1

Set foot in SittardVernieuwende concepten voor het centrum van Sittard

Phidias Community Cooking & Gemeente Sittard-Geleen

Uit eigen initiatief zijn Phidias en gemeente Sittard-Geleen gestart met het uitschrijven van een ruimtelijke prijsvraag in de gemeente Sittard-Geleen. Het gaat daarbij om een prijsvraag over het centrum en zijn problematiek. Denk hierbij aan de leegstand en splitsing van de stad door middel van een belangrijke verkeersader.

In dit document vinden jullie de stappen welke we hebben doorlopen tijdens een dergelijke prijsvraag. We starten met de prijsvraag uitschrijving en eindigen bij het organiseren van een workshop met de winnende deelnemers. Tijdens dit proces hebben we waardevolle ervaring opgedaan en geëvalueerd wat de eventuele effecten zijn van een dergelijke prijsvraag. De prijsvraag heeft geleid tot het ontwikkelen van ideeën voor het centrum van Sittard. Deze ideeën zijn ingezonden vanuit de hele wereld en kunnen nuttig zijn voor een verdere ontwikkeling van het centrum. Via deze weg overhandigt Phidias Community Cooking aan de gemeente Sittard-Geleen de ideeën en aanbevelingen die we hebben opgedaan, zodat zij in samenwerking met de betrokken partijen de stad tot een hoger niveau kunnen tillen.

De samenwerking tussen Phidias Community Cooking en gemeente Sittard-Geleen is tot stand gekomen vanuit een problematiek in de gemeente, waarbij Phidias Community Cooking zich heeft gedragen als regisseur van het gehele proces en de gemeente een faciliterende en ondersteunde rol heeft aangenomen. Deze werkwijze is spontaan tot stand gekomen en heeft geresulteerd in een goede samenwerking met mooie resultaten.

Introductie

Achterliggende gedachte Relevante vraagstukken op het gebied van ruimtelijke ontwikkelingen blijven altijd bestaan. Zodra een probleem is verholpen, gaan we ons verdiepen in het volgende probleem. Uitgaand van maar één goed idee voor deze vraagstukken is iets wat door de jaren heen steeds verder in ons systeem is gekropen. We gaan vaak uit van maar één oplossing afkomstig van een bepaalde ontwerper of bedenker, maar wie zegt dat dit de beste oplossing is? Zijn er niet veel meer manieren om een vraagstuk te benaderen en op te lossen? En zo ja, hoe krijgen we deze ideeën boven tafel?

Deze vragen hebben wij, Phidias Community Cooking, onszelf gesteld en zijn van mening dat we een einde moeten maken aan de traditionele werkwijze. We moeten ervoor zorgen dat de community meedenkt aan relevante vraagstukken en het beste idee boven tafel weet te krijgen. Door het organiseren van prijsvragen zorgen we ervoor dat ontwerpers hun visie over een bepaald vraagstuk kunnen tonen aan de rest van de wereld. Voor het vraagstuk ontstaan op deze manier verschillende ideeën en invalshoeken om het probleem aan te pakken. Iedereen krijgt de kans hun idee te tonen en wanneer het idee goed genoeg is, wellicht uit te mogen werken! Naast dat de ontwerpers hun visie laten zien, komen er allerlei concepten op tafel te liggen waarvan enkele concepten verwerkt kunnen worden in mogelijke vervolgstappen.

Phidias Community Cooking

3

IntroductieWat en hoe? Wat we doen? En wie we zijn? Phidias Community Cooking is een organisatie die verder kijkt dan alleen haar eigen idee voor een ruimtelijkvraagstuk! Wij gaan namelijk een stapje verder en proberen het beste idee van de wereld boven tafel te krijgen. Dit kunnen we niet alleen en we hebben daarvoor de “Community” nodig. Door middel van “Crowd-sourcing” geven mensen wereldwijd hun visie over een gebied en ontstaat er een tal aan nieuwe ideeën voor een vraagstuk. Door prijsvragen te organiseren geven we de community deze kans.

Door gebruik te maken van onze verschillende disciplines en ons netwerk is het mogelijk prijsvragen te organiseren. Het netwerk zorgt er namelijk voor dat we onze doelgroep bereiken en de juryleden kunnen werven met de juiste achtergrond. De diversiteit aan disciplines zorgt ervoor dat we zelf ook een oordeel kunnen geven over een prijsvraag en het probleem kunnen vertaling in een vraagstuk.

Waarom Cooking?Maar waarom in vredesnaam Community Cooking?! Dit is omdat ontwerpen te vergelijken is met koken. We maken nieuwe producten waarbij innovatie voorop staat. De truc is om een bestaand recept zo aan te passen dat er iets nieuws ontstaat. Door bepaalde ingrediënten te veranderen ontstaan er nieuwe producten die nog nooit eerder ervaren zijn. Daarvoor hebben we niet alleen onze eigen ingrediënten nodig maar ook ingrediënten van over de hele wereld. Alleen dan kunnen we het beste nieuwe recept boven tafel krijgen. Dit geldt ook voor ontwerpen. We gebruiken namelijk de kennis die we hebben en passen deze aan, om zo een ontwerp innovatief te maken. Hoe meer kennis we hebben over bepaalde vakgebieden/ingrediënten, des te beter het eindresultaat wordt. Het draait dus om integraliteit en creativiteit.

Meer dan een goed idee!

InhoudsopgaveIntroductie 2 Phidias Community Cooking 2 Achterliggende gedachte 2 Wat en hoe? 3 Waarom Cooking? 3

1. Set foot in Sittard 6 1.1 Vraagstuk & Voorwaarden 7 Vraagstuk 7 Voorwaarden 7 1.2 Uitvraag/resultaten 9 1.3 Jury beoordeling 11

2. Winnaars 15 2.1 1e prijswinnaar 15 2.2 2e prijswinnaar 17 2.3 2e prijswinnaar 19 2.4 3e prijswinnaar 21

3. Expositie & award ceremonie 23

4. Workshop 25

5. Conclusies & aanbevelingen 29 5.1 Prijsvraag 29 5.2 Expositie & awardceremonie 29 5.3 Workshop 29

6. Dankwoord 33

6

Set foot in Sittard

De prijsvraag kan op allerlei verschillende manieren ingevuld worden. Om toch wat houvast mee te geven hebben we bepaalde randvoorwaarden opgesteld. We verwachten dan ook dat de deelnemers zich aan deze voorwaarden houden en antwoord geven op de vragen die hieronder gesteld worden.

- Vanwege de leegstand waar Sittard mee te kampen heeft, zijn we op zoek naar een “visie over het centrum van Sittard”. Daarin dient antwoord gegeven te worden op de vragen: Hoe kan de leegstand aangepakt worden? Hoe komt dit eruit te zien? Daarbij kiezen de deelnemers of ze één of meerdere panden uitwerken.

- Een ander groot knelpunt in het centrum is de Rijksweg, die het centrum in tweeën splitst. Er zijn verschillende mogelijkheden om van de stad weer een geheel te maken. De vraag die we daarbij stellen is: Wat is de beste manier om van de stad weer een geheel te maken?

- Daarnaast speelt de identiteit van de stad een belangrijke rol. Het onderscheidt de stad van andere steden in Nederland. Het bezit van een historische binnenstad is een van de krachten waarom het centrum zo uniek is. Door de leegstand en de slechte verbinding wordt beleving van deze identiteit verzwakt. Dit kan ertoe leiden dat dit karakter steeds minder ervaren wordt, waardoor de stad zijn uniekheid verliest.

- Voor het plan is het van belang dat deze de juiste stappen van het ontwerpproces heeft doorlopen. Op deze manier worden de achterliggende ontwerpkeuzes duidelijk. Er zijn meerdere locaties die uitgewerkt kunnen worden, waarbij een ontwerp zal ontstaan. Welke locatie wordt uitgewerkt ligt bij deelnemers, zolang het plan maar onderscheidend, innovatief en toekomstbestendig is. 7

Vraagstuk & VoorwaardenEen stad blijft constant veranderen, dit is ook het geval bij Sittard, zo was het historische centrum voorheen een trekpleister maar loopt het bezoekersaantal op dit moment hard achteruit. Er is veel leegstand en het aantal autobezitters is toegenomen, waardoor wegen intensiever worden gebruikt. Deze veranderingen hebben allerlei gevolgen met zich meegebracht;

Een hoofdroute die steeds intensiever wordt gebruikt, splitst het historische centrum in tweeën. Daarnaast leveren de hoeveelheid leegstaande panden een negatieve bijdrage aan de binnenstad van Sittard. We zijn om deze redenen opzoek naar een aanpak voor het centrum. Ondanks de verschillende ontwikkelingen die gaande zijn, worden bovengenoemde problemen over het hoofd gezien. Een nieuwe aanpak voor het centrum is gewenst, waarbij conceptuele ideeën welkom zijn. Een uitwerking daarvan kan laten zien hoe het gebied zich mogelijk kan ontwikkelen.

Voorwaarden

Vraagstuk

8

9

Uitvraag / resultatenDe prijsvraag is gepubliceerd op de daarvoor bestemde websites, zoals websites die gerelateerd zijn aan architectuur, stedenbouw, ontwerp en prijsvragen. Via deze websites is de prijsvraag internationaal bekend geworden en hebben mensen van over de hele wereld zich ingeschreven voor de prijsvraag. Naast deze websites hebben we de prijsvraag ook op een nationale manier bekend gemaakt. Denk hierbij aan het aanschrijven van studenten via verschillende hogescholen en universiteiten.

De marketingactiviteiten hebben geresulteerd in 26 ingezonden panelen van studenten, architecten, stedenbouwkundige, bedrijven en particulieren afkomstig van over de hele wereld. Zo zijn er inschrijvingen ontvangen uit Italië, Denemarken, Amerika, Oekraïne, Japan, België en Nederland.

Als we alle inzendingen met elkaar vergelijken, zien we enorme diversiteit aan oplossingen. Cultuurverschillen en de diversiteit van nationaliteiten zorgen voor een compleet andere aanpak. Iedereen heeft de opdracht op zijn eigen manier weten in te vullen en de randvoorwaarden weten te verwerken in het plan. Ondanks de diversiteit wisten de ontwerpers een succesvol plan in te dienen met een oplossing voor het centrum van Sittard.

Al met al, kunnen we de conclusie trekken dat het uitschrijven van een prijsvraag een toegevoegde waarde kan zijn voor het zoeken naar de beste inzending voor het centrum.

10

11

Jury beoordelingOm alle inzendingen eerlijk te kunnen beoordelen is het van belang een goed team aan juryleden op te stellen. Verschillende expertises, achtergronden en belangen zorgen voor een grote diversiteit aan kennis. Deze kennis wordt gebruikt om te discussiëren over de ingezonden plannen en een oordeel uit te kunnen brengen. Hieronder hebben de juryleden van de prijsvraag “Set foot in Sittard” kort omschreven waar ze voor staan.

Iva König “Stedenbouwkundige” (IBA Parkstad): Het is belangrijk om, met respect, verbindingen te leggen tussen het oude bestaande en het nieuwe te maken. Interventies moeten passen in het stadsweefsel qua korrelgrootte en qua silhouet. Doorwaadbaarheid, openbare plinten en gemengde functies verzorgen vaak een wenselijke levendigheid. De menselijke schaal is daarbij altijd leidend. Ook de architectuur moet in eerste instantie de mens dienen, waarbij ruimtelijkheid, materiaalgebruik, lichtinval en detaillering essentieel zijn in de beleving daarvan.

Pascal Wauben “Stedenbouwkundige” & Thei Kitzen “programmamanager binnenstedelijke ontwikkeling” (Gemeente Sittard-Geleen):Het (na te streven) profiel van het centrum Sittard is: “Een (boven)regionaal Ontmoetingscentrum met een optimale mix van functies wonen, winkelen, werken, horeca, cultuur, onderwijs en recreatie” . Om dat te bereiken is er een visie met bijbehorend programma voor de komende tien jaren vastgesteld. Het programma omvat een groot aantal projecten en maatregelen, zowel fysiek als niet-fysiek. Bovendien is het voorzien van het nodige budget voor de uitvoering. Speerpunten zijn onder meer een versterking van het historische hart van het centrum, compacter maken van het kernwinkelgebied, aanpak leegstand en transformatie diverse straten en gebouwen (nieuwe functies), verbetering van sfeer en kwaliteit van de openbare ruimte, optimaliseren bereikbaarheid. Een vitaal en krachtig centrum is eveneens een belangrijk onderdeel van het economisch vestigingsklimaat binnen de gemeente/regio met ontwikkelingen als de Brightlands Chemelot Campus, VDL/Nedcar (automotive) en het Logistieke Knooppunt Holtum Noord.

Ron van den Heuvel “Stedenbouwkundig ontwerper” (Phidias): Een belangrijk element in het maken van een stedenbouwkundigontwerp is het gebruiken van verschillende schalen. Door verschillende schaalniveaus te gebruiken tijdens het ontwerpen zal je sneller ontwerpkeuzes kunnen maken en een verhaallijn kunnen opbouwen. Daarnaast zul je verschillende problemen tegen komen welke allemaal een eigen expertise vragen om tot een oplossing te komen. Gebruik de mensen om je heen en zorg ervoor dat de juiste personen met je mee kijken. Een goed ontwerp maak je namelijk niet alleen! Integraliteit op het gebied van kennis en schaalniveaus speelt een belangrijke rol!

12

13

Jury beoordelingNaast integraliteit kenmerkt een goed ontwerp zich doordat het zich onderscheid van anderen. Een ontwerp met een nieuwe manier van aanpakken, dat conceptueel anders is en klaar is voor de toekomst, heeft naar mijn mening een streepje voor! Dit betekent niet dat je de basisprincipes over wat we geleerd hebben moet weggooien, maar dat we deze principes nog eens goed moeten bestuderen om te komen tot nieuwe inzichten. Maak gebruik van het oude om iets nieuws te kunnen creëren.

Joop Petit “Architect/innovator” (Phidias): Sittard, mooie oude stad, stad met karakter.Meer dan 770 jaar geleden verkreeg Sittard reeds stadsrechten. En veel van die oude stad is nog steeds aanwezig. Met name door het voornamelijk onbebouwd laten van de vroegere schootsvelden manifesteert zich het oude stadshart aan haar omgeving in een oase van groen. Ooit verzorgde de “Rijksweg” de vitale verbinding met andere steden en dorpen, reden waarom deze Rijksweg langs het centrum scheert en Sittard fysiek aan de buren knoopt. De functie van de Rijksweg is tegenwoordig van een lagere orde. De latere railinfrastructuur ten Westen van de Rijksweg en de Autosnelweg A2 verzorgen nu deze functie. Daarmee is de benadering van de stad ook een heel andere geworden. In het gebied dat tussen de Rijksweg en de railinfrastructuur ligt, de voor het stadshart belangrijkste straat de Steenweg, die het station verbindt met het Stadshart. Nu het stadshart opnieuw moet worden uitgevonden omdat met name de winkel het alleenrecht op het verkrijgen van goederen definitief heeft verloren, is ook een visie op de verbindingen met het station alsmede de ontsluiting vanuit de A2 op zijn plaats. Een nieuw elan, een bijzondere plaats om te bezoeken en te ervaren. Een nieuw Sittard, dat is wat er moet ontstaan!

Een stedenbouwkundige opgave als deze vraagt uiteraard om verschillende stedenbouwkundig ontwerpers met ieder zijn eigen inzichten en persoonlijke betrokkenheid. Daarnaast gaat deze prijsvraag over nieuwe invullingen voor de leegstand waarbij de expertise van de programmamanager goed van pas komt. De architect/innovator houdt controle door verschillende schaalniveaus en deelt zijn expertise bij de uitwerkingen.

Het team bezit verschillende expertises zoals leeftijden en persoonlijke betrokkenheid. De jury heeft verschillende discussies gevoerd over welk plan het meest geschikt is voor het toekomstige centrum, wat heeft geresulteerd in 4 winnaars. Op de volgende pagina’s worden de winnaars gepresenteerd.

14

1e

15

Winnaars 1e prijswinnaarTeamnaam: Spicy

Het winkelgedrag van mensen is de laatste tijd flink veranderd, alles is tegenwoordig online te koop en mensen hoeven hun huis niet meer uit voor de dagelijkse benodigdheden. Dit fenomeen leidt tot het veranderen van de

winkels en het winkelgedrag van de mens.

In dit plan wordt er gereageerd op deze veranderingen en staan kleine winkeleenheden toe in het centrum van Sittard. Deze kleinere, creatieve winkels noemen we Breeding grounds. De karakteristieke/basis principes van het winkelprogramma in de Steenweg dienen een connectie te leggen met de kleine, innovatieve, lokale en

indien mogelijk artistieke entrepreneurs. Let op, we willen geen extra winkels toevoegen maar het oorspronke-lijke winkel idee radicaal veranderen. Om het mogelijk te maken voor de nieuwe entrepreneurs een innovatief concept op te zetten, willen we gebruik maken van het concept de marktkraam met de slogan “huur voor een

dag”!

De oude handelsroute, genaamd de Rijksweg, zal een nieuwe identiteit krijgen dat ervoor zorgt dat de twee stadsdelen weer bij elkaar horen. We voorzien geen groen park maar een actief terrein voor voetgangers, spor-ters, studenten en kinderen. In deze straat is de auto voortaan te gast! Met de herontdekking van de rijksweg zal Sittard geïdentificeerd worden als de stad van de sport. Hardloop faciliteiten worden in verbinding gebracht

met de bestaande paden op de oude stadswallen maar ook met omliggende dorpen. Daarnaast moet het mogelijk worden andere sportfaciliteiten te vestigen zoals skateparken en speeltuinen.

In de historische binnenstad zijn straten op een dusdanige manier met elkaar verbonden zodat men kan rond-dwalen in de binnenstad, de Steenweg is hier geen onderdeel van en valt buiten de structuur van de stad. De straat is niet meer dan een verbindingsroute van het station naar het centrum. Door de Steenweg te verbinden

met de nieuwe culturele route (Masterplan Zitterd ReviSited) kan men ook in deze straten ronddwalen.

Teamleden: Marc Benerink

Mitchel van OstaijenCharan Rozendaal

2e

172

2e prijswinnaar

Teamnaam: MelitaHet project wil Sittard als gespecialiseerde winkelstad voor de lokale bevolking en de toeristen terugbrengen. We stellen voor om het aantal gespecialiseerde winkels met de lokale bevolking als eigenaar te verhogen. Op deze manier kunnen de inwoners een sterke community vormen en zal de stad drukker bezocht worden door toeristen, die aangetrokken worden door de lokale producten afkomstig uit de omgeving van Sittard of de regio

Limburg.

Een grafische strip moet ervoor zorgen dat de bestaande en nieuwe lokale winkels met elkaar worden verbon-den. De ruimtes worden kleine publieke plaatsen voor ontspanning en vermaak. De strip loopt door de gehele

stad en verbindt het station met de markt door middel van een unieke identiteit. Sterker nog, de strip loopt zelfs tot in de leegstaande panden en zorgt voor activiteiten in de panden, wat functioneert als katalysator voor nieuwe ontwikkelingen. Door de leegstaande panden te verbinden met de strip komt de leegstand onder de aandacht te staan. En doordat de strip het gehele centrumgebied met elkaar verbindt, kunnen we de barrière

van de Rijksweg niet meer als barrière zien omdat de connectie met de stad wordt benadrukt.

OntwikkelstrategieA -> Onder de aandacht brengen (leegstaande winkelpanden)

B -> Urban (kleine straatinterventies)C -> Tijdelijk/Start-up (winkel)

D -> Verbinden (Verbindt de verschillende elementen van de stad met elkaar)

Al deze ontwikkelingen dienen plaats te vinden in een samenwerkingsverband tussen de lokale bevolking en de gemeente. Door de lokale bevolking te betrekken bij het proces en ze de gelegenheid te bieden een

kleine bijdrage te leveren, is het mogelijk de nieuwe ondernemers te helpen met het opstarten van een nieuwe onderneming. Een kleine bijdrage levert namelijk stadscentrum op wat goed functioneert en door de bevolking

is opgebouwd.

Teamleden:Prisca ArosioVittoria Rossi

2e

19

Teamnaam: KettingHuls

In het centrum van Sittard zijn geen verbeteringen te realiseren, sterker nog het centrum steekt ruimtelijk perfect in elkaar. De Steenweg daarentegen vormt geen onderdeel in dit perfecte model en valt buiten de grenzen van

het centrum. In onze beleving, kunnen we de Steenweg echter wel weer nieuw leven in blazen door gemo-toriseerd verkeer en fietsers weer toegang te geven tot de straat. Op deze manier wordt het namelijk weer

mogelijk om te wonen en te werken op de begane grond wat ten goede komt voor de leefbaarheid.

Het voorstel is om de Steenweg te ontwikkelen met dezelfde principes als de Putstaat en Paardestraat. Deze straten dienen als voorbeeld, omdat het gemotoriseerde verkeer toegang heeft tot de straat door middel van

een eenrichtingsweg. De straat is verfraaid door beplanting van bomen en zorgt voor een groen aanzicht waar fietsers gebruik van kunnen maken.

Door de brede winkelfronten is het op dit moment niet mogelijk de bovenliggende verdiepingen te bereiken, dit betekent dat niet alleen de winkels leegstaan maar ook de bovenliggende verdieping ongebruikt blijven. Het

stimuleren van werken en wonen op de begane grond zorgt voor leefbaarheid in de straat en voor ingebruikna-me van de verdiepingen. Zo ontstaat er en mix aan functies in de straat waarbij winkels, woningen en bedrijven

een plekje kunnen vinden.

De Steenweg is onderdeel van de wijk het Stationskwartier en maakt door middel van deze inpassing on-derdeel van deze wijk. Er ontstaat een uniek karakter in de wijk wat zich totaal onderscheid van het centrum.

Daarnaast vormt de Rijksweg geen barrière meer en functioneert het centrum daadwerkelijk als centrum.

Teamleden:Danielle Huls

Monica KettingBasia van RijtCayn Wilmsen

2e prijswinnaar

203e

213

3e prijswinnaar

Teamnaam: SGS associatiCitta slow (Italiaans voor de Slow city) is een beweging welke is gestart in Italië. De filosofie achter deze

beweging is ontstaan vanuit het slow food concept. Slow cities staan voor een hoge kwaliteit van leven op een gezonde manier. En dit terwijl er wordt gestreefd naar het behoud van de identiteit, menselijkheid, relatie met de

omgeving en connectie met de historie. Het draait allemaal om een duurzame manier van ontwikkelen.

1. Zoek naar de beste kennis vanuit het verleden welke de beste mogelijkheden bieden voor de toekomst.

2. Waarborg de lokale identiteit en vermeerder deze waarden (Kleding, lokaal voedsel, handgemaakte producties)

3. Plan de stad voor sterke communities en zorg voor een reactie op de grootschalige veranderingen vanuit het verleden.

4. Zorg voor de juiste connecties tussen gebruikers en verschillende locaties.

Waarom Slow?Sittard, zoals vele andere steden, heeft nadelige gevolgen ondervonden door de globalisering en grootschali-ge urbanisatie. Door de principes van de Slow city toe te passen, wordt Sittard weer ontwikkeld op een lokale

manier gebaseerd op wat de stad voor de grootschalige urbanisatie voorstelde. De stad heeft verschillende rijk-dommen in handen zoals zijn historie, cultuur en diverse lokale producten. Deze rijkdommen kunnen opnieuw

geïntroduceerd worden en dienen als inspiratie voor nieuwe ontwikkelingen. Daarnaast heeft de stad grote groenen structuren en een inwonersaantal van onder de 50.000, wat ervoor zorgt dat de stad voldoet aan om

de Slow city toe te passen.

Hoe? - 5 strategieën: Ons voorstel is om de 5 fysieke en psychische strategieën toe te passen op verschillende

schaalniveaus. Deze strategieën zullen de problemen in de stad oplossen en ervoor zorgen dat de stad zich opnieuw gaat ontwikkelen.

5 strategieën – Problemen oplossen – Stedelijke vernieuwing – Slow city

Teamleden:Luca AmendolaGianluca Geroli

Martina Benedetti

Barbara GattiKamilla Latypova

Marzia De Giovanni

Davide De ZorziGiacomo Geroli

Ayman Alanssary

22

23

Expositie & award ceremonieHet organiseren van de prijsvragen is uiteraard een belangrijke taak, maar om het vervolgens tot een concreet plan te ontwikkelen en draagvlak te creëren is een andere opgave, eentje die we niet moeten onderschatten. Want wat ga je doen zodra je al deze plannen hebt? Deze vraag is in samenwerking met de Gemeente Sittard-Geleen ingevuld door de prijsvraag naar een volgend niveau te tillen.

De eerste stap is draagvlak door middel van een expositie in het centrum van Sittard, waarbij we het mogelijk maken voor de gebruikers van het centrum om de plannen te komen bewonderen. Tijdens deze expositie is gebleken dat er veel belangstelling is voor de plannen. De hele dag door hebben belangstellende de expositie bezocht. Doordat verschillende partijen tegelijkertijd aanwezig waren gedurende de expositie, zijn er discussies en ontmoetingen ontstaan. Dit heeft vervolgens geleid tot nieuwe inzichten en wellicht nieuwe samenwerkingen. Daarnaast hebben we ontdekt dat gebruikers eigen meningen en ervaringen graag met ons willen delen nu er concrete plannen op tafel liggen. Er ontstaat dus draagvlak voor de plannen en het zet mensen aan het denken. Maar zijn de gebruikers het eens met het plan dat de eerste prijs heeft gewonnen?

Het kan in dit geval toeval zijn, maar het valt op dat veel mensen het eens zijn met de eerste prijs die is gevallen op de inzending van Team Spicy. Antwoorden zoals “een terechte winnaar!”, “Wat een leuk idee!” en “Dit zou een hele verbetering zijn” zijn vaak genoemd.

Om meer informatie over de winnende plannen te vergaren, hebben we voor geïnteresseerde ook een Award ceremonie georganiseerd. Een avond met veel informatie en nieuwe ontmoetingen hebben ervoor gezorgd dat de gebruikers van het centrum kennis konden maken met de winnaars. Deze award ceremonie vindt voor de eerste keer plaats en wij zijn van mening dat deze ceremonie als een succes kan worden gezien, wat zich kan ontwikkelen tot een mogelijke manier om draagvlak te creëren.

Er is gekozen om deze evenementen te organiseren in een leegstaand pand in de stad. Op deze manier proberen we de problematiek van de leegstand extra te benadrukken en maken we duidelijk dat er van alles mogelijk is zolang we maar blijven innoveren.

24

25

WorkshopZoals eerder is vermeld, zijn de oplossingen van de inzendingen erg divers, wat ervoor zorgt dat er veel mogelijk is. Daarom dienen we het plan van de winnaars als leidraad te pakken en de overige plannen nogmaals goed te bekijken. Wellicht zijn er ideeën te combineren om zo het oorspronkelijke plan te versterken. Vervolgens is er nog een concretiseringsslag nodig om tot een daadwerkelijk uitvoerbaar plan te komen.

De vervolgstappen zoals hierboven omschreven hebben we vertaald in een workshop met de prijswinnaars. Na een overnachting in Sittard, zijn alle prijswinnaars samen met de gemeente en Phidias Community Cooking samengekomen voor een inspirerende, creatieve en informatieve dag. Dit heeft ertoe geleid dat allerlei nieuwe ideeën boven tafel zijn gekomen. Ideeën ter versterking van het oorspronkelijke plan van de nummer één. Er zijn voornamelijk combinaties gezocht met de overige plannen. Hieronder beschrijven we wat we hebben gedaan en welke stappen we hebben doorlopen.

Start van de workshopIeder deelnemend team presenteert in het kort waar zijn inzending over gaat en hoe ze tot dit idee zijn gekomen. Na iedere presentatie is er kort de tijd om te discussiëren, ieder team heeft ten slotte een andere oplossing, dus zullen er veel vragen zijn betreffende de gemaakte keuzes. Een inspiratie ronde Nu de deelnemers elkaars keuzes begrijpen is het van belang meer inspiratie te verzamelen. De andere borden zijn geen winnaars maar wellicht bezitten ze goede elementen om te implementeren in de stad? Vandaar dat ook deze inzendingen worden meegenomen tijdens de workshop. De deelnemers zijn gevraagd om met 5 concrete ideeën te komen voor het centrum van Sittard. Daarbij mogen de ideeën afkomstig zijn van de andere panelen, maar mogen ze ook ter plekke verzonnen zijn.

5 concrete ideeënPer persoon zijn er vijf ideeën opgedaan tijdens de inspiratie ronde. Al deze ideeën hebben betrekking op het centrum van Sittard en zullen complementair zijn aan de inzending van de nummer 1 (Team Spicy). Door de ideeën te verzamelen op grote vellen papier krijgen we een duidelijk overzicht, daarnaast helpt een toelichting bij het begrijpen van de gedachtegang. Maar wat gaat er nu gebeuren met al deze concrete ideeën?

26

27

WorkshopDe beste ideeën, twee categorieën De volgende stap bestaat uit het kiezen van het beste idee, waarbij we als randvoorwaarden hebben gesteld dat het idee uitvoerbaar moet zijn op korte of lange termijn. Aan de hand van deze randvoorwaarden heeft iedereen drie gele en een rode post-it gekregen. Geel staat voor een fantastisch idee wat we direct kunnen starten. Rood staat voor een goed idee, wat zich door de jaren heen zal ontwikkelt maar niet direct zichtbaar is, een plan voor de lange termijn. Vervolgens mag iedere deelnemer de post-its opplakken bij het idee wat naar zijn mening het beste is. Zo wordt direct duidelijk welke ideeën de voorkeur hebben en overblijven. Dit zijn de ideeën die het beste scoren en waarmee we verder gaan in de volgende fase.

ConclusieEr zijn drie speerpunten te benoemen wat betreft nieuwe ontwikkelingen voor het centrum en wat aansluit bij de ideeën die zijn opgeschreven door de deelnemers:

1. Initiatieven vanuit de burgers promoten en faciliteren.2. Draagvlak en bewustzijn creëren bij de ondernemers en pandeigenaren in de stad.3. Sittard wil zich profileren als sportstad, dit imago dient doorgevoerd te worden in de gehele stad, zo ook het centrum.

Aan deze drie speerpunten zijn de verschillende gekozen ideeën te koppelen. Sommige ideeën gelden voornamelijk voor de korte termijn en andere zullen in een latere fase uitgevoerd kunnen worden. We hebben ervoor gekozen voornamelijk te kijken naar de plannen op korte termijn, om zo direct een verschil in het centrum te kunnen maken. Dit wil niet zeggen dat de lange termijn plannen niet van belang zijn, deze nemen we namelijk in het achterhoofd gedurende de uitwerking.

UitwerkingDe volgende stap is het uitwerken van deze speerpunten en daarbij de ideeën te integreren tot een geheel. Er is gekozen om drie groepen te vormen, waarbij iedere groep een eigen speerpunt uitwerkt tot een concreet plan. Hierbij is het van belang te kijken naar de mogelijkheden om de plannen te realiseren, de tijdsduur, de kosten en andere facetten die ervoor zorgen het plan van de grond te krijgen.

28

recommendations

29

Conclusies & AanbevelingenPrijsvragenDe prijsvraag voor deze wedstrijd heeft overduidelijk zijn vruchten afgeworpen. Er zijn vele inschrijvingen gekomen, wat op zijn beurt heeft geleid tot een grote diversiteit aan plannen. Het is om deze reden zeker het overwegen waard om voor toekomstige vraagstukken een prijsvraag uit te schrijven. Als we terugkijken naar ons doel om het beste idee van de wereld boven de tafel te krijgen, kunnen we de conclusie trekken dat dit doel is bereikt. Nationale en internationale publiciteit heeft ervoor gezorgd dat iedere ontwerper, met een goed idee, zich kon inschrijven voor de prijsvraag. Al deze ideeën hebben we verzameld en het beste idee is verkozen als winnaar. Uiteraard zien wij voor de toekomst het aantal deelnemers groeien, wat betekent dat we nog meer inzendingen ontvangen. Dus mocht je voor een vraagstuk het beste idee willen in plaats van maar één idee (van een bepaalde ontwerper)? Dan zijn wij de juiste partij om verschillende ideeën te verzamelen en de beste te selecteren.

Onze aanbeveling is om voor toekomstige ruimtelijke vraagstukken (stedenbouw, architectuur en interieur) een prijsvraag uit te schrijven en het beste idee van de wereld te verkrijgen. Op deze manier ontvangt een opdrachtgever een groot scala aan plannen, welke allemaal voldoen aan de wensen/randvoorwaarden. Wie wil er nu niet het beste idee kunnen kiezen uit vele goede ideeën met allemaal een eigen invulling voor een bepaald vraagstuk?

Expositie & ceremonieDe expositie en award ceremonie hebben ook een bijdrage geleverd aan het gehele proces. Deze evenementen hebben reuring gecreëerd en interesse gewekt bij de gebruiker van de stad. Wellicht kan deze manier van bekendmaking een bijdrage leveren aan het draagvlak voor toekomstige plannen. Sterker nog, uit de reacties van de gebruikers blijkt daadwerkelijk interesse te zijn om de plannen tot een hoger niveau te tillen.

Het organiseren van deze evenementen kan een enorme bijdrage leveren aan het realiseren van diverse plannen. Gebruikers voelen zich betrokken en gaan met elkaar in discussie, op deze manier ontstaat er draagvlak en heeft een plan meer kans op slagen.

WorkshopTijdens de workshop zijn drie speerpunten ontdekt welke van belang zijn voor de ontwikkeling van het centrum. Deze speerpunten zijn de leidraad geweest voor de eindfase van de workshop, waarbij we concrete plannen hebben opgesteld om het centrum van Sittard op te waarderen. De aanbevelingen afkomstig van de workshop worden op de volgende pagina’s omschreven.

1. Nieuwe invullingen voor leegstand (Steenweg) stimuleren en mogelijk maken.Hierbij zijn we uitgegaan van het creëren van een studentenhuiskamer, waarbij we studenten faciliteren en stimuleren tijdens de opleiding die ze volgen. De nieuwe vestiging van een hogeschool in de Ligne, bestaande scholen in de omgeving en het station leveren een enorme bijdrage aan het plan van de studentenstudeerhuiskamer. Door deze te vestigen op de steenweg ontstaat er reuring en dynamiek in de straat, dat op zijn manier weer een bijdrage levert aan de leefbaarheid. Het idee achter de studentenhuiskamer is het samen komen van de studenten om te ontmoeten, discussiëren, kennis te delen, te recreëren en ideeën uit te wisselen. Daarnaast ontstaat er een verbinding met de stad doordat ze een eigen plek kunnen creëren en zich persoonlijk betrokken voelen. Een ander doel wat we kunnen bereiken door middel van de studentenhuiskamer is het creëren van entrepreneurs. Dit kan bijvoorbeeld door het samen brengen van ondernemers en studenten en het organiseren van lezingen- en inspiratieavonden. Op deze manier worden studenten gestimuleerd een eigen onderneming te beginnen. De studentenhuiskamer wordt een broedplaats voor jonge entrepreneurs en geïnteresseerde in de stad. De rol van de gemeente bestaat uit het faciliteren van de studentenhuiskamer, het faciliteren van de jonge entrepreneurs en ze de mogelijkheid te geven een onderneming te starten (bestemmingsplan technisch).

2. Draagvlak en interesse creëren bij de ondernemers en pandeigenaren in de stad.Dit speerpunt heeft alles te maken met het bewust zijn van de leegstand en het creëren van draagvlak voor nieuwe initiatieven, maar hoe creëer je dit bij ondernemers en pandeigenaren? Als eerste zijn we opzoek gegaan naar gemeenschappelijke interesses, om op die manier alle partijen bij elkaar te krijgen. Een van de dingen die iedereen dagelijks doet, is het consumeren van eten. Er zijn vele verschillende smaken en vormen, maar iedereen eet! Het organiseren van kookworkshops lijkt de perfecte uitvalsbasis om iedereen bij elkaar te krijgen. Dit wil niet zeggen dat de ondernemers en pandeigenaren per se zelf moeten koken, maar dat we deze personen bij elkaar aan tafel zetten en de problematiek van de stad kunnen aankaarten.

Om de problematiek duidelijk te maken, gaan we niet zelf het probleem op tafel leggen. Om draagvlak te kunnen creëren is het van belang dat de desbetreffende partijen zelf het probleem inzien. Om dit te kunnen stimuleren is het de bedoeling verschillende sprekers uit te nodigen welke met een vernieuwend concept zijn begonnen in een vergelijkbare stad. Daarnaast is het een goed idee dat de workshop plaats vindt in een of meerdere (walking diner) leegstaande panden. Op deze manier creëer je nog meer bewustzijn van de problematiek.

Afhankelijk van de grote en de organisatie kan dit evenement direct zijn vruchten afwerpen, of dienen we dit evenement een paar keer te organiseren. Zodra mensen geïnspireerd raken en zich bewust zijn van het probleem, kunnen er vervolg stappen worden genomen. Daarbij is het van belang dat nieuwe entrepreneurs, studenten en scholen worden gekoppeld aan de pandeigenaren en dat de gemeente het mogelijk maakt voor de huidige- en nieuwe ondernemers om een pand om te vormen naar de nieuwe functie.

De koppeling met nieuwe entrepreneurs en studenten kan plaats vinden in het bovengenoemde speerpunt “de Studentenhuiskamer”/ ”Broedplaats”.

31

Wat is de rol van de Gemeente Sittard-Geleen? De gemeente heeft voornamelijk een faciliterende rol in het mogelijk maken van nieuwe initiatieven. Als eerste dienen we draagvlak te creëren waarbij de gemeente op de hoogte is van het evenement, maar verder zijn handen terugtrekt (de gebruikers moeten de problematiek zelf ondervinden en accepteren).

Zodra er draagvlak is gecreëerd, komen we automatisch terecht bij de gemeente. Voor het uitvoeren van innovatieve ideeën dient het bestemmingsplan gewijzigd te worden en dienen vergunningen verleend te worden. Zorg ervoor dat de ideeën uitgevoerd kunnen worden, zodat de leegstand langzaam verdwijnt. Uiteraard dienen de plannen goed bekeken te worden voordat deze worden geaccepteerd, waarbij innovatie de ruimte krijgt zich te ontwikkelen.

3. Sittard wil zich profileren als sportstad, dit imago dient doorgevoerd te worden in de gehele stad, zo ook het centrum.Sittard heeft het voornemen zich te profileren als sportstad. Verschillende sportclubs van hoog niveau, de Sportzone, Fortuna Sittard en Sports & TalentPark Watersley zorgen ervoor dat de stad een aardig eind op weg is. Toch is van deze sportbeleving niets te merken in het centrum en zijn directe omgeving. Om het sportieve karakter beter leefbaar te maken in de kern van de stad wordt voorgesteld dit karakter door te trekken in het centrum. Dit kan op verschillende manieren plaatsvinden. Denk bijvoorbeeld aan verschillende sportieve routes in en rondom de stad. Waarbij het centrum dient als rustpunt, verkooppunt en motivatiepunt. Door sport te koppelen aan het centrum ontstaat er een unieke beleving in het centrum, die de identiteit van Sittard als sportstad benadrukt. Als je namelijk een sportproduct in de stad koopt, is het mogelijk deze direct te testen in de omgeving. Een hardloopbaan langs een sportzaak zou dus helemaal geen gek idee zijn. Wat betreft de locatie, is het meest aannemelijk deze te koppelen aan de groene zone (schootsvelden) rondom het centrum. Deze verlenen zich perfect om sport te faciliteren. En mocht je klaar zijn met sporten op deze schootsvelden of een korte pauze willen, dan kun je gebruik maken van de stad als rustpunt om een bakje koffie drinken en een gezonde salade te eten in een nieuwe healthy foodbar.

Sport stimuleert dus niet alleen de beleving en identiteit van de stad, maar stimuleert ook nieuwe entrepreneurs om diverse zaken te starten in de leegstaande panden. Alles wat met sport te maken heeft kan zich koppelen aan de nieuwe beleving van de stad.

Om het centrum te koppelen aan de sportidentiteit praten we echter wel over een lange termijn ontwikkeling. We praten dan over opeenvolgende ontwikkelingen die zich steeds verder uitbreiden en nieuwe ontwikkelingen stimuleren. Daarvoor is het van belang dat de Gemeente deze ontwikkelingen stimuleert en wellicht een aanzet doen voor een sportroute door de schootsvelden.

32

33

DankwoordDe periode en procedure van de prijsvraag “Set foot in Sittard” hebben we als interessant en leerzaam ervaren. We zijn veel te weten gekomen over de organisatie, invloed en gevolgen van een prijsvraag. De organisatie hiervan hebben we echter niet alleen gedaan en daarom willen we graag de betrokken partijen bedanken voor de waardevolle input.

Het beoordelen van alle inzending was een flinke klus en zonder de juryleden was dit niet gelukt. Zonder de expertises die zei met zich mee hebben gebracht, zou het niet mogelijk zijn te discussiëren over de inzendingen. Graag willen we de juryleden bedanken voor hun inzet om tot een uiteindelijke winnaar te komen. Daarnaast willen we de Gemeente Sittard-Geleen bedanken voor de mogelijkheid om de prijsvraag tot een hoger niveau te tillen. Dankzij de Gemeente was het mogelijk de expositie, award ceremonie en workshop te organiseren. Dit heeft vervolgens weer geleid tot aanbevelingen voor het centrum, waar zei in de toekomst over na kunnen denken.

Wij hebben de prijsvraag “Set foot in Sittard” als een groot succes ervaren en kijken uit naar verdere nauwe samenwerkingen.

34

Gemeente Sittard-GeleenHub Dassenplein 1 6130 AA SittardThe Netherlandswww.sittard-geleen.nl

Phidias Community CookingRijksweg Zuid 27

6131 AL SittardThe Netherlands

www.phidias-cooking.pro