Shared Services voor erfgoed

26
Shared Services voor erfgoed Hoe kunnen we als erfgoed- en bibliotheeksector langer profiteren van vernieuwing die in projecten wordt gerealiseerd? Marco Streefkerk Digitaal Erfgoed Nederland (DEN)

Transcript of Shared Services voor erfgoed

Page 1: Shared Services voor erfgoed

Shared Services voor erfgoed

Hoe kunnen we als erfgoed- en bibliotheeksector langer profiteren van

vernieuwing die in projecten wordt gerealiseerd?

Marco Streefkerk

Digitaal Erfgoed Nederland (DEN)

Page 2: Shared Services voor erfgoed

Open source tools

12 september 2013 Informatie aan Zee, Oostende 2

Page 3: Shared Services voor erfgoed

Speciale producten

SCRATCH4All Digitale monnik ontcijfert ingescande handschriften

CHoralPlus

Zoeken in spraak

WITCHCRAFTplus

Online zoeken in melodieën

MuSeUMPlus

Verbeterd zoeken met MuS en Geméén

UPR en ZieOok Aanbevelingen op basis van een persoonlijk profiel

Multiply

Trefwoordsuggestie op basis van automatische tekstanalyse

STITCHPlus

Zinvol zoeken in bestaande collecties

DocChecker

Automatische trefwoordsuggestie

12 september 2013 Informatie aan Zee, Oostende 3

Page 4: Shared Services voor erfgoed

Gemeenschappelijke diensten

OpenSKOS Een online platform voor thesauri

Workspaces Samenwerken in een digitale werkomgeving

Annotation Repository Gestandaardiseerde annotaties online delen en hergebruiken

Persistent Identifiers Vertrouwen op unieke en blijvende

indentifiers

12 september 2013 Informatie aan Zee, Oostende 4

Page 5: Shared Services voor erfgoed

GM OAI-PMH

RMA /AM

CHECKERS

WORKSPACES

Standaardisatie OAI

Persistent Identifiers

Annotation Repository

User Profile Repository

MUSEUM+ RCE Naturalis

CLARIN SURF

NA Scratch4all GAR Choralplus BenG Multiply MI Witchcraft+ GM Museumplus

SARA BIGGRID TARGET

Trezorix Uni. Tilburg

KB OCLC

Radio Rijnland Uni. Twente

GAR NA X-MI BenG

Clarin/Clavas Europeana KB GAR BenG NA Fotomuseum

Werkgroep Erfgoedthesauri RKD DEN OCLC RCE

Adlib Pictura Trezorix

Deventit TMS

MI Clarin-NL NED! NL Aggregators Europeana

Seecr

Target/RUG

NA Gelders archief Groninger archieven Stadsarchief Leuven

TIN MCN MI UU

BenG DEN RCE Kennisnet NA MI Surf

SARA EPIC CLARIN Europeana

BenG NA RDE

GridLine ZieOok

RMA AM BenG RCE

ZieOok

Open Annotation Consortium

Scratch4all Choral+ Multiply

CHIPAPi

MULTIPLY

WITCHCraftPlus

Scratch4ALL

CHORALPlus

STITCHPlus

Vocabulairebank

Stakeholders analyse

12 september 2013 Informatie aan Zee, Oostende 5

Page 6: Shared Services voor erfgoed

Businessplan CATCHPlus

12 september 2013 Informatie aan Zee, Oostende 6

Page 7: Shared Services voor erfgoed

Scenario 1: ArchieftaakPlus

Erfgoedinstelling

Andere erfgoedinstellingen

Andere markten/domeinen

Beheer/onderhoud Tool in eigendom ev. doorontwikkeling

Marktpartijen/andere partijen

uitbesteed werk: - onderhoud - ontwikkelkosten - service

- toegang tot tool - service

€-opties: - gezamenlijke fee erfgoedinstellingen

- afrekenen per instelling, naar gebruik (bv. data)

€-betaling

12 september 2013 Informatie aan Zee, Oostende 7

Page 8: Shared Services voor erfgoed

Scenario 2: MarktVoordeel

Erfgoedinstellingen Andere

markten/domeinen

Beheer/onderhoud Tool in eigendom Doorontwikkeling

Marktpartijen/andere partijen

uitbesteed werk: - onderhoud - ontwikkelkosten

- toegang tot tool - service

€-betaling: - afrekenen per instelling, naar gebruik

(bv. data) - niet-commercieel tarief

€-betaling

Marktpartijen

12 september 2013 Informatie aan Zee, Oostende 8

Page 9: Shared Services voor erfgoed

€-betaling: - afrekenen per instelling, naar gebruik

- deelname op basis van abonnement, deelnemer in beheerorganisatie

Scenario 3: CentraalBeheer

Erfgoedinstellingen

Beheer/onderhoud Tool in eigendom Doorontwikkeling

- toegang tot tool - service

Centrale Beheerorganisatie

Andere markten/domeinen

Marktpartijen/andere partijen

uitbesteed werk: - onderhoud - ontwikkelkosten

€-betaling

12 september 2013 Informatie aan Zee, Oostende 9

Page 10: Shared Services voor erfgoed

€-betaling: - afrekenen per instelling, naar gebruik

- deelname op basis van abonnement, deelnemer in beheerorganisatie

Scenario 4: ErfgoedMarkt

Erfgoedinstellingen

Vraag/behoefte erfgoed inventariseren

Aanbod zichtbaar maken Toegang waarborgen

- toegang tot een of meerdere tools (variatie mogelijk) - service

Centrale Makelaar

Andere markten/domeinen

Marktpartijen/andere partijen

- toegang tot tool - onderhoud - service

€-betaling afspraken over :

- gebruiksvoorwaarden tools - inkoop van datacapactiteit

- ontwikkelbehoefte

Beheer/onderhoud Tool in eigendom Doorontwikkeling

12 september 2013 Informatie aan Zee, Oostende 10

Page 11: Shared Services voor erfgoed

Erfgoedmakelaar

De Erfgoed Makelaar (werktitel) moet de nu missende bouwsteen zijn die namens en in het belang van erfgoedinstellingen, kan bijdragen aan duurzame borging van digitale erfgoedtools en –diensten die geheel of gedeeltelijk met inzet van erfgoedinstellingen in CATCHPlus zijn ontwikkeld. De Erfgoed Makelaar levert een essentiële bijdrage aan de realisatie van een sterke ICT-infrastructuur voor de erfgoedsector. De Erfgoed Makelaar verkleint bovendien het risico dat opgedane kennis, gecreëerde prototypes en andere relevante projectresultaten ongebruikt op de plank komen te liggen. De Erfgoed Makelaar zorgt voor een nauwere verbinding van erfgoedinstellingen, kennisinstellingen en bedrijfsleven. Daarmee levert de Erfgoed Makelaar een belangrijke bijdrage aan de realisatie van de visie en ambitie van de cultureel erfgoedsector als onderdeel van de nieuwe digitale publieke ruimte/cultural commons.

12 september 2013 Informatie aan Zee, Oostende 11

Page 12: Shared Services voor erfgoed

Taken erfgoedmakelaar

Zichtbaar maken van vraag en aanbod

Makelaar voor tools en diensten

Bundelen van vraag en collectieve inkoop

12 september 2013 Informatie aan Zee, Oostende 12

Page 13: Shared Services voor erfgoed

Takenpakket 1: Vraag en aanbod zichtbaar maken

Erfgoed-instelling

Ontwikkeling, beheer, service

Erfgoed Makelaar

Aanbieder (marktpartij,

erfgoedinstelling, consortium)

Aanbieder (marktpartij,

erfgoedinstelling, consortium)

Aanbieder (marktpartij,

erfgoedinstelling, consortium)

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

AA

NB

OD

V

RA

AG

- Inventarisatie aanbod - Inventarisatie vraag/behoefte doorontwikkeling

- Samenbrengen vraag/aanbod - Signaleren ontwikkelingen

Ontwikkeling, beheer, service

Ontwikkeling, beheer, service

Transactie (rechtstreeks)

Transactie (rechtstreeks)

12 september 2013 Informatie aan Zee, Oostende 13

Page 14: Shared Services voor erfgoed

Takenpakket 2 : Tools makelen

Erfgoed-instelling

Ontwikkeling, beheer, service

Erfgoed Makelaar

Aanbieder (marktpartij,

erfgoedinstelling, consortium)

Aanbieder (marktpartij,

erfgoedinstelling, consortium)

Aanbieder (marktpartij,

erfgoedinstelling, consortium)

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

AA

NB

OD

V

RA

AG

- Makelen bij overgang tool van ene naar andere aanbieder

Ontwikkeling, beheer, service

Ontwikkeling, beheer, service

- Tijdelijke vangnet voor verweesde tools

(beheer, aanbod)

beheer, service

12 september 2013 Informatie aan Zee, Oostende 14

Page 15: Shared Services voor erfgoed

Takenpakket 3: Collectieve bemiddeling

Erfgoed-instelling

Ontwikkeling, beheer, service

Erfgoed Makelaar

Aanbieder (marktpartij,

erfgoedinstelling, consortium)

Aanbieder (marktpartij,

erfgoedinstelling, consortium)

Aanbieder (marktpartij,

erfgoedinstelling, consortium)

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

AA

NB

OD

V

RA

AG

Ontwikkeling, beheer, service Ontwikkeling, beheer, service

- Namens (een groep) erfgoedinstellingen onderhandelen over prijs, leveringsvoorwaarden,

doorontwikkeling, afnamevolume e.d.

12 september 2013 Informatie aan Zee, Oostende 15

Page 16: Shared Services voor erfgoed

Takenpakket 1: Vraag/aanbod

zichtbaar maken

Takenpakket 2: Tools makelen

Takenpakket 3: Collectieve

bemiddeling

Tool verdwijnt/blijft slechts bij 1

instelling

Geen rol voor makelaar

CH

EC

KE

RS

CH

IPA

pi

CH

OR

AL

Plu

s

Mu

ltip

ly

Mu

seu

mP

lus

Scr

atch

4A

LL

ST

ITC

HP

lus

WIT

CH

Cra

ftP

lu

s

12 september 2013 Informatie aan Zee, Oostende 16

Page 17: Shared Services voor erfgoed

Organisatie van Nationale Infrastructuur

12 september 2013 Informatie aan Zee, Oostende 17

Page 18: Shared Services voor erfgoed

Bron: Brochure OCW, 2005

12 september 2013 Informatie aan Zee, Oostende 18

Page 19: Shared Services voor erfgoed

Verrijkte bestanden

Op inhoud doorzoekbaar

Digitale reproducties

Thumbnails

Relaties

(hierarchisch, verwant)

(Basis)be-schrijvingen

Erfgoed

Collectie Nederland (bezit)

Collectieregistratie in instellingen (vgl. Immix) (registratie)

Traditionele bibliografieën en centrale catalogi (bijv. STCN) (ontsluiting)

Zoekindexen van metadata met links naar buiten, vgl. Europeana. (aggregatie)

Informatiebestanden met zoekmogelijkheid op object en centrale raadpleging van objecten, vgl. Geheugen van Nederland, WatWasWaar. (portal)

Informatiebestanden met zoekmogelijkheid in zowel metadata als in volledige inhoud (niveau Google), vgl. Digitale Dagbladen, EDBO, Bibliotheek.nl (index / zoekmachine)

Informatiebestanden met (semantische) zoekmogelijkheid in zowel metadata als in volledige (gestructureerde) inhoud en achterliggende (data/video-) bestanden, vgl. wetenschappelijke informatie-systemen, WieWasWie etc. (kennissysteem)

Niveau van service

12 september 2013 Informatie aan Zee, Oostende 19

Page 20: Shared Services voor erfgoed

Shared services

Gemeenschap-pelijke diensten

(Shared services)

Digitalisering

- Massa

digitalisering

- Maatwerk

Aggregatie

- Geografisch

- Thematisch

Databeheer

- Eigen beheer

- Extern/cloud

Software

- Open source

- Tools

- Licenties

Dienstverlening

- Publiek (apps)

- B2B

Ondersteuning

-

Standaardisatie

-

Auteursrechten

R&D

- Innovatie

- Kennisdeling

12 september 2013 Informatie aan Zee, Oostende 20

Page 21: Shared Services voor erfgoed

1. Elkaar kennen

2. Samen werken (informeel) 3. Samen coördineren (bijv. projecten) 4. Gemeenschappelijke dienstverlening 5. Convergentie

Bron: Beyond the silos of the LAMs (OCLC)

12 september 2013 Informatie aan Zee, Oostende 21

Page 22: Shared Services voor erfgoed

ICT erfenis

12 september 2013 Informatie aan Zee, Oostende 22

Page 23: Shared Services voor erfgoed

Bro

n:

Ale

x O

sterw

ald

er

Businessmodelinnovatie

12 september 2013 Informatie aan Zee, Oostende 23

Page 24: Shared Services voor erfgoed

Public Private Partnerships

Genetwerkt erfgoed en het ontstaan van een ‘Cultural

Commonwealth’.

Nieuwe gebruikers en diensteninnovatie

Ontstaan nieuwe multidisciplinaire

onderzoeksmethoden Techniek als nieuwe intermediair

CLICK// ERFGOED

Samenwerking tussen de erfgoedsector, de

kennissector, de overheid en het

bedrijfsleven

12 september 2013 Informatie aan Zee, Oostende 24

Page 25: Shared Services voor erfgoed

Organisatie erfgoedmakelaar

Netwerkorganisatie

Conventanten (contracten)

Onafhankelijk buro

Erfgoedinstellingen met nationale taken

Private partij

Raad van Toezicht

12 september 2013 Informatie aan Zee, Oostende 25

Page 26: Shared Services voor erfgoed

Conclusies voor effectief innoveren

12 september 2013 Informatie aan Zee, Oostende 26