Special Nieuwe regisseur in de zorg - · PDF fileSpecial Nieuwe regisseur in de zorg.indd 2...

16
oktober 2014 10 Kwaliteit door regie op zorg. Haalbare kaart of onmogelijke opgave? 13 Regisseursmodel in Rijsen-Holten 04 Verpleegkundig indiceren en organiseren: what’s new? NIEUWE REGISSEUR IN DE ZORG

Transcript of Special Nieuwe regisseur in de zorg - · PDF fileSpecial Nieuwe regisseur in de zorg.indd 2...

Page 1: Special Nieuwe regisseur in de zorg - · PDF fileSpecial Nieuwe regisseur in de zorg.indd 2 10/21/2014 3:16:16 PM. oktober 2014 3 04 Verpleegkundig indiceren en organiseren: what’s

oktober 2014

10Kwaliteit door regie op zorg. Haalbare kaart of onmogelijke opgave?

13Regisseursmodel in Rijsen-Holten

04 Verpleegkundig indiceren en organiseren: what’s new?

NIEUWE REGISSEUR IN DE ZORG

Special Nieuwe regisseur in de zorg.indd 1 10/21/2014 3:15:56 PM

Page 2: Special Nieuwe regisseur in de zorg - · PDF fileSpecial Nieuwe regisseur in de zorg.indd 2 10/21/2014 3:16:16 PM. oktober 2014 3 04 Verpleegkundig indiceren en organiseren: what’s

IN DE ZORG2 december 2014 | Jaarbeurs Utrecht

Flexibiliseren én motiveren in tijdenvan krimp en bezuinigingen

Laat u inspireren en schrijf u nu in via de website www.zorgvisiecongressen.nl/hrzorg

Naar een flexibele organisatie met gemotiveerde medewerkersDe zorgsector staat voor enorme HR-uitdagingen. De thuiszorg krijgt als gevolg van de Wmo te kampen met enorme krimp,maar ook andere zorgorganisaties worden door bezuinigingen en wisselende zorgvraag zwaar op de proef gesteld. Strategische personeelsplanning, flexibele schil, duurzame inzetbaarheid en talentmanagement zijn slechts een greep uit de mogelijkheden om te anticiperen op de ontwikkelingen die op de zorgsector afkomen.

Hoor tijdens dit congres hoe uw collega’s omgaan met de wisselendezorgvraag, personeelstekorten- of juist overschotten, vergrijzend personeelsbestand, decentralisatie van zorgtaken en bezuinigingen.Wat zijn valkuilen en tips en hoe zorgt u ervoor dat lijnmanagers en directie uw HR-strategie omarmen?

Speerpunten dit jaar zijnAnticiperen op krimp en bezuinigingen in de zorg door flexibilisering; hoor de best practices!

Inzicht in de laatste ontwikkelingen op het gebied van wet- en regelgeving in de zorg o.a. de nieuwe flex- en ontslagregels

Innovatieve voorbeelden van strategische personeelsplanning, talentmanagement en zelfsturing in de zorg

Hoe gaan uw vakgenoten om met de HR-uitdagingen

in de zorg?

Special Nieuwe regisseur in de zorg.indd 2 10/21/2014 3:16:16 PM

Page 3: Special Nieuwe regisseur in de zorg - · PDF fileSpecial Nieuwe regisseur in de zorg.indd 2 10/21/2014 3:16:16 PM. oktober 2014 3 04 Verpleegkundig indiceren en organiseren: what’s

oktober 2014 3

04 Verpleegkundig indiceren en organiseren: what’s new?

Het zal niemand ontgaan zijn dat de langdurige zorg wordt hervormd. De overheid wil ouderen en mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking of een psychische stoornis stimuleren langer thuis te blijven wonen. Maar wat verandert er nu precies en wat is er nieuw?

07 De basis is vertrouwen

Gemeenten krijgen meer zorgtaken en tegelijkertijd wordt er fors bezuinigd op het zorgbudget. Dat bete-kent dat de zorg anders georganiseerd dient te worden. Sinds 1 april jl. draaien er in vijf Amsterdamse stadswij-ken al vijf wijkzorgpilots. Een impressie van hun eerste ervaringen.

10 Kwaliteit door regie op zorg. Haalbare kaart of onmogelijke opgave?

Het ministerie van SZW heeft samen met branche- en beroepsverenigingen een helpdesk voor zorgaanbieders ingericht, dat onder andere ondersteuning biedt in de vorm van draaiboeken. Er is echter nauwelijks aandacht voor de veranderende rol van (wijk)verpleegkundigen en hoe zorginstellingen ervoor kunnen zorgen dat (wijk)verpleegkundigen deze nieuwe rol met verve kunnen invullen.

13 Regisseursmodel in Rijssen-Holten

In de gemeente Rijssen-Holten hebben ze het regis-seursmodel omarmd. Het doel: de ondersteuning effec-tiever en effi ciënter maken. Dat lijkt in veel gevallen gelukt, maar de regisseurs hebben ook belangrijke les-sen moeten leren.

COLOFONDeze gesponsorde themabijlage is een uitgave van Reed Business Media®2014.

UitgeverijReed Business Media, Postbus 152 1000 AD Amsterdam

UitgeverOnno Dekker, tel. 020 - 515 97 95

TekstenMichel van Dijk, Marco Hendrikse, Jeroen Wapenaar

ProjectmanagementClemens van Gessel Tekst- en webredactie

Illustratie omslagShutterstock

VormgevingTwin Media bv

Auteursrecht en aansprakelijkheidAlle rechten voorbehouden.Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande

schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever, producent en auteurs verklaren dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld; evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie.Gebruikers van deze uitgave wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd

te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Algemene voorwaardenOp alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Reed Business Media zijn van toepassing de voorwaarden die zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam.

INHOUD

Special Nieuwe regisseur in de zorg.indd 3 10/21/2014 3:16:18 PM

Page 4: Special Nieuwe regisseur in de zorg - · PDF fileSpecial Nieuwe regisseur in de zorg.indd 2 10/21/2014 3:16:16 PM. oktober 2014 3 04 Verpleegkundig indiceren en organiseren: what’s

4 oktober 2014

Het zal niemand ont-

gaan zijn dat de

langdurige zorg

wordt hervormd. De

huidige indicatiestel-

ling door het CIZ

komt te vervallen. Er verandert dus

nogal wat voor wijkverpleegkundigen.

Maar wat verandert er nu precies en wat

is er nieuw?

HistorieDe wijkverpleging kent een historie van

ruim honderd jaar. Tot de jaren tachtig

van de vorige eeuw was de wijkver-

pleegster, in dienst van de kruisvereni-

ging, een zelfstandig werkende profes-

sional. Zij verleende allerlei vormen

van zorg, gaf voorlichting en hielp

andere professionals in het sociale

domein. Vanaf 1990 fuseerden de

kruisverenigingen met gezinszorginstel-

lingen en ontstond de thuiszorg. De

wijkverpleegkundige beperkte zich

steeds vaker tot taakgerichte verple-

ging. Het Centrum Indicatiestelling

Zorg (CIZ) werd verantwoordelijk voor

het indiceren van zorg. Bovendien had

de wijkverpleegkundige, door haar ver-

anderende taakstelling en schaalvergro-

ting in de zorg, steeds minder contact

met huisartsen en andere professionals.

De functie van wijkverpleegkundige

veranderde aanzienlijk. Van spil in de

zorg, met een hoge mate van autono-

mie, naar alleen de rol van zorgverle-

ner. Het beroep werd er minder aan-

trekkelijk door.

NormenkaderDe pendule zwaait nu weer de andere

kant op. Per 1 januari 2015 is de wijk-

verpleegkundige verantwoordelijk voor

het indiceren en organiseren van zorg.

Een herstel van de situatie van voor

de jaren negentig en voor veel jongere

wijkverpleegkundigen dus een nieuwe

situatie. De beroepsvereniging voor

verpleegkundigen & verzorgenden in

Nederland (V&VN) heeft recent een

normenkader gepresenteerd, zodat wijk-

verpleegkundigen in ieder geval een

handvat hebben voor het indiceren en

organiseren van zorg.

ParadigmashiftAnnemarie Koopman, directeur Zorg

bij Grow/Work en van origine zelf ver-

pleegkundige, spreekt dagelijks zorgin-

stellingen en wijkverpleegkundigen over

deze aanstaande wijzigingen. Zij merkt

dat de implementatie van de nieuwe rol

van de wijkverpleegkundige veel aan-

De overheid wil ouderen en mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking of een psychische stoornis stimuleren langer thuis te blijven wonen. Dit is wenselijk vanuit de gedachte dat eigen regie de kwaliteit van leven bevordert en noodzakelijk omdat anders de zorg te duur wordt. Spil in deze hervorming is de wijkverpleegkundige die per 1 januari 2015 in de thuissituatie bepaalt welke zorg de cliënt nodig heeft en wie deze zorg uitvoert.

VERPLEEGKUNDIG INDICEREN EN ORGANISEREN:

WHAT’S NEW?

Annemarie Koopman: ‘Als verpleegkundige moet je de cliënt in beweging krijgen.’

© E

d va

n Ri

jswijk

Special Nieuwe regisseur in de zorg.indd 4 10/21/2014 3:16:49 PM

Page 5: Special Nieuwe regisseur in de zorg - · PDF fileSpecial Nieuwe regisseur in de zorg.indd 2 10/21/2014 3:16:16 PM. oktober 2014 3 04 Verpleegkundig indiceren en organiseren: what’s

oktober 2014 5

mevrouw en haar zoon woont ook nog

eens helemaal in Maastricht”, is dat niet

gelijkwaardig en prikkel je de cliënt niet.

De verpleegkundige moet echt gaan

experimenteren. Steeds andere vragen

stellen om de cliënt als volwassene te

behandelen, zodat deze in beweging

komt.

Transactionele analyseKoopman raadt verpleegkundigen in dit

verband aan gebruik te maken van Trans-

actionele analyse (TA). Met TA krijgt de

verpleegkundige inzicht in het effect van

communicatie met de cliënt en zijn of

haar netwerk. De wijze waarop de cliënt

wordt aangesproken, bepaalt of deze zich

voelt aangesproken op de eigen verant-

woordelijkheid en zelfredzaamheid.

Zorg organiserenKoopman: ‘Naast indiceren moet de

wijkverpleegkundige ook zorg gaan

organiseren. Zij wordt regisseur van

zorg. Zij bepaalt welke collega met welk

niveau ingezet wordt om aan de hulp-

vraag van de cliënt tegemoet te komen.

Soms verzorgt de wijkverpleegkundige

eerst zelf enkele weken de cliënten. Zo

kan zij goed inschatten welke zorg nood-

zakelijk is en wie deze zorg het best kan

geven. De verpleegkundige blijft vervol-

gens deze zorgarrangementen volgen en

monitoren. Bij het organiseren van zorg

hoort natuurlijk ook het activeren van

het sociale netwerk rondom de cliënt en

het verwijzen naar andere zorgprofessio-

nals en instanties.’

Klinisch redenerenBesluitvorming rond indiceren en

organiseren van zorg vindt plaats op

basis van het verpleegkundig proces. De

methode die verpleegkundigen daarbij

hanteren, is het klinisch redeneren. Het

dacht vraagt. ‘Wijkverpleegkundigen zit-

ten nu in een productiegedreven sys-

teem. Op 1 januari moet de knop echt

om. Dan lever je “goede zorg” als je

mensen ondersteunt om zo snel moge-

lijk weer zo zelfstandig mogelijk te func-

tioneren. Zwart-wit gezegd: lukt het je

om effectievere, kortcyclischer en “smal-

lere” zorgarrangementen te maken? Dan

doe je het goed! Dat is echt een paradig-

mashift. Daar zitten wijkverpleegkundi-

gen heel dubbel in. Ze moeten met cli-

enten het gesprek aangaan. En die cliën-

ten zeggen natuurlijk: “Kom niet aan

mijn zorg”.’

Zorg afpakken?Volgens Koopman verandert er echt veel

voor verpleegkundigen. ‘Zij moeten ver-

pleegkundig indiceren, rekening hou-

dend met de eigen regie en sociale con-

text van de cliënt. Er wordt immers veel

vaker een beroep gedaan op de zelfred-

zaamheid van die cliënt en zijn of haar

familie, vrienden en buren. Je pakt zorg

af van cliënten, althans dat zullen cliën-

ten zo voelen. Ga er maar aanstaan.’

Competenties‘Als verpleegkundige moet je de cliënt in

beweging krijgen. Dan is het allereerst

noodzakelijk dat je de cliënt op basis van

gelijkwaardigheid benadert. Als je als

verpleegkundige denkt: “Wat een zielige

‘Bij het organiseren van zorg hoort natuurlijk ook het activeren van het sociale netwerk rondom de cliënt’

V&VN-normenkader geeft aan dat een

goed niveau van klinisch redeneren

wordt bereikt door praktijkervaring. Een

proces dat een aantal jaren in beslag kan

nemen. Zijn wijkverpleegkundigen wel

klaar voor hun nieuwe rol? Koopman:

‘Klinisch redeneren is de basis van iede-

re verpleegkundige niveau 5-opleiding.

Zoals bij vrijwel elk beroep moet je ver-

volgens werkervaring opdoen. Seniori-

teit moet je ontwikkelen.’

Schaap met vijf poten?De wijkverpleegkundige krijgt straks

nogal wat op haar bordje. Wordt hier niet

gevraagd om het schaap met vijf poten?

Koopman: ‘Het is inderdaad nogal veel

wat van de beroepsgroep wordt

gevraagd. Het betreft een zelfstandige

rol, waarbij een beroep wordt gedaan op

organiserend vermogen, communicatieve

vaardigheden en verpleegkundige des-

kundigheid. Maar als er één beroeps-

groep is die dit kan, dan is het deze. Een

wijkverpleegkundige is over het alge-

meen nuchter en handelingsbereid en

heeft vanuit de opleiding deskundigheid

meegekregen. Bovendien wordt zij steeds

meer ondersteund door e-health en

andere technologische oplossingen.’

Koopman vervolgt: ‘Deze ontwikkeling

is echt een zegen voor wijkverpleegkun-

digen. Zij krijgen weer een autonome

rol. Er wordt een beroep gedaan op al

hun kennis en vaardigheden. Het beroep

wordt echt weer interessant. Ik hoor dan

ook regelmatig dat bijvoorbeeld mana-

gers, die ooit werkzaam waren als ver-

pleegkundige, overwegen om zelf weer

de wijk in te gaan, om terug te keren

naar het primaire proces.’

What’s new?Historisch gezien is de nieuwe rol van de

verpleegkundige wellicht niet zo nieuw.

In de praktijk echter gaat het om grote

veranderingen, om een nieuwe visie op

de kwaliteit van zorg. Effi ciënte en effec-

tieve zorg. En daardoor minder zorg,

door de zelfredzaamheid van de cliënt te

stimuleren en het netwerk van de cliënt

in te schakelen. Allemaal onder regie van

de wijkverpleegkundige, die weer echt de

spil in de wijkzorg wordt. •

Special Nieuwe regisseur in de zorg.indd 5 10/21/2014 3:16:57 PM

Page 6: Special Nieuwe regisseur in de zorg - · PDF fileSpecial Nieuwe regisseur in de zorg.indd 2 10/21/2014 3:16:16 PM. oktober 2014 3 04 Verpleegkundig indiceren en organiseren: what’s

6 oktober 2014

MOEITE MET REGIE VOERENIs het belangrijkste doel van de transitie – dat veel meer mensen de regie over hun leven gaan voeren – eigenlijk wel realistisch? Onder-zoek van het Nederlands instituut voor onderzoek van de gezond-heidszorg (NIVEL) maakt duidelijk dat er in ieder geval nog veel werk te doen is. Volgens dat onderzoek heeft de helft van alle Nederlanders momenteel moeite om de regie te voeren over ziek-te, gezondheid en zorg. Het ontbreekt die groep Nederlanders vooral aan kennis, motivatie en zelfvertrouwen. Drie op de tien volwassen Nederlanders beschikken over onvoldoende functionele lees- en rekenvaardig-heden, en over onvoldoende vermogen om informatie over gezondheid te vinden en te verwerken.Het onderzoek van het NIVEL biedt echter ook hoop voor de par-tijen die met de transitie bezig zijn. Amerikaans onderzoek toont volgens onderzoeker Jany Rademakers aan dat benodigde compe-tenties voor het voeren van regie te leren en te ontwikkelen zijn. Rademakers pleit voor meer onderzoek naar problemen die door zorgverleners en organisaties ervaren worden bij het ontwikkelen van die benodigde competenties.

‘EIGEN REGIE ONVOLDOENDE GEBORGD IN WETSVOORSTEL’Volgens diverse belangenorganisaties bevat het wetsvoorstel voor de Wet langdurige zorg nog steeds diverse zwakke punten, ook op het gebied van regievoering. Het wetsvoorstel werd eind septem-ber aangenomen door de Tweede Kamer. Daarvoor al benadrukte Illya Soffer, directeur van cliëntenorganisa-tie Ieder(in), dat het thema ‘eigen regie’ voor cliënten onvoldoende geborgd is in het voorstel. Soffer somde vervolgens diverse zwakke punten van het wetsvoorstel op. ‘De positie van cliënten is onvol-doende stevig, er zou persoonsvolgende bekostiging moeten komen zodat cliënten zelf de keuze kunnen maken voor zorg thuis of in een instelling, de maximale tarieven voor zware zorg liggen te laag en er moet een zorgprofi el op maat komen voor mensen die zware zorg nodig hebben.’ Nadat het voorstel voor de Wet langdurige zorg door de Tweede Kamer werd aangenomen, reageerde belangenorganisatie voor senioren ANBO teleurgesteld. ‘We steunen de hervorming, maar invoering over drie maanden is te snel, want de zorgprofi elen zijn

nog lang niet klaar’, aldus directeur Liane de Haan. ‘Wij zijn bang dat veel senioren tussen wal en schip vallen.’

INFORMATIEVOORZIENING VERBETERENHet verbeteren van de informatievoorziening lijkt voor veel gemeenten een van de belangrijkste stappen in het pakken van de regie. De systemen die ze nu gebruiken, hebben – zo vinden zij – over het algemeen onvoldoende mogelijkheden om ondersteu-ning scherp in beeld te krijgen en te houden. Vorig jaar al startten de VNG en KING daarom met de Verkenning Informatievoorziening Sociaal Domein. Nu zijn er op www.visd.nl diverse verhalen uit de praktijk te volgen. Zo benadrukken Stance Brouwer en Marc de Gruijl van de gemeen-te Amstelveen het belang van slimme systemen voor de toegang. De informatie moet namelijk uitgewisseld kunnen worden, bijvoor-beeld met leden van sociale wijkteams. Bij het verbeteren van informatievoorziening hoort ook het beschermen van privacy. Het meest recente praktijkverhaal op visd.nl gaat daar over. Namelijk over de resultaten van toetsing van de overheid op het omgaan met privacy binnen gemeenten. Sociale professionals blijken zorgvuldig met gegevens om te gaan, maar deskundigheidsbevordering is desondanks nodig, blijkt uit de zogenaamde Privacy Impact Assessments.

TABLET HEEFT TOEKOMST Naast de al jaren veel aangeboden computercursussen is er een nieuwe variant: tabletcursussen. Steeds meer organisaties zetten tablets in als hulpmiddel om mensen meer eigen regie te geven. Een voorbeeld is activiteitencentrum De Cande in Leeuwarden. Het idee is dat mensen met een tablet beter kunnen communiceren met hun netwerk. Alleen, dan moet je wel weten hoe je met een tablet aan de slag gaat. Die kennis krijgen de cliënten in de cursus aangeboden. Hoe download ik apps met een tablet? Hoe laat ik een tekst uitspreken? Maar ook meer algemene handige tips voor computers, laptops en tablets komen aan bod. Zoals hoe Facebook nou precies in elkaar zit. Vorig jaar oktober bracht ouderenbond Unie KBO al de KBO-tablet op de markt. Deze aangepaste tablet komt onder meer met een uitge-breide handleiding en apps zoals beeldbellen en de SOS Alarm-app. Verkrijgbaar zijn momenteel de iPad 4 (vanaf 354 euro) en de iPad air (vanaf € 454). Meer informatie en bestellen via www.uniekbo.nl.

NIEUWSBERICHTEN

Special Nieuwe regisseur in de zorg.indd 6 10/21/2014 3:17:13 PM

Page 7: Special Nieuwe regisseur in de zorg - · PDF fileSpecial Nieuwe regisseur in de zorg.indd 2 10/21/2014 3:16:16 PM. oktober 2014 3 04 Verpleegkundig indiceren en organiseren: what’s

oktober 2014 7

Met gemengde

gevoelens, dat is

nog de beste

omschrijving van

hoe veel Amster-

damse zorgverle-

ners aankijken tegen de wijkzorgpilots,

die sinds 1 april 2014 draaien in vijf

Amsterdamse stadswijken. De vijf

pilotteams vormen proeftuinen voordat

1 januari 2015 heel Amsterdam over-

gaat op het werken met multidiscipli-

naire wijkzorgteams. Want dat is de

koers van de gemeente Amsterdam en

medeopdrachtgever zorgverzekeraar

Achmea: dat per 1 januari 2015 in

Amsterdam 22 wijkzorgteams actief

zijn die zorg en welzijn dicht in de

buurt gaan leveren.

Geen misverstand, iedere professional is

positief over de doelstellingen van de

wijkzorgteams. Werken vanuit de drie-

hoek huisarts, wijkverpleegkundige en

maatschappelijk werk, zorg en welzijn

dichter bij elkaar brengen en, niet in de

laatste plaats, meer zelfredzaamheid voor

cliënten en hun omgeving, iedereen is

daar voor. Bijvoorbeeld omdat wijkver-

pleegkundige en maatschappelijk wer-

kende van oudsher elkaars werkdomein

niet goed kennen. En dat terwijl er veel

onnodige medicalisering voorkomen kan

worden als een eenzame oudere enkele

keren per week aanschuift bij de koffi e-

ochtend in de buurt, waar hij leeftijdsge-

noten kan ontmoeten, vertelt Irith Sy,

maatschappelijk werkende bij welzijnsor-

ganisatie Civic Amsterdam, deelnemer

aan wijkzorgpilot Amsterdam-Oost. ‘Dat

bespaart veel onnodige bezoekjes aan de

huisarts, vanwege klachten die vooral

Gemeenten krijgen meer zorgtaken en tegelijkertijd wordt er fors bezuinigd op het zorgbudget. Dat betekent dat de zorg anders georganiseerd dient te worden. Vanaf 1 januari 2015 gaat Amsterdam daarom werken met 22 wijkzorgteams die zorg en welzijn dicht in de buurt gaan leveren. Sinds 1 april jl. draaien er in vijf Amsterdamse stadswijken al vijf wijkzorgpilots. Een impressie van hun eerste ervaringen.

DE BASIS IS VERTROUWEN

De wijkzorgteams beschouwen de ZRM als inperking van hun professionele autonomie, blijkt uit de pilots

Iris Sy: ‘Het is belangrijk dat we mensen blijven activeren, uiteraard binnen de grenzen van hun mogelijkheden.’

© M

iche

l van

Dijk

Special Nieuwe regisseur in de zorg.indd 7 10/21/2014 3:17:37 PM

Page 8: Special Nieuwe regisseur in de zorg - · PDF fileSpecial Nieuwe regisseur in de zorg.indd 2 10/21/2014 3:16:16 PM. oktober 2014 3 04 Verpleegkundig indiceren en organiseren: what’s

8 oktober 2014

Achmea en de zorgaanbieders. ‘Het leek

ons goed om niet de plannen van het

kabinet af te wachten, maar er alvast

voor te zorgen dat op gebiedsniveau

zorg en welzijn beter op elkaar zijn afge-

stemd.’

Hommel constateert echter dat er ver-

schillen optreden tussen het oorspronke-

lijke idee en het feitelijk verloop van de

pilots. ‘Er is veel nadruk komen te liggen

op administratieve processen. De wijk-

zorgteams moeten bijvoorbeeld werken

met de zelfredzaamheidsmatrix (ZRM),

een meetinstrument waarmee we op

diverse levensdomeinen de mate van

zelfredzaamheid van cliënten scoren.

Die scores registreren we in een digitaal

zorgdossier van de gemeente Amster-

dam. Dat is veel werk, omdat we ook

voor de AWBZ veel cliëntgegevens moe-

ten vastleggen. Dat betekent een dub-

bele registratielast, die ten koste gaat

van het klantencontact.’

Van Alphen is het met Hommel eens.

‘Het ZRM is een belediging voor de

wijkverpleegkundige. Stel, je hebt je

been gebroken, je komt uit het zieken-

huis en je hebt thuis revalidatie nodig.

De wijkverpleegkundige die langskomt,

wordt geacht om de cliënt te beoordelen

op de levensdomeinen van schaal 1 tot

5. 1 staat voor acute problematiek en 5

voor volledig zelfredzaam. Justitie of een

mogelijk justitieel verleden van de cliënt

is een van de levensdomeinen waarop ze

moet registreren. Dat is raar, want die

informatie is niet relevant voor de zorg-

vraag. De ZRM maakt dat je je als pro-

fessional op domeinen moet begeven die

niet ter zake doen. Bovendien schendt

het de privacy van cliënten. Al deze

gegevens komen met naam, toenaam en

BSN-nummer van de cliënt in het digi-

taal gemeentedossier. Wat wil de

gemeente daarmee? Dat is helemaal niet

nodig. Aanbieders moeten data aanleve-

ren waaruit blijkt dat ze goede en doel-

matige zorg aanbieden, meer niet.

voortkomen uit gevoelens van eenzaam-

heid.’

Georganiseerd wantrouwenWaar ook iedereen het over eens is, is

dat zelfsturing, eigen verantwoordelijk-

heid en eigen professionele competentie

van de hulpverlener het hart vormen van

het werk in de wijkzorgteams. Dat vindt

ook Matthias van Alphen, directeur

Wijkzorg van zorgorganisatie Amstel-

ring, en eindverantwoordelijk voor 58

zelforganiserende wijkteams in Amster-

dam, Haarlemmermeer en Amstelveen.

‘Wij komen van een top-down organisa-

tie, waarin planners en managers bepaal-

den wat er gebeurde. Cliënten en profes-

sionals werden daar ongelukkig van. Cli-

enten omdat ze soms 25 hulpverleners

per maand over de vloer kregen, en pro-

fessionals omdat ze geen invloed hadden

op het organisatiebeleid. Vergeet niet dat

wijkverpleegkundigen zijn opgeleid om

de zorgvraag te organiseren. Die compe-

tentie mag je niet van ze afnemen.’

Van een bedrijfscultuur van georgani-

seerd wantrouwen maakt Amstelring

nu een shift door naar vertrouwen als

uitgangspunt voor de onderlinge samen-

werking. Van Alphen: ‘Als een wijkver-

pleegkundige mij vertelt dat haar team

goed draait, dan neem ik dat aan.

Uiteraard hebben we onze prestatieaf-

spraken, maar vertrouwen vormt de

basis. Verpleegkundigen kunnen hun

werk uitstekend inplannen, ze hebben

daar niemand bij nodig. Ze gaan op

huisbezoek bij de cliënt, inventariseren

wat nodig is en regelen dat. Dat is de

essentie van wijkgericht werken.’

ZelfredzaamheidsmatrixAnja Hommel, programmamanager bij

zorgaanbieder Cordaan, dat deelneemt

aan alle vijf de proeftuinen, onderschrijft

de oorspronkelijke doelstelling van de

wijkzorgpilots, zoals twee jaar geleden

bedacht door de gemeente Amsterdam,

Anders komt de privacy van cliënten

in het geding.’

BlauwdrukDe wijkzorgteams beschouwen de ZRM

als inperking van hun professionele auto-

nomie, blijkt uit de pilots. Hommel zou

daarom graag zien dat het instrument,

als ondersteuning bij de vraagverhelde-

ring door de hulpverlener, alleen bij de

meer complexe zorgvragen zou worden

ingezet. ‘Bij een patiënt die wondverzor-

ging nodig heeft, is dat niet nodig. Die

moet gewoon geholpen worden.’

Er is nog een bedreiging voor de profes-

sionele autonomie van de teams, stelt

Hommel. ‘Het ideale scenario van de

wijkzorgteams is: zorg dicht in de

buurt. Die buurtgerichte aanpak is

terecht, omdat elke Amsterdamse stads-

buurt anders is. Je kunt Zuidoost niet

vergelijken met Bos en Lommer. Je

moet dus per gebied kijken wat nodig

is. Wat je niet moet willen, is dat er een

algemeen kader komt voor de gehele

stad. Een blauwdruk die geen rekening

houdt met de verschillen per wijk. We

hopen dan ook dat het kader van de

gemeente Amsterdam en Achmea ruim-

te laat voor lokale invulling door de

wijkzorgteams.’

Die lokale invulling lukt alleen als de

zorgprofessionals de weg weten naar de

informele netwerken, zoals bewonersini-

Special Nieuwe regisseur in de zorg.indd 8 10/21/2014 3:17:39 PM

Page 9: Special Nieuwe regisseur in de zorg - · PDF fileSpecial Nieuwe regisseur in de zorg.indd 2 10/21/2014 3:16:16 PM. oktober 2014 3 04 Verpleegkundig indiceren en organiseren: what’s

oktober 2014 9

mele netwerken tekortschiet. ‘Dat komt

doordat we jarenlang hebben geleefd in

een verzorgingsstaat. We hebben onze

professionals geleerd om zo veel moge-

lijk de zorg van de cliënt over te nemen.

Nu moeten ze cliënten leren om een

beroep te doen op hun omgeving. Dat

vereist een cultuuromslag van onze pro-

fessionals.’

Irith Sy herkent dat. ‘Ik verbaas me er al

jaren over dat we als hulpverleners altijd

tiatieven of buurtactiviteiten. Hommel:

‘Onze medewerkers hebben de opdracht

te ontzorgen en mensen toe te leiden

naar het informele aanbod, zoals een

eettafel, een wandelclub of een maatje.

Dat aanbod op gebiedsniveau is niet

transparant. Dat maakt het lastig om

voor mensen de juiste oplossing te vin-

den. We hebben behoefte aan een

“warme” sociale kaart, een soort IENS

voor de informele zorg.’

VerzorgingsstaatVan Alphen is niet verbaasd dat de ken-

nis van zorgprofessionals over de infor-

ons best doen om de problemen van

cliënten op te lossen. We hebben heel

lang gepamperd. Het is goed dat we hen

nu vragen om zelf na te denken over wat

ze kunnen doen. Het is belangrijk dat we

mensen blijven activeren, uiteraard bin-

nen de grenzen van hun mogelijkheden.

En met kleine stapjes tegelijk. Al kost ons

dat soms ook moeite. Want het betekent

dat hulpverleners moeten leren om zorg

te verlenen met de handen op de rug.’ •

Zorginkoop 2015Margriet-marie Govaart, projectleider Amsterdamse proeftuinen 2014, benadrukt dat de proeftuinen zijn opgezet om te leren, in de aanloop naar 1 januari 2015. ‘Ik heb veel begrip voor zorgprofessionals die zeggen dat ze dubbel moeten administreren, en dat dat ten koste gaat van het klantencontact.’Het gebruik van de ZRM is geen doel op zich, maar een middel om vanuit verschillende per-spectieven naar een cliënt te kijken, vervolgt ze. ‘We willen leren voor welke doelgroepen dit instrument meerwaarde oplevert. Het beleid van de gemeente Amsterdam is ook dat medewerkers van de wijkzorgteams niet de hele ZRM hoeven af te nemen. De zorg inkoop voor 2015 heeft weliswaar als voorwaarde dat de wijkzorgteams de ZRM moeten gebrui-ken, maar professionals bepalen uiteindelijk zelf of ze alle levensdomeinen uitvragen.’

20 november 2014 | ReeHorst,Ede

Kom op 20 november naar dit congres! Eerdere edities waren binnen 2 maanden uitverkocht, wees er dus op tijd bij!

Advertentie

Special Nieuwe regisseur in de zorg.indd 9 10/21/2014 3:17:55 PM

Page 10: Special Nieuwe regisseur in de zorg - · PDF fileSpecial Nieuwe regisseur in de zorg.indd 2 10/21/2014 3:16:16 PM. oktober 2014 3 04 Verpleegkundig indiceren en organiseren: what’s

10 oktober 2014

Radicale omslag in denkenMartijn Verbeek, directeur Langdurige

zorg van het ministerie van Volksgezond-

heid, Welzijn en Sport (VWS), is duide-

lijk over het doel van de hervorming. In

een interview voor In voor zorg! geeft hij

aan: ‘Kwaliteit. Kwaliteit. Kwaliteit.

Daar draait het in de langdurige zorg in

toenemende mate om.’ Dit mantra

wordt door Annemarie Koopman, direc-

teur Zorg van Grow/Work, nog eens her-

haald. ‘De kwaliteit van zorg moet

omhoog. Dat betekent niet per se meer

zorg. Zeker niet. Dat betekent naar de

behoefte van de cliënt kijken. Kijken

naar wat die cliënt zelf nog kan en in

hoeverre deze een beroep kan doen op

zijn sociale omgeving. Pas het zorgarran-

gement daarop aan. Kwaliteit van zorg is

dan “met zo min mogelijk zorg” ervoor

zorgen dat de cliënt zijn zelfstandigheid

terugkrijgt of zo veel mogelijk behoudt.

Dat kan met smalle en kortdurende

zorgarrangementen. Effectieve en

effi ciënte zorg leveren: dát is echt een

radicale omslag in het denken over

kwaliteit.’

Tekorten én ontslagen Dit vraagt uiteraard nogal wat van de

verpleegkundige. Deze gaat zorg indice-

ren en organiseren, zorgarrangementen

monitoren en collega’s coachen. Een

herwaardering van de rol van de ver-

pleegkundige. De vraag naar (wijk)ver-

pleegkundigen die dit in de vingers heb-

ben, neemt toe. Alleen, er zijn er veel te

weinig. Werkgeversorganisatie Actiz

spreekt van een tekort van meer dan

5000 hbo-wijkverpleegkundigen. De

behoefte aan hoger opgeleide verpleeg-

kundigen gaat vooral ten koste van ver-

plegenden en verzorgenden op niveau 1

en 2. Hier is sprake van overschotten;

instellingen ontslaan steeds vaker deze

medewerkers. Zo becijferde vakbond

FNV dat meer dan 25.000 mensen in de

zorg hun vaste baan zijn kwijtgeraakt

sinds het sluiten van het zorgakkoord in

april 2013. Van nog eens tienduizenden

is het contract niet verlengd.

Voldoende beschikbaarheidHet vinden van voldoende gekwalifi ceer-

de verpleegkundigen zal volgens Koop-

man nog een hele uitdaging worden: ‘Er

zijn op dit moment gewoonweg onvol-

doende verpleegkundigen niveau 5.

Het ministerie van VWS heeft samen met branche- en beroepsverenigingen een helpdesk voor zorgaanbieders ingericht, dat onder andere ondersteuning biedt in de vorm van draaiboeken. Deze bieden zeker houvast. Echter, er is nauwelijks aandacht voor de veranderende rol van (wijk)verpleegkundigen en hoe zorginstellingen ervoor kunnen zorgen dat (wijk)verpleegkundigen deze nieuwe rol met verve kunnen invullen. En last but nog least: hoe zorg je voor voldoende beschikbaarheid van deze groep professionals? Juist daarover gaat dit artikel.

KWALITEIT DOOR REGIE OP ZORG.HAALBARE KAART OF ONMOGELIJKE OPGAVE?

De weg naar regie op zorg1. Besteed organisatiebreed aandacht aan het nieuwe denken in de langdurige zorg.2. Zorg voor voldoende beschikbaarheid, denk out of the box.

Werf ‘afhakers’ en verpleegkundigen uit andere sectoren. 3. Faciliteer de rolontwikkeling van (wijk)verpleegkundigen.4. Regel de randvoorwaarden, zoals een planningstool.5. Sta stil bij de benodigde cultuurveranderingen op de werkvloer en bij het management.6. Besteed aandacht aan de effecten buiten het primair proces.7. Blijf na implementatie monitoren en evalueren.

Special Nieuwe regisseur in de zorg.indd 10 10/21/2014 3:17:57 PM

Page 11: Special Nieuwe regisseur in de zorg - · PDF fileSpecial Nieuwe regisseur in de zorg.indd 2 10/21/2014 3:16:16 PM. oktober 2014 3 04 Verpleegkundig indiceren en organiseren: what’s

oktober 2014 11

kundigen? Koopman constateert dat, op

een enkele uitzondering na, organisaties

nog veel werk hebben te verzetten. Bij-

voorbeeld ten aanzien van randvoor-

waarden: ‘De (wijk)verpleegkundige

gaat indiceren en organiseren. Zij

bepaalt dus welke zorgprofessional inge-

zet gaat worden om zorg te verlenen. De

verpleegkundige heeft veel meer regie

over het primaire proces. Dat vraagt om

fl exibiliteit van de organisatie en haar

medewerkers. Een goede planningstool

is dan onontbeerlijk. Je weet immers

niet van tevoren welke medewerker waar

en wanneer beschikbaar moet zijn. In

organisaties die zelfsturing hebben

doorgevoerd, is dat eenvoudiger dan in

organisaties die dat niet hebben gedaan.’

Verpleegkundigen niveau 4 moeten zo

snel mogelijk bijgeschoold worden tot

niveau 5. Probeer “afhakers” over te

halen om hun verpleegkundige vak weer

op te pakken. Kijk ook naar verpleeg-

kundigen uit andere sectoren, zoals zie-

kenhuizen. Die verpleegkundigen kun-

nen vaak goed klinisch redeneren. Het is

echter wel de vraag of zij in de context

van de thuiszorg kunnen functioneren.

Voldoende beschikbaarheid van ver-

pleegkundigen is gewoon noodzakelijk

om deze transitie te laten slagen en de

kwaliteit van zorg te verbeteren.’

OrganisatieveranderingenZijn organisaties klaar voor de inbed-

ding van die nieuwe rol van verpleeg-

‘Effectieve en effi ciënte zorg leveren: dát is echt een radicale omslag in het denken over kwaliteit’

Rolontwikkeling en cultuurveranderingAlleen een reorganisatie in de vorm van

een andere opbouw van de basisformatie

in het primair proces is niet genoeg, zo

stelt Koopman. ‘Doordat een appel

wordt gedaan op andere competenties,

moet je de verpleegkundigen faciliteren

om deze te ontwikkelen. Besteed daar-

naast ook aandacht aan de cultuur

binnen het bedrijf. Vaak heerst in het pri-

mair proces de cultuur “elke zorgmede-

werker is gelijk, ongeacht de opleiding”.

Maar je moet juist de verschillende

opleidingsniveaus tussen professionals

beter onderscheiden én benutten om

kwaliteit van zorg te realiseren. Dit

vraagt een cultuurverandering in het

team. Ook de relatie tussen manager en

verpleegkundige is een aandachtspunt.

De verpleegkundige neemt een deel van

de taken ten aanzien van kwaliteit over

van de manager. Als de manager deze

verandering niet onderschrijft of hier

niet naar handelt, dan komt een ver-

pleegkundige maar moeilijk tot bloei.

Het gaat om een gedragsverandering.

Het management moet écht anders gaan

denken en doen. Dat geldt extra in intra-

muraal.’

Functies buiten primair procesOok buiten het primair proces zullen er

veranderingen optreden. Er zijn vaak

meerdere staffuncties die een rol hebben

rond kwaliteit of leren. Doublures met

de rol van de (wijk)verpleegkundigen

liggen op de loer. Wil je dit voorkomen

en zorg betaalbaar houden, dan zul je

een deel van die staffuncties moeten

afbouwen of afstoten. Denk bijvoor-

beeld aan staffunctionarissen kwaliteit,

praktijkopleiders en assistent teamma-

nagers.

Valkuil implementatie‘De belangrijkste valkuil bij het imple-

menteren van de nieuwe rol van ver-

pleegkundigen? Dat is alleen aandacht

besteden aan de verpleegkundige.

Special Nieuwe regisseur in de zorg.indd 11 10/21/2014 3:17:57 PM

Page 12: Special Nieuwe regisseur in de zorg - · PDF fileSpecial Nieuwe regisseur in de zorg.indd 2 10/21/2014 3:16:16 PM. oktober 2014 3 04 Verpleegkundig indiceren en organiseren: what’s

12 oktober 2014

PositiefOndanks dat Koopman ziet dat er op

korte termijn nog veel moet gebeuren, is

zij positief over de toekomst. ‘Het zal in

de loop der tijd steeds beter lukken om

zorg effectiever en effi ciënter te organi-

Die moet het weliswaar gaan doen,

maar functioneert niet in een vacuüm.

De rest van de organisatie moet mee!

Als de verpleegkundige iets doet, moet

een ander daarmee stoppen. En vice

versa.’

seren. Dan verdwijnen de tekorten aan

gekwalifi ceerde verpleegkundigen van-

zelf en is steeds zwaardere zorg in een

thuissetting mogelijk. En dat is dus pre-

cies waar het bij de hervorming van de

langdurige zorg om te doen is!’

Expertise delen?Grow/Work organiseert samen met zorg-

organisaties expertisetafels voor directie

en hoger management rondom het

thema ‘De “nieuwe” wijkverpleegkun-

dige’. De expertisetafels zijn in oktober,

december en januari. Meer informatie

hierover kunt u vinden op www.grow-

work.nl. Tevens heeft Grow/Work een

speciale webpagina voor wijkverpleeg-

kundigen en een LinkedIn-pagina over

kwaliteit van zorg. •Advertentie

recrecrecrecrerecrecrecreecrecececcrececcr ccruiruiruruiruiruiruiruuiruiuruiruiruiruiruiuuitmetmetmetmetmetmetmetmetmemetmetmetmtmemetmmetmett ntntnt ntnt nt nt nt nt ntnt nnn &&&&&&&&&&&&&&&&&& exexexexexexexexexexexeexxexxe ecuececuececuecuecuececuecuecuecuecucucuuecuuuuecuc tivtivtivtivtivtivtivtivtivtitivtivtive se se se se se se se se se se se sse earearearearearearearearearearearearearearea chchchchchchchchchccchchintiiintintintintintintintintintintntintintntntintintn erierieriereriereriererierierierierierieriererre m mm mm mm mm mm mm mm mmm mm mmm mm mmm mmm manaanaanaanaanaanaanaananaanaanaananaananaa gemgemgemgemgemgemgemgemgemgemgemgemgemgemgemmegemmentenentententenentententntentntntntntentententeeneee &&&&&&&&&&&&&& prprprprprprprprprprprprpprprprofeofeofeofeofeofeofeofeofeofeofeofeofeofefef ssississississississississssississssss onononononononnanaonanananaonononnaaaaaaaallslslslslslslsslslslslsllslssssassassassassassassassassassassassasassassaasssaaa essessesessessessessessessssessessessessssessesssessessee menmenmenmenmenmenmenmenenmenmenmmenmenmenmemmenmmmmennt t t ttt t ttttt tt &&&&&&&&&&&&&&&&&&&& dedededededededededdedededeededevelvelvelvelvevelvevelelvelvelvelveevevevvev opmopmopmopmopmopmopmopmopmopmopmopmopmopmpmopmpmententententententententenententententententnte te

U kent de stipop de horizon.

Wij diegene met wie u daar komt.

FunktieMediair. Mensen kennen.

Goede zorg is het resultaat van de juiste mensen op de juiste plek. Daar weten we alles van. Ons vak is mensen kennen. Hun potentie, motivatie en talen ten zien, weten wie waar het beste tot z’n recht komt. Met 25 jaar ervaring in de zorg weten we wat er speelt en wat dat vraagt van bestuur, management en staf. We vinden voor u de beste mensen, voor vast of tijdelijk, én ondersteunen hun ont-wikkeling. U weet precies wat uw organisatie nodig heeft. Wij weten wie. Laten we samenwerken. Bel 020 - 504 20 20 of kijk op funktiemediair.nl.

Special Nieuwe regisseur in de zorg.indd 12 10/21/2014 3:18:10 PM

Page 13: Special Nieuwe regisseur in de zorg - · PDF fileSpecial Nieuwe regisseur in de zorg.indd 2 10/21/2014 3:16:16 PM. oktober 2014 3 04 Verpleegkundig indiceren en organiseren: what’s

oktober 2014 13

W ie met

Wmo-con-

sulent Alice

Boone over

regie in de

zorg praat,

krijgt eerlijke antwoorden. Ja, het regis-

seursmodel heeft diverse burgers in Rijs-

sen-Holten inderdaad sterker gemaakt.

Ja, de pilot ‘één gezin, één plan, één

regisseur’ is goed verlopen. Maar nee,

dat ging niet zo soepel als vooraf werd

gedacht.

In de pilot was Boone een van de vijf

regisseurs. Voor de WSW was er nog een

regisseur van de gemeente Rijssen, en

ook MEE, Humanitas Onder Dak en

Bureau Jeugdzorg leverden een regisseur.

‘Toen we vorig jaar oktober daarmee

begonnen, dachten we echt dat we voor

individuele burgers een week nodig zou-

den hebben om een plan te maken’, her-

innert Boone zich. ‘Maar mensen sterker

maken, bleek een stuk ingewikkelder dan

we dachten. Gelukkig hebben we mede

dankzij de zorgprofessionals en welzijns-

werkers een hoop geleerd en uiteindelijk

veel stappen vooruit gezet.’

Het regisseursmodel is ontwikkeld door

veertien Twentse gemeenten in samen-

werking met Jan Telgen, hoogleraar

Inkoopmanagement voor de publieke

sector aan de Universiteit Twente. Het

idee van het regisseursmodel is dat een

burger die op meerdere vlakken onder-

steuning nodig heeft, één vast aan-

spreekpunt heeft, de regisseur. De regis-

seur bespreekt de ondersteuningsvragen

met de bewoner en samen bekijken ze

welke oplossingen er in de betreffende

gemeente zijn. De regisseur is geen

hulpverlener, meer een coördinator en

indien nodig facilitator. De regisseur

blijft verantwoordelijk voor het onder-

steuningsarrangement en houdt toezicht

op de uitvoering.

In Rijssen-Holten omarmden ze het

regisseursmodel, omdat het ondersteu-

ningsaanbod lang niet altijd aansloot

bij de werkelijke vraag en behoefte van

de inwoners, aldus wethouder Jan Lig-

tenberg vorig jaar oktober. ‘We werken

met ingewikkelde regels. Medewerkers

hadden tot nu geen tijd en ruimte om

aandacht te besteden aan de bredere

ondersteuningsvraag. Inwoners krijgen

daardoor niet altijd wat ze écht nodig

hebben als ze om ondersteuning vragen.

Ook komt het voor dat er meerdere

hulpverleners naast elkaar in een gezin

of huishouden actief zijn. Krachten wor-

den niet gebundeld.’

Alice Boone geeft een voorbeeld van hoe

ondersteuning in Rijssen-Holten soms

ging en hoe het nu gaat. ‘Bij een gezin

met twee kinderen was een heel scala

aan hulpverleners betrokken, een stuk of

acht. Nu zijn er nog maar drie mensen

bij betrokken. En geeft het gezin aan dat

ze echt niet heel veel hulp meer nodig

hebben. Mevrouw heeft bijvoorbeeld

een vriendin in de buurt gevonden die

haar helpt en die zij ook weer kan hel-

pen. Ze heeft haar netwerk fl ink uitge-

breid en heeft meer aanspraak.’

In de gemeente Rijssen-Holten hebben ze het regisseursmodel omarmd, omdat het ondersteuningsaanbod lang niet altijd aansloot bij de werkelijke vraag en behoefte van de inwoners. Het doel: de ondersteuning effectiever en effi ciënter maken. Dat lijkt in veel gevallen gelukt, maar de regisseurs hebben ook belangrijke lessen moeten leren.

STERKER EN WIJZER

REGISSEURSMODEL IN RIJSSEN-HOLTEN

Alice Boone: ‘Mensen sterker maken, bleek een stuk ingewikkelder dan we dachten.’

Special Nieuwe regisseur in de zorg.indd 13 10/21/2014 3:18:29 PM

Page 14: Special Nieuwe regisseur in de zorg - · PDF fileSpecial Nieuwe regisseur in de zorg.indd 2 10/21/2014 3:16:16 PM. oktober 2014 3 04 Verpleegkundig indiceren en organiseren: what’s

14 oktober 2014

Om dat te illustreren, vertelt ze het ver-

haal van Margriet Lankamp - Van

Heemskerk. Zij heeft een licht verstan-

delijke beperking en kon tot vorig jaar

maar geen dagbesteding vinden waar ze

een goed gevoel bij kreeg. Met als gevolg

dat ze veel thuis zat. Dat vond ze zelf

vervelend, en haar man vond dat ook

jammer voor haar. Hij heeft zelf een

lichamelijke beperking, en werkt in de

Sterkerij in Rijssen, een werkplaats voor

mensen met een beperking. ‘Hij doet de

scootmobielpoule en komt altijd thuis

met mooie verhalen. Dat wilde hij ook

zo graag voor Margriet’, zegt Boone.

Uiteindelijk zijn ze met elkaar terugge-

gaan naar de basis: wat is nu precies de

passie van mevrouw Lankamp? Kleding,

daar kwamen ze op uit. Inmiddels werkt

mevrouw Lankamp alweer een aantal

maanden bij de kledingbank in Rijssen.

Op dinsdag bij de kledingbank zelf, en

op donderdag bij de voedselbank waar

de kleding gesorteerd wordt. ‘Van de

andere vrijwilligers hoor ik dat ze dolblij

zijn met Margriet. Ze werkt hard en is

altijd vrolijk. En Margriet komt nu ook

met mooie verhalen thuis.’

ValkuilenPrecies dat soort ontwikkelingen als bij

mevrouw Lankamp hadden Boone en

haar collega’s voor ogen bij het begin

van de pilot. Maar zo soepel als het nu

daar gaat, ging en gaat het lang niet

altijd. ‘Waar we in het begin onvoldoen-

de rekening mee hielden, is hoe complex

de problemen van mensen kunnen zijn.

Waarom lukt dat terugbrengen van hulp

en mensen hun eigen netwerk laten ver-

groten nu dan wel? Boone: ‘Als regisseur

kan ik mensen aanspreken op hun ver-

antwoordelijkheden, meer dan hulpver-

leners dat kunnen. Als het je niet bevalt

wat die zorgprofessional jou vertelt, kun

je naar een andere organisatie stappen,

maar in het regisseursmodel kunnen

mensen niet weglopen.’ Boone legt uit

dat ze mensen zo veel mogelijk een spie-

gel voorhoudt. ‘Door bijvoorbeeld te

zeggen: kijk, dat gezin met vijf kinderen

redt het ook, dan kunnen jullie dat ook.’

Bovendien krijgt zowel regisseur als

ondersteuner als burger meer overzicht.

‘Het wordt makkelijker om elke stap te

bespreken als er maar één vast aan-

spreekpunt is. En mensen willen graag

snel horen wat er goed gaat, wat er beter

kan en welke stappen we samen gaan

zetten.’ Vandaar dat ze als Wmo-consu-

lent en binnenkort fulltime regisseur

negentig procent van haar tijd vult met

huisbezoeken.

Met sprongen vooruitDoor de taak om mensen op hun ver-

antwoordelijkheden te wijzen, kan de

regisseur vrij zakelijk overkomen. Dat

is soms ook inderdaad de bedoeling,

benadrukt Boone, maar de relatie met

mensen staat of valt met een goede ver-

trouwensband. ‘Het is belangrijk dat je

duidelijk maakt hoe knap het is als men-

sen zich terugknokken in de samenle-

ving. Dat is het namelijk ook echt, want

mensen gaan met sprongen vooruit.’

Het is niet realistisch om te denken dat

je met een paar huisbezoeken het zelf-

vertrouwen van mensen opkrikt, laat

staan iedereen meteen kan activeren.

Bovendien veranderen levens continu en

ook daar moet je elke keer opnieuw

rekening mee houden. Zelf heb ik nu

pas aardig in de vingers hoe ik het best

kan schakelen.’

Een andere wijze les is dat een regisseur

van de gemeente geen hulpverlener is.

Eigenlijk was dat al vooraf wel duidelijk

voor Boone en haar collega’s, en toch

zijn ze een paar keer in die valkuil

getrapt. ‘Je wilt geen hulpverlener zijn en

toch word je dat soms. Dat komt vooral

omdat je de problemen van mensen te

persoonlijk gaat nemen. Je wilt uiteinde-

lijk dan gewoon iets kunnen doen.’

Die valkuil is er bijvoorbeeld bij schul-

dentrajecten. Dan wordt de administra-

tie nog forser dan anders. Mensen

moeten op tijd diverse formulieren

invullen, want als ze dat niet doen, lopen

ze het risico ondersteuning te verliezen.

Een aantal keren heeft Boone in zo’n

situatie teveel voor mensen zelf gedaan.

‘Door bijvoorbeeld die formulieren zelf

dan maar in te vullen en met mijn col-

lega’s te gaan praten. Maar mensen

moeten echt leren dat zelf doen. Want

uiteindelijk draait vrijwel alles om het

veranderen van gedrag. Als mensen hun

gedrag niet veranderen, kunnen ze een

halfjaar later weer opnieuw beginnen.’

Om valkuilen als deze te vermijden, is het

cruciaal dat de gemeente goed samen-

werkt met zorg en welzijn. De Wmo-con-

sulent heeft in dit geval bijvoorbeeld veel

aan medewerkers van jeugdzorg gehad,

weet ze. ‘Zij hebben me ingeprent dat

niet ik die situatie bij mensen heb veroor-

zaakt. Die boodschap schudde me dan

weer wakker. Het is essentieel dat je

krachtige professionals om je heen hebt

die je scherp houden.’ Zo leerde Boone

dat een formulier invullen af en toe wel

kan, als het echt heel ingewikkeld is,

Mevr. Lankamp - Van Heemsker bij de kledingbank in Rijssen

© E

ut v

an B

erku

m

Special Nieuwe regisseur in de zorg.indd 14 10/21/2014 3:18:29 PM

Page 15: Special Nieuwe regisseur in de zorg - · PDF fileSpecial Nieuwe regisseur in de zorg.indd 2 10/21/2014 3:16:16 PM. oktober 2014 3 04 Verpleegkundig indiceren en organiseren: what’s

oktober 2014 15

maar dat het ook belangrijk is om men-

sen vooral goed te verwijzen. Ze geeft

dan bijvoorbeeld aan bij welke collega

mensen terecht kunnen en welke infor-

matie echt meegenomen kan worden.

VervolgstappenDe belangrijkste vervolgstap in Rijssen-

Holten is nu een beter systeem van

monitoring. Het is de bedoeling met

het zogenaamde Living Lab in Ensche-

de te gaan werken. Daar wordt een

regiesysteem ontworpen zodat iedere

betrokkene op het scherm beter over-

zicht kan houden op de specifi eke

casus. ‘Met de huidige ICT-systemen

moeten we soms lang moeten zoeken

naar de relevante informatie. Met zo’n

beter regiesysteem kan ik collega’s ook

sneller een seintje geven als het bijvoor-

beeld in zo’n schuldtraject dreigt mis te

gaan.’

Uiteindelijk is het de bedoeling dat de

meeste mensen die ondersteuning via

het regisseursmodel krijgen na een

bepaalde periode niet meer afhankelijk

zijn van een regisseur. Sommige mensen

zullen echter waarschijnlijk altijd wel in

beeld blijven, denkt Boone. ‘We moeten

ons blijven realiseren dat sommigen het

gewoon zelf niet redden.’ De belangrijk-

ste opdracht rondom regie in de zorg is

volgens haar dat gemeenten echt de grip

blijven houden. ‘Dat maakt ondersteu-

ning namelijk een stuk effectiever. En

laten we eerlijk zijn, ook de kosten zullen

we in de hand moeten houden.’ •

‘We moeten ons blijven realiseren dat sommigen het gewoon zelf niet redden’

RIGHT TO CHALLENGE IN UTRECHTAls het aan GroenLinks Utrecht liggen kunnen Utrechters vanaf 1 januari ook zelf de ondersteuning uitvoeren. Raadslid Marlene de Regt wil het zogenaamde Right to Challenge verankeren in de loka-le Wmo. Right to Challenge is een recht van inwoners om te laten zien dat zij in bepaalde buurten of wijken de zorg en ondersteu-ning beter kunnen uitvoeren dan de gemeente dat zou kunnen. In Engeland is Right to Challenge al verankerd in de Localism Act, de wet die in 2011 werd ingevoerd en veel lijkt op de nieuwe Wmo. Tijdens de behandeling van de Wmo 2015 in de Tweede Kamer diende GroenLinks-Kamerlid Linda Voortman een amendement in om gemeenten de vrijheid te geven Right to Challenge te veranke-ren. Landelijk moet er nog invulling aan dit besluit gegeven worden. Raadslid Marlene de Regt wil echter niet op Den Haag wachten. ‘Ik wil dat Right to Challenge vanaf 1 januari een mogelijkheid is. De burger moet weten waar hij aan toe is.’ Ze vindt Right to Chal-lenge de ultieme vorm van burgerparticipatie. ‘Je geeft burgers de mogelijkheid om hun eigen leven op hun eigen wijze in te richten.’

CONGRES HR IN DE ZORGTijdens Prinsjesdag werd het nogmaals duidelijk; toenemende kos-tenbesparingen, effecten van de Wmo, vergrijzing en een sterk wis-selende zorgvraag stellen de zorgsector voor enorme uitdagingen. Flexibilisering van het werken én denken van medewerkers en organisaties wordt daarom steeds belangrijker. Laat u deze dag inspireren en informeren door deskundige spre-kers en vakgenoten. U hoort innovatieve voorbeelden op het gebied van strategische personeelsplanning, fl exibele schil, talent-management en zelfsturing in de zorg.

Waarom mag u dit congres niet missen?- Uw vakgenoten, waaronder Marieke Oldewarris, Directeur

VariantZorg, vertellen hoe zij hun medewerkers boeien en binden aan de hand van innovatieve voorbeelden.

- U krijgt actiepunten waarmee u uw organisatie op zowel strategisch als operationeel gebied optimaal voorbereid op het nieuwe ontslagrecht.

- U hoort alles over fl exibilisering: wat is juridisch wel en niet mogelijk?

- U ontvangt een overzicht van de eisen die gesteld worden aan competenties van medewerkers en leidinggevenden in het geval van werken in multifunctionele (zelfsturende) teams.

Schrijf uzelf en uw collega’s dan ook vandaag nog in en profi teer van de speciale teamkorting!

NIEUWSBERICHTEN

Special Nieuwe regisseur in de zorg.indd 15 10/21/2014 3:18:37 PM

Page 16: Special Nieuwe regisseur in de zorg - · PDF fileSpecial Nieuwe regisseur in de zorg.indd 2 10/21/2014 3:16:16 PM. oktober 2014 3 04 Verpleegkundig indiceren en organiseren: what’s

Verstandvan Zorg

Praktisch toepasbare opleiding Vanaf 2015 mogen verpleegkundigen niveau 5 indiceren en zorg organiseren in de wijk. In 2015 mag ook niveau 4 indiceren. Wilt u uw verpleeg-kundigen klaarstomen voor deze nieuwe uitdaging? Meld hen dan snel aan voor de 3-daagse opleiding ‘Verpleegkundig indiceren en organiseren in de wijk’ conform het V&VN-normenkader. Deze opleiding is geaccrediteerd door het kwaliteitsregister V&V.

Snel starten? Vraag dan onze opleidingsbrochure aan en informeer naar de actuele startdata via [email protected] of 020 - 301 33 77. Grow/Work biedt deze opleiding ook incompany.

“Indiceren conform het normenkader V&VN”

Nieuw! Opleiding Verpleegkundig indiceren en organiseren in de wijk

Special Nieuwe regisseur in de zorg.indd 16 10/21/2014 3:18:45 PM