sing for the climate - COLOMAplusnb.colomaplus.be/SFTCquizpowerpoint.pdf · toename van de...
82
Transcript of sing for the climate - COLOMAplusnb.colomaplus.be/SFTCquizpowerpoint.pdf · toename van de...
RONDE 1: WAT IS HET PROBLEEM?
ü Steek het juiste antwoord (A, B,C of D) in de lucht
ü 1 punt per juist antwoord
ü Na elke vraag volgt onmiddellijk het antwoord + uitleg
A een synoniem voor het weer B de gemiddelde jaartemperatuur in een bepaalde streekC de gemiddelde weertoestand in een bepaalde streek gedurende een langere periode (30 jaar)
VRAAG 1 Wat is ‘het klimaat’ ?
Het weeris de toestand van de atmosfeer op een bepaald moment. We
meten het weer aan de hand van de temperatuur, de luchtdruk, de wind, de luchtvochtigheid en de neerslag. Het weer verandert dus
van dag tot dag, of zelfs van uur tot uur.
Het klimaatis de gemiddelde weertoestand in een bepaald gebied bekeken over een periode van 30 of 40 jaar. Een paar hete dagen in de
zomer of een paar koude winterdagen hebben dus weinig impact op de berekening van het klimaat. In België leven we in een
‘koelgematigd klimaat met zachte winter’.
ANTWOORD C
VRAAG 2 Hoe warm is het gemiddeld op aarde?
A. 15°CB. 20°CC. 25°C
ANTWOORD A De gemiddelde temperatuur op aarde is 15°C.
Dit is een gemiddelde, dit betekent dat er plaatsen zijn met een hogere en andere plaatsen met een lagere temperatuur.
VRAAG 3Wat is het natuurlijk broeikaseffect?
A.Het mechanisme dat het gat in de ozonlaag veroorzaakt
B.Het mechanisme waardoor de atmosfeer op een natuurlijke manier opwarmt
C.Het mechanisme waardoor de atmosfeer op een natuurlijke manier afkoelt
VRAAG 4 Hoeveel graden zou het gemiddeld op aarde
zijn indien er geen broeikaseffect was?
A. -18°C
B. 13°C
C. 25°C
Het natuurlijk broeikaseffect zorgt voor een opwarming van 33°C, wat betekent dat het zonder natuurlijk broeikaseffect -18°C zou zijn. Ook andere planeten met een atmosfeer hebben een natuurlijk broeikaseffect.
Venus Aarde Mars
t° zonder broeikasgassen -48°C -18°C -57°C
werkelijke t° 477°C 15°C -47°C
temperatuurverschil t.g.v. broeikasgassen 525°C 33°C 10°C
ANTWOORD A
VRAAG 5 Wat is er aan de hand met het klimaat
op aarde?
A. Het weer wordt altijd slechter.
B. De temperatuur op aarde stijgt, wat een effect heeft op het klimaat.
C. Er komt een ijstijd aan.
Doorheen de geschiedenis van de aarde zijn er voortdurend klimaatveranderingen geweest. Maar toch is de huidige toename van de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer (voornamelijk CO2) en van de gemiddelde globale temperatuur ongezien.
De globale gemiddelde temperatuur is sinds 1850 met 0,74°C gestegen. Dat is een uitzonderlijk snelle toename.
Wetenschappers zijn het er over eens dat de huidige opwarming van de aarde het gevolg is van de toename van broeikasgassen in de atmosfeer door menselijke activiteit.
ANTWOORD B
VRAAG 5 Wat is het versterkt broeikaseffect?
A. Door menselijke activiteiten ontstaat er een gat in de ozonlaag, waardoor er meer broeikasgassen de atmosfeer binnendringen
B. Door een verhoogde vulkanische activiteit komen er meer broeikasgassen in de atmosfeer, wat voor een verdere opwarming zorgt
C. Menselijke activiteiten zorgen ervoor dat er meer broeikasgassen in de atmosfeer terecht komen, wat voor een verdere opwarming zorgt
VRAAG 6Deze temperatuurstijging op aarde heeft
grote gevolgen. Welk van de onderstaande fenomenen is geen gevolg van de
klimaatverandering?
A. Een toename van het aantal stormenB. Grote regionale droogten of lokale overstromingenC. Een stijging van het zeeniveau D. Het gat in de ozonlaag
ANTWOORD D
De verdunning van de ozonlaag (het is geen echt gat) werd veroorzaakt door het menselijk gebruik van gassen die ozon afbreken.
Wanneer de ozonlaag dunner wordt, kunnen schadelijke UV-stralen makkelijker de aarde bereiken. Dit heeft al geleid tot meer huidkanker en toegenomen zonnebrand.
Het probleem met de ozonlaag heeft dus niets met het broeikaseffect te maken.
RONDE 2:ENERGIE
VRAAG 1Welke van de onderstaande
energiebronnen is geen fossiele brandstof?
A.AardolieB.AardgasC.SteenkoolD.Kernenergie
Wanneer de resten van planten of dieren niet helemaal vergaan en gedurende miljoenen jaren in de ondergrond samengedrukt worden, kunnen zij omgevormd worden tot fossiele brandstoffen.
Zo wordt steenkool gevormd uit plantenresten, aardolie ontstaat uit dierlijke resten (plankton). Aardgas is het gas dat vrijkomt bij de vorming van steenkool en aardolie. Men noemt dit fossiele brandstoffen omdat zij ontstaan uit oude levensvormen.
Kernenergie ontstaat door atoomkernen te splitsen. Bij deze splitsing komt heel veel energie vrij. Voor deze kernsplitsing worden uiteraard geen planten- of dierenresten gebruikt, maar wel ertsen zoals uranium- en plutoniumertsen.
ANTWOORD D
VRAAG 2Behalve de versterking van het
broeikaseffect, veroorzaakt het verbruik van fossiele brandstoffen nog andere
ecologische problemen. Welke?
A. Afkoeling van het klimaatB. Meer vulkaanuitbarstingenC. Zure regenD. Zoete regen
Neerslag is van nature zuur. De uitstoot van uitlaatgassen door voertuigen en fabrieken (afkomstig van de verbranding van fossiele brandstoffen) zorgt er echter voor dat die neerslag nog zuurder wordt. Ook gassen uit de veeteelt helpen hieraan mee.
Zure regen kan leiden tot sterfte van dieren en planten, tot zelfs het verdwijnen van hele bossen.
ANTWOORD C
VRAAG 3Wat is ‘groene stroom’?
A.Stroom opgewekt uit steenkool
B.Stroom opgewekt uit hernieuwbare energiebronnen, bv. windenergie
C.Een rivier die stroomt in een groene omgeving
De uitvinding van de verbrandingsmotor in 1867 luidden een tijdperk in waarin de mens op grote schaal fossiele brandstoffen zoals steenkool, aardolie (in de vorm van benzine, diesel, stookolie,…) en aardgas begon te verbranden.
De productie en consumptie van elektriciteit uit aardgas, olie en steenkool is niet erg milieuvriendelijk. Zo komt er o.a. veel CO2 vrij in de atmosfeer. Bovendien zijn de voorraden van aardgas, olie en steenkool eindig.
Bij groene stroom wordt de elektriciteit opgewekt door bv. zonne- of windenergie. Deze energiebronnen zijn onuitputtelijk (vandaar de naam ‘hernieuwbare energiebronnen’). Daarnaast komen bij het opwekken van deze energie minder vervuilende stoffen vrij.
ANTWOORD B
VRAAG 4Wat is niet juist: duurzame energie is...
A.Een energiebron die veel geld kost
B.Elektriciteit gemaakt uit zonlicht, biomassa, wind- of waterkracht
C.Elektriciteit gemaakt uit energiebronnen die niet opraken en geen luchtvervuiling veroorzaken
De plaatsing van installaties voor het opwekken van groene stroom is soms een aanzienlijke investering. Maar op lange termijn zal, bij voldoende productie, de kost lager zijn dan het opwekken van stroom met traditionele brandstoffen. Zonlicht, wind, water zijn immers gratis.
ANTWOORD A
VRAAG 5Wie is de grootste energieverbruiker
ter wereld?
A.Verenigde StatenB.Europese UnieC.JapanD.China
De grootste energieverbruikers (2011) zijn:
1 China (21,3%van het wereldverbruik)2 Verenigde Staten (18,5%)3 Europese Unie (13,8%)4 Rusland (5,6%)5 India (4,6%)6 Japan (3,9%)
33 België (0,5%)
ANTWOORD D
VRAAG 6We hebben nog voldoende olie
voor ongeveer…
A. 50 jaarB. 500 jaar C. 5000 jaarD. 50 000 jaar
Men weet ongeveer hoeveel aardolie er nog in de ondergrond steekt. Men weet ook hoeveel aardolie we per jaar verbruiken. Deel het ene door het andere, en we weten voor hoeveel jaar er nog aardolie in de ondergrond steekt. Deze rekenoefening geeft vandaag voor aardolie een resultaat van ongeveer 50 jaar. Voor aardgas is dit ongeveer 65 jaar, voor steenkool ongeveer 110 jaar.
Deze cijfers veronderstellen een constant energieverbruik. In werkelijkheid blijft ons wereldwijd energieverbruik echter stijgen (2,5% in 2011), waardoor de energiebronnen nog sneller opgeraken. Anderzijds worden er nog regelmatig nieuwe aardolievelden ontdekt.
Hoe dan ook zullen deze fossiele brandstoffen ooit uitgeput geraken, misschien niet binnen 50 jaar, maar het zal niet heel veel later zijn…
ANTWOORD A
53,2%
22,7%
3,3%
17,2%
3,3%
VRAAG 7De onderstaande grafiek geeft het Belgische energieverbruik weer volgens energiebron. Meer dan de helft van ons energieverbruik
komt van…
A. AardolieB. AardgasC. SteenkoolD. Kernenergie
53,2%
22,7%
3,3%
17,2%
3,3% aardolie
aardgas
steenkool
53,2% van ons energieverbruik halen we uit aardolie. Op de tweede en de derde plaats staan aardgas en kernenergie. Slechts 3,3% van het Belgische energieverbruik komt van hernieuwbare energiebronnen.
ANTWOORD A
VRAAG 8Welke vakantie verbruikt het meest energie?
A.Met de bus naar Oostenrijk om een weekje te wandelen in het groen
B.Met het vliegtuig naar Londen om musea te bezoeken
C.Met de trein twee weken lang interrailen door Europa en steden bezoeken
D.Met de auto naar Limburg om een weekend te gaan fietsen
Vaak wordt uit het oog verloren dat het vliegtuig de meest energieverslindende transportvorm is (ook al zit je met veel mensen op een vliegtuig). Zeker over korte afstanden zijn de verschillen met de andere vervoermiddelen opvallend.
In vergelijking met treinen, de kleinste energieverslinders, verbruiken vliegtuigen gemiddeld tot 8 keer meer op korte afstanden (200 kilometer), 5 keer meer bij verplaatsingen van 500 kilometer en nog altijd 2 keer meer bij verplaatsingen van 2000 kilometer.
ANTWOORD B
VRAAG 9Welk toestel gebruikt het meeste
stroom per uur?
A.Radio
B.Plasma-TV
C.Computer
Een grote plasma-tv (106 cm) met hoge resolutie verbruikt tot 460 watt. Als de tv gemiddeld 4 uur per dag aan staat, betekent dit per jaar niet alleen een elektriciteitskost van ongeveer120 euro maar daarenboven een CO2-uitstoot van 400 kg.
Een computer verbruikt gemiddeld 100W/u
Een radio verbruikt slechts 40W/u
ANTWOORD B
VRAAG 10Waarvoor staat dit label?
A.Het elektrisch toestel is vervaardigd uit gerecycleerd materiaal.
B.Het elektrisch toestel kan ingeleverd worden bij de elektriciteitszaak als het niet meer werkt.
C.Het label geeft informatie over het energieverbruik van het toestel.
D.Het label geeft informatie over de hoeveelheid energie die er nodig was om het elektrisch toestel te vervaardigen.
RONDE 3 :AANPAKKEN VAN HET
PROBLEEM
VRAAG 1:In 2005 werd door verschillende landen een
belangrijk klimaatverdrag ondertekend. Waar vond deze ondertekening plaats?
A. BrusselB. Rio de Janeiro
C. Kyoto
ANTWOORD C
Het Kyoto-protocol is een klimaatverdrag dat werd voorgesteldtijdens de internationale Top voor Duurzame Ontwikkeling in Rio in 1992.
Het is in werking getreden op 16 februari 2005.
Dit verdrag omvat doelstellingen om de opwarming van de aarde tegen te gaan, o.a. door de vermindering van uitstoot van broeikasgassen.
In totaal hebben er 125 landen het protocol ondertekend.
België, dat het protocol in 2002 ondertekende, heeft zich tot doel gesteld om de uitstoot van broeikasgassen met 7,5% te verminderen ten opzichte van de uitstoot
van 1990, en dit in de periode 2008-2012.
Om haar deel van de CO2-reducties te halen, heeft Vlaandereneen Klimaatbeleidsplan opgesteld.
Bekijk het korte filmpje &
Noteer zoveel mogelijk tips uit het filmpje om energie te besparen op je kladblad.
http://www.youtube.com/watch?v=1-g73ty9v04
Winter VeldslaWinter AardbeienWinter SpruitenWinter BleekselderijWinter WarmoesZomer WitloofZomer KersZomer BoerenkoolZomer PruimZomer Aardperen
Het is niet alleen goedkoper, maar eveneens minder belastend voor het milieu
om seizoensgroenten te eten.Plaats op je kladblad de groente/ fruit bij het juiste
seizoen
Afgegeven?
Tips uit het filmpje1.Ramen sluiten2.Huis isoleren3.Kraan niet laten lopen4.Licht niet laten branden5.Deksels op potten6.Sluipverbuik vermijden: koffiezet,tv, computer7.Spaarlampen8.Thermostaat lager zetten9.Verwarming vrij maken10.Dikke trui dragen11.Fietsen12.Bus nemen ipv auto13.Trap ipv lift14.Stopcontacten 15.Tochtgaten afsluiten16.Laag energie label producten kopen17.Thermostaat op nachtverwarming zetten
winter zomerWitloofSpruitenBleekselderBoerenkoolAardpeer
VeldslaKersAardbeienPruimWarmoes
Wat is een voorbeeld van sluipverbruik?A.Een TV afgezet met afstandsbedieningB.Een frigo die niet goed sluitC.Een minder goed geïsoleerd deel van de woningD.waardoor koude het huis binnensluipt
ANTWOORD AIn elk huis komen wel apparaten voor met
sluipverbruik. Ze staan uit, maar gebruiken toch stroom.
Vaak kun je dat zien, omdat ze een display met een klokje hebben.Zoals de video en de magnetron.
Soms hebben apparaten een standby-stand of slaapstand, waarinze ook nog energie gebruiken.
De televisie bijvoorbeeld, als je hem afzet met de afstandsbediening, maar niet met de knop op het apparaat zelf.
Gebruikt hij toch nog energie
Wat is een passiefhuis?A. Huis dat geen gebruik maakt van een
verwarmingsinstallatie, enkel warmte afkomstig van passieve bronnen bijv. de zon wordt gebruikt
B. Huis met een minimum aan elektrische toestellenC. Huis waar alles wordt geregeld met domotica en andere
technologische snufjes
ANTWOORD A
Dubbel glas houdt de kou beter tegen dan enkel glas, waardoor je minder moet stoken.Maar ook er is veel verschil in dubbel glas. Welk glas is het meest energiezuinig?
A. glas met k-waarde 5,8B. glas met k-waarde 2,7C. glas met k-waarde 1.1
ANTWOORD C
Hoe lager de K-waarde, hoe beter de isolatie. Glas met k-waarde 1.1 is dus het meest energiezuinig.
RONDE 4
"HOGER-LAGER SPEL
Er wordt een vraag gesteld.Bij elke vraag wordt een beginwaarde aangegeven.
Jullie bepalen of het hoger of lager is.
Indien je hoger denkt steek je je duim omhoog.Indien je lager denkt steek je je duim omlaag.
Één punt per juist antwoord
Wat is de ideale temperatuur in een woning om een goed comfort en een
goede gezondheid te bereiken ?
Beginwaarde: 22 graden
ANTWOORD: LAGER
19 à 20 graden is de ideale temperatuur.
Hoeveel % energie kan je gemiddeld besparen door een jaar
lang een graadje lager te stoken?
Beginwaarde: 5%
ANTWOORD: HOGER
7 % energie kan je besparen
door de verwarming één graadje lager te
zetten.
De ecologische voetafdruk (ook mondiale voetafdruk of kortweg voetafdruk) voor een bepaald jaar is een getal dat
weergeeft hoeveel biologisch productieve grond- en wateroppervlakte een bepaalde bevolkingsgroep in dat jaar gebruikt
om zijn consumptieniveau te kunnen handhaven en zijn afvalproductie te kunnen verwerken.
Het gaat om een hypothetisch getal, gemeten in mondiale hectares.
In 2008 was de voetafdruk 5.1 hecatare voor de gemiddelde BelgHoeveel is dit al in 2010?
beginwaarde: 7 hectare
ANTWOORD: HOGER
8 globale hectarede voetafdruk van een gemiddelde Belg in 2010.Ongeveer 20% van de voetafdruk van de Belg wordt veroorzaakt door wat we
eten. Voedsel wordt niet alleen gekweekt, maar heeft voor het op ons bord terechtkomt dikwijls een hele reeks energieverslindende behandelingen
ondergaan (verpakking,bewaring,transport...).
30% van de voetafdruk van de Belg is te wijten aan huisvesting.Het overgrote deel daarvan komt van het energieverbruik van een woning:
verwarming, verlichting, elektrische apparaten ...
20% van de voetafdruk van de Belg wordt veroorzaakt door ons vervoer. Vooral de auto is hier de grote boosdoener..
30% gaat naar overige dingen: afval, goederen en dien-sten, gezondheidszorg …
We gebruiken momenteel meer grondstoffen dan dat de aarde op hetzelfde moment kan produceren. We zijn de aarde letterlijk aan het kaal plukken.
Hoeveel procent grondstoffen verbruiken we meer dan de aarde kan produceren?
beginwaarde: 25%
ANTWOORD: HOGER
Uit cijfers van 2010 blijkt dat de mens momenteel
50 % meer grondstoffen nodig heeft dan de Aarde kan bieden.
Als iedereen zou leven zoals een gemiddelde Belg leeft, zouden we nog een veel groter
tekort hebben.
Hoeveel planeten zouden er nodig zijn om iedereen dan van grondstoffen te voorzien?
beginwaarde: 3 planeten
Als iedereen zou leven als een Belg, dan zouden we 4,4 planeten nodig hebben om aan onze behoeften te voldoen.
ANTWOORD: HOGER
Hoeveel liter (warm) water heb je nodig voor een
gemiddeldbad?
beginwaarde: 60 liter
ANTWOORD: HOGER
110 liter warm water is er gemiddeld nodig voor een bad. Voor een douche is dat
gemiddeld slechts 55 liter.Douchen is dus veel milieuvriendelijker
Hoeveel procent bedraagt het aandeel van de hernieuwbare energiebronnen in het
elektriciteitsverbruik in België op dit ogenblik(bron: FOD)
Beginwaarde: 6%
ANTWOORD: LAGER
Iets meer dan 3% van de elektriciteit in België is momenteel hernieuwbare energie
In welk jaar werd de eerste zonnecel ontworpen?
beginwaarde: 1905
ANTWOORD: LAGER
In 1877 ontwerpt de uitvinder Charles Fritts de
eerste echte zonnecelvan plakjes Selenium (een stof verwant aan zwavel) met een dun laagje goud.
RONDE 5:
DE REKENRONDE
Er wordt een dia geprojecteerd waarop een rekenvraag staat.
Je lost de vraag op een kladblad op. Nadien geef je het blad af.
Één punt per juist antwoord.
Jaarlijks wereldverbruik
Resterendehoeveelheden
Aantal jaar
aardolie 3.5 miljard ton 140 miljard ton
gas 2 200 miljard m³ 154000 miljard m³
uranium 50 000 ton 4 000 000ton
Voor hoeveel jaar is er nog gas, aardolie en uranium?
vervoermiddel Aantal gram CO² uitgestoten per reiziger en per afgelegde kilometer
Per fiets, te voet 0 g
bus 80 g
trein 25 g
Auto, 1 persoon aan boord 310 g
Auto, 3 personen aan boord 100g
An woont op 6 km van school en komt met de fietsJan woont op 25 km van school en komt met de trein
Brahim woont op 10 km van school en komt met de bus.
Hoeveel gram CO² uitstoot hebben zijn veroorzaakt om op school te geraken?
Iedereen afgegeven?
Jaarlijks wereldverbruik
Resterendehoeveelheden
Aantal jaar
aardolie 3.5 miljard ton 140 miljard ton
gas 2 200 miljard m³ 154000 miljard m³
uranium 50 000 ton 4 000 000ton
Voor hoeveel jaar is er nog gas, aardolie en uranium?Aardolie : 140 : 3.5= 40 jaarGas : 1540000 : 2200= 70 jaar
Uranium: 4000000: 50000= 80 jaar
vervoermiddel Aantal gram CO² uitgestoten per reiziger en per afgelegde kilometer
Per fiets, te voet 0 g
bus 80 g
trein 25 g
Auto, 1 persoon aan boord 310 g
Auto, 3 personen aan boord 100g
An woont op 6 km van school en komt met de fiets 6 X 0g = 0g
Jan woont op 25 km van school en komt met de trein25X25g=625g
Brahim woont op 10 km van school en komt met de bus.10x80g=800g
Hoeveel gram CO² uitstoot hebben zijn veroorzaakt om op school te geraken?
RONDE 6PICTIONARY
Er komt om de beurt iemand naar voor. Deze persoon krijgt een kaartje waarop staat geschreven wat hij moet tekenen.
De leden van zijn groep mogen raden.
Indien ze het antwoord binnen de minuut niet geraden hebben, mogen de andere groepen een gok doen.
RONDE 7UITBEELDEN
Er komt om de beurt iemand naar voor. Deze persoon krijgt een kaartje waarop staat geschreven wat
hij moet uitbeelden.De leden van zijn groep mogen raden.
Indien ze het antwoord binnen de minuut niet geraden hebben, mogen de andere groepen een gok doen.
RONDE 8
SING FOR THE CLIMATE
Na de pauze gaan we met de hele school het klimaatlied zingen. Het is belangrijk dat jullie goed en luid meedoen.
Om dit te oefenen krijgen jullie hier alvast de karaoke –versie.
En dat is eveneens de laatste (misschien beslissende) opdracht van deze quiz.Elk groepje moet nu zo luid en zo goed mogelijk meezingen met de onderstaande
karaoke-versie.
Hiermee zijn nog 10 extra punten te verdienen.
http://www.youtube.com/watch?v=CfU3fK0RG5k
