Deberg vertelt over eigenschappen zoals vitaliteit, creativiteit, gevoel voor zuiverheid, het scheppen maarevenzo verwoesting.

AardeDe Aardeberg is genoemd naar de planeet aarde waarover Tellus (Grieks:Gaia), de godin van de aarde, heerste.[In de Griekse mythologie is Gaia ontstaan uit de Chaos, de ongeordenderuimte]

Zij personifieert de ‘al-moeder’ uit wie alle leven ontspruit en tot wie, bij dedood, alle leven terugkeert. Tellus zelf brengt Uranus (Grieks: Ouranos) voort– de god van de hemel, de zee en de bergen – met wie zij huwt.

De Aardeberg symboliseert het krachtcentrum van de duim waarin onzeoerenergie is opgeslagen. Deze energie hebben we meegekregen in onze pre-natale periode en omvat geërfde genetische eigenschappen. Deze berg maaktook deel uit van de Venusberg, de energiebron van de duim.

UranusUranus (Grieks: Ouranos) is de god en personificatie van het heelal. Uranusis uit Tellus (Grieks: Gaia), godin van de aarde, voortgekomen en is tevenshaar gemaal. Hun kinderen vormen een godengeslacht van reuzen, deTitanen, Cyclopen en de Hekatoncheiroi, met ondermeer hun jongste zoonSaturnus en dochter Rhea, die met elkaar trouwen. Uit angst zijn positie alsheerser van de hemel te verliezen sluit Uranus zijn laatste twee reuzenge-slachten op in de onderwereld. Daartoe aangezet door zijn moeder Gaiabevrijdt Saturnus hen, ontmant hij zijn vader Uranus en ontneemt hij hemzijn heerschappij.

Het Uranusveld ligt onder het Marsveld en vormt de schakel tussen deMaanberg (het onbewuste) en de Venusberg (het bewuste). Dit veld verenigt

de verbeeldingskracht met de levenskracht. Het is de brug tussen illusie en realiteit, tussen intuïtie enrede ofwel tussen ‘het weten’ en de werkelijkheid. Dit veld symboliseert bijzondere intuïtieve vermogens,inspiraties, revolutie, genialiteit en uitvindingen.


Chaos is volgens de Griekse mythologie een onbegrensde, onmetelijke en vormlozeruimte, een gebied van niets en van diepe duisternis. Het is de oerbron waaruit al hetbestaande is ontstaan en het bevat de vier bestaanselementen water, aarde, vuur enlucht. Daaruit verrees ondermeer Gaia of Tellus, de Moeder Aarde, de voortbrengstervan alle leven.


De Uranusbergen, die aan de zijkant van de handpalm aan de ulnaire zijde op de percussie liggen, staanvoor instinctieve gevoelens en voor de behoeftes en verlangens die we hebben. De bergen geven inzichtin de mate van toewijding, gehechtheid, gewoonte, gedrag, verlangens, afhankelijkheid, betrokkenheiden verslavingen zowel fysiek, mentaal als psychisch.

NeptunusNeptunus (Grieks: Poseidon), de zeegod, beheerst de wateren. Hij is een zoonvan Saturnus en Rhea en een broer van Jupiter.

De Neptunusberg vormt de schakel tussen de Plutoberg (de intuïtieve bron-nen) en de Ceresberg (de instinctieve bronnen) en vertegenwoordigt het col-lectieve onderbewustzijn. Deze berg staat voor innerlijke drang naar eenheid,begrip voor eigen gevoelens en voor die van een ander. Hij maakt het moge-lijk fantasieën en ideeën te realiseren, uit te leggen en door te geven. Deze berggeeft de hang naar het mystieke aan maar evenzo de hang naar zelfvernieti-ging. Hij symboliseert ook bijzondere intuïtieve vermogens, zelfopoffering,loutering en bezinning maar evenzo ook verwardheid, illusies, doelloosheid,misleiding en verslaafdheid.

LunaDe maangodin Luna (Grieks: Selene, die later geïdentificeerd wordt metDiana).

De Maanberg ligt tegenover de Venusberg en symboliseert de bron van onzepassieve, receptieve en emotionele eigenschappen. Deze berg geeft de mateaan van onze psychische kracht. Hier bevinden zich onze onbewuste drijfve-ren, verbeeldingskracht, gevoeligheid, ontvankelijkheid en gevoel voorromantiek. Deze berg is de spiegel van je ziel.

❖ In veel mythologieën wordt de maan vereerd als de wijze of de grote tove-naar.

PlutoPluto (Grieks: Hades) is de god van de onderwereld en een zoon van Saturnusen Rhea. Hij heerst niet alleen over het schimmenrijk maar ook over de rijk-dommen in de aarde, de edelmetalen. Pluto heeft twee broers, Jupiter enNeptunus, en met z’n drieën hebben ze de macht over de wereld onder elkaarverdeeld. Jupiter koos voor de aarde en de hemel als zijn rijk, Neptunus werdde heerser van de zee en Pluto kreeg als koninkrijk de onderwereld.Pluto is ook de ontvoerder en later de man van Proserpina.

De Plutoberg ligt onder de Maanberg en symboliseert dood, transformatie,mysteries en onze onbewuste innerlijke bronnen, zoals oerherinneringen.Deze berg vertelt over eigenschappen en belangstelling voor ontdekkingen,reizen, archeologie, filosofie, revolutionaire ideeën en uitvindingen maarevenzo over afhankelijkheid en onvoorspelbaarheid.



ProserpinaProserpina (Grieks: Persephone) is de godin van de onderwereld en de doch-ter van Ceres (Grieks: Demeter/Gaia) en Jupiter. Proserpina werd vereerd alsde godin van de voortplanting en de dood. Pluto werd verliefd op haar enontvoerde haar naar de onderwereld. In haar verdriet verwaarloosde Ceres deaarde met dorre winters en hongersnood tot gevolg. Pluto kreeg van Jupiterhet bevel om Proserpina weer aan haar moeder terug te geven maar hij wisthaar zo ver te krijgen dat ze om de zes maanden naar hem terugkeerde. Elkjaar, als rouw om de afwezigheid van haar dochter, liet Ceres gedurende deaarde zes maanden afkoelen (herfst en winter) en elke keer als Proserpinaterugkeert naar de aarde begint de lente.

De Proserpinaberg ligt onder de Plutoberg en wordt geassocieerd met(re)incarnaties en onze oorsprong. Hij staat voor onze collectieve onderbe-

wuste indrukken en drijfveren als ook onze hoogste innerlijke bronnen. Deze berg laat zien hoe je metde donkere kanten van je ziel omgaat alsook met de psychologische rijkdom van je innerlijke bronnen.

Pollux Pollux is een zoon van de god Zeus en koningin Leda vanSparta en een halfzus van Venus. Leda, een sterveling, werddoor Zeus in de gedaante van een zwaan verleid en zijkreeg de tweeling Pollux (vuistvechter, bokser) en Castor(paardenbedwinger, strijder). Zeus was echter alleen devader van Pollux terwijl Castor een menselijke vader had,wat hem sterfelijk maakte. Samen vormen ze de Dioscuren,de zonen van Zeus. De broers waren helpers in nood enbeschermers van de zeelieden alsook genezers.Tijdens een tocht met het doel om de dochters van koningLeucippos te schaken kwam Castor om het leven. Pollux

was zo ongelukkig dat hij van Castor gescheiden was dat hij Zeus smeekte om weer samen te mogen zijn.Zeus verleende hem toen het voorrecht om nimmer meer van elkaar gescheiden te worden en sindsdienverbleven zij beurtelings een dag in de onderwereld en een dag op de Olympus, de hoogste berg inGriekenland en de woonplaats van Zeus. Zij worden vereenzelvigd met het sterrenbeeld Gemini.

De duim wordt gezien als de heerser van de hand en aangeduid met de naam van de godenzoon Pollux.

Pollux is afgeleid van het Latijnse werkwoord polleo, wat betekent:Krachtig, machtig en gedijtVoorspoed en overwinningBevoegd en in staat.

Pollux of de duim beheerst de gehele hand en symboliseert de uiterlijke expressie van onze individuelewilskracht. Hij laat zien hoe je je totale persoonlijkheid tot uitdrukking brengt.



1.1 De vorm van de hand

CLASSIFICATIE

GROTE OF KLEINE HANDEN

SMALLE OF BREDE HANDEN

VORM VAN DE PALM

LENGTE VAN DE VINGERS

GLADDE OF KNOKKELIGE VINGERS

PSYCHOLOGISCHE CLASSIFICATIE

Handen kunnen delicaat, gecompliceerd of robuust zijn en ze laten je direct zien of iemand gevoeligen ontvankelijk is, het leven voorzichtig benadert of het tegenovergestelde en dus juist assertief enrechtstreeks is.

De vorm van de hand zegt iets over je basispersoonlijkheid, je fundamentele karakter.

CLASSIFICATIEDe moderne classificatie van de handen is gebaseerd op het onderscheiden van de verschillende vormenvan de hand, de palm en de vingers alsmede de combinaties ervan.Wat de handvorm betreft zijn er in principe twee basistypen, de vierkante of hoekige en de ronde ofconische hand. Alle andere vormen worden gezien als variaties van deze twee waarbij het belangrijk iste bepalen op welk type een hand het meest lijkt.Lijkt de hand niet op één van de basistypen dan heb je een gemengde hand. Zo’n hand kan aan de kantvan de pink een heel andere vorm hebben dan aan de kant van de duim of zelfs nog allerlei andere com-binaties hebben.

Bij het bestuderen van de hand moet naar de meest in het oog springende details gekeken worden. Eenhand kan groot, klein, smal of breed zijn met een vierkante, ronde, driehoekige of rechthoekige palm enmet lange of korte, gladde of knokige vingers.

Vroeger werden er zeven verschillende handvormen onderscheiden: de elementaire, de vierkante,de spatelvormige, de filosofische, de conische, de psychische en de gemengde hand.Men gebruikte deze typering om een bepaalde maatschappelijke klasse of positie weer te geven.Zo zoubijvoorbeeld een aristocraat een verfijnde, sierlijke hand hebben of wel een psychische hand en eenlandarbeider een ruwe (werk)hand ofwel een elementaire.

33CHIRONOMIE – DE VORM VAN DE HAND


GROTE OF KLEINE HANDENDe grootte van de hand vertelt hoe gedetailleerd je bent en over hoeveel tijd of aandacht je aan iets kuntgeven.

Grote handenJe bent snel tevreden en houdt van de kleine dingen des levens. Je hebt een ontspannenlevenshouding en wilt nooit opgejaagd of ergens toe gedwongen worden. Je gaat nauw-gezet te werk en bent heel goed in het uitwerken van details. Je overweegt goed voordat jeeen besluit neemt of tot handelen overgaat. Je bent een echte denker en hebt meestal eenverfijnd handschrift.

Kleine handenJe hebt een brede kijk op het leven, zowel privé als zakelijk. Omdat je situaties direct over-ziet kun je snel en intuïtief handelen. Je bent echter niet in details geïnteresseerd en kuntnogal slordig en eigengereid zijn. Je kunt ook aan zelfoverschatting lijden. Wel ben je flexi-bel, kan je goed organiseren en heb je ondernemingslust. Je handschrift is meestal grooten slordig.☛ Heb je knokige vingers dan ben je minder slordig en wel gedetailleerd. (Zie ook knokige vingers.)

Middelgrote handenJe hebt een evenwichtig karakter, bezit een praktisch oordeelsvermogen en bent eenbemiddellaar.

(De karaktertrekken van de eerder beschreven handtypen zijn in gematigde vorm aanwe-zig.)

Breedte van de palmDe breedte van de palm wordt gemeten van de duim tot aan de andere zijde van de palmen wordt in verhouding gezien met de lengte ervan.De lengte wordt gemeten vanaf de bovenste polsband tot daar waar de middelvinger begint.

Is de breedte:• Ongeveer gelijk aan de lengte : Gemiddelde palm• Meer dan de lengte : Brede palm • Minder dan de lengte : Smalle palm


Grootte van de handDe grootte van de hand wordt bepaald in verhouding met die van het hoofd. Plaats deholte van de hand, welke vlak bij het midden van de pols ligt, op je kin en leg je vingerstegen je voorhoofd.

Komen de vingers tot:

• Haarlijn : Grote handen• Midden van het voorhoofd : Middelgrote handen• Wenkbrauwen : Kleine handen


BREEDTE VAN DE HANDDe breedte van de hand laat zien of je een doener en extravert bent, of een denker en introvert.

Smalle handIntrovert, vergeestelijkt, terughoudend, heel gevoelig, kwetsbaar en romantisch. Jehebt gevoel voor kunst, bent bespiegelend en ruimdenkend en kunt zeer gevat zijn. Jebent een inventieve denker die goed kan plannen en organiseren. Je kunt wel snel ner-veus worden.

Heel smalle handen wijzen op geremdheid, overgevoeligheid en verlegenheid maar vaak ook op een

gebrek aan zelfvertrouwen.

Brede hand Je staat open voor de buitenwereld en bent aards gericht. Je bent een goede waar-nemer met een ruime belangstelling voor de mensen en dingen om je heen. Je bentdirect, rustig en nuchter. Je hebt een realistische levenshouding en een praktischeinstelling. Je bent een echte doener, voert iets snel uit en houdt ervan fysiek bezig tezijn.

Zijn de handen uitzonderlijk breed, dan gaat het vaak om een ongevoelig, zelfingenomen en niets

en niemand ontziend mens.

VORM VAN DE HANDPALMDe vorm van de handpalm en daarmee van de hand geeft een algemeen beeld van je levensinstelling en laatzien hoe je doorgaans reageert.

Vierkante palmJe bent goed in het ontwikkelen van praktische ideeën. Je bent fysiek zeer actief enenergiek. Je bent stabiel, plichtsgetrouw en rechtvaardig. Je houdt van orde en regel-maat en dus niet van te veel veranderingen. Je gaat accuraat en constructief te werk.Het is niet belangrijk dat je veel vrienden hebt maar wel een paar hele goede.

Rechthoekige palm Je bent goed in het bedenken van praktische oplossingen. Je opereert graag alleen,hebt veel fantasie en bent artistiek. In alles ga je ordelijk, nauwgezet en plichtsge-trouw te werk. In de omgang met anderen ben je spontaan, warm en vredelievend.

35CHIRONOMIE – DE VORM VAN DE HAND

☛

☛


Ronde handpalmJe bent rustig en bedaard. Je gaat onbevangen met mensen om, deelt graag je ideeënen bent behulpzaam. Je hebt meestal veel vrienden en houdt ervan nieuwe mensente ontmoeten. Je kunt je echter ook snel vervelen.

Trapezevormige palmJe bent een rusteloos type en altijd druk bezig. Je houdt van je vrij-heid en wil dingen ontdekken. Je bent een gevoelsmens die makke-lijk te beïnvloeden is. Je uit je gevoelens door actie te ondernemen,hebt verbeelding, reageert gevoelsmatig en bent soms onderhevigaan stemmingen. Je hebt leiderskwaliteiten maar houdt er niet vandat mensen jou zeggen wat je moet doen.

Spatelvormige palmJe bent energiek, vindingrijk, creatief en onderzoekend en wiltgraag fysiek iets neerzetten. Tegenover anderen kun je vurig,intuïtief en expressief zijn maar als je geremd wordt in je creati-viteit kun je bijzonder prikkelbaar worden.

Is het een smalle, spatelvormige hand dan wijst dat er op dat je je energie

gebruikt om dingen te bedenken. (Een smalle hand hoort nu eenmaal bij

denkers.)

Ruitvormige handDeze vorm wijst op een hyperactieve geest en op rusteloosheidwaardoor je je moeilijk kunt ontspannen. Je voelt je overal thuisen bent charmant, welbespraakt en levendig maar toch ookvoorzichtig.Verder heb je de eigenschappen van een spatelvormige palm.


Hoe smaller de bovenkant van de palm is des te extroverter men is.Hoe breder de basis des te lichamelijk actiever en ook de dikte ervan laatdat zien.

Hoe smaller de basis van de palm des te introverter men is.

☛


Standaardwerk Universele Handleeskunde - Magda van Dijk-Rijneke

Documents

Transcript of Standaardwerk Universele Handleeskunde - Magda van Dijk-Rijneke