InhoudsopgaveInleiding..................................................................................................................................................3

Spelendlereningroep1/2.....................................................................................................................4

HoeziejeditterugindepraktijkopHetPalet?.................................................................................4

Hetcreërenvaneenrijkespeelleeromgeving....................................................................................4

Plannenvanhetspel...............................................................................................................................5

Begeleidenvanhetspel..........................................................................................................................5

Reflecterenophetspel...........................................................................................................................6

Weektaak................................................................................................................................................6

Hoofdstuk2:Spelendlereningroep3..................................................................................................7

Spelendlereningroep3.....................................................................................................................7

Weektaak............................................................................................................................................8

Eenvoorbeelduitdepraktijk..............................................................................................................9

Hoofdstuk3:Samenvatting....................................................................................................................9

Hoofdstuk4:Literatuurlijst...................................................................................................................10

InleidingOpOBSHetPaletstaanwijvoorvernieuwingenenstaathetlerenvanuithetkindcentraal.Zelfstandigheideneigenaarschapzijnhierinbelangrijketermen.EerderleiddeditaltotdekeuzevoordemethodeTopOndernemersvoordegroepen5t/m8.Dezemethodegaatuitvanhetprincipe“Watjezelfontdekt,onthoudjehetbest.”TopOndernemerslaatleerlingenopverschillendemanierenwerkenaangeschiedenis,aardrijkskunde,natuurentechniek.Hetisvoordezemethodeergbelangrijkdatdekinderenkunnenplannenenvooruitkunnenkijken/denken.Omhiervoorvanafgroep1eendoorgaandelijntecreërenstimulerenweindeonderbouwvanHetPaletdeontwikkelingvanzelfsturingsvaardighedenbijjongekinderen.Deontwikkelingvanzelfsturingisvangrootbelangvoorschoolenlevensgelukomdatheteenpositieveinvloedheeftopzowelhetcognitievealshetemotionelefunctioneren.NaastdeontwikkelingvandezelfsturingsvaardighedenlerendekinderenopHetPaletnieuwekennisenvaardighedenviahetprincipevanspelendleren.Hetspelendlerenwordtomschrevenalshetlerenvanuitdeomgeving,enhetopdoenvanervaringenuitconcreteenopenleersituaties1.Uitonderzoek2blijktdanookdatjongekinderenlerendoordewereldomhenheen.Inditdocumentvindtuinformatieomtrenthetspelendlerenendezelfsturingsvaardighedenindegroepen1t/m4.

1Oers,B.van.(2015).Lerendspeleningroep3:eenstapnaardetoekomst.Dewereldvanhetjonge kind,42(8),6-9. 2Saracho,O.N.(2012).Anintegratedplay-basedcurriculumforyoungchildren.NewYork:Routlegde.

Spelendlereningroep1/2IndeonderbouwvanHetPaletlerendekinderennieuwekennisenvaardighedenviahetspelendleren.Hierbijdoenweeenberoepopdezelfsturingsvaardighedenbijjongekinderen.Onderdezezelfsturingvalt:

1. Inhibitie(impulsendebaaszijn)2. Cognitieveflexibiliteit,omgaanmetverandering3. Plannenmakenenuitvoeren,doelenstellenenvooruitdenken4. Actiefjegeheugengebruiken5. Inzichtinjeeigengedrag6. Effectiefomgaanmetjeemoties3

Indepraktijkhoudthetbeschikkenvanzelfsturingindatkindereninstaatzijnomhuneigengedragtesturen.Hierbijkangedachtwordenaanvaardighedenzoals:geconcentreerdwerken,plannenvanenreflecterenopjewerk,keuzesmaken,problemenoplossen,flexibelvantaak/rolkunnenwisselenensamenwerkenmetanderekinderen.Dehersenenvanjongekinderenzijnalgevoeligvoorleren.Zoalsindeinleidingomschrevenlerendekinderenvaardighedenenkennisvanuitdeomgevingwantkinderenlerendoordenatuurlijkenieuwsgierigheiddiezijinzichhebben4.Hetontdekkenenervarenzorgtvoornieuweverbindingenindehersenen,enzorgendatbestaandeverbindenversterken.DeleerkrachtenopHetPaletzorgendanookvooreenrijkingerichtespeel/leeromgeving.

HoeziejeditterugindepraktijkopHetPalet?Opdemeestescholenwordtervaakveelkennisaangebodenviadekring.WijopHetPaletvindenhetbelangrijkdatleerlingennietdoorleerkrachtgestuurdelesjesvaardighedenlerenmaarjuistviahetspel.Hierbijishetvanbelangdatleerlingenzelfhunspelkunnenreguleren.Dekringwordtvoornamelijkgebruiktvoordestartofafsluitingvandedag.Hierbijwordensomskorteactiviteitenaangebodendiealsintroductiedienenvoornieuwekennisdieleerlingenviahetspeleigenkunnenmaken.Hierbijkuntudenkenaanletters/cijfersaanbiedenviahetdigibordwaarnadekinderenzelfactief(handelend)lerendoorbijvoorbeeldmaterialentezoekendiemetdieletterbeginnen,hetkleienvandeletteretc.Doordekortekringmomenteniserindepraktijkveeltijdomtespelen.Ditkomteropneerdatwe'sochtendsvan9.00tot10.30en'smiddagsvan13.15tot14.15spelen.Naasthetbinnenspeleniserookiederedagruimtevoorhetbuitenspel,mochthetslechtweerzijndanvindtditplaatsinhetspeellokaal.

HetcreërenvaneenrijkespeelleeromgevingHetcreërenvaneenrijkespeelleeromgevingvindenweophetPaletergbelangrijk.Samenmetdekinderenzorgenwijvoorpassendehoekenbijdethema’s,waarbijersteedswisselendmateriaaltevindenis.Dewater/zandtafelzaldeenekeermetzandgevuldzijn,maarindeherfstbijvoorbeeldmetherfstmateriaaleneenanderekeermetwaterofgekleurderijst.

3Aarssen,J.,Bolt,L.vander,Leserman,P.,Davise,N.J.,Jong,M.T.de,Bus,A.G.&Mesman,J.(2010).Zelfsturingalsbasisvoordeontwikkelingvanhetkind.SardesSpecialeEditie,9.4Jolles,J.(2006).Stemonderwijsafopontwikkelingbrein.Didaktief10.

Ditgeldtookvoordeanderehoeken.Indegroepenzullendehoekenookwisselenditbetekentdatnietallehoekenhethelejaarindeklasaanwezigzijn.Zoblijfthetspannendenuitdagendvoordekinderen.

PlannenvanhetspelZoalsindeinleidingtelezenisontwikkelenwijbijdekinderenzelfsturingsvaardigheden.Eenbelangrijkonderdeelhiervanishetplannen.Samenmetdekinderenplannenwijhetspel,ditgaataltijdvolgenseenbepaaldstappenplan:

1. Deleerlingenzittenindekringenwetendatwegaanstartenmetspeelwerken.2. Dehulpjesmogenaltijdalseerstekiezenwatzewillengaandoen.Ditwordtaanbeide

hulpjesgevraagd.3. Kiezenbeidehulpjeshetzelfdedanwordtergevraagdwieeraleenspeelplanheeftbedacht.

Vaakkomenzehiersamenprimauit,isditniethetgevalbedenkenwesamenmetdeklaseenoplossing.

4. Kiestéénvandehulpjevoordehuis/themahoekdangaathij/zijvertellenwathij/zijwilgaanspelen.Hetenekindzaluitgebreidhetscenariovertellenterwijlhetanderekindkorthetthemabenoemtendaarblijfthetbij.Indatlaatstegevalproberenwedoorzelfofdooranderekinderenvragentelatenstellenmeerduidelijkheidtekrijgenoverhetscenario.

5. Alshetscenarioduidelijkis,dangeefthethulpjezijnofhaarrolaanenverteltwelkeandererollenerzijn.Luktditlaatstenietdanwordendielaterindehuis/themahoekbedachtenverdeeld.

6. Kinderendiegraagmeewillenspelenindezehoekgaanstaanenhethulpjekiestdemedespelersuit.

7. Zezettenhunstoelondertafel,hangenhunnaamkaartjeophetplanbordengaannaarde(huis/thema)hoek.Daarwachtenzetotzehettekenkrijgendatzemogenbeginnen.

8. Alsdehulpjesnietvoordehuis/themahoekkiezendankanheteerstvolgendekind,datdebeurtkrijgtomtekiezen,dekeuzemakenvoordehuis/themahoek.Danvolgendestappen4t/m7opdatmoment.

9. Alshettekenisgegevendaterbegonnenkanwordenmethetspel,dangaatdeleerkrachtnaardehuishoekenlaatdekinderendannogevenkortherhalenwatdeplannenzijn,enhoederollenverdeeldzijn.Ookkanzeevencheckenofernogextrainterventiesnodigzijnomhetspelopgangtehelpen.

BegeleidenvanhetspelOokdeleerkrachtheefteenbelangrijkerolbijhetbegeleidenvanhetspelindehoeken.WijgaanuitvanhetprincipevandedrieV's5.DedrieV'szijnhetverkennen,verbindenenverrijkenvanhetspelvankleuters.

VerkennenVeelleerkrachtenzijngeneigdombijdebegeleidingvankinderenzelfveelaanhetwoordtezijn.Pratenbijkinderenisbelangrijkmaaruitonderzoek5blijktdatluisterenévenbelangrijkis.Verkennenvanhetspelhoudtindatjijalsleerkrachtevenstilstaatbijhetspelvankinderen.Doorstiltestaanbijhetspelzieenhoorjewatkinderendoenenkunjeditgaanverbindenenverrijken.

5Haan,D.de.(2012).Verkennen,verbinden,verrijken:didactiekvooreengoedeinteractiemetjongekinderen.HogeschoolInholland,UniversiteitUtrecht.

VerbindenVerbindengaatoverdecommunicatie,hetgaatoverdegezamenlijkebetrokkenheid.Omhetspelteverbindenbedenkjedoelen,watwiljebereiken.Dezedoelengajeverbindenmetdatwathetkindopdatmomentinteressantvindt.Bijjongekinderenishetvergrotenvandewoordenschateenrealistischdoel.Alsleerkrachtbedenkjedushoejemeekuntgaaninhetdenkenendoenvandeleerlingen.

VerrijkenKinderenhebbenhettalentomzelftewerkenaanhuneigenontwikkeling.Deindrukkendiezevoortdurendbinnenkrijgenwordenallemaalverwerkt.Hetisvooraldekwaliteitvandieindrukkendiehetverschilmaakt.Naasthetverkennenenverbindenisdebelangrijkstestimulansvoordeontwikkelingvankinderendeverrijkingvaneenvolwassenpersoon.Hetverrijkenis:

• Veeldoen• Samendenkenmetkinderen• Woordengevenaanervaringen

Veeldoenhoudtindatjijmeedoet,meedoetindetaal,inhandelingen,hetverwoordenvanjeeigenhandelenendatvanhetkinderen.Samendenkenhoudtindatjeverdergaatdanhethier-en-nu.Hetgaatoverhetdenkenovergebeurtenissen,gevoelensendewereldvanhetsymbolischespel6.Hetwoordengevenaanervaringenhoudtindatjijalsleerkrachtkinderenuitdaagt,ietsnieuwstoevoegt,vragensteltoverhoe,wat,waar,wanneerenwaarom.

ReflecterenophetspelAanheteindvandespeelleertijdwordterdagelijksmetdekinderenteruggekekenengereflecteerd.Dekinderenkunnendanvertellenwatzehebbengedaan.Deleerkrachtzorgtervoordaternietalleenophetproductmaarmetnameophetproceswordtgereflecteerd.

WeektaakVanafgroep1wordtergestartmeteenweektaak.Voorgroep1isditéénwerkjeindeweek.Voorgroep2zijnditertweeofdrie.Middelsdeweektaakwerkenwijaanverschillendedoelenenvaardigheden:

• Kinderenlerenzelfplannen• Kinderenlerenomtegaanmettijdsbesef• Kinderenoefenenverschillendevaardighedenendoelenafhankelijkwatdeweektaak

inhoudt.• Leerlingenkiezenzelfwanneerzehetwerkjemaken.Doordezezelfreguleringzullenzemeer

gemotiveerdrakenwathetleerprocesbevordert7.Voorgroep1wordteriederedagveelaandachtbesteedaanhetplannenvandeweektaak.Opdezemanierwordthettijdsbesefvankinderengestimuleerdenmoetenleerlingenbewustnadenkenwanneerzewerkjesgaaninplannen.

6Haan,D.de.(2012).Verkennen,verbinden,verrijken:didactiekvooreengoedeinteractiemetjongekinderen.HogeschoolInholland,UniversiteitUtrecht.7Marzano,R.(2007).Watwerktopschool.Researchinactie.Rotterdam:Bazalt.

Ingroep2zienwedatleerlingenmeerenmeergewendzijnomwerkjesinteplannen.Zekrijgendoordatalszedewerkjesaanhetbeginvandeweekmaken,zeaanheteindevandeweekkunnenspelen.OpdezemanierhopenwijdeplanningsvaardighedenbijkinderenteontwikkelenzodatzeookindehogeregroepenmindermoeitehebbenmethetinplannenvanbijvoorbeelddeweektaakofTopOndernemersenlaterzelfshethuiswerk.Dewerkjesdiedekinderenmoetendoenzijnzeeruiteenlopend.Ditkunnenknutselwerkjeszijn,maarookwerkjesgerichtophetbouwen,lettersofcijfers.Welisdevoorwaardedatleerlingenopeenspelendemanierdezenieuwekennisenvaardighedeneigenmaken.Bijhetaanlerenvandeletterszullenleerlingendusnietgauweenwerkbladmaken.Daarentegenmoetenzedeletterbijvoorbeeldbouwenvanblokjes,plaatjeszoekenintijdschriftenenditopplakkenofdeletterstempelenmetwattenstaafjesetc.MethetoogophandvaardigheidkijkenwijopHetPaletnaarhetprocesi.p.v.hetproduct.Erisruimtevoordeautonomievankinderen,waarbijereenberoepwordtgedaanophetcreatiefdenkvermogenvandekinderen.Uitonderzoekblijktookdatwanneerkinderenruimtekrijgenvoorautonomiezijeencreatieverprocestegemoetgaan.Wijhebbenveelaandachtvooreigenheidinplaatsvaneenvormigheid8.

Hoofdstuk2:Spelendlereningroep3OpOBSHetPalethebbenwijhetstrevenomhetgrotehiaattussengroep2en3zokleinmogelijktemaken.Netzoalsindiverseonderzoeken9omschreveniswillenwijdesterkekantenvanhetkleuteronderwijsdoortrekkennaargroep3.Inplaatsvandekindereningroep2voortebereidenophetschoolsewerken,willenwijdekrachtigeaspectenuitgroep2voortzetteningroep3.Ingroep1/2wordterveelingezetophetspelendleren.Zoalsomschreveninhoofdstuk1lerendekinderendoordenatuurlijkenieuwsgierigheid.Alsleerkrachtencreërenwijdaaromhoekenwaarbijleerlingenmogenenkunnenontdekken,lerenvandeomgevingendoorervaringenoptedoenuitconcreteenopenleersituaties.Ookingroep3wordterverderingegaanophetspelendleren.Inheteerstehalfjaarmoetendeleerlingenergwennenaandestructuurenhetritmezoalsditingroep3gehanteerdwordt.Deleerlingenkrijgentemakenmetveelnieuweindrukkenennieuwevaardighedendieeigengemaaktmoetenworden.Omditzosoepelmogelijktelatenverlopenstaatdewerkwijzezoalsdiegehanteerdwordtingroep2metnameheteerstehalfjaaringroep3centraal.Wijwillendatdenieuwekennisenvaardighedenvoortbouwenopdevaardighedendiezevoorgaandejarengeleerdhebben10.

Spelendlereningroep3 Zoalstelezeninhoofdstuk1wordendedoeleningroep1/2aangebodenviauitdagendeenverrijkendehoeken.Ookingroep3wordteringezetopuitdagendeenverrijkendehoeken.Dezedoelenwordenvormgegevenvanuitderekenmethode'Dewereldingetallen'.Iniederblokvan4wekenzijnerbepaaldeprojecttaken.Tijdensdezeprojecttakenlerenleerlingenvaardighedendiebetrekkinghebbenopmeten,wegen,inhoud,oppervlakte,bouwen,plattegronden,geldrekenenetc.Vanuitdemethodeisgekekenwelkedoelenerbehaaldmoetenworden.Dezedoelenworden

8Denkers,D.(2012).Dekrachtvankleutersenhetcreatieveproces.ICCGids,38-39.9Boland, A.(2015).Hetjongekind.Amsterdam:HogeschoolIPabo.10Oers,B.van.(2015).Lerendspeleningroep3:eenstapnaardetoekomst.Dewereldvanhetjonge kind,42(8),6-9.

vervolgensuitgewerktinuitdagendehoeken.Voorbeeldenvanhoekenwaarbijdeleerlingenopeenspelendemanierlerenishetcreërenvaneenwinkelwaarbijhetgeldrekenencentraalstaat.Hetnabouwenvanplattegrondenofgebouwenindebouwhoek.Eenspiegelhoekwaarbijdeleerlingenaanhetontdekkenzijnhoespiegelswerken,tekeningenviaspiegelsnatekenen.Eengezelschapsspelmetbeebotswaarbijhetgeldrekenengeoefendwordt.Ofhetoefenenmetinhoudineenmeethoekwaarbijdiversevragenopdemuurkinderenuitloktomopontdekkingtegaan.Dehoekendiegecreëerdwordenvanuitderekenmethodezijnnietvrijblijvend.Omtezorgendatalleleerlingendoormiddelvanspeldezedoelenervarenkanhetvoorkomendatdehoekophetformuliervandeweektaakingeplandwordt.Leerlingenwetendandatzeaanheteindvandeweekindedesbetreffendehoekgespeeld/gewerktmoetenhebben,welmogenzezelfwetenwanneerzeditdoen.Ditkomtovereenmetdewerkwijzezoalsditindegroepen1/2gehanteerdwordt.Doorleerlingenzelftelateninplannenwanneerzewatdoenzorgtditvoormeermotivatie.Dezeintrinsiekemotivatiezorgtervoordatdeopdrachtbeterensnellergemaaktwordtenkinderenmeertotlereninstaatzijn11.Naastdehoekendiegecreëerdwordenvanuitderekendoelenzijneringroep3ookanderespeelmogelijkheden.Tedenkenvaltaandebouwhoek,kapla,knikkerbaan,computer,knutselenetc.Naastdezekeuzemogelijkhedenstaanerophetkiesbordingroep3activiteitendietemakenhebbenmethetleesofrekenproces.Voorbeeldenvanactiviteitenzijnhetklikklakboekje,ringboekje,woorddoos,tiptopenpico-picolo.Leerlingenmogengaankiezenzodrahet'werkboekje'afis.Vooralinhetbeginvangroep3vindenkinderenhetheerlijkomtemogenspelen,wantnaastdeverplichteopdrachtenuitbijvoorbeeldhetwerkboekjevanveiliglerenlezenenrekenenblijftervoldoendetijdovervoorvrijspel.Indeloop

vanhetjaarzullendewerkmomentenlangerwordenenzaldespeeltijdteruglopen.Opdezemanierwennendeleerlingengeleidelijkaandemaniervanwerkenindehogeregroepen.

WeektaakIngroep2hebbendeleerlingenplanningsvaardighedenaangeboden/aangeleerdgekregen.Dezevaardighedenbouwenweverdervoortingroep3.Leerlingenkrijgenookingroep3eenweektaak.Hierinverschilthetnietmetgroep2.Ookingroep3wordterindeweektaakrekeninggehoudenmetspelendleren.Eenverschilmetdewerkjesvangroep2engroep3,isdatdewerkjesingroep3vrijwelaltijdonderhetlezenofrekenenvallen.Voorbeeldenvanwerkjeswaarbijde

leerlingenspelendlerenzijnbijvoorbeeld:lettersschrijvenopdekralenplank,hetgezelschapsspeladdersenladdersmetsommetjes,lettermemory,dobbelsteenlezenetc.Bijdeweektaakingroep3zijnhetofspelletjes/activiteitendieintweetallengespeeldkunnenwordenofdiedeleerlingenzelfstandigkunnenmaken.Ookingroep3moetendeleerlingendezewerkjeszelfinplannen,zodrahet'gewone'werkzoalshetwerkboekjevanveiliglerenlezenafis.Daarnamogendeleerlingenkiezenvanhetkiesbord.Indetijddatergespeeldwordtkunnendeleerlingenerookvoorkiezenomaanhunweektaaktegaanwerken.Leerlingenmogenhierbijduszelfkeuzesmaken,

11Deci,E.L.&Ryan,R.M.(2000).The‘what’andthe‘why’ofgoalpursuits:Humanneedsandtheselfdeterminationofbehavior.PsychologicalInquiry,11(4),p.227-268.DOI: 10.1207/S15327965PLI1104_01

Figuur2:Weektaakformulier

Figuur1:Kiesbordgroep3

zezullenhierdoormeerverantwoordelijkheidkrijgenenvoelenzichserieusgenomen.Doordatzezelfhunwerkkunnenenmogenregulerenmotiveertdithetleerproces12.Inheteerstehalfjaarvangroep3hangteréénweektaakvoordegehelegroep.Dezeweektaakheeftdezelfdeopmaakalsdeweektaakingroep2.Pasnaeenhalfjaarkrijgendeleerlingeneenindividueleweektaakwaaropookmeergepersonaliseerdetakenstaan.Opdezemanierbereidenwijdekinderenlangzaamvooropdeovergangnaargroep4.

EenvoorbeelduitdepraktijkOmhalf9komendeleerlingenuitgroep3deklasbinnen.ErwordtgezamenlijkgestartmetVeiligLerenLezen.Totongeveer9.00uurzijndeleerlingenklassikaalbezigmetlezen,letters/woordenflitsenendeinstructie.Van9.00uurtot10.00uurhebbendeleerlingendetijdomdebladzijdenuithetwerkboekjevandiedagtemakenenomaandeslagtegaanmetdeweektaak.Deeneleerlingkiestervooromdirecttestartenmetdeweektaak,deandereleerlingkiestlievereenandermomentuit.Viahetkiesbord(waaropdeleerlingenhunkeuzezichtbaarmakenmiddelseennaamkaartje)zietdeleerkrachtwatiedereleerlingaanhetdoenis.Ditkunnenspelletjeszijndietemakenhebbenlezenofrekenenmaarditkanookdekaplaofbouwhoekzijn.Iedereleerlingbepaaltditzelfeniszelfverantwoordelijkvoordekeuzesdiezemaken.Deleerlingenhebbenzelfdeverantwoordelijkheidomtezorgendathunweektaakopvrijdagafis.Deleerkrachtvoertweldecontroleuitenbegeleidtleerlingendiehiermeersturinginnodighebben.

Spelendlerengroep4Inhettweedehalfjaarvangroep3krijgthetwerkeneensteedsgrotererolbinnenhetrooster.Despeeltijdwordtverminderdeninplaatsvaneenaftekenlijstophetbordkrijgtiedereeneenindividueleweektaak.Deovergangnaargroep4willenwijopdezemanierookzokleinmogelijkmaken.Indeeerstehelftvangroep4krijgendekinderennogsteedstijdomtespelen.VanafjanuariwordtereenstapgemaaktrichtinghetTopOndernemersindegroepen5t/m8.Dekinderenmogendanindespeeltijdaandeslagmethetmakenvaneenmuurkrantofhetmakenvaneenverslagje.OnderwerpenwaaroverdemuurkrantkangaanzijngekoppeldaandeonderwerpenvanTopOndernemerswaaraanschoolbreedwordtgewerkt.

Hoofdstuk3:SamenvattingZoalstelezeninhoofdstuk1en2wordteropHetPaletveelingezetopdenatuurlijkeontwikkelingvandeleerlingenendemanierhoejongekinderennieuwekennisenvaardighedenzicheigenmaken.Zelfregulering,planningsvaardigheden,samenwerkenenprobleemoplossenddenkenzijnvaardighedendiedekinderenaangebodenenaangeleerdkrijgen.Vanafgroep1lerendeleerlingennieuwekennisenvaardighedenviahetspel,deleerkrachtspeelthierbijeengroterol.Deleerkrachtverkent,verbindtenverrijkthetspelzodatdekwaliteitvanhetlerenvergrootwordt.Ookingroep3lerendeleerlingennogveelviaspel.Dehoekenzoalsdiezijnvormgegeveningroep1/2zijnookingroep3terugtevinden.Naastde'standaard'hoekenzijneringroep3ookhoekendievoortkomenuitdedoelenzoalsderekenmethodedatomschrevenheeft.Metnameindeeerstehelftvangroep4blijvendekinderenspelenindehoeken.VanafjanuariwordtereenstartgemaaktwerkvormendieterugkomenbijTopOndernemers.Kinderenbepalen(binnengesteldekaders)zelfwanneerenopwelkemanierzewillenleren.Deweektaakisonderdeelvanhetontwikkelenvandezelfreguleringenplanningsvaardigheden.12Marzano,R.(2007).Watwerktopschool.Researchinactie.Rotterdam:Bazalt.

Leerlingenbepalennamelijkzelfwanneerzewatgaandoen,alszemaarzorgendathetaanheteindevandeweekgemaaktis.

Hoofdstuk4:Literatuurlijst

Aarssen,J.,Bolt,L.vander,Leserman,P.,Davise,N.J.,Jong,M.T.de,Bus,A.G.&Mesman,J.(2010).Zelfsturingalsbasisvoordeontwikkelingvanhetkind.SardesSpecialeEditie,9.

Boland,A.(2015).Hetjongekind.Amsterdam:HogeschoolIPabo.Deci,E.L.&Ryan,R.M.(2000).The‘what’andthe‘why’ofgoalpursuits:Humanneedsandtheselfdeterminationofbehavior.PsychologicalInquiry,11(4),p.227-268.DOI: 10.1207/S15327965PLI1104_01Denkers,D.(2012).Dekrachtvankleutersenhetcreatieveproces.ICCGids,38-39.Haan,D.de.(2012).Verkennen,verbinden,verrijken:didactiekvooreengoedeinteractiemetjongekinderen.HogeschoolInholland,UniversiteitUtrecht.Jolles,J.(2006).Stemonderwijsafopontwikkelingbrein.Didaktief10.

Marzano,R.(2007).Watwerktopschool.Researchinactie.Rotterdam:Bazalt.

Oers,B.van.(2015).Lerendspeleningroep3:eenstapnaardetoekomst.Dewereldvanhetjonge kind,42(8),6-9.

Saracho,O.N.(2012).Anintegratedplay-basedcurriculumforyoungchildren.NewYork:Routlegde.