Samen aan het werk in sessie 2

Ilya ZitterVersie 18 december 2013

Programma

9:30 – 10:00Korte kennismakingVragen & antwoorden over module

10:00 – 12:00Oefenen met hele ontwerpproces: simulatieKennisintermezzo: het proces van ontwerpen

12:00 – 12:30Peer-review herontwerpen deel 1

12:30 – 13:30Samen lunchen

Programma

13:30 – 14:00Peer-review herontwerpen deel 2

14:00 – 14:30Kennisintermezzo: Competentiegericht onderwijs ontwerpen

14:30 – 16:00Samen aan de slag met ontwerpproces

16:00 – 16:30Terugblikken en vooruit kijken

Voorstellen

Kerndocent module OO Naam: Ilya Zitter Faculteit: Faculteit Educatie Onderdeel: Lectoraat Beroepsonderwijs (2 dagen) en

uitgeleend aan Expertisecentrum Docent hbo (1 dag) Daarnaast: Kerndocent Master Leren & Innoveren

Stoas Vilentum (1,5 dag) Beroepsdomein/Vakgebied: Onderwijskunde,

Praktijkgericht onderzoek naar het Ontwerpen van beroepsgerichte leeromgevingen - promotieonderzoek bij hbo en Expertisecentrum Beroepsonderwijs bij mbo, daarvoor Adviseur ICT en organisatieverandering

Wat voor onderwijs wil je beter leren ontwerpen?

Hybride leeromgevingen: verweven van leren en werken

Wie zijn jullie? Naam? Faculteit? Onderdeel? Daarnaast? Beroepsdomein/Vakgebied? Wat voor onderwijs wil je beter leren

ontwerpen?

Vragen & antwoorden moduleOp interactieve manier de module door

Vragen en antwoorden

Is opzet module duidelijk? Is de eindopdracht helder? Hoe zit HUbl in elkaar? Willen jullie meer weten over achterliggende

model? Waarover willen jullie meer horen?

Opzet module

Sessie Inhoud1 Leren op de

werkplek/Zelfstudie ondersteund met HUbl

Herontwerpen van een bestaande leeromgeving van collega/collega's.

2 Face-to-face Peer-reviewen van de herontwerpen Opstarten (her)ontwerpen een eigen leeromgeving (iteratie 1)

3 Leren op de werkplek/Zelfstudie ondersteund met HUbl

(Her)ontwerpen van de eigen leeromgeving (iteratie 2)

4 Face-to-face (Her)ontwerpen van de eigen leeromgeving (iteratie 3)

5 Leren op de werkplek/Zelfstudie ondersteund met HUbl

(Her)ontwerpen van de eigen leeromgeving (iteratie 4)

6 Face-to-face Peer-reviewen van de (her)ontwerpen (iteratie 5)

7 Leren op de werkplek/Zelfstudie ondersteund met HUbl

(Her)ontwerp van de eigen leeromgeving definitief maken (iteratie 6)

Eindopdracht

Analyse: analyserapport Ontwerp leeromgeving, inclusief de keuzes

voor het te ontwikkelen papieren/digitale materiaal: ontwerpdocument

Evaluatie: evaluatierapport Ontwerpproces: logboek

Achterliggende model

(Zitter, Kinkhorst, Simons & Ten Cate, 2009; Zitter, 2010; Zitter, De Bruijn, Simons & Ten Cate, 2010; Zitter e.a., 2011; Zitter e.a., 2012;. Zitter & Hoeve, 2012; Zitter & Hoeve, 2013).

SimulatieHet hele ontwerpproces een keer samen ervaren op speelse wijze

Hele ontwerpproces ervaren in een simulatie

Doel: ontwerpstappen doorlopen, met elkaar leren praten over ontwerpen, inhoud even los leren laten, grens ontdekken ontwerpen vs gedrag uitlokken en creativiteit (her)ontdekken

Kies één ontwerpprincipe Ontwerp in klein groepje een object volgens dit

ontwerpprincipe Maak 1 flipover met in elk geval aandacht voor

analyse, ontwerp, ontwikkeling en evaluatie Presenteer ontwerp met onderbouwing in ‘elevator-

pitch-stijl’

Proces van ontwerpenKennisintermezzo – Starten met loslaten inhoud en gevoel krijgen voor het ontwerpproces

Aard van het proces

Ontwerpstappen

Van den Akker, J. & Thijs, (2009)

Iteratie?

Een iteratie is het doorlopen van de ontwerpstappen analyse, ontwerpen, ontwikkelen & evaluatie. Waarbij de generieke ontwerpactiviteiten worden uitgevoerd: zoeken naar grenzen, in interactie met omgeving, onderbouwen vanuit theorie/prakijk en het ontwerpproces expliciet maken (Van den Akker, J. & Thijs, 2009)

Ontwerpstappen-1

Analyse: analyseren bestaande situatie en formuleren beoogde vernieuwing/verbetering

Probleemanalyse Contextanalyse Behoefteanalyse Analyse van de kennisbasis

Ontwerprichtlijnen of ontwerpeisen waaraan resultaat moet voldoen

Basis voor ontwerpen

Ontwerpstappen-2

Ontwerpeisen in cyclisch proces van ontwikkeling, implementatie en evaluatie uitgewerkt, beproefd en aangescherpt tot relevant en bruikbaar resultaat

Evaluatie speelt daarin een cruciale rol: werpt licht op wensen en mogelijkheden van

gebruikers en hun praktijkcontext Wijze waarop resultaat kan worden afgestemd

op de praktijk

(Van den Akker, J. & Thijs, 2009)

Generieke ontwerpactiviteiten

Zoeken naar grenzen In interactie met omgeving Onderbouwen vanuit theorie en praktijk Het creatieve en impliciete proces

expliciteren

Ontwerpbenaderingen

Instrumentele benadering: logisch, rationeel Communicatieve benadering: geen strikte

volgorde, intensieve deliberatie, consensus Artistieke benadering: open proces, creatief

en reflectief Pragmatisch: cyclisch, regelmatige evaluaties

(Van den Akker, J. & Thijs, 2009)

Peer-reviewenFormatief leren evalueren in vorm van peer-review

Peer-reviewen

Werk in een duo (2 keer 30 minuten) Bevraag elkaar over ontwerp Voer samen een formatieve evaluatie uit en gebruik daarbij de

volgende criteria: Relevantie: voorziet in behoeften en berust op valide

inzichten Consistentie: zit samenhangend in elkaar Bruikbaarheid: inschatting dat praktisch uitvoerbaar is Effectiviteit: inschatting dat leidt tot beoogde resultaten

Vraag om ondersteuning waar nodig Aan een aantal duo’s zal om een korte presentatie

worden gevraagd

Samen lunchen12:30 – 13:30

Peer-reviewen (vervolg)

Werk in een duo (2 keer 30 minuten) Bevraag elkaar over ontwerp Voer samen een formatieve evaluatie uit en gebruik daarbij de

volgende criteria: Relevantie: voorziet in behoeften en berust op valide

inzichten Consistentie: zit samenhangend in elkaar Bruikbaarheid: inschatting dat praktisch uitvoerbaar is Effectiviteit: inschatting dat leidt tot beoogde resultaten

Vraag om ondersteuning waar nodig Aan een aantal duo’s zal om een korte presentatie

worden gevraagd

Competentiegericht?Kennisintermezzo – terug naar onze inhoud van het ontwerpproces: het hoger beroepsonderwijs

Object van ontwerp: competentiegericht hoger beroepsonderwijs

Competentiegericht onderwijs komt voort uit vraag om een betere aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt

Onderwijs in samenspraak met bedrijfsleven/instellingswezen

Uitnodigend onderwijs dat aansluit bij gedifferentieerde doelgroep

Naast theorie, sterk inzetten op praktijkgericht-praktijknabij-in de praktijk leren

Definitie van competentie:beschrijven met 6 dimensies

3 dimensies noodzakelijk en wat competentie is:SpecificiteitIntegrativiteitDuurzaamheid

3 dimensies over de condities hoe competenties kunnen worden ontwikkeld:HandelingsgerichtheidLeerbaarheidonderlinge afhankelijkheid

(Van Merriënboer, Van de Klink & Hendriks, 2002 in H4).

Gelaagd ontwerp-1

Supra: internationaal Macro: systeem, nationaal Meso: Instelling, Faculteit, Opleiding Micro: Groep, docent Nano: Student, individu

(Van den Akker, J. & Thijs, 2009)

Gelaagd ontwerp-2

Samenwerking tussen onderwijs-bedrijfsleven Opleiding en opleidingen t.o.v elkaar (jaren) Onderwijseenheid incl. beoordeling (weken) Onderwijsonderdeel (uren)

Uitvoering van een onderwijssituatie (minuten)

Gelaagd ontwerp-3

Model gebaseerd op model gemaakt door: Van Oeffelt, T., Spreeuwenberg, L. & Van den Ende, J. (2013). Wageningen: Stoas Vilentum Hogeschool, die gebruik hebben gemaakt van Cluitmans, J.J., Dekkers, M.A.F., Bloemen, & T.P. A. van Oeffelt (2009). Aan de slag met competenties: competentiegericht leren in HBO en MBO. Nuenen: Onderwijsadviesbureau Dekkers.

Leertheorie

Gelaagd ontwerp-3

Leertheorie

Leertheorie:Wetenschappelijk onderbouwde opvattingen over leerprocessen

Bv. cognitivisme, sociaal-constructivisme

Gelaagd ontwerp-3

Leertheorie

Onderwijsconcept:Visie op leren

Visie op doelstellingenStrategie hoe deze kan worden gerealiseerd

Bv. Sociaal-constructivistisch

Hogeschool Utrecht (HU) wil bijdragen aan een duurzame kennissamenleving waarbij

de mens het uitgangspunt is. Waar studenten en medewerkers zich kunnen ontplooien, zich thuis voelen

en waar we in samenwerking met onze relaties durven te experimenteren en innoveren.

Telt de HU veertigduizend verschillende leerwegen

Gelaagd ontwerp-3

Leertheorie

Onderwijsmodel of Opleidingsmodel:Manier waarop het onderwijsconcept en

het curriculum worden vorm gegeven

bv. 4C/ID model Van MerriënboerLeerlijnenmodel De Bie e.a.

Gelaagd ontwerp-3

Leertheorie

Didactisch concept of Aanbiedingsvormen:Vorm waarin onderwijs aan student wordt aangeboden.

Binnen een onderwijsmodel keuze voor één/meer vormen.

bv. Taakgestuurd onderwijs (beroepsgerichte opdracht in delen), projectonderwijs, Probleem Gestuurd Onderwijs (PGO)

Onderwijsconcepten en didactische concepten worden somsdoor elkaar gegooid. Bv. UniMaas heeft als onderwijsconcept PGO

en als didactisch concept grotendeels ook.

Gelaagd ontwerp-3

Leertheorie

Didactisch model:Beschrijving van de werkwijze/stappen die in een leersituatie

door lerende en begeleider gebruikt dienen te worden.

Bv. Zevensprong (van PGO), Fase model van een project - Oriënteren, Analyseren, Definiëren, Uitvoeren, Evalueren (bij projectonderwijs)

Gelaagd ontwerp-3

Leertheorie

Opdracht (of taak):Ontwikkelde onderwijsmateriaal met daarin beschrijving

wat er van studenten wordt verwacht.

Bv. Uitgeschreven opdracht waarmee studentof groepje studenten aan de slag kan/kunnen

Leerprocessen

Klassieker uit de theorie: Sfard, A. (1998). On two metaphors for learning and the dangers of choosing just one. Educational researcher, 27(2), 4-13.

Acquisitie Participatie

Animatie hybride leeromgeving

Onderwijsconcept

Vragen voor iteratie 2 (sessie 3)Welk onderwijsconcept wordt gehanteerd bij de HU?Welk onderwijsconcept wordt gehanteerd bij jouw faculteit?En welke bij jouw opleiding?

Onderwijsmodellen

4C/ID model Van Merriënboer Leerlijnenmodel De Bie e.a.

Onderwijsmodel: 4C/ID

‘Hele taken’ als basis: taakklassen/deeltaken Verschillende kennisvormen gerelateerd aan taak Eerder geschikt voor kort-cyclisch werkproces Instrumentele ontwerpbenadering: Blauwdruk

Onderwijsmodel: Leerlijnenmodel

Verschillende leerdoelen vragen om verschillende leerdynamiek 5 dynamieken en 5 leerlijnen

Leidt vaak tot theorieonderwijs/colleges in conceptuele leerlijn die los komen te staan

Idem voor leerlijn Studieloopbaanbegeleiding

Aan het werkIn groepjes aan het werk: opstarten van het (her)ontwerpen van een eigen leeromgeving

Opstarten (her)ontwerpen een eigen leeromgeving

Individueel: kies een leeromgeving en karakteriseer die met aantal steekwoorden in maximaal 5 minuten

Ga al speeddatend opzoek naar een groepje met een vergelijkbaar ontwerpvraagstuk in maximaal 10 minuten

Ga samen aan de slag met de analyse: bespreek samen wat erin zou moeten en maak hier voor jezelf een vertaling van

Ga samen aan de slag met de aanpak van ontwerp, ontwikkeling en evaluatie: bespreek samen hoe dit zou kunnen en maak voor jezelf een vertaling hiervan

Presenteer per groepje kort de bevindingen

Terug & vooruitDe dag afsluiten – samen terugblikken naar de sessies die zijn afgelopen en vooruit kijken naar de sessies die gaan komen

Terugblikken en vooruit kijken

Geef nu proces terug aan jullie, doe een kwartiertje alsof wij er niet zijn

Blik terug: Hoe verliep het met leren op werkplek/zelfstudie

met HUbl? Hoe verliep de face-to-face sessie? Verliepen deze volgens verwachting?

Kijk vooruit: Hoe ga je leren op werkplek/zelfstudie met HUbl

nu aanpakken? Welke verwachtingen heb je over komende

sessie?