Maatschappelijke Stages in de erfgoedsector

‘De MaS als instrument’ Gent 29 januari 2013

Hanneke Mateman en Ingeborg Bennink

Tugce (VMBO 3) :noemde ‘de schatkamer’ onder het Stadsarchief

Amsterdam en de donkere omgeving ‘bijna een beetje avontuurlijk’. Bij het noemen van de leeftijd

van een 17e eeuws boek steeg spontaan een luidruchtig en enthousiast ‘WHOW!’ op vanuit de leerlingen. Ook het depot vonden ze onverwacht

interessant en indrukwekkend.

‘Ik kan nu ook aan mijn ouders vertellen wat je in wat gebouw kunt doen en wat een archief is.’

MaS algemeen

Maatschappelijke Stage (MaS)• Is 30 uur vrijwilligerswerk door scholieren• 195.000 leerlingen per jaar• Zes miljoen uur vrijwillige inzet• Leeftijd 12 - 16 jaar• Verschil met beroepsstage• Start in 2007• NL: tot 2015-2016 verplicht?• OCW, gemeenten, scholen, aanbieders én leerlingen • Bedoeling:

-leren iets te doen voor een ander-kennis maken met de samenleving-belangstelling kweken

• Service learning

Opbrengsten leerlingen

• De aard, omvang en waarde van vrijwilligerswerk voor de samenleving leren kennen

• Ervaren wat zij/hij zelf kan bijdragen• Waardering ontvangen voor die bijdrage • Positiever zelfbeeld, meer zelfvertrouwen• Positiever en gedifferentieerder beeld van vrijwilligerswerk• Kennismaking met andere doelgroepen, leidt tot

genuanceerder beeld van die doelgroepen en afbouw van vooroordelen

• Verwerven van kennis, vaardigheden en competenties

Opbrengsten organisaties

• Extra handjes• Nieuwe en vernieuwing activiteiten• Breder netwerk• Groei en differentiatie vrijwilligers en beroepskrachten• Spiegel voor de organisatie• Frisse wind, enthousiasme• Waardering bijdrage jongeren• Nieuw vrijwilligersbeleid• Beter imago

MaS in de culturele sector

MaS in culturele sector

• Meeste MaS in sport en zorg. Cultuur (waaronder erfgoed) minder bekend bij jongeren als sector met vrijwilligers en bij makelaars /vrijwilligerscentrales.

• Jongeren wel erg enthousiast over stages!• 20% van de leerlingen wil na de verlichte stage ECHT

vrijwilliger blijven of worden.• De verplichte MaS leidt daardoor tot daadwerkelijke

verandering in organisaties! • MaS veel ingezet bij educatieve projecten, publiekstaken

of beheer en behoud collectie.

Lessen

• Verplichting is hindernis bij de start, maar uiteindelijk enorme stimulans.

• Maatwerk is belangrijk!• Organisatie moet bewust kiezen voor werken

met jongeren• Accepteer dat jongeren dingen anders doen• Zorg voor goede begeleiding en duidelijke

kaders

Doen

• Kiezen voor jongeren!• Begeleiding organiseren• Samenwerkingsafspraken maken en

vastleggen• Ruimte geven • Klein beginnen• Evalueren en leren

MaS in deNL Erfgoedsector

2009-2012

Over de vloer. Jong talent in het erfgoed

Verschillende fases: Experimenteren, overdragen en verduurzamen

• Pilot ‘Over de vloer. Jong talent in de erfgoedsector’ ruim 30 instellingen

• www.erfgoednederland.nl/maatschappelijkestages

• Database voorbeelden MaS in de erfgoedsector

• Draaiboek MaS in de erfgoedsector• Provinciale bijeenkomsten 'MaS in de

erfgoedsector'• Project Jong Erfgoed - Stichting DOEN• Folders• Filmpjes• Artikelen in Museumvisie,

Archievenblad, etc. • LinkedIn groep MaS erfgoedsector

• Onderzoek * 2008: 0 meting * 2010/ 2011 Jongerenonderzoek en filmpjes Qrius * 2011 rapport Maatschappelijke stage in de erfgoedsector: kleinschalig, maar waardevol* 2012: 1 meting kwantitatief onderzoek: ‘Zicht op MaS’ * 2012 eindevaluatie Over de vloer. Jong talent in het erfgoed

• 10 tips voor verduurzaming MaS• Ambassadeursprijs MaS erfgoed• 'Alles over MaS'• 'Jongeren over de vloer’ Dit

document geeft inzicht in die (be-) leefwereld van deze jongeren.

Het project Over de vloer. Jong talent in het erfgoed werd mede mogelijk gemaakt door het ministerie van OCW (cultuur & school en voortgezet onderwijs), SNS Reaal Fonds, Cultuurfonds BNG, Stichting DOEN, MOVISIE en Erfgoed Nederland.

MaS in de erfgoedsector tot 2012Zicht op MaS. Onderzoek naar de MaS in de erfgoedsector anno 2012

Deelname aan maatschappelijke stages: • Ruim een kwart van de respondenten (28%) biedt structureel maatschappelijke stages aan; 13%

van de respondenten zegt dat eenmalig te hebben gedaan.

• Musea/ oudheidkamers en specifieke monumentenorganisaties geven het vaakst aan structureel maatschappelijke stages aan te bieden (31% resp. 33%), historische verenigingen, heemkundekringen en oudheidkundige genootschappen het minst (9%).

• Van alle organisaties geeft 7% aan geen maatschappelijke stages te bieden, maar dat wel van plan te zijn.

• Ongeveer driekwart van de organisaties die geen maatschappelijke stages aanbieden geven daarvoor als reden aan:- geen mogelijkheden toe ziet. - men beschikt niet over een aparte kantoor- of werkruimte - en/of heeft geen tijd voor (permanente) begeleiding - en/ of is slechts een beperkt aantal uren open. - bij ongeveer een kwart spelen andere redenen, met name dat men daarvoor (nog) niet is benaderd en/ of omdat men het nut ervan niet inziet en/ of de voorkeur geeft aan andere stagiaires. .

Erfgoed volgens jongeren:(NL zomer 2010)

Kiezen voor jongeren als doelgroep:

de kansen voor uw (erfgoed) organisaties• Contact tussen jongeren en organisatie/vereniging/instelling• Belangstelling kweken bij jongeren • Goede marketing• Expertise jongeren, bijv. social media• Frisse wind en een eigentijdse en toekomstgerichte blik op

uw collectie, presentatie en instelling• Werk wordt gedaan waar eerder geen tijd of menskracht voor

was• Beter contact met voortgezet onderwijs in de regio• De MaS-sers van nu zijn de bezoekers, leden én de

vrijwilligers van de toekomst!

Maatwerk !!

Testpanel Baliemedewerkers RondleidersJeugdconservatoren Flyers maken

Social media Gidsen

Enqueteurs Mystery guest Ordening Digitalisering Collectie Presentatie Gastheer/vrouwschap Filmpjes laten maken Interviewen en…..-> eigen inbreng van de jongeren

Het Dolhuys, Haarlem:‘Wij hebben bij collega’s gevraagd of zij

hulp/ ondersteuning kunnen gebruiken. Men moet het gevoel hebben dat de jongeren ook echt iets

wezenlijks bijdragen, of in praktische zin lastenverlichtend kunnen zijn.

Tegelijkertijd is het belangrijk in het oog te houden dat de verzamelde taken niet alleen maar ‘suffe klusjes’ zijn maar dat de jongeren er ook echt iets van leren,

het leuk vinden, een ervaring opdoen waar ze wat aan hebben.’

MaS in de erfgoedsector

Het Dolhuys AWN (Archeologische Werkgemeenschap voor Nederland)

Streekarchief Land van Heusden Altena

Museum De Cruquius

Amsterdam Museum

‘Jongeren over de vloer’ in 10 stappen

1 Waarom een maatschappelijke stage aanbieden?

2. Visie ontwikkelen

3. Draagvlak

4. Samenwerken in de regio

5. Vormen van stages

6. Aan de slag

7. Werven

8. Begeleiden

9. Evalueer

10. Verduurzamen

Tips: - Niet elke MaS hoeft een nieuwe klus te

zijn; sluit aan bij wat er al is!

- Maak het leuk, leerzaam en zinvol, voor

de jongere én uzelf!

- Vraag hulp bij ervaren instellingen en

raadpleeg de NL MaS voorbeelden en

hulpmiddelen. Deel kennis en ervaringen

Uitvoering - de begeleiding• Kost tijd en aandacht!• Juiste persoon en motivatie • Rekening houden met randvoorwaarden• Klussen met een ‘kop’ en een ‘staart’• Leg duidelijk uit wat u verwacht• Vraag tussentijds of alles nog goed gaat• Begeleider is bereikbaar voor vragen• Maak duidelijk dat iedereen wel eens fouten maakt en dat je bij

problemen om hulp moet vragen • Laat scholieren zelf meedenken• Laat zien dat de jongere van waarde is!

Brouwers Museum:‘Het was niet zo moeilijk om draagvlak

binnen het museum te vinden omeen stagiair in te zetten. Jonge mensen

zijn veelal enthousiast en zij hebbeneen stimulerende werking, ook op deandere vrijwilligers in het museum.’

Jongeren en organisaties aan het woord:

Meer informatie

• Alles over de MaS & meer voorbeelden: www.movisie.nl/maatschappelijkestagewww.maatschappelijkestage.nl www.erfgoednederland.nl/maatschappelijkestageswww.kunstfactor.nl/mas

• Vragen? MaS algemeen: kcmas@movisie.nlRechtstreeks naar h.mateman@movisie.nlof Ingeborg@ingeborgbennink.nl

•

Verduurzamen [uitslag focusgroepen Erfgoedsector]

Hoe Inbedden in organisatie? - Zorg dat de maatschappelijke stage past bij het ‘verhaal’ van uw organisatie- Veranker de maatschappelijke stage in het beleid van de organisatie- Ga zakelijk om met de maatschappelijke stage en zorg dat het iets oplevert- Aanbieders moeten zich niet laten overvallen, maar zelf de regie voeren- Denk goed na over de stagevorm en doelgroepen

Extra Slide

Jongeren blijvend binden

Na de MaS: 10 tips om jongeren blijvend aan de te binden

1. Spreek uw waardering uit

2. Onderhoud contact

3. Creëer Ambassadeurs

4. Creëer commitment

5. Communiceer met alle betrokkenen

6. Haal jongeren uit hun Comfortzone

7. Houd uw vrijwilligersbeleid tegen het licht

8. Verdiep u in de belevingswereld van jongeren

9. Verdiep u in uw eigen motivatie

10. Vraag de jongeren om vrijwilliger te worden

10tips

Extra slide

Zicht op MaS Onderzoek naar de MaS in de erfgoedsector anno 2012

tussentijdse resultaten mei 2012– onderwerp: Samenwerken

• Deelname ruim 500 instellingen, 55 % musea/oudheidkamer en bijv. 11% Archieven. Van alle respondenten biedt 28% de MaS structureel aan; 13% zegt dat eenmalig te hebben gedaan. Ook is er melding van ruim 3500 stageplekken. Opvallend: MaS vaak onderdeel van educatieprogramma.

• Invloed van de MaS -20% van de erfgoedorganisaties heeft een visie ontwikkeld op de MaS. Bij 39 % van deze organisaties wordt er in het beleidsplan van de instelling aandacht besteed aan MaS; 22 % zegt dat dit in de toekomst zal gebeuren.

• Netwerk- Invulling van stageplaatsen: contact is direct met leerlingen verlopen (41%) of direct met scholen (24%).- Bijna de helft (45%) van de instellingen heeft overwegend positieve ervaringen met de scholen waarvan leerlingen maatschappelijke stage liepen; 4% heeft een overwegend negatieve ervaring. 33% heeft postieve ervaring met stagemakelaars. 54% kan dit niet beoordelen. - 24 % van de instellingen heeft door de MaS hun eigen netwerk kunnen uitbreiden:

- met scholen (73%)- met nieuwe, jonge vrijwilligers (32 %)- met andere instellingen binnen de eigen sector (20%) - instellingen buiten de erfgoedsector (19%)

Extra slide

Meer informatie - onderzoek

Erfgoedsector• 2012 eindevaluatie Over de vloer. Jong talent in het erfgoed. MOVISIE – Ingeborg Bennink

i.s.m. Bureau Thomas van Dalen Advies.

• 2012 'Zicht op maatschappelijke stages in de erfgoedsector anno 2012'. Bureau ART i.o.v. MOVISIE, Erfgoed Nederland en Mondriaan Fonds.

• Maatschappelijke stage in de erfgoedsector: kleinschalig, maar waardevol : de waarde van de maatschappelijke stage voor erfgoedinstellingen volgens ervaringsdeskundigen; Bureau Thomas van Dalen Advies. - Amsterdam : Bureau Thomas van Dalen Advies, 2011. - 14 p. : ill. - Met bijl. - In opdr. van Erfgoed Nederland.

Draaiboek MaS voor stagebieders uit de erfgoedsector; Erfgoed Nederland. - Amsterdam : Erfgoed Nederland, 2011. - Ongepag. : ill.

Extra slide

Kunstensector:• Maatschappelijke stages : een onderzoek over maatschappelijke stage onder leerlingen,

kunstencentra, amateurkunstverenigingen en stagemakelaars. 0 meting én 1-meting / J. Wils. - [S.l.] : Veldkamp, 2010. - Ongepag. : fig., graf., ill. - In opdr. van Kunstfactor en Kunstconnectie.

• My stage! Podium : lespakket voor een culturele maatschappelijke stage/ckv VMBO-HAVO / A. Kok, M. Lampe (eindredacteur), H. van der Hoeven (eindredacteur), (projectleider); Kunstgebouw, Stichting Kunst en Cultuur Zuid-Holland. - Rijswijk : Kunstgebouw, 2011. - 2 dl. [37, 37 p.] : ill., tab. - In opdr. van provincie Zuid-Holland. - Docentenhandleiding en opdrachten leerlingen samen in blauwe map.

• Stage + Talent : de toekomst in huis! : maatschappelijke stage bij een poppodium, theater, concertgebouw, theatergezelschap, orkest, dansgezelschap of festival / I. Bloemink. - [Amsterdam] : VSCD [etc.], 2010. - 31 p. : ill., tab.

Extra slide

MaS algemeen• www.maatschappelijkestages.nl

Hier vind u alle praktische informatie, onderzoeken en downloadbare bestanden over de maatschappelijke stage

• www.movisie.nl• Het complete handboek voor de maatschappelijke stage : doen! : een praktische hulp voor

organisaties / P. Hoekstra, G. Lensen, M. van Bijsterveldt-Vliegenthart (auteur van voorwoord). - Wommels : Stichting Maatschappelijk op Stap, 2008. - 2e dr. - 111 p. + cd-rom : ill., tab. - Met lit.opg., bijl. en begrippenlijst. - ISBN 978-90-9022625-5

Extra slide