Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart...

50
Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief Astrid Coates EMK vormingsaanbod 16 oktober 2013

Transcript of Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart...

Page 1: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief

Astrid Coates

EMK vormingsaanbod

16 oktober 2013

Page 2: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Inleiding

Ondernemingsvormen

Stichting

Vzw

Cvba(-Vso)

Opdracht

Page 3: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Sociaal ondernemen en zorg?

“Sociaal ondernemen moet bijdragen tot meer effectiviteit en meer efficiëntie in de zorg, tot het nog beter realiseren van cliëntgerichte doelen.”

(R. De Rycke)

Drijfveer zorg: maatschappelijke resultaten

Publieke, collectieve diensten voorzien

Niet: winstmaximalisatie als voornaamste drijfveer

Overschotten herinvesteren in de voorziening

Toenemende commercialisering: toename op winstgerichte activiteiten

Tendens beleid: aanbodgestuurd -> vraaggestuurd

Page 4: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Europese wetgeving: meer ondernemen?

Impact op vrij verkeer (VWEU - DRL)

Verbod op o.a. belemmerende maatregelen

Eisen mbt subsidiëring: voordelen voor RP zonder winstoogmerk?

Impact op staatssteun (VWEU-Vo)

Toegelaten overheidssteun aan een onderneming is beperkt

Wel speelruimte voor (sociale) diensten van algemeen economisch belang

Impact op overheidsopdrachten (EU richtlijnen)

Transparantie overheidsgeld

Meer administratie?

Toenemende concurrentie?

Vzw zelf een aanbestedende overheid?

Page 5: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Ondernemingsvormen

Vzw = traditiegetrouw hét ondernemingsvehikel van de social profit

Nieuwe ondernemingsvehikels in de zorgsector?

J. Vandeurzen

“Nieuwe rechtsvormen zoals coöperatieve verenigingen moeten op hun mogelijke waarde in de welzijns- en gezondheidssector onderzocht worden.” (Beleidsnota 2009-2014)

Hoe het economische aspect in balans houden met het maatschappelijke aspect?

Page 6: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Ondernemingsvormen

Vereniging zonder winstoogmerk (W. 27 juni 1921)

Stichting (W. 27 juni 1921) = ?

Coöperatieve vennootschap (W. Venn.)

Vennootschap met sociaal oogmerk (W. Venn.)

Page 7: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

1. Vereniging zonder winstoogmerk

Vaak vereist in wetgeving: erkennings- en subsidiëringsvereiste

Wet van 27 juni 1921

Art. 1: “De vzw is die welke niet nijverheids- of handelszaken drijft en welke niet tracht een stoffelijk voordeel aan haar leden te verschaffen”

Verboden winstoogmerk?

Enkel winstverdeling van de uitkering van rechtstreekse vermogensvoordelen aan de leden

Page 8: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Enkele kenmerken geen winstuitkering: geen rechtstreeks verm. voordeel

leden ( aandeelhouders)

inbreng: lidgeld en giften ( aandelen)

algemene vergadering en RvB

in principe één lid, één stem (AV)

sociale doelstelling vermelden in statuten

statuten publiceren in Belgisch Staatsblad

bij vereffening: activa schenken aan gelijkaardig doel

fiscaliteit: in principe rechtspersonenbelasting

Page 9: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Ondernemingsvormen

• Vzw (Art. 1):

De vzw is die welke

niet nijverheids- of handelszaken drijft en welke niet tracht een stoffelijk voordeel aan haar leden te verschaffen

• Stichting (Art. 27):

Een stichting wordt opgericht door een rechtshandeling (…) waarbij een vermogen wordt aangewend ter verwezenlijking van een bepaald belangeloos doel

Page 10: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Ondernemingsvormen

Vzw • Leden orgaan (AV) • Geen nijverheids-

of handelszaken = wel bijkomstig

• Geen stoffelijk voordeel aan leden

= wel onrechtstreeks

Stichting • Geen leden orgaan

(alleen RvB) • Geen expliciete

beperking op commerciële activiteiten

= Antwerpen 17/11/2005

• Geen stoffelijk voordeel

aan stichters, bestuurders en insiders behalve indien mbt belangeloos doel

Page 11: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Fiscaliteit?

Rechtspersonenbelasting

Enkel bepaalde inkomsten en opbrengsten, meerwaarden, bijdragen en kosten als zodanig belastbaar

Andere inkomsten zoals subsidies, schenkingen, legaten, ledenbijdragen en inkomsten uit bijkomende economische bedrijvigheden of sponsoringbedragen zijn niet belastbaar

<-> de vennootschapsbelasting: alle ontvangsten als zodanig belastbaar

Conceptuele afbakening

Page 12: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Ondernemingsvormen

Nuancering

Belastingsrecht => drie soorten vzw’s:

de zuivere vzw: geen exploitatie, geen verrichtingen van winstgevende aard (RPB)

de onechte vzw: winst nastreven in strijd met de statuten door exploitatie of winstgevende verrichtingen (VB)

de gemengde vzw: geen winst nastreven, wel exploitatie of met winstgevende verrichtingen bezighouden of statutair doel te bereiken

Aard vereniging?

Aard verrichtingen?

Page 13: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Ondernemingsvormen

BTW

Als de vzw geregeld en zelfstandig een economische activiteit met of zonder winstoogmerk uitoefent, waarbij goederen en diensten worden geleverd of diensten worden verricht die in het BTW wetboek zijn omschreven

Activiteit hoofdzakelijk of aanvullend? Geen rol!

Veel vzw’s vrijgesteld

Wel belastingplichtig, maar moeten geen btw aanrekenen

Doeleinden van politieke, filantropische, syndicale,… aard

Diensten en de nauw daarmee samenhangende leveringen van goederen (tbv en in het gem belang van de leden verrichten tegen betaling van een krachtens de statuten bepaalde bijdrage) van belasting vrijgesteld

Van belang na te gaan hoe een vzw inkomsten verkrijgt

Page 14: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Nadelen (als sociale onderneming)

1. Juridische onzekerheid

“Bijkomstige” economische activiteiten? Grenzen?

Veel vzw’s spelen een niet te miskennen economische rol…

Vzw kan geen “handelaar” zijn: wetgeving hieraan gekoppeld nvt

cfr. Wet Marktpraktijken: “onderneming”

Aard van de activiteit: economische activiteit verrichten op duurzame wijze

Niet de rechtsvorm of winstnastreving is relevant!

Parallel met EU: economische activiteit bepaalt ondernemingsbegrip

Conceptuele afbakening

Page 15: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Volkstoerisme arrest (Cass. 3/10/1996)

1. Kwantitatief ondergeschikt aan niet-econ.act. 2. Rechtstreekse of onrechtstreekse band met niet-econ.act. 3. Volledig besteed aan verwezenlijking niet-econ. act

-> Hoe bijkomstig is bijkomstig? Overschrijding? -> “Oneerlijke concurrentie?” Oneerlijke marktpraktijken: beroepsbelangen van één of

meerdere ondernemingen schaadt of kan schaden Stakingsvordering (art. 2 WMP)

Ontbindingsvordering ogv artikel 18 VZW-wet wegens

schending art. 1 VZW-wet

Page 16: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Juridische kaders

“Bijkomstig”? Ingezette middelen? (Bxl 29/10/1997) Omzet? (Gent 13/06/2002) Wijze waarop de economische activiteit van de vzw

wordt ontplooid? -> geografische en personele inperking (Vz Kh. Hasselt 9 mei 2008) = Rechtspraak kijkt steeds meer naar concrete omstandigheden

Een bijzondere erkenning (Vlaspit arrest) werd in het

verleden aangeduid als toelaatbare afwijking op bijkomstigheid (?)

Een juiste prijszetting moet wel ten alle tijde gerespecteerd worden! (Arrest vzw Spoor Twee)

Page 17: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

2. verwerving eigen vermogen

geen aandelenkapitaal

afhankelijk van steun: subsidies, giften,…

Vaak parallel oprichten van vennootschap

Economische activiteiten in onderbrengen

Vzw (meerderheids)deelname in vennootschap:?

3. verwerving vreemd vermogen

geen minimumkapitaal

geen faling

Conceptuele afbakening

Page 18: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

2. Vennootschap met een sociaal oogmerk

Geen aparte rechtsvorm = een label

Gericht op sociale ondernemingen

Cfr. Vzw’s met handelsactiviteiten – problematiek (sociale economie)

Voordelen van een handelsvennootschap

bv. nv-so, bvba-so, cvba-so, …

coöperatieve vennootschap: verlaagde eis minimum K

(6150 euro ipv 18 550 euro)

geen apart fiscaal regime: in principe vennootschapsbelasting

Page 19: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

9 verplichte vermeldingen in statuten

(art. 661-669 W.Venn.)

nauwkeurige omschrijving sociaal oogmerk

bijzonder jaarverslag toezicht sociaal oogmerk

wijze winstbesteding

geen/beperkt vermogensvoordeel voor de vennoten

plafond winstuitkering (6%)

bestemming activa bij vereffening

beperking stemrecht AV (10%, of 5%)

modaliteiten verwerving aandelen werknemer (vennoot)

modaliteiten exit werknemer

Page 20: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Omzetting vzw -> vso

Onherroepelijke procedure

Garanties

Waardering en aanwending netto-actief

Overwaardering: hoofd. aanspr. bestuurders voor schade

Bedrag NA: vermelden in jaarrekening

Vermogensklem: NA aanwenden ter financiering kapitaal venn of op een onbeschikbare reserverekening plaatsen

Op geen enkele manier aan de vennoten terugbetalen of uitkeren, in welke vorm ook (hoofd. aanspr. bestuurders)

Vereffening/faillissement: aan het bedrag een bestemming geven die zoveel mogelijk aansluit bij SO

Omzetting bij authentieke akte

Page 21: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Ondernemingsvormen

Fiscaliteit:

Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting

Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard van de uitgaven die de vso doet met het oog op de realisatie van haar sociaal oogmerk, zelfs als deze uitgaven zich situeren in een sfeer van niet-economische handelingen

Rechtspersonenbelasting kan:

ofwel aangemerkt als een rechtspersoon die geen onderneming exploiteert of zich niet met verrichtingen van winstgevende aard bezighoudt

ofwel uitsluitend werkzaam is binnen de in artikel 181 WIB 92 bedoelde bevoorrechte gebieden ofwel zich beperkt tot de toegelaten verrichtingen als bedoeld in artikel 182 WIB 92

Page 22: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Nadelen VSO?

Pijnpunten in de juridische structuur

Afwijkingen in sector decreten

Slechts een 500-tal… Onbekend is onbemind

Blinde vlek voor beleidsmakers, adviesbureaus, juristen, …

Recente ontwikkeling(en)

VSO-statuut optie in maatwerkdecreet sociale economie

Gelijkaardige trend in EU = nieuwe wettelijke vehikels ihkv sociaal ondernemerschap

Page 23: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Ondernemingsvormen

Page 24: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard
Page 25: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

In elk land wel knelpunten met nieuwe vormen:

Totale winstuitkeringsverbod: IT

Zeer beperkte activiteit: FI

Niet voldoende K kunnen aantrekken: UK

Geen financiële/fiscale voordelen

Gemeenschappelijke elementen:

“Asset lock”: waar gaat de winst naartoe -> garanties?

Beperkte dividenduitkering : K kunnen aantrekken!

Participatie inbouwen -> zeggenschap <-> efficiëntie?

Andere governance structuur: ontkoppeling K en stemrecht, stakeholdersbetrokkenheid,…

Page 26: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Aandachtspunten

Regeling bouwen rond activiteit, niet rond organisatievorm

Wettelijke regeling met flexibiliteit en ruimte voor variatie: modaliteit maken van alle rechtsvormen

Vrij kunnen bewegen tussen verschillende vormen: aanpassen aan nieuwe noden

Opletten voor verwarring tussen vormen

Zichzelf onderhouden, mpplijke doelstelling niet verloochenen

Kind niet met badwater weggooien: van subsidies naar markt

Page 27: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

3. Coöperatieve vennootschap

1873: coöperatieve vennootschap

veranderlijk aantal vennoten en kapitaal

geen aansluiting bij coöperatieve principes

geen minimumkapitaal

onderhandse akte volstond

= zeer flexibel

= veel misbruiken…

Page 28: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Ondernemingsvormen

1991: cvba en cvoha = kapitaalvennootschap

1999: cvba en cvoa

verschilpunten

aansprakelijkheid

notariële akte onderhandse akte

minimumkapitaal (18 550 euro)

financieel plan bij oprichting

bedrijfsrevisor

Page 29: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Ondernemingsvormen

Nu al meer koöperatieve vennootschappen failliet dan in heel 1990 (FET 16-10-1991)

Het aantal faillietverklaarde koöperatieve vennootschappen bedraagt nu al meer dan in het hele voorgaande jaar. Dat blijkt uit een rapport van handelsinformatieleverancier Graydon-Dongelmans over het aantal faillissementen en oprichtingen van nieuwe vennootschappen tijdens de eerste drie kwartalen van dit jaar.

(…) Voor de koöperatieve vennootschappen is de toename het scherpst, van 478 eind september 90 naar 682 eind september 91. Over heel 1990 werden 699 KVs failliet verklaard. Dat betekent dat dit aantal momenteel reeds overschreden moet zijn.

Page 30: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Artikel 350 W.Venn.:

“Een vennootschap die is samengesteld uit een veranderlijk aantal vennoten met veranderlijk kapitaal”

minimum 3 vennoten

variabel kapitaal: soepele toe en uittreding vennoten

vennoten brengen K in en maken gebruik van de coöperatie

mogelijkheid loskoppeling kapitaalsinbreng zeggenschap

mogelijkheid creatie verschillende soorten aandelen (met verschillende rechten)

vaak gekoppeld aan benoeming x-aantal bestuurders, vetorecht aan bestuurders uit bepaalde categorie, voorzitter RvB uit een bepaalde cat.

enorme flexibiliteit in regelgeving = statutaire vrijheid

Page 31: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Aanvullende regelingen in Wetboek vennootschappen mbt:

- Voorwaarden van toetreding, uittreding, uitsluiting

- Voorwaarden van terugneming gestorte gelden

- Regeling mbt aantal en wijze van benoeming en ontslag bestuurders

- Vertegenwoordiging tav derden en toezicht op de vennootschap

- Omvang bevoegdheden en verdeling ervan tussen de organen

- Duur van hun opdracht

- Rechten van de vennoten

- Wijze waarop AV wordt bijeengeroepen

- Meerderheid vereist voor geldige besluiten

- Wijze waarop wordt gestemd

- Hoe de winst wordt verdeeld en het verlies omgeslagen

Page 32: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Toetreding

Kan wanneer je behoort tot door de statuten bepaalde categorieën of wanneer je bij naam wordt genoemd

Statuten regelen procedure van aanvaarding

Niet? AV

Uittreding

Statuten regelen procedure uittreding

Niet? AV

Enkel in de eerste 6 maanden van het boekjaar

Aansprakelijkheid vennoot verbintenissen cv voor zijn uittreding en gedurende 5 j

Uitsluiting?

Wegens gegronde reden of in statuten vermelde oorzaak

Page 33: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Stemrecht?

Elk aandeel = 1 stem in AV, tenzij anders bepaald in de statuten

Verschillende mogelijkheden

1 aandeel, 1 stem (W.Venn.)

Niemand > 10% van aanwezige stemmen (VSO - NRC)

1 vennoot, 1 stem

Page 34: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

50 aandelen 1 stem 50 stemmen 10 stemmen

30 aandelen 1 stem 30 stemmen 10 stemmen

18 aandelen 1 stem 18 stemmen 10 stemmen

1 aandeel 1 stem 1 stem 1 stem

1 aandeel 1 stem 1 stem 1 stem

100 aandelen 5 stemmen 100 stemmen 100 stemmen

Page 35: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Erkenning Nationale Raad voor de Coöperatie (= 505 in 2010)

KB 8 januari 1962

Principes

Doel: in de behoeften van de vennoten voorzien

Toetreding is vrij

Vennoten-klanten kunnen genieten van ristorno’s

Alle vennoten hebben dezelfde rechten en verplichtingen

De stemming op de AV is democratisch

De beheerders en commissarissen worden door de AV benoemd

Bij winst kunnen de vennoten max 6% op hun kapitaalsinbreng krijgen

De bestuurders en commissarissen worden niet bezoldigd

Page 36: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Voordelen erkenning?

Het dividend dat de erkende coöperatie uitkeert is vrijgesteld van roerende voorheffing (180 euro)

Voor bestuurders die hun voornaamste activiteit wijden aan het dagelijkse bestuur of leiding van de erkende coöperatie, kan het sociale statuut van werknemers van toepassing zijn

De erkende coöperatie wordt vrijgesteld van de toepassing van de financiële reglementering betreffende het openbaar beroep op het spaarwezen, voor zover ze minder dan 5 miljoen euro kapitaal per jaar ophaalt bij het grote publiek

Page 37: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Ondernemingsvormen

Slechts 505 van 26 626 coöperaties erkend (2010)

Redenen?

Flexibel karakter van het statuut

Onbekend is onbemind

Voordelen weinig relevant voor sommigen

Onduidelijkheid omtrent de voorwaarden tot erkenning

Page 38: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Ondernemingsvormen

Evenwicht economische vs. maatschappelijke aspect?

Cvba-vso biedt een alternatief voor de vzw

Onbeperkt economische activiteiten ontplooien

Sociale doelstelling verankeren in statuten

Vennoten streven geen/beperkt vermogensvoordeel na

Winst wordt besteed overeenkomstig sociale doel

Bij stopzetting krijgen de reserves een bestemming die zo dicht mogelijk aanleunt bij SO

Page 39: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard
Page 40: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

EU - Staatssteun

Situering EU regelgeving

Hoeksteen van de Europese Unie = interne markt verwezenlijken

-> een ruimte zonder binnengrenzen waarin het vrij verkeer van goederen, personen, diensten en kapitaal is gewaarborgd volgens de bepalingen van de verdragen (art. 26,2 VWEU)

= wegwerken van handelsbelemmeringen in vrij verkeer

= onverstoorde mededinging

-> ondernemingen in staat stellen onder gelijke voorwaarden op de markten van alle lidstaten met elkaar te concurreren: “level playing field”

-> lagere prijzen, meer keuze voor consument, efficiëntie,…

Page 41: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

EU - Staatssteun

Staatssteun?

EU oefent controle uit over de overheidsbetoelaging -> eerlijke mededinging = “level playing field”

Verbod op staatssteun van toepassing op ondernemingen die beperkend werkt op de vrije mededinging: art. 107-109 VWEU

Kritiek: EU bemoeilijkt organisatie en financiering sociale diensten ? <-> meer efficiëntie en transparantie

Maatschappelijke relevantie en sociale beweegredenen -> rechtvaardiging voor afwijkingen EU recht?

Page 42: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

EU - Staatssteun

Mededingingsrecht “Onderneming”: elke eenheid die een economische activiteit uitoefent, ongeacht haar rechtsvorm en de wijze waarop zij wordt gefinancierd

Economische activiteit: Elke activiteit die bestaat in het aanbieden van goederen en/of diensten op een bepaalde markt -> hangt af van de wijze waarop de activiteit in een lidstaat is georganiseerd…

Page 43: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

EU - Staatssteun

Begrip Staatssteun 5 Cumulatieve voorwaarden (art. 107 VWEU)

1. Bekostigd door de staat of uit staatsmiddelen 2. Voordeel 3. Selectief 4. Effect op concurrentie 5. Effect op handel -> Lokale diensten? Er wordt gemakkelijk voldaan aan de vereiste van “beïnvloeding van het handelsverkeer”… potentie volstaat!

Page 44: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

EU - Staatssteun

Geen staatssteun:

Indien de maatregelen automatisch en zonder onderscheid tussen ondernemingen van toepassing zijn

-> Open staan voor alle ondernemingen in alle sectoren, zonder discretionaire macht voor de overheid

Handelsverkeer wordt niet ongunstig beïnvloed

-> (Algemene) de-minimissteun -> 200 000 euro/3 bel jaar/onderneming

Wel staatssteun?

Lidstaat moet eerst maatregel aanmelden bij Europese Commissie vooraleer de maatregel wordt uitgevoerd en dan afwachten (art. 108, 3 VWEU) -> niet noodzakelijk verboden staatssteun…

Page 45: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

EU - Staatssteun

Staatssteun niet altijd verboden volgens VWEU

= toch verenigbaar, o.a.:

Algemene Groepsvrijstellingsverordening (Vo 800/2008): bepaalde categorieën steun automatisch vrijgesteld van aanmelding mits bepaalde voorwaarden worden gerespecteerd

DAEB financiering voor ondernemingen belast met DAEB

-> economische activiteiten die het algemeen belang dienen en die de markt, zonder het overheidsoptreden, niet of niet onder dezelfde voorwaarden (kwaliteit, betaalbaarheid, algemene toegang,…) had verricht

Page 46: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

EU - Staatssteun

DAEB financiering = Nieuw DAEB-pakket 2011

Mededeling: handleiding met basisbegrippen

Kaderregeling: grote DAEBs

Besluit: staatssteun niet aanmelden want verenigbaar met de interne markt (art. 106, lid 2 VWEU)

Verordening 360/2012 met specifieke DAEB de-minimisregeling (“sociale de-minimis”):

-> 500 000 euro/3 belastingjaren/onderneming

=> Meer duidelijkheid en vereenvoudiging: nieuwe sociale de-minimis Vo -> meer flexibiliteit want financiering zonder tussenkomst EC?

Page 47: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

EU - Staatssteun

Besluit 2012/21 20 december 2011 = Kleine dienstverleners van DAEB

1. Compensatie voor DAEB door ziekenhuizen die medische zorg aanbieden

2. Compensatie voor DAEB waar voldaan wordt aan sociale behoeften wat betreft “gezondheidszorg en langdurige zorg, kinderopvang, toegang tot de arbeidsmarkt en herintreding, sociale huisvesting en de zorg voor en sociale inclusie van kwetsbare groepen”: ongeacht omzet dienstverrichter en bedrag compensatie

-> Moet wel om duidelijk afgebakende sociale diensten gaan

3. Compensatie voor andere DAEB voor maximaal 15 miljoen euro/jaar

Page 48: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

EU - Staatssteun

Voorwaarden

Officiële besluit van toekenning: parameters

Duur openbaredienstverplichtingen: toewijzing max 10 jaar tenzij van de dienstverrichter een aanzienlijke investering wordt gevraagd die over een langere periode moet worden afgeschreven (cfr. sociale huisvesting)

Expliciet verwijzen naar Besluit van de Europese Commissie

Compensatie: niet hoger dan wat nodig is om de kosten vd openbaredienstverplichtingen geheel of gedeeltelijk te dekken, rekening houdend met de opbrengsten alsmede met een redelijke winst

Controle op overcompensatie: om de drie jaar

Page 49: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard
Page 50: Sociaal ondernemen vanuit juridisch perspectief · Ondernemingsvormen Fiscaliteit: Geen apart fiscaal regime, Vennootschapsbelasting Wel is de aftrekbaarheid als beroepskost aanvaard

Aan de slag…

Wetgeving

Benoem knelpunten organisatie mbt de vzw wetgeving

Benoem kansen en de knelpunten organisatie mbt de voorgestelde alternatieve vehikels

Welke kansen en knelpunten zie je om samen te werken met lokale overheden?

Aandachtspunten

Sjabloon (zie mail)

Te versturen naar: [email protected]

Deadline: 25/11

Volgende sessie: 9/12