Sociale kijk op de wijk Rosmalen-Zuid - s-Hertogenbosch · tig en fungeert als overgangsgebied...

16

Transcript of Sociale kijk op de wijk Rosmalen-Zuid - s-Hertogenbosch · tig en fungeert als overgangsgebied...

����������� ���������������

Sociale kijk op de wijkRosmalen Zuid

De Sociale kijk op de wijk is een intern product in opdracht van de sector CWS van de gemeente ’s-Hertogenbosch. Dit document heeft geen formele status en is gemaakt om wijkinformatie voor medewerkers van de sector te bundelen.

Afdeling Welzijnoktober 2009

Afdeling Onderzoek & Statistiek

1210

0807

06

11

09

04 03

05

0102

12 Engelen

10 Maaspoort

08 Empel07 De Groote Wielen

06 Rosmalen Noord11 West

09 Noord04 Muntel/Vliert03 Graafsepoort

05 Rosmalen Zuid

01 Binnenstad02 Zuidoost

Wijken

Buurten

Legenda

1 tot 10 inwoners

10 tot 100 inwoners

100 tot 1.000 inwoners

1.000 tot 10.000 inwoners

Sparrenburg

3.629

Molenhoek

3.500

Maliskamp west

329

Maliskamp oost

995

Het Vinkel

108

Binckhorst

599

A2 zone Rosmalen zuid

141

2

Sociale kijk op de wijk - Rosmalen Zuid, oktober 2009 3

Introductie

OntstaanHet stadsdeel Rosmalen ligt ten oosten van de rijksweg A2 en bestaat uit de wijken Rosmalen Centrum/Noord en Rosmalen Zuid. Rosmalen Zuid bestaat uit de buurten Maliskamp West, Maliskamp Oost, Het Vinkel, Binckhorst, Spar-renburg, Molenhoek en A2 zone Rosmalen Zuid.

Het 'zanddorp' Rosmalen bestaat van oorsprong uit agrarische bebouwing langs een netwerk van paden en een concentratie van bebouwing rond de laatgotische Lambertuskerk. Vanaf eind jaren vijftig is Rosmalen fors gegroeid als forensendorp. De dorpskern is als hoofdwinkelcentrum uitgegroeid tot stads-deelcentrum met een duidelijke mengfunctie en ontmoetingskarakter. Sinds de jaren zestig heeft Rosmalen zich ontwikkeld tot 'overloop' van 's-Hertogenbosch.

In De Molenhoek bepalen de Oude Baan en de Molenstraat de structuur van de buurt. Molenhoek Noord is planmatig van opzet met rechte straten en relatief gesloten bebouwingswanden. Hier is ook het winkelcentrum de Molen-hoekpassage gevestigd. Molenhoek Zuid heeft een meer individuele uitstraling, met een informeel stratenpatroon en sterke groenstructuur; het bos dringt hier als het ware de kern binnen.

Bijna heel Sparrenburg is ontstaan in de jaren zeventig en tachtig. Een grote diversiteit aan woningen ligt rond hofjes of pleintjes, zonder onderscheid tussen voor- en achterkant. De auto komt in Sparrenburg op de tweede plaats, de straten lopen dan ook vaak dood.

Maliskamp is in twee etappes gebouwd. Het eerste gedeelte is ontstaan in de jaren dertig en vijftig als een planmatig opgezette arbeidersbuurt. In het noor-den van Maliskamp - aan de A59 - ligt een kleinschalig bedrijventerrein dat mogelijk wordt omgevormd tot een woningbouwlocatie. Hieromheen heeft de eerste uitbreiding plaatsgevonden met enkele vrijstaande en twee-onder-een-kapwoningen. Aan de oostzijde van Maliskamp ligt het gemeentebos Eijkelen-burg dat doorloopt tot in de villabuurt, die is ontstaan in de jaren zestig en zeven-tig en fungeert als overgangsgebied richting het bos.

BevolkingIn Rosmalen Zuid wonen ruim 9.000 personen. Het aandeel eenoudergezinnen, (niet-westerse) allochtonen, mensen met een WWB-uitkering, niet werkende werkzoekenden en huishoudens met een laag inkomen is relatief laag. Rosmalen Zuid is de enige wijk waar het aantal allochtonen sinds 2000 is afgenomen, met 15%.

Tussen de buurten onderling zijn duidelijke verschillen zichtbaar. Het aandeel niet westerse allochtonen is in de Binckhorst bijna drie maal zo hoog als gemiddeld in de wijk. Het aantal ligt hier hoger dan elders in de wijk omdat hier het Asielzoekers Centrum (AZC) is gevestigd. Het AZC zal in 2009 verhuizen naar de Parallelweg in Boschveld. In Maliskamp West is in Coudewater een tijdelijk onderkomen voor personen met een woonzorg-onderkomen. Dit zijn inwoners uit WoonZorgCentra die verbouwd worden, Het aandeel 75-plussers is hierdoor (tijdelijk) erg hoog. In het verpleeghuis Mariaoord wonen ook veel 75-plussers, waardoor het aantal ouderen in de Binckhorst hoger is dan gemid-deld. Opvallend is het aandeel 75-plussers in Maliskamp Oost en Molenhoek. Hier zijn geen senioren- of zorginstellingen gevestigd.

PrognoseRosmalen Zuid is een gegoede wijk met overwegend middelgrote en grote eengezinswoningen, voornamelijk in de koopsector. Het gemiddelde prijs- niveau van de woningen is het hoogste van alle wijken. De woningen worden bewoond door senioren of door gezinnen die flink gevorderd zijn in hun woon-carrière. Alleenstaanden zijn ondervertegenwoordigd. Er wordt minder dan gemiddeld verhuisd. Het resultaat is een tamelijk stabiele bevolkingsopbouw. Het percentage 65-plussers ligt beduidend boven het gemiddelde in ’s-Hertogenbosch, maar ook het aandeel jongeren is enigszins boven- gemiddeld.

De vergrijzing slaat in Rosmalen Zuid hard toe in de komende 20 jaar: nu is één op de zes inwoners 65 jaar of ouder, in 2030 is dat één op de vier. De wijk is dan, na Zuidoost, de meest vergrijsde wijk van ’s-Hertogenbosch. Bijna alle leeftijdsgroepen jonger dan 55 jaar krimpen in omvang, maar de relatieve leeftijdsopbouw blijft redelijk intact.De gemiddelde woningbezetting is erg hoog in Rosmalen Zuid, alleen in Empel is de woningbezetting hoger. Maar zoals overal gaat die ook hier dalen. Aangenomen is dat er ruim 450 woningen bij komen tot 2030, meer dan genoeg om de lagere woningbezetting te compenseren. Het aantal inwoners blijft daardoor op peil en kan zelfs nog iets te stijgen.

Inw

oner

s

% N

W

allo

cht.

% e

en-

oude

r

% 7

5+

% W

WB

% N

WW

% la

ag

ink.

Maliskamp West 329 0,6 0,0 37,4 6,0 4,3 - Maliskamp Oost 995 1,1 1,5 11,2 0,5 2,7 -

Het Vinkel 108 0,0 0,0 5,6 0,0 0,0 - Binckhorst 599 6,8 0,9 18,9 2,3 2,7 - Sparrenburg 3.629 3,4 3,7 1,3 1,3 2,6 6,1 Molenhoek 3.500 2,1 1,9 8,5 0,3 1,6 - A2 zone Rosmalen Z 141 4,3 1,7 4,3 6,3 1,0 - Rosmalen Zuid 9.301 2,8 2,5 7,5 1,2 2,2 4,7 's-Hertogenbosch 137.777 10,3 3,5 6,1 2,5 3,6 9,5

0% 5% 10% 15% 20%

Het Vinkel

Maliskamp Oost

Molenhoek

Sparrenburg

Maliskamp West

Binckhorst

A2 Zone Rosmalen Z

Westerse allochtoon Marokkaans Turks Surinaams Antiliaans Overig niet w esters

Bevolking naar leeftijd en geslacht - 05 Rosmalen Zuid

500 400 300 200 100 0 100 200 300 400 500

0 - 4 5 - 9

10 - 1415 - 1920 - 2425 - 2930 - 3435 - 3940 - 4445 - 4950 - 5455 - 5960 - 6465 - 6970 - 7475 - 7980 - 84

85 eo

Mannen Vrouw en

20092030

Rosmalen Zuid 2009 2015 2020 2025 2030 Bevolking 9.301 9.270 9.252 9.290 9.629 - tot 20 jr 24% 22% 21% 21% 20% - vanaf 65 jr 17% 21% 23% 25% 26% Alleenstaanden 21% 22% 24% 25% 26% Woningen 3.472 3.600 3.714 3.792 3.939 Gem. woningbezetting 2,68 2,58 2,49 2,45 2,44

1210

0807

06

11

09

04 03

05

0102

12 Engelen

10 Maaspoort

08 Empel07 De Groote Wielen

06 Rosmalen Noord11 West

09 Noord04 Muntel/Vliert03 Graafsepoort

05 Rosmalen Zuid

01 Binnenstad02 Zuidoost

Wijken

Buurten

Legenda

Bebouwing

BrabantWonen

DKM

Eigen Bezit

MooilandMaasland

Omnia Wonen

Vestia Nederland

Vitalis

Woonveste Drunen

Woonzorg

Zayaz

Woonwagensubkamp

4

Sociale kijk op de wijk - Rosmalen Zuid, oktober 2009 5

WonenWoningvoorraadIn de wijk staan bijna 3.500 woningen. Het aandeel koopwoningen is met 83% verhoudingsgewijs veel hoger dan gemiddeld in de gemeente. Het corpo-ratiebezit is met 14% relatief laag. De corporatiewoningen zijn vooral in het bezit van woningstichting De Kleine Meierij (DKM).

Het aandeel eengezinswoningen is erg hoog in de wijk: 91%. De woningen in Rosmalen Zuid zijn gemiddeld het duurst van heel ’s-Hertogenbosch. De WOZ-waarde van koopwoningen is met € 433.000 ruim een ton meer waard dan de gemiddelde koopwoning in de gemeente. Het verschil met de WOZ-waarde van alle woningen is met € 404.000 zelfs € 136.000 meer waard dan de gemiddelde woning. De woningen worden door de bewoners beter beoor-deeld dan gemiddeld.

Sloop en nieuwbouwHet sportpark de Hoef in Rosmalen wordt de komende jaren ontwikkeld tot een nieuwe woonbuurt. Op het voormalige voetbalcomplex van OJC Rosmalen worden circa 250 woningen gebouwd. Ook realiseert ouderencentrum De Annenborch er nieuwbouw. Daarvoor is al een vrijstellingsprocedure gevoerd. Woningstichting De Kleine Meierij is begonnen met de bouw van De Annen-borch.Ook voor de bouw van het Hofgebouw (appartementencomplex voor senioren) en voor de bouw van een medisch centrum (ten zuiden van station Rosmalen) heeft de gemeente vrijstellingsprocedures gevoerd. Het is nu de bedoeling om voor het hele gebied één bestemmingsplan te maken. Naast De Annenborch, het Hofgebouw en het medisch centrum zijn twee wooncomplexen ten westen van het Hofgebouw en circa honderd woningen nabij de Sportlaan in het plan opgenomen.

Overige ruimtelijke ontwikkelingenVoor de Hoef is verder besloten om naadloos aan te sluiten op het bestem-mingsplan Molenhoek-Sparrenburg. Dit betekent dat het zwembad Kwekkel-stijn, de handbooghal, het kantoor van de Nederlandse Handboogbond en het tenniscomplex in het bestemmingsplan zijn meegenomen. Ook het gebied tussen de Deken van Roestellaan, de T.M. Kortenhorstlaan en het spoor maakt onderdeel uit van het nieuwe plan. In dit gebied liggen het Rodenborch-college, sporthal de Hazelaar en enkele kleinere gebouwen met maatschap-pelijke functies. In 2010 start hier de bouw van een school voor speciaal onderwijs. Het resultaat van de inspraak wordt verwerkt in een ontwerpbestemmingsplan. Uiteindelijk stelt de gemeenteraad het bestemmingsplan vast. De planning is dat dit in de eerste helft van 2010 gebeurt. Daarnaast heeft het college beslo-ten het beeldkwaliteitsplan voor de Hoef aan te bieden aan de gemeenteraad voor besluitvorming.

Begin dit jaar heeft de raad de Nota van Uitgangspunten landgoed Coudewater goedgekeurd. Het vervolgtraject, het maken van een Masterplan, zal op initiatief van GGZ Oost-Brabant plaatsvinden. De gemeente is in gesprek met de GGZ en de golfclub Rosmalen over de planvorming van een volwaardige golfbaan.

In de Maliskamp is de nieuwbouw van een basisschool gepland, in combinatie met een zorgvoorziening voor jonge kinderen van Cello en buurthuis ’t Trefpunt.

Won

inge

n

% k

oop

%

corp

orat

ie

%

eeng

ezin

s

WO

Z ge

mid

deld

WO

Z

koop

Cijf

er

won

ing

Maliskamp West 20 - - - - - -

Maliskamp Oost 420 86 14 96 476.600 513.647 -

Het Vinkel 43 - - - - - -

Binckhorst 110 25 75 37 539.364 693.679 -

Sparrenburg 1.411 73 22 94 289.478 311.357 -

Molenhoek 1.407 95 2 91 484.928 492.889 - A2 zone Rosmalen Z 61 - - - - - -

Rosmalen Zuid 3.472 83 14 91 404.353 433.158 8,2 's-Hertogenbosch 61.239 55 39 62 268.155 329.530 7,9

1210

0807

06

11

09

04 03

05

0102

12 Engelen

10 Maaspoort

08 Empel07 De Groote Wielen

06 Rosmalen Noord11 West

09 Noord04 Muntel/Vliert03 Graafsepoort

05 Rosmalen Zuid

01 Binnenstad02 Zuidoost

Wijken

Buurten

Legenda

Buurthuis

Wijkwinkel

Overige ontmoetingsvoorziening

Steunpunt ouderen

JOP

Supermarkt

Volkstuin

6

Sociale kijk op de wijk - Rosmalen Zuid, oktober 2009 7

Sociale wijkOmgaan met elkaarRosmalen Zuid behoort tot de drie wijken waar de sociale samenhang, sfeer en de leefbaarheid van de buurt het best worden beoordeeld. De wijk scoort hierop bovengemiddeld.

Bewoners is gevraagd de belangrijkste plus- en minpunten van hun sociale leefomgeving te benoemen. Ze konden er daarbij ook voor kiezen om geen plus- of minpunten te benoemen. Het meest genoemd zijn:Pluspunten: 1. het is een rustige buurt, 2. contact met buren en andere bewoners, 3. er is weinig tot geen overlast.Minpunten: 1. ‘er zijn geen problemen’, 2. overlast jongeren, 3. contact met buren en andere bewoners.

Rosmalen heeft een dorps karakter en men gaat gemoedelijk met elkaar om. Het is er over het algemeen vrij rustig.

In Maliskamp wil men graag de betrokkenheid van mensen bij de buurt en elkaar verbeteren. De wijkraad probeert dit bijvoorbeeld door middel van een website: www.wijkmaliskamp.nl.

Er is minder sprake van buurtbemiddeling in Rosmalen dan in andere wijken. De bewoners zijn sneller geneigd om met elkaar in gesprek te gaan in vergelijking met andere wijken in ’s-Hertogenbosch.

VoorzieningenSamen met de bewoners van Engelen, zijn de bewoners van Rosmalen Zuid het meest tevreden over de speelmogelijkheden voor de kinderen. Ook is men hier iets meer tevreden over de voorzieningen voor de ouderen. Men is gemiddeld tevreden over de winkels voor de dagelijkse boodschappen, het openbaar vervoer en de voorzieningen in de eigen buurt. De bewoners uit Maliskamp missen een supermarkt. Wel rijdt er een SRV-bus in de wijk.

Bewoners uit Maliskamp maken zich zorgen over de leefbaarheid. Er zijn hier een paar voorzieningen in ontwikkeling: de kerk, de basisschool De Masten, het wijkcentrum ’t Trefpunt en mogelijke woningbouw op het bedrijven-terrein en het terrein van ’t Trefpunt. Men ziet graag dat de huidige voorzienin-gen (school, accommodatie, speeltuin, kinderboerderij) behouden blijven en ge-concentreerd worden op één locatie. Hier worden nu plannen voor gemaakt in samenwerking met Cello. Het plan is dat er een wijkaccommodatie in de school wordt gevestigd. Ook de bewoners van Sparrenburg zien graag dat het huidige voorzieningenniveau behouden blijft. Zij vinden dat er voor jongeren goede voorzieningen zijn, maar dat er een tekort is aan ouderenvoor- zieningen.

Jongeren in Rosmalen kunnen op dit moment terecht in jongerencentrum Number One. Dit jongerencentrum wordt in 2009 uitgebreid. Verder blijkt uit een inventarisatie van Divers dat jongeren in Rosmalen zeker behoefte hebben aan meer en betere ontmoetingsplekken in de openbare ruimte. Het gaat daarbij om verschillende soorten ontmoetingsplekken: sportvoorzieningen (voetbalveldjes, basketbalveldjes, skatevoorzieningen) maar ook hangplekken (waar ze droog en windvrij kunnen zitten).

Activiteiten voor ouderen in de wijk worden door Divers georganiseerd in Perron-3. Daarnaast zijn er ook ouderenactiviteiten in Vivent Mariaoord. Het Steunpunt voor ouderen van Meeuwenhof is gevestigd in het centrum aan de markt en biedt een huiskamer- en ontmoetingsfunctie voor ouderen die in Rosmalen wonen. Dagelijks zijn er activiteiten zoals gymnastiek, creativiteit, biljarten, kaarten, bingo, soosavond, sjoelen, jeu de boules, ontmoetingsgroep voor slechtzienden, yoga en de computerhuiskamer. Seniorenvereniging HEVO heeft een tijdelijke voorziening in Perron-3. Deze is te klein. Er wordt momenteel nieuwbouw aan de Tulpstraat gerealiseerd waar de nieuwe locatie van HEVO komt.

Perron-3 is een multifunctioneel sociaal cultureel centrum waar gemeentelijke burgerzaken, een bibliotheek en theaterzaal zijn te vinden en waar bijeen- komsten, workshops en vergaderingen worden georganiseerd. In oktober 2009 wordt in Perron 3 een Wijkplein gevestigd, waar bewoners terecht kunnen met vragen over wonen, welzijn, zorg en dienstverlening.

VeiligheidRosmalen Zuid behoort tot de wijken met een relatief goede veiligheidssituatie. De veiligheidsindex van Rosmalen Zuid is al jaren stabiel. Bewoners geven aan zich veiliger te voelen dan een jaar geleden. Rosmalen Zuid doet het goed op ‘onveiligheidsgevoelens’, jeugd, geweld, verslaving, vermogensdelicten en ‘schoon en heel’.

In zowel Rosmalen Noord als Rosmalen Zuid werken speciale jeugdagenten die jongeren aanpakken die de fout ingaan of dreigen te ontsporen. Dit wordt Gebieds Gebonden Jeugd Politie Werk (GGJPW) genoemd. Daarbij wordt intensief samengewerkt met onder meer de gemeente, het Jongerenwerk Rosmalen en het Jeugd Preventie Project (JPP). In geval van jongerenoverlast wordt eerst een jongerenwerker ingeschakeld in plaats van politie. Er worden door jongerenwerk en politie gesprekken gevoerd met overlastgevende jongeren en buurtbewoners en er worden afspraken gemaakt over de aanpak van hinder en overlast. Eén en ander lijkt zijn vruchten af te werpen. Toch is er nog steeds een hinderlijke jeugdgroep actief in de wijk.

Tussen 2007 en 2008 is het aandeel fietsendiefstallen en auto-inbraken afgenomen. Vooral in de Molenhoek is de afname groot. Daarnaast is de drugsoverlast van 19 incidenten in 2007 afgenomen naar 7 incidenten in 2008.

In Rosmalen lijkt het vaak alsof er geen problemen zijn en dit is meteen een punt van aandacht. Er is een slecht beeld van wat zich ´achter de voordeur´ afspeelt.

Rosmalen Zuid

’s-Hertogenbosch

Sociale samenhang 6,7 6,0 Sfeer in eigen buurt 7,4 6,9 Tolerantie 7,5 6,9 Leefbaarheid in eigen buurt 7,8 7,2

Rosmalen Zuid

’s-Hertogenbosch

% (zeer) tevreden winkels dag. boodschappen 73 73 % (zeer) tevreden OV 57 58 % (zeer) tevreden speelmogelijkheden kinderen 71 55 % 55+ (zeer) tevreden voorzieningen ouderen 43 38 Rapportcijfer voorzieningen in de eigen buurt 7,0 6,9

Rosmalen Zuid

’s-Hertogenbosch

Overlastindicator WMO (schaal 0-100) 1 12 Veiligheidsindex (schaal 1-25) 21,3 18,4 Perceptie verloedering 4,1 4,7 Perceptie overlast 2,6 3,3 % vaak onveilig 1 2 % geconfronteerd met huiselijk geweld 9 9 Incidenten huiselijk geweld per 1.000 inwoners 3 5

1210

0807

06

11

09

04 03

05

0102

12 Engelen

10 Maaspoort

08 Empel07 De Groote Wielen

06 Rosmalen Noord11 West

09 Noord04 Muntel/Vliert03 Graafsepoort

05 Rosmalen Zuid

01 Binnenstad02 Zuidoost

Wijken

Buurten

Legenda

8

Sportaccomodatie

Zaalsportaccomodatie

Openluchtaccomodatie

Zwembad

Overige sportaccomodatie

Sportvereniging

Sportpunt

Sociaal cultureel centrum

Bibliotheek

Bioscoop

Museum

Theater

Groot bedrijf (> 250 w.p.)

Wijkspeelplaats

Sociale kijk op de wijk - Rosmalen Zuid, oktober 2009 9

Actieve wijkBetrokkenheid De bewoners uit Rosmalen Zuid voelen zich in verhouding meer betrokken tot hun wijk dan gemiddeld in de gemeente. De wijk behoort tot de drie wijken waar de bewoners zich het meest medeverantwoordelijk voelen voor de eigen buurt. Ook zijn hier in verhouding meer personen die zich actief inzetten voor het verbeteren van de buurt.

Rosmalen Zuid is, op Rosmalen Noord na, de wijk waar de meeste inwoners vrijwilligerswerk verrichten. Ruim vier op de tien inwoners zet zich wel eens vrijwillig in. Bij de jongeren is dit ruim een kwart.

Rosmalen Zuid heeft drie wijkraden: Stichting Wijkraad Maliskamp, Molenhoek en Sparrenburg. Al deze wijkraden zijn samen vertegenwoordigd in de geza-menlijke wijktafel van Rosmalen Noord en Zuid, die één maal in de zes weken bij elkaar komt. Ook onderling vindt er uitwisseling plaats in de vorm van een voorzittersoverleg.

Ouderen zijn in Rosmalen goed georganiseerd en vertegenwoordigd in Senio-renvereniging HEVO (Hulpverlening, Educatie, Voorlichting en Ontspanning) Rosmalen. HEVO komt op het gebied van sociale voorzieningen, wonen, zorg, welzijn en vervoer op voor de belangen van Rosmalense ouderen vanaf 50 jaar. Op deze wijze wil de vereniging het welzijn van senioren en hun partici-patie in de samenleving bevorderen, aansluiten bij de wensen en behoeften van de leden én stimuleren dat leden maatschappelijk actief blijven.

In Rosmalen zijn talrijke vrijwilligers actief in de vele bloeiende verenigingen, zoals in HEVO (1.750 leden) en Stichting Jeugdwerk ’t Ven (SJV). De laatste organiseert jaarlijks voor 3.000 kinderen tussen 4 en 12 jaar activiteiten. Rosmalen is trots op alle vrijwilligers en koestert hun inzet.

Een aantal kerken in Rosmalen zet zich in voor omwonenden. De Samen op Weg Kerk, Bernadetta-Laurentius Parochie en Zusters van Brigitinessen helpen bewoners onder andere met rouwverwerking en gaan op ziekenbezoek.

Sport In Rosmalen Zuid wonen de meeste personen die aangeven regelmatig te sporten. Ruim driekwart van de inwoners sport regelmatig. Het aandeel inwo- ners dat de beweegnorm haalt ligt net iets onder het gemeentelijk gemiddelde. De top drie van sporten is:1. Fitness conditie2. Wandelsport3. Tennis

Belangrijke voorzieningen in Rosmalen Zuid zijn sportpark De Hoef en sport-park Maliskamp. Daarnaast zijn er ook sportverenigingen actief in de Budozaal, Gymzaal Mozartlaan en Sporthal de Hazelaar. Op sportpark de Hoef zijn verschillende mogelijkheden tot sporten, onder andere tennis en handboog- schieten. Ook zit hier het combibad Kwekkelstijn. Op het sportpark Maliskamp wordt door verschillende verenigingen gevoetbald, gehockeyd, gegolfd en getennist.

Rosmalen beschikt over een diversiteit aan sportverenigingen en accommo- daties. Sport Alliantie Rosmalen (2008) staat open voor de wensen en belangen van alle sportverenigingen en sluit zich aan bij het streven van de gemeente ’s-Hertogenbosch naar een zo optimaal mogelijk gebruik van de beschikbare sportaccommodaties. De doelstellingen van de Sportalliantie Rosmalen zijn als volgt te omschrijven:�� Het versterken van de sportieve infrastructuur van Rosmalen, zowel in organisatorisch als in fysiek opzicht. �� Het bevorderen van maatschappelijk ondernemerschap van sport verenigingen. �� Het bevorderen van de samenwerking tussen sportverenigingen, scholen, wijken, maatschappelijke organisaties en bedrijven. �� Het fungeren als een klankbord voor sportorganisaties in Rosmalen. �� Het fungeren als een adviesorgaan voor de gemeente ’s-Hertogenbosch.

Er zijn ook bewegingsmogelijkheden specifiek voor ouderen. Meer Bewegen voor Ouderen (MBvO) wordt gegeven in Mariaoord, SCC “De Biechten”, SJV-gebouw “De Spuldoos”, Steunpunt “van Meeuwenhof” en Gemeenschapshuis “Ons Trefpunt”.

Daarnaast is er een aanbod in gezond bewegen voor mensen van 35 jaar en ouder met een chronische aandoening in Sporthal de Hazelaar. Gezellig samen bewegen voor mensen met een chronische aandoening (bijvoorbeeld reuma, hart/longaandoeningen, rugklachten, parkinson en C.V.A.). Ieder op zijn/haar eigen niveau. De oefeningen zijn niet gericht op klachten, maar op behoud van wat nog goed functioneert.

CultuurDe inwoners van Rosmalen Zuid zijn vaker dan gemiddeld lid van de bibliotheek. Bijna een kwart van de bevolking heeft een abonnement. Ook brengt een groot deel van de inwoners wel eens een bezoek aan musea. Het bezoeken van voorstellingen en bioscopen is wel iets minder dan gemiddeld.

Perron-3 is de naam van het nieuwe sociaal cultureel centrum in Rosmalen. In september 2009 is het officieel geopend. De activiteiten zijn in maart 2009 van start gegaan. Perron-3 heeft een eigen theaterzaal, diverse vergaderzalen en workshopruimtes. Tevens is er een uitgebreide dependance van de Muzerije en de bibliotheek gehuisvest. Muziekvereniging St. Cecilia (harmonie en slagwerkorkest) heeft het vaste repetitielokaal in Perron-3. Voor de inwoners en organisaties van Rosmalen en omstreken is het een bruisende culturele, recreatieve en educatieve ontmoetingsplaats. In het pand zijn onder meer gevestigd:�� Gemeente ’s-Hertogenbosch: onder meer Burgerzaken, Gemeentearchief en de trouwzaal�� Openbare Bibliotheek ’s-Hertogenbosch�� Stichting voor Amateurkunst De Muzerije �� Muziekvereniging St. Cecilia

Rosmalen Zuid heeft een zevental kunstwerken in de openbare ruimte.

BedrijvigheidDe bedrijvigheid is in Rosmalen Zuid lager dan gemiddeld in de gemeente: zes procent van de vestigingen is in de wijk gevestigd en vijf procent van alle werkzame personen in ’s-Hertogenbosch werkt er.

Rosmalen Zuid

’s-Hertogenbosch

% actieve inzet buurt 13 11 % ouderen bereid mee te werken aan verbeteren en veranderen van de buurt 13 11 % ouderen niet bereid mee te werken aan verbeteren en veranderen van de buurt 37 44 % dat zich medeverantwoordelijk voelt voor de eigen buurt 88 80 % interesse in bijwonen vergadering 31 23 % vergadering bijgewoond 12 11 % 18-35 jr vrijwilligerswerk 28 25 % 36-54 jr vrijwilligerswerk 42 36 % 55+ vrijwilligerswerk 43 38

Rosmalen Zuid

’s-Hertogenbosch

% dat regelmatig sport 78 68 % dat beweegnorm haalt (zomer) 49 50 % dat beweegnorm haalt (winter) 36 37

Rosmalen Zuid

’s-Hertogenbosch

% lid bibliotheek 24 21 % bezoek voorstelling� 62 63 % bezoek musea� 72 61 % bezoek bioscoop� 62 64

Rosmalen Zuid

’s-Hertogenbosch

Aantal vestigingen 568 9.992 Aantal werkzame personen 4.886 99.681

1210

0807

06

11

09

04 03

05

0102

12 Engelen

10 Maaspoort

08 Empel07 De Groote Wielen

06 Rosmalen Noord11 West

09 Noord04 Muntel/Vliert03 Graafsepoort

05 Rosmalen Zuid

01 Binnenstad02 Zuidoost

Wijken

Buurten

Legenda

10

Peuterspeelzaal

Kinderdagverblijf

VSO/BSO/NSO

Basisschool

VMBO

MBO

HAVO/VWO/VO

HBO

Speciaal onderwijs

Volwasseneneducatie

Ouder Kind Centrum

Sociale kijk op de wijk - Rosmalen Zuid, oktober 2009 11

Lerende wijkIn Rosmalen Zuid wonen ruim 2.600 jongeren tussen de 0 en 24 jaar. Dit is 28% van de bevolking. In ’s-Hertogenbosch is dit gemiddeld 29%. Volgens de prognose zal Rosmalen Zuid de komende 15 jaar bovengemiddeld vergrijzen.

Voorschoolse opvang en basisonderwijsRosmalen Zuid telt vier basisscholen: de Rooms Katholieke basisscholen De Troubadour, De Vlek en De Masten en openbare basisschool De Hoeven. Bewoners zijn meer dan gemiddeld tevreden over het basisonder-wijs in Rosmalen Zuid.

Van de kinderen woonachtig in Rosmalen Zuid gaat 89% in de eigen wijk naar school. Dit is hoger dan gemiddeld in ’s-Hertogenbosch. De elf procent die in een andere wijk naar school gaat, gaat voornamelijk naar basisschool De Wittering in de Groote Wielen of naar een van de basisscholen in Rosmalen Noord.

Van alle leerlingen op de basisscholen in Rosmalen Zuid is 84% afkomstig uit de eigen wijk. Van de leerlingen is zes procent afkomstig uit Rosmalen Noord en eveneens zes procent komt van buiten de gemeente. Zij gaan vooral naar basisschool De Troubadour.

Voortgezet onderwijsIn Rosmalen is het Rodenborchcollege gevestigd. Deze biedt voortgezet onder-wijs aan voor vmbo, havo en vwo. Vanaf schooljaar 2008-2009 kunnen de eerstejaars leerlingen op het Rodenborch College in de onderbouw kiezen tussen de reguliere stroom, het VIP-onderwijs of Jenaplan.

In het schooljaar 2008-2009 zijn 32 jongeren uit de wijk voortijdig met school gestopt. Rosmalen Zuid heeft geen deelnemers aan Trajecten Op Maat (T.O.M.). T.O.M. is voor jongeren die niet werken en niet naar school gaan en houdt rekening met wat jongeren willen en kunnen. Jongeren worden persoonlijk begeleid bij het vinden van een opleiding, school of werk.

Speciaal onderwijsDe hoofdlocatie van de Herman Broerenschool ligt aan de Waterleidingstraat in Rosmalen Zuid, evenals een tweede dependance aan de Sportlaan. Daar- naast heeft de school nog drie dependances in de Graafsepoort.

In Rosmalen Zuid woont zeven procent van alle kinderen en jongeren van ’s-Hertogenbosch dat op het speciaal (voortgezet) onderwijs zit. Dit zijn in totaal 70 kinderen en jongeren. Hiervan zitten 34 kinderen op de Herman Broerenschool. Twee andere scholen waar meerdere kinderen naar toe gaan zijn de Rietlanden en het Overpad.

(Volwassenen) educatie en ontplooiingDe Kei verzorgt cursussen in Perron-3 en op locatie. De Kei verzorgde in het verleden alleen cursussen voor inwoners uit Rosmalen, maar het heeft nu een stedelijke functie. Kei-educatie biedt verschillende activiteiten en cursussen, gericht op ontspanning, educatie en vorming. Er wordt ieder cursusjaar een nieuw aanbod ontwikkeld. Door HEVO worden lezingen en cursussen georganiseerd door de Werkgroep Eigentijds Ouder Worden. Ook hebben ze een computer-inloop waar kennis-makingscursussen computer en internet worden gegeven.

In de Bron werden cursussen georganiseerd door de Muzerije. De Muzerije is nul de grootste gebruiker worden van het nieuwe sociaal-cultureel centrum Perron-3 in het voormalige gemeentehuis.

InburgeringSlechts 1% van de inwoners van Rosmalen Zuid is inburgeringsplichtig. Nog eens 4% van de inwoners van de wijk is inburgeringsbehoeftig. Gemiddeld ligt dit aandeel in ’s-Hertogenbosch tweemaal zo hoog.

Totaal 0 t/m

24 jaar

% 0 t/m 4

jaar

% 5 t/m 9

jaar

% 10 t/m 14 jaar

% 15 t/m 19 jaar

% 20 t/m 24 jaar

Maliskamp West 27 26 15 7 19 33 Maliskamp Oost 261 20 22 26 21 11 Het Vinkel 34 3 12 6 35 44 Binckhorst 90 2 8 19 38 33 Sparrenburg 1.170 18 20 20 23 18 Molenhoek 983 16 27 28 19 9 A2 zone Rosmalen Z 40 15 20 18 28 20 ROSMALEN ZUID 2.605 17 23 23 22 15 's-Hertogenbosch 39.412 20 20 19 19 22

Rosmalen Zuid ’s-Hertogenbosch % (zeer) tevreden basisonderwijs 74 60 % basisschoolkinderen dat in de eigen wijk naar school gaat 89 84

Rosmalen Zuid ’s-Hertogenbosch % jongeren met een dagbesteding (12-24 jr)� * 98 Aantal deelnemers Trajecten Op Maat 0 42 Aantal vroegtijdig schoolverlaters 32 619 % jongeren dat zich vaak/altijd zorgen maakt om de toekomst (12-24 jr)� * 13

Rosmalen Zuid ’s-Hertogenbosch % Inburgeringsbehoeftig 4 8 % Inburgeringsplichtig 1 3 % Geen inburgeraar 95 89

1210

0807

06

11

09

04 03

05

0102

12 Engelen

10 Maaspoort

08 Empel07 De Groote Wielen

06 Rosmalen Noord11 West

09 Noord04 Muntel/Vliert03 Graafsepoort

05 Rosmalen Zuid

01 Binnenstad02 Zuidoost

Wijken

Buurten

Legenda

12

Huisarts

Apotheek

Thuiszorg

Wijkverpleging

Ziekenhuis

Overige gezondheidszorg

Wijkmaatschappelijk werk

Consultatiebureau

Verzorgings-/Verpleeghuis

Voorziening voor bijzondere groepen

Sociale kijk op de wijk - Rosmalen Zuid, oktober 2009 13

Zorgzame wijkGezondheidszorgIn Rosmalen Zuid beoordelen de inwoners de eigen gezondheid beter dan gemiddeld. Bijna negen op de tien inwoners beoordeelt de eigen gezondheid als (zeer) goed of uitstekend. Ook geeft men minder vaak dan gemiddeld aan beperkt te zijn door de gezondheid bij de dagelijkse bezigheden. Wel heeft men vaker dan gemiddeld hulp nodig. Ruim één op de vijf inwoners ontvangt deze hulp ook.

In de wijk verleent 27% van de inwoners wel eens mantelzorg (stedelijk 21%). Bijna één op de tien mantelzorgers ervaart dit als belastend. De jongere genera-tie verricht in verhouding minder vaak mantelzorg dan gemiddeld.

In 2008 had Juvans 54 cliënten is Rosmalen Zuid, naar verhouding vooral in Sparrenburg (24). Het meest voorkomende problemen in de wijk zijn de ‘overige’ psychische problemen (10) en verwerking (7). Daarnaast wonen er in de wijk 9 multiprobleemgezinnen.

In 2009 is de ontwikkeling van een wijkadviespunt in Rosmalen gepland, een zogenaamde Wijkplein. In dit Wijkplein zal informatie worden verstrekt over wonen, werken, inkomen en formulieren. Er worden spreekuren gehouden door maatschappelijk werk, sociale raadslieden, opbouwwerk etc.

Kind en gezinVanuit Divers is er geen opvoedingsondersteuning in Rosmalen. Wel is er jongerenwerk (Number One en ambulant). Het lijkt erop dat er aan normen en waarden in de opvoeding aandacht wordt besteed. De politie zegt dat jongeren die overlast veroorzaken nog steeds zeer goed aanspreekbaar zijn.

De kinderen in Rosmalen zijn iets gezonder dan gemiddeld in ’s-Hertogenbosch. Het aandeel kinderen en jongeren met overgewicht is in de wijk het laagst van de gemeente.

Ouderen Op dit moment zijn er in Rosmalen Zuid 48 seniorenwoningen. Deze zijn in het bezit van De Kleine Meierij. Ook zijn er 141 seniorenpluswoningen. Volgens de prognose uit de nota ‘ouderen in de wijk’ is er in 2015 behoefte aan 66 seniorenwoningen en 100 seniorenpluswoningen.

Op het gebied van senioren(plus)woningen zijn er ontwikkelingen gaande. De centrale ligging van De Hoef, nabij voorzieningen zoals winkels, station en een sociaal cultureel centrum maakt het plangebied bij uitstek geschikt voor ouderen. Dit wordt versterkt door de nieuwbouw van De Annenborch waar verschillende combinaties van wonen en zorg worden aangeboden. Naast De Annenborch zullen seniorenwoningen worden gebouwd en appartementen ten behoeve van een bijzondere woongroep.

Het Servicepunt ZNR (Zorgzaam Netwerk Rosmalen) is in eerste instantie voor senioren / ouderen bestemd en gaat werken via een 'loket' met een telefonisch spreekuur en inloopspreekuur. Het Servicepunt ZNR wordt bemand door deskundigen op het gebied van wonen, welzijn en zorg. In Perron-3 zal een wijksteunpunt WMO ingericht worden.

Overigens zijn de 55-plussers op dit moment meer dan gemiddeld tevreden over voorzieningen voor ouderen en de leefbaarheid in de buurt.

Bijzondere groepen en gehandicaptenAcht procent van alle eenheden voor bijzondere groepen en gehandicapten van ’s-Hertogenbosch ligt in Rosmalen Zuid. Van de 67 eenheden liggen 44 eenheden in Sparrenburg en 23 eenheden in Molenhoek.

In de Binckhorst bevinden zich twee grote bovenwijkse en zelfs regionale voorzieningen. Zorgaanbieder Cello exploiteert er De Binckhorst, een groot-schalige woonvoorziening voor mensen met een verstandelijke beperking. Ten westen van Maliskamp bevindt zich psychiatrische instelling Coudewater.

ArmoedeRosmalen Zuid behoort tot de drie wijken met het hoogste gemiddeld gestandaardiseerd huishoudensinkomen. Op jaarbasis ligt dit € 5.600 hoger dan gemiddeld in ’s-Hertogenbosch. Het aandeel huishoudens in Rosmalen Zuid met een laag inkomen is de helft van wat het gemiddeld in ’s-Hertogenbosch is. Voor de huishoudens die een laag inkomen hebben is het wel extra lastig, omdat zij in Rosmalen meer met rijkdom worden ‘geconfronteerd’ dat elders in ’s-Hertogenbosch.

Vanuit de parochie worden incidenteel voedselpakketten verspreid. Het distributiecentrum van de Voedselbank is gevestigd aan de Pater de Gorterstraat.

Rosmalen Zuid

’s-Hertogenbosch

% dat eigen gezondheid (zeer) goed of uitstekend noemt 89 87 % (af en toe) beperkt door gezondheid bij dagelijkse bezigheden 16 18 % (ernstig) overgewicht 37 42 % dat hulp nodig heeft 28 20 % dat hulp nodig heeft en krijgt 22 13 Score zelfredzaamheid 8,8 8,5 % 18-35 jr mantelzorg 9 11 % 36-54 jr mantelzorg 29 22 % 55+ mantelzorg 30 27

Rosmalen Zuid

’s-Hertogenbosch

% (zeer) gezonde kinderen (0-11)� 97 96 % (zeer) gezonde jongeren (12-24) * 84 % (ernstig) overgewicht 4-17 jarigen 5 14

Rosmalen Zuid

’s-Hertogenbosch

% tevreden 55+-ers voorzieningen ouderen� 43 38 Rapportcijfer 55+-ers leefbaarheid in de buurt 7,8 7,2

Eenheden Spa

rren

burg

Mol

enho

ek

Tota

al

% v

an g

emee

nte

Org

anis

atie

Jongeren (onzelfstandig) 4 4 5% Stichting Oosterpoort

Psychisch kwetsbaren (zelfstandig) 2 2 7% Reinier van Arkelgroep

Psychisch kwetsbaren (onzelfstandig) 24 6 30 17% Reinier van Arkelgroep, GGZ

Verstandelijk gehandicapten (zelfstandig) 1 11 12 7% Stichting Cello

Verstandelijk gehandicapten (onzelfstandig)

13 6 19 10% Philadelphia, Stichting Cello

Totaal 44 23 67 8% % van gemeente 5% 3% 8%

Sparrenburg Rosmalen Zuid

’s-Hertogenbosch

% huishoudens laag inkomen 6,1 4,7 9,5 Gemiddeld gestandaardiseerd huishoudens inkomen (€) 23.100 27.700 22.100

14