Hanzehogeschool Groningen

Voorwoord

In blok 2.4 is er een sportstimuleringsplan ontwikkeld voor de wijk Noorderpark in Assen door zes sportconsulenten: O. Bont, J. Jager, W. Blaauw, M. Heida, E. Water en T. Wiefferink. In dit plan staan de jongeren centraal. Vanuit een uitgebreide analyse is er een concreet sportstimuleringsplan weergegeven. Met dit nieuwe plan kan de wijk Noorderpark in Assen zich profileren en verder ontwikkelen.

Wij willen de gemeente Assen bedanken voor de input die zij ons hebben gegeven om dit plan te kunnen ontwikkelen. Ook willen wij de docenten en mensen in het werkveld bedanken die ons hebben geholpen met de input voor dit verslag.

1

Inhoudsopgave

Voorwoord.............................................................................................................................................1

Inleiding..................................................................................................................................................3

Probleemanalyse....................................................................................................................................4

Probleemstelling................................................................................................................................4

Lokale ontwikkelingen........................................................................................................................4

Doelstellingen.........................................................................................................................................6

Doelgroep & acties.................................................................................................................................8

Samenwerkingen & aanpak..................................................................................................................10

Samenwerking..................................................................................................................................10

Fasering acties..................................................................................................................................11

(Marketing)communicatie................................................................................................................12

Financiering......................................................................................................................................12

Evaluatie...............................................................................................................................................14

Nawoord...............................................................................................................................................15

Bibliography.........................................................................................................................................16

2

Inleiding

In het eerste hoofdstuk van het sportstimuleringsplan komt de probleemanalyse van de wijk Noorderpark in Assen aan bod. Hier staan enkele ontwikkelingen in die op het huidige moment daar spelen. Ook de verbindingen tussen diverse beleidsterreinen staat weergegeven. Vervolgens zijn de doelstellingen voor deze wijk SMART geformuleerd. Er is in het derde hoofdstuk een doelgroep gekozen en daar zijn verschillende acties aan gekoppeld. Door onderzoek en een analyse te maken kwam er een geschikte doelgroep voor het sportstimulering wat is samengesteld. Hier zijn enkele stakeholders gevraagd en zijn er trends en ontwikkelingen binnen de beweegcultuur geschetst. Daarna verschijnt er een hoofdstuk over samenwerking en de aanpak die is bedacht voor de wijk. In dit hoofdstuk staan onderbouwde adviezen voor de ontwikkeling van beleid en plannen. Ook is er een strategisch implementatieplan opgesteld. Als laatste in het sportstimuleringsplan wordt er geëvalueerd over de kwaliteit van het sport- en beweegaanbod met betrekking tot de klanttevredenheid.

3

Probleemanalyse

ProbleemstellingBinnen het Noorderpark zijn er te weinig mogelijkheden voor volwassenen om ongeorganiseerde sport te beoefenen. Dit zorgt ervoor dat de omgeving van het Noorderpark niet zo beweegvriendelijk is als gewenst, wat kan leiden tot inactieve buurtbewoners. Een inactieve leefstijl zorgt op de lange termijn voor een toename van obesitas in de regio (Boxtel & Repelaer, 2004). Obesitas kost wereldwijd inmiddels 1,6 biljoen euro: dit is bijna evenveel als een oorlog of als de maatschappelijke kosten van roken. (McKinsey&Company, 2014)

Lokale ontwikkelingenOp dit moment staat de buurt Noorderpark bekend als één van de meest stabiele buurten van de gemeente Assen. Dit kwam naar voren in het gesprek met Rutger Mulder, kenner op het gebied van Sportstimulering in Assen. Dit komt onder andere doordat er 60% van de mensen al langer dan 10 jaar in deze buurt woont. Hier komt naar voren dat mensen graag in het noorderpark wonen aangezien er weinig tot geen overlast is. Binnen het buurthuis zijn er een aantal mogelijkheden om activiteiten te organiseren. Binnen het Noorderpark wordt 44% van de huishoudens gerund door één persoon.

Buurtteam Noorderpark

Het komende half jaar wil het buurtteam hard werken aan hun bekendheid. Voor de inwoners van het Noorderpark is het belangrijk dat zij bekend zijn met de personen die het buurtteam vormen en hoe zij met deze personen in contact kunnen komen. Onder de naam Mijn Buurt Assen wordt samengewerkt met de gemeente en woningcorporatie Actium. Samen trekken zij op bij de plannen Oude-Molenbuurt.

Samen met wijkbewoners, vrijwilligers en andere organisaties willen ze activiteiten voor alle inwoners organiseren die passen bij Noorderpark. Hierover gaan ze op korte termijn in gesprek met Noorderparkers! Het buurtteam is te vinden in de Componist aan de Paganinilaan en het Buurt Informatie Centrum aan de Troelstralaan. Elke dinsdagmiddag is er spreekuur van 14.00-15.00 uur in de Componist. Dan schuift ook de wijkagent aan.

Het Buurtteam Noorderpark bestaat uit Gea Smith, Sebastien Sabange, Philip Nanuru, Wieger Weening, Cynthia Crain en projectleider Simon Cats.

Cruyff Court

Momenteel is er in de wijk Noorderpark een zogenaamde ‘Cruyff Court’ te vinden. Dit is een voetbalveld, opgezet door de Johan Cruyff Foundation, met als doel om het aloude trapveldje dat verdwenen is terug te brengen naar de wijk (Cruyff Courts, 2015). In principe is de aanleg van een Cruyff Court een fantastische investering: echter is in een gesprek met wijkconsulent Rutger Mulder is naar voren gekomen dat er niet het maximale uit de Cruyff Court gehaald wordt aangezien de ligging niet optimaal is.

4

5

Fitnesstuin

Er wordt door een buurtbewoonster in samenwerking met de buurtconsulent een fitnesstuin gerealiseerd. Dit wordt gedaan na vele signalen van buurtbewoners, die aangaven dat zij graag meer beweegmogelijkheden in de wijk zouden willen. De buurtbewoonster heeft ervaring met het aanleggen van fitnesstuinen: in Spanje, waar zij de helft van het jaar verblijft, heeft zij een fitnesstuin gerealiseerd wat een erg groot succes is gebleken. Aankomende zomer wordt de fitnesstuin gerealiseerd. De fitnesstuin is bedoeld voor ouderen en de plaats van deze beweegvriendelijke beweegplaats is al bepaald: naast het multifunctioneel centrum.

Multifunctioneel centrum

In Noorderpark is een multifunctioneel centrum dat tien jaar geleden is gerealiseerd. In dit centrum worden activiteiten voor ouderen georganiseerd, zoals klaverjassen, bingo en biljarten. Deze activiteiten zijn er vooral op gericht om de eenzaamheid onder ouderen te verkleinen. Daarnaast proberen zij de inburgering binnen de wijk te vergemakkelijken en de sociale cohesie te vergroten door Arabische lessen en inburgeringscursussen aan te bieden.

Sportvereniging

In het Noorderpark zitten een aantal verenigingen waar georganiseerde sport wordt aangeboden. Een voorbeeld hiervan is de Asahi budo, dit is een dojo waar vechtsporten worden beoefent. Daarnaast is er nog een Sport & Welness center en zit net buiten de buurt een sportvereniging genaamd Voetbalvereniging LTC, dit is een zaterdag vereniging uitkomend in de eerste klasse.

Conclusie

De bewoners hebben te kennen gegeven dat zij behoefte hebben aan meer mogelijkheden om ongeorganiseerde sporten te beoefenen. Indirect is dit een teken van de bewoners dat zij graag de beweegvriendelijkheid binnen de wijk willen vergroten. Om dit te doen is de mogelijkheid tot het aanleggen van een looproute een uitstekende manier om aan de wensen van de bewoners te voldoen.

Om de looproute tot een succes te brengen is het van belang dat deze route aan een aantal randvoorwaarden voldoet. Deze voorwaarden zijn:

- Veiligheid van de lopers voorop stellen- Aangename looproute creëren in een fijne omgeving- Centrale ligging van de looproute- Looproute langs andere beweegmogelijkheden zoals de Cruyff Court en de fitnesstuin

6

Doelstellingen

Er zijn in de wijk Noorderpark niet genoeg voorzieningen om ongeorganiseerd te kunnen bewegen en sporten. Er is een Johan Cruyff court aanwezig, maar aangezien deze naast een drukke weg ligt en deze niet centraal in de wijk gelegen is, wordt er niet optimaal gebruik gemaakt van de Cruijff Court. Er wordt in de zomer volgens Christiaan Bal, professional op het gebied van sportstimulering in Assen, een fitnesstuin gerealiseerd en deze komt op een gunstige plek te liggen midden in de wijk. De fitnesstuin zal grenzen aan het wijkcentrum ‘De Componist’. Het doel is: door middel van het ontwikkelen en aanleggen van een (hard)looproute de ongeorganiseerde sportparticipatie van de volwassen inwoners van Noorderpark in Assen verhogen met 10% ten opzichte van 2015. Daarnaast is het een doel om de drempel om het wijkcentrum te bezoeken voor ouderen te verlagen. Dit gaat gebeuren door extra veiligheid te bieden door middel van voorrang te verlenen aan personen die gebruik maken van het aangelegde looppad.

Uit een peiling voor de inwoners van de wijk Noorderpark werd er aangegeven dat er behoefte was aan meer faciliteiten of mogelijkheden om ongeorganiseerde sporten te beoefenen. Echter is dit nu nog niet geval waardoor er bestaat dat de populatie in de wijk lichamelijke inactiviteit vertoont. Op dit moment is volgens (NNGB) het percentage ervan erg laag namelijk : 49,1 % . Ook is het buurtsportteam niet erg bekend onder de inwoners. Dit zorgt ervoor dat het contact niet optimaal is. Dit is toch erg van belang voor de inwoners. De hoofddoelstelling luidt als volgt :

Het doel is om in 2016 de sportparticipatie van volwassenen verhogen met 10 % in de wijk Noorderpark door middel van de Johan Cruyff court en de aanleg van een (hard)loop park en fitnesstuin.

Subdoelstelling :

In 2016 werken aan het contact en bekendheid tussen het buurtsportteam en inwoners van de wijk Noorderpark.

Deelname Cruyff Court met 10% vergroten door de looproute langs de Cruyff Court aan te leggen, waardoor mensen met kinderen hierlangs komen.

Veiligheid en daarmee sociale cohesie binnen de wijk vergroten door de drempels voor ouderen om naar het buurtcentrum te komen verlagen.

7

Afbeelding 1: plattegrond looproute

De volledige route wordt 4,5 kilometer. Daarnaast zijn er twee alternatieve routes. Deze routes gaan grotendeels langs dezelfde route als de reguliere, maar dan wordt er een deel van het parcours overgeslagen door gebruik te maken van de in het geel aangegeven zwartwatersweg. De noorderlijke route is 2,6 kilometer lang en de zuiderlijke route is 3 kilometer lang. Er is gekozen voor een kortere route om op deze manier ook lopers te trekken die 4,5 kilometer te lang vinden of de route puur gebruiken als middel om van A naar B te komen.

8

Doelgroep & acties

In deze paragraaf wordt besproken wie er nu precies tot de doelgroep hoort en wat de kenmerken van deze personen zijn. Daarnaast zal er ook gekeken worden of er al wat eerder voor deze doelgroep gedaan is en zal er een koppeling gelegt worden met de oorzaken van het probleem en vervolgens kunnen er acties bedacht worden.

Wie is de doelgroep?De doelgroep bestaat uit volwassenen die graag vaker in een ongeorganiseerd verband wil sporten. Dit is een erg brede doelgroep, dit komt omdat het de bedoeling is dat de acties die worden uitgevoerd door iedereen gebruikt wordt.

Kenmerken van de doelgroepDe doelgroep volwassenen wordt in dit geval verdeelt in twee verschillende groepen, Het werkzame gedeelte van de doelgroep heeft het over het algemeen te druk om zich bij een club aan te sluiten en gaat liever voor een flexibeler vorm van bewegen. Een groot aandeel in de niet werkzame groep beweegt ook liever in een ongeorganiseerd verband, dit omdat het vrijblijvend en minder gedwongen is. Zestig procent van de personen die in Noorderpark wonen, wonen hier al 10 jaar of langer. In Noorderpark wonen personen die net onder het gemiddelde verdienen, daarnaast wordt 44% van de huishoudens alleen gerund. Ook zijn er van de inwoners in Noorderpark 17% allochtoon dit is vergeleken met de rest van Assen niet veel. (Centraal Bureau voor de Statistiek, sd)In verschillende interviews met de inwoners komt naar voren dat de doelgroep wel actiever wil worden maar geen tijd/zin heeft om zich aan te sluiten bij een georganiseerde vereniging. Vervolgens is gevraagd wat de doelgroep dan graag wil doen, hier kwam veelal uit dat (hard)lopen het beste gewaardeerd werd.

Wat is er al gedaan voor deze doelgroep?Voor de jongere volwassenen (18 – 30 jaar) is er op dit moment een Cruyff Court, hier kan vrijblijvend gebruik gemaakt van worden. Daarnaast is er het plan om een fitnesstuin aan te leggen, deze wordt waarschijnlijk komende zomer gerealiseerd. Voor de oudere volwassene (65+) wordt er al veel gedaan door het buurtcentrum maar dit is allemaal in georganiseerd verband, er is bijvoorbeeld Beter Bewegen voor Ouderen, dit is elke week een uurtje waarbij er verschillende bewegingsactiviteiten worden aangeboden. Daarnaast is er ook een fietsclub waarbij er in de zomer lekker gefietst wordt met na afloop een kopje koffie gedronken wordt.Voor de personen tussen de 30 jaar en 65 jaar wordt er weinig tot niets georganiseerd, dit is ook de doelgroep die het minste tijd heeft doordat deze veelal fulltime aan het werk zijn.

Oorzaken en probleemHet probleem dat er is dat veel mensen in Noorderpark niet aan sport doet, maar dit wil in ongeorganiseerd verband wil doen. De oorzaak dat er te weinig aan ongeorganiseerde sport gedaan wordt komt omdat er weinig mogelijkheden zijn om dit te doen, wat betekent dat de buurt nog niet zo beweegvriendelijk is als dat de bewoners graag zouden willen zien. Een actiepunt van dit Doordat

9

de buurt meer beweegvriendelijker moet worden is dit een actiepunt van dit plan. Om het probleem te koppelen met de vraag naar meer ongeorganiseerde sportmogelijkheden zoals (hard)lopen is het een goed idee om een looproute aan te leggen die ook langs de verschillende sportaccomodaties zal lopen.

Eisen voor de actieVoordat de looproute gerealiseerd kan worden is het belangrijk de eisen op een rijtje te hebben. De eisen voor deze actie zijn:

- De route moet veilig zijn waarbij de lopers geen gevaar of obstakels hebben- De route moet aangenaam zijn in een fijne omgeving- De route zal een centrale ligging moeten hebben - De route zal langs de andere beweegmogelijkheden, zoals Balorig, de Cruijff Court en het

wijkcentrum lopen- Er zullen voldoende rustpunten in moeten zitten voor de ouderen

10

Samenwerkingen & aanpak

SamenwerkingOm de looproute tot een succes te maken zullen er een aantal dingen geregeld moeten worden, dit wordt gedaan aan de hand van verschillende samenwerking partners. Te denken aan:

- RunKeeper- Gemeente Assen- Wijkcentrum de componist

RunkeeperEr wordt een samenwerking aangegaan met de app RunKeeper. Binnen deze app kunnen allerlei verschillende variabelen zoals hartslag, loopsnelheid en het aantal afgelegde kilometers bijgehouden worden. Door een samenwerking met RunKeeper specifiek op de looproute te richten, kunnen hier exclusieve voordelen aan zitten, zoals dat RunKeeper begin – en eindpunt van de loper kan meten en coachingtips kan geven of de loper door de laatste meters kan coachen. De verwachting is dat door het gebruik van RunKeeper zal de drempel om gebruik te maken van de looproute verlagen en zal het meer mensen trekken.

Voor RunKeeper is de samenwerking interessant aangezien er tijdens de looproute reclame gemaakt kan worden voor de app, door bijvoorbeeld het ophangen van borden met de naam van de app erop. Ook kan er op de weg een RunKeeper logo aangebracht worden. Op deze manier heeft RunKeeper in Assen de mogelijkheid om hun doelgroep te bereiken door middel van de looproute.

Gemeente AssenEr zal samenwerking met de gemeente Assen geregeld moeten worden, om te zorgen dat de route zo herkenbaar mogelijk wordt. Hier zullen bijvoorbeeld verkeersborden moeten komen zodat auto’s weten dat de loper voorrang heeft. Ook zullen er pijlen op de grond moeten komen om aan te geven waar de route langs loopt.

11

Hoe wordt de doelgroep betrokken?De mensen uit de omgeving Assen hebben meermaals aangegeven dat zij graag meer mogelijkheden zouden willen zien in de buurt. Het aanleggen van een route die specifiek gericht is op ongeorganiseerd lopen speelt hier uitmuntend op in. Daarnaast zijn er veel hardlopers die gebruik maken van de app RunKeeper. Door een samenwerking met deze partij aan te gaan wordt de aantrekkingskracht van de looproute groter. Zo is het mogelijk dat een deel fanatieke hardlopers buiten Assen hoort over de hardlooproute, wat ervoor zorgt dat deze groep ook een kijkje gaat nemen bij de hardlooproute. Daarnaast is er voor de ouderen in de buurt een buurthuis. Het is van belang dat de looproute hierlangs zal komen. Op deze manier is het voor de ouderen veiliger om zich richting het buurthuis te begeven, aangezien zij overal voorrang zullen krijgen. Dit zal ervoor zorgen dat ouderen sneller en vaker naar het buurthuis zullen gaan. Op deze manier zal de aanleg van de looproute naast het primaire doel ‘sportparticipatie’ ook de sociale cohesie onder de ouderen vergroten.

Waar en wanneer vinden de activiteiten plaats?Door middel van een hardloopwedstrijd wordt de hardlooproute ingewijd. Na deze wedstrijd ligt er een parcours voor toekomstige hardloopevenementen, maar het hoofddoel van het parcours is het bieden van ongeorganiseerde beweegmogelijkheid. Dit betekent dat de activiteit iedere dag van het jaar beschikbaar is voor gebruik.

Fasering actiesHet beleidsontwikkelingsproces bestaat uit vijf stappen (Beleidsontwikkelingsproces, 2015). Deze stappen zijn als volgt:

1. signaleren t / m formuleren2. Kiezen van instrument3. Uitvoeren4. Handhaven5. Evalueren

Signaleren t / m formulerenDoor de buurtbewoners is meermaals aangegeven dat zij meer mogelijkheden zouden willen zien tot ongeorganiseerd beweegen. Daarnaast is in voorgaand onderzoek gebleken dat er in de omgeving Noorderpark meerdere mogelijkheden zijn om georganiseerde sporten te beoefenen, maar dat de omgeving niet voldoende mogelijkheden biedt tot ongeorganiseerd te sporten.

Kiezen van een instrumentOm de bewoners tegemoet te komen in hun wensen is er gekozen voor het ontwikkelen van een (hard)looproute.

UitvoerenOm de looproute te promoten wordt een kickoff gebruikt. De Kickoff bestaat uit een hardloopwedstrijd over het parcours.

12

HandhavenOm het gebruik van de hardlooproute te handhaven is het van belang dat de route praktisch en gebruiksvriendelijk is. Om dit te kunnen bieden, loopt de route langs verschillende beweegmogelijkheden. Op deze manier kan het bezoek van één van deze faciliteiten gecombineerd worden met het gebruik van de hardlooproute. Gebruiksvriendelijkheid wordt geboden door het aanbieden van voorrang voor de lopers op de looproute.

EvaluerenDe evaluatie zal één jaar na aanleg van de beweegroute gehouden worden.

(Marketing)communicatieOm te zorgen dat de buurtbewoners massaal gebruik gaan maken van de veilige looproute is er een grote kickoff nodig. De Kickoff bestaat uit een hardloopwedstrijd over het parcours. Hier zullen side-events georganiseerd worden, zoals een ballenbak voor kinderen en zal er een markt opgezet worden met kraampjes waar mensen aankopen kunnen doen. Om de markt op te kunnen zetten, zal de Cruijff Court gebruikt worden.

Tijdens deze wedstrijd zullen er een aantal nieuwe dingen ingevoerd worden om de betrokkenheid van het publiek te vergroten. Zo zullen de deelnemers de mogelijkheid krijgen om met gps te lopen. Hierdoor zullen de deelnemers live te volgen zijn op speciale wedstrijd app. De invoering van de app en het volgsysteem is een primeur in Nederland waardoor de hardlooproute direct op de kaart staat.

Daarnaast komen er op de route twee sectoren waar de pas frequentie wordt gemeten. Dit wordt gedaan door middel speciaal aangelegde sectoren met stoeptegels die de druk meten. De pas frequentie wordt zichtbaar op een beeldscherm aan het eind van de sector. Deze sectoren zijn blijven waardoor mensen aangemoedigd worden om te blijven sporten ook na de hardloopwedstrijd.

Daarnaast komt er via de app ook een lijst met snelste tijden. Daarnaast is er ook de mogelijkheid om subgroepen te maken. Hierdoor kunnen mensen bijvoorbeeld met vrienden de strijd aangaan waardoor er een soort competitie ontstaat waardoor mensen gebruik blijven maken van het parcours.

Deze drie innovaties zullen ervoor zorgen dat de looproute een blijvend succes word. Hierdoor zal de sportparticipatie onder volwassenen toenemen. Doordat ook de snelste tijden worden bijgehouden zal er ook meer contact ontstaan tussen de verschillende lopers.

FinancieringAanleg looproute

Een aantal jaar geleden is in Hout een hardlooproute aangelegd van 4,5 kilometer. De kosten hiervoor waren €160.000 (Hardlooproute Overijsselse Hout, 2010). Dit betekent dat de gemiddelde kosten van één kilometer (160.000 / 4.5 ≈) €36.000 zijn. Aangezien de looproute in Assen ook een alternatieve, kortere route biedt, komen hier ook meer kosten in beeld. De route van 4,5 kilometer gaat (36.000 x 4,5≈) €160.000 kosten. Daarnaast zal ook de zwartwatersweg deel uit moeten gaan maken van de looproute, aangezien de twee alternatieve routes via deze weg gaan lopen. De lengte van de zwartwatersweg is 1,1 kilometer. De aanleg van deze route gaat (36.000 x 1,1 ≈) €39.600 kosten.

13

De aanleg van de route gaat in totaal (36.000 x 5.6=) €201.600 kosten.

KickoffBovenop de kosten van de aanleg van de looproute zal de kickoff ook nog kosten. Na de aanleg van de looproute hoeft de weg niet meer afgezet te worden, maar het is van belang dat de bewoners op de hoogte worden gesteld van het evenement. Dit is een waarschuwing voor het grote aantal hardlopers, maar tevens een middel om potentiele deelnemers te werven.

De beoogde kosten zijn verwerkt in onderstaande tabel.

Kostenpost Geschatte kostenTijdsklokken €60,- (Sportprijzentotaal, 2015) Prijzen 1 medaille van 0.65 p.p (Sportprijzentotaal,

2015)Start – en finishpunten met lint etc. € 75,00 (Start Finish boog, 2014)EHBO-ers VrijwilligersDrinken Deal met AA mogelijkWater voor onderweg Geen kostenWaterbekertjes €10,- Vrijwilligers €0,- Muziekinstallatie voor start en finish €50,- (Woox Audio, 2015)

Tabel 1: kosten kickoff

14

Evaluatie

Aan het einde van 2016 zal er gekeken worden of de sportparticipatie van de volwassenen daadwerkelijk met 10% verhoogt is ten opzichte van 2015. Door middel van enquête en interviews in de buurt zal dit gemeten kunnen worden, ook kan er gekeken worden of deze stijging van de sportparticipatie komt door het aanleggen van een (hard)loop park en fitnesstuin. Daarnaast zal het complete proces geëvalueerd moeten worden. Dit wordt een jaar na de aanleg gedaan aan de hand van equetes onder de bewoners.

15

Nawoord

Wij als sportconsulenten hopen dat u met een goed gevoel kan terugkijken op het sportstimuleringsplan. Wij kijken terug op een fijne samenwerking en zijn trots op het eindresultaat. Daarnaast zou het fijn zijn als we u hebben weten te inspireren en kan de wijk Noorderpark in Assen het plan gebruiken om zichzelf te profileren en ontwikkelen.

Wij willen u nogmaals erg bedanken voor de opdracht en de input die wij van u mochten ontvangen. Wij hopen in de toekomst de samenwerking voort te zetten.

16

BibliographyHardlooproute Overijsselse Hout. (2010). Opgehaald van Omroep Flevoland:

http://www.omroepflevoland.nl/Nieuws/74472/lelystad-nieuwe-hardlooproute-in-overijsselse-hout

Start Finish boog. (2014). Opgehaald van All In Verhuur: http://www.allinverhuur.nl/spelmaterialen/opblaas-figuren/start-finish-boog.html

Beleidsontwikkelingsproces. (2015). Opgehaald van Actal: http://www.actal.nl/alternatieven/beleidsontwikkelingsproces-in-vijf-fasen/

Cruyff Courts. (2015). Opgehaald van Cruyff Courts: http://www.cruyff-foundation.org/cruyff-courts/cruyff-courts/

Woox Audio. (2015). Opgehaald van Verhuur Licht en Geluid: http://www.verhuur-licht-geluid.nl/wp-content/uploads/2013/09/Verhuurlijst-Woox-Audio-september-2013.pdf

Boxtel, M. v., & Repelaer, J. D. (2004). Invloed van inactiviteit op het ontstaan van overgewicht bij jongeren en hieruit voortkomende gezondheidsproblemen.

Centraal Bureau voor de Statistiek, H. P. (sd). Wetenswaardigheden, cijfers en statistieken over de wijk Noorderpark in Assen. Opgehaald van Ozoo: http://www.oozo.nl/cijfers/assen/noorderpark

McKinsey&Company. ( 2014). Overcoming obesity:An initial economic analysis. McKinsey Global Institute .

17