Schoon Water Project: vanuit transitieperspectief
-
Upload
janrotmans -
Category
Environment
-
view
101 -
download
4
description
Transcript of Schoon Water Project: vanuit transitieperspectief
twitter.com/janrotmans
Schoon Water Project :vanuit transitieperspectief
Den Bosch, 12 Maart 2014
We leven niet in tijdperk van verandering maar in een verandering van tijdperken
Kantelperiode
1. weefsel van de samenleving verandert
2. structuur van de economie verandert
3. disruptieve technologische doorbraken
Overgang naar Samenleving 3.0 DoorontwikkelingsfaseVoorontwikkelingsfase
Horizontaal
Decentraal
Bottom-up
Verticaal
Centraal
Top-down
Tijd
Opbouw van duurzame samenleving
We zitten hier
Kantelperiode
oude orde nieuwe orde
banken financiële coöperaties
energiebedrijven lokale energie initiatieven
bouwbedrijven 3D-netwerken / hubs
verzekeringsbedrijven broodfonds netwerken
thuiszorg organisaties lokale zorg initiatieven
Oude Orde vs Nieuwe Orde
oude paradigma nieuwe paradigma
exploitatieco-operatie
structurenmensen
waarde ontlenen waarde creëren
lineaircyclisch
Paradigma Wisseling
Do it ourselves society
Participatiesamenleving
Sociaal doe het zelvenSamenleving van onderop
burgerkracht
Samenleving 3.0
Burger Initiatieven
500 lokale energie initiatieven
60 lokale zorg coöperaties
80 broodfondsen
tientallen lokale munten
collectieve bouwprojecten
biobased
bottom-up
decentraal
circulairmaatwerk
CO2-arm
Nieuwe maakindustrie
Economie 3.0
diensten op maat zonder centrale organisatie
producten op maat in nieuwe maakindustrie
schoner en slimmer produceren
machine & robot vervangen de mens
Economie 3.0
bitcoin crowdfunding ‘peer-to-peer’ betalen
van petro-haven naar bio-haven
energieneutrale huizen drijvend bouwen
digitale leerplatforms chemievrije gemeenten
Voorbeelden Economie 3.0
De echte crisis komt nog
crisis diep geworteld in ons economisch systeem
we lossen de echte oorzaak van crisis niet op
crisis keert in andere gedaante terug
ecologische crisis is de echte crisis
Clean Tech Industry snelst groeiende industrie in de wereld
300 miljard dollar in 2012 - 30% groei t.o.v. 2011
China $ 60 miljardDuitsland $ 45 miljardVS $ 40 miljardItalië $ 17 miljardNederland $ 5 miljard
Nieuwe Economie is ‘booming’
Nieuwe Economie in Nederland
Clean Tech = ca. 2% van BNP
Groene Economie = ca. 4% van BNP
in 2025 11% - 21% bij 15% groei per jaar
in 2030 22% - 43% bij 15% groei per jaar
elke euro geïnvesteerd in de groene economie
levert 3 euro rendement op voor economie
elke euro geïnvesteerd in de zwarte economie
kost de samenleving 2 euro
PBL, 2013
PBL, 2013
Rendement van Nieuwe Economie
Hoe werken Transities?
Transitiefundamentele verandering van structuur, cultuur, werkwijze
structuur: institutionele, economische, fysieke infrastructuur
cultuur: gedeelde beelden, waarden, paradigma’s
werkwijzen: routines, regels, gedrag
fundamentele omslag in denken, organiseren, handelen
Hardnekkige Problemen
complexe problemen die moeilijk oplosbaar zijnomdat ze diep geworteld zijn in onze structuren
regime: dominante structuur, cultuur en werkwijzen met macht en gevestigde belangen
niche: opkomende, afwijkende structuur, cultuur en werkwijzen op klein schaalniveau
niche wil macht ontwikkelen en het bestaande regime overnemen; regime beschermt zich daartegen door deniche onschadelijk te maken of op te nemen
transitie = regime-wisseling = machtswisseling
Transitie = Machtswissseling
Transitie Sturing
organisch sturen: combinatie van top-down & bottom-up
koplopers mobiliseren, dan het peloton, dan achterblijvers
richting geven en ruimte bieden
stimuleren, experimenteren, selecteren, opschalen
politiek kan versnellend of vertragend effect hebben
Transitie Sturing Aanpak
visie en transitieagenda
transitie-arena
transitie-experimenten
evalueren en leren
Schoon Water Project
nee, want er is geen persistent probleem
kan technisch en innovatief worden opgelost
ja, want er is gedragsverandering voor nodig
veel partijen bij betrokken in complex proces
Schoon Water Project een Transitie?
Transitie van vervuild naar schoon grond- en oppervlaktewater
zonder bestrijdingsmiddelen
Voorontwikkeling
Stabilisatie
2030
Schoon Water in Brabant
Acceleratie
Take-off
Start Schoon Water project
2000 2014
Huidige situatie
tijd
Transitiefase van Schoon Water
op kantelpunt
40 grondwaterbeschermingsgebieden
11 kwetsbare grondwatergebieden in project
27 kwetsbare grondwatergebieden nog niet in project
nog veel bedrijven en burgers nog niet aangesloten
75% van landbouwareaal nog niet
Transitie Schoon Water
klein begonnen [twee gebieden, Waalwijk en Budel]
koplopers (boeren Waalwijk & Budel) dan peloton
samen: Provincie, Brabant Water, ZLTO, Waterschappen
opschaling naar 6 en toen 11 gebieden
slimme strategie van verleiden en pushen
handelingsperspectief voor betrokken partijen
Transitie Aanpak Schoon Water
in 11 gebieden is milieubelasting ver onder norm
totale reductie milieubelasting van 70%
verbreding heeft geleid tot 30% reductie milieubelasting
18 gemeenten doen mee en zijn bijna chemievrij
duizenden mensen onderhouden hun tuin chemievrij
Schoon Water Succes
14 jaar van 1 – 18 gemeenten
15 jaar van 18 – 38 gemeenten
bedrijven zijn nog geen probleemeigenaar
bedrijventerreinen nog een probleem
hoe krijgen we de achterblijvers mee?
Lastigste Deel Komt Nog
NIET hetzelfde als uitrollen van recept
achterblijvers anders benaderen dan koplopers
dwingender sturen en verplichtender opereren
constant vertellen van succesvol verhaal
lat steeds hoger leggen
Opschaling
Succesvol project in regio wordtzelden herhaald buiten regio
systematisch vastleggen van leerervaringen
maak het onafhankelijk van sleutelfiguren
maak inzichtelijk wat winst is van chemievrij
integraal onderdeel van lespakket scholen
maak het onderdeel van identiteit van Brabant
Verankering
Brabant Chemievrij in 2025
niet-landbouw: verbod bestrijdingsmiddelen?
landbouw: onduidelijk
Green Deal Schoon Water: niet bindend
Opschaling schoon water?
Beleid Rijksoverheid
opschaling vergt strategie en communicatie
leerervaringen vastleggen is cruciaal
succesverhaal constant communiceren
opschaling van onderop, weinig dwang van boven
Inzichten