Mieke A.M. Wisselsmet illustraties van Geert Vervaeke

Ergens tussen China

en de wereld

,

9 7 8 9 05 9 08 403 2

Ergens in China woont een meisje. Haar mama houdt ontzettend veel van haar. Toch kan ze niet voor haar dochtertje zorgen. Ergens in de wereld wonen een man en een vrouw, die veel van elkaar houden. Ze houden zoveel van elkaar, dat ze dromen van een kindje. Ergens, tussen China en de wereld is er een bijzonder plekje, waar hartouders, thuisouders en het meisje elkaar vinden.

Naast het hartverwarmende prentenverhaal, bevat dit boek een informatief luik, waarin zowel concrete als inhoudelijke vragen worden beantwoord. Op een originele en duidelijke manier krijg je antwoorden op vragen als: Wat is het verschil tussen een wereldkind en een pleegkind? Hoe kan je een kind adopteren? Waarom staan hartouders hun kind af? Wat is een rootsreis?…

Mieke A.M. Wissels is moraalfilosofe en adoptiemoeder.Ze schreef dit boek als aanzet voor ouders en kinderen om samen over adoptie na te denken en te praten. Met tedere tekeningen van de bekroonde illustratrice Geert Vervaeke.

Ergens, tussen China en de w

ereld – Mieke A

.M. W

issels & G

eert Vervaeke

2

Voor mijn dochter Mei-Lien

De lotusbloemen in mijn vijverbloeien zo prachtig omdat ikvan ze houd.Ik zou graag willendat alle levende wezenstot bloei kwamenals mijn bloemen.

Confucius

Ergens tussen China

,

Mieke A.M. Wisselsmet illustraties van Geert Vervaeke

en de wereld

6

Voorwoord

Het verhaal. Vanuit mijn ervaring en beleving als adoptiemoeder is dit boek gegroeid en heeft het vorm gekregen. Langzaam rijpte het verhaal waarin een Chinees meisje, haar hartmama en thuisouders de hoofdrol speelden. Hierbij was het essentieel dat de ouders als liefhebbende figuren werden geïntrodu-ceerd. Het gebruikelijke woord ‘afstandsouder’ werd vervangen door het neologisme ‘hartouder’, dat ver- wijst naar liefde, eerder dan naar de koele afstan- delijkheid van de afstandsouder. ‘Hartouder’ draagt de connotatie in zich van een liefde die verder reikt dan de grenzen van het afstaan. Een liefde, waarbij de hartouders hun kind blijven koesteren in hun hart, ongeacht de omstandigheden.Ook de stiefmoederlijke connotatie dat het woord ‘adoptieouder’ in zich draagt, werd vervangen door een woord dat liefde symboliseert. ‘Thuisouder’ staat symbool voor de veilige en warme thuis van de adoptieouder, waar het kind mag thuis-komen en zich kan nestelen.Het verdriet dat hartouders, thuisouders en het ge- adopteerde kind ervaren, komt in dit boek uitgebreid aan bod. Een adoptie gaat gepaard met sterke emoties van blijdschap en verdriet. Zonder in de valkuilen van overdreven sentimentaliteit of clichés te willen vervallen, vond ik het belangrijk om deze emoties weer te geven in het verhaal.De meeste thuisouders ervaren verdriet om hun kinderloosheid, vooraleer hun adoptiewens gestalte krijgt. Het verwerken en benoemen van dit verdriet is niet alleen helend, maar ook noodzakelijk. Zo wordt de adoptiewens een tweede kans om ouder te mogen worden, in plaats van een tweede keuze. Hartouders ervaren een diepgaand gevoel van verlies en verdriet bij het afstaan van hun kind. Ook het adop- tiekind heeft, bewust of onbewust, verdriet om het gemis van de hartouders. Blijdschap maakt eveneens een wezenlijk deel uit van een adoptie. Blijdschap van de thuisouders, die na jaren van verlangen en blijde afwachting, hun droom in vervulling zien gaan. Blijdschap bij het adoptiekind, dat de veilige nest-warmte van een nieuw gezin ervaart. Een gevoelen van blijdschap ook bij de hartouders wanneer ze weten of vermoeden dat hun kind in liefde en geborgenheid kan opgroeien.

7

In hoeverre het adoptieverhaal biografische verhaalelementen vertoont, verwijs ik graag naar het citaat van wijlen Simon Carmiggelt: je moet als schrijver de waarheid tevoorschijn liegen. De emoties die aan de basis liggen van het verhaal zijn authentiek, de personages daarentegen fictief.In het verhaal komt de hartvader weinig ter sprake. Ook hier is dit geen getrouwe weergave van de realiteit. In China wordt de beslissing om een kind af te staan, meestal door beide ouders genomen. Bij deze laat ik de hartpapa uit de schaduw van het verhaal treden.Eerder dan pasklare antwoorden te willen geven over adoptie, laat ik het verhaal liever voor zichzelf spreken. Zo kan het adoptiekind zoeken naar antwoorden, volgens de eigen beleving van dat moment.

De adoptieboom. Aan de hand van mijn eigen beleving, ervaringen van andere thuisouders en hun kinderen, feedback van een adoptiecoach en relevante lectuur, is dit informatief gedeelte tot stand gekomen. De bedoeling van deze bijlage en van het boek in zijn geheel is kinderen, hun ouders, familieleden en iedereen die oprecht begaan is met adoptie een invalshoek aan te bieden, waarbij de gedachte centraal staat dat het erken-nen van de roots van het adoptiekind van essentieel belang is. De adoptieboom vertelt op beeldende wijze hoe belangrijk het is om de roots van het kind te erken-nen. Wortels en kruin zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Hoe beter het geadopteerde kind gegrond is en voeling heeft met zijn roots, hoe groter de kans dat de kleine boom kan uitgroeien tot een gezonde en gelukkige, volgroeide boom. Het adoptiekind heet hier ‘wereldkind’. Op deze manier wordt het anders-zijn van het geadopteerde kind erkend, zonder dat het al te zeer wordt benadrukt. Net zoals biologische kin-deren, wonen adoptiekinderen ‘in de wereld’. Of een kind zich verbonden voelt met één land of met twee landen; alle kinderen hebben één of verschillende plekjes in de wereld, waar ze zich thuis voelen.

Tot slot, hoewel ook binnenlandse adopties sporadisch aan bod komen, ligt de nadruk in dit boek toch eerder op buitenlandse adopties.

Mieke A.M. Wissels

8

Er was eens een lief, klein Chineesje.Haar mama hield erg, erg veel van haar.

Ook het meisje hield veel van haar mama.Ze waren echt gelukkig met elkaar.

Er waren eens een man en een vrouw die veel van elkaar hielden. Ze hielden zoveel van elkaar dat ze droomden van een kindje.

Maar soms is liefde niet genoegen daarom ging hun droom niet in vervulling.

Een stil, maar groot verdrietwoonde nu in het hart van de man en de vrouw.

9

10

11

12

13

Ook de Chinese mama had een groot verdriet.Er was niets op de hele wereld

waar zij meer van hield dan van haar kleine meisje.

Toch kon ze niet voor haar zorgen.Dat maakte de Chinese mama

diep ongelukkig.

14

De man en de vrouw hadden veel gepraat over hun droom die niet werd vervuld.

Verdriet kan je delen, maar tranen niet.Daarom huilde de man vanbinnen en de vrouw vanbuiten.

15

De Chinese mama wikkelde haar kleine meisjein een doek en gaf haar een laatste kus.

Zachtjes, heel zachtjes, legde ze haar dierbare dochtertje

onder de brede takken van een boom.

Het hart van de Chinese mama brak toen zij haar meisje achterliet.

Het kleine Chinese meisje voelde de tranen van haar mama

langs haar gezichtje lopen.

Ze huilde omdat ze helemaal alleen was.

16

De man en de vrouw hadden gehuildtot hun verdriet helemaal was verdwenen.

Op de plaats van het verdrietkwam een heel bijzondere vorm van liefde.

Het was een liefde die zich uitstrekte over dorpen, landen en rivieren.

Het hart van de man en de vrouw was nu groot genoeg om te houden van alle kinderen van de wereld.

Een nieuwe droom werd uit de oude droom geboren.

17

18

19

De Chinese mama miste haar kleine meisje elke dag.Ze had een pijn die niemand zag,

maar die altijd bij haar was.

’s Nachts liet ze haar verdriet naar beneden druppelen,

helemaal vanuit haar hart.

20

De man en de vrouw bewandelden de weg van de nieuwe droom.

Het was een lange en moeilijke weg,met een pad dat altijd maar hoger klom.

Ze namen elkaars hand en geloofden dat het allemaal goed zou komen.

Op de aller-allerlaatste trede ging hun nieuwe droom in vervulling.

Eindelijk zou er een kindje komenin het huis en het hart van de man en de vrouw.

21

22

23

De tranen van de Chinese mama proefden nat en koud.

Omdat ze zich koud voelde en alleen,kon ze met niemand praten

over haar hart dat was gebroken.

24

De man en de vrouw verlangden vol ongeduld naar hun adoptiekindje.

Ze hoopten dat er snel een eind zou komenaan al dat wachten en verlangen.

Tijd is niet enkel de klok die tikt en daarom duurden de dagen langer dan voorheen.

25

26

27

De Chinese mama koesterde de liefde voor haar kleine meisje

op een geheim plekje in haar hart.

Ze hoopte dat haar dochtertjelangs de weg van de bijzondere liefde

ouders zou ontmoeten die heel veel van haar

zouden houden.

28

Eindelijk was het nieuws gekomen!

De man en de vrouw dansten van geluktoen ze hoorden dat een klein meisjein China op hen wachtte.

De man en de vrouw waren dolgelukkig en omhelsden elkaar.

29

30

31

Met vleugels aan hun hart vlogen de man en de vrouw

naar het geboorteland van hun kleine meisje.

Ze waren intens gelukkig toen ze hun dochtertje ontmoetten.

De ziel van de man en de vrouw omarmde het eenzame hart

van het kleine Chinese meisje.

32

De man en de vrouw waren nu écht mama en papa geworden.

Ze wilden niets liever daneen warme en liefdevolle thuis zijnvoor hun lieve, kleine meisje.

Het Chinese meisje nestelde zich in de armen van haar thuisouders en warmde haar broze hart.

De thuismama en thuispapa waren de Chinese mama erg dankbaar. De Chinese mama had hen immers haar kleine meisje toevertrouwd.

Dit was een gebaar dat ze nooit mochten vergeten.

33

34

Uur na uur, dag na dagzochten de thuisoudersnaar een woord, het mooiste woordom zoveel dankbaarheid.

Het mooiste woord was een nieuwe naam geworden.

‘Hartmama’ heette de Chinese mama nu,door het geheime plekje in haar hart.

35

36

Onder de treurwilg in de tuinaan een draad, scharlakenrood,hangt een gouden hartte schitteren in de zon.

Het Chinese meisje kan zo zienhoe telkens weer,keer op keerhet hart er is voor haar.

Zo zijn de mama’s en de papa’s van China en van overal langs de rode draad met het gouden hartvoor altijd met elkaar verbonden.

37

38

39

Ergens, tussen China en de wereld,is het hart van het Chinese meisje thuisgekomen.

40

Zoals elke andere boom, bestaat ook de adoptieboom uit wortels, een stam en een kruin. Wat een adoptieboom nu zo bijzonder

maakt en waarom het belangrijk is dat zijn wortels goed worden verzorgd, lees je hier. Ook

vind je in deze informatieve katern allerhande vragen en thema’s over adoptie. In het verhaal

noemen we de ouderparen van het Chinese meisje ‘hartouders’ en ‘thuisouders’, in plaats

van afstandsouders en adoptieouders. We hanteren deze namen omdat ze liefde en

warmte uitdragen voor het adoptiekind, dat hier wereldkind heet.

Wortels. De wortels van de adoptieboom kronke-len zich een weg vanuit het thuisland tot in het ge-boorteland van het adoptiekind. Als lange, kromme vingers haken ze zich vast onder gras en mos. Heel wat wereldkinderen hebben vragen over hun afkomst. Het is belangrijk dat thuisouders deze rootsvragen en gevoelens erkennen en trachten te beantwoorden. Alleen zo kunnen de wortels zich stevig verankeren in de grond.

Boeiende vragen over roots vind je hier.

Wat betekent ‘roots’?Roots is de Engelse benaming voor het woord ‘wortels’. Met roots bedoelt men zowel de plaats waar iemand is geboren en opgegroeid, als de plek waar de biologische familie van iemand vandaan komt. Bij een wereldkind heeft het woord ‘roots’ een bijzondere betekenis.

De adoptie

boom-

41

De wortels van de adoptieboom kronkelen immers helemaal terug tot in het geboorteland van het wereldkind.

Waarom stellen wereldkinderen vragen over hun roots?De meeste wereldkinderen willen op een bepaald moment in hun leven weten waar ze vandaan ko-men, wie hun hartouders zijn en waarom ze werden afgestaan. Wereldkinderen proberen zo een ant-woord te vinden op de ontbrekende puzzelstukjes van hun leven. Het is belangrijk dat thuisouders deze vragen en gevoelens erkennen. Alleen zo kan hun kind helemaal zichzelf zijn.

Stellen wereldkinderen altijd vragen over hun roots?De meeste wereldkinderen willen op een bepaald moment in hun leven weten op wie ze lijken en waar ze vandaan komen. Toch zijn er ook wereld-kinderen die gedurende een korte of langere pe-riode liever niet met hun adoptie worden gecon-fronteerd. Thuisouders kunnen dan zeggen dat ze er zullen zijn wanneer hun kind later toch nog vragen heeft. Tegelijkertijd is het goed wanneer de thuisouders respect opbrengen voor de grenzen die hun kind aangeeft. Thuisouders mogen de informatie dus niet opdringen. Eigenlijk beslist alleen het wereldkind zelf wanneer hij of zij iets wil weten en wanneer niet.

Hoe reageren thuisouders het best op deze rootsvragen?Ieder wereldkind heeft het recht om te weten waar hij (of zij) vandaan komt, wie zijn hartouders zijn en waarom hij werd afgestaan. Deze informatie behoort het kind helemaal toe. Het is belangrijk dat thuisouders proberen een zo eerlijk moge- lijk antwoord te geven. Wel is het zo dat thuis- ouders het best rekening houden met de leeftijd van hun kind en wat het kind op dat moment aankan en wat niet.

Wat kan je doen als thuisouder wanneer je geen informatie hebt over de roots van je kind?Jammer genoeg hebben thuisouders soms erg weinig informatie over de roots van hun kind. Sommige herkomstlanden vertellen veel over de hartouders, andere landen geven helemaal geen informatie. De thuisouders kunnen dan pro- beren om wat gegevens te verzamelen wanneer ze hun wereldkind gaan halen in het herkomstland. Wanneer de thuisouders het kindertehuis mogen bezoeken, kunnen ze bijvoorbeeld foto’s nemen van de kamer, het bedje en de verzorgers. Ze kunnen ook de kleertjes bewaren die hun kind droeg. Ook een rootsreis kan helpen bij de zoektocht naar informatie.

Wat is een rootsreis?Een rootsreis kan zowel een reis naar het herkomstland van het wereldkind zijn, als een reis om de hartfamilie te zoeken en te ontmoeten. De bedoeling van een rootsreis is om de ont-brekende puzzelstukjes te vinden waarnaar het wereldkind op zoek is. Meestal bezoekt men tijdens de rootsreis de geboortestreek en het kindertehuis waar het kind verbleef. De meeste wereldkinderen willen ook hun hartouders terugvinden.

Op welke leeftijd kan een wereldkind op rootsreis gaan?Een rootsreis is best wel confronterend, daarom is het beter dat het wereldkind er echt helemaal klaar voor is. Sommige adoptiedeskun-digen vinden dat het beter is om op rootsreis te gaan wanneer je een jongvolwassene bent. Anderen zijn van mening dat het beter is om zo snel mogelijk een rootsreis te ondernemen, omdat er anders informatie verloren kan gaan. Nog anderen vinden dan weer dat net voor of na de tienerleeftijd een goed moment is. Welke leeftijd het wereldkind ook heeft, het is van groot belang dat het wereldkind goed wordt begeleid,

-

42

zowel voor, tijdens, als na de rootsreis. Het is raadzaam om daarbij hulp te vragen aan een adoptiedeskundige of adoptiecoach.

Houden wereldkinderen dan niet van hun thuisouders wanneer ze op zoek willen gaan naar hun hartouders?Het is heel normaal dat wereldkinderen op zoek willen gaan naar hun hartouders. Net zoals bio-logische kinderen het gewoon vinden om her- inneringen op te halen aan hun eerste levensjaren, is het heel gewoon dat wereldkinderen willen weten waar ze vandaan komen. Daarom houden ze niet minder of meer van hun thuisouders. Soms durven wereldkinderen geen vragen te stellen of op zoek te gaan naar hun hartouders, net omdat ze zo veel houden van hun thuisouders en hen niet willen kwetsen. Daarom is het belangrijk dat thuisouders openstaan voor de rootsvragen en de zoektocht van hun kind. Pas dan kan het wereldkind helemaal zichzelf zijn en zich ook echt thuis voelen.

Stam. De stam vormt de verbinding tussen wortel en kruin. Helemaal vanuit de wortels, tot in de verste takken van de kruin, stroomt het sap door de stam naar boven. Wanneer de adoptie-boom groeit in een omgeving waar niet mag worden gepraat over adoptie, remt dat de boom af in zijn groei. Geslotenheid rond adoptie is als een touw dat zich strak om de stam van de boom spant en zo de stroom belemmert. Pas wanneer de adoptie- boom in alle openheid mag groeien en bloeien, kan het wereldkind zich ten volle ontwikkelen.

Allerhande adoptievragen vind je hier.

Wat is een adoptie?Bij een adoptie zijn steeds drie partijen betrokken. Enerzijds de hartouders, die hun kind ter adoptie afstaan, anderzijds het wereldkind en ten slotte de thuisouders, die het kind adopteren.

43

Wanneer de hartouders, om welke reden dan ook, niet kunnen zorgen voor hun kind, zorgen de thuisouders ervoor dat het kind toch kan opgroeien in een gezin.

Wat is de adoptiedriehoek?Een wereldkind heeft dus niet één, maar twee paar ouders. Door de liefde voor hun kind zijn ze met elkaar verbonden. Vaak wordt deze bijzondere verbondenheid uitgebeeld aan de hand van een driehoek. Het wereldkind is dan het puntje helemaal bovenaan de adoptiedriehoek dat de uiteinden van de basis, hart- en thuisouders, met elkaar verbindt.

Waarom staan hartouders hun kind af?Er kunnen allerlei redenen zijn waarom hart- ouders hun kind afstaan. Wanneer een van beide ouders ziek is, of overleden, kan het moeilijk zijn voor de andere hartouder om voor het kind te zorgen. Veel hartouders leven in een arm land, waardoor ze een extra mondje in hun gezin niet kunnen voeden. Er zijn ook hartmama’s die te jong zijn om goed voor hun kind te kunnen zorgen. In sommige landen bestaan regels waar-door hartouders hun kind moeten afstaan. Zo mag je door de éénkindpolitiek in China maar één kind hebben per gezin. In andere landen is het een schande om als alleenstaande moeder je kind op te voeden. Wat de afstandsreden ook is, hartouders houden erg veel van hun kind.

Waarom adopteren thuisouders een kind?De meeste thuisouders adopteren een kind om- dat hun kinderwens niet werd vervuld. Een wereld-kind betekent voor hen een tweede kans om ouder te mogen worden. Ook voor het kind betekent de adoptie een tweede kans om in een warm gezin op te groeien. Er zijn ook thuisouders die wél kinderen kunnen krijgen en die er toch voor kie- zen om een kind te adopteren. Alle thuisouders

willen hun wereldkind een betere toekomst geven en goed voor hen zorgen. Net als de hart-ouders houden ze erg veel van hun kind.

Worden er kinderen gezocht voor ouders die willen adopteren?Het belang van het wereldkind staat altijd voorop. Daarom wordt er gezocht naar thuisouders voor een kind, en niet omgekeerd. Wanneer de hart- ouders niet voor hun kind kunnen zorgen, wordt eerst gekeken of het kind niet bij familie terecht-kan of in het geboorteland kan blijven. Dat heet het ‘subsidiariteitsbeginsel’. Pas wanneer helemaal duidelijk is dat er niemand anders is die voor het kind kan zorgen, wordt het kind ter adoptie af-gestaan. In het belang van het wereldkind wordt dan gezocht naar goede thuisouders. Meestal wordt het kind eerst opgevangen in een pleeggezin of in een kindertehuis. Pas daarna wordt het kind in het gezin van de thuisouders opgenomen.

Hoe kan je een kind adopteren?Kandidaat-thuisouders kunnen niet zomaar een kind adopteren. Zowel in het thuisland als in het herkomstland worden allerlei voorwaarden gesteld aan de kandidaat-thuisouders. Ook tijdens de adoptieprocedure wordt nagegaan of de kandidaat-thuisouders goede ouders zullen zijn voor hun kind. Aan het eind van deze proce-dure weten de kandidaat-thuisouders of ze wel of niet mogen adopteren. Als de kandidaat- thuisouders van start mogen gaan met de adoptie, krijgen ze een ‘geschiktheidsvonnis’.

Wat is het verschil tussen een binnenlandse en een buitenlandse adoptie?Een binnenlandse adoptie is de adoptie van een kind dat in het eigen land geboren is en er verblijft. Buitenlandse adopties worden ook interlandelijke adopties genoemd. Men bedoelt dan de adopties van kinderen die in een ander land geboren zijn en er een korte of langere tijd verbleven.

44

Hoeveel kinderen worden ter adoptie afgestaan?Vroeger werden meer kinderen ter adoptie afgestaan. Tegenwoordig worden steeds minder kinderen afgestaan en duurt het wachten op een wereldkind dan ook langer. Sommige herkomst-landen zijn zelf minder arm geworden. In andere herkomstlanden probeert men zo veel mogelijk de kinderen zelf te adopteren. Zo kan het kind in het eigen land blijven wonen. Voor kandidaat-thuisouders die verlangen naar een wereldkind is dat best wel confronterend. Voor de adoptiekinderen zelf is dit het beste.

Wat is het verschil tussen een wereldkind en een pleegkind?Een wereldkind wordt door het afstaan volledig aan de thuisouders toevertrouwd. De thuisouders verklaren met de adoptie dat ze hun kind met de beste zorgen zullen omringen. Wettelijk gezien wordt het kind vanaf de adoptie het kind van de thuisouders. Het wereldkind krijgt de achter-naam van de thuispapa, en wordt door een volle adoptie erfgenaam van de thuisouders. Een pleeg-kind is een kind dat gedurende een korte of lange tijd niet bij de biologische ouders kan blijven. Soms kunnen de biologische ouders niet meer voor hun kind zorgen, omdat ze zelf ziek zijn of financiële moeilijkheden hebben. Ook echtscheidingen kunnen voor problemen zorgen. Er zijn ook biologische ouders die niet goed voor hun kind zorgen of het verwaarlozen. Het kind wordt dan tijdelijk door pleegouders opgevangen en verzorgd. Het pleegkind blijft wettelijk altijd het kind van de biologische ouders.

Mogen alleenstaanden ook adopteren?Tegenwoordig kunnen alleenstaanden adopteren. Wel is het zo dat de meeste herkomstlanden een voorkeur hebben voor een moeder én een vader als ouderfiguur. Ook twee moeders of twee vaders kunnen een geschiktheidsvonnis behalen.

45

Mogen de thuisouders hun kind kiezen?Net zoals bij een biologisch kind kan je je wereldkind niet zelf kiezen. In het herkomst- land wordt eerst gekeken welk kind het beste bij welke ouders past. Dat wordt ook wel ‘matching’ genoemd. Daarna wordt het wereld- kind aan de ouders ‘toegewezen’. Bij de toewijzing krijgen de thuisouders foto’s en informatie over hun kind. In uitzonderlijke omstandig- heden gebeurt het weleens dat thuisouders zelf hun wereldkind kiezen. Meestal gaat het dan om filmsterren of mensen met een politieke status, die zelf het adoptierecht in handen nemen.

Wat is het Haags Adoptieverdrag?Het Haags Adoptieverdrag is eigenlijk ‘het Verdrag van de Rechten van het Adoptiekind’. Het verdrag werd opgesteld tussen landen die kinderen ter adoptie afstaan (‘zendende landen’) en landen die kinderen adopteren (‘ontvangende landen’). De landen die het verdrag hebben ondertekend, willen dat de adoptie gebeurt op de juiste manier en om de juiste redenen. Pas wan-neer het helemaal duidelijk is dat de kinderen niet bij hun hartouders of niet in hun eigen land kun-nen blijven, mag de adoptie van start gaan.

Kennen hartouders en thuisouders elkaar?Meestal kennen hartouders en thuisouders elkaar niet. Het kan wel gebeuren dat beide ouderparen elkaar ontmoeten tijdens of na de adoptie. Ook leren hart- en thuisouders elkaar soms kennen door de rootsreis van hun kind. Zo’n ontmoeting tussen het wereldkind, hartouders en thuisouders, is altijd een bijzondere gebeurtenis.

Kunnen hartouders zich bedenken?Hartouders nemen niet zomaar, van de ene dag op de andere, de beslissing om hun kind af te staan. Het is iets waar ze lang en diep over hebben nage-dacht. Volgens Het Haags Adoptieverdrag moeten

de hartouders minimum twee maanden bedenk- tijd krijgen, en moet hen duidelijk worden uitgelegd wat adoptie precies betekent. Nadat de bedenktijd is verlopen, is de adoptie definitief, en kunnen de hartouders hun kind niet meer terugeisen.

Hoeveel kost een adoptieprocedure?Het is enerzijds een beetje vreemd dat adoptie zoveel geld kost. Het wereldkind is immers geen koopwaar. Anderzijds zijn er heel wat mensen betrokken bij een adoptie. Zij zorgen ervoor dat de adoptie goed verloopt. Rechtbanken, docu-menten en vertalingen van dossiers moeten worden vergoed. Bij een buitenlandse adoptie reizen de thuisouders naar het geboorteland van hun kind. Vliegtuigtickets en hotelkosten lopen dan vaak hoog op. Zo zit je al snel aan een groot bedrag voor een adoptieprocedure. Dat is echter niet hetzelfde als betalen voor een wereldkind of een kind kopen.

Mogen thuisouders zelf een naam kiezen voor hun kind?Wereldkinderen krijgen altijd de achternaam van hun thuispapa. De thuisouders beslissen zelf of ze de voornaam van hun kind veranderen of behouden. Of thuisouders de voornaam veranderen, hangt af van hun voorkeur, van de originele naam –is die gemakkelijk uit te spreken of niet– en van de leeftijd van het kind. Sommige thuis- ouders willen de originele naam behouden, omdat deze door de hartouders of de verzorgers in het tehuis werd gegeven. Andere thuisouders kiezen ervoor om een nieuwe naam te geven aan hun wereldkind, als symbool voor het nieuwe begin van hun gezin. De originele naam wordt dan dikwijls behouden als tweede naam.

Kunnen ouders hun kind afstaan omdat het stout is geweest?Kinderen die altijd braaf zijn, komen alleen maar in sprookjesboeken voor!

46

Zowel hartouders als thuisouders zijn weleens boos op hun kind, maar dat betekent natuurlijk niet dat ze daarom hun kind afstaan.

Kruin. De kleine adoptieboom is een krachtige, statige boom geworden. Met zijn mooie bladeren-kroon vormt de kruin het kapsel van de boom. Wel duizend blaadjes wiegen zachtjes op het ritme van de wind. Fluisterend vertellen ze, elk op hun manier, het verhaal van het wereldkind. Midden in de bladerenkruin zitten enkele blaadjes die wat stiller zijn dan de andere. Deze blaadjes hebben wat extra zorg en aandacht nodig. Een respectvolle benadering van het wereldkind is de beste manier om met deze kwetsbare blaadjes om te gaan.

Gevoelige adoptiethema’s vind je hier.

Wat betekent hechting?Het wereldkind moet leren dat de thuisouders vanaf nu voor hem of haar zullen zorgen. Dat is een lang en soms moeizaam proces. Het wereldkind heeft immers andere verzorgers gehad, van wie het zich eerst moet losmaken. Ook nare herinneringen kunnen er soms voor zorgen dat het kind moeite heeft om zich te hech-ten aan de thuisouders. Om latere problemen te voorkomen, is het erg belangrijk dat er vol- doende tijd en aandacht wordt besteed aan de hechting van het wereldkind.

Hoe kunnen thuisouders helpen bij de hechting?Het buitenlandse geadopteerde kind wordt met erg veel veranderingen geconfronteerd. Een ander land, een andere cultuur, andere verzorgers, andere voeding, andere vervoermiddelen, een andere taal, andere geuren en kleuren enzovoort. Ook het bin-nenlandse geadopteerde kind moet wennen aan een nieuwe omgeving, met nieuwe mensen en nieuwe gewoonten. Deze veranderingen vragen van het wereldkind een grote aanpassing.

47

Om deze aanpassing zo vlot mogelijk te laten verlopen voor het thuisgezin, is het raadzaam om eerst een periode van rust in te lassen. Tijdens deze rustperiode worden de sociale acti-viteiten op een laag pitje gezet en kan het gezin elkaar beter leren kennen. Pas wanneer het wereld-kind zich voldoende veilig en vertrouwd voelt in het nieuwe kerngezin, is het kind klaar om naar buiten te treden. Heel wat thuisouders kiezen ervoor om, naast de rustperiode, ook een ‘thuis- blijfperiode’ in te lassen. Sommige thuisouders blijven enkele weken thuis, andere ouders maanden of zelfs jaren. Zo kan het wereldkind zich nestelen in het nieuwe gezinsleven en zich langzaam maar zeker hechten aan de thuisouders en eventuele zusjes en broertjes. In principe is het zo dat, hoe langer de thuisblijfperiode duurt, hoe sneller en beter de hechting verloopt. Jammer genoeg is het financieel niet voor iedere ouder haalbaar om (lang) thuis te blijven.

Hoe kunnen familie en vrienden helpen bij de hechting?Familie en vrienden kunnen helpen door het kind tijd te geven om zich te hechten aan de thuis-ouders en te wennen aan de nieuwe situatie. Pas wanneer het wereldkind zich thuis voelt in het kerngezin, is het klaar om anderen te ontmoe-ten. Het is begrijpelijk dat familieleden en vrien-den het wereldkind zo snel mogelijk willen ver-welkomen. Ook thuisouders popelen van ongeduld om hun kind te mogen tonen. In het belang van het wereldkind echter is dat geen prioriteit. Een blog, of fotootjes, kunnen een oplossing bieden om deze periode voor familieleden en vrienden te overbruggen.

Moeten wereldkinderen hun thuisouders dankbaar zijn?De meeste thuisouders adopteren een kind om- dat ze erg verlangen naar een kind. Natuurlijk vin-den thuisouders het belangrijk dat ze hun wereld-kind een nieuw gezinsleven en een warme thuis

kunnen geven, maar het vormt niet de essen- tie van hun motivatie om te adopteren. Deze adopties verlopen volgens het principe van het Haags Adoptieverdrag, waar ouders voor een kind in nood worden gezocht, maar starten des- alniettemin vanuit het verlangen naar een kind. Wereldkinderen krijgen vaak te horen dat ze dankbaar moeten zijn omdat ze zo goed zijn te-rechtgekomen bij hun thuisouders. Net zoals er van biologische kinderen geen dankbaarheid wordt verwacht, omdat aan hen het leven werd gegeven, hoeven wereldkinderen niet dankbaar te zijn om-dat ze werden geadopteerd. Wederzijds respect daarentegen is in iedere relatie van belang. Ook tussen ouders en kinderen.

Waarom houden wereldkinderen niet van medelijden?Geregeld wordt met een toon van medelijden gesproken over wereldkinderen. Er wordt dan mee-warig naar hen gekeken of er worden opmerkingen gemaakt waaruit blijkt dat men medelijden heeft met het wereldkind. Niemand wordt echter graag met medelijden tegemoet getreden, ook wereldkin-deren niet. Een wereldkind wil vooral ‘kind zijn’ tussen andere kinderen. In tegenstelling tot wat deze opmerkingen doen vermoeden, zijn wereldkinderen net ‘overlevertjes’ met een pittig karakter. Ondanks hun moeilijke start in het leven slagen de meeste van hen erin om uit te groeien tot gelukkige volwassenen.

In welk land voelt het wereldkind zich nu écht thuis?De wortels van de adoptieboom vertakken zich tussen het thuisland van het wereldkind en het geboorteland. In tegenstelling tot de meeste biologische kinderen hebben wereldkinderen dus een dubbele identiteit. Vaak wordt aan buitenlands geadopteerde kinderen gevraagd waar ze zich het meest thuis voelen. Zo lijkt het alsof ze een keuze moeten maken tussen beide landen. Dat kan voor hen best verwarrend zijn.

48

Heel wat wereldkinderen voelen zich verwant met hun thuisland én hun geboorteland. Andere kinderen hebben dan weer helemaal geen voeling met hun geboorteland of thuisland. Bovendien kan dat veranderen doorheen de tijd of door omstan-digheden. Er zijn dus zo veel antwoorden op deze vraag als er wereldkinderen zijn.

Waarom kan openheid ook nadelig zijn voor het wereldkind?Vroeger was men van mening dat het beter was voor het wereldkind om zo weinig mogelijk te vertellen over zijn of haar adoptie. Soms wisten wereldkinderen niet eens dat ze waren geadopteerd. Gelukkig benadert men adoptie tegenwoordig anders en is het veel meer bespreekbaar dan vroeger. Iedereen heeft tegenwoordig wel eens een televisie-programma gezien over adoptie of kent iemand van ver of dichtbij die heeft geadopteerd. Voor heel wat mensen vormt deze huidige open-heid omtrent adoptie een reden om indiscrete vragen te stellen aan of over het wereldkind. Een geadopteerd kind is echter geen gemeengoed! Net zoals gevoelige informatie over een biologisch kind niet zomaar met iedereen wordt gedeeld, heeft ook een wereldkind recht op privacy. Het gratuit delen van informatie over de afkomst van het kind vormt een inbreuk op dit recht op privacy. Deze informatie behoort enkel het wereldkind toe. Openheid met respect voor het wereldkind kan een oplossing bieden voor deze verregaande open-heid rond adoptie die de gemeenschap soms lijkt af te dwingen. Bij deze vorm van openheid com-municeren thuisouders, familie en vrienden op een open manier over adoptie, maar met respect voor het recht op privacy van het wereldkind.

Hoe kunnen thuisouders, familie en vrienden helpen om de privacy van het wereldkind te bewaren?Geregeld worden wereldkinderen geconfron- teerd met vragen of opmerkingen over hun afkomst. Meestal worden deze vragen gesteld met ‘de beste

49

bedoelingen’, maar hoe goedbedoeld ook, geen enkel kind vindt het leuk om te pas en te onpas met indiscrete vragen te worden gecon-fronteerd. Bovendien heeft het wereldkind, net zoals ieder ander kind, het recht om informatie voor zichzelf te willen houden. Om de privacy van het wereldkind te bewaren kunnen thuisouders, familieleden en vrienden afwijzend reageren op ongepaste vragen of opmerkingen. Reacties als ‘dit behoort tot de privacy van ons gezin’, ‘ik vind uw vragen ongepast’ of ‘dit is mijn kind en de rest doet niet ter zake’, zijn hiervan een voorbeeld. Zo leert ook het wereldkind assertief omgaan met indiscrete vragen. Natuurlijk betekent dit geenszins dat er niet mag worden gesproken over adoptie. Wel integendeel. Maar het is wel zo dat dit het best gebeurt op initiatief van het wereldkind en niet omdat anderen dat zo graag willen.

Wissels, Mieke A.M.Ergens, tussen China en de wereld © 2011, Mieke A.M. Wissels en Davidsfonds Uitgeverij nvBlijde Inkomststraat 79, 3000 Leuvenwww.davidsfonds.be

Illustraties: Geert VervaekeGrafisch ontwerp: Hugo PuttaertLettertypen: Absara, Hoefler Text & Jazz LetGedrukt op Multidesign Natural Smooth 150 g/m2

D/2011/2952/12ISBN 978 90 5908 403 2NUR 274Trefwoorden: adoptie

Alle rechten voorbehouden.Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze,hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Mieke A.M. Wisselsmet illustraties van Geert Vervaeke

Ergens tussen China

en de wereld

,

9 7 8 9 05 9 08 403 2

Ergens in China woont een meisje. Haar mama houdt ontzettend veel van haar. Toch kan ze niet voor haar dochtertje zorgen. Ergens in de wereld wonen een man en een vrouw, die veel van elkaar houden. Ze houden zoveel van elkaar, dat ze dromen van een kindje. Ergens, tussen China en de wereld is er een bijzonder plekje, waar hartouders, thuisouders en het meisje elkaar vinden.

Naast het hartverwarmende prentenverhaal, bevat dit boek een informatief luik, waarin zowel concrete als inhoudelijke vragen worden beantwoord. Op een originele en duidelijke manier krijg je antwoorden op vragen als: Wat is het verschil tussen een wereldkind en een pleegkind? Hoe kan je een kind adopteren? Waarom staan hartouders hun kind af? Wat is een rootsreis?…

Mieke A.M. Wissels is moraalfilosofe en adoptiemoeder.Ze schreef dit boek als aanzet voor ouders en kinderen om samen over adoptie na te denken en te praten. Met tedere tekeningen van de bekroonde illustratrice Geert Vervaeke.

Ergens, tussen China en de w

ereld – Mieke A

.M. W

issels & G

eert Vervaeke