Sport en voeding

59
Programma - Relatie voeding en prestatie - Energie - KH – Vet – Eiwitten - Sponser Stapsport.com Frank Senders

description

Lecture Sport & Voeding

Transcript of Sport en voeding

Page 1: Sport en voeding

12-12-2012

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

Anja van Geelsportdiëtist

Programma

- Relatie voeding en prestatie- Energie- KH – Vet – Eiwitten- Sponser

Stapsport.comFrank Senders

Page 2: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Anja van GeelsportdiëtisteAnja van GeelsportdiëtisteAnja van Geelsportdiëtiste

Prestatie

Rust

Aanleg

Mentaal

TrainingGewicht

Vet%

Sportvoeding

Stapsport.comFrank Senders

Page 3: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Anja van GeelsportdiëtisteAnja van Geelsportdiëtiste

Basis training

3-echelon model

Stapsport.comFrank Senders

Page 4: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Anja van GeelsportdiëtisteAnja van Geelsportdiëtiste

Basis training

Stapsport.comFrank Senders

Page 5: Sport en voeding

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

ATP ADP + P

Energie

Energierijke verbinding2-3 seconden

Stapsport.comFrank Senders

ENERGIE

Page 6: Sport en voeding

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Aanvulling ATP

Anaëroob-CrP + ADP Cr +ATP (5-10 sec.)-Glucose + ADP Lactaat + ATP (40-90 sec.)

Aëroob-Glucose + ADP +O2 CO2 + H2O + ATP (45-60- min.)-Vet + ADP +O2 CO2 + H2O +ATP (onbeperkt)

Stapsport.comFrank Senders

Page 7: Sport en voeding

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Centrale rol van ATP

Stapsport.comFrank Senders

Page 8: Sport en voeding

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

KJ/min

370

fosfaten

glycolyse glycogeenafbraak

vetzuurverbranding125

250

010 s 1 min 10 min 100 min

Energiesystemen

Stapsport.comFrank Senders

Page 9: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Anja van GeelsportdiëtisteAnja van Geelsportdiëtiste

Energieverbruik

Anja van Geelsportdiëtiste

- Soort inspanning- Intensiteit van de inspanning- Duur van de inspanning- Frequentie van de inspanning- Lichaamsgewicht/samenstelling

Anja van Geelsportdiëtiste

Page 10: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Anja van GeelsportdiëtisteAnja van GeelsportdiëtisteAnja van Geelsportdiëtiste

-

Bijdrage brandstoffen

Stapsport.comFrank Senders

Page 11: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Anja van GeelsportdiëtisteAnja van Geelsportdiëtiste

Energieverbruik

Anja van Geelsportdiëtiste

Methoden- Directe Caloriemetrie meting- Hartfrequentie- Vo2-max- Tabellen- ……..

Stapsport.comFrank Senders

Page 12: Sport en voeding

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Energie in VoedingGezonde voeding Sportvoeding

Koolhydraten (4 Kcal) 40-50 % 60-70 % (7-10 gr/kg)

Vetten (9 Kcal) 30-40 % 20-30 %

Eiwitten (4 Kcal) 15 % 15 % (1,2-2 gr/kg)

Alcohol (7 Kcal) - -

Stapsport.comFrank Senders

Page 13: Sport en voeding

12-12-2012

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

Anja van Geelsportdiëtist

Brandstoffen

- Vetten- Koolhydraten

Stapsport.comFrank Senders

Page 14: Sport en voeding

12-12-2012

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

Anja van Geelsportdiëtist

Koolhydraten

-Snelle brandstof-Efficiënte brandstof

-10% minder O2 nodig-Beperkte voorraad

-Spierglycogeen 400 gram-Leverglycogeen 100 gram-Plasmaglucose 3 gram

Stapsport.comFrank Senders

Page 15: Sport en voeding

12-12-2012

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

Anja van Geelsportdiëtist

Uitputting koolhydraatvoorradenNa 45-60 min intensief sporten

Stapsport.comFrank Senders

Page 16: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Herstel koolhydraatvoorraden

Rust5 Dagen

Hersteltijd (uren)6 12 24 36 48

Langdurige belasting

Vet- + eiwitrijk dieet (Koolhydraatarm dieet)

16

12

8

4

0

20

24

Geen voedsel

Gly

coge

enge

halte

in d

e sp

ier

(g/k

g sp

ierw

eefs

el)

Koolhydraatrijk dieet

Stapsport.comFrank Senders

Page 17: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Anja van GeelsportdiëtisteAnja van Geelsportdiëtiste

Energieverbruik

Anja van Geelsportdiëtiste

Stapsport.comFrank Senders

Page 18: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Dorstlesser- 40-70 gram koolhydraten/liter- 280-600 mg electrolyten- isotoon-

Stapsport.comFrank Senders

Page 19: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

- + 150 gram KH/liter- geen electrolyten- hypertoon

Energy Drink

Stapsport.comFrank Senders

Page 20: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Werkelijkheid of illusie ?

Sportwater

Stapsport.comFrank Senders

Page 21: Sport en voeding

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Anja van Geelsportdiëtiste

Koolhydraten Energie(gram) (Kcal)

Dorstlesser 22 90

Energy Drink 54 220

Sportwater 0 0

Voorbeeld

Stapsport.comFrank Senders

Page 22: Sport en voeding

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Anja van Geelsportdiëtiste

Koolhydraten Eiwit Energie(gram) (gram) (Kcal)

Pro Aquarius (500 ml) 20 0 80

Aquarius (500 ml) 35 0 140

Pepto pro (500 ml) 40 20 246

Voorbeeld

Stapsport.comFrank Senders

Page 23: Sport en voeding

12-12-2012

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

Anja van Geelsportdiëtist

Duur activiteit Koolhydraten nodig voor een optimale prestatie

Aanbevolenhoeveelheid

Koolhydraattype Glu Glu+Fru

<45 min Geen koolhydraten nodig NVT NVT NVT NVT

45-75 min Hele kleine hoeveelheden Mondspoeling Meeste soorten

koolhydraten • •

1 uur-2 uur Kleine hoeveelheden Tot 30 gram per uur Meeste soorten

koolhydraten • •

2-3 uur

Matige hoeveelheden Tot 60 gram per uur

Koolhydraten die snel verbrand worden (glucose, maltodextrines)

• •

>3.0 uur

Grote hoeveelheden Tot 90 gram per uur

Alleen combinaties van glucose:fructose of maltodextrines:fructose (ongeveer 2:1)

Stapsport.comFrank Senders

Page 24: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Vetten

-Langzame brandstof-Minder efficiënte brandstof

-10% meer O2 voor nodig-Voorraad onbeperkt

Chemische indeling-Verzadigd/transvetten-onverzadigd

Stapsport.comFrank Senders

Page 25: Sport en voeding

12-12-2012

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

Anja van Geelsportdiëtist

Anja van Geelsportdiëtiste

Eiwit

Bouwstof

Stapsport.comFrank Senders

Page 26: Sport en voeding

12-12-2012

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

Anja van Geelsportdiëtist

Anja van Geelsportdiëtiste

Aminozuren

Stapsport.comFrank Senders

Page 27: Sport en voeding

12-12-2012

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

Anja van Geelsportdiëtist

Anja van Geelsportdiëtiste

Aminozuren

Stapsport.comFrank Senders

EssentieelNiet Essentieel

Page 28: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Stapsport.comFrank Senders

Page 29: Sport en voeding

12-12-2012

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

Anja van Geelsportdiëtist

Anja van Geelsportdiëtiste

BCAA

Stapsport.comFrank Senders

Page 30: Sport en voeding

12-12-2012

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

Anja van Geelsportdiëtist

Anja van Geelsportdiëtiste

BCAABranched-chain amino acid

- Leucine- Isoleucine- Valine

Stapsport.comFrank Senders

Page 31: Sport en voeding

12-12-2012

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

Anja van Geelsportdiëtist

Anja van Geelsportdiëtiste

BCAABranched-chain amino acidrain

Leucine - essentieel

Het aminozuur Leucine helpt bij de regulatie van de bloedsuikerspiegel, de groei en reparatie van weefsel, zoals botten, huid en spieren, bij de productie van groeihormonen, wondgenezing en het energieniveau. Het kan helpen om de afbraak van spiereiwitten die soms optreden na een trauma of ernstige stress te voorkomen.

Natuurlijke bronnen: Eieren, Kippenvlees, Rundvlees, Sojabonen, Bladgroenten

Stapsport.comFrank Senders

Page 32: Sport en voeding

12-12-2012

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

Anja van Geelsportdiëtist

Anja van Geelsportdiëtiste

BCAABranched-chain amino acidrain

Isoleucine - essentieel

Het aminozuur Isoleucine helpt samen met de andere twee vertakte-ketenaminozuren spierherstel te bevorderen na fysieke inspanning. Het is nodigvoor de vorming van hemoglobine en helpt bij de regulering van de bloed-suikerspiegel en het energieniveau

Natuurlijke bronnen: Zuivelproducten, Vlees, Kip, Schaal- en schelpdieren,Tarwekiemen, Rogge, Cashewnoten, Bonen, Sojabonen, Linzen, Sesamzaad

Stapsport.comFrank Senders

Page 33: Sport en voeding

12-12-2012

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

Anja van Geelsportdiëtist

Anja van Geelsportdiëtiste

BCAABranched-chain amino acidrain

Valine - essentieel

Speelt een belangrijke rol bij de groei en reparatie van spierweefsel en is noodzakelijk voor een goede werking van het zenuwstelsel.

Natuurlijke bronnen: Kwark, Vlees, Vis, Kip, Amandelen, CashewnotenPinda's, Sesamzaad, Linzen, Champignons, Sojabonen

Stapsport.comFrank Senders

Page 34: Sport en voeding

12-12-2012

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

Anja van Geelsportdiëtist

Anja van Geelsportdiëtiste

BCAA bij Sponsor Taurine

Versterkt het immuunsysteem, de zenuwen en het hart. Taurine is eigenlijk geen echt aminozuur. Taurine wordt in de lever aangemaakt uit de aminozuren Methionine en Cysteïne, op voorwaarde dat er voldoende Vitamine B6 aanwezig is. Taurine versterkt het immuunsysteem, het zenuwstelsel en het hart. Geeft energie?

Taurine komt in hoge concentraties voor in rode algen en verder vrijwel alleen in dierlijke producten. De inname van taurine via de voeding ligt tussen 0 en 400 mg per dag en is sterk afhankelijk van de individuele voedingsgewoonten. Veganisten nemen geen taurine met de voeding op, terwijl mensen die regelmatig vlees, vis en zeevruchten (mosselen, kokkels en oesters) eten, de meeste taurine binnenkrijgen.

Stapsport.comFrank Senders

Page 35: Sport en voeding

12-12-2012

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

Anja van Geelsportdiëtist

Anja van Geelsportdiëtiste

RecoverGlutamine - niet essientieel

Glutamine wordt geclassificeerd als een niet-essentieel aminozuur, maar in sommige omstandigheden (zoals bij intense inspanningen of klachtenaan het maag-darmstelsel) kan het als essentieel beschouwd worden.Het beschermt de spieren tegen afbraak en heeft een gunstige werking op het immuunsysteem.

L-glutamine wordt het beste op nuchtere maag ingenomen met water of fruitsap, een uur voor en na inname van L-glutamine, geen eiwitten nuttigen, deze gaan concurreren met L-glutamine en dan is de werking niet ten volle uit.

Natuurlijke bronnen van glutaminezuur: cottage cheese, ricotta, avocado, tarwekiemen,Vlees, soja.

Stapsport.comFrank Senders

Page 36: Sport en voeding

12-12-2012

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

Anja van Geelsportdiëtist

Anja van Geelsportdiëtiste

Pro-RecoveryArginine – niet essentieel

Arginine is een van de belangrijkste en nuttigste aminozuren die een rolspeelt bij het functioneren van spieren, bij de groei en bij de genezing doorhet afweersysteem te reguleren en ondersteunen. Het is ook belangrijk voorde mannelijke vruchtbaarheid. Voor volwassenen is arginine een niet essentieel aminozuur. Arginine kandoor het lichaam zelf gemaakt worden in de ureum cyclus.

Natuurlijke bronnen: Noten, Maïs, Gelatine, Chocolade, Rijst, Havermout,Rozijnen, Zonnebloempitten, Sesamzaad, Volkorenbrood

Stapsport.comFrank Senders

Page 37: Sport en voeding

12-12-2012

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

Anja van Geelsportdiëtist

Anja van Geelsportdiëtiste

Carnitin 1000 Mineral DrinkL-Carnitine – geen aminozuur

Carnitine is een quaternair ammoniumzout dat gesynthetiseerd wordt uit de aminozuren lysine en methionine. Dit gebeurt voornamelijk in de lever ende nieren. Carnitine staat in voor het transport van vetzuren van het cytoplasma naar de mitochondriën, de energieproducent van de cel. De natuurlijke vorm . Carnitine speelt een belangrijke rol in de energieproductie van het lichaam.Bij een tekort aan carnitine treden er problemen op bij de verbranding vanvetzuren. Verder is carnitine een antioxidant en heeft het een beschermendewerking op het hart en bloedvaten. De geacetyleerde vorm, acetyl-L-carnitineis vooral werkzaam in de hersenen en heeft daar een soortgelijke functie. Carnitine komt in alle weefsels van het lichaam voor.

Natuurlijke bros; Vlees, vis

Stapsport.comFrank Senders

Page 38: Sport en voeding

12-12-2012

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

Anja van Geelsportdiëtist

Anja van Geelsportdiëtiste

Magnesium PlusMagnesium Plus

Magnesium is een mineraal dat nodig is voor de botopbouw, opbouw van lichaamseiwit, de overdracht van prikkels in spieren en in zenuwbanen en vanbelang voor het goed functioneren (strekken en samentrekken) van spieren, zoals de hartspier. Magnesium is nodig voor een goede werking van een grootaantal enzymen in de lichaamscellen en heeft een belangrijke rol in het metabolisme oftewel enzymreacties. Magnesium werkt Kaluim sparend.

Magnesium zit in brood en graanproducten, groente, melk en melkproductenen vlees

Stapsport.comFrank Senders

Page 39: Sport en voeding

12-12-2012

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

Anja van Geelsportdiëtist

Anja van Geelsportdiëtiste

CLA

Conjugated linoleic acid

Conjugated Linoleic Acid, afgekort tot CLA, is de Engelse term voor geconjugeerd linolzuur. Dit levert extra mesomere stabiliteit voor de verbinding. Met de term geconjugeerd linolzuur worden isomeren van linolzuur aangeduid. In linolzuur zelf zijn de bindingen niet geconjugeerd: er bevinden zich twee enkele bindingen tussen de dubbele bindingen. Hetgaat in dieetkringen totaal om acht van deze verbindingen, hoewel erchemisch gezien een groot aantal meer van dit type verbindingen is.

Stapsport.comFrank Senders

Page 40: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Anja van Geelsportdiëtiste

Timing

-10 gram eiwit kort voor intensieve inspanning-15-20 gram eiwit binnen 30 minuten na intensieve inspanning- Evt, tijdens inspanning KH en E (4:1)

Stapsport.comFrank Senders

Page 41: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Anja van Geelsportdiëtiste

Vitaminen & Mineralen

Regelen Lichaamsprocessen

Stapsport.comFrank Senders

Page 42: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Anja van Geelsportdiëtiste

Ijzer

Ijzertekort:-Versnelling hartslag-Vermoeidheid-Gebrek aan eetlust-Spierkramp

Stapsport.comFrank Senders

Page 43: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Anja van Geelsportdiëtiste

Ijzer

Ijzerrijke voedingsmiddelen:-Vlees(waren)-Volkoren graanproducten-Zilvervliesrijst, volkoren deegwaren-Appelstroop-Ijzerhoudende siropen

Opname wordt gestimuleerd door vit. C

Stapsport.comFrank Senders

Page 44: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Anja van GeelsportdiëtisteAnja van Geel

sportdiëtiste

- Temperatuur- Luchtvochtigheid- Duur en intensiteit- Kleding- Individuele verschillen

Vochtverlies

Stapsport.comFrank Senders

Page 45: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Anja van Geelsportdiëtiste

1% stofwisseling ↓

2% warmteregulatie ↓duurvermogen ↓

3% duurvermogen ↓

4-6% krachtvermogen ↓duurvermogen ↓

Ø6% krampUitputtingBewustzijnsverliescoma, dood

Vochtverlies

Stapsport.comFrank Senders

Page 46: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Anja van Geelsportdiëtiste

Vocht

Meten vochtverlies:-Gewichtscontrole voor en na de inspanning-Urine productie (minimaal 1,5 liter/dag)-Kleur urine (urinetabel)

Stapsport.comFrank Senders

Page 47: Sport en voeding

� Voor en tijdens marathon Rotterdam

- Zorg voor een royale vochtopname- Inspanning > 1uur vocht aanvullen- 500-1000 ml/uur- Oefenen!!!

Stapsport.comFrank Senders

Page 48: Sport en voeding

Belangrijk!Juiste timing maaltijden

Stapsport.comFrank Senders

Page 49: Sport en voeding

Stapsport.comFrank Senders

Page 50: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Anja van GeelsportdiëtisteAnja van Geelsportdiëtiste

Gewicht

Anja van Geelsportdiëtiste

Voordelen hoog lichaamsgewicht- Judo;- Worstelen;- Roeien;- Rugby;- Boksen;- American Football

Frank SendersStapsport.com

Page 51: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Anja van GeelsportdiëtisteAnja van Geelsportdiëtiste

Gewicht

Anja van Geelsportdiëtiste

Voordelen laag lichaamsgewicht- Marathon lopen- Wielrennen- Triathlon / Duathlon- Turnen- Ballet- Hoogspringen

Frank SendersStapsport.com

Page 52: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Anja van GeelsportdiëtisteAnja van Geelsportdiëtiste

Gewicht

Anja van Geelsportdiëtiste

Pogingen:- Sporters met te hoog lichaamsvet%- Gewichtsklasse sporters- Esthetische sporten- Laag lichaamsgewicht gunstig is voor prestatie

Frank SendersStapsport.com

Page 53: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Frank SendersStapsport.com

Lichaamsvet%

Niet sporter 25-30%Sporter 15-20%

Page 54: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Frank SendersStapsport.com

Lichaamsvet%

Niet sporter 15-20%Sporter 5 -10%

Page 55: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Anja van GeelsportdiëtisteAnja van Geelsportdiëtiste

Gewicht

Anja van Geelsportdiëtiste

Maatregelen:- Korte termijn;- Lange termijn.

Frank SendersStapsport.com

Page 56: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Anja van GeelsportdiëtisteAnja van Geelsportdiëtiste

Korte termijn

Anja van Geelsportdiëtiste

Voorbeelden:-Leegmaken darmen;-Glycogeenlediging-Strenge zoutbeperking;-Sauna, hardlopen in regenkleding, diuretica;-Maaltijdvervangers.

Frank SendersStapsport.com

Page 57: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Anja van GeelsportdiëtisteAnja van Geelsportdiëtiste

Gewicht, korte termijn

Anja van Geelsportdiëtiste

Conclusie-In sommige gevallen noodmaatregel korte termijn;-Dehydratie, glycogeenlediging kan leiden tot prestatievermindering-Voldoet niet aan eisen sportvoeding

Frank SendersStapsport.com

Page 58: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Anja van GeelsportdiëtisteAnja van Geelsportdiëtiste

Gewicht, lange termijn

Anja van Geelsportdiëtiste

- Bepaal ideale vetmassa en streefgewicht- Gewichtsverlies 0,5-1,0 kg/week- Bepaal de tijd die nodig is om streefgewicht te halen- Liefst ruim voor wedstrijdseizoen beginnen- Korte-termijn doelen afspreken;- Frequente controles

Frank SendersStapsport.com

Page 59: Sport en voeding

12-12-2012Anja van Geelsportdiëtist

Anja van GeelsportdiëtisteAnja van Geelsportdiëtiste

Gewicht, lange termijn

Anja van Geelsportdiëtiste

Richtlijn:- Koolhydraten 60 en%, min. 5 gram/kg- Eiwit 1,5-2,0 gram/kg- Vet 20-25 en%- Royaal vocht- Opname micronutrienten toereikend- Voedingsstofberekening maken

Frank SendersStapsport.com