SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering...

28
SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm: TSO Graad: derde graad Jaar: eerste en tweede leerjaar Studiegebied: Personenzorg Studierichting: SOCIALE EN TECHNISCHE WETENSCHAPPEN SPECIFIEK GEDEELTE Vak(ken): TV Toegepaste economie 2/2 lt/w Leerplannummer: 2006/116 (vervangt 96206) Nummer inspectie: 2006 / 54 // 1 / J / SG / 1 / III / / D/

Transcript of SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering...

Page 1: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

SECUNDAIR ONDERWIJS

Onderwijsvorm: TSO

Graad: derde graad

Jaar: eerste en tweede leerjaar

Studiegebied: Personenzorg

Studierichting: SOCIALE EN TECHNISCHE WETENSCHAPPEN

SPECIFIEK GEDEELTE

Vak(ken): TV Toegepaste economie 2/2 lt/w

Leerplannummer: 2006/116 (vervangt 96206) Nummer inspectie: 2006 / 54 // 1 / J / SG / 1 / III / / D/

Page 2: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 1 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

INHOUD

Visie ..........................................................................................................................................................2 Beginsituatie .............................................................................................................................................3 Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................3 Leerplandoelstellingen / leerinhouden......................................................................................................5 Pedagogisch-didactische wenken ......................................................................................................... 15 Minimale materiële vereisten................................................................................................................. 20 Evaluatie ................................................................................................................................................ 21 Bibliografie ............................................................................................................................................. 22

Page 3: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 2 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

VISIE

De studierichting Sociale en technische wetenschappen bereidt de leerlingen in eerste instantie voor op een loopbaan in de welzijnssector. In hun latere loopbaan zullen deze leerlingen meermaals in contact komen met praktische economische en juridische probleemstellingen. Dit leerplan past in de voorbereiding van deze leerlingen op het kunnen kaderen van mogelijke problemen in de economische en juridische sfeer, het vinden van relevante informatie en het zoeken naar mogelijke oplossingen.

Page 4: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 3 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

BEGINSITUATIE

Een specifieke voorkennis is niet vereist.

Page 5: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 4 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

ALGEMENE DOELSTELLINGEN

Het vak TV Toegepaste economie betekent voor de leerlingen een kennismaking met het boeiende economische en juridische leven. De klemtoon ligt op de praktijkgerichte kennisverwerving, op het opzoeken, ordenen en toepassen van die kennis en dit als voorbereiding op het efficiënt functioneren in de samenleving.

In dit vak dienen de leerlingen de volgende vaardigheden te verwerven:

analytisch en kritisch vermogen;

hanteren van documenten;

sociale en communicatieve vaardigheden;

vaardigheid in het zien van details.

In elk geval moeten zij bijzondere aandacht besteden aan een correct taalgebruik.

In aansluiting op het Pedagogisch Project van het Gemeenschapsonderwijs (PPGO) wordt van de leerlingen verwacht dat zij onder begeleiding de volgende attitudes, die gericht zijn op de vereiste beroepshoudingen, ontwikkelen en nastreven:

accuratesse: erop gericht zijn binnen de voorgeschreven tijd een taak nauwkeurig te voltooien;

leergierigheid: actief zoeken naar situaties om zijn competentie te verbreden en te verdiepen;

resultaatgerichtheid: gedreven naar het einddoel van de activiteit toewerken;

zelfstandigheid en zin voor initiatief: zelfstandig aan een taak kunnen werken en problemen durven aanpakken;

zin voor samenwerking: willen bijdragen tot een leef- en werkomgeving als gemeenschap van mensen.

Het is essentieel dat het leerplan als een geheel geïnterpreteerd wordt, m.a.w. naast de leerinhouden en leerplandoelstellingen zijn de pedagogisch-didactische wenken duidende en waardevolle aanvullingen.

Page 6: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 5 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN

DECR. NR.LEERPLANDOELSTELLINGEN

De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN

1

• het begrip behoefte omschrijven en concretiseren via voorbeelden;

• de begrippen goederen en diensten omschrijven en concretiseren via voorbeelden;

• de begrippen produceren (productie) en consumeren (consumptie) omschrijven en concretiseren via voorbeelden;

• de productiefactoren (natuurlijke hulpbronnen, arbeid en kapitaal) opsommen en omschrijven;

• het begrip economie omschrijven;

• het onderscheid tussen welvaart en welzijn toelichten;

• het belang van de vrijetijdsbesteding voor de mens aantonen;

• een eenvoudige economische kringloop opbouwen (gezinnen en bedrijven) en toelichten via voorbeelden.

1 Inleiding en situering

1.1 Basisbegrippen

1.1.1. Behoeften

1.1.2. Goederen en diensten

1.1.3. Produceren en consumeren

1.1.4. Productiefactoren 1.1.5. Economie

1.1.6. Welvaart en welzijn

1.1.7. Vrijetijdsbesteding

1.2 Economische kringloop

Page 7: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 6 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

DECR. NR.LEERPLANDOELSTELLINGEN

De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN

2

• het begrip kwijting omschrijven, de kwijting herkennen en hanteren;

• het begrip kwitantie (kwijtschrift) omschrijven, de kwitantie (kwijtschrift) herkennen en hanteren;

• het begrip ontvangstbewijs omschrijven, het ontvangstbewijs herkennen en hanteren;

• de rol van de financiële instellingen bij onrechtstreekse betaling toelichten;

• het begrip storting omschrijven, de storting herkennen en het

document hanteren;

• het begrip overschrijving omschrijven, de overschrijving herkennen, het document hanteren en het routeschema uitwerken;

• het begrip bankcheque omschrijven en de bankcheque herkennen;

• het begrip domiciliëring omschrijven en voorbeelden van nuttige toepassingen aanhalen;

• het begrip permanente of doorlopende opdracht omschrijven en voorbeelden van nuttige toepassingen aanhalen;

• het begrip protonkaart omschrijven, de gebruikswijze toelichten en voorbeelden van nuttige toepassingen aanhalen;

2 Betaling

2.1 Rechtstreekse betaling

2.1.1. Kwijting

2.1.2. Kwitantie (kwijtschrift)

2.1.3. Ontvangstbewijs

2.2 Onrechtstreekse betaling

2.1.4. Tussenkomst van de financiële instellingen

2.1.5. Betalingstechnieken

2.1.5.1. Storting

2.1.5.2. Overschrijving

2.1.5.3. Bankcheque

2.1.5.4. Domiciliëring

2.1.5.5. Permanente of doorlopende opdracht

2.1.5.6. Elektronische betaling: protonkaart

Page 8: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 7 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

DECR. NR.LEERPLANDOELSTELLINGEN

De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN

• het begrip debetkaart omschrijven, de gebruikswijze toelichten, voorbeelden van nuttige toepassingen aanhalen en het routeschema uitwerken;

• het begrip kredietkaart omschrijven, de gebruikswijze toelichten, voorbeelden van nuttige toepassingen aanhalen en de gevaren van het gebruik toelichten;

• actuele software hanteren voor financiële toepassingen;

• het gebruik van andere betaalvormen (zoals maaltijdcheque) toelichten;

• de nieuwe tendensen inzake betalingen (zoals opleidingscheque, cultuurcheque …) schetsen;

• uit een rekeninguittreksel relevante informatie afleiden.

2.1.5.7. Elektronische betaling: debetkaart

2.1.5.8. Elektronische betaling: kredietkaart

2.3 PC-banking 2.4 Andere betaalvormen 2.5 Tendensen 2.6 Het rekeninguittreksel

3

• het begrip krediet omschrijven en het belang ervan aantonen;

• het begrip kredietopening omschrijven, het gebruik van de

kredietopening toelichten en concrete toepassingen opzoeken;

• het begrip kaskrediet omschrijven, het gebruik van het kaskrediet toelichten en het kaskrediet op basis van een concreet voorbeeld vergelijken met een kredietopening;

• het begrip verkoop op termijn omschrijven, het gebruik van de verkoop op termijn toelichten en concrete toepassingen opzoeken;

3 Krediet

3.1 Begrip en belang

3.2 Krediet op korte termijn

3.1.1. Kredietopening

3.1.2. Kaskrediet

3.1.3. Verkoop op termijn

Page 9: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 8 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

DECR. NR.LEERPLANDOELSTELLINGEN

De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN

• het begrip verkoop op afbetaling omschrijven, het gebruik van de verkoop op afbetaling toelichten en concrete toepassingen opzoeken;

• het begrip persoonlijke lening omschrijven, het gebruik van de

persoonlijke lening toelichten en concrete toepassingen opzoeken;

• het begrip hypothecaire lening omschrijven, het gebruik van de hypothecaire lening toelichten en concrete toepassingen opzoeken;

• de intrestlasten van een aantal besproken kredietvormen vergelijken en de voor- en nadelen van de verschillende financieringsvormen afwegen;

• de mogelijke gevaren voor de kredietnemer toelichten;

• de wet op het consumentenkrediet opzoeken en het doel ervan verduidelijken.

3.1.4. Verkoop op afbetaling

3.3 Krediet op lange termijn

3.1.5. Persoonlijke lening

3.1.6. Hypothecaire lening

3.4 Intrestvergelijking

3.5 Valkuilen voor de kredietnemer 3.6 Bescherming van de kredietnemer: wet op het

consumentenkrediet

Page 10: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 9 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

DECR. NR.LEERPLANDOELSTELLINGEN

De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN

4

• verzekeringen begripsmatig omschrijven en het belang van verzekeringen voor de verzekeringsnemer aantonen;

• de basisterminologie met betrekking tot verzekeringen hanteren op basis van een contract uit de leefwereld van de leerling (bijvoorbeeld bromfietsverzekering) en met voorbeelden illustreren;

• de belangrijkste verzekeringen (burgerlijke aansprakelijkheid, autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten.

4 Verzekeringen

4.1 Begrip en belang

4.2 Verzekeringscontracten en verzekeringspartijen

4.3 Soorten van verzekeringen

5

• de verschillende stelsels van vergoedingen verklaren en beoordelen;

• de inkomensvorming uit arbeid omschrijven m.b.t. stelsels van vergoedingen van arbeid in dienstverband versus zelfstandige;

• de begrippen nominaal en reëel loon verwoorden;

• de verschillende inkomsten uit kapitaal omschrijven en toelichten;

5 Gezinnen

5.1 Inkomensvorming

5.1.1. Inkomen uit arbeid

5.1.1.1. Vergoeding van arbeid

5.1.1.2. Dienstverband versus zelfstandige ondernemer

5.1.1.3. Nominaal en reëel loon

5.1.2. Inkomen uit kapitaal

Page 11: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 10 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

DECR. NR.LEERPLANDOELSTELLINGEN

De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN

• het begrip gezinsbudget omschrijven en het belang toelichten;

• via een concreet voorbeeld een eenvoudig gezinsbudget opstellen;

• de elementen van de inkomensbesteding (consumptie, sparen en belastingen) omschrijven en onderling vergelijken;

• de noodzaak van belastingen met voorbeelden aantonen;

• het onderscheid tussen directe en indirecte belastingen aantonen en verduidelijken met voorbeelden;

• een eenvoudige, ingevulde belastingaangifte toelichten;

• uit een aanslagbiljet relevante informatie afleiden;

• de begrippen sparen en beleggen omschrijven;

• enkele bepalende factoren bij de keuze van beleggingen toelichten (inclusief ethisch beleggen);

• een beperkt aantal spaar- en beleggingsvormen (spaarrekening, termijnrekening … ) opzoeken, toelichten en onderling vergelijken.

5.2 Gezinsbudget (zie ook TV Huishoudkunde)

5.1.3. Begrip en belang

5.1.4. Opstellen van een gezinsbudget

5.3 Inkomensbesteding

5.4 Belastingen

5.1.5. Noodzaak

5.1.6. Directe en indirecte belastingen 5.1.7. Belastingaangifte

5.1.8. Aanslagbiljet 5.5 Sparen en beleggen

5.1.9. Begrippen

5.1.10. Motieven voor beleggen

5.1.11. Spaar- en beleggingsvormen

Page 12: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 11 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

DECR. NR.LEERPLANDOELSTELLINGEN

De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN

6

• het nut van het recht verklaren;

• de bronnen van het recht met voorbeelden illustreren (beknopt);

• de rechtbanken schematisch situeren, hun voornaamste opdracht opzoeken, herkennen en toelichten met voorbeelden;

• de verschillende actoren in rechtszaken (rechter, openbaar ministerie, onderzoeksrechter ...) herkennen en hun opdracht toelichten;

• een gerechtelijke procedure (bijvoorbeeld voor een vrederechter) opzoeken en toelichten.

6 Algemene begrippen van het recht en de gerechtelijke instellingen

6.1 Nut van het recht 6.2 Bronnen van het recht 6.3 Gerechtelijke inrichting

6.1.1. Rechtbanken

6.1.2. Actoren

6.1.3. Procedure

7

• de begrippen “natuurlijke personen” en “rechtspersonen “ omschrijven en met concrete voorbeelden verduidelijken;

• de begrippen in verband met de staat van een persoon in de

gemeenschap, in de familie en als individu omschrijven en met concrete voorbeelden verduidelijken.

7 Personenrecht

7.1 Natuurlijke - en rechtspersoon

7.2 Staat van een persoon in de gemeenschap, in de familie, als individu

Page 13: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 12 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

DECR. NR.LEERPLANDOELSTELLINGEN

De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN

8

• het juridisch begrip “goed” omschrijven, de indeling van de goederen met voorbeelden illustreren;

• het onderscheid tussen eigendom en bezit aantonen;

• het begrip eigendomsrecht verklaren;

• de wijzen van verkrijging van eigendom illustreren;

• erfdienstbaarheden toelichten en met voorbeelden illustreren.

8 Zakenrecht

8.1 De goederen

8.2 De eigendom, het bezit

8.1.1. Onderscheid eigendom/bezit

8.1.2. Eigendomsrecht

8.1.3. Wijzen van eigendomsverkrijging

8.1.4. Erfdienstbaarheden

9

• het begrip verbintenis omschrijven en met concrete voorbeelden toelichten;

• de bronnen van verbintenissen (wet, contract, oneigenlijk contract, onrechtmatige daad) bondig omschrijven en met voorbeelden illustreren;

• de modaliteiten hoofdelijkheid en deelbaarheid verklaren aan de hand van een voorbeeld;

• de voornaamste gevolgen van verbintenissen beknopt en schematisch bespreken;

• enkele oorzaken van het tenietgaan van een verbintenis summier omschrijven aan de hand van voorbeelden;

• de schriftelijke en niet-schriftelijke bewijsmiddelen (beknopt) in het burgerlijk recht omschrijven en de waarde van deze bewijsmiddelen praktijkgericht bespreken.

9 Verbintenissen

9.1 Begrip

9.2 Bronnen

9.3 Modaliteiten (hoofdelijkheid en deelbaarheid)

9.4 Voornaamste gevolgen van verbintenissen

9.5 Tenietgaan van verbintenissen

9.6 Bewijs

Page 14: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 13 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

DECR. NR.LEERPLANDOELSTELLINGEN

De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN

10

• de grondbeginselen van contracten (wilsautonomie, concensualisme, contract als wet, goede trouw) concreet toelichten;

• de geldigheidsvereisten van contracten (toestemming, bekwaamheid, voorwerp, oorzaak) concreet toelichten;

• het begrip koopcontract omschrijven;

• in een koopcontract de geldigheidsvereisten terugvinden en toelichten;

• in een koopcontract de vormvereisten aanduiden en toelichten;

• in een koopcontract de rechten en plichten van koper en verkoper terugvinden en deze toelichten;

• mogelijke bewijsmiddelen in verband met een koopcontract opzoeken en concretiseren;

• het tenietgaan van een koopcontract concretiseren;

• het begrip “huurcontract” omschrijven;

• in een huurcontract de geldigheidsvereisten terugvinden en toelichten;

• in een huurcontract de rechten en plichten van huurder en verhuurder terugvinden en toelichten;

• in een huurcontract de duur afleiden en de mogelijkheden om het te beëindigen, concretiseren;

10 Courante contracten

10.1 Grondbeginselen

10.2 Geldigheidsvereisten

10.3 Het koopcontract

10.1.1. Begrip

10.1.2. Geldigheidsvereisten

10.1.3. Vormvereisten

10.1.4. Rechten en plichten van koper en verkoper 10.1.5. Bewijsmiddelen 10.1.6. Einde

10.4 Het huurcontract

10.1.7. Begrip

10.1.8. Geldigheidsvereisten 10.1.9. Rechten en plichten van huurder en verhuurder

10.1.10. Duur en einde

Page 15: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 14 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

DECR. NR.LEERPLANDOELSTELLINGEN

De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN

• het begrip “arbeidscontract” omschrijven en de soorten toelichten aan de hand van concrete situaties;

• het begrip “schorsing” omschrijven, de oorzaken van schorsing opzoeken en toelichten aan de hand van concrete situaties;

• de wijze van beëindiging van de arbeidsovereenkomst via voorbeelden toelichten.

10.5 Arbeidscontract

10.1.11. Begrip en soorten 10.1.12. Schorsing van de uitvoering (begrip en oorzaken)

10.1.13. Einde van de arbeidsovereenkomst

11

• het begrip arbeidsreglement omschrijven;

• de inhoud van een arbeidsreglement becommentariëren.

11 Reglementering van de arbeid: het arbeidsreglement

11.1 Begrip 11.2 Inhoud

12

• de algemene organisatie van de R.S.Z. aan de hand van een schema beschrijven;

• de functie van de RSZ kaderen in het maatschappelijk leven;

• het belang en het doel van elke sector van de RSZ opzoeken,

toelichten en concretiseren met enkele voorbeelden;

• de organisatie van de uitbetalingen, de instellingen en organismen van de sectoren van de RSZ opzoeken en hun werking concretiseren.

12 Sociale Zekerheid

12.1 De Rijksdienst voor Sociale Zekerheid 12.1.1 Algemene organisatie

12.1.2 Functie van de RSZ

12.2 De sectoren de RSZ 12.2.1 Belang en doel van elke sector

12.1.1. Organisatie van de uitbetalingen – Instellingen of organismen

Page 16: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 15 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN

1 ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN

ICT Wat?

Onder ICT verstaan we het geheel van computers, netwerken, internetverbindingen, software, simulatoren, enz. Telefoon, video, televisie en overhead worden in deze context niet expliciet meegeno-men.

Waarom?

De recente toevloed van informatie maakt levenslang leren een noodzaak voor iedereen die bij wil blijven. Maatschappelijke en onderwijskundige ontwikkelingen wijzen op het belang van het verwerven van ICT. Enerzijds speelt het in op de vertrouwdheid met de beeldcultuur en de leefwereld van jongeren. Anderzijds moeten jongeren niet alleen in staat zijn om nieuwe media efficiënt te gebruiken, maar is ICT ook een hulpmiddel bij uitstek om de nieuwe onderwijsdoelen te realiseren. Het nastreven van die competentie veronderstelt onderwijsvernieuwing en aangepaste onderwijsleersituaties. Er wordt immers meer en meer belang gehecht aan probleemoplossend denken, het zelfstandig of in groep leren werken, het kunnen omgaan met enorme hoeveelheden aan informatie ...

In bepaalde gevallen maakt ICT deel uit van de vakinhoud en is ze gericht op actieve beheersing van bijvoorbeeld een softwarepakket binnen de lessen informatica. In de meeste andere vakken of bij het nastreven van vakoverschrijdende eindtermen vervult ICT een ondersteunende rol. Door de integratie van ICT kunnen leerlingen immers:

− het leerproces in eigen handen nemen;

− zelfstandig en actief leren omgaan met les- en informatiemateriaal;

− op eigen tempo werken en een eigen parcours kiezen (differentiatie en individualisatie).

Hoe te realiseren?

In de eerste graad van het SO kunnen leerlingen onder begeleiding elektronische informatiebronnen raadplegen. In de tweede en nog meer in de derde graad kunnen de leerlingen “spontaan” gegevens opzoeken, ordenen, selecteren en raadplegen uit diverse informatiebronnen en –kanalen met het oog op de te bereiken doelen.

Er bestaan verschillende mogelijkheden om ICT te integreren in het leerproces.

Bepaalde programma’s kunnen het inzicht verhogen d.m.v. visualisatie, grafische voorstellingen, simulatie, het opbouwen van schema’s, stilstaande en bewegende beelden, demo ...

Sommige cd-roms bieden allerlei informatie interactief aan, echter niet op een lineaire manier. De leerling komt via bepaalde zoekopdrachten en verwerkingstaken zo tot zijn eigen “gestructureerde leerstof”.

Databanken en het internet kunnen gebruikt worden om informatie op te zoeken. Wegens het grote aanbod aan informatie is het belangrijk dat de leerlingen op een efficiënte en een kritische wijze leren omgaan met deze informatie. Extra begeleiding in de vorm van studiewijzers of instructiekaarten is een must. Om tot een kwaliteitsvol eindresultaat te komen, kunnen leerlingen de auteur (persoon, organisatie ...) toevoegen alsook de context, andere bronnen die de inhoud bevestigen en de onderzoeksmethode. Dit zal het voor de leraar gemakkelijker maken om het resultaat en het leerproces te beoordelen.

De resultaten van individuele of groepsopdrachten kunnen gekoppeld worden aan een mondelinge presentatie. Een presentatieprogramma kan hier ondersteunend werken. Men kan resultaten en/of informatie uitwisselen via e-mail, blackboard, chatten, nieuwsgroepen, discussiefora ... ICT maakt immers allerlei nieuwe vormen van directe en indirecte communicatie mogelijk. Dit is zeker een meerwaarde omdat ICT op die manier niet alleen de mogelijkheid biedt om interscolaire projecten op te zetten, maar ook om de communicatie tussen leraar en leerling (uitwisselen van cursusmateriaal, planningsdocumenten, toets- en examenvragen ...) en leraren onderling (uitwisseling lesmateriaal …) te bevorderen. Sommige programma’s laten toe op graduele niveaus te werken. Ze geven de leerling de nodige feedback en remediëring gedurende het leerproces (= zelfreflectie en -evaluatie).

Page 17: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 16 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

BEGELEID ZELFGESTUURD LEREN Wat?

Met begeleid zelfgestuurd leren bedoelen we het geleidelijk opbouwen van een competentie naar het einde van het secundair onderwijs, waarbij leerlingen meer en meer het leerproces zelf in handen gaan nemen. Zij zullen meer en meer zelfstandig beslissingen leren nemen in verband met leerdoelen, leeractiviteiten en zelfbeoordeling.

Dit houdt onder meer in dat:

− de opdrachten meer open worden;

− er meerdere antwoorden of oplossingen mogelijk zijn;

− de leerlingen zelf keuzes leren maken en verantwoorden;

− de leerlingen zelf leren plannen;

− er feedback wordt voorzien op proces en product;

− er gereflecteerd wordt op leerproces en leerproduct.

De leraar is ook coach, begeleider.

De impact van de leerlingen op de inhoud, de volgorde, de tijd en de aanpak wordt groter.

Waarom?

Begeleid zelfgestuurd leren sluit aan bij enkele pijlers van ons PPGO, o.m.

− leerlingen zelfstandig leren denken over hun handelen en hierbij verantwoorde keuzes leren maken;

− leerlingen voorbereiden op levenslang leren;

− het aanleren van onderzoeksmethodes en van technieken om de verworven kennis adequaat te kunnen toepassen.

Vanaf het kleuteronderwijs worden werkvormen gebruikt die de zelfstandigheid van kinderen stimuleren, zoals het gedifferentieerd werken in groepen en het contractwerk.

Ook in het voortgezet onderwijs wordt meer en meer de nadruk gelegd op de zelfsturing van het leer-proces in welke vorm dan ook.

Binnen de vakoverschrijdende eindtermen, meer bepaald “Leren leren”, vinden we aanknopingspunten als:

− keuzebekwaamheid;

− regulering van het leerproces;

− attitudes, leerhoudingen, opvattingen over leren.

In onze huidige (informatie)maatschappij wint vaardigheid in het opzoeken en beheren van kennis voortdurend aan belang.

Hoe te realiseren?

Het is belangrijk dat bij het werken aan de competentie de verschillende actoren hun rol opnemen:

− de leerling wordt aangesproken op zijn motivatie en “leer”kracht;

− de leraar krijgt de rol van coach, begeleider;

− de school dient te ageren als stimulator van uitdagende en creatieve onderwijsleersituaties.

De eerste stappen in begeleid zelfgestuurd leren zullen afhangen van de doelgroep en van het moment in de leerlijn “Leren leren”, maar eerder dan begeleid zelfgestuurd leren op schoolniveau op te starten is “klein beginnen” aan te raden. Vanaf het ogenblik dat de leraar zijn leerlingen op min of meer zelfstandige manier laat

− doelen voorop stellen;

− strategieën kiezen en ontwikkelen;

− oplossingen voorstellen en uitwerken;

Page 18: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 17 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

− stappenplannen of tijdsplannen uitzetten;

− resultaten bespreken en beoordelen;

− reflecteren over contexten, over proces en product, over houdingen en handelingen;

− verantwoorde conclusies trekken;

− keuzes maken en verantwoorden;

is hij al met een of ander aspect van begeleid zelfgestuurd leren bezig.

VOET Wat?

Vakoverschrijdende eindtermen (VOET) zijn minimumdoelstellingen, die – in tegenstelling tot de vak-gebonden eindtermen – niet gekoppeld zijn aan een specifiek vak, maar door meerdere vakken of onderwijsprojecten worden nagestreefd.

De VOET worden volgens een aantal vakoverschrijdende thema's geordend: leren leren, sociale vaardigheden, opvoeden tot burgerzin, gezondheidseducatie, milieueducatie en muzisch-creatieve vorming.

De school heeft de maatschappelijke opdracht om de VOET volgens een eigen visie en stappenplan bij de leerlingen na te streven (inspanningsverplichting).

Waarom?

Het nastreven van VOET vertrekt vanuit een bredere opvatting van leren op school en beoogt een accentverschuiving van een eerder vakgerichte ordening naar meer totaliteitsonderwijs. Door het aanbieden van realistische, levensnabije en concreet toepasbare aanknopingspunten, worden leerlingen sterker gemotiveerd en wordt een betere basis voor permanent leren gelegd.

VOET vervullen een belangrijke rol bij het bereiken van een voldoende brede en harmonische vorming en behandelen waardevolle leerinhouden, die niet of onvoldoende in de vakken aan bod komen. Een belangrijk aspect is het realiseren van meer samenhang en evenwicht in het onderwijsaanbod. In dit opzicht stimuleren VOET scholen om als een organisatie samen te werken.

De VOET verstevigen de band tussen onderwijs en samenleving, omdat ze tegemoetkomen aan belangrijk geachte maatschappelijke verwachtingen en een antwoord proberen te formuleren op actuele maatschappelijke vragen.

Hoe te realiseren?

Het nastreven van VOET is een opdracht voor de hele school, maar individuele leraren kunnen op verschillende wijzen een bijdrage leveren om de VOET te realiseren. Enerzijds door binnen hun eigen vakken verbanden te leggen tussen de vakgebonden doelstellingen en de VOET, anderzijds door thematisch onderwijs (teamgericht benaderen van vakoverschrijdende thema's), door projectmatig werken (klas- of schoolprojecten, intra- en extra-muros), door bijdragen van externen (voordrachten, uitstappen).

Het is een opdracht van de school om via een planmatige en gediversifieerde aanpak de VOET na te streven. Ondersteuning kan gevonden worden in pedagogische studiedagen en nascholingsinitiatieven, in de vakgroepwerking, via voorbeelden van goede school- en klaspraktijk en binnen het aanbod van organisaties en educatieve instellingen.

Page 19: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 18 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

2 SPECIFIEKE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN

Nr. Pedagogisch-didactische wenken

1 Dit leerplan geldt voor een lestijdenpakket van 25 weken op schooljaarbasis.

2 Bij het aanbrengen van de leerstof wordt steeds vertrokken vanuit concrete situaties uit de leefwereld van de leerlingen en via cijfermateriaal, krantenartikels, nieuwsberichten, folders …

3 De leraar dient in toenemende mate, maar op een nuttige en efficiënte wijze gebruik te maken van ICT (inoefenen van leerstof, aanvragen van informatie, opsporen van documentatie ...).

Het bevorderen van het probleemoplossend denken dient te worden nagestreefd. De leerlingen worden geregeld gestimuleerd om informatie te verzamelen, te verwerken en te beoordelen.

4 Er dient rekening gehouden te worden met een verschuiving naar zelfstandige kennisverwerving en leren leren, hoewel kennisoverdracht een basisconcept blijft om de economische realiteit te verklaren. Dit om de terugkoppeling naar de realiteit te realiseren en te beantwoorden aan de verwachtingen van het levenslang leren. Ook de maatschappelijke vraag naar het versterken van de attitude- en waardevorming wordt uitdrukkelijker geïmplementeerd.

5 Belangrijk is dat de leerlingen een economisch en juridisch begrippenarsenaal leren hanteren. Het gebruik van het juiste begrip in een bepaalde context en het kunnen toelichten en concretiseren van economische en juridische begrippen primeert op de definiëring. De leraar waakt erover dat de leerlingen steeds de geijkte vakterminologie aanwenden.

6 Dit vak leent zich, zonder afbreuk te doen aan de traditionele didactische werkvormen zoals het onderwijsleergesprek, uitstekend tot het gebruik van activerende werkvormen zoals groepswerk, zelfstudie, opdrachten (al dan niet in een open leercentrum) …

Voor welke werkvorm de leraar ook kiest, de leerling moet steeds actief bij het onderwijsgebeuren betrokken worden.

7 De inleiding is bedoeld om een aantal economische begrippen die in het verdere verloop van het curriculum aan bod komen, te introduceren en het economisch leven via een eenvoudige economische kringloop te schetsen.

Een algemene kadering primeert in dit hoofdstuk op een al te grote diepgang.

8 Bij de betaling ligt de klemtoon op de moderne betaaltechnieken en –middelen. Het aangeven en herkennen van een correct betaalmiddel in een bepaalde (praktische) situatie is van groot belang.

Van de leerlingen mag verwacht worden dat ze de aangehaalde documenten ordelijk en correct invullen.

Voor het opstellen van het routeschema kan gebruik gemaakt worden van de routeschema’s zoals die door de BVB zijn ontwikkeld (www.abb-bvb.be).

Een uitstap naar een plaatselijke self-banking-terminal is wenselijk.

Voor het hanteren van software voor PC-banking kan men gebruik maken van de demo’s zoals deze terug te vinden zijn op de websites van de meeste banken.

9 Bij kredieten gaat de aandacht naar het praktisch gebruik van een krediet en de maatschappelijke gevolgen van krediet, zoals de valkuilen voor de kredietnemer. De leraar bespreekt hierbij ook de achtergronden bij de wet op het consumentenkrediet.

10 De tendens dat de overheid zich steeds meer terugtrekt uit het privé-leven betekent dat het individu steeds meer onderhevig wordt aan het nemen van persoonlijke beslissingen. Hierbij speelt het inschatten van mogelijke risico’s en het anticiperen daarop via verzekeringen een belangrijke rol. Dit hoofdstuk wordt dan ook vanuit dit standpunt benaderd.

Het praktisch omgaan met verzekeringen (leren hanteren van een verzekeringscontract en het aanduiden in welke situatie een verzekering aangewezen is) staat hierbij centraal.

11 In het hoofdstuk Gezinnen wordt aandacht besteed aan de inkomensvorming en de bestedingen van de gezinnen. In dit hoofdstuk moet de band met de realiteit maximaal uitgespeeld worden door de link te leggen met het dagelijkse leven van de leerlingen. Dit kan

Page 20: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 19 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

Nr. Pedagogisch-didactische wenken gebeuren door het afnemen van enquêtes, gebruik van krantenartikels, het bezoeken van een financiële instelling …

Het onderwerp Gezinsbudget (5.2) wordt ook behandeld in TV Huishoudkunde (2004/023). Overleg met de leraar huishoudkunde is aangewezen om te bepalen in welk vak de leerplandoelstellingen worden gerealiseerd. Dit onderwerp leent zich ook uitstekend tot een vakoverschrijdend project.

12 In de hoofdstukken die betrekking hebben op recht (6 tot en met 12) primeert het praktisch gebruik van het recht in het huidige en toekomstige dagelijkse leven van de leerlingen. Het eentonig doceren wordt vermeden. De juridische problematiek wordt besproken door maximaal gebruik te maken van gevallenstudies (bijvoorbeeld verbintenissen), documenten (bijvoorbeeld contracten), didactische uitstappen (bijvoorbeeld vredegerecht), gastsprekers (bijvoorbeeld personenrecht) … De volgende bronnen kunnen aangewend worden: reële contracten, akten, het Belgisch Staatsblad, arresten en vonnissen, verslagen van processen, krantenartikels, rechtskundige tijdschriften ... Verder leveren de onderscheiden didactische tijdschriften interessante gevallenstudies op. Aansluitend worden probleemstellingen, opdrachten en vragen gepresenteerd, die getoetst worden aan de theorie.

De gevallenstudie stimuleert het denkwerk van de individuele leerling, maar lijkt eveneens interessant voor het opzetten van een groepsdiscussie. Hierbij is het van belang dat de leerlingen de onderliggende theorie kennen en kunnen verwoorden.

De leraar waakt erover niet voor alle problemen die de leerlingen uit hun familiale situatie aanbrengen onmiddellijk oplossingen te leveren. De problemen zijn soms complexer dan uit de voorstelling van de leerlingen blijkt en kunnen de leraar achteraf in verlegenheid brengen. Het is aan de leraar om de situatie juist in te schatten.

Het is niet de bedoeling om de leerlingen steeds te overladen met details. Parate kennis kan soms wenselijk zijn, maar er dient vooral gestreefd te worden naar het bereiken van een algemeen praktisch juridisch inzicht bij de leerlingen.

Gezien de evolutie in het vakdomein met zijn talrijke wetswijzigingen moeten de leerlingen vertrouwd gemaakt worden met de zelfwerkzaamheid, het actualiteitsprincipe en het zelfstandig leren. Het opzoeken en verzamelen van gegevens, die uiteraard bij toetsen en taken kunnen aangewend worden, behoren tot het handelingsrepertoire van de leerlingen. Tevens kunnen zij een documentatiemap met het nodige cijfermateriaal en actuele artikels aanleggen.

13 De leraar heeft de mogelijkheid zelf de spreiding van de leerplandoelstellingen binnen de graad te bepalen. Indien de volgorde van het leerplan wordt nageleefd, is het aangewezen in het eerste jaar de leerstofitems 1 tot en met 5 te behandelen. De leerstofitems 6 tot en met 12 komen aan bod in het tweede jaar.

Het biedt pedagogisch een meerwaarde als dezelfde leraar voor dit vak aangeduid wordt in het eerste jaar en in het tweede jaar. Indien verschillende leraars optreden, is samenspraak binnen de vakgroep noodzakelijk.

Page 21: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 20 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN1

Inzake materiële elementen is er een uitgerust leslokaal met bord, prikbord of magneetbord, kast (voor en met documentatie en tijdschriften, documenten, naslagwerken en boeken) en overheadprojector. Het lokaal wordt zodanig "aangekleed" dat het geheel het uitzicht heeft van een "economische leeromgeving". Daarnaast is er een leerboek, werkschrift of cursus. De leerlingen leggen een documentatiemap aan voor aanvullende informatie en voor de opdrachten.

Er wordt gestreefd naar de aanwezigheid van computermateriaal in het vaklokaal. De leerlingen hebben alleszins toegang tot een informaticalokaal met internetaansluiting.

1 Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing:

- Codex, - ARAB, - AREI, - Vlarem.

Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.:

- de uitrusting en inrichting van de lokalen; - de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.

Zij schrijven voor dat:

- duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; - alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; - de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; - de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.

Page 22: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 21 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

EVALUATIE

De evaluatie dient te passen binnen het eigen evaluatiebeleid dat de school heeft uitgewerkt. Het staat de school vrij om te kiezen voor om het even welke vormen van evaluatie, zoals permanente evaluatie. Daarnaast zal de vakgroep afspraken maken en nakomen binnen de krijtlijnen van dit coherent evaluatiebeleid.

Een goede evaluatie vertrekt vanuit de leerplandoelstellingen.

De evaluatie zal vooral dienen om de leerlingen een spiegel voor te houden m.b.t. de mate waarin ze in staat zijn de leerplandoelstellingen te realiseren.

Problemen met betrekking tot de leerinhouden en doelstellingen worden gedurende het schooljaar deskundig opgevolgd en geremedieerd.

In aansluiting op het Pedagogisch Project wordt van de leerlingen verwacht dat zij de vermelde attitudes ontwikkelen en/of nastreven.

Page 23: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 22 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

BIBLIOGRAFIE

De onderstaande bronnen zijn in hoofdzaak bedoeld als achtergrondinformatie voor de leerkracht. Bij gebruik in de klas dient de leraar er over te waken dat de informatie op het niveau van de leerlingen wordt aangeboden.

Uitgeverijen

www.pelckmans.be Pelckmans

www.deboeck.com Deboeck

www.woltersplantyn.be Wolters Plantyn

www.novum.be Novum

www.kluwer.nl Kluwer

www.denarend.be Den Arend

Onderwijs

www.ond.vlaanderen.be Departement onderwijs

www.gemeenschapsonderwijs.be Gemeenschapsonderwijs

www.ond.vlaanderen.be/edulex Wetten, decreten en omzendbrieven voor het Vlaamse onderwijs

www.ond.vlaanderen.be/dbo Dienst beroepsopleiding van het departement onderwijs

www.ond.vlaanderen.be/adiovwww Automatisch documentatie- en informatiesysteem voor onderwijs in Vlaanderen

www.onderwijsinspectie.be Onderwijsinspectie

www.vlor.be Vlaamse Onderwijsraad

www.vl-leonardo.be Europese projecten

www.viabo.be Vlaams Instituut voor Advies in Bedrijfsbeheer en Opleiding

www.klasse.be Tijdschrift klasse

Federale -, Europese - en Vlaamse overheid

www.fgov.be Portaalsite van de federale overheid

www.vlaanderen.be Portaalsite van de Vlaamse overheid

www.fed-parl.be Federaal parlement

www.vlaamsparlement.be Vlaams parlement

www.staatsblad.be Het Belgisch staatsblad

www.europa.eu.int Europese Unie

www.europarl.eu.int Europees parlement

Internationaal

www.imf.org IMF

www.worldbank.org Wereldbank

www.oecd.org OESO

www.ryckevelde.be Internationaal vormings- en informatiecentrum

Page 24: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 23 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

Kranten en tijdschriften

www.krantenkoppen.be Artikels uit de belangrijkste kranten

www.destandaard.be De Standaard

www.tijd.be De Tijd

www.hbvl.be Het Belang van Limburg

www.hln.be Het Laatste Nieuws

www.gva.be Gazet van Antwerpen

www.demorgen.be De Morgen

www.hetvolk.be Het Volk

www.nieuwsblad.be Het Nieuwsblad

www.freemetro.be Metro

www.knack.be Knack

www.trends.be Trends

www.trends.be/trendsopschool Trends op school

www.test-aankoop.be Testaankoop

www.vacature.com Vacature

www.jobat.be Jobat

www.econict.be Didactisch tijdschrift

Bedrijfsleven, bedrijfseconomie en bedrijfsbeheer

www.mineco.fgov.be Ministerie van economische zaken

www.banvlaanderen.be Business angels netwerk

www.ondernemen.vlaanderen.be Ondernemend Vlaanderen

www.startersservice.be Startersservice van UNIZO

www.unizo.be UNIZO

www.vbo.be VBO

www.lvz.be Liberaal verbond voor zelfstandigen

www.voka.be Vlaams netwerk van ondernemingen

www.kmobizz.be/ Portaalsite voor de ondernemer

www.dvo.be De Vlaamse ondernemer

www.europages.com Gids voor bedrijven

www.acv-csc.be ACV

www.abvv.be ABVV

www.aclvb.be ACLVB

www.marketing.pagina.nl Portaalsite over marketing

http://marketing.startkabel.nl/ Portaalsite over marketing

www.stichtingmarketing.be Stichting marketing

www.marketing-online.nl Website over marketing

www.pouseele.be Actuele bedrijfsinformatie

http://www.o-twee.be/o2/illusmat.asp Handelsdocumenten

Page 25: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 24 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

Verzekering, bank en beurs

www.abb-bvb.be Belgische Vereniging van Banken

www.assuralia.be Beroepsvereniging van verzekeringsondernemingen

www.febelfin.be Belgische federatie van financiewezen

www.bnb.be Belgische Nationale Bank

www.ecb.int Europese Centrale Bank

www.ethias.be Ethias

www.kbc.be KBC

www.fortis.be Fortis

www.dexia.be Dexia

www.ing.be ING

www.axa.be Axa

www.euronext.com Euronext

Economie en ethiek

www.dirkbarrez.be Economie en ethiek

www.menscentraal.nl Economie en ethiek

Sociaal recht

www.inami.fgov.be RIZIV

www.onprvp.fgov.be Rijksdienst voor pensioenen

www.svmb.be Sociaal zekerheidsfonds voor zelfstandigen

Economie

www.meta.fgov.be Ministerie van tewerkstelling en arbeid

www.mineco.fgov.be Ministerie van economische zaken

http://ecodata.mineco.fgov.be/ Ecodata

www.statbel.fgov.be/ Nationaal instituut voor de statistiek

www.plan.be Federaal planbureau

www.begroting.be Ministerie van begroting

www.serv.be SERV

www.vdab.be VDAB

http://economie.pagina.nl Portaalsite economie

http://www.xs4all.nl/~mkalk/economie.htm Portaalsite economie

http://economie.2link.be/ Portaalsite economie

http://nu.nl/rubriek.jsp?n=99&c=30 Economische artikels

http://home.wanadoo.nl/econworld/index.htm

Economische artikels

www.mesotten.be Portaalsite voor economie

Page 26: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 25 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

Burgerlijk – en handelsrecht

http://www.cass.be/ Portaalsite van de rechtbanken

www.notaris.be Belgisch notariaat

www.advocaat.be/ Orde van Vlaamse balies

www.just.fgov.be Federale overheidsdienst justitie

www.notaris-moyson.be/ Juridische sites

www.gerechtsdeurwaarders.be Nationale kamer van gerechtsdeurwaarders

www.mdseminars.be Actuele rechtspraak en wetgeving

Fiscaal recht

www.fiscalcedities.be Actuele bedrijfseconomische en fiscale informatie

www.fiscalnet.be Actuele informatie over fiscaliteit

www.taxtoday.be Actuele informatie over fiscaliteit

www.hamburg-mannheimer.be Actuele informatie over fiscaliteit

www.dvv.be/taxweb belastingprogramma

www.finform.fgov.be Ministerie van financiën

www.taxup.com Actuele informatie over fiscaliteit

Toerisme

http://www.ping.be/~tori0060/Toerisme_Verkeer.htm

Portaalsite voor toerisme

www.toervl.be Toerisme Vlaanderen

www.belgie-toerisme.net Tourisme Wallonie-Bruxelles

Kantoor

www.managementsupport.nl Secretariaat

http://kantoor.startkabel.nl/ Portaalsite voor kantoorbenodigdheden

http://users.online.be/~sk002697/ Het virtuele kantoor

Virtuele leeromgevingen

www.openleerhuis.be Digitale toepassingen voor economie

www.digikids.be E-learning

www.smartbit.be E-learning

www.digitaledidactiek.nl E-learning

www.leerhof.be Centrum voor levenslang leren

http://web.uvic.ca/hrd/hotpot/ Hot patatoes

Lerarenverenigingen

www.vlew.be VLEW

www.vecon.nl VECON

www.vvl-onderwijs.be VVL

Page 27: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 26 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

Didactiek

www.cito.nl Instituut voor toetsontwikkeling

www.lweo.nl Werkgroep economie-onderwijs

http://leerkrachten.start.be Portaalsite voor leraren

http://www.docentenplein.nl/ Portaalsite voor leraren

http://klascement.net Onderwijssite voor leraren

www.pienternet.be Onderwijssite voor leraren

www.bin.be Belgisch Instituut voor Normalisatie

http://www.o-twee.be/o2/attitude.asp Sam-schaal

http://www.spelinfo.be/ Educatieve spelen

http://www.motherearth.org/bulletin/01_10/gec.htm

Educatieve spelen

http://www.vecon.nl/software/lijst_software.html

Educatieve spelen

Projecten

www.vlaamse-jongeondernemingen.be Vlaamse jonge ondernemingen

www.rys.be Responsible young starters

www.vives-comito.be Onderwijs en ondernemen

Tijdschriften

Macro-Micro, Tijdschrift van de vereniging voor leraren in de economische wetenschappen

Trends Op School

Budget en Recht

Test Aankoop

Boeken

Coppieters, André, e.a., "Economie on Line – 1e jaar van de 2e graad", Uitgeverij Wolters Plantyn, Mechelen, 2005

Goedgebeur, Jacques, e.a., "Economie on Line – 2e jaar van de 2e graad", Uitgeverij Wolters Plantyn, Mechelen, 2005

Snoeck, M., e.a., “De h@ndel en wij 3.1”, Uitgeverij Wolters Plantyn, Mechelen, 2005

Snoeck, M., e.a., “De h@ndel en wij 3.2”, Uitgeverij Wolters Plantyn, Mechelen, 2005

Debels, Jan, e.a., "Economix 3", Uitgeverij Pelckmans, Kapellen, 2005

Debels, Jan, e.a., "Economix 4", Uitgeverij Pelckmans, Kapellen, 2005

Claus, Danielle, e.a., “Economische Topper 3", Uitgeverij de boeck, Antwerpen, 2005

Claus, Danielle, e.a., “Economische Topper 4", Uitgeverij de boeck, Antwerpen, 2005

Geuens, Patrick, e.a., “Optimum 2.1 – handelseconomie en boekhouden”, Uitgeverij de boeck, Antwerpen, 2005

Massy, Maurits, “Optimum 2.2 - boekhouden”, Uitgeverij de boeck, Antwerpen, 2005

Huybrechts, Nadine, “Optimum 2.2 - handelseconomie”, Uitgeverij de boeck, Antwerpen, 2005

Brawers, Dirk, e.a., “Fundamenten van het boekhouden”, Uitgeverij de boeck, Antwerpen, 2004

Page 28: SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2006-116.pdf · autoverzekering, brandverzekering …) schematisch ordenen en bondig toelichten. 4 Verzekeringen 4.1 Begrip en belang

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Sociale en technische wetenschappen 27 TV Toegepaste economie (1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

Barroo, Mia, e.a., “Handelwijs 3”, Uitgeverij de boeck, Antwerpen, 2005

Van Caer, Francis, “Handelswijs 3 – FVISEM”, Uitgeverij de boeck, Antwerpen, 2005

Brawers, Dirk, “Handelwijs 4”, Uitgeverij de boeck, Antwerpen, 2005

Carton, Geert, e.a., “Voor eigen rekening – Bedrijfsbeheer 1”, Uitgeverij Pelckmans, Kapellen, 2005

Carton, Geert, e.a., “Voor eigen rekening – Bedrijfsbeheer 2”, Uitgeverij Pelckmans, Kapellen, 2005

Verberckt, Frank, e.a., “Bedrijfsbeheer”, Uitgeverij de boeck, Antwerpen, 2005

Smekens, Koenraad, e.a., “Bedrijfsbeheer”, Uitgeverij de boeck, Antwerpen, 2005

Govaerts, An, e.a., “Praktisch basisboek bedrijfsbeheer”, Uitgeverij de boeck, Antwerpen, 2005

Debbaut, D., “Bedrijfsbeheer voor het beroepsonderwijs”, Uitgeverij Wolters Plantyn, Mechelen, 2005

De Troyer, W., “Bedrijfsbeheer”, Uitgeverij Wolters Plantyn, Mechelen, 2005

Bouckaert, B., e.a., “Beginselen van het handelsrecht”, Uitgeverij Novum

Van Rompaey, Marcel, “Burgerlijk - en handelsrecht”, Uitgeverij de boeck, Antwerpen, 2005

Hertveldt, Frans, e.a., “Wetgeving – Sociaal en fiscaal recht”, Uitgeverij de boeck, Antwerpen, 2005

Van Rompaey, Marcel, “Handelsrecht”, Uitgeverij de boeck, Antwerpen, 2005

Van Rompaey, Marcel, “Wetgeving – Inleiding tot het recht en burgerlijk recht”, Uitgeverij de boeck, Antwerpen, 2005

Hertveldt, Frans, e.a., “Wetgeving – Sociaal recht”, Uitgeverij de boeck, Antwerpen, 2005

Van Rompaey, Marcel, “Wetgeving – Fiscaal recht”, Uitgeverij de boeck, Antwerpen, 2005