Sophia Colloquium 24/10/2009 Alleenstaande moeders en het model van arbeid Capability Approach en...
-
Upload
irena-lemmens -
Category
Documents
-
view
214 -
download
0
Transcript of Sophia Colloquium 24/10/2009 Alleenstaande moeders en het model van arbeid Capability Approach en...
Capability Approach en Capability Approach en genderanalyse : genderanalyse :
a love story? a love story?
Anne Snick
Flora vzw – asbl
Expertisenetwerk rond gender, veerkracht en solidaire economie
Réseau d’expertise en genre, résilience et économie solidaire
DEEL 1DEEL 1
waarin de protagonisten waarin de protagonisten
en hun voorafgaande verhouding en hun voorafgaande verhouding
aan het publiek worden voorgesteldaan het publiek worden voorgesteld
PerspectiefHoe draaien de wijzers? Hoe laat is het ?
Impact van positie op wereldbeeld en kennis
Amartya Sen in the officeAmartya Sen in the office
“Hoe economische ontwikkeling bevorderen?”
Flora Expertisenetwerk : “Hoe maatschappelijke gelijkheid bevorderen ?“
legende
2003-2004 : Management ES-Change projectFlora in samenwerking met Prof. Dr. Ingrid Robeyns (CA-expert),
6 gesprekspartners uit de privé-economie en 6 uit de sociale economie
“Reguliere” bedrijven (privé) Sociale economiebedrijven
Productiviteit
Maatschappelijke meerwaarde / kost
Politieke aanbevelingen - Eigenheid van beide types bedrijven erkennen
- Complementariteit en samenwerking versterken
DEEL 2DEEL 2
waarin gepoogd wordt verslag te doen waarin gepoogd wordt verslag te doen van de zoektocht en het wedervaren van de zoektocht en het wedervaren
van professor Senvan professor Sen
Capability Approach: informatiebasis en diagnose
Normatief kader & waarde
Slavernij,lijfeigenschap
Vroegtijdige dood, overbevolking
AnalfabetismeDictatuur, corruptie, communisme
GDP $Geluk
Toegang tot arbeidsmarkt en inkomen, kapitalisme $
Gezondheid, levensduur, geboorte-beperking
Opvoeding, geletterdheid,productiviteits-verhoging
Participatie, inspraak,persvrijheid,gemeenschap
GDP $Groei
- individuele vrijheid - substantial capability to make choices one has reason to value- kwaliteitsvol leven
Voorspelling : vrijheid leidt tot vooruitgang
De voorspelling getoetst aan de ‘fenomenen’
Ontwikkelde economieën
- activering
- kapitalisme
- sociale zekerheid
- Pensioen- stelsel
-universele gezondheids-zorg - ziekte- verzekering
-Leerplicht
- onderwijs-voorzieningen
- democratie
-vrijheid van meningsuiting
- socioculturele sector, middenveld
GDP - $Groei
1. Geen duurzame ontwikkeling 2. Hardnekkige kloof tussen rijk en arm3. Geen samenhang met kwaliteitsvoller leven
De economie kan niet (duurzaam) groeien, want de planeet groeit nietSource: Dennis Meadows 80th Aurelio Peccei Lecture
EU-Chapter of the Club of Rome, Brussels, 21 November 2011
Belgium has one of the world’s highest ecological footprints
Diverse indicatoren van onwelzijn (voor alle inwoners) correleren met mate van inkomensongelijkheid
bron: Wilkinson & Picket: The spirit level, 2010
Niet-voorspelde fenomenen en grenzen van het paradigma Paradigma: aannames over hoe de realiteit gekend en begrepen moet worden
Voorbeeld : het universum volgens Ptolemaeus (87-150 n.C.) De aarde staat onbeweeglijk in het centrum De andere planeten draaien in cirkels om de aarde Onregelmatigheden in geobserveerde bewegingen
= niet voorspeld fenomeen (= ‘anomalie’) Anomalieën worden wegverklaard door epicirkels ( = ‘innovatie’)
Galilei: vertrekt van andere aannames Hypothese van Copernicus: de zon staat in het centrum Gebruikt sterrenkijker om de fenomenen te observeren Zelfde fenomenen, ander verklaringsmodel (paradigma)Paradigma berust zelf niet op wetenschappelijke observatie, maar op
conventies en controle
Ptolemaeus Ptolemaeus in the officein the office
DEEL 3DEEL 3
waarin Flora waarin Flora vertrekkend vanuit de fenomenenvertrekkend vanuit de fenomenen
op zoek gaat naar een nieuw paradigmaop zoek gaat naar een nieuw paradigma
Flora methodologie: co-constructie van kennis
“Fenomenen”: ervaringen van kansarme vrouwen (en mannen) en hun interpretatie van hun situatie (microniveau)
Deze inbreng wordt door het Flora-team als co-expertise gehanteerd en (vanuit gender) geanalyseerd bij het ontwikkelen van kennis over diverse thema’s (mesoniveau)
Wordt vertaald in inzichten en aanbevelingen over maatschappelijke uitsluitingsmechanismen (macroniveau)
Geen wetenschap over de vrouwen maar met hen =de basis van vrijheid en participatie
Triade van co-constructie
Methodiek en analysekader
Gender-analysekader als sleutel tot (on)gelijkheid
1. Eerste feministes: eisen • toegang tot gelijke machtsposities (in processen van
socio-economische ontwikkeling) als mannen • en dus ‘bevrijding’ uit zorgarbeid / privésfeer
2. Dus: V gelijk aan M, maar M rol blijft norm & model (of paradigma) voor ‘ontwikkeling’ (Women In Development)
3. Notie ‘gender’ (g) = toont koppeling van sekse (s) (micro) met maatschappelijk opgelegd rollenpatroon gekoppeld aan (on)macht (power) in diverse domeinen (macro)
g = s. pg = s. p
Kansarme vrouwen : nood aan nieuw paradigma !
4. Niet voorspeld effect: zorgarbeid wordt doorgeschoven naar ‘andere’ (Afro-Amerikaanse) vrouwen (GAnder)
5. Anomalie: strijd tussen M/V dreigt te verschuiven naar strijd tussen vrouwen onderling (klasse, etniciteit...)
6. Noodzaak van bredere analyse • meerdere sociale breuklijnen (sekse + etniciteit + klasse + ...) ten
opzichte waarvan elk individu (m/v) zich situeert, • gekoppeld aan maatschappelijke macht (power, empowerment)
die exponentieel toe- of afneemt.
7. Het model van ontwikkeling zelf moet met het oog op gelijkheid nieuw geformuleerd worden: ‘Gender As Transition’
G = S . p²G = S . p²
Ontmoeting met de Ander : de basis van ‘juiste’ kennis(Emmanuel Levinas)
Laaggeschoolde/allochtone/kansarme/... vrouwen: zijn ‘systematisch’ achtergesteld het ‘systeem’ beter begrijpen vanuit hun perspectief
Belang van systeemdenken en multilevel analyse (micro, meso, macro)
GAnder-denken: niet uit te wissen verschil (o.a. tussen man en vrouw) behoedt tegen ‘universeel’ (of totalitair) denken dat de Ander uitsluit
Toegang tot co-productie van kennis als basis van rechtvaardige samenleving en van solidaire economie
De leefwereld en ervaringen van kansarme vrouwen in België : een breder begrip van ‘arbeid’
$ PRODUCTIVE
WORK
SELF-WORK
SOCIALWORK
Economic $ theory
MAAR:Zorgarbeid alleen als arbeid erkend indien monetair gevaloriseerdWie onbetaald zorgarbeid levert, bouwt geen sociale rechten opZorg voor toekomstige generaties is niet winstgevend…
CAREWORK
Ganderanalyse van de heersendedefinitie, verdeling en valorisatie van arbeid
“keuzes” rond rolverdeling (people have reasons to value)
verwachtingen & ambities in families:
kostenefficientie/max. inkomen
werkgevers’ verwachtingen
$
Stereotypestudies/ sectoren Loonkloof
Socio-economische & culturele factoren
Casus ‘Alleenstaande moeders’de probleemboom in het heersende kader
Teveel zorgarbeid
geen of laag inkomen, geen sociale zekerheid
Armoede, uitsluiting, isolement, afhankelijkheid Secundaire problemen
gevolg
oorzaak
$(*)
(*) $ = symbool voor geld (loon, belastingen, pensioen, kostprijs, …) “Gegeven” het centrale belang van geld in de samenleving …
Anomalieën: oplossingen in het paradigma leiden niet tot voorspeld effect,
maar tot niet-voorspelde (ongewenste) effecten
Zorgarbeid
Inkomen, sociale zekerheid
Participatie, empowerment 3. Activering doelgroep $
2. Aangepast parcours $
1. Ondersteuning $
$ =vehikel
alle zorg vermarkten?
werkloosheidsvallen?
culpabiliserend?
Eenzijdig efficiëntiestreven leidt tot verlies van veerkracht en onderling tegenstrijdig beleid
Voorbeeld: digitale kloof
externaliteitenexternaliteiten
Bankengeld: magische toename van rijkdom- Een bedrag wordt door banken vele keren uitgeleend (virtuele geldcreatie ).- Dit bedrag wordt met interest teruggevorderd, en niet virtueel maar op basis
van reële productie (materialen, energie, …), zelfs al groeit de planeet niet.- De interest op schulden wordt gebruikt voor interesten op spaargeld ; gelijk
(rijk) zijn is onmogelijk, want interest groeit niet aan de bomen.- Geld (‘winst’) vermeerdert virtueel, dus zijn (over)productie, (over)consumptie
en groei doel op zich, staan niet langer in functie van reële noden of welzijn.- Materiële goederen worden (virtuele) ‘waardemeter’ van sociale positie en
steeds ontoereikende ‘invulling’ van identiteit (‘reasons to value…’?) - Geld als enige erkende waardemeter (van alle arbeid) geeft ‘redenen’ om te
blijven consumeren; koopkracht wordt indicator (of synoniem) van welzijn.
Sleutelconcept: de magie van bankengeld $
“De overheid moet stoppen met het geld altijd maar bij de chauffeurs op te halen. Op de duur hebben we geen centen meer over om nog aan andere zaken te spenderen. En dan draait onze
economie vierkant.” Touring, DS 23/01/12
Alternatief paradigma: een andere definiëring, verdeling en valorisatie van ‘arbeid’
(kader ontwikkeld op basis van 15 jaar actieonderzoek)
Casus ‘Alleenstaande moeders van vreemde origine in Brussel’: alternatieve probleemanalyse: kloof tussen leefsituatie en collectieve kaders
Referentiekaders in eigen gemeenschap
Individuele leefsituatie : evenwicht is zoek !
Referentiekaders in Brusselse context
Geen modellen of erkenning als ‘kostwinnende’ moeder
Nieuwe rol : voor inkomen zorgen (in combinatie met zorgarbeid)
Diploma niet erkend, niet ‘productief’ bevonden
Rolpatronen: ‘Een moeder voedt haar kind zelf op’.‘De beste opvoeding komt van de moeder’
Geen ‘ruimte’ voor zorgarbeid; geen kennis van schoolsysteem; geen ervaring met inspraak.
Crèche is voor ‘werkende’ ouders; verwachtingen rond taalkennis, assertiviteit en sociale vaardigheden.
De gemeenschap fungeert als collectief aanspreekpunt bij problemen.
Geen ‘ruimte’ voor persoonlijk welzijn. Schaamte en schuldgevoel Afgesneden van vertrouwde gemeenschap.
Dienstverlening is op individuele klantrelaties gericht, hulp van ‘vreemden’. ‘Activering’ als individueel traject.
Gemeenschap kan (door migratie) eenouderschap (moreel) niet plaatsen. Afwijzing van V. Sociaal netwerk weg door migratie.
Geen ‘ruimte’ voor sociale arbeid; isolement en verlies van sociaal kapitaal.
Bestaande sociaal-culturele collectiviteiten bereiken doelgroep niet. Andere organisaties krijgen geen ruimte voor sociale arbeid.
Casus ‘Alleenstaande moeders van vreemde origine in Brussel’: alternatief kader voor beleidsaanbevelingen
DEEL 4DEEL 4
waarin de twee protagonisten elkaar waarin de twee protagonisten elkaar uiteindelijk ontmoeten (of niet ?)uiteindelijk ontmoeten (of niet ?)
Capability Approach en Gender As Transition: raakpunten en verschillen
Capability Approach Gender As Transition
Voorbij GDP als enige waarde voor ontwikkeling
Voorbij GDP als enige waarde voor ontwikkeling
Vanuit waarden en normen (wat is ‘rechtvaardigheid’ ?)
Vanuit ethische ervaring van onrecht (Levinas) en coconstructie van kennis
Op grond van capabilities (maar geen ‘lijstje’ - cf. Nussbaum)
In alle levensdomeinen en rollen m-v (holistisch)
Individuele capaciteiten en keuzes (ondersteund door sociaal beleid)
Multilevel-benadering: individu is sociaal wezen ’van ik naar wij’ en ‘van micro over meso naar macro’
Inkomen = ‘geen doel maar middel’; (maar geen oog voor impact / macht van bankengeld en financiële logica)
Voorzien in materiële noden is essentiële vorm van arbeid, maar geld $ als enige valorisatie $ moet gecorrigeerd worden
Capability Approach en Gender as Transition : twee perspectieven op een meer sociaal duurzame ontwikkeling ?
Resilience ( Efficiency (A)(Diversity + Interconnections) (Streamlined)
Sustainability Optimum
0%
100%
Current Operation of Financial System
Window of Viability
Resilience ( Efficiency (A)(Diversity + Interconnections) (Streamlined)
Sustainability Optimum
0%
100%
Current Operation of Financial System
Window of Viability
Bron: Ulanowicz, R., Goerner, S., Lietaer, B. & Gomez, R. (2009)
Resilience ( Efficiency (A)(Diversity + Interconnections) (Streamlined)
Sustainability Optimum
0%
100%
Current Operation of Financial System
Window of Viability
Resilience ( Efficiency (A)(Diversity + Interconnections) (Streamlined)
Sustainability Optimum
0%
100%
Current Operation of Financial System
Window of Viability
Capability Approach en Gender as Transition : a love story?
Bron: Ulanowicz, R., Goerner, S., Lietaer, B. & Gomez, R. (2009)
Capability ApproachGAnder
?
Dank u voor uw aandachtDank u voor uw aandacht
www.florainfo.be