Sociale woningvoorraad en

langdurige zorgvragers

Langer Thuis, 27 mei 2015

Even voorstellen…

Claartje Sadée (verhuisadviseur Utrecht,

Stade Advies)

Wouter Schepers (adviseur

Strategie & Beleid, Bo-Ex)

Penny Senior, En u?

adviseur KCWZ

Inhoud Presentatie

2012- heden: Doorstroming centraal

• Probleemanalyse

• Driesporen beleid: Woonruimteverdeling, Informatie /

Begeleiding en Financiële prikkels

2014-heden: Passend wonen prominent op de beleidsagenda

• Probleemanalyse

• Eerste stappen: Huisvestingsverordening

• Denkrichting: sturen op fysieke beperking

• Casus Hof van Transwijk: denkt u mee?

Doorstroming

(2012-heden)

Probleemanalyse

2012: crisis op de woningmarkt

• Verhuurderheffing

• Nieuwbouw valt stil

• Inzakken mutatiegraad

Gevolg: vrijkomend sociale huuraanbod beperkt, terwijl vraag

(crisis) toeneemt

2012: zoeken naar oplossingen…..

• In de bestaande voorraad

• Slaagkansen voor gezinnen het kleinst

• Oudere huurders wonen vaak ‘scheef’ in termen van

passendheid

Gevolg: focus op kleine, oudere huishoudens in grote

woningen (bij Bo-Ex ongeveer 16% van de voorraad)

Probleemanalyse (2)

Rapport ‘Evaluatie Verlengde Verhuisketens’ (Platform 31)

Inzet van drietal ‘prikkels’ vergroot de kansen op doorstroming

uit grotere woningen:

Goede uitgangspositie in de woonruimteverdeling

Financiële prikkel

Begeleiding/informeren/bemiddeling

Inzet vanaf 2013 in de gemeente Utrecht

Voorrang voor 55+ers die een grote woning achterlaten en

verhuizen naar een kleinere gelijkvloerse woning

Experiment met huurkorting door Bo-Ex

Aanstellen van een verhuisadviseur (Claartje Sadée)

Seniorenkorting Utrecht

Experiment Bo-Ex

• Gestart september 2013

• Alleen binnen aanbod Bo-Ex, beperkt bereik (10

verhuizingen)

• Budgetneutraal

Stadsbreed beleid

• Gestart 1 mei 2015

• Binnenkort uitbreiding naar de regiogemeenten

• Doorstromen binnen gehele voorraad mogelijk, geen

financiële afrekening onderling

http://youtu.be/ZidQLK82Dos

Verhuisadviseur Senioren

Utrecht

Claartje Sadée

Stade Advies

Doelstelling en opdracht

• Primair: Bevorderen doorstroming

• Secundair: Passend wonen

1ste jaar: alle 55+ huurders in Utrecht

2de jaar: 55+ huurders met grote woning

Opdrachtgever:

Gemeente & woningcorporaties Utrecht

Kernpunten

• Professionele kracht met vrijwilligers

• Samenwerking met professionals uit

wonen/welzijn/zorg

• Informatievoorziening, signalering en

PR/naamsbekendheid

• Wensen en mogelijkheden client,

maatwerk

Advies en begeleiding

• Oriënteren op de mogelijkheden

(aanbod, financiën, regelingen, netwerk e.d.)

• Praktische voorbereiding

(inschrijving, toeslag, indicaties e.d.)

• Zoeken, reageren, verhuizen (cliënt zelf, netwerk, VA, vrijwilligers)

Instrumenten: telefonische intake, huisbezoeken,

advisering per telefoon, post, email, regelwerk

Resultaten na één jaar

• 177 cliënten

• 177 intakegesprekken

• 84 huisbezoeken

• 32 verhuizingen

• 50 procent laat grote woning achter

Opbrengsten (1) Maatschappelijk:

Meer ouderen éérder passend wonen

Meer zelfredzaamheid en welbevinden

Volkshuisvestelijk:

Op gang brengen verhuisketens

In eerder stadium grote woningen vrij

Juiste doelgroep in de juiste woning

Verhuur minder populaire complexen

Opbrengsten (2)

Financieel:

-Gemiddelde huurharmonisatie grote

woning €168 (Utrecht) en € 180

(Betuwe)

-Positief effect op kasstroom €4.760

(Delft)

-Minder woningaanpassingen nodig

Opbrengsten overstijgen de kosten

Ervaringen & conclusies

• Verhuisadviseur voorziet in behoefte

ouderen aan ondersteuning

• Van verhuisidee tot verhuizing is lang

proces voor ouderen

• Huurkorting moet belemmering t.a.v. hoge

huren wegnemen

• Voldoende (kwalitatief) aanbod is

voorwaarde succes

• Tegen relatief lage kosten wordt (passend)

aanbod vrijgemaakt

Vragen?

Vragen?

Passendheid

(2014-heden)

Aanleiding

Aanleiding Project Passend Wonen senioren

a. Verhuurproblemen in seniorencomplexen

b. Decentralisatie zorg, extramuralisering, langer thuis

wonen

c. Doelmatigheid woonruimteverdeelsysteem?

Project Utrecht

Samenwerking gemeente en Utrechtse woningcorporaties

Doel: wijziging in de woonruimteverdeling die recht doet aan

de differentiatie in vraag van doelgroepen met fysieke/sociale

beperkingen én die leidt tot een verbeterde match tussen

geschikt aanbod en vraag.

Problematiek (1)

A. Verhuurproblematiek

• Verstoorde vraag/aanbod verhoudingen: groot deel van het

Utrechtse corporatiebezit (17% in 2014) wordt exclusief

toegewezen aan de groep 55+, die op zich zelf maar 7%

van de vraag omvat (actief woningzoekenden).

• Door lange inschrijftijd hebben 55+ ‘ers grootste slaagkans

bij nagenoeg alle andere sociale huurwoningen.

• Gevolg: zeer beperkt aantal reacties per vrijkomende 55+

woning (gelabeld). In minst populaire complexen – op basis

van locatie en m.n. functionele kwaliteit – is soms

structurele leegstand.

Problematiek (2)

B. Ontwikkelingen wonen en zorg, schaarste passende woningen

• Overheidsbeleid = langer zelfstandig thuis wonen.

Intramurale zorg kleiner en zwaarder. Zelfstandig wonen:

zorg via Zorgverzekeringswet (bv thuiszorg) of WMO

(buurtteams).

• Gevolg: meer ‘druk’ op de geschikte woningvoorraad.

• Exacte vraag moeilijk in beeld te brengen, grote variatie in

de vraag.

Problematiek (3)

C. Doelmatigheid woonruimteverdelingssysteem

• “Overheden worden alleen geacht regels te stellen t.a.v. de

verdeling van sociale huurwoningen als aantoonbaar gemaakt kan

worden dat er sprake is van schaarste (Huisvestingswet, 2014)”.

• Recent onderzoek (RIGO, 2014): nauwelijks schaarste in de regio

Utrecht van voor senioren gelabelde woningen.

• Vanaf uiterlijk 1 juli 2015 is ‘exclusief labelen’ alleen nog mogelijk

bij zeer bijzonder vastgoed, voor het overige kan wel ‘voorrang’

worden gehanteerd (Huisvestingswet).

• ‘Dagelijks’ ervaren we dat het huidige verdeelsysteem leidt tot

verhuringen die niet passen bij ons eigen gevoel van wat een

‘goede sturing’ moet betekenen. Een paar voorbeelden:

Voorbeelden

Een 56-jarige, werkende, net gescheiden man zoekt met

spoed een huurwoning in Utrecht. Gezien de beperkte

concurrentie in het seniorensegment krijgt hij al snel een

woning toegewezen in een woning die toegerust is op ouderen

met een behoorlijke fysieke beperking. Deze woning wordt niet

toegewezen aan een 82-jarige eveneens woningzoekende

vrouw die steeds moeilijker haar woning uitkomt in haar

appartement zonder lift.

Voorbeelden

Een woning aan de rand van de binnenstad is al enkele malen

geadverteerd met seniorenlabel (55+), maar geen enkele

55+er reageert op de betreffende woning. Uiteindelijk besluit

de verhuurder de woning zonder seniorenlabel aan te bieden.

De reacties stromen binnen, waaronder die van tal van

geïnteresseerden boven de 55 jaar. Navraag levert o.a. op dat

deze mensen “echt niet in een bejaardencomplex willen

wonen”.

Voorbeelden

Een vrouw van 71 woont met haar gehandicapte zoon in een

grote 7-kamer benedenwoning in de wijk Lombok. Ze zou

graag met haar zoon verhuizen naar een kleinere woning in

een modern seniorencomplex met een zorgomgeving. Het

label van deze woning (‘inwonende kinderen niet toegestaan’)

maakt deze verhuizing echter niet mogelijk.

Voorlopige conclusie

Eerste conclusies projectgroep

• Huidige grove systematiek, op basis van 1 leeftijdsgrens

(55+), doet geen recht aan de differentiatie in vraag en

aanbod.

• Pleidooi voor nieuw verdeelsysteem: toegankelijke

woningen toebedelen aan huishoudens met passend

profiel. Dit profiel is op basis van fysieke beperkingen.

• Ontwikkelen voorrangssysteem i.p.v. labelingssysteem,

waarmee groepen worden uitgesloten. Dit voorkomt

verhuurproblemen en past beter binnen de contouren van

de nieuwe Huisvestingswet.

Vraag naar zorg en begeleiding: Lichte zorg/

begeleiding

Zware zorg/

begeleiding

Thuis wonen met zorg en

ondersteuning via

buurtteam/thuiszorg

Verzorgd

wonen

Intramuraal

Wmo

Wlz

Fysieke geschiktheid

van de woning:

Zware aanpassing

*** rolstoeltoegankelijk

**** rolstoelwoning

* nultrede

** rollatortoegankelijk

Geen/lichte aanpassing

Zvw

Wonen met zorg

Uitwerking vastgoed

Voorrang o.b.v. leeftijd 65+ ? Voorrang voor mensen met fysieke beperkingen?

Casus Hof van Transwijk

Modern complex

Goede toe- en doorgankelijkheid

Voorzieningen

Zorg in het gebouw

Oorspronkelijk ook gericht op

voorsorteerders

Beheervraagstuk bij exclusief

richten op hh met beperkingen?

Verpleeghuis 2.0?

Kan zorg ook geleverd worden?

Schaarste: richten

op mensen met een

fysieke beperking?

Vragen?

Vragen?

Graag jullie reacties op de casus…

Welke rol heeft de gemeente, corporatie, zorgorganisatie e.a. hierin?

Meer lezen?

• www.kcwz.nl/dossiers/woonvariaties/senioren-nog-

onbekend-met-nieuw-en-divers-woonaanbod

• http://www.stade-

advies.nl/ufc/file2/stadeadvies_sites/anja/4b3e3f8c80eeb

cf6eabebbdff71b4901/pr/Verhuisadviseur_Senioren_Voo

rlopige_Eindrapportage_met_Bijlagen.pdf

• http://www.platform31.nl/publicaties/senioren-in-

beweging

3-6-2015