Spring eruit met je sollicitatiebrief

Spring eruit met je sollicitatiebrief

Erik den Draak

Eburon Delft2011

ISBN 978 90 5972 495 2

Uitgeverij Eburon

Postbus 2867

2601 CW Delft

tel.: 015-2131484 / fax: 015-2146888

info@eburon.nl / www.eburon.nl

Vormgeving binnenwerk: Textcetera Rotterdam

Omslagontwerp: Studio Hermkens

© 2011 ERIK DEN DRAAK. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen

in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch,

mechanisch, door foto kopieën, opnamen, of op enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming

van de rechthebbende(n).

Inhoud

Inleiding 7

Deel 1 Hoe schrijf je een sollicitatiebrief die eruit springt? 9

Het uitgangspunt van je sollicitatiebrief 11De functie van een sollicitatiebrief 15Wie ben ik, wat kan ik, wat wil ik? 17Verdiep je in de organisatie waar je solliciteert 21Een stukje marketing van jezelf 23Zakelijke brief, persoonlijke stijl, realistische kijk 29Vermijd taalfouten 31Briefindeling 37Veel gemaakte fouten en sprookjes 45Aan de slag 51Digitaal solliciteren 59Curriculum vitae 65Omgaan met afwijzingen 69Voorbeelden 75

Deel 2 Praktijkvoorbeelden van sollicitatiebrieven 79

Voorbeeld 1 Open sollicitatie van een afstudeerder 81Voorbeeld 2 Sollicitatie van een student op een bijbaan 87Voorbeeld 3 Open sollicitatie bij een bureau voor werving en selectie 93Voorbeeld 4 Sollicitatie van een afstudeerder 99Voorbeeld 5 Sollicitatie van een ervaren manager 105Voorbeeld 6 Sollicitatie op een parttime baan 111Voorbeeld 7 Sollicitatie bij een gemeente via een bureau voor werving

en selectie 117Voorbeeld 8 Sollicitatie bij een middelgrote werkgever 125Voorbeeld 9 Sollicitatie bij een gemeente 131Voorbeeld 10 Sollicitatie op een functie via een uitzendbureau 137Nawoord 143

Inleiding

Vrijwel iedereen die op zoek is naar een baan wil graag een goede sollicitatiebrief kunnen schrijven. Voor veel mensen is het schrijven van een goede sollicitatiebrief een hele uitdaging. De brief is een belangrijk middel in de communicatie met je toekomstige werkgever en deze ‘eerste indruk’ moet zo goed mogelijk zijn.

Je kunt een sollicitatiebrief schrijven op een personeelsadvertentie of zonder dat er een concrete vacature is. Dat laatste heet een open sollicitatie. Veel mensen sturen een open sollicitatie aan een organisatie die hun interesse heeft of die ze hebben leren kennen op een banenbeurs of in een almanak.

Je stuurt je sollicitatiebrief per post of per e-mail naar de werkgever. Of misschien ga je ’m wel brengen. Je stuurt een brief voor een bijbaan of je eerste echte baan. Soms solliciteer je op ‘the last stop before the top’. Hoe dan ook, deze brief is belangrijk. Het is dus niet zo verwonderlijk dat veel mensen op zoek zijn naar het beste recept voor een sollicitatiebrief.

Bestond het maar. Kon je maar in enkele woorden uitleggen hoe je een sollicita-tiebrief schrijft die altijd werkt, dan was dit boek niet nodig. Maar het schrijven van een goede sollicitatiebrief is moeilijk, onder andere omdat ‘een goede solli-citatiebrief’ er elke keer weer anders uitziet. Wat ‘goed’ is verschilt per sollicitant, maar – om het nog maar wat lastiger te maken – ook per functie en (aanstaande) werkgever.

Er doen veel verhaaltjes de ronde over goede sollicitatiebrieven. Bijvoorbeeld dat je een alinea nooit met ‘ik’ zou mogen beginnen. Of dat een brief belangrijker is dan je cv. Het is begrijpelijk dat zulke verhaaltjes ontstaan. Waar behoefte is aan houvast, is de bereidheid om deze regels op te volgen vaak groot. Het is echter maar de vraag of deze regels altijd kloppen. Kritisch zijn en zelf nadenken is bij het schrijven van sollicitatiebrieven erg belangrijk.

Natuurlijk zijn er wel handvatten te geven, anders was dit boek overbodig geweest. De adviezen die ik geef, helpen om een goede sollicitatiebrief te

8 schrijven. Met deze adviezen ben je in staat een sollicitatiebrief te schrijven die eruit springt. Wie serieus werk maakt van zijn sollicitatiebrief zet een goede eer-ste stap in het sollicitatieproces, die er uiteindelijk toe moet leiden dat je de baan van je dromen vindt.

Deel 1

Hoe schrijf je

een sollicitatiebrief

die eruit springt?

11

Het uitgangspunt van je sollicitatiebrief

Je springt eruit met je sollicitatiebrief als duidelijk blijkt dat je ‘m niet schrijft

voor jezelf, maar voor de lezer.

Een sollicitatiebrief is een presentatie van jezelf die wordt afgesloten met een verzoek.

Je schrijft een sollicitatiebrief als reactie op een advertentie voor een baan. Je laat daarmee aan de werkgever weten dat die baan je leuk en interessant lijkt en dat je er graag met de werkgever over wilt praten. Je wilt door die werkgever uitgenodigd worden voor een sollicitatiegesprek en als je elkaar daarin weet te bereiken, zul je voor (waarschijnlijk) vele jaren een belangrijke relatie aangaan met die werkgever. Als alles goed uitpakt, word je zijn werknemer. Je komt dan de beste uren van de dag bij hem, gaat alleen op vakantie als hij dat goed vindt en je krijgt voor dat alles een salaris waarvan je in je levensonderhoud gaat voor-zien. Soms rijd je zelfs in zijn auto, spaar of leen je geld bij hem en in een enkel geval woon je zelfs in zijn huis. Geen wonder dat aan de sollicitatiebrief zo veel waarde wordt gehecht.

Maar er is nog iets anders dan alleen maar de spanning over het aangaan van zo’n belangrijke relatie. Immers, bevalt de werkgever niet, dan zoek je een andere. En daar zit ’m nou net de kneep, want banen zijn schaars. Er zijn vrijwel altijd meer mensen die een baan zoeken dan beschikbare banen. In sommige sectoren of in tijden van economische crisis zijn er zelfs véél meer baanzoekers dan banen. En om alles nog maar wat erger te maken zijn er vooral weinig leuke banen.

Heb je dan eindelijk zo’n advertentie voor een leuke baan gevonden, dan wil je die ontzettend graag hebben. Maar je ziet het al voor je. Als je je ogen sluit zie je in je verbeelding een personeelsfunctionaris die tot ’s avonds laat onder

DEEl 1 HOE SCHRIjf jE EEN SOllICITATIEBRIEf DIE ERUIT SPRINgT?

12 een gloeilampje honderden sollicitatiebrieven doorworstelt. Je bent niet alleen, maar je hebt ook een wat gespannen verhouding met het gezelschap waar je in verkeert. Allemaal willen jullie dezelfde baan. Je vreest de concurrentie, zowel kwalitatief als kwantitatief. En allemaal gebruiken jullie dat ene communicatie-middel: de sollicitatiebrief.

Van dat moment, dat je brief op het bureau van de selecteur ligt, hangt dus alles af. Nou ja, niet helemaal alles, maar daar kom ik nog op terug. Die ene brief is nu jouw spreekbuis naar de organisatie, jouw middel om te laten weten dat jij degene bent die het liefst van iedereen die baan zou hebben. Het liefst zou je je hart laten spreken en schreef je in koeienletters:

“Ik wil die baan!”

Maar ja, dat werkt niet, dat kan ik je nu al vertellen. Maar wat werkt dan wel? Hoe gebruik je dit moment, deze brief, optimaal zodat jij degene bent die dadelijk de selecteur in de ogen mag kijken om je verhaal te vertellen?

Onzekerheid is de plaaggeest van iedere sollicitant. En waar onzekerheid is, doemt altijd een antwoord op. Zo bezien is het niet verbazingwekkend dat er talloze ver-halen en theorieën de ronde doen over hoe een sollicitatiebrief eruit moet zien. Veel van deze verhalen hebben ook het papier gehaald in boekvorm of anders-zins. De schrijver, niet zelden bogend op jarenlange ervaring en getooid met een academische titel, vertelt zonder blikken of blozen dat je sollicitatiebrief er zus of zo uit moet zien. Helaas is niet alles helemaal waar. En vaak zit de denkfout, dezelfde denkfout die ook veel sollicitanten maken, al helemaal aan het begin.

De belangrijkste fout die je kunt maken bij het schrijven van een sollicitatiebrief is dat je te veel uitgaat van jezelf en te weinig van de lezer.

Ik heb veel sollicitatiebrieven gezien die in geuren en kleuren vertellen over de kwaliteiten van de schrijver. Vervolgens roept de sollicitant zichzelf uit tot de meest geschikte kandidaat voor de functie en sluit nog nèt niet af met de vraag wanneer hij of zij kan beginnen. Waarschijnlijk vindt de sollicitant de brief nog geweldig ook.

Maar stel je nou eens voor dat je zo iemand in een andere situatie zou tegen-komen. ‘Wat een blaaskaak’ is nog wel het vriendelijkste dat je zou denken.

HET UITgANgSPUNT VAN jE SOllICITATIEBRIEf

13Of verplaats je eens in de lezer van de brief. Wat moet je nou met een hele serie sollicitanten die zichzelf allemaal tot de beste kandidaat voor de baan uitroepen? En dat soms nog op drie kantjes A4 ook.

Schrijf de brief voor de lezer

Een recruiter of personeelsfunctionaris die een sollicitatieprocedure is gestart, is op zoek naar een geschikte werknemer voor een vacante functie. Namens de organisatie waar hij voor werkt zal hij een zakelijke transactie aangaan met de persoon die in de ogen van de organisatie de functie het beste kan vervullen: een arbeidsovereenkomst. Omdat de hele procedure, de aard van de beoogde relatie en de overeenkomst zakelijk zijn, zul je daarop in je benadering moeten anticiperen.

De voorbeelden en aanwijzingen in dit boek zijn allemaal geschreven met dit uitgangspunt in het achterhoofd. Maak het de recruiter gemakkelijk door een overzichtelijke, beknopte brief te schrijven. Presenteer jezelf op een zakelijke manier. Enthousiast mag, maar niet te gretig en al helemaal niet slijmerig. Houd in gedachten dat de uitkomst van het sollicitatieproces een zakelijke overeen-komst is; blijf in de brief dus ook zakelijk.

Hoezeer je ook je best doet en wat sommigen je misschien ook willen laten geloven, een sollicitatiebrief die eruit springt, is nog geen garantie op de baan van je dromen. Je ‘business’, je doel, op dit moment is het vergroten van je kan-sen. Neem een passende vacature als begin en maak een goede sollicitatiebrief; daarmee vergroot je je kansen op een uitnodiging voor een sollicitatiegesprek.

De weg naar het doel

passende vacature+

een sollicitatiebrief die eruit springt=

grotere kans op een uitnodiging voor een sollicitatiegesprek

15

De functie van een sollicitatiebrief

Je springt eruit met je sollicitatiebrief wanneer hij zakelijk is, met een uitnodigende

persoonlijke ‘touch’ en wanneer je een reëel beeld van jezelf geeft.

Weet je waar een selecteur het eerst naar kijkt als hij een sollicitatiebrief in han-den krijgt? Naar het bijgesloten curriculum vitae. En dat is niet alleen omdat de meeste sollicitatiebrieven oervervelend beginnen met:

“Naar aanleiding van de advertentie in De Volkskrant van afgelopen zaterdag waarin u adverteert …”

Natuurlijk word je na het lezen van enkele van zulke brieven heel moe en ga je ‘scannen’. Maar de belangrijkste reden dat selecteurs eerst kijken naar het cv is dat daarin staat wat de sollicitant te bieden heeft aan opleiding en werkerva-ring. Alleen op basis daarvan zal een selecteur besluiten of je een interessante kandidaat voor de functie bent. Goed beschouwd is een sollicitatiebrief eigenlijk niet veel meer dan een aanbiedingsbrief van je cv. In de brief staat alleen wat de selecteur al weet: dat je de advertentie gevonden hebt, dat je belangstelling hebt voor de functie en dat je graag op sollicitatiegesprek wilt komen.

Achterwege laten dan maar, die brief?

Nee! Een sollicitatiebrief is wel degelijk belangrijk. Het achterwege laten van een sollicitatiebrief bij een cv, of je dat nou opstuurt per post of per e-mail, maakt een ongeïnteresseerde indruk. Alleen al dáárom is het belangrijk dat je een mooie brief meestuurt. Het opsturen van een cv zonder begeleidende brief