Samen aan het werk in sessie 4Focus op ontwerp/ontwikkeling

Ilya Zitter Versie 17 Februari 2014

OpeningProgramma: beroepsproces en beroepsproduct

Module Onderwijs Ontwerpen

Iteratief (her)ontwerpen van een leeromgeving (5 ECTS of veelvoud) voor eigen onderwijspraktijk centraal

In sessies 1, 3, 5 en 7 middels Leren op de werkplek/Zelfstudie ondersteund met HUbl

In sessies 2, 4 en 6 face-to-face Sessie 2 - kennismaken met ontwerpproces + focus op

analyse: simulatie hele ontwerpproces; analyseren van een goed voorbeeld, competentiegericht onderwijs in het hbo, gelaagdheid van een leeromgeving

Sessie 4 - focus ontwerp/ontwikkeling: uiteenrafelen van een leeromgeving, concept ‘blended learning’

Sessie 6 - focus evaluatie (kwaliteit leeromgeving): praktijkgericht onderzoek inbouwen en formatief evalueren in vorm van peer-reviewen met 3 kaders

Eindopdracht

Ontwerp leeromgeving, inclusief de keuzes voor het te ontwikkelen papieren/digitale materiaal: ontwerp van leeromgeving met een omvang van 5 ECTS (of een veelvoud hiervan), in vorm van een ‘Blokboek’ of ‘Studentenhandleiding’ of ‘Modulewijzer’, ofwel: het onderwijsmateriaal zoals dat voor studenten wordt gemaakt bij de betreffende opleiding ca. 50%

Flankerende rapportage bij het ontwerp ca. 50%: Analyse: rapportage uitgevoerde analyse Onderbouwing van ontwerp/ontwikkeling Evaluatie: rapportage uitgevoerde formatieve evaluaties Ontwerpproces: logboek van uitgevoerde ontwerpactiviteiten

Analyse compleet?

Probleemanalyse/Contextanalyse/Behoefteanalyse/Analyse kennisbasis. Bijvoorbeeld volgende bronnen:Onderwijsbeleid: landelijk, HU, opleidingBeroepsprofiel: landelijk, opleidingBody of Knowledge (BoK’s): landelijk, opleidingBeroepenveld: beroepenveldcommissie; interviewsDoelgroep/Student: beschrijven, studentevaluaties, interviewsCurriculumontwerpen, Casco, formats, collega’sErvaringskennis: ‘Best practices’, collega’sAccreditatieproces: interne audit-rapport; externe NVAO-rapportToekomst: toekomstvisie, scenario’s, trendrapporten

Ontwerpproces: logboek compleet?

Overzicht van uitgevoerde ontwerpactiviteiten Breng hier structuur in aan, bijvoorbeeld m.b.v. STAR, beschrijf

helder en scherp: Situatie: o.a. aanleiding, wat gebeurde er, wie waren erbij) Taak waar je mee bezig was: m.n. Wat wilde je bereiken?

Wat vond je dat er moest gebeuren? Acties die je hebt ondernomen: o.a. hoe pakte je het aan Resultaat ervan: m.n. wat kwam eruit, hoe liep het af. Reflecteer hierop: m.n. Was je tevreden met de resultaten?

Wat is de essentie van wat je geleerd hebt? Wat zou je de volgende keer eventueel anders doen?

Het gaat hierbij om inhoudelijke en feitelijke informatie (niet om een diepgravend reflecteren op je gevoelens)

Programma

9:30 – 10:30Kort dag doornemenKennisintermezzo: Uiteenrafelen ontwerp (incl. onderwijsmodellen en activerende werkvormen)

10:30 – 12:00Aan het werk: start individueel en daarna in duo’s of klein groepjePlenair met elkaar delen als ‘critical friends’

12:00 – 13:00Samen lunchen

Programma

13:00 – 14:00Kennisintermezzo: Blended learning

14:00 – 15:30Aan het werk: start individueel en daarna in duo’s of klein groepjePlenair met elkaar delen als ‘critical friends’

15:30 – 16:30Kennisintermezzo: introduceren evaluatiemethodenTerugblikken en vooruit kijken

Het juiste antwoord bestaat niet…Professionaliseringstraject ≠ Adviestraject

Leren werken aan eigen leeromgeving vanuit een ontwerpperspectief

Instrumenten en hulpmiddelen aanreiken om mee te kunnen ontwerpen

Achterliggende kennis aanbieden Leren om het impliciete ontwerpproces

expliciet te maken

UiteenrafelenKennisintermezzo – Aan welke knoppen kan ik draaien in beroepsgericht leeromgeving? Uit welke generieke bouwstenen bestaat een leeromgeving? Hoe kan ik onderwijsmodellen leren uiteen te rafelen?

Model ontwerpen beroepsgerichte leeromgevingen

(Zitter, Kinkhorst, Simons & Ten Cate, 2009; Zitter, 2010; Zitter, De Bruijn, Simons & Ten Cate, 2010; Zitter e.a., 2011; Zitter e.a., 2012;. Zitter & Hoeve, 2012; Zitter & Hoeve, 2013).

Gelaagd curriculum

Leertheorie

Leertheorie

Twee soorten leerprocessen, klassieker uit de leertheorie: Sfard, A. (1998). On two metaphors for learning and the dangers of choosing just one. Educational researcher, 27(2), 4-13.

Acquisitie Participatie

Twee soorten contexten waarin leerprocessen plaats vinden - geconstrueerd-realistisch:

Mate van sturing Mate van authenticiteit (‘situatedness’)

Animatie hybride leeromgeving

Achterliggende kennis aanbieden

Opdrachten en simulaties

Praktijkkennis expliciteren

Leren tijdens werken

Hoofdvormen

CollegePresentatie + discussieKennis intermezzoOnline filmpjeZelfstudieKennisintermezzoLiteratuuronderzoek

Kennis betekenisvol maken

Samen systematisch praktijkprobleem oplossenDenkproces ervaren professional doorlopenGastdocent uit de beroepspraktijk uitnodigen´Story telling´Reflecteren op probleem uit praktijk/stageVideo-feedback organiserenHardop denken en voordoenWerkplek-coachen

Ervaringskennis beroepspraktijk inbrengen

Authentieke opdrachtenInterne opdrachtgever inzettenProjectonderwijsSimulatie met acteur/cliënt/patiëntSimulatie met technologieChecklists/Stappenplannen

Beroepspraktijk didactiseren

Schaduwen ervaren professionalsJunioren/senioren samen laten werkenJob-rotationMeer tijd geven voor uitvoering werkBewust experimenteren met nieuw gedragMultiprofessionele (project)teamsSystematische werkoverdracht

Verbindingen maken met beroepspraktijk

Leer/werkvormen

4C/IDhttp://www.slideshare.net/wrubens/ontwikkelen-van-praktijkgerichte-opleidingen-cv-iDeze presentatie is gemaakt door Liesbeth Kester, Celstec (Open Universiteit).

4C/ID

Leertaken geordend van veel naar weinig ondersteuning

Ondersteundende informatie

Procedurele informatie (JIT en Fading)

Deeltaakoefening

Leerlijnenmodel De Bie et al.

Leerlijnenmodel De Bie et al.

Conceptuele leerlijn

Vaardighedenleerlijn

Integrale leerlijn

Reflectieve leerlijn

Studieloopbaanbegeleiding

Vier bouwstenen

Rollen: Wie zijn er actief in leeromgeving?Docenten, beroepspraktijk en studenten‘Harkje’, Teamrollen, Onderwijsrollen

Ruimtes: Waar wordt geleerd?Intra/extramuraal, binnenschools, beroepspraktijk, simulatiepraktijk, thuis, HUbl, Social media

Artefacten: Waarmee wordt geleerd?Tastbaar onderwijsmateriaal en professioneel gereedschap, inclusief software

Tijd: Wanneer wordt geleerd?Beschikbare tijd, tempo en plannen, de volgorde in de tijd, parallel, pauzeren, versnellen, vertragen, onderbreken, minder dan/meer dan/zelfde als in de beroepspraktijk

Welke knoppen? Welke bouwstenen?

Leerprocessen: acquisitie-participatie Voldoende aandacht voor zowel

kennis/vaardigheden als voor beroepsidentiteit? Is er balans tussen conceptualiseren (abstracte

kennis) en contextualiseren (kennis toepassen)? Type context: geconstrueerd-realistisch

Is het mogelijk om traploos te schakelen tussen sturing en zelfsturing?

Wordt er geleerd in veilige, gesimuleerde situaties en in levensechte situaties?

Kunnen de verschillende leer/werksituaties met elkaar worden verbonden en verweven?

Aan het werkIn duo’s of klein groepje verder werken aan (her)ontwerpen van de eigen leeromgeving

Werken aan (her)ontwerpen eigen leeromgeving

Start individueel: Karakteriseer kort & krachtig de strategische laag Maak nu de stap naar de vormgeving

(ontwerp/ontwikkeling) Rafel het ontwerp van je (beoogde) leeromgeving

uiteen op een A3: op voorkant in de vier kwadranten en op achterkant m.b.v. de vier perspectieven/bouwstenen

Ga hiermee aan het werk in een duo of klein groepje Plenair met elkaar delen als ‘critical friends’

Onderbouwing ontwerp/ontwikkeling compleet?

Ontwerpeisen vanuit analyse Vergelijking tussen oude en nieuwe ontwerp Hoofdmoot wordt gevormd door: onderwijskundige

c.q. theoretische onderbouwing met literatuur literatuurlijst of eigen literatuur (met vergelijkbaar niveau), in elk geval aandacht voor:

Competentiegericht onderwijs (in brede zin) Strategisch: leerprocessen, onderwijsvisie,

onderwijsmodel, onderwijsconcept Tactisch: didactisch model/didactisch concept Operationeel: toelichten gemaakte keuzes voor de

leer/werkvormen

Samen lunchen12:30 – 13:30

Blended learningKennisintermezzo: Hoe kan ik tegen blended learning aankijken?

Definitie beleidsteam LLL

“Blended learning is een onderwijsconcept gericht op professionals dat gebaseerd is op een combinatie van e-learing, afstandsleren en klassikaal onderwijs” (LLL, 2013).

Werkdefinitie blended learning

Blended learning is een combinatie van verschillende vormen van leren binnen een formeel lesprogramma, waarbij in ieder geval: een deel van de onderwijsinterventies online plaatsvindt door het brengen van inhoud en instructie, waarbij de student voor een deel de controle heeft over tijd, plaats, leerweg of –snelheideen deel van de onderwijsinterventies interactie met medestudenten of medeleerlingen inhoudeneen deel van de onderwijsinterventies plaatsvindt onder supervisie van een docent in een klas- of collegelokaal (extra- en intramuraal)(Van den Boogaart, juli 2013 - Onderzoekslijn Academieteam)

Intern beleidsdocument FE

“Blended learning is geen doel op zich, maar een didactisch concept waarin werkplekleren en contactonderwijs verbonden zijn en ondersteund worden door technologie (afstandsleren).Veelal wordt Blended learning gedefinieerd als samenhangend onderwijs op basis van contactonderwijs en online onderwijs. De uitgebreidere definitie die onze hogeschool hanteert is van strategisch belang, omdat het leren op de werkplek, een essentieel onderdeel van Leven Lang Leren, integraal deel uitmaakt van het didactisch concept van Blended learning.”

Definitie leeromgeving

“Een leeromgeving bestaat uit de fysieke en digitale omgeving waarin lerenden actief zijn, inclusief alle instrumenten, documenten en andere artefacten die te vinden zijn in die omgeving. Naast de fysieke en digitale omgevingomvat een leeromgeving de sociaal-culturele context voor de bedoelde activiteiten.”(Goodyear, 2001 in Zitter, Kinkhorst, Simons & Ten Cate, 2009; Zitter, 2010; Zitter, De Bruijn, Simons & Ten Cate, 2010; Zitter e.a., 2011; Zitter e.a., 2012;. Zitter & Hoeve, 2012; Zitter & Hoeve, 2013)

Blended

Online simulatiesOnline casus-materiaal‘Computer-supported Collaborative Learning’ (CSCL)Online projectmateriaal

Flipping the classroomOnline studiemateriaalOnline inhoudelijke discussies‘Massive Open Online Course’ (MOOC)ChatsessieMobile apps voor JIT kennis

Video-interactie begeleiding (online)Peer-support via Social media, bv. Toolkit Netwerkleren app LOOK, Facebook in onderwijsApp voor vasthouden werksituaties + reflectieOnline Communities of Practice, bv. leraar24.nlDigitaal portfolio

Oortje in (voor live meeluisteren/coaching)Layar voor JIT-instructies demo gevenQ-codes voor JIT-kennis/info

Layar bij Middelbare Horeca

School ‘s Hertogenbosch

Facebook: Middelbare Horeca School

Website: http://www.kw1c.nl/afdeling/805/middelbare-horeca-school

QR-code ambulance

Door docent van de FG Deelnemer van groep januari 2014 Module

Onderwijs Ontwerpen Naar aanleiding van voorbeeld Layar

http://youtu.be/UnhiLDVkRMo

Aan het werkIn duo’s of klein groepje verder werken aan (her)ontwerpen van de eigen leeromgeving

Werken aan (her)ontwerpen eigen leeromgeving

Individueel: Werk verder aan de vormgeving

(ontwerp/ontwikkeling) Rafel je het ontwerp van je (beoogde)

leeromgeving uiteen op een A3 vanuit perspectief van ‘blended’

Ga hiermee aan het werk in een duo of klein groepje

Plenair met elkaar delen als ‘critical friends’

Kwaliteit leeromgevingKennisintermezzo: kwaliteitscriteria en verschillende vormen van formatief evalueren

Ontwerp/ontwikkelde leeromgeving moet voldoen aan kwaliteitscriteria

Generieke kwaliteitscriteria Wettelijke criteria HU-specifiek Opleidingsspecifiek

Generieke kwaliteitscriteria Relevantie Het leerplan voorziet in behoeften en berust op

valide inzichten Consistentie Het leerplan zit logisch en samenhangend in

elkaar Bruikbaarheid

Verwachte: De inschatting is dat het leerplan praktisch uitvoerbaar is in de situatie waarvoor het is bedoeld

Werkelijke: Het leerplan blijkt praktisch uitvoerbaar in de situatie waarvoor het is bedoeld

Effectiviteit Verwachte: De inschatting is dat werken met het leerplan

leidt tot de gewenste resultaten Werkelijke: Werken met het leerplan blijkt te leiden tot de

gewenste resultaten

(Thijs & Van den Akker, 2009)

Kwaliteit door het ontwerpproces

Uitgebreid vooronderzoek aan het begin van het traject op basis waarvan een heldere grondslag wordt ontwikkeld voor ontwerpkeuzes:

analyse van de gebruikspraktijk (context- en behoeftenanalyse)

verkenning van de kennisbasis (literatuurstudie en expertbevraging).

Frequente formatieve evaluatie tijdens het proces gericht op het bepalen van de kwaliteit van tussenproducten en het genereren van verbeteringsvoorstellen

(Thijs & Van den Akker, 2009)

Vormen van formatieve evaluatie

screening: ontwikkelteam vergelijkt ontwikkelde materiaal met checklist gewenste kenmerken

focusgroep: respondenten (bijvoorbeeld vakexperts, docenten) geven reactie op ontwerp a.h.v. richtlijn met punten waarop het ontwerpteam commentaar en suggesties wenst

walkthrough: respondent(en) doorlopen samen met ontwikkelaar(s) het ontwerp

micro-evaluatie: kleine groep gebruikers gebruikt gedeelte van ontwikkelde materiaal buiten de normale praktijksituatie

try-out: gebruikers zetten de ontwikkelde materialen binnen de beoogde praktijksituatie in

(Thijs & Van den Akker, 2009)

Terug & vooruitDe dag afsluiten – samen terugblikken naar de sessies die zijn afgelopen en vooruit kijken naar de sessies die gaan komen

Terugblikken en vooruit kijken

Blik terug: Hoe verliep het met leren op de

werkplek/zelfstudie met HUbl? Hoe verliep de face-to-face sessie? Verliepen deze volgens verwachting?

Kijk vooruit: Hoe ga je leren op de werkplek/zelfstudie met

HUbl nu aanpakken? Welke verwachtingen heb je over derde en laatste

face-to-face sessie?

Succes!Tot ziens op HUbl en bij de derde en laatste face-to-face bijeenkomst (sessie 6)