Stadgids Nijmegen 2015 NL
30
Stadsgids Nijmegen inclusief Historische Stadswandeling
description
De stadsgids voor Nijmegen inclusief Historische stadswandeling
Transcript of Stadgids Nijmegen 2015 NL
StadsgidsNijmegeninclusief Historische Stadswandeling
Welkom in Nijmegen, de oudste stad van Nederland!
Ga mee op een reis door de tijd. Ontdek hoe de Romeinen en Bataven
hier al leefden en laat je meevoeren naar de Middeleeuwen met de
spannende legende van Mariken van Nieumeghen. Tot je uiteindelijk
aankomt in het heden waar je lekker kunt gaan shoppen in een van
de leuke speciaalzaakjes of moderne winkelcentra die de stad rijk
is. En natuurlijk sluit je de dag af op een terrasje, bijvoorbeeld langs
de druk bevaren Waal waar je kunt nagenieten van al het moois dat
deze dag je gebracht heeft. Dat moet zeker lukken want Nijmegen
heeft de grootste “terrasdichtheid” per inwoner van Nederland. Geen
terrasweer? Geniet dan na in één van de vele gezellige cafeetjes.
Ook op cultureel gebied heeft Nijmegen veel te bieden. De beziens-
waardigheden en musea zijn zeker een bezoek waard. En voor fietsers
en wandelaars vormt de omgeving van Nijmegen een waar eldorado.
Wij wensen jou een mooie ontdekkingstocht!
INHOUD
Cultuur & Historie in Nijmegen
Historische Stadswandeling
Musea in Nijmegen
Winkelen in Nijmegen
Uitgaan in Nijmegen
Ontdek het Rijk van Nijmegen
1
2
17
19
21
25
Tip: ontdek meer bijzondere locaties via vvvnijmegen.nl of download de gratis VVV app.
Welkom in Nijmegen
Station
Bijzonder gebouw
Bioscoop
Hotel
Parkeergarage
Parkeerplaats
Fietsenstalling
Fietsenstalling,overdekt
Voetgangersgebied;afgesloten voor (auto)verkeer
Weg met eenrichtingsverkeer
Historische Stadswandeling
4G
1522
18
21
2
10
11
23
12
E
3
Bezienswaardigheden
Waaggebouw
Protestants Weeshuis
Synagoge
Commanderie van St. Jan
St. Stevenskerk
Brouwershuis
Besiendershuis
Valkhofkapel
Barbarossaruïne
Kronenburgertoren
Rondeel
Bedriegertjes
Arsenaalpoort
Mariënburgkapel
Keuperstoren
Belvédère
Horeca
Fika
Café Daen
De Pannenkoekenboot
Pannenkoekenrestaurant
‘t Hoogstraatje
Koffiehuis de Heerlijckheid
Winkels
Stippels
Cappello
Anamorfosa
Musea
Natuurmuseum
De Bastei
Fietsmuseum Velorama
Museum Het Valkhof
muZIEum
Museumschip en
B&B Opoe Sientje
Museumbrouwerij De Hemel
Informatiecentrum
‘Nijmegen omarmt de Waal’
Luisterplek Spannende Geschiedenis Romeinen
Luisterplek Spannende Geschiedenis Middeleeuwen
Luisterplek Liberation Route
4
19
17
12
24
13
1
2
3
4
5
6
78
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
2324
A
B
C
D
E
F
G
H
14
15
D
C
F
B
H
A
16
9
8
20
67
De rijke cultuurhistorie van Nijmegen gaat tweeduizend jaar terug, toen de
Romeinen hier neerstreken en Nijmegen uitgroeide tot de grootste stad van
het toenmalige Nederland. Enkele eeuwen later koos keizer Karel de Grote het
Valkhof uit om er een paleis te bouwen, en werd het een van de belangrijkste
plaatsen van zijn rijk. In de eeuwen daarna kozen ook vele andere vorsten,
hertogen en keizers Nijmegen als domicilie. Vanwege de strategische ligging
was de stad vaak het middelpunt van strijd. De laatste keer gebeurde dat
tijdens de Tweede Wereldoorlog, toen de geallieerden per ongeluk de stad
bombardeerden. Behalve honderden doden werd ook een groot deel van
de binnenstad weggevaagd. Dankzij een geslaagde wederopbouw heeft
Nijmegen haar gezellige, levendige karakter kunnen behouden. De stad
ademt een gemoedelijke sfeer uit. Als je oog hebt voor het verleden, kun je
ruimschoots genieten van de rijke afwisseling aan cultuurhistorie die Nijmegen
je te bieden heeft.
Nijmegen heeft als oudste stad van het land
een rijke historie. De geschiedenis wordt
in de stad niet vergeten, maar gekoesterd
in prachtige historische gebouwen, parken
en musea. Wie zichzelf verwent met een
wandeling door Nijmegen, maakt een reis
door het verleden.
Nijmegen heeft een rijke geschiedenis. Een
historie die ver terug gaat in de tijd en haar
sporen heeft achtergelaten. Van belangrijke
plekken uit de Romeinse tijd , Middeleeuwen
en de Tweede Wereldoorlog zijn audio- en
videoverhalen gemaakt. Die spannende verhalen
kun je met je mobiel gratis downloaden op
spgs.nl , liberationroute.nl of
download de gratis Liberation Route Europe App.
Cultuur & Historie in Nijmegen
Spannende Geschiedenis en Liberation Route Europe
Waaggebouw
Luisterplek Liberation Route Europe in Valkhofpark
Lange tijd lag de stad opgesloten binnen haar eigen vestingmuren. Pas in
1874 mochten de muren worden gesloopt en kon aan uitbreiding worden
gedacht. Bovenop de dichtgegooide stadsgrachten werd een stelsel van
statige, brede singels aangelegd. Het Keizer Karelplein vormde daarin het
knooppunt. Te midden van het drukke plein zie je een bronzen Karel de Grote
op zijn eeuwig steigerende paard.
Je bevindt je hier in het prachtige stadspark, het
Kronenburgerpark, bekend van het liedje van Frank
Boeijen. De grote variatie aan boomsoorten (meer
dan 150!) en de hoogteverschillen maken het park
uniek voor Nederland. Hier is een gedeelte van
de stadsmuur bewaard gebleven, wat een goed
idee geeft van de indrukwekkende vestingwerken
die eens de stad hebben omgeven. Van rechts
naar links zijn te zien: de nooit afgebouwde St.
Jacobstoren (1525), het Rondeel (1527) en de
imposante Kruittoren (1425) .
Start: VVV Rijk van Nijmegen,
Keizer Karelplein 32h (Stadsschouwburg).
Bij het verlaten van de VVV via de hoofduitgang, zie je op de
Nassausingel vier beelden, die de vier jaargetijden uitbeelden.
Links, schuin aan de overzijde van de Nassausingel ligt het
Kronenburgerpark. Steek de Nassausingel over en loop naar dit
park.
De sculptuur op het plein is een monument voor
de in Nijmegen geboren, internationaal bekende
cineast Joris Ivens.
Loop het park door richting de vijver en
houd de vijver aan je rechterzijde. Aan
het einde ben je aangekomen op het
Joris Ivensplein.
Historische Stadswandelingtijdsduur circa 2 uur
10
10
11
11 2 zie plattegrond6
Kruittoren in het Kronenburgerpark
De Lange Hezelstraat was in de Romeinse tijd al
een belangrijke doorvoerweg. In de middeleeuwen
groeide deze uit tot de belangrijkste handelsroute
in de regio. Daarmee mag de Hezelstraat zich
met recht de oudste winkelstraat van Nederland
noemen. Als één van de eerste Nederlandse
steden verschenen hier in de dertiende eeuw al
Je loopt de Benedenstad in. Dat de naam refereert aan hoogteverschillen is hier
nog niet zo te merken, maar zal straks duidelijk worden. In de Begijnenstraat
wordt de middeleeuwse sfeer voelbaar. Links zie je het voormalige Arme
Borgeren Kinderen Weeshuis. Het dateert uit de 16e eeuw en kreeg in 1644
zijn huidige vorm. In 1817 veranderde de naam in Protestants Kinderen
Weeshuis . Het pand tegenover het weeshuis is de voormalige Gerefor-
meerde Kerk.
In de nieuwe gevel van pand nummer 30 is een originele plaquette met een
bierton gemetseld, die herinnert aan de tijd dat er veel brouwerijen in de
Benedenstad gevestigd waren.
De naam verwijst naar de haven die hier binnen de stadsmuren lag. Bij de
afbraak van de muren is de haven gedempt. Als je de straat oversteekt
en terugkijkt op de gevelrij zie je dat in deze straat meerdere oude
koopmanswoningen bewaard zijn gebleven.
Als de Oude Haven overgaat in de Lage Markt ga je nog verder terug in de
tijd. De meeste huizen hebben een bouwgeschiedenis die teruggaat tot de
16e eeuw. Aan de linkerzijde zie je na vijftig meter de St. Anthonispoort.
Dit is de enige overgebleven grote stadspoort van Nijmegen. Tegenover de
St.Anthonispoort zie je Huize Olifant.
Ga na ongeveer 200 meter linksaf (Begijnenstraat).
Ga aan het einde van de weg rechts (Oude Haven / Lage Markt).
Ga rechtsaf de winkelstraat in
(Lange Hezelstraat).
stenen huizen. De panden op nummers 50-52 geven hun middeleeuwse
geheimen prijs. De meeste gevels zijn daarentegen redelijk nieuw en stammen
uit de periode rond 1900. Wanneer je omhoog kijkt ontdek je hier boven de
gemoderniseerde winkelpuien een rijke en gevarieerde architectuur. De Lange
Hezelstraat is onderdeel van het beschermde stadsgezicht.
2
Stadsgids Nijmegen 7
Historische stadswandeling
Lange Hezelstraat
In de Nonnenstraat bevindt zich aan de linkerzijde de voormalige Joodse
synagoge uit 1756. Eén van de voorgangers was Isaac Presburg, die je later
op de wandeling nog tegen zult komen. De synagoge is in onopvallende stijl
gebouwd, omdat deze uiting van Joodse religie niet als zodanig herkenbaar
mocht zijn. Links naast de synagoge staat een Joodse school in oosterse
stijl uit 1873. Sinds 1913 heeft de synagoge verschillende functies gehad.
Tegenwoordig wordt het gebouw weer gebruikt als synagoge.
Op het pleintje staat een monument voor de in de
oorlog omgekomen Joodse Nijmegenaren.
Sla bij Huize Olifant rechtsaf de
Priemstraat in, je ziet de Stevenskerk
prominent in het zicht. Loop naar boven
naar een pleintje (Kitty de Wijzeplaats)
Sla op het pleintje linksaf
(Nonnenstraat).
Je loopt langs de machtige muren van de Stevenskerk . Al in 1254 is met
de bouw ervan begonnen. Tot in de 16e eeuw is men bezig geweest om de
kerk te verbouwen en uit te breiden. Als je om de kerk heen loopt zul je dan
ook verschillende bouwstijlen kunnen herkennen. De kerk en de toren zijn in
de Tweede Wereldoorlog flink beschadigd en later gerestaureerd. Zowel van
binnen als van buiten is de Stevenskerk een waardig monument voor de stad.
Keer om en loop over de Kitty de Wijzeplaats rechtdoor richting de
Ganzenheuvel. Na ongeveer 50 meter ga je linksaf de trappen op
richting het St. Stevenskerkhof.
3
3
5
5 zie plattegrond
Historische stadswandeling
8
Stevenskerk
Synagoge en Joodse School
Als de kerk open is,
loop gerust naar binnen.
Deel je foto op Facebook,
Twitter of Instagram met
#nijmegen of
#geldersestreken
Ook zie je het monument voor de burgerslacht-
offers van de Tweede Wereldoorlog en kom je
langs het moderne beeld van Moenen. Dit is de
duivel uit het beroemde middeleeuwse mirakelspel
Mariken van Nieumeghen. Mariken liet zich door
Moenen verleiden en leefde met hem zeven jaar
in zonde. Op de Nijmeegse Grote Markt kwam ze
tot inkeer. Na een zevenjarig verblijf in het kloos-
ter werden haar alle zonden vergeven en leidde zij
voortaan een deugdzaam en vroom bestaan. Moe-
nen zit symbolisch met zijn rug naar de kerk. Recht
voor je ligt het fraaie laat-gotische kerkportaal bij
de ingang van de kerk.
Stadsgids Nijmegen 9
Historische stadswandeling
@JF Gentenaar
5
Moenen
Naast Moenen staat de Latijnse School. Deze voorloper van het gymnasium
is in 1546 gesticht door de Apostelenkerk van Keulen. Jongens van goeden
huize kregen hier onderwijs. De katholieke inbreng verdween echter al snel
door de overname van het Nijmeegse stadsbestuur en in 1591 door de
protestanten. Wat wel nog herinnert aan de Apostolische stichters zijn de
beelden van de twaalf apostelen, de tekst van de tien geboden tussen de
vensters en de beelden van de vier kerkvaders boven de ingang. Ook zie je
vlak onder de dakrand gebeeldhouwde schedels en gekruiste knoken die
verwijzen naar de oorspronkelijke bestemming van deze plek: het kerkhof.
Aan de noordzijde bevindt zich een schilderachtige rij huizen die waarschijnlijk
vroeger onderdak boden aan de kanunniken, geestelijken die verbonden
waren aan de kerk. Ook deze huizen waren veertig jaar geleden totaal
verpauperd, en deden in het beste geval nog dienst als pakhuis. Rond 1970
zijn ze in oude stijl opnieuw opgebouwd.
Loop eventueel nog iets verder om de Stevenskerk.
zie plattegrond10
Twaalf apostelen op het Stevenskerkhof
1
Let op het verschil in bouwstijl tussen het pand boven de Kerkboog
en de Kerkboog zelf. De Kerkboog dateert uit 1542 en bevat nog veel
gotische elementen, zoals natuurstenen pilaren, een kruisbooggewelf en
gebeeldhouwde kopjes. Het pand erboven is amper een halve eeuw ouder
en ziet er totaal anders uit. In de topgevel zijn speelse, klassieke elementen
te herkennen. Met deze dramatische verschuiving van gotiek naar Hollandse
renaissancestijl is in een halve eeuw tijd voorgoed afscheid genomen van de
middeleeuwen. Niet geheel toevallig valt deze verschuiving ook samen met de
‘bevrijding’ van de Spaanse overheersing in de Tachtigjarige Oorlog.
In de middeleeuwen lag over de volle breedte van de huizenrij op de eerste
verdieping de Laeckenhal. Deze ruimte was 54 meter lang en vormde het
centrum van de textielhandel en de ontmoetingsplaats voor het gilde. De
begane grond was aan de kant van de markt open en vormde op deze
manier een zuilengalerij. Pas in 1542 werd de galerij dicht gebouwd. Enkele
natuurstenen pijlers van de voormalige galerij zijn nog in de gevelrij zichtbaar.
Loop onder de Kerkboog door, de Grote Markt op.
Loop wat verder de Grote Markt op. Er zijn diverse cafés en
restaurants te vinden.
Het Waaggebouw op de Grote Markt stamt uit 1612. In het rechtergedeelte
hing de officiële weegschaal, waarmee alle marktwaar werd gewogen. Door
de grote poort kwamen de kooplui met hun kar naar binnen. Door eenzelfde
poort aan de achterkant reden ze weer naar buiten. In de linkerhelft van het
Waaggebouw was het officiële Vleeshuis ondergebracht. Ter plekke werden de
dieren geslacht en ter verkoop aangeboden. Het onverkochte – en inmiddels
niet zo fris ruikende – vlees moest na twee dagen worden afgevoerd. Buiten
de stadspoorten werd het verkocht aan de minder bedeelden.
Midden op de Grote Markt staat
Mariken gescheiden van Moenen,
haar zonden te overdenken.
Het steegje even verderop heet
Vijfringengas. Dit verwijst naar de
ringen die Mariken als boete om haar
hals en armen moest dragen. Pas bij
de vergeving van haar zonden vielen
ze af. De vijf ringen zijn terug te
vinden om het paaltje dat de steeg
afsluit.
Historische stadswandeling
Mariken van Nieumeghen
Je loopt langs Café In De Blaauwe Hand. Dit is het oudste café van Nijmegen.
De naam heeft te maken met de Laeckenhal. Vooral het indigo-blauwe
pigment was voor de lakenververs moeilijk van de handen te krijgen. Met
blauwe handen kwamen ze daarom na het werk het café binnen.
Sla op de Grote Markt links van het Waaggebouw het steegje
in (Achter de Hoofdwacht).
41
1
zie plattegrond12
Neem een Fika!Lunch | Koffie | Wijn | Bier
Nieuw Scandinavisch lunchcafé
Van Broeckhuysenstraat 5www.fika-nijmegen.nl
gegeopend vanaf mei 2015
Lunch-Diner-DrinksWij serveren meer dan 25 speciaalbierenvan de tap en van �es!
Uiteraard is bij ons van fust een heerlijk Nijmeegs biertje van brouwerij De Hemel te verkrijgen!
18
17
Café In De Blaauwe Hand
Het oorspronkelijke gebouw stamt uit 1196 en ontleent zijn naam aan de
kloosterorde der Johannieters, die er in 1214 introk. Deze legendarische orde
van ridderbroeders legde zich vanaf de Kruistochten toe op de ziekenzorg.
Het gebouw is in de Tweede Wereldoorlog flink beschadigd en in de jaren
’70 van de vorige eeuw in zijn geheel gereconstrueerd. De Commanderie van
St. Jan biedt onderdak aan verschillende bedrijven zoals Brouwerijmuseum de
Hemel en Restaurant Plaats1.
Je komt uit bij een parkeerplaats op de Korenmarkt. Links zie je de
Commanderie van St. Jan .
Op nummer 33 woonde vroeger Isaac Presburg, voorganger in de synagoge
aan de Nonnenstraat. Zijn dochter Henriëtte trouwde in 1814 met de Duitser
Heinrich Marx. Hun zoon Karl werd wereldberoemd. Een andere dochter van
Isaac, Sophie, trouwde in 1820 met Leon Philips. Hun zoon Philip stichtte
samen met kleinzoon Gerard in 1891 een gloeilampenfabriek in Eindhoven.
Het Marxisme en de multinational Philips hebben dus dezelfde Nijmeegse
wortels! Beneden aan de Grotestraat zie je een nieuwe moderne waterkering,
gebouwd in 2009. Bij hoogwater kan de Benedenstad worden afgesloten.
Zo houdt de Benedenstad altijd droge voeten. In vroeger tijden maar ook
nog in de jaren 90 van de vorige eeuw werd de kade bij dit punt afgesloten
met keermuurschotten met paardenmest ertussen; een eeuwenoud beproefd
middel werkte nog prima.
Sla bij de Commanderie van St. Jan rechtsaf het steegje in naar
de Pepergas. Vervolgens kom je uit op de Grotestraat. Volg de
Grotestraat richting de Waal.
Let op: de Grotestraat heeft een flink hoogteverschil. Als je slecht ter been bent kun je ervoor kiezen in de Bovenstad te blijven en via de Burchtstraat richting het Valkhofpark te lopen (zie plattegrond).
4
Historische stadswandeling
Commanderie van St. Jan
De naam Steenstraat wijst op een zeer oude herkomst. Oud zijn in ieder geval
het Brouwershuis en het Besiendershuis . Het Brouwershuis stamt uit
de 16e eeuw (hoewel op de gevel het jaartal 1621 vermeld staat) en heeft
een mooie trapgevel. Even verder staat het eveneens met trapgevels getooide
Besiendershuis uit 1500. Rond 1900 was de Steenstraat lang niet zo statig als
deze twee huizen doen vermoeden. Het was er een luidruchtige bedoening
van bordelen, verdachte logementen en tapperijen.
In de jaren tachtig van de vorige eeuw is de Waalkade flink onder handen
genomen en heeft een forse toeristische impuls gekregen. Dat is onder andere
te zien aan de vele cafés, restaurants en terrasjes op de kade. Even verder
zijn in een vitrine van het Holland Casino de resten te zien van een Romeinse
vloerverwarming. Waarschijnlijk maakte het huis deel uit van een kleine
nederzetting uit de laat-Romeinse tijd (3e - 4e eeuw) .
Bijna onder aangekomen ga je rechtsaf (Steenstraat).
Ter hoogte van het Besiendershuis ga je linksaf, de Waalkade op.
Daarna ga je naar rechts.
Tip: rust even uit met een drankje aan de Waalkade. Het
gezicht van Nijmegen zal de komende jaren ingrijpend
veranderen door een aantal grote Waalprojecten.
Meer informatie hierover is te verkrijgen bij het
informatiecentrum ‘Nijmegen omarmt de Waal’.
Dit informatiecentrum kun je vinden in een boot
welke ten hoogte van het Holland Casino ligt.
6
6
7
7 zie plattegrond14
Besiendershuis
Deel je foto op Facebook, Twitter
of Instagram met #nijmegen of
#geldersestreken
@Go Short
Aan de achterkant van het Holland Casino is uit dezelfde periode een tientallen
meters lange muur gevonden. Een klein stukje daarvan is nog zichtbaar. Nog
verder op de Waalkade richting de Waalbrug staat, tussen enkele statige
17e-eeuwse huizen, de Stratemakerstoren. Deze maakte deel uit van de
middeleeuwse ommuring waarbij in de onderaardse gangen de nissen nog
te zien zijn waarin de kanonnen stonden die de nabije stadspoort moesten
verdedigen tegen de Spanjaarden . Sinds 1995 is de toren een museum
die momenteel gesloten is vanwege een verbouwing. Op deze plek zal vanaf
2016 De Bastei gevestigd zijn, een natuur- en cultuurhistorisch centrum.
Naast de toekomstige Bastei vind je het Nationaal Fietsmuseum Velorama.
Stadsgids Nijmegen 15
Pannenkoekenboot op de Waal
Je betreedt nu het beroemdste en belangrijkste stuk grond van Nijmegen: het
Valkhof. De Romeinen stichtten hier het Oppidum Batavorum (de ‘hoofdstad
der Bataven’), dat rond het jaar 70 door de Bataafse opstandeling Julius Civilis
in brand werd gestoken. In de laat-Romeinse tijd (3e-4e eeuw) lag hier een
militaire versterking. Keizer Karel de Grote bouwde hier aan het eind van
de 8e eeuw een palts (paleis), dat uitgroeide tot één van zijn belangrijkste
residenties. Zelfs de Noormannen hadden het Valkhof een winter in hun bezit.
Ook latere keizers van het Rooms-Duitse Rijk waren regelmatig te vinden op
het Valkhof. Keizer Frederik Barbarossa breidde de burcht in 1155 flink uit.
Deze burcht heeft vele eeuwen stand gehouden, maar viel in 1796 ten prooi
aan de slopershamer. De protesterende Nijmeegse burgerij heeft kunnen
bedingen dat in ieder geval de twee kapellen gespaard werden.
De St. Nicolaaskapel ook wel Valkhofkapel genoemd, stamt voor een
deel uit 1030 en is daarmee een van de oudste, nog bestaande stenen
gebouwen van Nederland. Het is bovendien een zeldzaam voorbeeld van
Byzantijnse architectuur in Noord-West Europa. Normaal hebben kerken
in onze streken een kruisvormige plattegrond. Byzantijnse kerken hebben
daarentegen meestal een vierkante, ronde of veelhoekige grondvorm.
Ga de brede trap op
(Veerpoorttrappen). Bovenaan
de trappen sla je linksaf het
Valkhofpark in via een trap.
8
8 9
@eliannejs
Deel je foto op Facebook, Twitter of
Instagram met #nijmegen of
#geldersestreken
zie plattegrond16
SINT NICOLAASKAPEL IN NIJMEGEN ( ca. 1030 ) Het oudste stenen gebouw in Nederland, dat nog voor dezelfde functie gebruikt wordt.
Bezichtiging en rondleiding Huwelijk Recital Expositie
SINT NICOLAASKAPEL IN NIJMEGEN ( ca. 1030 ) Het oudste stenen gebouw in Nederland, dat nog voor dezelfde functie gebruikt wordt.
Bezichtiging en rondleiding Huwelijk Recital Expositie
St. Nicolaaskapel
8
In het onder architectuur gebouwde Museum
Het Valkhof vind je één van de belangrijkste
collecties Romeinse kunst- en gebruiksvoorwerpen
van ons land. Voor het museum staat een
Godenpijler . Een eigentijds monument
gebaseerd op de in 1980 gevonden brokstukken
van een Romeinse Godenpijler, welke in het jaar
17 in de buurt van Kelfkensbos stond. De vondst
van de brokstukken van de Godenpijler betekende
voor Nijmegen de definitieve erkenning als oudste
stad van Nederland.
De granieten zuil bestaat uit tien delen met
teksten die verwijzen naar het verleden, citaten
die door de eeuwen heen over de stad zijn
geschreven. De zuil werkt tevens als Romeinse
zonnewijzer. Boven op de zuil zie je een bronzen
schildpad. Zijn schaduw wandelt langzaam over
het plein en staat symbool voor een lang leven.
Zijn vier poten staan voor de vier windrichtingen,
zijn schild voor bescherming.
Verlaat het Valkhofpark via de brug in de
richting van Museum Het Valkhof.
De St. Maartenskapel (of Barbarossaruïne) is gebouwd in 1155 en zat
aan de burcht vast. Als je van deze plek af in de richting van de St. Nicolaaskapel
kijkt en in gedachte de tussenliggende ruimte opvult, krijg je een indruk van
de grootte van de toenmalige burcht. Aan je rechterzijde, rechts van de twee
bankjes, stond de ruim dertig meter hoge woontoren of donjon.
Wat van de St. Maartenskapel rest, is eigenlijk alleen maar de halfronde apsis
en een klein deel van het koor. In de binnenmuur zie je een aantal bogen
waar een tussenvloer op rustte. Dat was de scheidslijn tussen een relatief
lage benedenkerk en een hoge bovenkerk. Ook voor deze kapel is ouder
bouwmateriaal hergebruikt. Zo zijn de marmeren hoekzuilen Romeins en de
daarop liggende kapitelen uit de tijd van Karel de Grote. Ook op het Valkhof
is in de Tweede Wereldoorlog flink gevochten. De bezetter had er stellingen
aangebracht om de Waalbrug te verdedigen. Wonder boven wonder zijn de
twee kapellen in het strijdgewoel gespaard gebleven.
Steek het park over naar de ruïne.
9
D
Stadsgids Nijmegen 17
Historische stadswandeling
Godenpijler voor Museum Het Valkhof
Je loopt hier over de stadswal. Door de uitvinding van het buskruit was de
stadsmuur uit de 15e eeuw kwetsbaar geworden en moest deze aan de
stadskant worden verstevigd met een dikke aarden wal. Daar loop je nu op.
Even verderop zie je nog een deel van de massieve muren met gewelfbogen
voor de weergang.
Aan het begin van de stadswal zie je aan de rechterkant een kiosk. Dit is
een voormalig tramhuisje uit 1911 en is een van de weinige overblijfselen
van het Nijmeegse tramverleden. De Nijmeegse tram werd beroemd door
lijn 2, die via Beek naar Berg en Dal liep en een hoogteverschil van tachtig
meter overbrugde. Vlak voor en na de oorlog was dit zogeheten ‘Bergspoor’
een nationale toeristische attractie. Je kunt vanaf hier op het midden van het
verkeersplein een standbeeld zien staan van keizer Traianus. Deze Romeinse
keizer schonk Nijmegen rond het jaar 104 het officiële marktrecht. Daardoor
werd Nijmegen de eerste stad op Nederlands grondgebied. Ook verleende hij
zijn familienaam (Ulpius) aan de stad, die vanaf dat moment Ulpia Noviomagus
ging heten. Ulpia Noviomagus lag enkele honderden meters ten westen van
het huidige stadscentrum.
Loop rechts om het museum heen, het Hunnerpark in.
16 zie plattegrond
Historische stadswandeling
18
Waalbrug
Het stadhuis stamt in deze vorm uit 1554. In die tijd was het een erg modern
gebouw met opmerkelijk veel elementen uit de vroege renaissance. Zo zie
je ‘klassieke’ beelden van keizers die Nijmegen groot hebben gemaakt. Op
grote medaillons staan allegorische voorstellingen van de 7 deugden: hoop,
liefde, geloof, moed, voorzichtigheid, eendracht en rechtvaardigheid. De
toegangsdeur is rijk versierd met houtsnijwerk. Naast het stadhuis ligt een
tweede poort. Dit is de Gedeputeerdenpoort uit 1663, die toegang gaf tot
de vergaderruimte van de Gedeputeerden van het gewest Gelre. De poort
is duidelijk bedoeld om te imponeren en vooral ook om af te steken bij zijn
‘stadse’ buurman. Het stadhuis is in de Tweede Wereldoorlog weliswaar
ontkomen aan het bombardement, maar is bij de bevrijding alsnog in brand
gestoken. In de jaren vijftig is het grondig gerestaureerd.
Loop via dezelfde weg het Hunnerpark weer uit. Sla rechtsaf (St.
Jorisstraat) en houd Museum Het Valkhof aan je rechterkant. Je
loopt nu op de St. Jorisstraat, het verlengde heet de Burchtstraat.
Loop een stukje de Burchtstraat in tot je aan je linkerhand het
stadhuis ziet
De oorspronkelijke 15e-eeuwse waltoren is halverwege de Gouden Eeuw
(± 1650) vervangen door deze toren in renaissancestijl. Je hebt vanaf de
Belvédère – de naam zegt het al – een schitterend uitzicht over de omgeving.
Aan de voet van de Belvédère zie je een Duits kanon, dat na de Tweede
Wereldoorlog is blijven staan en zijn loop nog altijd op de felbevochten
Waalbrug heeft gericht. De Waalbrug stamt uit 1936. Enkele jaren na de
opening werd de brug vanwege de oorlogsdreiging opgeblazen. In de oorlog
werd hij opnieuw opgebouwd. Tijdens de bevrijdingsactie van de geallieerden
(Operatie Market Garden) in 1944 bleef de brug miraculeus behouden,
volgens de verhalen door toedoen van de verzetsstrijder Jan van Hoof.
Houdt links aan richting Belvédère .16
Stadsgids Nijmegen 19
Historische stadswandeling
Hoogstraat 3 Nijmegen(024) 360 46 59www.hoogstraatje.nl
Op zoek naarde lekkerste pannenkoek?
20
Links aan de overkant van het plein, staat Concertgebouw De Vereeniging.
Het is in 1915 gebouwd door Oscar Leeuw, die op zijn beurt is geïnspireerd
door de beroemde architect Berlage (o.a. bekend van het Amsterdamse
Beursgebouw). Het overwegend bakstenen gebouw oogt massief, maar is
tegelijk ook speels door de levendige afwisseling van vormen.
De Marikenstraat vormt samen met de Moenenstraat dé nieuwe winkelstraten
van Nijmegen. Door gebruik te maken van het natuurlijke hoogteverschil in de
binnenstad heeft de Marikenstraat twee niveaus. De Marikenstraat komt uit
op het Mariënburgplein. Daar ligt de eeuwenoude Mariënburgkapel
waarin je het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis vindt. Na een grondige
facelift in 2000 is Mariënburg tot stand gekomen. Kenmerkend zijn de
gebouwen die naar voren hellen, met uitstekende wanden, gekleurde gevels
en aparte ramen.
Aan het einde van de Marikenstraat houd je rechts aan richting
het Koningsplein. Op het plein steek je over en ga je linksaf
(Ziekerstraat). Op het plein vind je de Bedriegertjes .
Vervolgens neem je de tweede straat rechts (van Welderenstraat).
Bij de Bisschop Hamerstraat sla je linksaf en kom je uit op het Keizer
Karelplein.
Loop een stukje terug en sla rechtsaf de winkelstraat met twee
niveaus in (Marikenstraat).
Loop rechts over het Keizer Karelplein terug naar de VVV. Je bent
aan het einde gekomen van deze wandeling.
14
14
12
12 D EB HC F4 A zie plattegrond20
Marikenstraat met Huis van de Nijmeegse Geschiedenis
Nijmegen is rijk aan musea en galerieën, met vaak toonaangevende
(wisselende) collecties. Bezoek één van de volgende locaties:
• Museum Het Valkhof biedt een grootse collectie Romeinse
archeologie, oude en moderne kunst.
• De Bastei , een natuur- en cultuurhistorisch centrum
(opent medio 2016).
• Aan de Waalkade bevindt zich het Nationaal
Fietsmuseum VELORAMA met een
collectie van circa 250 historische fietsen.
• In de Commanderie van St. Jan vind je
Museumbrouwerij de Hemel.
• De stad Nijmegen ligt middenin een
prachtige natuur. Meer informatie is te
verkrijgen bij het Natuurmuseum Nijmegen
en Bezoekerscentrum de Gelderse Poort .
(Verhuist medio 2016 naar De Bastei)
• In het muZIEum kun je op bijzondere
wijze kennismaken met het wonder van zien
en de onbekende wereld van het niet-zien.
Maak met een blinde gids een wandeling
door het absolute donker.
• Bij informatiecentrum ‘Nijmegen omarmt de Waal’ kunnen
bezoekers terecht voor informatie over projecten langs beide oevers
van de Waal.
• Het Museumschip Opoe Sientje ligt in de Lindenberghaven.
• Heb je interesse in kunst, bezoek dan een van de galerieën,
bijvoorbeeld Galerie Marzee (Lage Markt 3) of de steeds van locatie
wisselende Galerie Zeven Zomers.
Musea in Nijmegen
D
C
4
A
E
F
H
B
Stadsgids Nijmegen 21
www.museumhetvalkhof.nl
Adv_VVV_Gids_2013_MHV.indd 1 26-6-2013 16:11:09
D
Koffiehuis De Heerlijckheid
Tijdens uw wandeling vindt u in het hartje van de Oude Stad deze unieke zaak, waar sfeer, warmte en gezelligheid hoog in het vaandel staan. De Heerlijckheid, altijd iets extra’s bij de koffie en dé plek voor een goede lunch. Verder serveren wij een heerlijke high tea.
Stikke Hezelstraat 54 tel. 024 - 543501429
22
Graafseweg 32-34 Nijmegen tel: 024-323 8312 www.destadstuyn.nl
OPENINGSTIJDEN
Dinsdag tot en met zondag geopend vanaf 17.00 uurMaandag gesloten
Kijk voor ons menu en acties op onze website www.destadstuyn.nl
1e en 2e paasdag geopend
Houtstraat 28 6511 JN NiJmegeN tel. 024 - 322 92 82 www.cappello.Nl
cappelloHoedeN - tasseN - sJaals
22
23
21
Gezellige terrassen, moderne winkelcentra en knusse winkeltjes
maken Nijmegen, samen met de gemoedelijke sfeer, tot een stad waar
het goed toeven en winkelen is. De stad laat zien hoe goed oud en
nieuw samen kunnen gaan. Zo koop je modern design in de oudste
winkelstraat van Nederland om daarna in een hip loungecafé wat te
drinken.
Waar Nijmegen de oudste stad van Nederland is, mag de Hezelstraat
Neerlands oudste winkelstraat heten. Meer dan 100 winkels vind je in deze
van oorsprong Romeinse en nu nog als zodanig herkenbare middeleeuwse
centrumstraat die uitkomt op de Grote Markt. Breng ook een bezoek aan de
nieuwste winkelstraten van Nijmegen. Met de Moenenstraat is er een nieuwe
looproute door het centrum van Nijmegen ontstaan. In de Marikenstraat
vind je het nieuwste van het nieuwste op het gebied van mode, vrije tijd en
media.
Winkelen in Nijmegen
Stadsgids Nijmegen 23
Moenenstraat
De Brocanterie in de Lange Hezelstraat
Markten in Nijmegen
• Grote Markt: maandag en zaterdag van 9.00-17.00 uur
(16.00 uur in oktober t/m maart).
• Kelfkensbos: een groente- en biologische boerenmarkt
op maandag en zaterdag van 9.00-14.00 uur
(zaterdag vanaf 8.30 uur).
• Mariënburgplein: zaterdag van 10.00-17.00 uur een
boekenmarkt en regelmatig een kunst- en boekenmarkt.
• Rond de Stevenskerk: een hele bijzondere markt is de Nijmeegse
Lusemert (Vlooienmarkt) op maandag van 09.00-14.00 uur.
Bekende modemerken zijn grotendeels te vinden in de Broerstraat en
Burchtstraat. Maak liever een ommetje door de Benedenstad waar je
tal van winkeltjes met curiosa vindt. Hier tref je van alles, van antiek tot
culinair kookgerei, van design woonartikelen tot prachtige hoeden en van
snuisterijen tot handgemaakte sieraden. En wat dacht je van de ringstraten
zoals de Van Welderenstraat en de In de Betouwstraat die Nijmegen een
onderscheiding opleverden voor het meest diverse winkelaanbod. Wanneer
het weer je in de steek laat, kun je uiteraard ook overdekt winkelen. In hartje
centrum ligt winkelcentrum Molenpoort met zo’n 50 winkels.
24
Boeken KunstAntiquariaat In- /verkoop Galerie
Van Welderenstraat 416511 MC NijmegenTel. 024-6630486
Anamorfosa is een echt snoepwinkeltje voor de liefhebber van boeken en kunst. Wij hebben o.a.bijzondere uitgaven, eerste drukken, gesigneerde exemplaren en prentenboeken. In onze galerie wisselende tentoonstellingen van prachtige kunst.
24
Als ’s avonds de zon ondergaat, bruist het avond- en nachtleven
van Nijmegen. Keukenchefs uit de hele wereld openen gastvrij hun
gezellige restaurants.
Van Indiase curry tot Hollandse pannenkoeken en van Japanse sushi tot
Italiaanse steenovenpizza, in Nijmegen heb je het allemaal. Kies voor een
snelle smakelijke hap of ga uitgebreid tafelen bij een van toprestaurants die
Nijmegen rijk is. Wil je een typisch Nijmeegse lekkernij proberen, ga dan eens
op zoek naar een Nijmegenaartje of Marikenbrood.
Op het Koningsplein, Mariënburg, Molenstraat en Grote Markt kun je in de
schaduw van historische gebouwen gezamenlijk een glas drinken bij een van
de vele gezellige kroegen of cafés. Kies dan eens voor een speciaal biertje van
een van de bierbrouwerijen uit Nijmegen. In deze stad vol terrasjes is elke dag
van het jaar een ander café bezoeken geen enkel probleem.
Een nieuwe hotspot ten westen van het centrum is het Honigcomplex.
De voormalige Honigfabriek is een smeltkroes van jonge ondernemers,
verschillende (urban) sporten, kunst en cultuur en leuke evenementen. Je kunt
er top eten en drinken, winkelen, muziek maken en spullen laten timmeren.
Zeker het bezoeken waard!
Uitgaan in Nijmegen
Restaurant & Brouwerscafé de Hemel
Panorama van Nijmegen
Door de grote variëteit in theaters en podia kan elke avond een heerlijk
avondje worden. De schouwburg, het concertgebouw en verschillende
kleine theaters en podia laten je genieten van avondvullend vermaak. Naast
de grote bioscopen vertoont arthouse LUX bijzondere film-, theater, dans en
muziekproducties.
Aan de Waalboulevard kun je heerlijk langs de rivier flaneren of genieten van
een etentje of drankje met uitzicht op de Waal. Het Holland Casino Nijmegen
mag je zeker niet missen. Een sfeervolle ontmoetingsplaats waar spanning en
ontspanning hand in hand gaan. Precies op de plek waar ooit de Romeinen
dobbelden, kun je nu het geluk in het spel beproeven.
LUX
Vierdaagsefeesten op de Waalkade
Evenementen
Het hele jaar door kun je kennismaken met de vele evenementen die voor jong
en oud worden georganiseerd. Het bekendst is natuurlijk de Vierdaagse, maar
ook buiten deze week bruist de stad. Wie de verschillende evenementen zoals
Go Short Film Festival (maart), Internationaal Tangofestival (maart), Music
Meeting (mei), Marikenloop (mei), Romeinenfestival (juni), Gebroeders van
Limburgfestival (augustus), Sambafestival (september) en Zevenheuvelenloop
(november) bezoekt, krijgt een goede indruk van de diversiteit van het aanbod.
Nijmegen is jaarlijks in de derde week van juli even dé stad van Nederland als
de Internationale Wandelvierdaagse Nijmegen, met ca. 45.000 deelnemers uit
46 landen het grootste wandelevenement ter wereld, er plaatsvindt. Rondom
de wandelvierdaagse worden de Vierdaagsefeesten Nijmegen, het grootste
muzikale feest van Nederland, georganiseerd.
Kijk voor een uitgebreid overzicht op vvvnijmegen.nl.
Stadsgids Nijmegen 27
28
VVV Rijk van Nijmegen Keizer Karelplein 32h (Stadsschouwburg)
Meer informatie? vvvnijmegen.nl of download de gratis VVV app
Vragen? Neem contact op viatwitter.com/arnhem_nijmegenfacebook.com/[email protected]
Uitgave: Regionaal Bureau voor Toerisme Arnhem NijmegenBeeld: Jurjen Drenth e.a.Met dank aan: Ulpia Tekst Producties, Paul van der Heijden, Gemeente ArchiefGrafische verzorging: Mastarte© 2015. De inhoud van deze brochure is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Alle informatie is aan wijzigingen onderhevig. Aansprakelijkheid t.a.v. onvolledigheden of wijzigingen kan niet worden aanvaard
F
Het Rijk van Nijmegen heeft prachtige natuur. Enerzijds het
rivierenlandschap tussen Maas en Waal, Wijchen, Beuningen,
de Ooijpolder en Millingerwaard. Anderzijds het fascinerende
heuvellandschap waarin Beek-Ubbergen, Berg en Dal, Groesbeek en
Plasmolen-Mook verscholen liggen. Wil je een uitstapje over de grens
maken, ontdek dan Kranenburg op de draisine, een fietslijn op een
oud spoor.
Het Rijk van Nijmegen is een
ideaal gebied om te fietsen.
Ga op ontdekking met één
van de vele fietsroutes in de
omgeving. De regio Arnhem
Nijmegen heeft een fiets-
routenetwerk dat je de
mogelijkheid biedt een route
op maat uit te stippelen. Dat
is dus grenzeloos genieten
op de fiets! Een keer wat anders dan fietsen? Kies dan voor een mooie
tocht op de elektrische Waalscooter (waalscooter.nl).
Voor meer informatie over het fietsroutenetwerk, fietsarrangementen,
routes of het downloaden van kaarten ga naar lekkerfietsen.nl.
In het Rijk van Nijmegen zijn ook veel bezienswaardigheden en musea te
vinden. Bezoek bijvoorbeeld een van de volgende drie musea: Nationaal
Bevrijdingsmuseum 1944-1945 (Groesbeek), Afrika Museum (Berg en Dal)
of Museumpark Orientalis (Heilig Land Stichting). Ontspannen genieten van
de regio? Er zijn veel mogelijkheden, zoals een dagje in de thermaalbaden
van Sanadome of een wijnproeverij bij één van de wijnhoeves uit Wijndorp
Groesbeek.
Ontdek het Rijk van Nijmegen
www.wijnhoevedecolonjes.nl
ALLES OVER DE BINNENSTADCENTRUMNIJMEGEN.NL
OVERZICHT VAN CULTUUR, SHOPPEN, UITGAAN EN NOG VEEL MEER.
Koopzondag op iedere eerste en laatste zondag van de maand
Altijd gezellige activiteiten en evenementen Markt op maandag en zaterdag
RBT-15126-2-KZ-adv stadsgids_V4.indd 1 17-04-15 17:46
