scriptie opsporing op internet OU
date post
13-Apr-2017Category
Documents
view
721download
6
Embed Size (px)
Transcript of scriptie opsporing op internet OU
OPSPORING OP
SOCIAL MEDIA
Marnix Oosterhoff
OPSPORING OP SOCIAL MEDIA
Afstudeerscriptie Masteropleiding Rechtsgeleerdheid
Auteur: Marnix Oosterhoff
Studentnummer: 851528488
Opleiding: Master Rechtsgeleerdheid
Organisatie: Open Universiteit
Begeleider: prof. dr. W.Ph. Stol
Examinator: mr. dr. W.H.B. Dreissen
Januari 2016
Inhoud
Gebruikte afkortingen ..............................................................................................................................ii
1 Inleiding ........................................................................................................................................... 1
1.1 Aanleiding ................................................................................................................................ 1
1.2 Onderwerp en doel van onderzoek ......................................................................................... 2
1.3 Onderzoeksvragen ................................................................................................................... 2
1.4 Gehanteerde onderzoekmethoden ......................................................................................... 3
1.5 Opbouw ................................................................................................................................... 4
2 Politie en social media ..................................................................................................................... 5
2.1 Inleiding ................................................................................................................................... 5
2.2 Social media binnen de politie: de negen domeinen .............................................................. 6
2.3 Gebruik van social media binnen de opsporing ...................................................................... 8
2.3.1 Methode van onderzoek ................................................................................................. 8
2.3.2 Resultaten ...................................................................................................................... 10
2.4 Conclusies .............................................................................................................................. 13
3 Privacy ........................................................................................................................................... 16
3.1 Inleiding ................................................................................................................................. 16
3.2 Definities van privacy ............................................................................................................ 16
3.3 Historie van de ontwikkeling van het recht op privacy ......................................................... 19
3.4 Actueel juridisch kader ten aanzien van privacy ................................................................... 21
3.4.1 Internationale en nationale wet- en regelgeving .......................................................... 21
3.4.2 Artikel 10 Grondwet ...................................................................................................... 22
3.4.3 Artikel 8 EVRM ............................................................................................................... 24
3.4.4 Recente ontwikkelingen ................................................................................................ 28
3.5 Conclusies .............................................................................................................................. 30
4 Opsporingsbevoegdheden op social media .................................................................................. 32
4.1 Inleiding ................................................................................................................................. 32
4.2 Digitale IRT-affaire? ............................................................................................................... 34
4.3 Opsporing: typering en normering ........................................................................................ 37
4.3.1 Definitie opsporing ........................................................................................................ 37
4.3.2 Normering van de opsporing ......................................................................................... 38
4.4 Politiewet of BOB-middel? .................................................................................................... 41
4.5 Stelselmatige observatie ....................................................................................................... 45
4.5.1 Artikel 126g Sv ............................................................................................................... 45
4.5.2 Opsporing op social media als stelselmatige observatie? ............................................. 47
4.5.3 Beoordeling ................................................................................................................... 48
4.6 Stelselmatige informatie-inwinning ...................................................................................... 50
4.6.1 Artikel 126j Sv ................................................................................................................ 50
4.6.2 Opsporing op social media als stelselmatige informatie-inwinning? ............................ 51
4.6.3 Beoordeling ................................................................................................................... 53
4.7 Toetsing aan art. 8 EVRM ...................................................................................................... 54
4.8 Conclusie ............................................................................................................................... 55
5 Conclusie en discussie ................................................................................................................... 58
5.1 Inleiding ................................................................................................................................. 58
5.2 Antwoorden op de onderzoeksvragen en conclusies ........................................................... 58
5.3 Discussie ................................................................................................................................ 61
Verwijzingen .......................................................................................................................................... 65
Geraadpleegde literatuur .................................................................................................................. 65
Jurisprudentie .................................................................................................................................... 70
Bijlage 1 Interviewvragen ................................................................................................................... 72
Bijlage 2 - Gespreksverslag prof. Fijnaut ............................................................................................... 73
Gebruikte afkortingen
BOB Bijzondere Opsporingsbevoegdheden
EHRM Europees Hof voor de Rechten van de Mens
EVRM Het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de
fundamentele vrijheden
Gw Grondwet
IRN Internet Research Netwerk
IRT Interregionaal Rechercheteam
IVBPR Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten
MvT Memorie van Toelichting
OSINT Open Source Intelligence
OVC Opnemen Vertrouwelijke Communicatie
PolW Politiewet 2012
Sv Wetboek van Strafvordering
TCI Team Criminele Inlichtingen
TGO Team Grootschalige Opsporing
UVRM Universele Verklaring van de Rechten van de Mens
VEU Verdrag betreffende de Europese Unie
Wbp Wet bescherming persoonsgegevens
WPolG Wet op de politiegegevens
1
1 Inleiding
1.1 Aanleiding Het gebruik van social media heeft de afgelopen jaren een stormachtige ontwikkeling doorgemaakt.
Veel mensen hebben de neiging om datgene wat hen bezighoudt of wat ze hebben gedaan, met
anderen te delen via omgevingen als Facebook en Twitter. Social media zijn er naar hun aard op
gericht om zoveel mogelijk informatie te delen. Het gevolg is dat veel gebruikers bewust of onbewust
veel (vaak persoonlijke) informatie over zichzelf met vrienden delen maar soms ook in de
openbaarheid brengen. Mede door de opkomst van social media speelt het sociale leven zich in
toenemende mate online af.
Voor de informatie die burgers via social media naar buiten brengen bestaat vanuit
opsporingsinstanties veel belangstelling omdat deze informatie van belang kan zijn voor de
opsporing. Niet verwonderlijk dus dat de opsporing op allerlei manieren probeert om deze
informatie te gebruiken. Echter, bij het gebruik van deze informatie binnen een rechercheonderzoek
moet de opsporing plaatsvinden binnen wettelijke kaders, en van het bestaande wettelijke kader is
niet altijd duidelijk hoe het moet worden toegepast in een online-omgeving.
Deze situatie roept herinneringen op aan het onderzoek van de parlementaire enqutecommissie
opsporingsmethoden (in de volksmond bekend als de commissie Van Traa) dat medio jaren 90
plaatsvond. In haar conclusie