Sint-Pauluskrantje NIEUWJAARSEDITIE 28ste jaargang I nr. 10 januari 2019

EUCHARISTIEVIERINGEN JANUARI 2019

Zondag 6 januari - 10.30u - Openbaring van de Heer - Solistenmis voorgegaan door pastoor Paul Scheelen. Met medewerking van Veerle Houbraken, viool. Zondag 13 januari - 10.30u - Doop van de Heer - Orgelmis voorgegaan door pastoor Paul Scheelen. Zondag 20 januari - 10.30u - Orgelmis voorgegaan door pastoor Paul Scheelen - Homilie door diaken Frank Morlion.

Zondag 27 januari - 10.30u Sint-Paulusbekering Orkestmis voorgegaan door pastoor Paul Scheelen Uitvoering van de Krönungsmesse van W.A. Mozart.

LIEF EN LEED IN ONZE PAROCHIEGEMEENSCHAP Gedoopt :

Max Berghmans 26 december

VAN DE REDACTIE: VEEL LEESGENOT IN EEN GEZOND LICHAAM!

De redactie van het Sint-Pauluskrantje wenst u een ongelooflijk gelukkig jaar in goede gezondheid, zo een jaar 2019 om later met veel genoegen op terug te kijken. We hebben er in 2018 een lap op gegeven met ons krantje, met de bedoeling er een kwaliteitsvol product van te maken. De lay-out is veranderd, zodat het een duidelijk herkenbaar krantje van Sint-Paulus werd. De foto’s werden mooier op de bladzijden gekaderd. De vele activiteiten die er in en rond de Sint-Pauluskerk plaats vonden hebben voor de nodige inspiratie gezorgd. De talrijke artikelen beogen onze pastorale bezorgdheid te combineren met het rijke kunsthistorische patrimonium van onze kerk. U bent één van de ongeveer 1500 lezers van het maandelijkse krantje. Daar komen dan nog onze meer dan 700 volgers bij op de Facebookpagina “Sint-Pauluskerk Antwerpen”. De redactie verleent ook van harte steun aan de uitgaven van onze collega’s van de Muziekkapel, waar we elke maand mee rond de redactionele tafel zitten. Als we dat allemaal optellen dan bereiken we elke maand vele duizenden mensen, met nieuws over de Sint-Pauluskerk. Tenslotte verschijnen onze berichten en evenementen ook op kerknet.be, het digitale portaal van de katholieke kerk in Vlaanderen. We gaan in 2019 gemotiveerd voort. We beginnen het jaar met deze Nieuwjaarsspecial, waarin een eerste diepgaand interview van een hopelijk lange reeks. We waren het er snel over eens dat onze pastoor de eerste gesprekspartner moest zijn. Bereid u voor op verdere

interviews, gesprekken met mensen die u kent, maar ook met anderen, die niemand kent. Ook in 2019 zetten we onze reeks bezoeken aan handelszaken in de buurt verder. Er leeft en bloeit zoveel in onze parochie en het is één van de taken van het Sint-Pauluskrantje om dat bekend te maken. We geven graag veel aandacht aan de

activiteiten die in de straten rondom onze kerk georganiseerd worden, denk bijvoorbeeld maar aan de Ramblas, het prachtige initiatief om de nieuwkomers in de Sint-Paulusstraat te verwelkomen en samen te brengen, de Paulusfeesten op de Sint-Paulusplaats, georganiseerd door CC Het Stadsmagazijn en nog een pak meer. Op ons verlanglijstje van 2019 staat ook nog een lezersrubriek, maar daarvoor zijn we natuurlijk afhankelijk van uw input, beste lezer. Stuur ons eens een e-mail met wat u hebt beleefd in of rond de Sint-Pauluskerk en wat u goed aan het krantje vond, maar ook wat u liever anders had gezien. Misschien hebt u zelf een artikelbijdrage in gedachte. Het e-mailadres van de redactie is redactiespk@outlook.com Het Sint-Pauluskrantje wordt u, indien u dat wenst, elke maand gratis per e-mail toegezonden in een Pdf-formaat. Stuur, enkel als u het krantje nog niet ontvangt, gewoon even een berichtje aan de redactie om u op de distributielijst te registreren. Er worden elke maand ook een honderdtal exemplaren afgedrukt, waarvan er een aantal worden opgestuurd naar mensen die minder mobiel zijn en kloosters, terwijl de overige worden verdeeld aan de balies van de Sint-Pauluskerk. Met uw vrijwillige bijdrage voor zo een gedrukt exemplaar kunnen wij de kosten voor het drukken en/of opsturen betalen.

En zo zetten we 2019 samen in. Wij schrijven graag over onze Sint-Paulusgemeenschap en zolang u ons graag blijft lezen, volgen en “liken” wordt dat weer een prachtig jaar samen. https://www.facebook.com/Sint-Pauluskerk-Antwerpen-382900385236240/

Van harte, Uw redactie: Paul, Armand, Caroline, Walter, Wilfried, Leo en Erwin

DE PASTOOR VAN DE SINT-PAULUSKERK, EEN GESPREK. Twee mannen zitten over elkaar aan een tafel, in een kamer van de pastorij van Sint-Paulus. Op dat moment weten ze het nog niet, maar ze zullen bijna vier uren met elkaar praten, oog in oog. De ene is iets ouder dan de andere. Hij heet Paul Scheelen en is sinds einde 1998 pastoor van de Sint-Paulusparochie in Antwerpen. De term “interview” wordt weggewuifd, we zijn het er over eens: dit is een gesprek. Het bandopnemertje uit 1972 ronkt tevreden, de batterijen zijn opgeladen. SPK: Paul, om te vermijden dat het een stereotiep gesprek tussen twee rijpere mannen wordt heb ik aan een vijftal jongeren, van tieners tot dertigers, gevraagd wat zij eens aan een pastoor zouden willen vragen. Hun soms intrigerende vragen zullen er tussendoor lopen. Maar eerst een te verwachten klassieke vraag van mezelf: hoe verliep je jeugd? PPS: Dan moet ik beginnen bij mijn ouders, anders begrijp je het verhaal niet. Mijn vader Jos leefde als kind op een boerderijtje in Reppel, in Limburg. Het huisje bestaat nog, je kunt met je hand aan het dak en er is een doorgang tussen de stal en de woonruimte, om de warmte door te laten.

SPK: Die beschrijving heeft een hoog Bokrijkgehalte PPS: Absoluut, dat is zo, maar in die tijd was dat zonder romantiek of nostalgie, het was gewoon zo. Mijn vader kreeg de kans, als enige in de familie, om te studeren. Hij was een leraar geschiedenis,

geëngageerd en wou aan de slag in een school. Zijn diploma Rijksonderwijs liet hem niet toe in de katholieke scholen. Maar hij had het geluk om mijn moeder tegen te komen in zijn leven en dat heeft zijn professionele loopbaan geen goed gedaan. De directeur generaal van het Rijksonderwijs had namelijk ook een oogje op mijn moeder en heeft nooit goed zijn afwijzing kunnen verwerken. Dat maakte dat mijn vader, als jonge afgestudeerde, negen jaar lang niet vast aan werk geraakte. SPK: Dat moet frustrerend geweest zijn. Hoe ging hij daar mee om? PPS: In de jaren 1930 kocht mijn vader, samen met zijn broers, een groot maar verlaten handelsbedrijf op in Hechtel. Ze hadden al een tijdje een lucratieve handel in boerenjongens opgezet en hadden zo kapitaal vergaard om die aankoop te kunnen doen. SPK: Slavenhandel in Limburg dus, dat verwacht je zo niet direct? PPS: Maar neen, onwetende, (nvdr: hij bedoelde “onnozele” maar heeft dat bij het nakijken van de tekst veranderd), boerenjongens zijn rozijnen, geweekt in jenever. Die verkochten ze in bokalen en ze gingen per kruiwagen de huizen af, om die te verkopen. In het bedrijf te Hechtel startten ze een likeurstokerij en tabaksnijderij en net dan krijgt mijn vader toch wel zeker een vaste betrekking als leraar aangeboden in de Rijksmiddelbare school te Borgerhout. Zo belandde de familie Scheelen in de week in een huis te Borgerhout, terwijl de weekends naast het bedrijf werden doorgebracht.

Bedrijf “De Korhaan” afgebrand door de Duitsers

SPK: Je hebt als heel jong kind de Tweede Wereldoorlog meegemaakt, herinner je je daar nog iets van? PPS: Dat zal wel zijn! Tijdens de laatste winter van de oorlog, toen we al dachten definitief bevrijd te zijn, walste het Von Rundstedtoffensief over de Ardennen en kreeg ook Limburg met groepen gefrustreerde Duitse soldaten te maken. In Hechtel zijn toen meer dan veertig mannen en jongens opgepakt en gefusilleerd. Ik werd gesopt in oorlogsverhalen en wanneer ik luisterde naar gesprekken tussen volwassenen dan ging het na vijf minuten steeds over de oorlog. Het hele bedrijf en huis in Hechtel werden trouwens platgebrand tijdens die dagen, maar later terug in gebruik genomen. Enkele tijd later viel een V2 achter ons huis in de Zonstraat. Mijn ouders waren alles kwijt. SPK: Je school heb je dan verder afgewerkt in Borgerhout? PPS: Toch een stukje. Ik was een nogal vrijgevochten rebel en ben zelfs in de lagere school een paar keren aan de deur gezet. Mijn ouders vertrokken soms al midden in de week naar Limburg en dan was er een huishoudhulp die mij wat in het oog moest houden, maar dat liep natuurlijk compleet mis. De zaak met de rapporten was de druppel die de emmer deed overlopen. Eerst had ik een keer een slecht rapport in de goot gegooid en dat was dan door de wijkagent opgevist en alsnog aan mijn ouders bezorgd. Een tijd later kwam uit dat de handtekening onder de slechte rapporten niet overeenkwam met die van mijn moeder onder de betere exemplaren. SPK: Ik hoop dat je geen last krijgt met het bisdom door deze bekentenissen. Hoe reageerden je ouders? PPS: Door het beste te doen wat mij kon overkomen, ze stuurden me op internaat bij de Montfortanen in Rotselaar. Die paters hadden, zeker voor die tijd, een heel vooruitstrevend opvoedmodel. Je kreeg als leerling verantwoordelijkheid en vrijheid en je werd dan ook nog eens vertrouwd dat je die elementen niet zou misbruiken. Zo kreeg ik de verzorging van de vogels toevertrouwd – tijdens wandelingen kan ik nu

nog altijd de meeste vogels herkennen. Bij het eten zaten we steeds met verschillende leeftijdsgroepen aan tafel, dat was een stimulans om als voorbeeld te dienen voor de jongeren. Deze basiswaarden draag ik al heel mijn leven mee: verantwoordelijkheid, vrijheid en vertrouwen. SPK: Waren de Montfortanen strikt in de katholieke leer? Behandelden ze bijvoorbeeld alleen het Scheppingsverhaal of er kwam er ook evolutieleer aan te pas? PPS: Ze onderwezen beide en lieten het aan ons over om onze conclusie te trekken. Zoals je weet begint voor mij de schepping met de oeradem, de Geest, waarmee God de mens tot mens heeft gemaakt. Alles gaat terug tot dat moment, ons vertrouwen wanneer we geloven, onze angsten wanneer we dat niet doen. Dat doet me denken aan Afrika. Veel Afrikanen vinden het verdrijven van de oerangst nog altijd één van de zegeningen van het missionariswerk. Het diepe basisvertrouwen van het geloof loopt als een rode draad door de geschiedenis van de Bijbel. Een “ik zal er zijn voor jou” - je kunt er op vertrouwen. SPK: Ik hoor de kiemen van de priesterroeping. Als ik mag vergelijken met het zakenleven, dan leerden de Montfortanen jullie leven en

handelen met een voorbeeldfunctie, dat heet nu “management by example”

PPS: Ja, die paters gaven echt het voorbeeld hoe het kon. Zo

wou ook ik priester worden en heb het seminarie doorlopen. Voor mijn vader was dat niet evident om te aanvaarden,

ik herinner mij nog altijd levendig dat ik het hem vertelde in de auto en dat hij zich aan de kant zette.

Hij had gehoopt dat ik de stokerij zou overnemen. Maar het kwam toch allemaal goed, hij was een

gelovig man.

SPK: Wat doet een seminarie met een jonge mens?

PPS: Voor mij was dat een dubbel

gevoel. Langs de ene kant was ik plots de voor mij zo

belangrijke vrijheid kwijt en kwam ik terecht in

een heel rigide structuur, vol met

regeltjes. Heel ons leven werd geregeld tot in het absurde, bijvoorbeeld dat seminaristen altijd met drie moesten rondwandelen, nooit met twee … er zouden eens homoseksuele relaties kunnen ontstaan. Maar anderzijds was er de confrontatie met verschillende filosofieën, stromingen, gedachten en dat was enorm verrijkend. SPK: Dat onderwijs, dat je gevormd heeft, wou je ook doorgeven. Je bent met hart en ziel godsdienst beginnen onderwijzen, met ruimte voor dialoog. Dat heet catechese? PPS: De dynamiek van het tweede Vaticaans concilie had ons goed te pakken. Als jonge priester vond ik dat we in het bisdom dringend werk moesten maken met de opleiding van vrouwen en mannen, die ons konden bijstaan in het verkondigen en bewaren van het geloof. Zo werd ik gedurende vijfentwintig jaar de diocesane verantwoordelijke voor de parochiecatechese van het bisdom Antwerpen. We startten met vier lekencatechisten, maar na twintig jaar hadden we in het ganse bisdom ongeveer 5000 mensen die catechetische vorming gaven aan volwassenen en kinderen, dat straalde exponentieel door. Voor alle deelnemende parochies was dat een rijke ervaring, waar iedereen veel energie heeft ingestopt. Later veranderde de visie, kwam er wantrouwen tegen het basiswerken met vrijwilligers. Even later werd de stekker uit het project getrokken, wat ik nog altijd als een grote vergissing beschouw en waar we nu de gevolgen van dragen. SPK: Bisschop Bonny zei het nog enkele maanden geleden: de tijd van één pastoor voor één kerk is voorbij. Gaan we terug naar de beginperiode van het christendom, met rondreizende priesters, die als apostelen van nu de gelovigen bezoeken en bijstaan?

PPS: Misschien zouden we zo terug naar een pure kerk gaan. Je vraag doet me denken aan wat we leerden in Congo. Daar hielden de “mamans catéchistes” de fakkel met overtuiging brandende, totdat er één of twee keer per jaar een priester langs kwam. Dat bezoek gaf dan weer genoeg vuur aan de “mamans” om de volgende periode door te komen. Ik heb zelden zo een bezieling meegemaakt als daar en het blijft een voorbeeld over hoe catechetische vorming aan de basis noodzakelijk is om met minder priesters verder te kunnen.

SPK: Tijd voor een vraag van een twintiger: wat voor een priester wou je zijn toen je bent gewijd en ben je in dat voornemen geslaagd? PPS: Ik wou me volledig in het sociale werk gooien, dus dat is wel voor een groot deel gelukt, dankzij projecten zoals De Loodsen en wat er gebeurt rond kledij- en voedselhulp voor de armen in de Sint-Antoniuskerk, waar ik ook pastoor was. Ik kan me ook volledig opladen voor een misviering en dat zijn dikwijls heel emotionele momenten. Die emotie voel ik ook hard bij de voorbereiding van een begrafenis, wanneer ik samen met de familie rond deze tafel zit, soms hun handen vasthoudt. Maar ik houd er ook van om mij terug te trekken, wat te bezinnen, te studeren. De combinatie van dat alles heeft me een gelukkig man gemaakt, wat niet wil zeggen dat alles wat ik verwacht word om te doen me gelukkig maakt. SPK: Eigenlijk gaan alleen acteurs, politici en geestelijken professioneel door tot hun 80ste verjaardag. Zie je een verband tussen die activiteiten? PPS: Bij een grote orkestmis, zoals met Pasen of Pinksteren, werk ik heel nauw samen met de organist, de dirigent, de broederschappen en wie mij helpt bij de viering. Dat is een hele organisatie en we volgen dan ook meestal een draaiboek. Het grote verschil is natuurlijk dat ik niet “speel” dat ik priester ben. Eigenlijk zijn het de mensen tijdens de vieringen, die me toelaten om priester te zijn. Ik beschouw dat als een groot geschenk. SPK: Een heel mooie vraag vond ik die van een iemand van in de dertig: bij wie of wat vind je liefde en geborgenheid? PPS: Nog in het seminarie dachten we dat er heel vlug een aantal progressieve maatregelen zouden worden goedgekeurd tijdens het tweede Vaticaans concilie. Eén van mijn mentors, monseigneur Suenens, was bij het concilie betrokken. Hij ondervond dat er een aantal machtige conservatieve krachten tegenwerkten die uiteindelijk resulteerden in ontgoocheling en het afhaken van velen. Wij dachten bijvoorbeeld dat het celibaat zou worden opgeheven, wat niet gebeurde en later verscheen de mooie encycliek Humanae Vitae, maar met een contrasterend tweede deel waardoor o.a. het gebruik van voorbehoedsmiddelen verboden bleef. Dat heeft veel gelovigen en geestelijken van de kerk verwijderd. Voor mij was het toen een zegen dat ik me als jonge priester volledig op mijn werk heb kunnen storten en zeker dat ik in een gemeenschap van een tiental mensen terecht kwam, waar ik volledig mijn sociale werk binnen een gelovige groep

heb kunnen verbreden. Kan je je voorstellen dat we verschillende keren Dom Helder Camara, Latijns-Amerikaanse bisschoppen, dokters van het Tropisch Instituut en vele anderen te gast hebben gehad? Binnen die gemeenschap heb ik altijd de liefde en geborgenheid gevonden, die ik anders waarschijnlijk, alleen in een pastorij, zou gemist hebben. SPK: Eén van de jonge mensen vroeg of je gemakkelijk inspiratie vindt bij het schrijven van je preek. Ik vermoed je na al die jaren ervaringsdeskundige bent, zonder problemen met het schrijven? PPS: Integendeel, ik zit daar soms een dag aan te wroeten. Een originele, begrijpelijke preek schrijven blijft ontzettend moeilijk. Ik heb altijd hard moeten werken voor een goed resultaat, dat was op school ook al zo. SPK: Verleden maand was het 20 jaar geleden dat je als pastoor van de Sint-Paulusparochie aantrad, na je eerdere aanstellingen in Sint-Rochus, Sint-Joris en Sint-Antonius. Een twintiger, geboren in Zuid-Amerika, studeert in België en heeft deze vraag voor je: “is het rijke erfgoed van de Sint-Pauluskerk een prioriteit, of een middel, of een dekmantel voor de katholieke religie?”. Ik heb je gewaarschuwd dat er moeilijke vragen op je afkwamen. PPS: Dat is een sterke vraag. Ik worstel er soms zelf mee, maar het komt steeds bovendrijven dat er zoveel mensen enkel naar onze kerk komen voor het kunstpatrimonium of voor de muziek en dan toch

blijven plakken aan het religieuze, al is het maar aan de fragmenten die ze

(h)erkennen. Ik krijg bijvoorbeeld veel reacties op onze

orkestmissen van mensen die alleen maar komen voor de schitterende uitvoeringen, maar er dan toch aan toevoegen dat de preek of dat stukje evangelie hun heeft aangegrepen. Zo wordt dat erfgoed echt wel een geleider om mensen in contact te brengen met wat

ze nodig hebben. Voor de een is dat stilte en bezinning,

voor de andere een universele wijsheid.

SPK: Je verwijt het nooit, maar je laat het wel regelmatig horen dat er in dit Sint-Pauluskrantje heel veel aandacht wordt besteed aan het cultuurhistorische, in vergelijking met onderwerpen van nu, om nog niet te spreken van echte artikelen over armoede PPS: In het Sint-Pauluskrantje worden benefieten en fundraising aangekondigd als evenementen. Dat is broodnodig en we aanvaarden de opbrengsten vol dankbaarheid om nood mee te lenigen. De organisatoren doen hiermee prachtig werk. Maar ik zou vanuit de Sint-Pauluskerk graag meer direct contact met de armoede zien. Er is maar één goede aanpak om een arme te helpen en dat is met hem aan een tafel zitten, net zoals wij nu en hem te laten aanvoelen dat hij voor jou iets betekent. Soms kan je helpen. De medewerkers die dat doen geven zelden 100 euro rechtstreeks aan een arme, maar ze beluisteren het verhaal. Ze nemen bijvoorbeeld contact met de deurwaarder om schulden te herschikken, houden scholen op de hoogte van de problemen, zodat er extra aandacht aan de kinderen kan worden besteed. Of ze helpen, zoals in de Sint-Antoniusparochie, met kledij of voedsel, of met een rekening te betalen via Parochie Sociaal, het project dat de kerken van Sint-Paulus en Sint-Joris samen delen rond de meest behoeftigen van deze stad. Schrijf daar ook eens over in het krantje. SPK: Zo geef je me meteen een goede raad over wie ik als volgende kan interviewen. Het zijn inderdaad verschrikkelijke cijfers, één kind op vijf leeft in armoede in deze stad. Wij zijn een rijke kerk in een rijke parochie geworden. Arme gezinnen zijn verdreven door de hoge huur –en koopprijzen van woningen in het Schipperskwartier. Onlangs stond er nog een piepklein huisje te koop op de Veemarkt, voor meer dan 300000 euro, dat is wel meer dan 12 miljoen frank hé. PPS: Daar komt bij dat het sociale weefsel van de parochie, het Schipperskwartier, compleet ontwricht is geraakt door de brand rond en op de kerk van 1968. Alles wat mensen verbond was uitgebrand en het heeft veel te lang geduurd eer er reactie kwam op de verloedering en

de vlucht van de inwoners voor toenemende prostitutie. Zelfs toen ik pastoor werd in 1998, dertig jaar na de brand, was er nog ontzaglijk veel te repareren en te restaureren. Ik trek mij op aan al die mensen die er toen en nu nog altijd voor zorgen dat de Sint-Pauluskerk terug een prachtige kerk is, open voor alle bezoekers, ongeacht om welke reden ze binnen komen. Ik ben elke dag ontzettend dankbaar voor al die vrijwilligers die er blijven voor gaan. Maar de armoede in het kwartier heeft zich voor het grootste deel verplaatst naar andere wijken en daar bieden wij nu ook onze meeste zorg. SPK: Onze 17-jarige vroeg of je er opnieuw zou voor kiezen om priester te worden, als je, zoals hij, in 2001 zou geboren zijn PPS: Er zijn veel factoren die inwerken op een zo levensingrijpende beslissing. Ik kon mij spiegelen en optrekken aan wat ik thuis heb meegekregen, aan de paters Montfortanen en de startdrive van het Tweede Vaticaans Concilie. Misschien zijn het net wel de jongeren die mij het meeste gevormd hebben door hun aversie voor nietszeggende geloofsprietpraat. In het begin van de jaren zestig van verleden eeuw was het gelovige landschap natuurlijk compleet anders dan nu. Maar in elk tijdsgewricht zijn er wel voorbeelden van prachtige mensen en de boodschap van het geloof blijft veel mensen enthousiasmeren. Wellicht ligt nu de nadruk, nog meer dan zestig jaar geleden, op wat je als priester kan betekenen voor de zwakkeren in onze maatschappij en voor de vele zinzoekers. Dus ik antwoord met een “ja”. SPK: De jonge vrouw uit Zuid-Amerika vindt het als katholiek moeilijk om zich welkom te voelen in een Antwerpse kerk. Worden er in dit bisdom genoeg initiatieven ontwikkeld om de vele katholieke inwoners uit andere landen op te vangen en te laten deelnemen aan het parochieleven? PPS: Nee, daar wordt volgens mij inderdaad geen of te weinig aandacht aan besteed. Theoretisch staat men open maar in de praktijk botst ook deze vrouw op een ondoordringbare muur of ze zou haar land- of continentgenoten moeten gaan opzoeken in een afzonderlijke kerkgemeente. Zo schept men in onze stad talloze diaspora ’s waarvan men later spijt krijgt. En toch leeft die behoefte aan integratie. Kijk maar eens naar het aantal nationaliteiten dat alleen al in de stad Antwerpen woont. SPK: Zullen we afsluiten met de dominicanen? We verwachten ze terug in Sint-Paulus, na jouw afscheid als pastoor van de Sint-Pauluskerk in juni 2019, met een kort intermezzo.

PPS: Ik sta daar positief tegenover. Vergeet niet dat de dominicanen door de stad Antwerpen werden gevraagd om naar hier te komen, zo rond 1240. Ze zijn in het klooster naast de Sint-Pauluskerk gebleven tot de Franse Revolutie, met een kort interval in de zestiende eeuw. Nu komen ze terug en dat is een rijkdom voor de stad, maar ook voor hen. Ik verwacht dat ze hun aandacht zullen spreiden tussen de stad Antwerpen en onze kerk, net zoals ze al die voorbije eeuwen hebben gedaan. Ik ben fier op onze parochie, dat ze van deze plek opnieuw een bakermat wil maken van een internationale gemeenschap, die een spirituele energie kan leveren, voor ons zelf maar ook voor onze stad. SPK: Je lijkt me een gelukkig man, Paul. Uit heel dit gesprek blijkt dat je gedurende heel je leven uitdrukking hebt gegeven aan wat je van de Montfortanen en in het seminarie hebt geleerd: verantwoordelijkheid nemen, in vrijheid beslissen, mensen durven vertrouwen. Dank je voor je consequente voorbeeld. Wat onwennig nemen we afscheid. Heeft de pastoor wel alle vragen beantwoord die ik niet gesteld heb? Heb ik alle vragen wel gesteld

waarop hij niet heeft geantwoord of, erger nog, waarop ik geen antwoord verwachtte? Wat maakt het uit, dit was geen interview, dit was een gesprek.

Armand Storck Wijdingsprentje juni 1964

NIEUWJAARSBRIEF 2019 VAN WALTER VRINSEN, VOORZTTER KERKFABRIEK

Geachte aanwezigen, beste vrienden Goede middag, In naam van de Kerkfabriek Heilige Paulus wensen wij jullie allen een gezond en gelukkig Nieuwjaar toe. Zoals jullie merken zijn wij hier samen, niet in de crypte zoals gewoonlijk, maar in “ Het Schooltje” onderdeel van het dominicanenklooster, vroeger eigendom van de kerkfabriek maar 20 jaar geleden samen met het klooster verkocht en nu van de eigenaar terug gehuurd voor de volgende jaren. Maar daarover later meer.

Terugblikken op alle activiteiten van vorig jaar is niet eenvoudig. Een enorme hoeveelheid activiteiten werden georganiseerd, denken wij maar aan de organisatie “Barok 2018-Rubens inspireert“ een initiatief van de Stad Antwerpen waarin de vzw MKA maar ook Sint-Paulus heeft geparticipeerd. Vooral de Sint-Paulusvrienden samen met Caroline en Armand hebben hier veel werk verricht. Zo waren er de Rubenswandelingen - 8 lezingen in de kerk over uiteenlopende thema’s - en nog veel meer. Onder andere ook de organisatie van:

• Erfgoed dag 22 april. • Nacht van de musea op 4 augustus. • Nacht van de kerken op 11 augustus. • Open monumentendag op 9 september - Toeren tussen torens.

Te vermelden is ook dat de Sint-Paulusvrienden rondleidingen organiseren voor blinden-slechtzienden en dat men het gebruik van de balie aan de ingang heeft aangepast aan rolstoelgebruikers. Ook niet te vergeten de organisatie van diverse tentoonstellingen o.a.

• De waterstofboot in de crypte • Typografie in de Kruiswegkapel • Kunstfoto’s in de kerk • Jan Fabre in de pandgang.

Achteraf gezien was deze laatste misschien niet zo een goed idee.

Ook werd het einde van de eerste wereldoorlog herdacht in de kruiswegkapel. Foto’s van de gesneuvelde en tijdens bombardementen omgekomen parochianen werden getoond. Hun namen staan gegrift in het altaar, een bloemenkrans werd neergelegd. Op 30 oktober 2018 werd de 100.000 bezoeker door de Sint-Paulusvrienden in de bloementjes gezet en er mag gerust vermeld worden dat +/- 110.000 bezoekers onze kerk in 2018 hebben bezocht. Ik wil dan ook de raad van bestuur en alle medewerkers bedanken voor hun inzet. Zonder jullie engagement was dit niet mogelijk. Muziek in Sint-Paulus is een gekend begrip. Sint-Paulus een kerk als centrum van sacrale muziek. Het programma dat begin vorig jaar werd voorgesteld met daarin +/- 60 muzikale hoogtepunten tijdens de diverse eucharistie vieringen werd volledig uitgevoerd. Hoogtepunten waren ongetwijfeld de uitvoering van de “Hohe Messe van J.S.Bach met Pinksteren op 20 mei bij het begin van het barokjaar en de Missa Omnia Sactorum van J.D.Zelenka op 1 november bij het sluiten van dit barokjaar. Een welgemeende dank en proficiat aan de raad van bestuur en de intendant voor het geleverde werk. Ook de sponsoren bedankt, zonder jullie steun was dit niet mogelijk. Als jullie al onze activiteiten willen volgen en op de hoogte wil blijven van het wel en wee in Sint-Paulus verwijs ik graag naar de sociale media, o.a. facebook en de website van de parochie. (www.sint-paulusparochie.be) Zo wordt het nieuwe muziek programma binnen kort gepubliceerd en staat er dit jaar een nieuw thema op de agenda waarvoor Sint-Paulus zich heeft ingeschreven nl. “ Vlaamse meester in situ “ met aandacht voor het schilderij “ Het dispuut van Rubens “. Er is natuurlijk ook het Sint-Pauluskrantje dat in en nieuw kleedje werd gestoken, proficiat aan de redactie, en dat een schat van informatie geeft over onze parochie. En dan zijn er nog de vele mensen-vrijwilligers, achter de schermen, die er voor zorgen dat al onze activiteiten probleemloos verlopen waarvoor onze dank.

De kerkfabriek is niet alleen de schakel tussen alle geledingen in de kerk maar zorgt ook voor het materieel beheer van alle goederen en onroerende goederen en natuurlijk ook voor de centen. Kloostergebouwen Zoals ik in het begin van mijn speech had verteld huren wij dit gebouw van de firma Arts gebroeders immobilere, eigenaar van het klooster. Wij hebben een huurcontract aangegaan voor 9 jaar. Er worden nog enkele werken uitgevoerd aan de 2 toiletten en er wordt ook een keuken geïnstalleerd. Waarom noemen wij dit gebouw trouwens het schooltje. Het heeft effectief een school geweest voor kleine kindjes onder de leiding van o.a. zuster Stanilas. De bedoeling is om hier niet alleen receptie te organiseren maar ook andere activiteiten. Wij zullen dit gebouw nodig hebben en wel om de volgende redenen. Dit jaar bestellen wij zeker de volgende werken:

• Restauratie van de weekkapel met o.a. het plaatsen van voorzetramen.

• Vervangen van de kapotte cieven( raampjes) in de pandgang en de kruisweg kapel, zodat er bv. geen vogeltjes meer kunnen binnen vliegen.

• Een grote renovatie van de crypte en de archief ruimte boven de schatkamer

• Het in orde brengen van de ruimte boven het poortgebouw voor het archief van de muziek, kapellen en de broederschappen.

De gesprekken met Arts gebroeders immobiliere in verband met het de dadingsovereenkomst en de eigendomsgrenzen zijn nog altijd aan de gang maar gaan traag vooruit. Veemarkt 11 en 12 Zoals bekent heeft de kerkraad beslist om de 2 huizen op de Veemarkt af te breken en te vernieuwen. De bouwaanvraag bij de Stad Antwerpen die wij in 2018 hadden ingediend werd geweigerd en ook ons beroep bij de provincie. Een nieuwe aanvraag is sinds donderdag 20/12/2018 naar de Stad opgestuurd, wij zijn benieuwd.

Sint-Paulusstraat 29-31 en Dries 46-48 De werken gaan traag vooruit, verschillende problemen maken de bouw duurder dan voorzien. Het einde van de werken wordt nu vermoedelijk april 2020. Edegem De kerkfabriek is ook begonnen met een verkavelingsproject aan de Boniverlei-Buizegemlei in Edegem. Een appartementsgebouw van 27 appartementen wordt er in opdracht van de kerkfabriek gebouwd. Toekomst Ik moet jullie niet vertellen dat 2019 een bijzonder jaar wordt. U weet dat onze Z.E.H.Pastoor Paul Scheelen dit jaar op 22 juni 80 jaar wordt en dan stopt als pastoor van de Sint-Paulusparochie. Op zondag 23 juni, op Sacramentsdag is de officiële afscheidsviering. Meer details hierover in de loop van de volgende maanden. Op maandag 25 juni 2018 werden wij tijdens een persconferentie in de kerk georganiseerd door het bisdom Antwerpen door onze bisschop Monseigneur Johan Bonny vergezeld door kanunnik Bart Paepen, bisschoppelijk vicaris en door pater Philippe Cochinaux provinciaal van de dominicanen op de hoogte gebracht over de toekomstplannen voor de Sint-Pauluskerk en werd ons medegedeeld dat de dominicanen na meer dan 170 jaar terug komen naar de Sint-Pauluskerk. Men denkt aan 4 en 6 dominicanen. Zij komen uit het buitenland ( o.a. Indië ) en leren Nederlands in Leuven. Vermoedelijk komen de eerst naar onze parochie in het voorjaar van 2020. Tot dat een van deze dominicanen als pastoor benoemd wordt zal in de tussen periode de bisschop vanaf 23 juni een interim pastoor benoemen. Wij volgen dit verder op en houden jullie op de hoogte. Verder breekt voor de kerkfabriek een nieuwe termijn aan van 6 jaar voor de periode 2020 – 2025.

Een meerjarenbegroting moet opgemaakt worden. Wij moeten er al dit jaar aan beginnen en zij moet door de het nieuwe college en gemeenteraad van Antwerpen in juni 2019 worden goedgekeurd. Dit wordt dus een hele klus. Ook zijn er in 2020 nieuwe verkiezingen voor de grote helft (3 leden) van de kerkfabriek. Het minder goede nieuws is dat enkele raadsleden sukkelen met de gezondheid. Wij wensen hun een spoedig herstel toe. Belangrijk om weten is ook dat de kerkfabriek mevrouw Caroline De Wever benoemd heeft tot “Directeur Sint-Pauluskerk’. Gezien de uitdagingen die de volgende jaren op ons afkomen is deze benoeming een eerste stap naar de professionalisering van onze werking. En dan zijn er nog de vele mensen-vrijwilligers, achter de schermen, die er voor zorgen dat al onze activiteiten probleemloos verlopen waarvoor onze dank. Zo dit was het dan, ik zou nog veel kunnen vertellen maar zoals gezegd informeer jullie via de geëigende kanalen Nogmaals aan iedereen het beste voor 2019 Antwerpen, zondag 6 januari 2019

Walter Vrinssen Voorzitter Kerkfabriek Heilige Paulus Antwerpen

HET ZIJN ZIJ DIE ALTIJD OPNIEUW BEGINNEN… Nieuwjaarspeech-pastoor op het feest van de Openbaring 2019

Een kerk die ervan overtuigd is dat het Woord van Christus ons bereikt als een Niagarawaterval, maar die beseft dat ze zelf slechts een bescheiden transformator is, dat is de kerk die ik liefheb. Ik hou van een kerk die me eerlijk en zonder hoogmoed toespreekt en zegt: 'Wij zijn zoekend onderweg naar een gemeenschappelijke ziel en we moeten hand in hand gaan, aan dezelfde bronnen drinken en eenzelfde wantrouwen doorstaan”. Ik heb een kerk lief die geen diepgevroren verstarde god aanbidt, maar een levende tegenwoordige Heer. Een kerk die me meer over vrijheid dan over gehoorzaamheid spreekt, meer van hoop dan van wanhoop, meer over Christus dan over zichzelf, meer over de honger van de armen dan over de binding met het rijkelijk getwitter van vandaag en gisteren. Een kerk die het meer ter harte gaat om authentiek te zijn dan groot, eenvoudig in plaats van machtig en autoritair, oecumenisch in plaats van dogmatisch. Anderen zien mogelijk liever een ander gezicht van de kerk. Ik echter hou van haar op deze wijze. Zo zie ik in haar de levendige tegenwoordigheid van Christus, een vriend van het leven, in de wereld gekomen, niet om te oordelen, maar om te redden wat verloren was. Twintig jaar lang hebt u mij toegestaan om priester te zijn in deze gemeenschap. Terwijl de maatschappij om ons heen dartele sprongen maakte rond zingeving en omgaan met gerechtigheid veranderde de wijk hier zienderogend. We moesten op zoek gaan naar onze corebusiness. Was onze toekomst enkel een museum? Een relict uit het verleden vol nostalgie? Een boeiende cultuur-historische plek? Wanneer ik die jaren overschouw dan zie ik een belangrijke constante: een kleine, harde kern die zondag na zondag, of zoveel het mogelijk is, hier samenkomt. Biddend en vierend.

En ook al is het niet vanzelfsprekend, ze ontmoeten elkaar, overleggen, lossen problemen op. Nieuwe mensen hebben zich er onopgemerkt bij aangesloten. Het eucharistisch samenzijn blijft de spil van onze dynamiek. Die spontane ontmoetingen vooraf, of na de slotakkoorden van de organist. Tijdens die levendige contacten veranderde deze gemeenschap van aanschijn, ontstonden sterke werkgroepen rond onthaal, muziek, kerkraad, technische ondersteuning, liturgie, zorg voor noodlijdenden, communicatie. Groepen die verbonden met de gemeenschap zelfstandig zijn gaan werken. Waar we vroeger als parochieteam goed gewerkt hebben drong zich een nieuwe overkoepelende ontmoeting op om de dynamiek van de verschillende werkgroepen te versterken, te stimuleren en te verklanken in facebook, Kerknet, WhatsApp, Sint-Pauluskrantje. We creëerden een ander format, een ontmoetingsplek vanuit alle geledingen: het werd meer dan een redactieploeg. Hier ligt een embryo om tot een nieuwe visiegroep te komen. Meer dan ooit sta je verbaasd van de intense werkkracht. De voorzitter van de kerkraad is er in geslaagd om samen met zijn ploeg een groep raadgevers om zich heen te verzamelen die vakkundig en met vele kopzorgen het ingewikkeld patrimonium en de talloze dossiers te beheren met een onvoorstelbare energie. Een nieuwe liturgische werkgroep coördineert maar stimuleert tevens de voorgangers en de kapellen rond de kerntaak. We zijn dankbaar dat diaken Frank, deeltijds verbonden aan De Loodsen, ons bijstaat. Een eerste communieproject betrekt ouders intens bij het doorgeven van het geloof. Ook in de kapellen is het zoeken naar hun opdracht in het hedendaags geloofsleven sterk aanwezig. Samen met hun levenspartners vormen zij een wezenlijke kern in onze gemeenschap. Velen van hen ondersteunen heel concreet belangrijke deeltaken in de parochie.

Het barokjaar was voor onze vele Sint-Paulusvrienden een uitnodiging waarop ze met tijd, inzet, studie en aandacht voor bezoekers, intens zijn ingegaan. Meer dan ooit vertolken zij de spirituele kracht van de grootste beeldhouwers en schilders maar leggen ook contacten met onder meer Plantin, het Mas, erfgoed Vlaanderen. Meer dan honderdduizend bezoekers werden onthaald, begeleid. Onder grote belangstelling werd een reeks indiepende lezingen aangeboden en de kruiswegkapel tot een nieuwe

plaats van bezinning gemaakt. We mochten weer jonge mensen voorbereiden op hun huwelijksbeloften en vele kinderen onderdompelen in Gods liefde en warme nabijheid. Soms konden wij het vijftig jaar gelukkig samenzijn van koppels aanvoelen en dankbaar voor God vieren. De voorbereidende gesprekken en het pijnlijke afscheid bij uitvaarten waren telkens een intense uitdaging aan ons gelovig menszijn. De muziekkapel beleefde een topjaar met een indrukwekkend repertorium, vooral gericht naar een aandachtig samenspel met de liturgie. Elke eucharistieviering werd muzikaal zorgvuldig voorbereid vanuit de liturgische tijd. Meermaals leidde dat samenspel tot nieuwe hoogtepunten, zoals tijdens de geprezen uitvoering van de Hohe Messe. Een bijzonder woord van dank voor allen die steeds weer de materiële zorg en de logistiek hebben verzorgd om de talloze concerten, evenementen, voordrachten, vieringen mogelijk te maken. Predicaties, beluisteren van mensen, huisbezoeken, boekhouding, administratie, veiligheid. Ooit schreef Epicurus: “Het mooiste van alles dat wijsheid ons biedt om het leven prachtig te maken, is zonder twijfel vriendschap”.

Het is deze warme betrokkenheid die we samen hebben mogen ervaren. Ik ben dan ook bijzonder fier dat wij, als volgroeide gemeenschap met een city-functie, in staat zullen zijn om volgend jaar een bakermat te bieden aan een groep dominicanen. Dankbaar dat de kerkraad alles er aan zal doen om dit materieel mogelijk te maken. Is alles in topvorm? We zullen nog hard moeten werken om de duizenden nieuwkomers in de parochie een aanvoelen te bieden van wat een geloofsgemeenschap betekent. Om de dialoog aan te kunnen met een steeds meer polariserende wereld zullen we een tandje moeten bijsteken omtrent eigen Bijbelse en gelovige vorming. En misschien moeten we, naast het ceremoniële, de liturgie wat meer actief beleven met lichaamstaal, samenzang, wederwoord of gezamenlijk gebed. Het feest van de openbaring vandaag stelt een pertinente vraag: durf je dingen achter laten om te zoeken naar het Ware licht. Wijzen hebben niet genoeg aan zichzelf. Ze gaan op weg. Want wat in één keer wordt gevonden is voorbarig en onbetrouwbaar. Uiteindelijk is God niet te vinden in Mozart of Gounod, in Rubens of schitterend beeldhouwwerk. Niemand van ons wil verglijden tot een exclusief hoogstaande culturele bubbel, ver verwijderd van een concrete samenleving waarin uitsluiting een vijfde van de bevolking treft terwijl anderen zoekend zijn naar levenszin. Wijzen kijken naar boven maar hebben ook oog voor wat beneden ligt. Het zijn zij die altijd opnieuw willen beginnen in dankbare vriendschap en vernieuwende levensmoed.

Pastoor Paul Scheelen

PAROCHIALE COÖRDINATIEKALENDER januari Zo 6 10.30u Solistenmis 12.00u Nieuwjaarsreceptie Ma 7 14.00u Dagelijks bestuur Muziekkapel Di 8 10.00u Redactievergadering Wo 9 10.30u Overleg Modemuseum Do 10 10.00u Studium Generale Vr 11 19.30u Catechese ouders Eerste Communie Zo 13 10.30u Eucharistieviering 15.00u Benefietconcert Aasha Zo 20 10.30u Eucharistieviering Wo 23 14.00u VLAS Do 24 14.00u Rubens’ bloei Za 26 14.00u Rubens’ bloei Zo 27 10.30u Eucharistieviering Do 31 14.00u Rubens’ bloei Februari Zo 3 9.30u Samenkomst Eerste Communie 10.30u Lichtmisviering met kinderen en Eerste Communicanten Ma 4 14.00u Dagelijks bestuur Muziekkapel Di 5 10.00u Redactievergadering Zo 10 10.30u Gebedsviering voorganger diaken Frank Morlion Zo 17 10.30u Eucharistieviering voorganger Hugo Dierick Wo 20 14.00u Kerkraad Za 23 14.30u Licht! Zo 24 10.30u Eucharistieviering

EUCHARISTIEVIERING SINT-PAULUSKERK zondag 10.30 u PASTOOR Paul SCHEELEN Onthaal, pastoraal gesprek, doop, huwelijk, uitvaart pastoor@sint-paulusparochie.be | 0476 34 69 12 PAROCHIESECRETARIAAT Sint-Paulusstraat 22, 2000 Antwerpen Dinsdag tussen 10.00u en 12.00u 03 231 33 21 KERKFABRIEK SINT-PAULUS • Voorzitter Walter Vrinssen

03 231 31 48 of 0477 50 01 90 | kerkfabrieksintpaulus@skynet.be • Collectiebeheer en afspraken voor kerkgebouw,

leveringen, technische ondersteuning: Caroline De Wever 0479 34 41 26 | carolinedewever@hotmail.com

CONCERTEN EN EVENEMENTEN • Leo Van achter

0473 97 83 36 | leo.vanachter@skynet.be • Wilfried Van den Brande: intendant

0477 57 25 31 | muziekinsintpaulus.be • Nicolas De Troyer: organist-titularis

0486 41 25 82 | nicolasdetroyer@gmail.com TOERISME EN RONDLEIDING Sint-Paulusvrienden: • sintpaulusvrienden@proximus.be • Walter Geluyckens: 0494 44 82 53 • Leo Vereecken: 0486 57 52 35 • Joris Reymer: 0475 33 80 03 REDACTIE SINT-PAULUSKRANTJE redactiespk@outlook.com Ontwerp: E. Vandecauter Redactie: P. Scheelen, C. De Wever, A. Storck, W. Geluyckens, L. Van achter, W. Van den Brande, E. Vandecauter Beelden: P. Scheelen, A. Storck, E. Vandecauter Teksten en afbeeldingen werden opgenomen zoals door de auteurs aan de redactie bezorgd. Sint-Paulusstraat 22

2000 Antwerpen tel. 03 231 33 21 www.sint-paulusparochie.be

Sint-Pauluskerk

v.u.:

P. S

chee

len

| Sin

t - Pau

luss

traat

22,

200

0 An

twer

pen

| apr

il 20

18

grafische vormgevin

g omslag: Eva Willaert