Schrijftaal 6de druk
34
Schrijf taal Leer-/werkboek voor schriftelijke communicatie en taalbeheersing Nederlands Drs. T. de Vries
-
Upload
thiememeulenhoff -
Category
Documents
-
view
318 -
download
16
description
Leer/werkboek voor schriftelijke communicatie en taalbeheersing Nederlands
Transcript of Schrijftaal 6de druk
SchrijftaalLeer-/werkboek voor schriftelijke communicatie en taalbeheersing Nederlands
Drs. T. de Vries
Woord vooraf
Schrijftaal is de eerste volledige methode schriftelijke communicatie en
taalbeheersing Nederlands. Alle theorie, voorbeelden en opdrachten staan in
één boek, overzichtelijk geordend in vijf modulen.
Schrijftaal kan gemakkelijk in elk onderwijsprogramma ingepast worden.
Bij competentiegericht onderwijs is de flexibiliteit van Schrijftaal evident:
voor gerichte training in ondersteunende lessen en workshops biedt Schrijf-
taal dan dé oplossing. Elk hoofdstuk kan namelijk als een afzonderlijk studie-
onderdeel doorgewerkt worden. Schrijftaal is dé vraagbaak voor schriftelijke
communicatieopdrachten in projectonderwijs.
Met Schrijftaal kunt u rekening houden met de eisen die gelden voor de
verschillende opleidingen. U zet voor uw student(en) een traject op maat uit,
afhankelijk van de diverse leerdoelen. Zo sluit u optimaal aan op uw speci-
fieke onderwijssituatie en de diverse keuzemogelijkheden binnen bestaande
verschillende leertrajecten.
Schrijftaal is zeer geschikt voor zelfstudie. De opbouw van elk hoofdstuk is
functioneel, helder en overzichtelijk: van theorie naar voorbeeld, gevolgd
door gevarieerde opdrachten die zeer geschikt zijn voor zelfstandig werken.
Op de behandelde stof wordt niet onnodig diep ingegaan.
De ruim 270 opdrachten in Schrijftaal zijn afwisselend en veelzijdig en
komen tegemoet aan de persoonlijke invulling en behoefte aan kennis bij de
student. Naast schrijfopdrachten zijn er ook opgaven waarin de student
gevraagd wordt deze te corrigeren, met andere woorden: waarbij de eind-
redactie van een tekst moet worden gevoerd.
Schrijftaal biedt een gerichte training voor:
de schriftelijke communicatieve vaardigheden voor de niveaus 2F t/m
3F waarbij de opgaven opklimmen in moeilijkheidsgraad;
de Module Bedrijfscorrespondentie Nederlands van het Associatie
Praktijkdiploma Directiesecretaresse (PDD), niveau mbo 4;
de Module Correspondentie Nederlands van het Associatie
Praktijkdiploma Secretaresse (PDS), niveau mbo 3;
de Module Basiskennis Correspondentie Nederlands van het Associatie
Praktijkdiploma Medewerker Secretariaat (PMS), niveau mbo 2;
het examen Bedrijfscorrespondentie Nederlands van Schoevers;
de taaltoetsen van de pabo en andere schriftelijke communicatieve
vaardigheden voor het hbo.
De leer- en oefenstof in Schrijftaal is verdeeld in vijf modulen.
Schriftelijke communicatie
Spelling
Stijl
Grammatica
Tekstcorrectie
Daarnaast heeft het boek een uitgebreide naslagwerkfunctie en is het een
vraagbaak bij talloze taalkwesties.
Alle voorbeelden in dit boek zijn cursief gedrukt. Een sterretje of asterisk (*)
voor een woord of zin betekent dat de desbetreffende taalvorm niet correct
(gespeld) is. Een duidt op een verwijzing naar een ander hoofdstuk in het
boek. Met het uitgebreide register achter in het boek is de gewenste infor-
matie snel te vinden.
Bij Schrijftaal hoort een ondersteunende website www.schrijftaal.com
met daarop:
een studiewijzer;
alle uitwerkingen;
Kennistrainingen die bestaan uit oefeningen (meerkeuzevragen en open
vragen) met antwoorden aansluitend bij het boek.
De studiewijzer, uitwerkingen en de kennistrainingen zijn gratis te down-
loaden.
Ik bedank mijn collega�s, mevrouw C.H.J.M. Menting-Louman en de heer drs.
T.C. Wernsen, voor hun kritisch commentaar. Hun op- en aanmerkingen
vormden een positieve bijdrage tot de totstandkoming van deze zesde,
geheel herziene druk. Tevens ben ik de Stichting Nederlandse Associatie
voor Praktijkexamens zeer erkentelijk voor het beschikbaar stellen van hun
examens.
Voor op- en aanmerkingen en opbouwende kritiek houd ik mij aanbevolen.
Drs. T. de Vries
www.schrijftaal.com
De met een * aangegeven opdrachten zijn ontleend aan of bewerkingen van examens
van de Stichting Nederlandse Associatie voor Praktijkexamens te Amersfoort.
Module A Schriftelijke communicatie
A 1 Inleiding 10
A 2 Briefindeling 11
A 2.1
A 2.2
A 2.3
A 2.4
A 2.5
A 2.6
A 2.7
A 2.8
Lay-out
Briefhoofd
Dagtekening
Adressering
Betreft
Aanhef
Afsluiting en ondertekening
Bijlage
Oefenopgaven A-01 t/m A-15
11
13
14
14
17
17
18
20
21
A 3 Structuur correcte brief 24
A 3.1
A 3.2
A 3.3
A 3.4
Inleiding - kern - slot
Beginzinnen
Slotzinnen
Stappenplan brief schrijven
24
25
26
26
Elektronische berichtgeving
A 4
A 5
E-mail A-16 t/m A-17
Faxbericht A-18 t/m A-19
33
35
Informeren
A 6
A 7
A 8
A 9
A 10
A 11
A 12
A 13
A 14
A 15
A 16
A 17
A 18
A 19
A 20
Informatieaanvraag A-20 t/m A-21
Enquête A-22 t/m A-24
Informatieve brief A-25 t/m A-28
Informatieve circulaire A-29 t/m A-31
Telefoonnotitie A-32
Mededeling en bericht A-33 t/m A-34
Beschrijving A-35 t/m A-36
Voorwoord A-37 t/m A-38
Inleiding A-39 t/m A-40
Routebeschrijving A-41 t/m A-42
Instructie en gebruiksaanwijzing A-43
Flyer en poster A-44 t/m A-45
Folder A-46
Antwoord- en bestelkaart A-47 t/m A-48
Internetpagina A-49
37
39
45
49
53
55
57
59
61
64
65
67
69
71
73
A 21
A 22
A 23
A 24
Uitnodigen/afspreken/afzeggenUitnodiging A-50 t/m A-53
Bevestiging afspraak A-54 t/m A-55
Afzegging A-56
Slechtnieuwsbrief A-57 t/m A-58
75
79
81
83
A 25
A 26
A 27
A 28
Verkopen/aanbieden/bestellen Verkoopbrief/direct mail A-59 t/m A-60
Offerte A-61 t/m A-62
Bestelling A-63 t/m A-64
Orderbevestiging A-65 t/m A-66
85
89
91
93
A 29
A 30
Klagen/aansprakelijk stellenKlachtenbrief A-67 t/m A-69
Beantwoording klachtenbrief A-70 t/m A-76
95
99
A 31
A 32
A 33
BetalenBetalingsverzoek A-77 t/m A-78
Betalingsherinnering A-79 t/m A-80
Aanmaning A-81 t/m A-82
107
109
111
A 34
A 35
A 36
Overheden/instanties
Verzoek om medewerking, toestemming en
bemiddeling A-83 t/m A-84
Ambtelijke brief A-85 t/m A-86
Bezwaarschrift A-87
113
115
117
A 37
A 38
Relatiebeheer Goodwillbrief A-88 t/m A-89
Visitekaartje, felicitatie, condoleance, excuus en
bedankje A-90 t/m A-93
119
121
A 39
A 40
A 41
Schrijven voor een publiek Persbericht A-94
Artikel(tje) voor krant en webpagina A-95 t/m A-96
Ingezonden brief A-97
125
128
131
A 42
A 43
A 44
SolliciterenPersoneelsadvertentie A-98
Sollicitatiebrief
Curriculum vitae A-99 t/m A-100
133
135
139
A 45
A 46
A 47
A 48
A 49
A 50
A 50.1
A 50.2
A 50.3
Verslaglegging Samenvatting A-101 t/m A-105
Onderzoeksrapport A-106 t/m A-108
Toelichting A-109
Adviesnotitie A-110
Agenda, notulen en besluitenlijst A-111 t/m A-115
Gespreksverslag
Verslag van een gebeurtenis
Verslag van een functioneringsgesprek
Verslag van een begeleidingsgesprek A-116 t/m A-117
141
151
155
157
161
170
171
171
172
Module B Spelling
B 1 Correct spellen 176
B 2 Werkwoorden 177
B 2.1
B 2.2
B 2.3
B 2.4
B 2.5
B 2.6
B 2.7
B 2.8
Regelmatige en onregelmatige werkwoorden
Stam van het werkwoord
Persoonsvorm B-01
Persoonsvorm tegenwoordige tijd B-02 t/m B-04
Persoonsvorm verleden tijd B-05 t/m B-07
Voltooid deelwoord B-08 t/m B-10
Tegenwoordig deelwoord
Infinitief
177
177
177
176
178
181
183
183
B 2.9
B 2.10
B 2.11
Aanvoegende wijs
Gebiedende wijs
Lastige werkwoorden
Oefenopgaven B-11 t/m B-15
183
183
183
185
B 3 Hoofdletters en kleine letters B-16 t/m B-20 187
B 3.1 Eerste woord van een zin 187
B 3.2 Namen 187
B 3.3 Respect 189
B 3.4 Aardrijkskundige namen
Oefenopgaven B-16 t/m B-20
189
191
B 4 Klinkers en tweeklanken B-21 t/m B-25 193
B 5 Klinkerbotsing B-26 196
B 6 Accenten B-27 197
B 7 Medeklinkers B-28 t/m B-29 198
B 8 Afbreken van woorden B-30 201
B 9 Tussenletter -n B-31 t/m B-32 202
B 10 Tussenletter -s B-33 204
B 11 Meervoudsvorming B-34 t/m B-35 205
B 12 Verkleinwoorden B-36 207
B 13 Staande uitdrukkingen B-37 208
B 14 Los, aaneen of met een koppelteken? 209
B 14.1 Los of aaneen 209
B 14.2 Met een koppelteken B-38 211
B 15 Vreemde woorden in het Nederlands B-39 t/m B-40 213
B 16 Getallen B-41 215
B 17 Afkortingen B-42 216
B 18 Bijvoeglijke naamwoorden B-43 t/m B-45 217
B 19 Varia 219
B 19.1 Enkele of enkelen? Alle of allen? 219
B 19.2 Voor- en achtervoegsels 219
B 19.3 Bezitsvorm zelfstandig naamwoord B-46 t/m B-47 220
B 20 Leestekens B-48
Herhalingsopgaven B-49 t/m B-54
221
Module C Stijl
C 1 Stijl � een kwestie van smaak? 228
Stijlfouten
C 2
C 3
C 4
C 5
C 6
C 7
C 8
C 9
C 10
C 11
C 12
Foutieve inversie C-01
Foutieve beknopte bijzin C-02
Foutieve samentrekking C-03 t/m C-04
Foutieve verwijzing (incongruentie) C-05 t/m C-06
Contaminatie C-08
Ellips en hiaat C-09
Tautologie, pleonasme en herhaling C-10 t/m C-11
Barbarismen C-12 t/m C-13
Dubbele ontkenning C-14
Verbindingsfouten C-15 t/m C-16
Foutieve woordvolgorde C-17
229
230
231
233
237
238
239
241
243
244
247
Stijlproblemen en stijlvormen
C 13
C 14
C 15
C 16
C 17
C 18
Vaste voorzetsels C-18 t/m C-19
Hun of hen, zij of ze, jou of jouw, u of uw C-20
Vaste werkwoorden C-21 t/m C-24
Lijdende vorm C-25
Stijlfiguren C-26
Woordkeus C-27
Oefenopgaven C-28 t/m C-60
249
250
251
253
254
256
260
Module D Grammatica
D 1 Grammatica voor dummies? 280
D 2 Klank, lettergreep en morfeem D-01 t/m D-2 280
D 3 Woordbenoeming 282
D 3.1
D 3.2
D 3.3
D 3.4
D 3.5
D 3.6
D 3.7
D 3.8
D 3.9
D 3.10
Zelfstandig naamwoord
Bijvoeglijk naamwoord
Lidwoord
Telwoord D-03 t/m D-04
Werkwoord D-05 t/m D-06
Voornaamwoord
Voorzetsel
Bijwoord
Voegwoord
Tussenwerpsel D-07 t/m D-08
282
283
283
284
285
288
289
290
290
291
D 4 Zinsontleden 292
D 4.1
D 4.2
D 4.3
D 4.4
D 4.5
D 4.6
D 4.7
D 4.8
D 4.9
D 4.10
Persoonsvorm D-09 t/m D-10
Onderwerp D-11
Gezegde D-12 t/m D-14
Lijdend voorwerp
Meewerkend voorwerp
Voorzetselvoorwerp
Bijwoordelijke bepaling
Bijwoordelijke bepaling als zinsdeelstuk
Bijvoeglijke bepaling
Bijstelling D-15
292
294
295
296
297
297
297
297
298
298
D 5 Hoofd- en bijzinnen D-16 t/m D-17 299
Module E Tekstcorrectie
E 1 Tekstverzorging 302
E 1.1
E 1.2
E 1.3
E 1.4
E 1.5
Vorm en structuur
Verzorgdheid
Woordkeus
Stijl
Hulpmiddelen
302
302
303
303
304
E 2 Kopij corrigeren
Oefenopgaven tekstcorrectie E-01 t/m E-25
307
309
Register 323
A Schriftelijke communicatie 9
Module A
Schriftelijke
communicatie
A Schriftelijke communicatie 10
A 1 Inleiding
Hoewel veel communicatie verloopt via de telefoon, sms!jes en allerlei soorten
formulieren, 'schrijven' we nog steeds. Wellicht meer dan ooit"
In een sms!je of een e-mail aan een bekende is de stijl veelal informeel. Maar
voor alle zakelijke, schriftelijke communicatievormen gelden bepaalde regels
of voorschriften.
Zakelijk communiceren
Met zakelijk communiceren bedoelen we niet alleen brieven zoals offertes,
aanmaningen, klachtenbrieven, verzoeken om informatie, circulaires enzo-
voorts. Ook een memo, e-mail, advertentie, persbericht, voorwoord, enquête,
artikeltje, ingezonden stuk, rapport, advertentie, persbericht, agenda en de
notulen van een vergadering zijn vormen van schriftelijke communicatie die in
deze module uitvoerig aan de orde komen en toegelicht worden met tal van
voorbeelden.
Stijl, toon en structuur
Een zakelijke brief dient vooral beknopt en duidelijk te zijn. Vermeld niet
meer dan strikt noodzakelijk is. Blijf altijd correct en vriendelijk ook al ben je
als schrijver zeer verontwaardigd. Toon respect voor de lezer.
Een offertebrief is dan ook anders van opbouw en toon dan een aanmaning.
Daarentegen kunnen een circulaire of een ingezonden brief expressiever van
karakter zijn. Ga echter niet overdrijven.
Schrijf je een rapport of beleidsnotitie, dan moet je efficiënt en effectief je
gedachten op papier kunnen zetten. Adviezen moeten begrijpelijk zijn en
argumenten steekhoudend. Bovendien moet je rapport een duidelijk gestruc-
tureerde opbouw vertonen.
In de module 'Schriftelijke communicatie' van dit boek vind je:
# een voorbeeld van de briefindeling;
# een toelichting met voorbeelden op de vaste briefonderdelen;
# een groot aantal tips voor het schrijven van een goede brief;
# een beschrijving en voorbeelden van ruim vijftig schriftelijke
communicatievormen;
# een stappenplan voor de aanpak en uitwerking van de opdrachten.
A Schriftelijke communicatie 11
A 2 Briefindeling
A 2.1 Lay out Onder de lay-out van een brief verstaan we de opmaak, de indeling van de
vaste onderdelen en de rangschikking van de alinea!s.
Amerikaans briefmodel
Alle vaste onderdelen van een zakelijke brief beginnen aan de linkerzijde van
het blad. Deze zijn achtereenvolgens: briefhoofd of afzender, dagtekening,
adressering,referteregel, aanhef, afsluiting, ondertekening en de bijlage(n).
In een variant (model b) hierop staat de adressering (na een regel wit) onder
het briefhoofd. Plaats géén leesteken aan het eind van elke regel van de
briefonderdelen. Wel plaats je een komma na de aanhef en na 'Hoogachtend'.
Voorbeeld
Amerikaans
briefmodel
Amerikaans model (a) Amerikaans model (b)
Briefhoofd Briefhoofd
Dagtekening Geadresseerde
Geadresseerde Dagtekening
Referteregel Referteregel
Aanhef Aanhef
Inhoud brief Inhoud brief
Afsluiting/ondertekening Afsluiting/ondertekening
Bijlage Bijlage
Huisstijl
Bedrijven en instellingen onderscheiden zich graag met een eigen huisstijl.
Denk aan zaken als vorm, kleur, logo en model. De 'vaste gegevens' staan
doorgaans in de kop van de brief. Alle uitgaande brieven hebben eenzelfde
indeling, maken gebruik van hetzelfde lettertype en dezelfde corpsgrootte.
Ook kunnen er ook afspraken gemaakt zijn over het gebruik van de wij-vorm,
de schrijfwijze van namen, de ondertekening enzovoort.
Evenwichtige lay-out
Een zakelijke brief schrijf je op A4-formaat. Memo!s, telefoonnotities en
visitekaartjes hebben doorgaans een ander formaat.
Sla tussen de vaste onderdelen van de brief telkens één regel over,
behalve tussen de referteregel en de aanhef, tussen de slotzin en de
ondertekening, en in de ondertekening zelf. Spring bij een nieuwe alinea
niet in, maar sla een regel over. Begin een nieuwe zin 'vooraan' bij de
kantlijn. Begin niet elke zin op een nieuwe regel. Kleine variaties mogen,
maar zorg altijd voor een evenwichtige lay-out.
Houd boven en onder, links en rechts een marge aan van ongeveer 2,5 cm.
Door -/2 rechts onderaan het eerste blad van je brief te plaatsen geef je
aan dat je brief doorloopt op een tweede blad. Op het tweede blad komt
dan links bovenaan -2- te staan.
A Schriftelijke communicatie 12
Voorbeeld Amerikaans model
briefhoofd Taaladviesbureau De Freeze
Hessenlaan 2
3732 EV DE BILT
- communicatie-
nummers
Telefoon (030) 123 45 67
Fax (030) 123 45 68
E-mail [email protected]
Internet www.defreeze.nl
- dagtekening Utrecht, 19 juni 20..
- adressering Stichtse Makelaardij
T.a.v. mevrouw L. Kwekkemaat
Oude Straatweg 119
4013 VK SMEEDE
- referteregel Betreft: indeling zakelijke brief
-
- aanhef Geachte mevrouw Kwekkemaat,
- inhoud brief Bij uw bezoek aan de Communicatiebeurs in Utrecht vroeg u naar de juiste
indeling van een zakelijke brief. Graag zenden wij u dit voorbeeld.
-
Een zakelijke brief bevat op zijn minst drie alinea!s: een inleidende alinea
met daarin een verwijzing naar de aanleiding van de brief, de kern die de
eigenlijke boodschap bevat, en de slotalinea met daarin een correcte
afronding van de brief.
-
Zorg voor een correcte vermelding van het briefhoofd, de datum, de
geadresseerde, de betreftregel en de aanhef. Sluit de brief af met uw
naam en handtekening. Vergeet niet een eventuele bijlage te vermelden
onderaan de brief.
-
Bij deze brief vindt u een handig informatieblad met daarop een uitgebreide
uitleg van alle vaste briefonderdelen.
-
Mocht u specifieke vragen hebben over de verzorging van uw uitgaande
correspondentie, aarzelt u dan niet om contact met ons te zoeken. Graag
bespreken wij onze mogelijkheden voor u.
-
Wij vertrouwen erop dat wij u hiermee voldoende hebben geïnformeerd.
-
- ondertekening Met vriendelijke groet, naam bedrijf Taaladviesbureau De Freeze
- naam ondertekenaar
+ functie
T. de Freeze
-
-
- bijlage(n) Bijlage: informatieblad briefonderdelen
A Schriftelijke communicatie 13
A 2.2 Briefhoofd
Onderdelen van het briefhoofd
1 Naam van de afzender
2 Straatnaam en huisnummer [of postbus en nummer]
Toevoegingen als a, 2 hoog etc. komen na het huisnummer, maar daarvan
gescheiden door een spatie.
3 Cijfers postcode [dan één spatie], hoofdletters postcode [dan twee spaties]
+ de naam van de plaats in hoofdletters [richtlijnen TNT Post]
4 Zo nodig de vermelding van NEDERLAND in hoofdletters.
Briefhoofd particulier
Een briefhoofd van een particulier bevat doorgaans alleen de naam en het
adres van de afzender, maar kan uiteraard ook bankrekeningnummers,
telefoon- en faxnummer, e-mail- en internetadres bevatten. Schrijf nooit in het briefhoofd mijnheer, de heer of dhr. voor de naam.
Een vrouw kan Mevrouw voor haar naam zetten.
Partners en/of samenwonenden schrijven beide persoonsnamen. Zo nodig
zet je mevrouw voor de naam van de vrouw.
Gebruik de afkorting P/a (per adres) bij een tijdelijk adres.
Een academische titel kun je voor de naam in het briefhoofd zetten.
Voorbeelden
briefhoofd
particulier
Drs. T.C. Wernsen
P/a Weegbree 13 a
4017 PK BOSSELO
Mevrouw P. van den Bosch
Fazantenlaan 12
4012 VT SMEEDE P. Zorgeloos
Laan van Onrust 221
3546 KZ UTRECHT T (030) 123 45 67
P. Hendriks en mevrouw J. Kastelein
Kasteellaantje 12
4016 AK SMEEDE
Briefhoofd bedrijf of instelling
Bedrijven gebruiken briefpapier met een voorbedrukt briefhoofd met daarin
alle relevante gegevens van een bedrijf of instelling: bedrijfsnaam, afdeling,
post- en bezoekadres, telefoon- en telefaxnummers, servicenummers en
rekeningnummers, e-mail- en internetadres. Let erop dat postbusadres en
bezoekadres beide een eigen postcode hebben"
Communicatienummers
Communicatienummers en -adressen volgen na één regel wit. Vermeld een
fax- en/of telefoonnummer zoals TNT Post dit doet. Let op de spaties.
Telefoon (030) 123 45 67 of Telefoon 030 ! 123 45 67 Telefoon, fax, e-mail en internet kun je afkorten tot T, F, E en I.
Internationale telefoon- en faxnummers noteer je zonder haakjes, maar met
spaties tussen land- en netnummer én tussen net- en abonneenummer. Het
internationale toegangsnummer van Nederland is +31. Telefoon +31 30 123 45 60 of T +31 30 123 45 67 Een servicenummer kun je met of zonder een streepje noteren; bijvoorbeeld T 0800 0543 of T 0800 ! 0543. De aanduiding e-mail en internet schrijven we met een beginhoofdletter,
maar het e-mail- en internetadres zélf met kleine letters.
A Schriftelijke communicatie 20
Ondertekening mede namens
Het kan zijn dat meer mensen verantwoordelijk zijn voor de inhoud van een
brief, maar dat slechts één persoon ondertekent. Denk aan een verzoek of
een bezwaarschrift. Gebruik dan de aanvullende slotformule Mede namens …
Hoogachtend,
Mede namens de bewoners van Vogelzanglaan 1 t/m 8
handtekening
Mevrouw J. Haveman
Ondertekening overheidsinstantie
Bij een dergelijke ondertekening komt eerst de functieaanduiding (met een
hoofdletter), dan de naam van de ondertekenaar, dan de handtekening.
Hoogachtend,
De Burgemeester van de Gemeente Smeede
J. Hulleman
handtekening
Postscriptum of naschrift
In een direct mail en/of circulaire kan een PS
(postscriptum) een goed middel zijn om een
aanbieding of een oproep nog eens extra
onder de aandacht van de lezer te brengen.
Plaats het PS na een witregel onder de afsluiting.
PS Stuur nu het aanvraagformulier in. Het verplicht u tot niets.
A 2.8 Bijlage
Als je bijlage(n) meezendt, verwijs je daarnaar in je brief. Bij één bijlage
noteer je 'Bijlage', gevolgd door een dubbele punt en een korte omschrijving
van de bijlage. Nummer bij twee of meer bijlagen en geef aan om wat voor
een bijlage het gaat. De omschrijving van de bijlage(n) begint met een kleine
letter!
Vermeld de bijlage(n) twee regels onder de ondertekening en liever niet
onderaan de laatste pagina van je brief.
De bijlage zelf heeft een kopregel of titel. Rechtsboven op de bijlage zelf komt
te staan: bijlage 1 enzovoort. Nummer de bladzijden van de bijlagen. Verzend
je ook nog een informatiepakket of artikel, vermeld dan Separaat.
C.c. / C.e.
C.c. / C.e. (kopie conform of eensluidend afschrift) zijn afkortingen die soms
op de plaats van de bijlage staan. In dat geval ontvangt de genoemde
persoon of instantie een kopie van de brief.
Voorbeelden
vermelding
bijlage(n), c.c.
en separaat
Bijlage: kopie contract
Separaat: informatiepakket
C.c.: mevrouw O. Meijer
of: Bijlagen: 1. kopie contract
2. kopie nota 0123
of: Kopie naar mevr. O. Meijer
A Schriftelijke communicatie 21
Oefenopgaven briefmodel A 01 t/m A 15
A 01x
Mevrouw drs. W.H. Fijn van Draad woont sinds kort op de Bergweg nummer
53 in Bosseloo. Haar postcode is 4500 AT. Schrijf het briefhoofd voor mevrouw Fijn van Draad.
A 02x Van der Kraats Verzekeringen is gevestigd aan de Smalle Zijde 123, postcode
4122 VD te Smeede. Het telefoonnummer is 123456, het kengetal van
Smeede is 0318. Het e-mailadres is: [email protected]. Schrijf het briefhoofd voor Van der Kraats Verzekeringen.
A 03x
De heer B. Hulleman woont sinds kort in het dorpje Lage Wetering. Hij heeft
daar een prachtige woonboot gekocht, genaamd 'Tjilpse Tjalp'. Deze boot ligt
afgemeerd aan het Weteringse Pad, tegenover nummer 18. Zijn postcode is
7200 FT. Schrijf het briefhoofd voor de heer B. Hulleman.
A 04x
Mevrouw Punselie klaagt al geruime tijd over de slechte verpakking van de
chocoladehagelslag van het supermarktconcern Foodsuper. Zij schrijft
daarom een klachtenbrief aan de afdeling Klantenservice. Superfood is
gevestigd aan de Handelsweg 80 in Bovenwinkel, postcode 9220 HG. Het
bedrijf heeft ook een postbusadres in Bovenwinkel: postbus 1, 9229 HK. Schrijf het adresblok, de betreftregel en de aanhef van deze brief.
A 05x Café-restaurant VONK
Dé gelegenheid voor een spetterend feest!
Voor recepties, bruiloften en partijen, party’s en buffetten
Schappelijke prijzen en vriendelijke bediening
Informeer vrijblijvend!
Benedendijkse Kade 9, 4070 JV Smeede
Telefoon (026) 123 45 67
www.vonk-restaurant.nl [email protected]
Eigenaar J. Vonk vraagt op 12 januari een vergunning aan bij de gemeente
Smeede voor het ophangen van een ludiek uithangbord voor zijn café-
restaurant. Het adres van de gemeente is: Het College van B. en W. van de
gemeente Smeede, Postbus 1, 4100 GA te Smeede. Noteer alle vaste gegevens t/m de aanhef evenals de ondertekening.
A 06x
Als opgave A-05
A. Visscher, Bosweg 12, 4213 FT in Smeede, ziet in zijn regionale dagblad
een advertentie staan van de firma EuroBike. Deze firma adverteert met een
nieuw type hybridefiets. Eurobike heeft een megastore aan de Waterschei
128 in Antwerpen in België, postcode 9940.
Op 14 september vraagt Visscher uitgebreide informatie aan.
A Schriftelijke communicatie 26
A 3.3 Slotzinnen
Het slot van de brief kan bestaan uit een verzoek, een wens of een opdracht.
De slotzin is een volledige zin die eindigt met een punt.
Geen lange slotzin. Zorg ervoor dat de slotzin niet te lang wordt.
Dus niet: *Wij zouden het zeer op prijs stellen als u het volledig ingevulde
aanvraagformulier aan ons zou willen terugsturen.
Wel: Wilt u het aanvraagformulier volledig invullen en aan ons terug-
sturen?
Sluit niet af met Bij voorbaat dank. Dat is spreektaal. Correcte
slotzinnen Mogelijke slotzinnen zijn: – Met belangstelling zien wij uw antwoord tegemoet.
– Graag vernemen wij uw mening over deze kwestie.
– Graag vernemen wij het resultaat van uw onderzoek.
– Wij verzoeken u ons uw beslissing zo spoedig mogelijk mee te delen.
– Graag zien wij uw order tegemoet. – U kunt erop rekenen dat uw order stipt wordt uitgevoerd.
– Wij vertrouwen erop dat u onze klacht correct afhandelt.
– Wij rekenen op uw medewerking in deze kwestie.
– Voor uw moeite zeggen wij u bij voorbaat dank.
– Wij vertrouwen erop dat u met ons voorstel akkoord gaat. Géén cliches! Gebruik géén clichés of versleten uitdrukkingen als:
* Hopende u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben, ...
* Vertrouwende u hiermee van dienst te zijn geweest, ...
* Inmiddels verblijven wij, ...
* In afwachting van ... tekenen wij, ...
* Vertrouwende op uw medewerking, ...
A 3.4 Stappenplan brief schrijven
Aan de hand van een stappenplan laten we zien hoe je een brief opstelt op
basis van een lijstje van gegevens ('telegramstijlgegevens') en een op basis
van een case. In beide gevallen schrijven we een verzendklare brief, waarin
alle vaste onderdelen (briefhoofd, dagtekening enzovoort) worden verwerkt.
De brief moet bij wijze van spreken zo verzonden kunnen worden.
Uitwerking telegramstijlgegevens
Verstrekte
gegevens Je maakt een verzendklare brief op basis van (een lijstje) van verstrekte
gegevens. Dit zijn je bouwstenen. Bepaal welke gegevens bij elkaar horen in
een alinea en plaats deze in een logische volgorde. Pas daarna werk je je
gegevens uit tot goedlopende zinnen.
Inleiding Begin de brief altijd met een verwijzing naar de voorgeschiedenis, dan wel
met een vermelding van de aanleiding. Kern Alle verstrekte gegevens verbind je op de juiste manier. Als dat nodig is, vul
je ontbrekende gegevens aan. Slot Rond je brief correct af met een conclusie, een vraag of een verzoek.
Voorkom rijgwerk Plak nooit stukjes telegramtekst aan elkaar door het hier en daar plaatsen
van een persoonsvorm en een verbindend woord. Dat is rijgwerk! Je hebt dan
geen enkele poging gedaan om enig verband te leggen.
A Schriftelijke communicatie 27
In het volgende voorbeeld laten we zien hoe je op basis van een lijstje met
verstrekte gegevens ('telegramstijl' dus) een verzendklare brief maakt.
Voorbeeld
uitwerking
telegramstij-
lgegevens
Jan de Wit is de bedrijfsleider van de goedlopende kantoorboekhandel 'De
Paperclip' aan de Slotlaan in Zeist.
Op 12 oktober plaatst hij een bestelling bij de firma G. van der Stegge in
Gorinchem. Bij deze firma bestelt hij wel vaker artikelen, niet in het minst
wegens de korte levertijd van de firma Van der Stegge.
De bestelde artikelen (een collectie populair geprijsde agenda’s en kalenders
voor het nieuwe jaar) wil hij uiterlijk 1 november ontvangen; dit in verband
met de te verwachten koopdrukte voor Sinterklaas en Kerstmis.
De firma Van der Stegge kan helaas door de grote vraag naar dit soort
artikelen niet aan haar veertiendaagse levertijd voldoen.
De verkoopleidster, mevrouw G. den Hartog, schrijft een brief aan de hand
van de volgende punten:
– Dank order. Bestellingen altijd stipt binnen veertien dagen. Nu niet
mogelijk.
– Vraag op dit moment groot. Voorraad aanvullen. Voorstel: levering één
week later. Indien bezwaarlijk, levering soortgelijk artikel mogelijk,
echter in iets hogere prijsklasse.
– Vraagt begrip. Verwacht spoedig reactie.
Opgave:
Schrijf de brief van de firma G. van der Stegge aan de bedrijfsleider van
Kantoorboekhandel 'De Paperclip'. Dateer de brief 15 oktober.
Mevrouw G. den Hartog, verkoopleidster, ondertekent de brief.
Adressen:
Firma G. van der Stegge Kantoorboekhandel 'De Paperclip'
Keilerpad 69 Slotlaan 461
4205 ZL Gorinchem 3701 GH Zeist
Stap 1
We noteren eerst de vaste gegevens.
Laat exact zien wie aan wie schrijft!
De afzender is ...
Firma G. van der Stegge
Keilerpad 69
4205 ZL GORINCHEM
De juiste datering is ... Gorinchem, 15 oktober 20..
Let op de correcte adressering!
Jan de Wit is de bedrijfsleider van de
kantoorboekhandel. Gebruik dus een T.a.v.
Vanzelfsprekend is het overbodig om zijn
functie te vermelden.
Kantoorboekhandel 'De Paperclip'
T.a.v. de heer J. de Wit
Slotlaan 461
3701 GH ZEIST
Geef een korte omschrijving bij Betreft. Betreft: uitvoering bestelling
De brief is gericht aan de heer J. de Wit.
Gebruik dus een persoonlijke aanhef.
Geachte heer De Wit,
A Schriftelijke communicatie 37
A 6 Informatieaanvraag
Informatie aanvragen kan met een digitaal of papieren invulformulier, een
antwoordkaart of (uitgebreid) met een brief.
Inleiding
Kern
Slot
In de inleiding geef je een globale omschrijving van de gewenste informatie.
Zo mogelijk verstrek je enige gegevens over het eigen bedrijf indien dit van
belang kan zijn voor degene die de informatie moet verschaffen.
In de kern verstrek je de gegevens die van belang zijn voor je verzoek.
Denk aan aantallen, maten, te verwachten leveringstermijnen, garantievoor-
waarden enzovoort.
In het slot van je brief dring je aan op een snelle reactie.
Voorbeeld
verzoek om
informatie
Triomftours
Touringcarbedrijf en Reisbureau Postbus 10 3945 ZG COTHEN Cothen, 26 maart .... Formhouse Interieurprojecten Frankeneng 59 6716 AA EDE Betreft: verzoek om informatie Geachte mevrouw, heer, Ons bedrijf heeft zojuist een grondige verbouwing achter de rug. Er is meer werkruimte ontstaan en ons kantoor ontvangt nu ook veel meer daglicht via de vergrote ramen. Nu blijkt dat het huidige meubilair van onze medewerkers erg verouderd is. Daarom hebben wij besloten de inrichting van ons kantoor te vernieuwen: het meubilair (kasten, stoelen, tafels, bureaus, zithoek en dergelijke), maar ook voorwerpen als prullenbakken en kapstokken. Van een van onze relaties vernamen wij dat u ruime ervaring heeft met het inrichten van kantoren. Wilt u ons daarom informatie verschaffen over uw assortiment, de prijzen, de servicekwaliteit en de garantiebepalingen? Deze informatie zullen wij vergelijken met die van enige andere projectinrichters. Indien wij van uw diensten gebruik willen maken, zullen wij contact met u zoeken voor het doen van een offerte. Wilt u ons de gevraagde gegevens voor 15 april a.s. toezenden? Met vriendelijke groet, Triomftours J. van Dungen
J. van Dungen
Verkoopleider
A Schriftelijke communicatie 59
A 13 Voorwoord
Een voorwoord is een voorbericht of woord vooraf in een (studie)boek, een
rapport, een reisgids, catalogus enzovoort.
Een voorwoord bevat beknopte informatie over het desbetreffende werk,
eventueel hoe het werk tot stand is gekomen (project bijvoorbeeld) en
gegevens over de auteur. In een voorwoord van een boek of rapport vind je
vaak ook een dankbetuigingen.
Aanhef Een aanhef hoeft niet per se. Een slagzin erboven kan.
Toon De toon kan sterk variëren: strak zakelijk (bij een politierapport), verklarend
en toelichtend (bij een studieboek) of stimulerend en uitnodigend (bij een
reisgids of catalogus).
In de inleiding kondig je het onderwerp aan.
Vervolgens beschrijf je in de kern wat de lezer (globaal) kan verwachten van
het boek, de catalogus, gids enzovoort.
Inleiding
Kern
Slot Sluit af met een uitnodigende mededeling. Bij een reisgids wens je de lezer
alvast veel plezier. Bij een meubelcatalogus kun je de lezers uitnodigen om
langs te komen.
Voorbeeld
voorwoord van
een reisgids
Vertrouwd op vakantie
ISROPA REIZEN heet u
koninklijk welkom
Syrië, Jordanië, Israël en Egypte bereiden u dit reisseizoen een waarlijk royaal welkom. Het zijn de landen die, sinds duizenden jaren, de meeste heersers van koninklijken bloede hebben gekend. De daden van legendarische monarchen leven voort in indrukwekkende tempels, oogstrelende muurschilderingen en kolossale beelden. Als Midden-Oostenspecialist heeft Isropa Reizen het reisaanbod op de vele mogelijkheden afgestemd. Kijk deze gids maar eens door en kies uw reis. U maakt kennis met verborgen steden, geheimzinnige piramides, heilige catacomben, eenzame woestijnkastelen en gewijde grond. Wedden dat u onder de indruk raakt van de toeristische en culturele schatten die deze Gouden Koningslanden bezitten! Wij wensen u alvast veel leesplezier met onze nieuwe reisgids.
ISROPA REIZEN
A Schriftelijke communicatie 60
Voorbeeld
voorwoord
magazine
Beste clubleden, Om te beginnen wens ik u alvast een heel goed nieuwjaar.
Ook in het nieuwe jaar heeft uw club weer veel te bieden,
zoals ons bekende ‘Vakantie Clubblad’ met tal van leuke
bestemmingen. Maar er is meer. Al bladerend zult u in dit
nieuwe Clubmagazine heel wat ontdekken. Ook wat internet betreft, gaat uw Club met de tijd mee: een bezoekje
aan onze site is beslist de moeite waard. U vindt er speciale acties met veel
voordeel! Yvonne van Oort
Algemeen Directeur
A 37x
Touringcarbedrijf 'Blij-uit' bereidt zijn nieuwe Dagtochtengids voor, waarin
diverse tochten voor het aanstaande voorjaar opgenomen zijn.
Het is een zorgvuldig gemaakte selectie van dagreizen of reizen voor halve
dagen. In de gids komt een voorwoord met de volgende inhoud:
Doel: leden van allerlei verenigingen en clubs een plezierige dag of
middag bezorgen.
Prachtige tochten; alle inclusief koffie met gebak en thee. Maaltijden
kunnen worden geregeld.
Lage prijzen (voorseizoen!). Prijzen gebaseerd op deelneming minimaal
45 personen. Meer dan 45 personen? Dan twee personen gratis. Minder
dan 45 personen? Dan tot 1 mei per bus van 45 personen voor elke lege
zitplaats € 10, . Na 1 mei € 17, .
Speciale aandacht paasdagtocht op 12 april. Inschrijven daarvoor ook
individueel mogelijk.
Slot: veel leesplezier.
Opdracht:
Schrijf het voorwoord voor deze reisgids.
A 38x
Idee-Fiks is een Scandinavisch woonwarenhuis. Het bedrijf ontwerpt en
verkoopt kwaliteitsmeubelen waar een niet te hoog prijskaartje aan hangt.
Zo worden de meeste meubels in platte pakketten verpakt, wat betekent dat
de klant de meubels zelf gemakkelijk mee naar huis kan nemen. Tegen een
geringe meerprijs kan er ook thuisbezorgd worden.
Elk jaar brengt Idee-Fiks een nieuwe catalogus uit die huis aan huis bezorgd
wordt. In het voorwoord van deze catalogus staat het volgende:
Nieuwe wooncatalogus; thema nieuwe collectie: werken met plezier!
Inhoud: tien hoofdstukken vol inspirerende ideeën.
Uitgangspunt: persoonlijke inrichting voor weinig geld.
Kwaliteit en design hoog niveau; producten uitvoerig getest; meubels
gemakkelijk mee te nemen.
Gehele jaar welkom; eigen restaurant voor lekkere tussendoortjes.
Wens: veel meubelleesplezier.
Opdracht:
Schrijf het voorwoord voor deze wooncatalogus.
A Schriftelijke communicatie 67
A 17 Flyer en poster
Een flyer is een hand-out of strooibiljet en bedoeld om uit te delen. Een poster
is een aanplakbiljet of affiche. Voor een bedrijf, organisatie of instelling kun-
nen dit belangrijke media zijn om te communiceren met de doelgroep. Met
een flyer of een poster kan men zich profileren, dat wil zeggen, het imago en
de naamsbekendheid vergroten of verbeteren. ( A 1.18 Folder)
Flyer Een flyer is een folder van één A4’tje, en doorgaans maar aan één zijde met
tekst bedrukt. De indeling van een flyer kan in meerdere kolommen (bij wat
meer uitgebreide informatie) of tekst en afbeeldingen staan in één kolom over
de gehele pagina. Poster Een poster of affiche heeft verschillende formaten:
A3 (twee A4’tjes, 29,7 x 42 cm); de grootte van een tabbloid;
A2 (42 x 59,4 cm); de grootte van een halve traditionele krantenpagina;
A1 (59,4 x 84,1 cm); de grootte van een opengevouwen krant;
A0 (84,1 x 118,9 cm); de grootte van een dubbele opengevouwen krant.
Structuurelementen
Voor flyers en posters gelden de volgende structuurelementen:
Aandachtstrekker Zorg voor een kopregel of heading als aandachtstrekker die direct aangeeft
wat het onderwerp is. Op een flyer in de vorm van een vraag, bewering of
uitroep, op een poster met een of twee woorden en bij voorkeur vetgedrukt.
Illustraties Een illustratie is aan te bevelen en kan de tekst ondersteunen. Let wel
op de functionaliteit van de illustratie.
Kopjes Gebruik in een flyer (vetgedrukte) kopjes boven de tekstblokken die aan-
geven waar de tekst over gaat. Van een poster moet de tekst op afstand goed
leesbaar zijn. Houd rekening met de corpsgrootte van de letters!
Zender Geef duidelijk aan wie de zender is: de naam van de organisatie of het
bedrijf (eventueel mét het logo).
Pay-off Een pay-off (slagzin) op een flyer kan de lezer aansporen te reageren.
Voorbeeld flyer Voorbeeld poster
Basisschool
De Paperclip
Open Huis
zaterdag 10 juni a.s. van 10.00 – 14.00 uur
A Schriftelijke communicatie 68
A 44x Elk jaar in augustus vindt er in Smeede in de Dorpsstraat een braderie plaats.
Op deze braderie (jaarmarkt) kunnen alle deelnemende winkeliers in een
stalletje buiten op straat iets speciaals verkopen.
Ook is er gelegenheid voor ambachtslieden en marktlui om speciale waren
aan de man te brengen. Meestal is er een (rondlopende) band die live muziek
ten gehore brengt. Dit geheel geeft een hoop gezelligheid en drukte.
Ook diverse verenigingen uit Smeede maken van deze gelegenheid gebruik
om hun activiteiten onder de aandacht te brengen. Zo ook Bridgeclub De
Joker. De secretaris van de vereniging, Harry Kaart, heeft een informatieve
flyer samengesteld met daarop de volgende relevante informatie van de
vereniging.
– Bridge: meer dan ooit populair; hét kaartspel voor sportieve en gezellige
avonden.
– De Joker enige bridgeclub in Smeede. Lidmaatschap voor jong en oud!
– Bridgen elke donderdagavond van 20.00 – 23.15 uur: spelen in zes ronden
van vier spellen van een half uur.
– Locatie: Partycentrum "De Gniffel", Bergweg 38 in Smeede.
Goed bereikbaar! Ruime parkeergelegenheid naast de zaal.
– Iedereen van harte welkom bij aankomende herfstcompetitie.
– Lid worden? Nieuwe leden van harte welkom! Informatie over kosten,
lidmaatschap en inschrijving? Contact opnemen met Harry Kaart,
secretaris. Telefoon: (0123) 45 67 89. E-mail: [email protected]
Opdracht:
Ontwerp en schrijf een flyer (formaat A4) die aan belangstellenden op de
jaarmarkt kan worden uitgedeeld. Datum: augustus 20..
A 45x
Bij ROC De Veluwezoom kun je terecht voor een breed aanbod van opleidin-
gen in voltijd en deeltijd. Ook voor cursussen, (maatwerk)trainingen en
opleidingen afgestemd op bedrijfsleven en (zorg)instellingen staat dit roc
goed bekend.
Het roc streeft ernaar het niveau van de kennis van de docenten zo hoog
mogelijk te houden. Daartoe verzorgt de afdeling Training en Advies regel-
matig diverse bijscholingscursussen voor docenten. Aan het begin van het
cursusjaar worden de docenten in een flyer geïnformeerd over de komende
bijscholingsmogelijkheden:
– Onderzoek: veel medewerkers nog steeds moeite met gebruik Word en
Excel. Daarom in oktober en november (gratis) opfriscursussen.
– Advies: gebruik vele mogelijkheden deze programma’s!
– Op maandag 18 en dinsdag 19 september aanstaande van 16.00 tot
17.00 uur extra uitleg over Word en Excel. Meer informatie? Mail Truus
Bijdehand: [email protected].
– Belangstelling? Dan snel inschrijven bij afdeling Training en Advies,
kamer A06. Let op: aantal beschikbare plaatsen beperkt.
Opdracht:
a. Ontwerp en schrijf een flyer (formaat A4) die de docenten van het roc
aanzet om zich in te schrijven voor een van de opfriscursussen. De flyer zal
aan het begin van het nieuwe schooljaar worden uitgereikt.
b. Ontwerp een bijpassende poster, formaat A3.
A Schriftelijke communicatie 161
A 49 Agenda, notulen en besluitenlijst
Communicatievormen als vergadering en werkoverleg zijn essentieel voor een
goed functioneren van een bedrijf of instelling.
Vergadering en werkoverleg
Vergadering Met een vergadering bedoelen we een (zakelijk) gesprek tussen verschillende
personen. In dit gesprek zijn er een voorzitter, een notulist en de overige
deelnemers waaronder soms genodigden. Werkoverleg Een werkoverleg is een bijeenkomst waarin werknemers overleggen over de
inhoud, kwaliteit en resultaten van hun werk, roosters, nieuwe ontwikkelingen
en opleidingen, knelpunten (bijvoorbeeld werksfeer, onderlinge verhoudingen
arbeidsomstandigheden), planningen enzovoort.
Verslaglegging Zowel bij een vergadering als bij een werk-
overleg wordt er vergaderd aan de hand van
een agenda, die de deelnemers met de uit-
nodiging (convocatie) ontvangen. Van deze
bespreking wordt een verslag gemaakt: de
notulen (bij een vergadering) en het verslag
(bij een werkoverleg), zo nodig aangevuld
met een besluitenlijst of actielijst.
A 49.1 Agenda Onder een agenda verstaan we een lijst(je) van onderwerpen die tijdens een
vergadering zullen worden besproken. Gewoonlijk stelt de voorzitter samen
met de secretaris de agenda op. Een agenda voor een vergadering kan per brief verzonden worden, maar ook
per e-mail, of intern via intranet, de postvakjes of het mededelingenbord. De agenda kan:
– in de vorm van een bijlage worden meegezonden;
– in een uitnodigingsbrief zélf zijn opgenomen, indien er sprake is van een
een agenda met een beperkt aantal onderwerpen.
Opstellen
agenda
Een agenda bevat naast de te behandelen onderwerpen een aantal vaste
punten.
Met punt 1 Opening opent de voorzitter de vergadering, heet hij iedereen
welkom, geeft hij de eindtijd van de vergadering, en meldt hij wie met en
zonder kennisgeving afwezig is.
Punt 2 Vaststellen van de agenda geeft de voorzitter de mogelijkheid om
in overleg met de deelnemers aan de vergadering van de volgorde van
de agendapunten af te wijken.
Bij punt 3 Verslag vorige vergadering vraagt de voorzitter de deelnemers
of dit verslag correct is. Als het verslag correct is, worden de notulen
behoudens de genoemde wijzigingen goedgekeurd of 'gearresteerd'. Ook
een eventuele besluiten- of actielijst wordt nagelopen.
Met punt 4 Ingekomen stukken bedoelen we de schriftelijke berichten die
bij de secretaris of de voorzitter zijn binnengekomen, bijvoorbeeld een
verzoek, een offerte of een brief van de gemeente.
A Schriftelijke communicatie 170
A 50 Gespreksverslag
Een gespreksverslag is een beschrijving van een bepaalde gebeurtenis.
Er kan sprake zijn van:
- een gespreksverslag van een bepaalde gebeurtenis;
- een verslag van functioneringsgesprek;
- een verslag van een begeleidingsgesprek.
A 50.1 Verslag van een gebeurtenis
Een gespreksverslag is eigenlijk een beknopt verslag van een bepaalde
'gebeurtenis', bijvoorbeeld een slechtnieuwsgesprek, een gesprek over een
plotselinge ontstane situatie enzovoort.
Voorbereiding Een goede voorbereiding op een gesprek is van belang, hoewel dit bij een
onverwachte gebeurtenis (lang) niet altijd mogelijk is.
Afhankelijk van de situatie houd je je aan de volgende punten:
Stel van tevoren een agenda op met de gespreksonderwerpen.
Informeer degene met wie je spreekt zodat deze zich kan voorbereiden.
Zo nodig kunnen dan ook andere onderwerpen worden ingebracht.
Kondig het gesprek op tijd aan: minimaal een week van tevoren.
Zorg voor een rustige ruimte en reserveer voldoende tijd.
Bekijk van tevoren goed alle gegevens van de desbetreffende persoon
of personen en zorg ervoor dat je het verslag van het laatst gehouden
gesprek bij de hand hebt.
Luister aandachtig en vermijd vooroordelen, dan wel bespreek ze.
Gebruik een vastleggingsformulier als houvast om de onderwerpen, het
gesprek zelf, afspraken enzovoort vast te leggen.
Noteer zo beknopt mogelijk; zo nodig in de telegramstijl.
Formulier gespreksverslag
Datum gesprek 6 januari 20..
Onderwerp verlofregeling
Aanleiding verzoek om verlof van Klaas Jansen
Voorbeeld
eenvoudig
formulier
gespreksverslag
Verslag opgesteld door P. van der Weerd, chef werkplaats
Inhoud gesprek
Klaas Jansen dient mondeling een verzoek om verlof in voor de periode van 16 januari
tot en met 28 januari voor een vliegvakantie naar de Canarische eilanden.
Probleem is echter dat er de komende weken een groot aantal nieuwe auto’s moet
worden afgeleverd. Daar komt bij dat er momenteel twee langdurige zieken zijn.
Hij geeft toe dat hij zeer laat met zijn verzoek komt.
Samen hebben we gekeken naar een andere oplossing, maar op zo’n korte termijn is
er niets te regelen.
Conclusie/advies
Het verzoek van Klaas is afgewezen. Ik heb geadviseerd om eind februari twee weken
verlof op te nemen, zodat ik in de planning daar rekening mee kan houden. Klaas gaat
hiermee akkoord.
B Spelling
176
B 1
Correct spellen
Onder spelling verstaan we de (juiste) schrijfwijze van woorden. In dit boek
gaan wij uit van de spellingregels, zoals deze gelden vanaf 1 augustus 2006.
B 1.1 Groene of witte spelling?We kennen in Nederland twee soorten spelling: de Groene spelling en de
Witte spelling. Wat is het verschil?
Groene Boekje: officiële spelling
Je vindt de regels voor de officiële spelling van de (juiste) schrijfwijze van de
woorden in de Woordenlijst Nederlandse Taal: het Groene Boekje.
Deze woordenlijst dient als basis voor alle woordenboeken Nederlands.
Het Groene Boekje geeft de spellingregels en een lijst met de officiële spelling
van de woorden. Ook kun je opzoeken hoe je een woord moet afbreken aan het
eind van een regel. Het Groene Boekje geeft géén woordbetekenissen. Raadpleeg
daarvoor een gewoon woordenboek. Om de tien jaar komt er een nieuwe versie.
De spelling in het huidige Groene Boekje ligt vast tot 2015. De spellingregels
blijven daarbij wel gelijk!
Witte Boekje: officieuze en alternatieve spelling
De witte spelling is een alternatieve spelling voor de Nederlandse taal. Het
boekje is ontstaan uit onvrede over sommige onderdelen van de officiële
spelling van de Nederlandse taal.
De verschillen tussen de groene en witte spelling zijn niet groot. Slechts een paar
honderd woorden worden anders gespeld dan in het Groene Boekje. De witte
spelling wordt onder meer gebruikt door media als NRC Handelsblad, de
Volkskrant, Trouw,
de NOS en natuurlijk het tijdschrift Onze Taal.
Groene of witte spelling?
De witte spelling is niet officieel; de groene wel! Bedenk wel dat de groene,
officiële spelling alleen verplicht is voor hen die in dienst zijn van de overheid
en het onderwijs. In principe mag dus iedereen in Nederland spellen zoals hij
of zij dat zelf wil.
B 1.2 Hulpmiddelen bij het spellen
Woordenboek
Gebruik naast het Groene Boekje een goed woordenboek. Je vindt er niet
alleen de juiste spelling van een woord in, maar ook de betekenis(sen) van
een woord, op welke lettergreep je in een woord de klemtoon moeten leggen,
of je te maken hebt met een werkwoord, een zelfstandig naamwoord, een
bijvoeglijk naamwoord, wat het meervoud van een woord is, uitdrukkingen,
zegswijzen enzovoort.
Van Dale Bekend is natuurlijk de driedelige Van Dale. Helaas volgt Van Dale wat betreft
de spelling niet overal de spellingregels van het Groene boekje.
Andere goed bruikbare woordenboeken zijn de Spellingwijzer Onze Taal en de
verschillende Prisma Woordenboeken.
B Spelling
177
B 2
Werkwoorden
Probleemloos werkwoordsvormen schrijven behoeft geen ingewikkelde zaak
te zijn. Om de regels voor de werkwoordsvorming goed te kunnen begrijpen,
moet je echter wel een aantal grammaticale begrippen kennen. D 1
In dit hoofdstuk bespreken we:
regelmatige en onregelmatige werkwoorden
stam van het werkwoord
persoonsvorm
tegenwoordige tijd
verleden tijd
voltooid deelwoord
gebiedende wijs
tegenwoordig deelwoord
infinitief of hele werkwoord
aanvoegende wijs
Aan het eind van dit hoofdstuk vind je een schema voor de werkwoords-
spelling.
B 2.1 Regelmatige en onregelmatige werkwoorden We onderscheiden regelmatige en onregelmatige werkwoorden. Regelmatige en
onregelmatige
werkwoorden
Regelmatige of zwakke werkwoorden kennen geen klinkerverandering in de
verleden tijd. Bijvoorbeeld: fietsen, fietste, gefietst.
Onregelmatige of sterke werkwoorden kenmerken zich onder andere door
klinker-verandering in de stam. In de praktijk geven deze werkwoorden
nauwelijks problemen. Bijvoorbeeld: zingen, zong, gezongen.
B 2.2 Stam van het werkwoord De stam van het werkwoord is de woordenboekvorm min de uitgang -en
(soms -n). Voor de spelling van de werkwoordsvormen kun je het beste de ik-
vorm van het werkwoord als uitgangspunt nemen. Bijvoorbeeld:
fietsen de stam is (ik) fiets
rijden de stam is (ik) rijd
klimmen de stam is (ik) klim
gapen de stam is (ik) gaap
B 2.3 Persoonsvorm Met de persoonsvorm of pv worden de meeste fouten gemaakt. Herkenning
van de pv is dan ook een absolute voorwaarde om correct te kunnen spellen.
Hoe vind je de persoonsvorm (pv) in een zin?
• Maak de zin vragend.
De pv is dan de werkwoordsvorm die voorop komt te staan.
– Zijn broer koopt een auto. Koopt zijn broer een auto?
pv = koopt
• Zet de zin in een andere tijd.
De pv verandert dan van vorm.
– Zijn broer koopt een auto. Zijn broer kocht een auto.
pv = kocht
B Spelling
197
B 6
Accenten
Accenttekens
Met accenttekens geven we de uitspraak van vreemde woorden aan.
Vanuit het Frans kennen we drie accenttekens:
de accent aigu zoals in café;
de accent grave zoals in scène, en
de accent circonflexe zoals in enquête.
Verder kennen we de cedille zoals in reçu, en de tilde (of samentrekkings-
teken) in el ni o. De volgende regels gelden:
1 Franse woorden die zijn vernederlandst, krijgen geen accenttekens.
• in vrouwelijke persoonsnamen: logee, introducee.
• in woorden als: dependance, detail, elite, equipe, etage, corvee, diner,
manege, seance, surseance, tournee, diarree, cheque, (in) appel (gaan),
zone, ragout, controle.
Uitzondering: de à in twee à drie; hotelier naast hôtelier.
2 Schrijf een accent op de e als dat nodig is voor de uitspraak:
• de é in café, cliché, comité, communiqué, coupé, logé, procedé, paté.
• de è in ampère, caissière, crème, misère, scène, première.
• de ê in enquête.
3 Franse woorden die we nog als echt (zuiver) Frans aanvoelen, behouden
hun accenttekens.
Bijvoorbeeld in: tête-à-tête, crêpepapier, moment suprême, gênant,
façade, reçu, belle époque, coûte que coûte, maître d’hôtel, déjà vu.
4 Schrijf géén accenttekens in hoofdletterwoorden: LIEGE, PEAGE. Klemtoonteken
Gebruik een klemtoonteken om bepaalde woorden of woorddelen te
benadrukken.
Maar: schrijf geen klemtoon als het woord niet verkeerd gelezen kan
worden: eenmaal andermaal, een en ander, een van de velen. Uitspraakteken
Gebruik een uitspraakteken om een betekenisverschil aan te geven.
Hij heeft moeten vóórkomen. Naast: Zo voorkóm je dat.
Dóórlopen, zeg ik je! Naast: Hij heeft de school doorlópen. Let ten slotte nog op de volgende gevallen:
à propos, bètastudie, acteur in spe, knäckebröd, per se.
B 27x Schrijf zo nodig het
juiste accent-,
klemtoon- of
uitspraakteken.
1 comite
2 enquete
3 diarree
4 debacle
5 creche
6 misere
7 zich generen
8 conference
9 hachee
10 surseance
11 gevarenzone
12 etage
13 doubleketting
14 elite
15 genant
16 neglige
17 eendagsvlieg
18 drie a vier
19 a propos
20 appel houden
21 getuige a decharge
22 een logee meenemen
23 ontvangstcomite
24 in de misere zitten
25 Hij had maar een kans!
26 eenpersoonshuishouden
27 ongelukken voorkomen
28 eenmaal andermaal
29 wielerequipe
30 controle uitoefenen
C Stijl 228
C 1 Stijl… een kwestie van smaak?
In geschreven taal bedoelen we met stijl de wijze waarop je je schriftelijk uit.
Zo kan je schrijftrant heel alledaags zijn of juist heel verheven of overdreven.
Standaardnederlands
De norm voor een goede stijl van schrijven, dus voor correct taalgebruik, is
het Standaardnederlands. Vroeger gebruikte men voornamelijk de benaming
Algemeen Beschaafd Nederlands (ABN). In Vlaanderen is de benaming Alge-
meen Nederlands nog steeds gangbaar!
Zakelijk corresponderen
Wie echter zakelijke correspondentie voert, of dit nu een brief is of een een-
voudige e-mail, zal dikwijls ingeburgerde (verbindings)woorden en uitdruk-
kingen tegenkomen, die kenmerkend zijn voor die zakelijke schrijfcultuur.
Voor velen van ons is die cultuur een onbekende wereld. Maar al te gemak-
kelijk nemen we dan allerlei fouten over! Vaak ongemerkt. We horen het
immers elke dag zo! Verkeerde samentrekkingen, verbindingsfouten, conta-
minaties, turbotaal, jongerentaal enzovoort, we gebruiken het te pas en te
onpas. Op deze wijze wordt onze taalbeheersing er niet beter op.
Wil je in een goede stijl schrijven, dan is het noodzakelijk dat je stijlfouten
kunt herkennen. Deze module leert je de weg te vinden in die wereld om te
voorkomen dat je stijlfouten maakt.
De taal waarvan de zakenman of -vrouw zich bedient, wordt ook wel handels-
taal genoemd. Deze taal kun je in zekere zin beschouwen als een vaktaal,
want ze maakt gebruik van woorden en uitdrukkingen die in de gewone taal
over het algemeen niet voorkomen.
Daarom deze module Stijl!
Stijl ….. een kwestie van smaak?
C Stijl 237
C 6 Contaminatie
Een contaminatie is een versmelting van twee woorden, zegswijzen of
zinnetjes met dezelfde inhoud, zodat de betekenis dubbel wordt uitgedrukt.
Overbodig
woordgebruik
Een contaminatie is een vorm van overtollig woordgebruik.
Zo is uitselecteren ontstaan uit uitzoeken en selecteren.
Sommige contaminaties zijn inmiddels al zo ingeburgerd dat het onbegonnen
werk lijkt hiertegen te strijden. Denk aan contaminaties als klopt als een bus,
verloren zijn. Toch blijven het vormen van overtollig taalgebruik.
Beruchte
contaminaties
Veelvoorkomende contaminaties zijn:
mee op de hoogte zijn = mee bekend zijn + op de hoogte zijn van
onmeedogenloos = onmeedogend + meedogenloos
als vader zijnde = als vader + vader zijnde
nachecken = nagaan + checken
zo optimaal mogelijk = zo goed mogelijk + optimaal
zwaar wegen = zwaar zijn + veel wegen
uitselecteren = selecteren + uitzoeken
opstarten = starten + opzetten
optypen = opschrijven + typen
verloren zijn = verloren hebben + kwijt zijn
duur kosten = duur zijn + veel kosten
volgens onze mening = volgens ons + naar onze mening
bekritiseren = beoordelen + kritiseren
de oorzaak is te wijten aan = de oorzaak is + het is te wijten aan.
Malapropisme Een malapropisme is een (onbewuste) verhaspeling van een woord, onder
invloed van een daarop lijkend woord.
dobberman/dobbelman in plaats van dobermann(pincher).
demonteren in plaats van dementeren.
een geniplomeerde (Koot en Bie) in plaats van iemand zonder diploma.
babi pangpang in plaats van babi pangang.
C 08x
Verbeter de
contaminaties en
malapropismen.
1 De dirigent verexcuseerde zich voor zijn late verschijning.
2 Volgens de politie klopte zijn verhaal als een bus.
3 Ik besef me dat ik ongelijk heb.
4 Mijn oom rookt nog steeds als een ketting.
5 Het evenement trok meer dan voldoende belangstelling.
6 Als plaatsvervangend voorzitter zijnde sloot hij de vergadering.
7 Helaas zijn wij niet in staat geweest uw order te kunnen uitvoeren.
8 Niet alle collega’s waren bereid ons te willen helpen.
9 De student kreeg toestemming zijn tentamen overnieuw te maken.
10 Volgens mijn broer is dit alles tevergeefse moeite.
11 Deze stichting beoogt het doel de zwakkeren in de samenleving te
ondersteunen.
12 De stagiaire mocht in dat bedrijf alleen maar bonnen uitselecteren.
13 'Daar kraait geen hond naar,' meende mijn broer.
14 Met zoiets dergelijks hoef je niet meer bij mij aan te komen.
15 Deze banketbakkerij behoort tot een van de duurste in de regio.
C Stijl 260
Oefenopgaven C 28 t/m C 60
C 28x
Vul het juiste
woord in.
geregeld = regelmatig, geordend, ordelijk
regelmatig = volgens vaste regels
1 Onze antieke klok loopt ... dan onze moderne keukenklok.
2 Deze vertegenwoordiger bezoekt ... zijn relaties.
3 Wie een ... leven leidt, kan doorgaan voor een evenwichtig mens.
rede = toespraak; verstand
reden = grond, oorzaak
4 Wij vonden de ... van de directeur bij zijn afscheid zeer boeiend.
5 Wij vonden de ... van de directeur voor zijn afscheid zeer acceptabel.
6 Om welke ... heeft hij ontslag gekregen?
hebben vergeten = er niet aan gedacht hebben
zijn vergeten = het niet meer weten
7 Sommige kandidaten ... vergeten de laatste vraag te maken.
8 Gisteren ... ik mijn treinabonnement vergeten.
9 Mijn vader ... vergeten, waar die camping gelegen was.
Met behulp van heeft betrekking op werktuigen.
Met hulp van heeft betrekking op personen.
10 Met ... van een valse sleutel wist de dief de deur te openen.
11 De tractor werd met ... van een lier uit de sloot getrokken.
12 Met ... van een wegenwachter kreeg hij zijn auto weer aan de praat.
13 Met ... van het Rode Kruis werden de hulpgoederen verdeeld.
door bemiddeling van = door tussenkomst van
door middel van = met behulp van
14 De goederen werden door ... van een kraan in het ruim gehesen.
15 Mede door ... van de politie liep de burenruzie niet uit de hand.
16 Door ... van een aangetekend schrijven werd hij op de hoogte gebracht
van de laatste wijzigingen in het programma.
aanrichten = schade veroorzaken, schade toebrengen
aanrechten = een maaltijd toebereiden, opdissen
17 Voor de koninklijke gasten werd er een copieuze maaltijd ... .
18 De dronken automobilist had veel schade ... .
te danken aan heeft een gunstige betekenis.
te wijten aan heeft een ongunstige betekenis.
19 Het tekort op de begroting is te ... aan een slecht gevoerd beleid.
20 Dit is een schitterend cadeau; aan wie heb ik dat te ... ?
betreffende = aangaande
desbetreffende = bedoelde, genoemde
betrokken = ervoor zorgend; bepaalde zaken onder beheer hebbend
21 Voor deze zaak moet je je wenden tot het ... ministerie.
22 Het ... artikel is helaas uitverkocht.
23 Over het voorstel ... de overgangsregels werd opnieuw gestemd.
deelname = het meewerken, het deelnemen
deelneming = het meewerken, maar ook: het medegevoel
24 Bij voldoende ... gaat de dagtocht naar Amsterdam door.
25 Deze blijk van ... moet een troost voor de nabestaanden zijn.
D Grammatica 280
D 1 Grammatica voor dummies?
Voel je je niet helemaal thuis in de grammatica? In deze module grammatica
vind je een beknopte behandeling van de traditionele grammatica en leer je
hoe je moet ontleden. Als je de grammaticaregels correct toepast, kun je
daarmee direct je taalbeheersing verbeteren!
Deze module kan onder andere gebruikt worden ter voorbereiding op de
Taaltoets pabo (zie www.schrijftaal.com), maar helpt ook bij de termen die
gebruikt worden bij de uitleg van de spelling en de stijlfouten en -problemen
in dit boek.
D 2 Klank, lettergreep en morfeem
Klinkers en medeklinkers
Met de 26 letters die het Nederlandse alfabet telt, vormen we onze woorden.
Deze 26 letters verdelen we in:
a klinkers (a, e, i, o, u)
b medeklinkers (de overige letters van het alfabet).
Klinkers Klinkers (a, e, i, o, u) zijn spraakklanken die 'vrij' uit je mond 'naar buiten
gaan'. We onderscheiden lange klinkers (bijvoorbeeld de o in boom en de e in
peren) en korte klinkers (bijvoorbeeld de o in pop en de e in kers). Het ver-
schil in klank wordt veroorzaakt door de medeklinker die ná de klinker volgt.
Met een tweeklank bedoelen we de combinatie van twee klinkers in één letter-
greep. Bijvoorbeeld de klinkercombinatie in reis, ruit, mooi, foei, nieuw en
dergelijke.
Medeklinkers Medeklinkers zijn spraakklanken waarbij de lucht uit je mond wél op een
bepaald punt van het spreekkanaal belemmerd wordt. Ook medeklinkers kun-
nen in ontelbare combinaties voorkomen.
Lettergreep
Een woord kunnen we verdelen in één of meer lettergrepen. B 8
Open Een gesloten lettergreep eindigt op een medeklinker: oom, neef, broer.
Gesloten Een open lettergreep eindigt altijd op een klinker of tweeklank: va-ren,
stu-ren, rei-zen, boei-en.
a Verdeel alle woorden in lettergrepen. Raadpleeg zo nodig B 8.
b Noteer per woord de korte en lange klinkers en de tweeklanken.
D 01x
Klanken en
lettergrepen 1 boomwortel
2 onvrede
3 ontmoeting
4 angstschreeuw
5 luier
6 roodhuid
7 erwtensoep
8 uitbarsting
9 beroepskeuzetest
10 ouderavond
D Grammatica 284
D 03x
Kies het juiste
lidwoord.
1 (de)(het) boek
2 (de)(het) advies
3 (de)(het) leerplicht
4 (de)(het) klas
5 (de)(het) schoolplein
6 (de)(het) rapport
7 (de)(het) gang
8 (de)(het) verslag
9 (de)(het) school
10 (de)(het) speeltje
11 (de)(het) affiche
12 (de)(het) kopie
13 (de)(het) meisje
14 (de)(het) huis
15 (de)(het) examen
D 3.4 Telwoord
Telwoorden (tw) zijn woorden die een aantal of een rangorde aangeven.
We onderscheiden vier soorten telwoorden:
1 Bepaald hoofdtelwoord geeft een exact aantal aan:
twee, zestien enzovoort.
2 Onbepaald hoofdtelwoord geeft niet een exact aantal aan:
sommige, enkele, verscheidene, verschillende, menige.
3 Bepaald rangtelwoord geeft de juiste plaats in de rangorde aan:
zevende, dertiende.
4 Onbepaald rangtelwoord geeft de niet exact de plaats aan:
zoveelste, middelste, laatste, hoeveelste.
Een telwoord kan ook als zn gebruikt worden: een vijf op je rapport.
D 04x
Zn, bn, lw en tw.
Noem alle zelfstandige en bijvoeglijke naamwoorden, lidwoorden en
telwoorden.
1 In elke grote supermarkt kun je wel een goedkope leesbril vinden.
2 Veel mensen hebben thuis een hele verzameling goedkope brilletjes
rondslingeren om er steeds een bij de hand te hebben.
3 Maar deze voordelige lenzen kunnen wel eens te duur zijn.
4 De brilletjes zijn namelijk erg slecht voor het zicht en kunnen wazigheid,
dubbel zicht of hoofdpijn veroorzaken.
5 Veel oudere volwassenen hebben vaak problemen met het lezen van
een boek of krant zonder bril.
6 De verkoop van leesbrillen in supermarkten doet het zeer goed.
7 Voor een leesbril bij de opticien moet je al snel veel geld neerleggen.
8 Het grootste probleem is dat de twee lenzen niet goed uitgelijnd zijn.
9 Dit betekent dat de ene lens een scherp zicht geeft, maar de andere niet.
10 Vooral de exemplaren voor mensen met een ernstige oogafwijking
veroorzaken de meeste schade.
11 Daarom een welgemeend advies: beter één goede bril dan drie
verschillende slechte brillen.
Bron: AD
E Tekstcorrectie 302
E 1 Tekstverzorging
Onder tekstverzorging verstaan we de controle van een tekst op fouten in de
spelling, stijl, structuur en vorm. In dit hoofdstuk geven we je een aantal tips
waarmee je direct je teksten kunt verbeteren en ... corrigeren. We letten
daarbij op:
vorm en structuur
verzorgdheid
woordkeus
stijl
hulpmiddelen.
E 1.1 Vorm en structuur
Correcte vorm In hoofdstuk A 2 (briefmodel) zagen we al dat de onderdelen van een brief
zoals briefhoofd, dagtekening enzovoort, alle een vaste plaats hebben.
Ook voor andere schriftelijke communicatievormen als rapporten, advies-
nota’s, vergaderstukken (agenda en notulen) en telefoonnoties geldt dat alle
onderdelen een vaste plaats hebben.
Correcte structuur Bedenk dat een brief uit drie vaste onderdelen bestaat:
inleiding (aanleiding, doel), kern (uitwerking) en slot (voorstel, bedankje,
toezegging, oplossing, samenvatting, advies of verzoek). A 3.1
Verslagen, rapporten, adviesnota’s, advertenties enzovoort hebben elk hun
eigen opbouwkenmerken.
Alinea’s Elke tekst bestaat doorgaans uit een of meer alinea’s.
Een alinea is een afgerond gedeelte van een tekst en bevat een centrale
gedachte. In principe zijn er geen regels te geven voor de lengte van een
alinea. De lengte is sterk afhankelijk van de soort tekst, het onderwerp en het
doel.
Ook het aantal alinea’s is natuurlijk afhankelijk van de omvang van je tekst.
Voor alle teksten geldt: zet die zaken bij elkaar, die ook echt bij elkaar horen.
Signaal- en
verwijswoorden
Verbind de alinea’s en de zinnen met goede signaal- en verwijswoorden én de
juiste voegwoorden. A 48
Gebruik hiervoor woordjes als: onlangs, bovendien, echter, daarnaast, verder,
vervolgens, maar, toch, hoewel, ten eerste enzovoort.
Signaalwoorden verwijzen naar iets wat al in de tekst gezegd is of nog aan de
orde moet komen: hierin, daarin, deze, die enzovoort.
E 1.2 Verzorgdheid
Doorhalingen? Het spreekt vanzelf dat al je teksten er netjes en verzorgd uitzien!
Doorhalingen of inlassingen mogen in een tekst niet voorkomen. Maak de
tekst liever opnieuw. Brieven, rapporten, advertenties enzovoort zijn het
visitekaartje van een bedrijf en moeten dus keurig verzorgd zijn.
E Tekstcorrectie 309
Oefenopgaven tekstcorrectie E 01 t/m E 25
Onderstaande teksten zijn oefenopdrachten waarin je een tekst kunt contro-
leren op spelling, stijl en lay-out. Bij elke oefenopdracht wordt vermeld of
het om spelling-, stijl- en/of vormcorrectie gaat.
E 01x
Verbeter alle
spelfouten.
Op naar de rommelmarkt
1 De tijd van de rommel en brokantemarkten met grootmoeder’s antiek
of zo maar gewone troep, breekt weer aan. Gezellige dingen, die mark-
tjes, met vaak een goed doel: een nieuw kleethok of een nieuwe tap-
kast voor de soos. Soms is dat goede doel de portemonee van de echte
kooplui, die zich tussen de goed bedoelende rest inwringen. (7 ft.)
2 Naast omas parapluus ligt dan een berg koperwerk, die veel al niet als
'oud' word aangeboden. Vaak ook heeft de handelaar of zijn compaan er
met een buxs op staan te mikken. Hij suggereerd graag dat het wel
eens heel oud kan zijn. (7 ft.)
3 De herenhandelaren staat trouwens een uitgebreidde vaklitteratuur ter
beschikking, waarin alle kwalijke foufjes minitieus staan omschreven.
Maar er word natuurlijk niet alleen klein schalig geknoeit. (8 ft.)
4 Het beroemste vijlinghuis ter wereld, sotheby’s in londen, heeft een
speciaal kamertje voor het valse spul. (4 ft.)
5 In de afgelope jaren is er al heel wat afgebakkelijd over wat we nu
eigelijk antiek mogen noemen. Een bekende defenitie luid: alle voor-
werpen en zaken die miniemaal dateren uit de vorige eeuw. Een
interressante omschrijving, maar wel een die niet altijd op gaat. (7 ft.)
6 De stelling dat iets antiek is als het ouder is dan honderd jaar, word
ook door de fiskus (c/k?) gehanteert. De handel hanteerd ook wel wat
regels: voor zilver gelt bij voorbeeld 1840, voor schilderijen honderd
jaar of ouder. (6 ft.)
7 Op de vlooiemarkten hoefen ze daar natuurlijk niet zo moeilijk over
te doen met hun ansicht kaarten, zonnenbrillen en tweede hands
kunstgebitten. (5 ft.)
E 02x
Verbeter alle
spelfouten.
De zuinige klant
1 Een droom voor de zuinige hollander: de klant bepaalt de prijs van een
hotelnacht. (1 ft.)
2 Acht nederlandse ibis hotels gaan deze week die uitdaging aan. (2 ft.)
3 De volgende ochtend hoefd de klant pas de overnachtingprijs te
bepalen. (2 ft.)
4 Zelfs de hotel gast die een euro betaald, word vriendelijk uitgewuift.
(4 ft.)
5 De enige tegen prestatie is het invullen van een enqueteformulier
waarin de ervaringen worden neergelegt. (3 ft.)
6 De ibis groep, met ondermeer vestigingen op schiphol, in utrecht en
veenendaal, hield eerder zo’n actie in noord frankrijk en zuid portugal.
(7 ft.)
7 Het resultaat: meer dan tweederde van de bezoekers zei nog een keer
terug te komen tegen het gewone tarief. (1ft.)
8 Een aantal gasten wilde zelfs meer betalen dan de officiele kamerprijs.
(1 ft.)
Register 323
Register
A
aandachtstrekker 67
aanhalingsteken 222
aanhef brief 17
aanleiding, naar ~ van 25
aanmaning 111
Aantekenen 15
aanvoegende wijs 183
aanwijzend voornaamwoord 288
aardrijkskundige naam 189
ABN 228
abstract 282
accent aigu 197
accent circonflexe 197
accent grave 197
accenten 197
accenttekens 197
achtervoegsel 281
actielijst 167
adressering 14
advertentie 129, 133
advertorial 129
adviesnotitie 157
afbreken van woorden 201, 305
afkortingen 216, 303
afleiding 281
afsluiting 18, 24, 29
afzegging 81
afzender 13
agenda 161
alinea 24, 302
Algemeen Beschaafd Nederlands
228
alle of allen 219
ambtelijke brief 115
ambtenarentaal 256
Amerikaans briefmodel 11
anakoloet 247
anglicisme 241
antithese 254
antwoordcoupon 70
antwoordkaart 71, 77
antwoordkaart uitnodiging 76
apostrof 224
artikel voor krant of webpagina 128
attachment 33
autocorrectie 305
B
b.a. 19
barbarisme 241
BCC 33
beantwoording klachtenbrief 99
bedankbrief(je) 121
bedrijvende vorm 253
begeleidende brief
~ bij enquête 42
~ bij inspectierapport 151
~ bij persbericht 125
beginzinnen 25
beknopte bijzin 230, 300
beknopte sollicitatiebrief 136
beleidstaal 256
bepaling van gesteldheid 297
bericht 55
beschrijving 57
besluitenlijst 167
bestelkaart 71
bestelling 91
betalingsherinnering 109
betalingsverzoek 107
betreftregel 17
betrekkelijk voornaamwoord 244,
289
bevestiging afspraak 79
bezitsvorm zelfstandig naamwoord
220
bezittelijk voornaamwoord 288
bezwaarschrift 117
bijlage 20
bijstelling 299
bijvoeglijk naamwoord 217, 283
bijvoeglijke bepaling 298
bijwoord 290
bijwoordelijke bepaling 297, 298
