Spirituele zorg in

huisartsgeneeskunde

Lore Verhamme & Marlies Metsu

Begeleiding: Dr. Mieke Vermandere & prof. Dr. Bert

Aertgeerts1

1. Inleiding

Groeiende aandacht voor spiritualiteit in gezondheidszorg (1,2)

1. El Nawawi NM, Balboni MJ, Balboni TA. Palliative care and spiritual care: the crucial role of spiritual care in the care of patients with advances illness. Curr Opin Support Palliat Care. 2012 Jun; 6(2): 269-274

2. Puchalski C, Ferrell B, Virani R et al. Improving the quality of spiritual care as a dimension of palliative care: the Report of the Consensus Conference. J Palliat Med 2009; 12(10): 885-904 2

3

te weinig aandacht in huisartsenpraktijk.

1. Vermandere M, De Lepeleire J, Smeets E et al. Spirituality in general practice: a qualitative evidence

synthesis. Br J Gen Pract. 2011 Nov; 61(592): e749-760.

Gebrek aan opleiding: kennis, vaardigheden,

attitudes (1)

“Je moet soms meer een

“later” dan een “doener” zijn.”

4

Prof. C. Leget

Leget C. Innerlijke ruimte als basis om waardig te sterven. De eerstelijns, november 2012; ed9(4). Beschikbaar

op http://www.de-eerstelijns.nl/ storage/del-9-november-

2012/DE201209%20Innerlijke%20ruimte%20om%20waardig%20te% 20sterven.pdf (laatst geraadpleegd op

10 juni 2013)

Training voor studenten vierde master

huisarts:

“Spiritualiteit in de huisartsgeneeskunde”

Onderzoeksvragen:

1. Verwachtingen van de studenten over training

spirituele zorg?

2. In welke mate verwachtingen ingelost door deze

training?

5

2. Methode

2.1 Verwachtingen van de studenten

A. Debatavond

Samenwerking met studenten pastorale zorg

8 stellingen

B. Enquête

“Welke kennis, vaardigheden en/of attitudes in verband

met spiritualiteit wil je graag opdoen?”

6

2.2 In welke mate verwachtingen ingelost?

7

3. Resultaten

3.1 Verwachtingen van de studenten

A. Debatavond

Eerste kennismaking met spiritualiteit

Algemeen, eerder vaag

Angst om mening te zeggen

Behoefte aan meer persoonlijke, studentgerichte aanpak

Behoefte aan meer concrete informatie

8

B. Enquête

Begrip “spiritualiteit”?

Hoe als huisarts spiritualiteit bespreken met patiënt?

Concreet model in communicatie?

Toepassing individuele patiënt?

Meer informatie / doorverwijzing?

9

3.2 In welke mate verwachtingen ingelost?

A. Goede en minder goede aspecten van de training?

+ praktisch: concrete tips, communicatiemodel

+ oefenen met simulatiepatiënt

+ goede afwisseling luisteren ~ doen, goede interactie

+ persoonlijke aanpak: organisatie door medestudenten

- 3u = te lang

10

B. Verwachtingen over training ingelost?

• 50%: geen verwachtingen

• Vrees voor saaie en religieuze aanpak

• Concreet, praktisch, nuttig, studentgerichte aanpak

11

12

C. Nuttig voor latere praktijkvoering?• Aandachtig zijn voor levensvragen bij patiënt

• Communicatievaardigheden, Ars Moriendimodel (1)

• Opties tot doorverwijzen

1. Leget C. Ruimte om te sterven. Een weg voor zieken, naasten en zorgverleners. Uitgeverij Lannoo nv,

Tielt; 2003.

4. Discussie

13

Beperkingen

• Klein en specifiek doelpubliek

• Geen objectieve evaluatie over langere termijn

Troeven

• Belang van spiritualiteit in patiëntenzorg (1e keer)

• Vanuit verwachtingen doelpubliek

• Georganiseerd door medestudenten

• Debat: samenwerking met pastorale zorg en

palliatieve sector

Praktijkvoorstel: integreren in opleiding

◦ Bachelor: aandacht voor spiritualiteit

◦ Master: concreet, praktische vaardigheden

1. Puchalski C, Cobb M, Rumbold B. Oxford textbook of spirituality in healthcare. Ch56A: curriculum

development, courses and CPE. New York, 2012; P 417-423(427)

2. Lucchetti G, Lucchetti AL, Puchalski CM. Spirituality in medical education: global reality? J Relig Health.

2012 Mar; 51(1): 3-19. 14

Literatuuronderzoek (1,2)

5. Conclusie

Verwachtingen: een persoonlijke, concrete en praktijkgerichte aanpak

Training ontworpen vanuit deze verwachtingen

Evaluatie: training voldeed aan de verwachtingen

Verder onderzoek nodig:

◦ Optimale vorm en inhoud van opleiding spiritualiteit

◦ Impact op lange termijn in beroepsleven

15

16