Ouderen benutten algemene voorzieningen

om mee te doen in de samenleving op allerlei

gebieden. Zoals georganiseerde activiteiten

voor ontmoeting, dagbesteding en samen

eten, bejaardensoos, cursussen, sporten,

ontmoetingsplaatsen buiten. Een vraagbaak/

uitlaatklep is in de buurt.

Sociale netwerken zijn cruciaal. Bewoners

letten op elkaar. Niemand zit in een isolement.

Ontmoetingen vinden plaats op vertrouwde

plekken. Ouderen vinden de weg naar

buurtgenoten, familie, vrienden en kennissen

voor praktische of emotionele steun, vooral

als het dagelijks leven moeizamer gaat.

Professionals erkennen en steunen de

betrokkenheid en initiatieven van bewoners;

informele en formele ondersteuning en hulp

zijn naadloos verbonden. Vraag en aanbod

worden bij elkaar gebracht. Vitale ouderen

zijn zelf actief als vrijwilliger en mantelzorger.

Anderen doen een beroep op informele hulp

en ondersteuning. Hulpverlegenheid wordt

(h)erkend en doorbroken.

Professionals richten zich op wat bewoners

nodig hebben. Ouderen die niet zelfstandig

of met steun van hun omgeving kunnen

meedoen, maken gebruik van individuele

voorzieningen en specialistische hulp zoals

verpleeghuiszorg.

Soc

iaLE

wa

nd

ELk

aa

rtH

oe

wil

len

men

sen

ou

d w

or

den

?

De wijkteams zijn de verbindende schakel tussen de routes.

60 65 70 75 80 85 90 95 100+

Ouderen wandelen te midden van buurtgenoten op het hoofdwegennet,

de basisinfrastructuur. Door gebruik te maken van (in)formele (collectieve)

voorzieningen, diensten en netwerken kunnen zij prettig samenleven en

participeren. En zo lang mogelijk in hun eigen huis blijven wonen. Zij kunnen

via het wijkteam het onderliggend wegennet bewandelen. Ze volgen dan de

maatwerkroute voor specialistische zorg en individuele ondersteuning.

In het uiterste geval verblijven zij in een instelling.

ABC-invalshoekBewoners zijn leidend in de steun en zorg die zij krijgen in eigen huis of een

instelling. Ieder mens is regisseur van zijn eigen leven, gesteund door naasten.

A. Basisbehoeften gelden voor ieder mens; bed, bad, brood.

Veiligheid en communicatie. Die BASIS moet stevig zijn.

B. Leefsituatie bepaalt WAT mogelijk is voor mensen om mee te doen;

hun vitaliteit, gezondheid, netwerk, woonsituatie, financiën.

C. Leefstijl bepaalt HOE mensen mee willen doen;

waar hechten zij waarde aan, hoe ziet hun bucketlist eruit?

levenslooplijn

1. Einde voor ogen

Op papier en in enkele hoofden is duidelijk

hoe de vernieuwde ouderenzorg eruit

ziet. Maar hebben leidinggevenden,

medewerkers en bestuurders er hetzelfde

beeld bij? En kunnen zij de stip aan de

horizon vertalen naar hun eigen werk?

Een motiverende dag waarin geluisterd wordt naar elkaar en alles wat besproken moet worden ook ter sprake komt.

Sittard-Geleen treft de laatste voor-

bereidingen voor een ontdekkingsreis in het

sociaal domein, die vertrekt vanuit de wijken

met de bestaande sociale infrastructuur.

We doordachten deze reis met medewerkers

die werken in deze wijken, van beleid, HRM

en communicatie. Ook managers en de

wethouder namen deel. In 8 uur zetten we

het reisprogramma scherp. Samengevat

in een overzichtelijk reisschema met een

planning voor 2015 en een doorkijkje naar

2016. Voor Sittard-Geleen is 2015 het jaar van

de reisverhalen!

2. Op koers

De transformatie is in volle gang. Steeds

meer instellingen enten hun zorgvisie op

leefsferen. En stellen hun huis open voor

de wijk. Gemeenten organiseren zorg

op wijkniveau en voeren pilots uit met

wijkteams. Maar wie overziet nog het

geheel, zodat slimme verbindingen gelegd

kunnen worden?

Een energieke dag om te waarderen wat er is en grijze gebieden in te kleuren.

In Amersfoort wandelen we op gezette

tijden met Sofie, het meisje dat op straat

(stoplichten, trottoirs) bezoekers veilig de weg

wijst naar het centrum. Wij benutten Sofie

als metafoor om bewoners van Amersfoort

de weg te wijzen in het sociaal domein: wat

zou Sofie nu doen? Zo zette zij in één dag

de schijnwerpers op de basisinfrastructuur

van Informatie & Advies, Ontmoeting en

Ondersteuning & Toerusting in relatie tot de

sociale wijkteams, die de toegang zijn naar

specialistische zorg en de regie voeren.

3. Frisse blik

Medewerkers in een instelling hebben hun

handen vol aan de zorg voor hun bewoners.

Hun tijd is beperkt. Ze moeten veel

registreren en plannen opstellen volgens

formats en protocollen. Het is niet altijd

makkelijk om met zoveel disciplines af te

stemmen, ieder met hun eigen invalshoek.

En om richting klant niet in routines te

vervallen. Ook in gemeenteland is de waan

van de dag vaak zo dominant, dat er geen

ruimte is voor reflectie. Maar wie houdt

wie scherp en zorgt dat de creativiteit blijft

stromen?

Een inspirerende dag met dwarsverbinders uit verschillende werelden die scherp meedenken, roddelen en ideeën aanreiken.

In Assen werd een bijzonder gezelschap

uitgenodigd om zich in één dag te buigen

over veranderopgaven in welzijn en zorg.

Alle deelnemers brachten kennis en ervaring

mee uit andere werelden en verdiepten

zich ter plekke in vragen van gemeente en

instellingen. Wezenlijk onderdeel van het

gesprek was ‘de roddel’ om – met de rug

naar de vraagstellers toe – het gevoel te laten

spreken over wat er nou eigenlijk echt aan de

hand was. Zo kwam de vraag achter de vraag

aan de oppervlakte en kon het werkelijke

probleem bij de kop worden gepakt.

4. Ontregelmoment

Je kunt iets graag anders willen, maar het

valt niet mee om dat voor elkaar te krijgen.

Want willen je collega’s dat ook en de

bestuurders? Zelfs als gezegd wordt dat er

buiten de lijntjes gekleurd mag worden, is

het de vraag hoeveel risico je kunt nemen.

Word je wel gesteund als puntje bij paaltje

komt? Een compleet andere setting, waarin

het hele team haar eigen werk in een hele

andere context gaat zien, is dan van grote

waarde.

Een MUSEUMdag om speels en ontdekkend ontregeld te raken door de omgeving te veranderen, de bordjes te verhangen en te vervangen door kunst.

In Amstelveen komt een team bij elkaar voor

‘Het Cobra wacht op antwoord’.

We verkennen de vraag die ieder het meeste

bezighoudt rond ‘hoe wil ik oud worden’.

Met een dagboekje trekt ieder teamlid het

Cobramuseum in. Ze gaan op onderzoek uit

en nemen hun vraagstuk zintuigelijk waar.

Zij ervaren dat hun perspectief verandert

door verschillende manieren van kijken. Ieder

is verrast over de nieuwe mogelijkheden die

uit onverwachte hoek boven tafel komen.

5. In beslotenheid

De zorgverlening is een zaak van vele

partijen. Samenwerking en afstemming zijn

essentieel. Maar ieder vertegenwoordigt

het belang van zijn organisatie en spreekt

zijn eigen taal. Ook al heeft ieder het beste

voor met bewoners en klanten, dan nog is

het lastig om samen te werken vanuit een

gedeelde, allesomvattende blik.

Een ‘conculegiale’ dag om elkaar een inkijkje te geven in aanpakken, methodieken, werkwijzen en ervaringen.

In Eindhoven organiseerden we met de

Armoedegezant een partnerdag om routes

van mensen in armoede te doorlopen en te

bespreken. Zo werd Janus in beeld gebracht

als representant van een groep oudere

mensen die op de rand zitten van niet meer

zelfstandig thuis kunnen wonen. In Assen

bood de gemeente een platform aan partners

in welzijn en zorg om uit te wisselen hoe

zij hun ‘keukentafelgesprek’ voeren met

verschillende typen bewoners. In welzijnsland

verkennen we de mogelijkheden om in de

wereld van ouderenzorg en jeugdzorg te

stappen. Het zijn dagen die tot inzicht leiden

in elkaars werkwijze en tot doorzicht in wat

slimmer geregeld kan worden.

6. Erop uit

Niets geeft zoveel energie en is zo effectief

als er met elkaar op uittrekken om te horen

wat er speelt bij bewoners en klanten.

Uit het ritme van de dag, doelgericht in

contact komen met diegenen waar het om

gaat. Als duo’s, voorzien van een PraatPlaat

en een VerslagleggingsPlaat.

Een razende reporter dag om te luisteren naar bewoners, klanten en hun naasten.

In Zoetermeer trekken razende reporters

erop uit om op allerlei plekken in de

stad, waaronder verzorgingshuizen en

woonservicecentra, te praten over de

toekomst van de stad. Met ouderen met

name rond het thema prettig wonen en leven.

Andere gemeenten gingen hen voor: Breda,

Purmerend, Ede, Gorinchem en Arnhem.

Ook een bezoek aan andere organisaties

kan verfrissend werken.

Een schoolreisje naar plekken waar het gebeurt om met eigen ogen te zien en ervaren hoe een aanpak uitwerkt in de praktijk.

7. Tellen en vertellen

Bewoners en klanten zijn de meetlat

voor succesvolle vernieuwing. De focus

verschuift van accountability naar

tevredenheid. Maar als we kwaliteit

organiseren ‘door de ogen van de

klant’ hoe komen we dan tot een

verantwoordingsmodel dat past bij de

ambitie van de Wet Langdurige Zorg en de

Wmo? De impact van zorg meet je door

verhalen via interviews en expressieve talen

zoals schilderen en theater. Maar wat zijn

dan je indicatoren? En hoe ga je te werk?

Een tel- en verteldag om de monitor te schetsen vanuit het leven van ouderen en nieuwe vormen van verantwoording. In mensentaal en met werkmateriaal dat uitnodigt tot gesprek.

We bedachten de Cirkel van Welbevinden als

aanvulling op het zorgleefplan.

Het is een hulpmiddel voor mensen die

werken in het sociaal domein om het

grotere geheel te blijven zien in hun werk,

kijkend door de bril van de mensen die zij

verzorgen en stimuleren. De Cirkel nodigt

uit om open te (blijven) praten met cliënten

en hun naasten. Door alle aspecten van

de zorg- en dienstverlening te waarderen

met een kleurcode wordt snel duidelijk

waar de schoen wringt. Maar ook wat tot

tevredenheid stemt. Het zet de toon om

te praten over verbeteringen en actie te

ondernemen.

EEn daGJE 7ZEBra’S [OF IETS LANGER]Met een scherp omlijnde vraag en een ambachtelijke voorbereiding kunnen we in één dag al ver komen. Zo ver dat het zetten van vervolg-stappen vanzelfsprekend is. Er is energie om door te pakken.

VErandErEn MEt 7ZEBra’S7Zebra’s ontwikkelt zich van adviesnetwerk voor maatschappelijke uitdagingen naar realisatienetwerk. We zorgen met onze opdrachtgevers dat ideeën en oplossingen werken in de praktijk, creëren oversteekplaatsen tussen leefwereld en systeemwereld. Door gewoon te doen, te ervaren, te leren en bij te sturen. 7Zebra’s laat resultaat na. Daarom is de zebrahoef het handelsmerk. Deze footprint staat symbool voor de verandering die de zebra’s in gang zetten.

7Zebra’s zet haar realisatiekracht nadrukkelijk in voor transformatie in de ouderenzorg; ouderen op de (wandel)kaart. In de wijken en in instellingen. We maakten de inspiratiebundel ‘Zorg in alle talen’. www.7zebras.nl

Onze startvraag begint bij het einde: hoe wil 7Zebra’s zelf oud worden?!

Onze startvraag is het vertrekpunt in onze samenwerking met professionals en vrijwilligers in de wijken en instellingen:hoe wil jij als wijkteammedewerker, bestuurder, verpleegkundige, teamleider, therapeut, arts, vrijwilliger, ... oud worden?!

Dit wensbeeld geeft richting aan het transformatieproces en is de meetlat voor alles wat er gebeurt in wijken en instellingen.

Zebra’s willen gekend worden in de personen die ze zijn.Ieder met haar eigen-wijsheid, humor, achtergrond, bagage en kijk op het leven.

Zebra’s willen gewoon gezien worden als mens.

Stop hen niet in het hokje van ouderen, bejaarden, patiënten, of cliënten. Kijk voorbij

de buitenkant met z’n rimpels, kwetsuren en hulpmiddelen. Relativeer onmiddellijk de

kwetsbaarheid die je waarneemt. Want voor 7Zebra’s is kwetsbaarheid juist de basis van

alle mooie dingen in het leven.

Zebra’s zijn sociale dieren, die zich verbinden.

Met het ouder worden krijgen ze een plek midden in de kudde, zodat ze beschermd

worden. Ze horen vanzelfsprekend bij de samenleving, hebben geen aparte status. Ze

nemen deel aan alles wat er voor hen toe doet. Ga niet voorbij aan hun authenticiteit

door hen de anonimiteit in te sturen van de ‘grijze golf’ of ‘silver power’. Elke zebra is

een persoonlijkheid met een uniek strepenpatroon.

Zebra’s waarderen zelf hun leven en bepalen wat er op hun bucketlists staat. Zij willen medeverantwoordelijk zijn en blijven voor het huishouden, ook als ze in een

instelling wonen. Zij willen zich thuis voelen, veilig en comfortabel. Blijf oog houden

voor hun welbevinden als ze minder goed uit de voeten kunnen, geestelijk achteruit

gaan en mogelijk hun gevoel voor decorum verliezen.

GESPrEkSondErwErPEn Voor GEMEEntEn En inStELLinGEn

1 welke waarden willen wij toevoegen aan het leven van bewoners, klanten en hun naasten?

2 Hoe zorgen we dat de ouderen in beeld zijn en de ondersteuning en zorg binnen handbereik zijn?

3 welke ruimte en ondersteuning willen wij geven aan naasten, vrijwilligers en mantelzorgers?

4 Hoe betrekken we buurtnetwerken en zelforganisaties die zorgen voor ‘couleur locale’? Hoe halen we de buurt, de wijk in huis, stellen we arrangementen samen?

5 Hoe werken professionals en vrijwilligers vanuit de visie op zorg: hoe wil ik oud worden?! Hoe kunnen we hen steunen en coachen?

6 Hoe monitoren en verantwoorden we door de ogen van bewoners, klanten en hun naasten; in mensentaal met werkmateriaal dat uitnodigt tot gesprek?

7 Hoe communiceren we met alle betrokkenen over de ouderenzorg en houden we elkaar scherp?