SPEUREN - Groetjes De Dommelgroetjesdedommel.nl/speurenlangsdedommel.pdf · De Dommel ontstaat in...
2
Hallo, mijn naam is Prik, leuke naam, hè? Ik woon hier in deze rivier, de Dommel. Die stroomt door Eindhoven, maar begint in België, bij het plaatsje Peer. Best bijzonder dat ik hier woon, want ik ben uniek. Er is bijna geen vis zoals ik hier! Maar dat had jij vast allang gezien. Als het goed is sta je nu op de bijzondere brug bij het Van Abbe museum. Aan de glazen kant zie je het water aankomen. Flinke vaart staat erin hoor! Genoeg gekletst. Volgens mij ben jij hier om te speuren. Hoe je moet lopen? Een rivier heeft altijd twee richtingen: stroomop- waarts en stroomafwaarts. Weet jij wat dat betekent? Wat dan? En nu? Nu kijk je eerst op deze kaart. Want het is wel de bedoeling dat je zelf speurt, zoekt en kijkt. Je kunt hierop zien hoe je moet lopen. De pijlen wijzen je de richting, maar die wist je natuurlijk al: met de stroom mee. Bij een geel vakje lees je de bijbehorende tekst. Staat het cijfer in een rood vakje, dan kijk je voor een opdracht op de achter- kant van de kaart. Kijk goed naar de afbeeldingen! Zoek deze plekjes op langs de Dommel en zodra je er bent, lees je de opdrachten. Veel plezier met zoeken, kijken, puzzelen… en nu: Speuren langs de Dommel speuren maar! De richting waarin jij langs de Dommel gaat lopen is stroomafwaarts. Dat betekent dat je de kant op gaat waar het water heen stroomt. ............................................................... ............................................................... ............................................................... Check!?! 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 6 HOEVEEL HANDEN HEB JE NODIG OM HELEMAAL DE BOOM ROND TE KOMEN? 1. Mijn hand is . . . . . centimeter (cm). 2. Ik heb . . . . . handen nodig om rond de boom te komen. Enig idee hoe dik deze boom is? Dat meet je zo: leg de ene na de andere hand tegen de stam totdat je helemaal rond bent. HIERONDER ZIE JE EEN LINIAAL. HOE GROOT IS JOUW HAND? . . . . . cm x . . . . . handen = . . . . . centimeter dik is de boom Vind je de rekensom te moeilijk? Vraag iemand om je te helpen! MAAK DE VOLGENDE REKENSOM: Dankzij Waterschap De Dommel blijft het Dommelwater schoon. Maar weet jij waar het Waterschap nog meer voor zorgt? Juist ja, het schoon- maken van het riool. Alles wat jij door de wc spoelt, heel vies dus. Volg het juiste pad door het riool, van vies naar schoon water. X 9 lees de bijbehorende tekst kijk voor de opdracht op de achterkant B U O W J E R A N L A Maarten van den Beemt Illustraties en vormgeving SPEUREN langs de Dommel Tekst en concept: Saskia Martens | Illustraties en ontwerp: Maarten van den Beemt Voor kinderen van 8 tot 12 jaar 2 Er langs de Dommel nog veel oude textielfabrieken staan? Je ziet ze onderweg aan de overkant. Ze maakten daar vroeger allerlei stoffen. Die moesten natuurlijk een mooi kleurtje krijgen. En zodra dat gebeurd was… werd het vieze water gedumpt in de Dommel. Die had zo iedere dag een andere kleur. Echt heel vies eigenlijk! Welke kleuren de Dommel had? Dat mag jij zelf uitvissen. Volg de verf, verzamel de letters en puzzel de juiste kleuren. Welke twee kleuren kun je maken? & Wist je dat… Mocht je ooit carnaval vieren in Eindhoven. Dan zie je deze twee kleuren overal terug. En jij weet nu dus waarom! 3: 6: 7: 1: 2: 4: 5: Rietvoorn Blankvoorn Kijk naar deze prachtige vissen en zet de juiste namen in de puzzel 1: Je ziet mij overal zwemmen in de Nederlandse wateren. Ik ben wat witjes! 2: Natuurlijk de prachtigste vis die hier in de Dommel rondzwemt ;-) 3: Als mensen in het water duiken, denken ze aan mij, want dat noemen ze een . . . . . duik. 4: Door mijn fel gekleurde vinnen val ik lekker op. 5: Prachtig slank en licht van kleur ben ik. Je zou het aan mijn naam niet zeggen, maar ik ben ook een voorn. 6: Pas op! Deze vis met stekelige vinnen wordt graag opgegeten door de snoek! 7: Ik ben heel lang en lijk wel op een slang. En nee… ik heb geen vinnen zoals Prik! Heb je enig idee wat dat is? Je komt deze onder- weg nog tegen. Let goed op het water. Zodra het water extra begint te kabbelen ben je bij een • • • • • • • aanbeland. Straks meer hierover. Serpeling 4 Beekprik Snoek Paling Baars Heb je deze vissen al zien zwemmen in de Dommel? Speur maar eens goed in en langs het water. SPEUREN langs de Dommel Deze route is mogelijk gemaakt door: X Lees dit eerst
Transcript of SPEUREN - Groetjes De Dommelgroetjesdedommel.nl/speurenlangsdedommel.pdf · De Dommel ontstaat in...
Hallo, mijn naam is Prik, leuke naam, hè?Ik woon hier in deze rivier, de Dommel.Die stroomt door Eindhoven, maar begint in België, bij het plaatsje Peer.Best bijzonder dat ik hier woon, want ik ben uniek.Er is bijna geen vis zoals ik hier! Maar dat had jij vast allang gezien.Als het goed is sta je nu op de bijzondere brug bij het Van Abbe museum.
Aan de glazen kant zie je het water aankomen. Flinke vaart staat erin hoor!
Genoeg gekletst. Volgens mij ben jij hier om te speuren. Hoe je moet lopen? Een rivier heeft altijd twee richtingen: stroomopwaarts en stroomafwaarts.Weet jij wat dat betekent? Wat dan?
En nu? Nu kijk je eerst op deze kaart. Want het is wel de bedoeling dat je zelf speurt, zoekt en kijkt. Je kunt hierop zien hoe je moet lopen. De pijlen wijzen je de richting, maar die wist je natuurlijk al: met de stroom mee. Bij een geel vakje lees je de bijbehorende tekst. Staat het cijfer in een rood vakje, dan kijk je voor een opdracht op de achterkant van de kaart.
Kijk goed naar de afbeeldingen! Zoek deze plekjes op langs de Dommel en zodra je er bent, lees je de opdrachten.
Veel plezier met zoeken, kijken, puzzelen… en nu:
Speuren langs de Dommel
speuren maar!De richting waarin jij langs de Dommel gaat lopen is stroomafwaarts.Dat betekent dat je de kant op gaat waar het water heen stroomt.
...............................................................
...............................................................
...............................................................
Check!?!
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
6
HOEVEEL HANDEN HEB JE NODIG OM HELEMAAL DE BOOM ROND TE KOMEN?
1. Mijn hand is . . . . . centimeter (cm).
2. Ik heb . . . . . handen nodig om rond de boom te komen.
Enig idee hoe dik deze boom is?Dat meet je zo: leg de ene na de andere hand tegen de stam totdat je helemaal rond bent.
HIERONDER ZIE JE EEN LINIAAL. HOE GROOT IS JOUW HAND?
. . . . . cm x . . . . . handen = . . . . . centimeter dik is de boom
Vind je de rekensom te moeilijk? Vraag iemand om je te helpen!
MAAK DE VOLGENDE REKENSOM:Dankzij Waterschap De Dommel blijft het Dommelwater schoon.
Maar weet jij waar het Waterschap nog meer voor zorgt? Juist ja, het schoonmaken van het riool. Alles wat jij door de wc spoelt, heel vies dus. Volg het juiste pad door het riool, van vies naar schoon water.
X
9
lees de bijbehorende tekst
kijk voor de opdracht op de achterkant
BU
O W
J ER
A NL
A
Maarten van den BeemtIllustraties en vormgeving
SPEUREN langs de Dommel
Tekst en concept: Saskia Martens | Illustraties en ontwerp: Maarten van den Beemt
Voor kinderen van 8 tot 12 jaar
2Er langs de Dommel nog veel oude textielfabrieken staan? Je ziet ze onderweg aan de overkant. Ze maakten daar vroeger allerlei stoffen. Die moesten natuurlijk een mooi kleurtje krijgen. En zodra dat gebeurd was… werd het vieze water gedumpt in de Dommel. Die had zo iedere dag een andere kleur. Echt heel vies eigenlijk!
Welke kleuren de Dommel had? Dat mag jij zelf uitvissen.
Volg de verf, verzamel de letters en puzzel de juiste kleuren. Welke twee kleuren kun je maken?
&
Wist je dat…
Mocht je ooit carnaval vieren in Eindhoven. Dan zie je deze twee kleuren overal terug. En jij weet nu dus waarom!
3:
6:
7:
1:
2:
4:
5:
Rietvoorn
Blankvoorn
Kijk naar deze prachtige vissen en zet de juiste namen in de puzzel
1: Je ziet mij overal zwemmen in de Nederlandse wateren. Ik ben wat witjes!
2: Natuurlijk de prachtigste vis die hier in de Dommel rondzwemt ;)
3: Als mensen in het water duiken, denken ze aan mij, want dat noemen ze een . . . . . duik.
4: Door mijn fel gekleurde vinnen val ik lekker op.
5: Prachtig slank en licht van kleur ben ik. Je zou het aan mijn naam niet zeggen, maar ik ben ook een voorn.
6: Pas op! Deze vis met stekelige vinnen wordt graag opgegeten door de snoek!
7: Ik ben heel lang en lijk wel op een slang. En nee… ik heb geen vinnen zoals Prik!
Heb je enig idee wat dat is? Je komt deze onder-weg nog tegen. Let goed op het water. Zodra het water extra begint te kabbelen ben je bij een • • • • • • • aanbeland. Straks meer hierover.
Serpeling
4Beekprik Snoek
Paling
Baars
Heb je deze vissen al zien zwemmen in de Dommel? Speur maar eens goed in en langs het water.
SPEUREN langs de DommelDeze route is mogelijk gemaakt door:
X
Lees diteerst
6
Prik
geheim
pje
Heej, p
ssst… Je
krijg
t nou ie
ts te w
ete
n d
at je
héél
goed m
oet o
nth
ouden.
Deze
rivier w
erd
al in
het ja
ar 1
474 D
om
mele
ge-
noem
d! D
om
kom
t van h
et w
oord
je d
hû w
at d
raaie
n
bete
kent. M
ele
kom
t van h
et La
tijnse
woord
malh
um
en b
ete
kent p
lek.
Denk e
ens g
oed n
a. D
om
mel b
ete
kent d
us
. . . . . . . . . . . . . . .
Wedden d
at b
ijna n
iem
and d
at w
eet?
Lang, lang geleden heette het hier Plekhoek en stonden er huisjes aan de waterkant.
Maar oh, w
at een ellende, als het veel regende was er volop tram
melant.
Dan stroom
de de Dom
mel zom
aar de huiskamers binnen!
Al dat water w
egscheppen? Onm
ogelijk om daaraan te beginnen.
Maar gelukkig stond hier een m
olen met een groot w
aterrad.D
ie pompte het w
ater weg en zo w
erden de huisjes weer m
inder nat.Vanaf hier gaat de D
omm
el weer vol snelheid verder
door het Brabantse landschap richting Den Bosch.
Al dat water is bijna allem
aal regenwater. En dat blijft
niet vanzelf zo mooi schoon. W
aterschap De D
omm
el zorgt daarvoor!
Knotwilg: hol van binnen. U
itstekend huis voor vogels, steenuilen, m
uizen en vleermuizen. Zie je
sporen van dieren als je erin staat?
1
32
5
9K
ijk naar de o
verkant e
n ga op zo
ek naar he
t ge
bou
w van de
teke
ning hiero
nder.
Gevonden? D
at gebouw w
as vroeger de Schellensfabriek.Ze w
eefden hier stoffen, zeer energiek.N
u al lang niet meer, er is van alles te doen.
Door verschillende bedrijven, heel anders dan toen.
In Eindhoven worden heel veel grote nieuw
e dingen bedacht.D
ie worden dagelijks naar landen over de hele w
ereld gebracht!Enig idee w
elke spullen uit Eindhoven komen m
isschien?Kijk in de ram
en en je zult ze met eigen ogen zien…
4
Ik ben effe naar de Effenaar,dat zeggen veel m
ensen hier, maar…
Ze weten vaak helem
aal niet wat een Effenaar is,
en hebben het echt allemaal m
is!Een effenaar is een apparaat dat draden uit elkaar houdt,de naam
komt uit de textielindustrie en is dus al enorm
oud.N
u weet jij het, houd dit antw
oord voortaan altijd paraat,als jij later als je nog groter bent, zelf naar een concert in de Effenaar gaat.
8
7
Bru
g bij het
Van A
bbem
use
um
Bilde
rdijklaan 10
STA
RT
De D
om
mel o
ntsta
at in
Belg
ië. N
a 3
5 k
ilom
ete
r (km
)
steekt h
ij de g
rens m
et N
ederla
nd o
ver. H
ij stroom
t
17 k
m d
oor E
indhove
n ze
lf. Daarn
a g
aat h
ij richtin
g
Den B
osch
, waar h
ij uite
indelijk
opgaat in
de M
aas.
In to
taal is d
e rivie
r 120
km
lang. H
oeve
el k
ilom
ete
r
stroom
t de D
om
mel, b
uite
n E
indhove
n o
m, d
oor h
et
Noord
-Bra
bantse
landsch
ap?
120
- . . . . . - . . . . . = . . . . . k
m
Je loopt hier over het pad met aan de overkant enorm
e villa’s. Hier w
oonde vroeger meneer Philips,
grote baas van de fabriek. Zijn personeel woonde in de bijgebouw
en. De grote villa heet ‘H
uize de Laak’, m
isschien kun je hem zien tussen alle bom
en door?
Maar e
r gebe
urt hie
r oo
k van alles in de
Do
mm
el ze
lf. He
b je he
t wo
ord paraat
dat je bij 4
had gepu
zzeld?
Een is een soort
onder die ervoor zorgt dat
zowel stroom
op
als stroomafw
aarts kunnen . D
at stroomopw
aarts zwem
men is erg belangrijk, m
et name op het
mom
ent dat de vissen eitjes gaan leggen. De vistrap hier op deze plaats is de grootste in Eindhoven en
heeft wel 13 treden.
Ku
n je he
t zien?
Let e
ens go
ed o
p het kabbe
len van he
t wate
r. Daar ligge
n de tre
den?
Do
mm
elstra
at
Kanaald
ijk-Z
uid
Ve
stdijk
Kanaalstra
at
Stra
tum
sein
d
Wal
Prik
som
We ze
ggen a
llem
aal rivie
r
de D
om
mel, m
aar e
igenlijk
is dit e
en k
lein
e rivie
r. En
dat n
oem
en w
e in
Nederla
nd
een b
eek. D
e D
om
mel is d
us
eig
enlijk
een b
eek.
Prik
weetje
Prik
geheim
pje
