schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309...

126
VERSLAG OVER DE TOESTAND VAN HET ONDERWIJS VERSLAG OVER DE TOESTAND VAN HET ONDERWIJS schooljaar 2007 - 2008 ONDERWIJSSPIEGEL

Transcript of schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309...

Page 1: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

VERSLAG OVER DE TOESTAND VAN HET ONDERWIJSVERSLAG OVER DE TOESTAND VAN HET ONDERWIJS

schooljaar 2007 - 2008

ONDERWIJSSPIEGEL

onde

rwijs

spie

gel |

sch

oolja

ar 2

00

7 - 2

00

8

Page 2: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

OnderwijsspiegelOnderwijsspiegelOverzicht tweede rondeGOK IILeren & Werken

Page 3: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

COLOFON Samenstelling: Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Productcoördinatie: Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Agentschap voor Onderwijscommunicatie Verantwoordelijkeuitgever: Peter Michielsens, coördinerend inspecteur-generaal Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel Kaftontwerp: Frieda Smellinckx – leerlinge van de Academie voor Beeldende Kunst Anderlecht Vormgevingkaft: Gert Bogaerts Vormgevingbinnenwerkendruk: Drukkerij Enschedé-Van Muysewinkel Wettelijkdepot: D/2009/3241/076

2

Page 4: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

3

InhoudstafelVoorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5Lijst van afkortingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11

1. BasIsONDERwIjs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 1.1 aantal schooldoorlichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 1.2 Uitgebrachte adviezen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 1.3 Motivering bij de adviezen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 1 .3 .1Tekortenvoorhetonderwijskundigfunctioneren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 1 .3 .2Tekortenvoorhetveiligheidsbeleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 1 .3 .3Tekortenvoorderegelgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 1.4 Opvolgingen na de doorlichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 1 .4 .1Opvolgingscontrolesnaeenadvies2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 1 .4 .2Tussentijdsecontrolesbijeenadvies2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 1 .4 .3Gemotiveerdtegenvoorstelvantermijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 1 .4 .4Voortgangsbezoeken:opvolgingsbezoekennaeengunstigadvies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 1.5 aanbevelingen bij een advies 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 1 .5 .1Aanbevelingenvoorhetonderwijskundigfunctioneren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 1 .5 .2Aanbevelingenvoorhetveiligheidsbeleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 1.6 aanbevelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 1 .6 .1Aandelokalebesturen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 1 .6 .2Aanhetbeleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

2. sECUNDaIR ONDERwIjs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 2.1 aantal schooldoorlichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 2.2 Uitgebrachte adviezen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 2.3 Motivering bij de adviezen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 2 .3 .1Hetstudiepeilinhetvoltijdsgewoonsecundaironderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 2 .3 .2Hetstudiepeilinhetdeeltijdseninhetbuitengewoonsecundaironderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 2 .3 .3Deregelgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 2 .3 .4Veiligheidenwelzijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 2.4 Opvolgingen na de doorlichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

3. VOLwassENENONDERwIjs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 3.1 aantal centrumdoorlichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 3.2 Uitgebrachte adviezen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 3.3 Motivering bij de adviezen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 3.4 aanbevelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 3.5 Ontwikkelingsgerichte beoordeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40 3.6 Opvolgingen na de doorlichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 3.7 Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

4. DEELTIjDs kUNsTONDERwIjs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 4.1 aantal doorlichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 4.2 Uitgebrachte adviezen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 4.3 Motivering bij de adviezen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 4.4 aanbevelingen bij een advies 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 4.5 Opvolging na de doorlichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 4.6 Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

DEEL II: GOk II . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

1. INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 1.1 wettelijk kader . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 1.2 werkwijze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 1 .2 .1Selectievandescholen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 1 .2 .2Cesuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

Page 5: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

2. REsULTaTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 2.1 Relevante situationele factoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 2.2 keuze van clusters en thema’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 2.3 algemene resultaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 2.4 Hoe deden de nieuwe scholen het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 2.5 Deden de geselecteerde GOk II, 2-scholen het deze keer beter? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 2.6 analyse van relevante vaststellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 2 .6 .1Excellentescholen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 2 .6 .2Gedelibereerdescholen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 2 .6 .3Grootstedelijkeproblematiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 2 .6 .4Verschillentussendenetten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 2.7 Effectmeting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 2 .7 .1Problemenmetdedataverzameling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 2 .7 .2Markantevaststellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 2 .7 .3Hoebeoordeleninspecteurseffecten? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 2 .7 .4Hoemetenscholeneffecten? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66

3. CONCLUsIEs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

4. aaNBEVELINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

DEEL III: LEREN & wERkEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .69

1. CENTRa VOOR DEELTIjDs BEROEpssECUNDaIR ONDERwIjs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 1.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 1.2 Resultaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 1 .2 .1Derealisatievandedeeltijdseleerplicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 1 .2 .2Hetnastrevenvanhetvoltijdseengagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 1 .2 .3Hettrajectbegeleidingsplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 1 .2 .4Defasenbinnendetrajectbegeleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 1 .2 .5Derolenfunctievandetrajectbegeleider . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 1 .2 .6Desamenwerkingsverbanden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

2. syNTRa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 2.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 2.2 Resultaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 2 .2 .1Contexteninput . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 2 .2 .2Proces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 2 .2 .3Output . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .99

3. CENTRa VOOR DEELTIjDsE VORMING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 3.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 3.2 Resultaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 3 .2 .1Context . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 3 .2 .2Input:menselijkpotentieel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 3 .2 .3Proces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 3 .2 .4Output . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117

4. CONCLUsIEs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 4.1 Centra voor deeltijds beroepssecundair onderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 4.2 syntra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 4.3 Centra voor deeltijdse vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120

5. aaNBEVELINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 5.1 Centra voor deeltijds beroepssecundair onderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 5.2 syntra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 5 .2 .1VoorSyntraVlaanderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 5 .2 .2VoorderegionaleSyntra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 5 .2 .3Voordeoverheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 5.3 Centra voor deeltijdse vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122

4

Page 6: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

Voorwoord

2009isvoordeonderwijsinspectieeenjaarvanverandering .Nahet integraaldoorlichten,trekkenwevooronzenieuwe ronde voluit de kaart vanhet gedifferentieerd doorlichten .We kiezen ervoor omdeVlaamseonderwijsinstellingenvoortaanaaneenonderzoekopmaatteonderwerpen .Intijdenvanveranderingishetnietslechtomeventerugteblikken .Enweloponzevorigeronde:dedoorlich-tingenvan2000tot2008 .Ditjaarbeginnenweonsverslagdanookmeteenietsuitgebreideroverzichtvandoorlichtingenenadviezen .

Ookvoorhetdeeltijdswerkenbrekenmethetdecreet‘LerenenWerken’anderetijdenaan .Inaanloopnaardatnieuwedecreetkreegdeonderwijsinspectiedeopdrachtomdeorganisatieenwerkingnategaanvandecentra voordeeltijdsberoepssecundaironderwijs, deSyntra ende centra voordeeltijdse vorming . IndezeOnderwijsspiegelvindtueensynthesevandedrieonderzoeken .

EenaantalGOK-scholenkreegeveneenseenteamvaninspecteursoverdevloer .AfgelopenschooljaarwasimmershetlaatstejaarvandetweedeGOK-cyclusmeteencontrolealsgevolg .

Watvolgtiseengevarieerdjaarverslag .Wewensenualvastveelleesplezier .

Deonderwijsinspectie .

5

Page 7: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

6

Page 8: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

7

Lijst van afkortingen

aABO alternerendeberoepsopleidingACW koepelvanchristelijkewerknemersorganisatiesAGODI AgentschapvoorOnderwijsdienstenAGV arbeidsgerichtevormingAL alternerendlerenAPO aanvullendepedagogischeovereenkomstAPP artistiekpedagogischprojectAPV artistiekpedagogischevisieaso algemeensecundaironderwijsASPV algemene,socialeenpersoonlijkheidsvormingASS autismespectrumstoornis

Bbao basisonderwijsBGV beroepsgerichtevormingBSA beginsituatieanalysebso beroepssecundaironderwijsBTV beroepstechnischevormingbubao buitengewoonbasisonderwijsbuso buitengewoonsecundaironderwijsBVR BesluitvandeVlaamseRegering

CCAO collectievearbeidsovereenkomstCBJ comitévoorbijzonderejeugdzorgCDBSO centrumvoordeeltijdsberoepssecundaironderwijsCDO centrumvoordeeltijdsonderwijsCDV centrumvoordeeltijdsevormingCIB centrumvoorintegralebegeleidingCIPO context,input,procesenoutputCLB centrumvoorleerlingenbegeleidingCMO centrumvoormiddenstandsopleidingenCOT coördinatorenoverlegCPBW comitévoorpreventieenbeschermingophetwerkCVO centrumvoorvolwassenenonderwijs

DDBFM design,build,financeandmaintaindbso deeltijdsberoepssecundaironderwijsDBO DienstBeroepsopleiding

EEDPBW externedienstvoorpreventieenbeschermingophetwerkEFQM EuropeanFoundationforQualityManagementEHBO eerstehulpbijongevallenEOC entiteitoverlegcomitéESF EuropeessociaalfondsET eindtermenEVA externverzelfstandigdagentschapEVC eerderverworvencompetenties

Page 9: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

8

FFvB fondsvoorvakopleidingindebouwnijverheid

GGO! onderwijsvandeVlaamseGemeenschapGOK gelijkeonderwijskansenGON geïntegreerdonderwijs

HHRM humanresourcesmanagementHACCP hazardanalysisofcriticalcontrolpoints

IIBB InfoboBrucemoBrusselIBJ instellingvoorbijzonderejeugdzorgIBO individueleberoepsopleidingindeondernemingICT informatie-encommunicatietechnologieISO InternationalStandardforOrganisationsITP individueeltransitieplan

kKIRS kritischeincidentenrasterKMO kleineenmiddelgroteondernemingkso kunstsecundaironderwijs

LLJW landelijkjeugdwerkLO lichamelijkeopvoedingLOC lokaalonderhandelingscomitéLOP lokaaloverlegplatform

MMAVO maatschappelijkevormingMGV maatschappijgerichtevormingMIGO MaritiemInstituutvanhetGemeenschapsonderwijsMercatorMO muzikaleopvoedingMSN ManagementSyntraNetwerk

NNCAV NationaalCentrumvoorAlgemeneVormingvanjongewerknemersNCMV NationaalChristelijkMiddenstandsverbondNT2 NederlandsalstweedetaalNWP netwerkvanplaatselijkewerkgelegenheidsplatforms

OOBC observatie-enbehandelingscentrumOKAN onthaalklasanderstaligenieuwkomersOLLEE optimaliserenvandeLimburgseleertijdOOOC onthaal-,oriëntatie-enobservatiecentrumOV opleidingsvormOVSG onderwijssecretariaatvandestedenengemeentenvandeVlaamseGemeenschap

pPAV projectalgemenevakkenPLOEG plannen,leidinggeven,opvolgen,evalueren,gewaardeerdwordenPMV persoonlijkeenmaatschappelijkevormingPO plastischeopvoeding

Page 10: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

9

POC pedagogisch,organisatorischofcoördinerendPOT persoonlijkontwikkelingstrajectPROZA ProjectgroepOntwikkelingZelfanalyse

RResoc regionaaleconomischensociaaloverlegcomitéRIO regionaalinternoverleg

sSAM-schaal schaalvoorattitudemetingSMART specifiek,meetbaar,aanvaardbaar,realistischentijdsgebondenso secundaironderwijsSPI socio-professioneleinschakelingSWOT strengths,weaknesses,opportunitiesandthreats

TTASAN taalvaardigheidaanvangsecundaironderwijsanderstaligenieuwkomersTBP trajectbegeleidingsplanTO technologischeopvoedingTOS21 techniekopschoolvoorde21steeeuwtso technischsecundaironderwijs VVCA veiligheidschecklistaannemersVCVL VlaamsCentrumvoorLevensvormingVDAB VlaamseDienstvoorArbeidsbemiddelingVGHM veiligheid,gezondheid,hygiëneenmilieuVIZO VlaamsInstituutvoorhetZelfstandigOndernemenVLOR VlaamseOnderwijsraadVOET vakoverschrijdendeeindtermenVOOD vakoverschrijdendeontwikkelingsdoelenVTE voltijdseequivalentVTO vorming,trainingenopleidingVWO volwassenenonderwijs

wWEP werkervaringsplan

Page 11: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

10

Page 12: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

11

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

Page 13: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

12

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

Jaarlijks vindtu inonzeOnderwijsspiegel eenoverzicht vanhet afgelopen schooljaar: hoeveel instellingenwerdendoorgelicht,welkeadviezenuitgebracht,hoemotiveerdenwedieadviezen?Aangezienweinjanuari2009vanstartgingenmeteennieuwedoorlichtingsronde1(ookweldederderondegenoemd)leekhetonszinvolomuindezeeditieeenoverzichttebiedenvandetotaleafgelopenronde(ofdetweederonde) .Ditbetreft(doorgaans)deperiodeseptember2000totdecember2008enomvatzowelhetgewoonalshetbui-tengewoononderwijs .Deonderwijsinspectiekanvooreen(structuuronderdeelvaneen)school,centrumofacademiedrieadviezenuitbrengen .Hetadvies ‘1’ isonvoorwaardelijkgunstig .Hetadvies ‘2’ isgunstigvooreenbeperkteperiode:(eendeelvan)deschool,hetcentrumofdeacademiemoetvoldoenaanduidelijkgeformuleerdevoorwaardenombijopvolgingeenadvies‘1’tebekomen .Hetadvies‘3’isongunstigenimpliceerteennieuwonderzoekdooreenparitairsamengesteldteamvaninspecteursomtoteendefinitiefadviestekomen .Inhetderdejaarnadedoorlichtingwordtelkeinstellingopgevolgd .Voorinstellingenmeteenadvies‘1’heeftdezeopvolginggeeneffectopheteerderuitgebrachteadvies .

Basisonderwijs1.

Voorhet (buitengewoon)basisonderwijs gevenwe eenoverzicht vandedoorlichtingen enopvolgingscon-trolesvan2000-2001totenmet2007-2008 .Vandescholendieindezeperiodetweekeerzijndoorgelicht,weerhoudenweenkelhet laatsteverslag .Dezeverwerkteverslagenvertegenwoordigenruim95,6%vanhetaantaldoorgelichtescholen .

Hetbeelddatuhierkrijgt,isnietdesomvandejaarlijkseoverzichtenuitdevorigeOnderwijsspiegels .Diverseherstructureringenhebben immershet lokaleonderwijslandschapgewijzigd .Zozijnsommigedoorgelichtescholen nu een vestigingsplaats van een andere school of kozen sommige doorgelichte scholen voor eenverticaleopsplitsing2metelkeenverschillendinstellingsnummerenbijgevolgmettelkenseenapartdoorlich-tingsverslag .

1.1 aantal schooldoorlichtingen

aantal schooldoorlichtingen bao bubao Totaal

Gemeenschapsonderwijs 359 36 395

Officieelonderwijs 508 33 541

Vrijonderwijs 1441 125 1566

Andere 1 1

Totaal 2308 195 2503

% van het aantal doorlichtingen 92,2 7,8 100

aantal onderwijsinstellingen in 2007-2008

Gemeenschapsonderwijs 352 34 386

Officieelonderwijs 514 32 546

Vrijonderwijs 1443 124 1567

Ziekenhuisscholen 6 6

Totaal 2309 190 + 6 2499 + 6

1 Een ronde iseencyclusvandoorlichtingenwaarindeonderwijsinspectiealle scholen, centraenacademies (minstens)éénmaalcontroleert .

2 Voorbeeldvaneenverticaleopsplitsingiseenlagereschooldiezichsplitst intweeautonomelagerescholenmetelkeenvolledigonderwijsaanbod(eerstetotenmetzesdeleerjaar) .

Page 14: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

13

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

Op 1 september 2007waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonomekleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961basisscholenmet kleuter- én lageronderwijs . Inhetbuitengewoonbasisonderwijswarener96autonomelagerescholen,94basisscholenen6scholenvanhetbuitengewoononderwijsvanhettype5(ziekenhuisscholen)3 .Tijdensdetweededoorlichtingsrondewerdenzowel inhetgewoonals inhetbuitengewoonbasisonderwijsnagenoegallescholendoorgelicht .

spreiding doorlichtingen

00-01 01-02 02-03 03-04 04-05 05-06 06-07 07-08sept-

dec 08Tot.

bao 250 328 376 325 59 294 304 275 97 2308

bubao 2 7 16 31 22 41 39 25 12 195

Totaal 252 335 392 356 81 335 343 300 109 2503

Perschooljaarwerdengemiddeldongeveer300scholenintegraaldoorgelicht .In2004-2005wasditcijferniethaalbaarondermeerdoordecontrolevandeeersteGOK-cyclusinallebetrokkenscholen .

1.2 Uitgebrachte adviezen4

bao bubao Totaal

Advies1 1449 89 1538

Advies2 761 93 854

Advies3 1 1 2

Totaal 2211 183 2394

3 Ziewww .ond .vlaanderen .be/onderwijsstatistieken .4 Ditbetreftdeperiode2000-2001totenmet2007-2008 .Deperiodeseptember-december2008(109doorlichtingen)brengenwehier

nietinrekening .

0

50

100

150

200

250

300

350

400

sept-dec 0807-0806-0705-0604-0503-0402-0301-0200-01

bao

bubao

250

2

328

7

376

16

325

3159

22

294

41

304

39

275

25

97

12

aantal doorlichtingen

Page 15: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

14

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

Ruim65%vandescholeninhetgewoonbasisonderwijsendehelftvandieinhetbuitengewoononderwijs,kregeneenadvies‘1’ .Eengunstigadviesbetekentdatdeonderwijskwaliteit,hetveiligheidsbeleidendenale-vingvanderegelgevingindebetrokkenschoolvoldoen .Bijeendergelijkadviesformuleertdeonderwijsin-spectieeenaantalaanbevelingenomdevastgesteldeonderwijskwaliteit tebestendigenofteoptimaliseren .Wegaanerdanvanuitdatdeveranderingscapaciteiten-bereidheidvandeschoolgrootgenoegzijnomdeonderwijskwaliteitoppeiltehoudenofteverhogen .

Bijna35%vandedoorlichtingen inhetgewoonbasisonderwijsenongeveerdehelftvandedoorlichtingenin het buitengewoon basisonderwijs werden afgeslotenmet een advies ‘2’ . Dat impliceert dat de school,binneneenafgesprokentermijn,devastgestelde tekortenmoetwegwerken .Die tekortenkunnen liggenophetonderwijskundigegebied,ophetgebiedvanhetveiligheidsbeleid,ophetdomeinvandenalevingvanderegelgeving,ophetschoolfunctionerenofopeencombinatievanmeerderevandezeaspecten .Tekortenvoorhetschoolfunctionerenwordenenkelgeformuleerdindienzeduidelijkverbandhoudenmetonderwijskundigemankementen .

Tijdensdezetweededoorlichtingsrondekregentweescholeneenadvies‘3’ .Inbeidegevallenheefthetparitaircollegeinhaaradviesdevastgesteldetekortenbevestigdmaarhetongunstigeadviesgewijzigdineengunstigadvies .Deonderwijsinspectieheeftdaarwel,inoverlegmethetschoolbestuur,telkenseenstappenplanaangekoppelddatverdersystematischwordtopgevolgd .

0

10

20

30

40

50

60

70

80

bubaobao

advies 1

advies 2

advies 3

65,6

34,4

0,1

48,6 50,9

0,5

adviezen

advies 1

advies 2

advies 3

0

10

20

30

40

50

60

70

80

07-0806-0705-0604-0503-0402-0301-0200-01

73,2

26,8

73,5

26,5

68,9

31,1

59,7

40,3

59,3

40,7

57,8

42,2

63,5

36,5

63,3

36,4

0,4

adviezen bao

Page 16: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

15

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

In het gewoon basisonderwijs fluctueerde de toekenning van een gunstig advies tussen ruim 73% van dedoorgelichtescholenin2000-2001en2001-2002enminderdan60%vandedoorlichtingen(in2003-2004,2004-2005enin2005-2006) .Ondermeerdegeringeimplementatievanleerplannenisalvasteenaanwijzingvoordetoenemendeadviezen‘2’indiedrieopeenvolgendeschooljaren .

Inhetbuitengewoonbasisonderwijsvarieerthetaantalgunstigeadviezenvanslechts14%vandedoorlich-tingen in 2001-2002 tot ruim60%vande controles in 2005-2006 .Deglobaal genomenstijging vandezeadviezenkunnenweondermeerkoppelenaantweeevolutiesbinnenhetbuitengewoonbasisonderwijs .Deimplementatievanhetbijdecreetbepaaldeprocesvanhandelingsplanningkwambinneneenaantalscholenop kruissnelheid . Daarnaast geeft de geleidelijke invoering van de ontwikkelingsdoelen voor enkele typesbuitengewoononderwijsineenaantalscholeneenimpulsomdewerkingdoelgerichteraantepakken .Afhan-kelijk van de jaarlijks doorgelichte scholen en types, krijgenwe daardoor een sterkere schommeling in deuitgebrachteadviezen .

1.3 Motivering bij de adviezen

bao bubao Totaal

Aantalschooldoorlichtingenmetadvies2 761 93 854

Aantalscholenmettekorteninverbandmet

onderwijskundigedoelstelling(en) 483 70 553

aspectenvanhetveiligheidsbeleid 489 56 545

nalevingwettelijkebepalingen 248 22 270

schoolorganisatorischfunctioneren 240 33 273

advies 1

advies 2

advies 3

0

20

40

60

80

100

07-0806-0705-0604-0503-0402-0301-0200-01

50 50

14

86

31

69

4552

3

36

6461

39

56

44

5248

adviezen bubao

Page 17: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

16

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

854scholen–ditisruim35%vandedoorgelichtescholen–kregeneenadviesgunstigbeperktindetijd .Hier-bijwerdentekortengeformuleerdophetgebiedvanhetonderwijskundigfunctioneren,hetveiligheidsbeleid,denalevingvandewettelijkebepalingen,hetschoolfunctionerenofvooreencombinatievanmeerderevandezeaspecten .

Bijnatweeopdedriescholenmetadvies‘2’vertonentekortenvoorhetveiligheidsbeleidofhetonderwijskun-digfunctioneren .Inhetbuitengewoononderwijslooptditlaatstezelfsoptot75%vandiescholen .

Bijnaéénopdedriescholenmeteenadvies‘2’heefttekortenvoorhetschoolfunctionerenofvoorhetnale-venvandewettelijkebepalingen .Inhetbuitengewoononderwijsisdatlaatstetekortechterbeperkttot24%vandiescholen .Hetopmakenvaneenhandelingsplanvooréénofmeerleerlingensamen–devoornaamstewettelijkebepaling5–isookexplicietgerelateerdaandeonderwijskundigedoelstelling‘eenoptimaleenhar-monischeontwikkelingenintegratienastreven’ .

1.3.1 Tekorten voor het onderwijskundig functioneren

5 Art .46vanhetdecreetBasisonderwijsvan25februari1997 .

onderwijs-kundig

veiligheid

wettelijke bepalingen

schoolorga-nisatorisch

0

10

20

30

40

50

60

70

80

bubaobao

63 64

33 32

75

60

24

35

Motivering advies 2

basisvorming

bredeontwikkeling

zorgbredeontwikkeling

0

10

20

30

40

50

60

lager onderwijskleuteronderwijs

37

8

31

50

10

35

aantal doorlichtingen

Page 18: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

17

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

63,5%vandescholenmetadvies ‘2’hebbenonderwijskundige tekorten .Dezezijn tesituerenzowel inhetkleuter-alsinhetlageronderwijsofinbeideniveaustegelijk .

Hetvaltopdatweindescholenmetditadviesvooraltekortenvaststellenvoordedoelstelling‘basisvormingalssamenhangendgeheelrealiseren’ .Datishetgevalindehelftvandiescholenmetlageronderwijsenin37%vandiescholenmetkleuteronderwijs .Datbetekentdatdezeschoolteamsonvoldoendeaandachtheb-benvoorhetnastrevenenrealiserenvandeontwikkelingsdoeleneneindtermenineencontinuopgebouwdleertraject .Vooral inhetniveau lager zijndie tekorten significant .Wellicht is dedecretale inspanningsverplichting enverantwoordingsplichthieraannietvreemd .Zozijndeleerplannenendeobjectievereferentiekadersvooralbijwereldoriëntatieenmuzischevormingveelalteweiniguitgangspuntenverifiëringskader .Hetontbreektindiescholendikwijlsaangradatieencontinuïteitinhetaanbod .Vanscholenwordtmeerenmeerverwachtdatzijkunnenaantoneninwelkematedeleerplannen,deontwik-kelingsdoelen ende eindtermenwordennagestreefd engerealiseerd .Dat veronderstelt dat scholen kiezenvooreendoordachtoutputbeleid .

Onderwijskundige tekorten inzakedezorgbredeontwikkeling–ditomvatdeoptimaleafstemmingvanhetaanbod op de specifieke noden van de kinderen en de zorgverbredendemaatregelen – treffen we aan inongeveeréénderdevandescholenmetadvies‘2’ .Dezetekortensignalerenondermeerhetontbrekenvaneenvisieopzorgbeleidofvaneencoherenteaanpakophetgebiedvanpreventieenremediëring .Vooraldenoodzakelijkeeerstelijnszorg is indiversescholenonvoldoende . Inbeideonderwijsniveaus isdatbeeldvrijgelijklopend .

Ookvoordebredeontwikkelingkrijgenwe inhetkleuter-enhet lageronderwijseensoortgelijkbeeld .Ditonderwijsdoelsignaleertslechtstekorteninongeveerééntiendevandescholenmetadvies‘2’enscoortdusalsonderwijsdoelkwalitatiefhethoogst .

Ruim40%vande scholenmet advies ‘2’ scoortonvoldoendevoorde leergebiedenwereldoriëntatie en/ofmuzischevorming .Inéénvijfdetotéénvierdevandescholenmeteenadvies‘2’manifesterenzichtekortenvooreenofmeervandeandereleergebiedenofleergebiedoverschrijdendeeindtermen .

0

10

20

30

40

50

Nederlands

Frans

wiskunde

wereldoriëntatie

muzische vorming

lichamelijke opvoeding

leren leren

sociale vaardigheden

25 24 24

4441

2422 22

Tekorten basisvorming - gewoon lager onderwijs

Page 19: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

18

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

Hetvaltopdateraanvankelijk–nade introductievannieuwe leerplannen–ongeveer30 tot40%vandescholenmeteenadvies‘2’onvoldoendescoortvooreenofmeerleergebieden .Naargelangdeimplementatievandiereferentiekaderstoeneemt,verminderthetprocentueelaantalscholenmetonderwijskundigetekortenvoordatspecifieke leergebied .Voorwereldoriëntatieenmuzischevormingdaarentegen isdatnogniethetgeval .Integendeel,inbijnadehelftvandescholenmetadvies‘2’zijndieleerplannennogonvoldoendegeïm-plementeerd .

Inhetbuitengewoonbasisonderwijsbetekenteentekortvoordeonderwijskundigedoelstellingeentekortvoorhetprocesvanhandelingsplanning .Inbeideonderwijsniveausliggendeonderwijskundigetekortenhoofdza-kelijkophetgebiedvandedoelen-endeuitvoeringsfaseenintweedeordeopdebepalingvandebeginsitu-atie,devoorbereidingendeevaluatievanhetpedagogisch-didactischhandelen .Zoscorentweederdevandescholenbuitengewoonlageronderwijsmetadvies ‘2’zwakvoordedoelenfase .Dezetekortenbemoeilijkeneenonderwijsleeraanbodopmaatvanhetkind .

0

10

20

30

40

50

60

2007-20082006-20072005-20062004-20052003-20042002-20032001-20022000-2001

Nederlands

Frans

Wiskunde

Wereld-oriëntatie

Muzische vorming

Lichamelijke opvoeding

Leren leren

Sociale vaardigheden

Evolutie tekorten basisvorming - gewoon lager onderwijs

0

10

20

30

40

50

60

70

80

buitengewoon lager onderwijsbuitengewoon kleuteronderwijs

beginsituatie

doelenfase

voorbereiding

uitvoering

evaluatie

22

27

2026

20

46

67

51

58

43

Onderwijskundige tekorten - bubao

Page 20: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

19

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

1.3.2 Tekorten voor het veiligheidsbeleid

Zowelinhetgewoonalsinhetbuitengewoonbasisonderwijshebbenbijnatweederdevandescholenmeteenadvies‘2’tekortenophetgebiedvanhetveiligheidsbeleid .Datbetekentdatindezescholeninbreukenzijnvastgesteldvooraspectenvandeorganisatievanhetveiligheids-enwelzijnsbeleid,debewoonbaarheidvandeschoolinfrastructuur,deveiligheidvandeleer-enwerkomgeving6,hygiëne,gezondheidenmilieuzorg .

Inbijnadehelftvandescholenmeteenadvies‘2’doenzichinbreukenvoorrondbrandveiligheidendebijbe-horenderegelgevingofbeschikthetschoolbestuurnietoverdewettelijkvoorzienekeuringsattesten .Ongeveeréénvijfdevandescholenmetadvies‘2’krijgteenonvoldoendevoordeorganisatievanhetveiligheidsbeleid,dehygiëneofdebewoonbaarheid .

6 Indegrafiekenopgesplitstinbrandveiligheidenalgemeneveiligheid .

0

10

20

30

40

50 organisatie veiligheids-beleid

bewoonbaarheid

brandveiligheid

algemeneveiligheid

hygiëne16

24

44 45

18

Tekorten veiligheidsbeleid

0

10

20

30

40

50

60

70

2007-20082006-20072005-20062004-20052003-20042002-20032001-20022000-2001

Organisatie Veiligheid

Bewoon-baarheid

Brand

Algemene veiligheid

Hygiëne

Evolutie tekorten veiligheidsbeleid

Page 21: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

20

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

Hetsystematischgebruikvandeveiligheidsindex7doorschoolbesturenendoordeonderwijsinspectie,resul-teertineenmeereffectieveaanpakvanhetveiligheidsbeleid .Devijfvoorbijeschooljarenisereenafnamevanhetprocentueleaantalscholenmettekorteninzakeveiligheidsbeleid .

1.3.3 Tekorten voor de regelgeving

Bijnaéénvandedriescholenmeteenadvies ‘2’heeft tekortenwegensdeniet-correcte toepassingvandewettelijkebepalingen .Vooralderegelgevingomtrenthetschoolwerkplan,hetschoolreglement,deinformatievoordeoudersbijeeneersteinschrijving(decreetBasisonderwijsartikels28,37en47)enrondmedezeggen-schapvereisteenmeerprioritaireopvolging .

1.4 Opvolgingen na de doorlichting

1.4.1 Opvolgingscontroles na een advies 2

Tijdens de tweede doorlichtingsrondewerden 717 opvolgingscontroles uitgevoerd naar aanleiding van eenadvies‘2’ .Alleopvolgingscontrolesresulteerdenineengunstigadvies .

Doorgaansfocusthetinternleiderschapsystematischopdeonderwijskundigetekortenomzebinnendevoor-zienetijdwegtewerken .Vooreventueelresterendemankementenzijnermeestalvoldoendeaanwijzingendathetschoolteamopdegoedewegis .Deschoolleidersmakenhandiggebruikvanhetinstrumentdatdeonderwijsinspectieaanreiktomdetekorteninzakedenalevingvandewettelijkebepalingenverderoptevolgenenwegtewerken .Vooraldankzijhetsystematischgebruikvandeveiligheidsindexdoendeschoolbesturendelaatstejareneenbijzondere inspanning op het gebied van het veiligheidsbeleid .Ondanks verschillende beleidsmaatregelenblijvenerproblemenmetdelopendebouwdossiers .Daardoormoetenschoolbesturengeregeldnoodoplos-singenzoeken(zoalstijdelijkehuisvestingofnoodlokalen) .Uiteraardblijvendebetrokkenschoolbesturenver-antwoordelijkvoordeveiligheidvandeleerlingenenhetpersoneeltijdensdeperiodenodigomdeuitvoeringvandelopendedossiersterealiseren .

7 Deonderwijsinspectiegebruiktdecontrolelijst ‘Veiligheidenwelzijnopschool–Dynamischrisicobeheersingsbeleidvanscholen’sindsseptember2002 .

bao

bubao

0

20

40

60

80

100

120

07-0806-0705-0604-0503-0402-0301-0200-01

68

10

71

6

92

5

81

4

110

6

87

12

70

9

69

17

Opvolgingscontroles

Page 22: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

21

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

Hetgewoonlageronderwijsheefthaarbasisvormingvooralbijgestuurdophetgebiedvanwereldoriëntatieenmuzische vorming . In tweede instantie lag het accent opNederlands, Frans,wiskunde en lichamelijkeopvoeding .Geziendelatereimplementatievandeleergebiedoverschrijdendeeindtermen8,wasditonderdeelslechtsinminderematevoorwerpvanbijsturing .Het buitengewoon onderwijs heeft werk gemaakt van haar proces van handelingsplanning door in eersteinstantietefocussenopdedoelen-endeuitvoeringsfase .Nietteminkregeneveneensdeanderefasenvanhetprocesvanhandelingsplanningdenoodzakelijkeaandacht .

1.4.2 Tussentijdse controles bij een advies 2

Inprincipekrijgtdeschooleentermijnvandrieschooljarenomtekortenvoorhetonderwijskundigfunctione-renwegtewerken .Voortekorteninverbandmetaspectenvanhetveiligheidsbeleidofhetnalevenvananderewettelijkebepalingenkandeonderwijsinspectieoordelendatdetekortenopeenkorteretermijnkunnenwor-denweggewerkt9 .

Gemiddeld75%vandeopvolgingscontrolesnaeenadvies‘2’bestaanuittweeofmeerschoolbezoekenomdataandeverschillendetekortenookverschillendetermijnenwordengekoppeld .Deinspectievoertdantussen-tijdsecontrolesuit .

8 DezebijdragegeeftgeeninformatieoverdematevanimplementatievandeleergebiedoverschrijdendeeindtermenICTomdatdezemaatschappelijkeverwachtingenpasonlangswerdengeïnitieerdengeïntroduceerd .

9 Art .11vanhetBVRvan2februari1999overdewijzewaaropsommigebevoegdhedenvandeonderwijsinspectiewordenuitgevoerd:“…deopvolgingscontrolemagtenvroegsteplaatshebben90kalenderdagennadedatumwaarophetverslagwerdovergemaakt…” .

Nederlands

Frans

wiskunde

wereldoriëntatie muzische vorming lichamelijke opvoeding

leren leren

sociale vaardigheden

13%

12%

16%

12%

15%

12%

10%

10%

weggewerkte tekorten basisvorming - lager onderwijs

beginsituatie

doelenfase

voorbereiding

uitvoering

evaluatie

17%

26%22%

19%

16%

weggewerkte tekorten basisvorming - buitengewoon lager onderwijs

Page 23: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

22

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

Sommigedoorlichtingsverslagenvermeldendatnaaraanleidingvandezetussentijdsecontroles(vooraspec-tenvanhetveiligheidsbeleidofhetnalevenvananderewettelijkebepalingen)ookgecontroleerdzalwordeninwelkematedevermeldeonderwijskundigetekortenopdatogenblikalzijnweggewerkt .

Ditconsequent(er)opvolgenvanhetontwikkelingstrajectvandeschoolgebeurtvooral inscholenwaardeonderwijskundigetekortengerelateerdwordenaantekortenophetgebiedvanhetonderwijsondersteunendbeleid(beleidsvoerendvermogen) .

Detussentijdsecontrolesresulterennietmeteenineennieuwadvies .Datvolgtpasbijdelaatstecontrole,nahetafsluitenvandetermijnvermeldbijhetoorspronkelijkedoorlichtingsadvies .

1.4.3 Gemotiveerd tegenvoorstel van termijn

Conformart .12,§1vanhetBVRoverdewijzewaaropsommigebevoegdhedenvandeonderwijsinspectiewor-denuitgevoerd,hebben64schoolbesturenvanhetgewoononderwijsen9vanhetbuitengewoononderwijseengemotiveerdtegenvoorstelvantermijngeformuleerd .Daardoorkregenzijeenschooljaar langerdetijdomdevastgesteldetekortenwegtewerken .

Schoolbesturenkunnenniet-weggewerktetekortenalsmotiveringaanvoerenomeenuitstelvanopvolgings-controleteverkrijgen .Zomaaktentekorten inzakeveiligheidsbeleid,onderwijskundig functionerenennale-vingvandewettelijkebepalingenrespectievelijk60%,31%en9%uitvandemotievenvandeschoolbesturenvanhetgewoonbasisonderwijs .Oorzaakvanhetvrijhogepercentagevanhetveiligheidsbeleid isdesomsmoeizameafhandelingvanlopendebouw-ofrenovatiedossiers .

Inhetbuitengewoononderwijsnoodzakenvooraldeniet-weggewerkteonderwijskundigetekortentotdevraagomuitstel .Ditbevestigtnogmaalsdemoeizameimplementatievanhetprocesvanhandelingsplanning .

1.4.4 Voortgangsbezoeken: opvolgingsbezoeken na een gunstig advies

schooljaar van de doorlichting (of opvolgingscontrole) met een gunstig advies

01-02 02-03 03-04 04-05

schooljaar van het voortgangsbezoek 04-05 05-06 06-07 07-08

Aantalvoortgangsbezoekenbao 1034

Aantalvoortgangsbezoekenbubao 51

onderwijskundig functioneren

veiligheidsbeleid

wettelijke bepalingen

0

10

20

30

40

50

60

70

bubaobao

31

60

9

53

42

5

Motieven uitstel opvolgingscontrole

Page 24: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

23

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

Deonderwijsinspectiebewaaktdeonderwijskwaliteitbinneneencyclischprocesvancontroleenopvolging .Binnendieopvolgingkaderthetvoortgangsbezoek .Datbezoekvanééndagvindtplaatsinhetderdeschool-jaarnadeschooldoorlichtingofnaeenopvolgingscontrolemeteengunstigadviesvoorhetonderwijskundigenschoolorganisatorischfunctioneren .

Dezevoortgangsbezoekenleidenniettoteenadviesenzijndusnietsanctionerend .Zijbeogenondermeer:scholentebenaderenvanuiteenontwikkelingsperspectief•informatieintewinnenoverdeschooleigenprioriteiten,metrespectvoordeautonomievandescholen•scholentestimuleren,maarookwaakzaamenbekommerdhetschooleigentrajectoptevolgenmethet•oogopkwaliteitsverbetering .

1.5 aanbevelingen bij een advies 1

1.5.1 aanbevelingen voor het onderwijskundig functioneren

Methetoogopdeoptimaliseringvandeschoolwerkingendeondersteuningvandeschoolteams, formu-leert de onderwijsinspectie voor scholenmet voldoende onderwijskwaliteit vrijblijvende aanbevelingen .Deinspecteursbevestigenhetteaminzijnontwikkelingstrajectenbiedenaanvullendkansenomondermeerhetschoolspecifiekeprioriteitenplanterealiseren .

Bijdeaanbevelingenvoorhetonderwijskundigfunctionerenkrijgtdebasisvormingdemeesteaandacht:ruimdrievijfdevandiekleuterscholenenbijnaviervijfdevandielagereschoolteamskregenhiervooraanbevelin-gen .Inongeveertweederdevandiescholenwasdithetgevalvoorzorgbredeontwikkeling .

basisvorming

brede ontwikkeling

zorgbrede ontwikkeling

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

lager onderwijskleuteronderwijs

61

25

58

79

33

68

Onderwijskundige aanbevelingen - bao

Page 25: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

24

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

Ondankseengunstigadviesblijkt,netzoalsbijhetbeeldvandetekortenvoorbasisvorming,datindemeestescholendeimplementatievandeleerplannennognietisafgerond .Inmeerdandehelftvandiescholen(64%en56%)werdenaanbevelingengeformuleerdvoorwereldoriëntatieenmuzischevorming .Hetvaltookopdatdeschoolteamsdoordejarenheenmeerdoelgerichtkunnenwerkenaandeimplementatievandeleergebied-overschrijdendeeindtermen10 .

Inongeveertweederdevandebuitengewonebasisscholenmeteenadvies‘1’formuleertdeonderwijsinspec-tieaanbevelingenomdeschoolteamsverdertestimulerenenhetprocesvanhandelingsplanningteverbete-ren .Dedoelen-endeuitvoeringsfasestaanhetmeestindeschijnwerpers .Binnenhetprocesvanhandelings-planningzijndezefasenimmersdenoodzakelijkehefbomenomhetcyclischegebeurenblijvendteactiveren .Uiteraardliggendescoresvandediversefasenvandatcyclischeprocesdichtbijelkaar .

10 DezebijdragegeeftgeeninformatieoverdematevanimplementatievandeleergebiedoverschrijdendeeindtermenICTomdatdezemaatschappelijkeverwachtingenpasonlangswerdengeïnitieerdofgeïntroduceerd .

beginsituatie

doelenfase

voorbereiding

uitvoering

evaluatie

0

10

20

30

40

50

60

70

80

buitengewoon lager onderwijsbuitengewoon kleuteronderwijs

22

33

2429 27

47

72

63

70

63

0

10

20

30

40

50

60

70

80

2007-20082006-20072005-20062004-20052003-20042002-20032001-20022000-2001

Nederlands

Frans

wiskunde

wereld-oriëntatie

muzischevorming

lichamelijkeopvoeding

leren leren

socialevaardigheden

Evolutie aanbevelingen basisvorming - bao

Onderwijskundige aanbevelingen - bubao

Page 26: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

25

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

1.5.2 aanbevelingen voor het veiligheidsbeleid

Tijdensdetweededoorlichtingsrondeformuleerdedeonderwijsinspectieinscholenmeteengunstigadviesooksystematischaanbevelingenomhetveiligheidsbeleidteoptimaliseren .Ruimdehelftvandiescholenkannogwerkmakenvandebewoonbaarheidendealgemeneveiligheideninongeveerdehelftvandeinstellin-genkunnendebrandveiligheidendehygiënewordenverbeterd .Inslechts30%vandescholenmetadvies‘1’werdennogaanbevelingengeformuleerdronddeorganisatievanhetveiligheidsbeleid .

1.6 aanbevelingen

1.6.1 aan de lokale besturen

Gewoon basisonderwijsDeleerplannen,dedecretaleontwikkelingsdoelenendeeindtermengebruikenalsuitgangspuntenleidraad•voorhetnastreven,realiserenenhetsystematischbewakenvandebasiscompetenties .Besteedhierbijookaandachtaandeontwikkelingsdoeleneneindtermenendebijbehorendeleerplannenvanwereldoriëntatieenmuzischevorming .MaakeenschoolplanningopomdenieuweleergebiedoverschrijdendeeindtermenICTteimplementeren .

organisatie veiligheids-beleid

bewoonbaarheid

brandveiligheid

algemene veiligheid en attesten

hygiëne

0

10

20

30

40

50

60

70

80

31

62

4956

49

aanbevelingen veiligheidsbeleid

0

10

20

30

40

50

60

70

2007-20082006-20072005-20062004-20052003-20042002-20032001-20022000-2001

Organisatie veiligheidsbeleid

Bewoonbaarheid

Brandveiligheid

Algemene veiligheid & attesten

Hygiëne

Evolutie aanbevelingen veiligheidsbeleid

Page 27: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

26

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

Deonderwijsleersituatiebeterafstemmenopdepadagogisch-didactischebeginsituatievanelkkind .De•zorgverbredendedraagkrachtverhogeneneenoptimaleafstemmingrealiserentussenallebetrokkenenbijhetprocesvanhulpverlening .Methetoogopintegralekwaliteitszorgsamenmethetteambouwenaaneenschoolspecifiekoutputbe-•leid .Gebruikhierbijvalabeleenbetrouwbaregegevens–zowelopschool-,groeps-alskindniveau–omdeeffectenvanhetonderwijscyclischtekunnenmeten,analyseren,borgenofbijsturen .Doedatmetinacht-nemingvanhetpedagogischproject,degekozenleerplannenendemaatschappelijkeverwachtingen .Aaneenprofessioneleleergemeenschapbouwendieopbasisvanhetoutputbeleiddejuistekeuzesmaakt•voorschooleigenprioriteitenmethetoogopmeerkwaliteitsvolonderwijs .

Buitengewoon basisonderwijsInallefasenvanhetprocesvanhandelingsplanningaandachtschenkenaanalle(haalbare)leergebieden•en-domeinen .Inoverlegeenevenwichtigedoelenselectiemakenuitdedecretaalvastgelegdeontwikkelingsdoelen .•Toteenfunctionelevoorbereidingvandeactiviteitenkomendoorondermeeraandachttehebbenvoor:•

eenselectievanhaalbarekortetermijndoelen•denodigetussenstappenbijdeaansluitendeleerinhouden•hethanterenvaneeneenduidigeterminologie•hetopelkaarafstemmenvandegebruiktedocumenten .•

Onderwijsondersteunend beleidAlleteamledenbetrekkenbijhetvernieuwingsbeleidvandeschooldoorgezamenlijkkleinschaligeprojec-•tenoptezettenenvanuitdezeteambetrokkensucceservaringentewerkenaanvernieuwingsinitiatievenopmiddellangeenlangetermijn .

1.6.2 aan het beleid

Deonderwijsbegeleidingsdienstenenschoolbesturenaanzettenomaanhetonderwijsveldsystematisch•defunctievandedecretaleontwikkelingsdoeleneneindtermenenvandeleerplannenteblijvenexplicite-renalsreferentiekadervoorderealiseringvandemaatschappelijkeopdrachtenvankwalitatiefhoogstaandonderwijs .Descholenaanmoedigenomschool-ennetoverstijgendsamentewerkenophetgebiedvanonderwijsver-•nieuwing .Steunvooraldebegeleidingsprojectenmeteeninteractievebenadering:lerenvanenmetelkaar,collegialeondersteuning,hospiteren,enzovoort .Deverwachtingeneneisenvandeoverheidinzakekwaliteitsonderwijsendealgemeenaanvaardeprinci-•pesdaaromtrentduidelijkenviadiversekanalennaaralleparticipantencommuniceren .Descholensensibiliserenvooreencyclischprocesvankwaliteitszorg(plannen,uitvoeren,evalueren,bor-•genenbijsturen)enstimulerenomhetbeleidsvoerendvermogenvanhetschoolteamteversterkenmethetoogopeenkwaliteitsvolleschoolontwikkelingendegroeinaareenprofessioneleleergemeenschap .Eroptoeziendatdecontinueringvanextralestijdenvoorspecifiekeverantwoordelijkhedenendeskundig-•hedenhetprofessioneeldraagvlakenhetbeleidsvoerendvermogenvandeschoolvergroot .

Page 28: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

27

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

secundair onderwijs2.

2.1 aantal schooldoorlichtingen

Gewoon voltijds onderwijs

Deeltijds beroepsonderwijs

Buitengewoon secundair onderwijs

Totaal

Gemeenschapsonderwijs 201 15 16 232

Officieelonderwijs 58 7 16 81

Vrijonderwijs 552 22 64 638

Totaal 811 44 96 951

2.2 Uitgebrachte adviezen

Gewoon voltijds onderwijs

Deeltijds beroepson-derwijs

Buitengewoon secundair onderwijs

Totaal

Advies1 194 11 25 230

Advies2 617 33 71 721

Advies3 0 0 0 0

Totaal 811 44 96 951

2.3 Motivering bij de adviezen

Eénschoolopvierkreegnadedoorlichtingeenonvoorwaardelijkgunstigadvies .Deoverige75%kreeg,openkeleuitzonderingenna,ookeengunstigadviesmaardanbeperktindetijdengebondenaanéénofmeervoorwaarden .Hetbeeldisdusgunstig,zekeralsmenerrekeningmeehoudtdatmaatschappelijkeverande-ringenennieuwebeleidsmaatregelenhetonderwijsvoortdurendmetnieuweverwachtingenconfronteren .

Deredenenwaaromeenschooleenadvies‘2’krijgt,kanmeninviergroterubriekenonderbrengen:inbreukenopderegelgeving,leemtesinhetgebodenstudiepeil,hetnietnakomenvandeinspanningsverplichtinginzakedevakoverschrijdendeeindtermen(VOET)ofontwikkelingsdoelen(VOOD)enovertredingenophetgebiedvanveiligheidenhygiëne .

Onderstaandetabelgeefteenoverzichtvandeadviezen2met,perrubriek,hetaantalbetrokkenscholen .

Regelgeving studiepeilVOETVOOD

Veiligheid

Gewoonvoltijdsonderwijs 190 472 49 337

Deeltijdsberoepsonderwijs 15 25 0 23

Buitengewoononderwijs 17 46 nvt* 37*nvt=nietvantoepassing

Leemtes inhet studiepeil liggenhet vaakst aandebasis vaneenadvies ‘2’ .Procentueelbetrefthet 58,2%(gewoonvoltijdsonderwijs),56,8%(deeltijdsonderwijs)en47,8%(buitengewoononderwijs)vandescholen .Ditresultaatmoetinverbandgebrachtwordenmetdemaatschappelijkeminimumverwachtingendieviadeeindtermeneenwettelijkstatuutkrijgen .Inde loopvandevoorbijedoorlichtingscyclusstemdehetVlaamsParlementde eindtermenvoordebasisvorming vande tweedeendederdegraad .Ook voorhet specifiekgedeeltevandestudierichtingenvanhetasowerdenspecifiekeeindtermengoedgekeurd .Dehuidigeleerplan-

Page 29: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

28

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

nen,waarindeeindtermenherkenbaarmoetenopgenomenzijn, leggendenadrukopteverwervencompe-tenties .Ookindeopleidingeninhetdeeltijdseninhetbuitengewoononderwijsligthetaccentnadrukkelijkopcompetentieverwerving .Hetbijbrengenvankennisincombinatiemetvaardighedenenattitudesvergteenmentaliteitsveranderingeneengrootaanpassingsvermogenvandescholenenhunleraren .

Indeloopvandetweederondekregenookdevakoverschrijdendeeindtermen(VOET)vandeeerstegraadeenverlengstukindetweedeendederdegraad .Totvoorkortwasernogeengedoogperiodevankrachtvoordezeeindtermen .Ofeninwelkematevakoverschrijdendeeindtermennadeeerstegraadwordennagestreefd,blijktweluitdedoorlichtingsverslagenzelf .Wegensdegedoogperiodevaltditechternietafteleidenuitdeadviezen .Ditzalduspasduidelijkwordenindeloopvandevolgendedoorlichtingsronde .

2.3.1 Het studiepeil in het voltijds gewoon secundair onderwijs

2.3.1.1 De vakken van de basisvorming

Onderstaandetabelgeefteenoverzichtvandevakkenvandebasisvorming .Enigenuanceringishiergeboden .Degegevensbetreffennietaltijdlouterdebasisvorming .Tijdensdetweederondewerdgerapporteerdvanuithet‘vak’,ongeachtzijnplaatsinhetcurriculum .Hierdoorwashetnietaltijdmogelijkdebasisvormingenhetspecifiekgedeeltevaneenopleidingvollediguitelkaartehouden .Inhetoverzichtwordtdeverhoudingvanhetaantaladviezen‘2’tothetaantalkerendathetvakwerddoorgelicht,uitgedruktineenpercentage .

Vak aantal dl aantal advies 2 %

Aardrijkskunde 192 35 18,23

Geschiedenis 244 46 18,85

Biologie 254 28 11,02

Chemie 163 27 16,56

Fysica 213 44 20,66

Natuurwetenschappen 207 31 14,98

Wiskunde 451 65 14,41

Engels 425 70 16,47

Frans 206 46 22,23

Nederlands 541 104 19,22

LO 176 76 43,18

MAVO 84 8 9,52

MO 87 40 45,98

PO 66 15 22,73

PAV 168 52 30,95

TO 126 40 31,75

Totaal/Gemiddeld 3603 727 20,18

Defrequentiewaarmeeelkvakvandebasisvormingwerddoorgelicht,isafhankelijkvanhetaantaldeskundi-genwaaroverdeonderwijsinspectiepervakbeschikt .

Gemiddeld gaf één vakdoorlichting op vijf aanleiding tot een advies ‘2’ . Er zijn echter belangrijke schom-melingentussendevakkenonderling,vannauwelijks10%voormaatschappelijkevormingtotnetgeen46%voormuzikaleopvoeding .Dematewaarinscholenerinslagenvoorelkeleerlingvoorelkvakeenkwalitatiefhoogstaandebasisvormingtegaranderen,kandusverschillen .

Page 30: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

29

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

Metuitzonderingvanfysicapresteertdewiskundig-wetenschappelijkecomponentveeleergoed .Hetonder-zoekendlerenenhetlerenonderzoekenkrijgendenodigeaandachtindewetenschappen .Tijdensdeeersterondewarenermeervoorbehoudenomdatscholennietdenodigeinfrastructuurhaddenomleerlingenproe-venteorganiseren .Tijdensdetweederondeisgeblekendatdeleerlingenweldegelijkhunproevenkunnenuitvoerenzoalsdeleerplannenhetvoorschrijven .Fysicaleuntsomstenadrukkelijkaanbijwiskunde,waar-doorhetproefondervindelijkekarakterverlorengaat .Hierwordendusnietsteedsdenodigeleerlingenproevengeorganiseerd .

Deprestatiesvandetaligecomponentlopennogaluiteen .Engelsslaagterhetbesteinomdeeindtermen,diecommunicatiefgeoriënteerdzijn,terealiseren .FransenNederlandshinkenachterop .Vaakkrijgtkennis(zoals lexicon,grammatica, spellingen taalbeschouwing)nogduidelijkmeeraandachtdan taalvaardigheidinalhaar facetten(luisteren, lezen,sprekenenschrijven) .Ookhetaanlerenvanstrategieënomteksten teontsluitenenfunctioneleschrijfvaardigheidkanbeter .

Projectalgemenevakken(PAV)iseenrelatiefjongvakdatbovendiennognietoveralisingevoerd .HetneemtdeuitdagingaanomindeB-stroomvandeeerstegraaden inhetbsowiskunde,Nederlands,maatschap-pelijkevormingenorganisatiebekwaamheidteintegreren .Zekerdeverwervingvanorganisatiebekwaamheidvraagtdetoepassingvanaangepastewerkvormen .Eenprocesgerichteevaluatiemoetdevorderingeninkaartbrengen .Hiervoorzijnheelwatleermiddelennodig .Deschitterendevoorbeeldeninvelescholentonenhoehetkan,maaréénschoolopdrievoldoetnietaandeleerplaneisen .

Opvallend isdat alleopvoedingsvakken (zoals lichamelijke,muzikale,plastischeen technologischeopvoe-ding)totdegroepbehorenmethethoogstepercentageaanvoorbehouden .Zoietsmoetzekertotnadenkenstemmen .Hetzijnstukvoorstukvakkenwaarinmenaandachtmoethebbenvoorcreativiteit,vaardighedenenattitudes .

Hetaandeel vanmuzikaleenplastischeopvoeding indebasisvorming is inde loopvande laatstedecen-niasterkgedaald .Ditwijstopeenverlaagdemaatschappelijkeaandachtvoordezachtewaarden .Doorhetminimaleaanbodperschoolstaatdeleraarmuzikaleofplastischeopvoedingermeestalalleenvoor .Hijofzijmoetbovendienmeestalintweeofmeerscholenwerkenomaaneenvoltijdsebetrekkingtegeraken .Debasisuitrustingeneenvaklokaalzijnnietaltijdvoorhandenhoewelhetleerplandatvoorschrijft .Zoontstaanslechte randvoorwaarden om een goede leerplanrealisatie te garanderen . De resultaten sluiten aan bij debevindingenvanhetrapportvanprofessorAnneBamford11overkunst-encultuureducatieinVlaanderen .Zijconcludeerdedaterinhetleerplichtonderwijsteweinigaankwalitatiefhoogstaandekunst-encultuureducatiegedaanwordt .

Lichamelijkeopvoedingvoldoetvaakniet .Eriseeninfrastructureelprobleemineenaantalscholen .Enerzijdsisergeensportuitrustingofiszetotaalverouderd,anderzijdsontstaanerproblemenwanneerscholeneenberoepdoenopexternesportinfrastructuurzonderdeaangepasteorganisatorischemaatregelentenemen .Ergaatdanzoveelkostbaretijdverlorendatdeleerplanrealisatieinhetgedrangkomt .Hetnietrealiserenvandeeindtermenendeleerplandoeleniseveneenseenbelangrijkeverklaringvoorhetaantalvoorbehouden .Hetgaatdanvooralomdebewegingsgebiedenzwemmen,contactenverdedigingenexpressie .Deonevenwich-tigespreidingvandetijdoverdeverschillendeleerplancomponentenheefttotgevolgdatsommigetevaakenanderedanweernauwelijksaanbodkomen .Daarnaastkrijgenplanningenrealisatievanpersoonsgebondendoelen,zoalszelfconceptensocialevaardighedengeenofslechtsimplicietenonbewustaandacht .

Voor technologische opvoeding is het beeld ongelijk . Bso- en tso-scholen doen het voor technologischeopvoedingdoorgaansvrijgoed .Diescholenbeschikkenoverpraktijklerarendieleerlingenprobleemoplossendlerenwerkenineenwerkplaatsklas .IndeA-stroomoverweegtmeestaleentetheoretischeenkennisgerichteaanpakmeteen invulboekals leidraad .De leerlingen lerenerveeleerover technologie .Omhieraan iets tedoenlanceerdedeoverheidin2004hetprojectTOS21 .Hetprojectdatin2008teneindeliep,wiltechnologie,techniekenwetenschappeninhetonderwijseenreferentiekaderendegelijkeinhoudenbezorgen .

11 A .Bamford,Kwaliteit en consistentie. Kunst- en cultuureducatie in Vlaanderen,september2007 .

Page 31: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

30

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

2.3.1.2 Het specifiek gedeelte

Onderstaande tabel geeft een overzicht van demeest doorgelichte bso- en tso-studierichtingen .Het specifiekgedeeltevanhetaso latenwehierbuitenbeschouwingomdatdeafdwingbaarheidvandegestemdespecifiekeeindtermenpasin2006-2007isingegaan .Ditheeftweltotgevolgdatdecomponenteneconomie,humaneweten-schappen,Grieks,Latijn,sport,wetenschappenenwiskundenietinhetvolgendeoverzichtzijnopgenomen .Inhetoverzichtwordtdeverhoudingvanhetaantaladviezen‘2’tothetaantalkerendathetspecifiekgedeeltevandestudierichting,debasisoptieofhetberoepenveld12werddoorgelicht,uitgedruktineenpercentage .

Basisoptie, beroepenveld of studierichting aantal dl aantal advies 2 %

Verzorging-voeding 113 42 37,17

Industriëlewetenschappen 106 39 36,79

Kantoor 106 34 32,08

Socialeentechnischewetenschappen 99 41 41,41

Elektromechanica 97 52 53,61

Verzorging 95 24 25,26

Boekhouden-informatica 92 26 28,26

Socialeentechnischevorming 85 28 32,94

Houtbewerking 83 21 25,30

Hout 82 22 26,83

Kantoorenverkoop–Verzorging-voeding 80 27 33,75

Mechanica-elektriciteit 79 29 36,71

Mechanischetechnieken 77 36 46,75

Metaal 74 27 36,49

Handel-talen 71 19 26,76

Secretariaat-talen 69 29 42,03

Elektrotechnieken 68 33 48,53

Kantooradministratieengegevensbeheer 68 16 23,53

Mechanischevormgevingstechnieken 68 29 42,65

Techniek-wetenschappen 66 20 30,30

Elektrischeinstallaties 58 22 37,93

Kantoorenverkoop 57 16 28,07

Nijverheid 55 18 32,73

Lassen-constructie 52 16 30,77

StudiegebiedPersonenzorg 52 12 23,08

Thuis-enbejaardenzorg/zorgkundige 52 13 25,00

Kinderzorg 50 15 30,00

Werktuigmachines 50 23 46,00

Alle studierichtingen, ongeacht het studiegebiedwaartoe ze behoren, kenden een belangrijke inhoudelijkeevolutie .Alleleerplannendoorbrekendegescheiden,veeleervakgerichteaanpaktenvoordelevaneengeïnte-greerdeaanpak .Overlegoverorganisatieenplanningbinneneenteamgerichtebenaderingiscruciaalvoordeleerplanrealisatie .Debetrokkenlerarenpastenzicheerstlangzaam,maardelaatstejarenversneldaandezeevolutieaan .

12 Een‘basisoptie’bevathetspecifiekgedeeltevanhettweedejaarvandeeerstegraadindeA-stroom,een‘beroepenveld’bevathetspecifiekgedeeltevanhettweedejaarvandeeerstegraadindeB-stroom .

Page 32: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

31

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

Deindustriëlestudierichtingenevoluerengunstig .Vanafdeeerstedoorlichtingsronde(1992-2000)steldezicheenbelangrijkmaterieelprobleem .Bijnaallescholenhaddenoverwegendverouderdeenbovendienvaaknietbeveiligdemachines .Hetgeldomnieuwemachinestekopen,ontbrakterwijlinvestereninhetbeveiligenvanverouderdemachinesinvraagwerdgesteld .Gelukkigkwamhetbeleidterhulp,onderandereopbasisvandeinspectieverslagenen-adviezen .Delaatstevierschooljarenkregendescholenbijkomendekredietenomhetmachineparktevernieuwen .Datbiedtdescholendekansominnoverendetechniekentoetepassen .Tegelijkkunnenzezicheenmodernerendusaantrekkelijkerimagoaanmeten,watbelangrijkisomdatereentekortisaanbekwametechnici .Hetisechterdevraagofdetijdalgekomenisomdezeinspanningaftebreken,zekernudetechnologiealsmaarvoortholt .

Hethandelsonderwijstoontaandatcompetentieontwikkelendlerennietalleenafhankelijkisvandenascho-lingsgraadvandeleraren,maarookvandebeschikbareuitrusting .Hetontbrekenvandieuitrustingbeletdesoftwarematigeverwerkingvandedocumentenstroom,zoalsdielaterookeffectiefgebeurt .Inhoudelijkont-breektooknogvaakeengeïntegreerdeaanpakmetaandachtvoorhetontwikkelenvanvaardigheden,onderandereviaprojectwerking .TochkomtdeICT-ondersteuningopgangenzijnersteedsmeersporenvanvak-kendoorbrekendwerken .Deevaluatieiszekervoorverbeteringvatbaar .Zeismeestalnogéénzijdigcognitiefgericht .Menmaaktook teweiniggebruikvanaangeleerde ICT-toepassingenbijdeevaluatie .Zosteltmeneerdervragenoverhetboekhoudendandatmenpraktischetoepassingenophetboekhoudkundigsoftware-pakketlaatuitvoeren .

Hetstudiegebiedpersonenzorgkenteengroeiendsuccesbijhetleerlingenpubliek .Destudierichtingenmeteenverzorgendeopleidingkunnenbogenopeen lange traditie . Indederdegraad ishet leerlingenpubliek,overwegendmeisjes,gemotiveerd .Delerarenkennenerhetwerkveldvandeleerlingenenleggenindelessendenodigeverbandenmetdeleeromgevingendewerksituatie .Indetweedegraadvragendeleerlingenzeerveelaandachtvanhun leraren .Hetgroteaantal leerlingenvoordediversevakkenbelemmerthethanterenvanaangepastewerkvormen .Overhetalgemeenzijndeleerboekenmeerdeleidraadtijdensdelessendandeleerplandoelstellingen .Eenpositiefgegevenisdatineenaantalgevallendelerarenhunlessenstofferenmeteigentijdsewerkdocumenten .Erwordtooksteedsmeeraandachtbesteedaanattitudevorming .

Detso-studierichtingsocialeentechnischewetenschappenheeftgeenduidelijkprofiel .Erismeeraandachtnodigvoordeeffectendiemenwilbereiken .Vanuitdemeestdiversehorizontenstromen leerlingen in tothet tweede leerjaar van de derde graad toe . De studierichting wordt binnen het onderwijslandschapmettweesnelhedenaangeboden .Erzijnscholendiesterk leerplangerichtwerkenenwaarzoweldecomponentsocialewetenschappenalsdecomponenttechnischewetenschappendejuisteklemtonenkrijgen .Diescho-lenkunnenaantonendathunafgestudeerdeleerlingenslagenineenbacheloropleiding,vooralvoorsocialerichtingen,zoalsonderwijs,verpleegkundeendieetleer .Aandeanderekantwordeninsommigescholendeleerplandoelstellingenonvoldoendeingevuld .Erisevenwelaandachtvoorontwikkelingbinnendestudierich-ting .Deintegraleopdrachtenondersteunenveelalopeendoordachtewijzedeleerplanrealisatie,ondermeerdoorhetoverlegtussendeleraren .

2.3.2 Het studiepeil in het deeltijds en in het buitengewoon secundair onderwijs

VoorhetdeeltijdsonderwijsverwijzenwijnaareenapartebijdrageindezeOnderwijsspiegel13 .

Hetbuitengewoonsecundaironderwijsbiedt vieropleidingsvormenaan .Elkeopleidingsvorm (OV) streeftwelbepaaldedoelstellingenna:

OV1streeftsocialeaanpassingnamethetoogopintegratieineenbeschermdleefmilieu•OV 2 geeft een algemene en sociale vorming en een arbeidstrainingmet het oog op integratie in een•beschermdleef-enwerkmilieuOV3geefteensocialeenberoepsvormingmethetoogopintegratieineengewoonleef-enwerkmilieu•OV4geefteenvoorbereidingopeenstudieinhethogeronderwijsenopdeintegratieinhetactieveleven .•BinnenOV4wordenverschillendestudierichtingen georganiseerddieovereenkomenmetdestudierich-tingenuithetgewoonvoltijdssecundaironderwijs .

13 ZiedeelIII:Leren&Werken .

Page 33: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

32

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

TekortenvoorOV1enOV2zijnuitzonderlijk .Voordezeopleidingsvormenverwachtdeoverheidenkelhetnastreven van vrij algemeneopleidingsvormdoelstellingen . InOV2waren er voordeberoepsgerichte vor-mingwelenkelevoorbehouden .Hetgingdanomhetonvoldoendenastrevenvande tewerkstelling ineenbeschermdwerkmilieu .Somsontbrakookdenodigeinfrastructuurofuitrustingomdiedoelstellingtekunnennastreven .

VoorOV3-scholenheefthetinvoerenvanontwikkelingsdoelenvoordealgemenesocialevorming(ASV)enopleidingsprofielenvoordeberoepsgerichtevorming(BGV)in2002gezorgdvoormeerduidelijkheid,maarookvooreengrotereverantwoordingsplichtvanscholentenaanzienvandeoverheid .VoordeontwikkelingsdoelenASVwarenerslechtssporadischproblemen .BijdecontrolevandeBGVkwamenechtervrijveeltekortenaanhetlicht .Diehaddenenerzijdstemakenmethetonvoldoendenastrevenvandecompetentiesvandeopleidingsprofielenenanderzijdsmetdeinfrastructuurofuitrustingdiedescholenterbeschikkingstellenvoordeopleidingen .Inveelgevallenwashetontbrekenvandevereisteinfrastructuurofuitrustingmeedeoorzaakvanhetonvoldoende(kunnen)nastrevenvandeopleidingsprofielen .Ditkwamhetvaakstvoorindeopleidinggrootkeukenmedewerker .Eenaantalscholenbeschiktennietovereeninfrastruc-tuurdienodigisomleerlingenvoortebereidenomtelerenwerkenineengrootkeuken .Insommigescholenbeantwoorddede infrastructuurniet aandeHACCP-principes .Eenaantal andereopleidingenwaarvoorwetekortenvaststeldenvoordeinfrastructuurofuitrustingwaren:logistiekassistentindeziekenhuizenenzorg-instellingen,metselaar, interieurbouwer,schilder-decorateur,hoeklasser,onderhoudsassistententuinbouw-arbeider .Voordeopleidinglogistiekassistentindeziekenhuizenenzorginstellingen,hoeklassereninterieur-bouwerontbrakineenaantalgevallendeuitrusting,voordeopleidingenmetselaarenonderhoudsassistentbetrofhetvooral infrastructurele tekorten .Daarnaastgaatmen ineenaantalscholennogonvoldoendeuitvandecompetentieszoalsdieindeopleidingsprofielenzijnopgesomd .Hierdoorwordensomsbelangrijkeonderdelenvandeprofielennietaangeboden .Ditsteldenwevooralvastvoordeopleidingeninterieurbouwer,grootkeukenmedewerker,werkplaatsschrijnwerker, logistiekassistentindeziekenhuizenenzorginstellingenenschilder-decorateur .In verschillende scholen voldeedde alternerende beroepsopleiding (ABO) in de integratiefase niet . VooralvoordeBGVwerdervaakteweiniguitgegaanvandetekortenvastgesteldopdewerkervaringsplekomopmaatvandeleerlingtewerken .

2.3.3 De regelgeving

Onderwijsregelgevingkanmenvantweekantenbekijken .Er isuiteraarddezuiver juridischedimensie .EendecreetdatgestemdwordtinhetVlaamsParlementisjuridischafdwingbaar .Maarregelgevingheeftevenzeereenonderwijskundigaspect .Zeisdandevertalingvanmaatschappelijkeverwachtingendiemenaanscholenstelt .Nietoveralismenechterevenalertomgepastopnieuweimpulsenvandeoverheidintespelen .Som-migepraktijkendiejarenlangdeeluitmaaktenvandeschoolcultuur,veranderensomsmoeilijk .

2.3.3.1 Het voltijds secundair onderwijs

Onderstaande tabel geeft een overzicht van demeest voorkomende aspecten van regelgeving die (mede)aanleidinggaventoteenadvies2inhetvoltijdssecundaironderwijs .

Reden aantal advies 2

Nascholing 77

Studiebekrachtiging 61

Stages 43

Attestbedrijfsbeheer 20

Participatie 20

Leerplannen 19

Page 34: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

33

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

Sinds 1996heeftdeoverheiddestapgezet vaneenaanbodgestuurdnaareenvraaggestuurdnascholings-systeem14 . Scholen beschikken nu over financiëlemiddelen die ze uitsluitend voor de nascholing van hunpersoneelsledenkunnenaanwenden .Tegelijkhebbenzijdeverantwoordelijkheidendeverplichtingomopbasisvaneenbehoeftenanalyseeennascholingsplanoptestellen .Ineenaantalgevallenheeftditgeleidtoteennascholingsbeleiddatgecoördineerdwordtdoordescholengemeenschap .Ditbiedtheelwatvoordelen .Inhoudelijkontstaateengroteremogelijkheidomnascholingopmaatvandelokalebehoeftentebestellen .Organisatorischvermijdtmendureentijdrovendeverplaatsingendoordemensendiedenascholingverzor-genterplaatsetelatenkomen .Financieelkanmenbesparendoordeeigeninfrastructuur,zoalsvaklokalen,tegebruikenendoordenascholingschooloverstijgendtelatenverlopen .Indemeestegevallenorganiserenscholenechternogzelfhunnascholing .Zeslagendaarhetbestinvoorhetdomeinvandealgemeenpedago-gischethema’s,zoalsleerlingenbegeleiding,gelijkeonderwijskansenofmentorenopleiding .Ditsoortnascho-lingisbijnasteedssterkdoelgerichtenmoetopkortetermijnbeleidsoptieshelpenrealiseren .Hetvakgerichtedomeinlatenscholendoorgaansechternogsteedsoveraandeindividueleleraarofaandevakgroep .Hier-doorblijftditsoortnascholinggrotendeelsaanbodgestuurd .Tegelijkishetweinigoverzichtelijkencoherent .Hetisooknietsteedsduidelijkofeninwelkematevakgerichtenascholingenechttotverbeteringenleiden,zowelopschool-alsopvakniveau .

Hethogeaantaladviezen‘2’voordenascholingbetrefthetontbrekenvaneenbehoeftenanalyseofvaneennascholingsplan .Hettoontaandatnietallescholendedoordeoverheidgewensteomslagnaareenvraag-gestuurdewerkinghebbenopgenomen inhunbeleid .Desterkuiteenlopendepraktijkenophetgebiedvannascholingmogenookblijkenuithetfeitdatsommigescholenniettoekomenmetdenascholingsgeldenvandeoverheidterwijlanderescholengroteoverschottenhebben .Ineenaantalgevallenwerden,zoalsbepaalddoorhetdecreet,denietgebruiktegeldenteruggevorderd .

De‘studiebekrachtiging’iseencruciaalmomentinhetschooljaar .Deuitspraakvandedelibererendeklassen-raadheeftimmersgevolgenvoordeverderestudieloopbaanvandeleerling .Deoverheidheeftindeloopderjaren,telkensdaarnoodaanwas,deregelgevinghieroververfijndenbijgestuurd .DemeestrecenteingreepbetrofdeverplichtingomdetoegekendeB-enC-attestenduidelijktemotiveren15 .Netditpuntiseenbelang-rijkeredenomeenadvies‘2’toetekennen .Inhetergstegevalisergeenenkelemotivering .Geregeldbeperktdeschoolzichtotdediagnose,zoalshetverwijzennaarhetaantaltekorten,inplaatsvanhetwaaromvandietekortenteduiden .

Eenoud zeerdatnog steeds– zij het inminderematedan vroeger– voorkomt, is het aantal uitgesteldebeslissingen,dezogenaamdeherexamens .Reedslangsteltderegelgevingdatdeuiterstedatumomtoteenuitspraaktekomenovereenleerlinginprincipe30juni16 is .Alleenin individueleenuitzonderlijkegevallenkanmen hiervan afwijken . Hierbij verwijst de overheid bijvoorbeeld naar afwezigheid wegens ziekte . Hetvaltechteropdateenaantalscholenhetherexamenblijfthanterenenerzijdsalsextrakansenanderzijdsalssanctie .Inditlaatstegevalmoeteropgewezenwordendatderegelgevingexplicietsteltdathettucht-enhetstudiereglementstriktgescheidenmoetenblijven .

Stageszijnabsoluutnoodzakelijkomleerlingenleerkansentebiedenineenechtearbeidssituatie .Hetbeleidheeftopdatgebiedbelangrijkeinitiatievengenomen .Zozijnerakkoordenmetdewerkgeversomtevoorzieninvoldoendestageplaatsenvoorjongerenendeprojectenomhetwerkpleklerentebevorderen .Hetformeleluikvandestageregelgeving17vraagtdatdestageovereenkomstvolledigeenduidelijkeinformatieverschaft .Hierdoorzijnzowelderechtenalsdeplichtenvandestagiair,destagementorinhetbedrijfendestagebe-geleidervandeschoolgewaarborgd .Destageovereenkomstendebijhorendedocumentenzorgengeregeldvoorproblemen .Zoblijftmenbijvoorbeelddeoudedocumentengebruikenterwijlderegelgevingaleenheletijdgewijzigdis .Onvolledigestagedossiersenslordighedenallerhandekomenookvoor .Hierbijwijzenweophetfeitdatleerlingen-stagiairstoekomstigewerknemerszijndievroegoflaateenarbeidsovereenkomstzullenmoetenafsluiten .Hetformelegedeelteenhetnakomenvanwatovereengekomenis,isdanookeenbelangrijkleermoment .

14 ZieDecreetbetreffendehetmentorschapendenascholinginVlaanderenvan16april1996,laatstgewijzigdop4juli2008 .15 ZieBVRbetreffendedeorganisatievanhetvoltijdsonderwijsvan19juli2002,Afdeling3,Artikel5,§8 .16 ZieomzendbriefSO64van25juni1999 .17 ZieomzendbriefSO/2002/09van16september2002 .

Page 35: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

34

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

Hetattestbedrijfsbeheerkanonderbepaaldevoorwaardenuitgereiktwordenaanleerlingenuithetbsoenhettso .Hetsteltheninstaatzichtevestigenalszelfstandige .Maarvoorwathoortwat .Deleerlingenmoeteneenpakketverwerkendatnodigisomhetuitreikenvanhetattesttewettigen .Enhierwringthetschoentje:eenaantalscholenbesteedtteweinigaandachtaandieonderwerpen,maarreikttocheenattestuit .Sinds1september2008ishetuitreikenvaneenattestbedrijfsbeheeraanstrikterevoorwaardenonderworpen .Eennieuweomzendbrief18speeltinopeenfederalemaatregelenbepaalt,indiendeschoolhetattestwenstuittereiken,welkecompetentiesinminimaalhoeveellestijdenverworvenmoetenworden .

Scholenbeschikkendoorgaansoverdedoorderegelgevingopgelegdeparticipatiestructuren .Zegaanwelindefoutwanneerzeverzuimenomteoverleggenovermaterieszoalswijzigingenaanhetschoolreglementofdebestedingvanhetlestijdenpakket .Hetgebeurtookdathetoverlegnietresulteertineendoorallepartijenondertekendprotocol .

Hetontbrekenvaneengoedgekeurdleerplanofhetgebruikenvanverouderdeofverkeerdeleerplannenzijnuitlopersvandetweederondediewenoghoofdzakelijkindeeerstetweejarenvandetweederonde(2001-2002)vaststelden .Tegenwoordigkunnenwestellendatallescholeninprincipeovergoedgekeurdeleerplan-nenbeschikken .

2.3.3.2 Het deeltijds en het buitengewoon onderwijs

Inhetdeeltijdsonderwijsiseréénopvallendpijnpunt:destudiebekrachtiging19 .Aanheteindevandeoplei-dingkrijgendeleerlingeneenkwalificatiegetuigschrift .Inééncentrumopzesisvastgestelddathetuitgereiktegetuigschriftnietvolledigovereenstemtmetwerkelijkbereiktekwalificatienormenofvaardigheden .Eenmoge-lijkeverklaringligtindevaststellingdatcentradebinnendeVlaamseOnderwijsraadopgesteldeopleidings-kaartennietvolledigvolgen .

In het buitengewoon onderwijs is de handelingsplanning20 essentieel . Voor het buitengewoon onderwijsbestaanerimmersgeenleerplannen .Viahandelingsplanningdienendescholenuitgaandevandebeginsitu-atievanelke individuele leerlingeenaangepasttrajectenbegeleidinguit tewerkenmethetoogopeenzomaximaleontwikkeling .Westeldenechtervastdateenaantalscholenernietofonvoldoendeinslagenomeendegelijkbeleidterzaketevoeren .Daarnaastwaserineenaantalscholeneenwezenlijkverschiltussenwatdelessentabellenvermelddenenwatindeonderwijspraktijkwerdtoegepast .

2.3.4 Veiligheid en welzijn

Indeloopvandeeerstedoorlichtingscyclusontwierpdeonderwijsinspectieeeninstrumentomveiligheidenwelzijnindescholengrondigerendoelgerichtertecontroleren .Vrijsnelbleekdaterweldegelijkeenprobleemwasineenbelangrijkaantalscholen .Deoperatiewerdverdergezettijdensdetweederonde .Onderstaandetabelgeefteenoverzichtvandevastgesteldetekorten .

aantal adviezen 2 per onderdeel

Voltijds so Deeltijds so Buso

aantal % aantal % aantal %

Aantalscholen 811 100 44 100 96 100

Organisatiewelzijnsbeleid 111 13,8 6 13,7 17 17,8

Arbeids-enleermiddelen 162 20 12 27,8 16 16,7

Leer-enwerkomgeving 230 28,4 23 52,3 28 29,2

Hygiëneengezondheid 150 18,5 11 25 4 4,2

18 ZieomzendbriefSO/2008/01 .19 ZieomzendbriefSO66 .20 Zie Decreet betreffende eindtermen, ontwikkelingsdoelen en de specifieke eindtermen in het voltijds gewoon en buitengewoon

secundaironderwijsvan18januari2002 .

Page 36: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

35

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

Inhetzevenjarigperspectiefbekeken,valthetopdathetaantaladviezen‘2’voorveiligheidenwelzijnstilaanafneemt .Datkomtwellichtdoordeweerklankdiedecontroleskregeninhetonderwijsveldendaarbuiten .ErkwamenvragentotinhetVlaamsParlement .Scholendienognietdoorgelichtwaren,gingenproactiefhan-delen .Aspectendiemeerorganisatiedangeldvragen,zoalseenwelzijns-eneenaankoop-enindienststel-lingsbeleidzijnindemeestescholeninordegeraakt .Ingrependievandescholengroteinvesteringenvragen,lagenmoeilijker .Deoverheidbleefechternietbijdepakkenzitten .Agionkeurdetalvanspoeddossiersgoedvoorondermeerdebouwofdeverbouwingvansanitaireblokkenofdevernieuwingvanelektrische instal-laties .DelangewachttijdenvoorzwaardereinfrastructuurwerkenkrijgennugeleidelijkaaneenoplossingviahetDBFM21-project .Ditallesheeftdescholenerooktoeaangezetomlangetermijnvisiesteontwikkelen .Talvanmasterplannenzagenhetlichtofwerdenaangepast .

2.4 Opvolgingen na de doorlichting

Op31december2008hadden in totaal614scholenaleenopvolgingscontrolegehad .Dit resulteerdevoornagenoegallescholenineengunstigadvies .Vijftienscholenkregeneenadvies‘3’,waarnaeentweedeonder-zoekvolgdedooreenparitairsamengesteldcollegevaninspecteurs .Intwaalfgevallenbevestigdeditparitaircollegehetnegatieveadvies .Tweeparitairecollegeswarenbijderedactievanditjaarverslagnoglopende .

Volwassenenonderwijs3.

3.1 aantal centrumdoorlichtingen

Op1september2000wasdebezettingvanhetinspectiekorpsvoorhetvolwassenenonderwijsvoorheteerstvolledig .Metzeveninspecteurs–waarvanéénvoordebasiseducatie–startteeeneersterondevoordecentravoorvolwassenenonderwijs(CVO’s)22 .EerstenvooralwashetnoodzakelijkomnaaranalogiemetdeandereonderwijsniveauseeneigenCIPO-analysekaderuit tewerkenengeëigendeprocedures en instrumenten teontwikkelen .

Zoalsuitonderstaandetabel isaf te lezen lichttedeonderwijsinspectiedevijfdaaropvolgendeschooljarengemiddeldeentwintigtalcentradoorperschooljaar . Inhetschooljaar2006-2007resttennogtwaalfcentradoortelichten .IneenperiodevanzevenschooljarenondergingenalletoenbestaandeCVO’s,namelijk125,voorheteersteenintegraledoorlichtingvolgenshetCIPO-model .

00-01 01-02 02-03 03-04 04-05 05-06 06-07 Totaal

Gemeenschapsonderwijs 4 7 8 6 2 4 2 33

Officieelonderwijs 3 4 3 9 7 7 3 36

Vrijonderwijs 3 7 10 8 12 9 7 56

Totaal 10 18 21 23 21 20 12 125

Wevermeldenenkeleingrependiedekernvandeaanpaknietaantastten,maarhetdoorlichtingsprocesver-fijnden:

Vanafhetschooljaar2002-2003koosdeonderwijsinspectievooreenmeerregionaleaanpak,ditwilzeg-•gendatdecentra,waarmogelijk,perregiowerdendoorgelicht .Vanafdatzelfdeschooljaarwerdendedataaangaandecursistenkenmerken,deuitvalendeslaagcijfersper•studiegebiedsystematischverzameld .

21 DBFMstaatvoorDesign,Build,FinanceenMaintaineniseenpubliek-privaatinitiatiefvoorgroteinfrastructuurwerkeninhetonder-wijs .

22 Dezebijdragehandeltenkeloverdecentravoorvolwassenenonderwijsenlaatdedoorlichtingenvandecentravoorbasiseducatiebuitenbeschouwing .

Page 37: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

36

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

Hetschooljaardaarop(2003-2004)kwamereenmeerpragmatischeclusteringvandevoorbehoudenbij•eenadvies‘2’(gunstigbeperktindetijd) .Vanafhetschooljaar2004-2005waservoorsommigegrotecentrameteenzeerverscheidenaanbodeen•selectievedoorlichting,ditwilzeggendatersteedseenvolledigeadministratievecontrolewas,maardatnietallestudiegebiedeninhoudelijkgrondigaanbodkwamen .

3.2 Uitgebrachte adviezen

Inde loopvandezevendoorlichtingsjarenwerdgeenenkelongunstigadviesuitgesproken .Onderstaandetabeltoontaandatvoor26,4%vandedoorgelichtecentrameteeneengunstigadviesmogelijkwas .Deanderecentrakregeneengunstigadviesbeperkt inde tijd,maarzezijnerallemaal ingeslaagddesituatieomtebuigenenkregennaverloopvantijd–naéénofmeerdereopvolgingen–eengunstigadvies .

00-01 01-02 02-03 03-04 04-05 05-06 06-07 Totaal

Advies12 5 2 6 7 7 4 33

20% 28% 10% 26% 33% 35% 33% 26,4%

Advies28 13 19 17 14 13 8 92

80% 72% 90% 74% 67% 65% 67% 73,6%

Totaal 10 18 21 23 21 20 12 125

3.3 Motivering bij de adviezen

De geformuleerde adviezen ‘2’ hebben betrekking op uiteenlopende aspecten van de centrumwerking: deregelgeving,de infrastructuurende leermiddelen,derealisatievandedoelstellingen,deexamenpraktijkenveiligheidenwelzijn .Onderstaandetabelgeefteenoverzichtvandeaardvandeuitgebrachteadviezenperschooljaar .Delaatstekolomvermeldtnaasthettotaalaantalmeldingenookhetpercentagecentrawaarvoorhetadviesvantoepassingis .

00-01 01-02 02-03 03-04 04-05 05-06 06-07 Totaal

Regelgeving

lessentabellen•5 2 10 9 9 7 2

44

35,2%

leerplannen• 8 29 15 11 13 9 489

71,2%

modulairestructuurschema’s• 2 9 516

12,8%

benuttenonderwijstijd• 3 2 8 6 5 5 130

24%

lokaaloverlegcomité• 4 26

4,8%

officiëlebenaming• 11

0,8%

organisatieschooljaar• 11

0,8%

examenreglement• 11 6 1 321

16,8%

Page 38: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

37

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

00-01 01-02 02-03 03-04 04-05 05-06 06-07 Totaal

taalwetgeving• 11

0,8%

opstellen/hanterenvan•functiebeschrijvingen

8 1 514

11,2%

NT2: toelatingsbeleid, gekleur-•deuren

3 14

3,2%

validiteittoelatingsproef• 4 1 16

4,8%

inschrijvingsgeld/•maximumfactuur

8 1 211

8,8%

meldingvestigingsplaatsen• 1 12

1,6%

onderwijsbevoegdheid• 1 2 14

3,2%

Infrastructuur en leermiddelen 3 3 28

6,4%

Realiseren van de doelstellingen 4 9 11 11 8 9 355

44%

Examenpraktijk 2 13

2,4%

Veiligheid en welzijn 5 11 18 10 9 13 975

60%

Zoals te verwachten verwijzende adviezen ‘2’ vooral naar tekortkomingen in verbandmet een aspect vande regelgeving .Demeeste tekorten betreffen – in dalende volgorde – leerplannen (71,2%), lessentabellen(35,2%), onderwijstijd (24%) en examenreglement (16,8%) . Andere tekortkomingen voor regelgeving zijnminderalgemeen .Ineenaantalgevallenleidenwijzigingeninderegelgevingtijdensdedoorlichtingscyclustoteenadvies‘2’ .Ditgeldtbijvoorbeeldvoorhetinschrijvingsgeldendemaximumfactuur,defunctiebeschrijvingenendegekleurdeurenNT2 .Tekortkomingeninverbandmetleerplannenblijveneenconstantebijdoorlichtingen,ookalneemthetaantalmeldingen inde loopvandezeven jarenaf . Indemeestegevallenbetekentditdatdecentranietbeschik-kenovergoedgekeurde leerplannen .Dit komt voor in alle studiegebieden,maar aanvankelijk vooral inhetstudiegebiedTalen .Hetprogressiefontwikkelenenverspreidenvannetoverschrijdendeleerplannenvoordemodulairestructuurvanafhetschooljaar2003-2004brachtdaarechtersnelverbeteringin .Indenijverheids-opleidingenzagenwevaaksterkverouderdeleerplannenvoordelineaireofdeoudemodulaireopleidingen .

Ookdelessentabellenvormenvaakeenstruikelblok,vooralindenijverheidsopleidingen .Tochisookhiereenkenteringmerkbaar .Deverbeteringishetgevolgvaneensteedstoenemendemodulariseringwaarbijeenles-sentabelnietmeervereistis .

Bijpertinenteinbreukenweerhoudtdeonderwijsinspectiedeonderwijstijdalsvoorbehoud .Hetgaatmeestalomhetnietrespecterenvandevoorzieneduurvandeopleiding .Bijdeinrichtingvaneenmodulaireopleidingvalthetvoordatmensystematischgeenrekeninghoudtmethetverplichteaantallestijdenpermodule .Vooral’savondsrespecteertmendeklokurennietaltijd . Ineenaantalcentrawordendepauzesmeegerekendalslestijd .Ditlaatstezienweechtersteedsmindergebeuren .

Page 39: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

38

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

Vanafhetderdedoorlichtingsjaarisermeeraandachtvoorhetexamenreglement .Deopmerkingenbetreffenhetonvoldoendecorrectoftransparantmeedelenvandeexamenmodaliteitenofhetontbrekenvaneenvandedecretalevoorschriften,voornamelijkdeklachtenprocedure .

Degeformuleerdevoorbehoudenmetbetrekkingtotdemodulairestructuurschema’s(12,8%)hebbenvooraltemakenmetdeadministratieveverwerkingervanendecorrecteinvulling .Zogebeurthetdatdevolgorde-relatiesnietgerespecteerdworden .Tekortkomingeninverbandmethetopstellenofhanterenvanfunctiebeschrijvingen(11,2%)komenvoorheteerstaanbodindedoorlichtingen2004-2005 .Ditheeftuiteraardtemakenmetdenieuwevoorschriftenterzake .Hetopstellenvandiefunctiebeschrijvingenkwamindecentramoeizaamopgangenwerdvaakopdelangebaangeschoven .Vanafhetschooljaar2004-2005zijnermeldingen(8,8%)overdenieuwingevoerdebepalingenronddemaxi-mumfactuur .Deoverheideist immersdatdecursistvoorde inschrijvingcorrectwordt ingelicht,enerzijdsoverhetinschrijvingsgeld,anderzijdsoverdeteverwachtenextrakostenvoorbijvoorbeelduitrustingencur-susmateriaal .Opmerkingenoverhettoelatingsbeleid(4,8%)hebbentemakenmetdevaliditeitvandevrijstellings-enplaat-singstoetsen .Vooralindekleinerecentraisnietaltijddenodigeprofessionaliteitaanwezigomlokaaldegelijktoetsmateriaalteontwikkelen .Voorbehouden inverbandmetdesamenstellingvandebestuursorganen (4,8%)vandecentrazijneerderzeldzaam .Zijbetreffenenkelhetlokaalonderhandelingscomité(LOC)datontbreektineenaantalcentra .Indeeerstedriejarenvandedoorlichtingscyclusduikeneenaantalproblemenopinverbandmethetorgani-serenvanopleidingenwaardecentrageenonderwijsbevoegdheid(3,2%)voorhebben .Blijkbaarzijndecentrazelfregulerendgaanoptredennaarmatedeervaringenmetdedoorlichtingenbeterverspreidraaktenophetveld .Tijdensdeschooljaren2003-2004totenmet2005-2006geldteengekleurdeaanwendingvoordeurenNT2 .Aanvankelijkgaancentradaarnietergzorgvuldigmeeom,wataanleidinggeefttoteenaantalspecifiekevoor-behouden(3,2%) .

Tenslottekomeneenaantalvoorbehoudeninverbandmetderegelgevingslechtssporadischvoor .Hetbetrefttekorteninverbandmetsomsheelspecifiekecontextkenmerkenvaneencentrum,zoalsdeliggingvaneenvestigingsplaatsendeinbeddingineeninstellingvanhethogeronderwijs .Hetbetreft:hetnietcorrectofnietmeldenvandevestigingsplaatsen(1,6%),deofficiëlebenamingvanhetcentrum(0,8%),deorganisatievanhetschooljaar(0,8%)endetaalwetgeving(0,8%) .

Devrijtalrijketekorteninverbandmetderegelgeving,vooralindeeerstejarenvandedoorlichtingscyclus,kunnenweverklarenvanuithetfeitdatdeCVO’sdoorhungrotegroeiindieperiodeeerderonnauwkeurigmetderegelgevingomgingen .Bovendienwarendeglobaledoorlichtingenopcentrumniveaueennieuwgegevenwaarookdecentramoestenaanwennen .

Voor44%vandecentrawordteenvoorbehoudgeformuleerdvoorhetrealiserenvandedoelstellingen .Deredenenwaaromdeonderwijsinspectievanoordeelisdatdedoelstellingennietgerealiseerdworden,kunnenvanuiteenlopendeaardzijn .Meestalisdithetgevolgvanhetfeitdatdereglementairvastgelegdedoelstel-lingennietwordenaangebodenofdatnietkanaangetoondwordendatzegerealiseerdworden .Somsisdeonderwijspraktijknietafgestemdophetberoepsprofielvandeopleiding,opdedoelstellingenendeinhoudenvanhetleerplanensomswordendetoelatingsvoorwaardennietgerespecteerd .Ineenuniekgevalwordteentegrotediscrepantiemetandereaanbiedersaangehaald .Indemeestegevallenisdeexamenpraktijkonvoldoendetransparantenlaatzeniettoenategaanofderegle-mentairvastgesteldedoelstellingeninderdaadgerealiseerdworden .Hetontbrekenvaneenleerplanofonduidelijkheidoverhetgebruikervanlaatevenmintoeeenuitspraaktedoenoverderealisatievandedoelstellingen .

Uitonzegegevensblijktdatveiligheidenwelzijn,met75meldingen,degroteknelpuntenvormenbijdedoor-lichtingeninhetvolwassenenonderwijs .Ditbetekentdat60%vandecentranietinordezijn .Bijhetbeginvandedoorlichtingscycluswarendecentraniet,nauwelijksofnetgestartmethetuitwerkenvaneenbeleidophetgebiedvanveiligheid,gezondheid,hygiëneenmilieu .Aangezienveelcentragebruikmakenvandeinfrastruc-tuurvanhetleerplichtonderwijsvallenzijterugophetwerkdatterzakealdoordescholenwerdgepresteerd .Ditbetekentechterdatergeenrekeningwordtgehoudenmetdespecifiekenodenvoorhetvolwassenenon-

Page 40: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

39

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

derwijs . Bovendien is er ookweinig of geen aandacht voor een vestigingsplaatsoverschrijdend beleid, eenbelangrijkaandachtspuntbijdeimplementatievanhetwelzijnsbeleidinhetvolwassenenonderwijs .Wanneerdecentragebruikmakenvanlocatiesdietoebehorenaananderen(zoalsgemeenten,verenigingenofparticu-lieren)moetenzijookinordezijnmetdewetWelzijn .Geziendecomplexiteitvansommigesituatiesendeafhankelijkheidvananderenheeftdeonderwijsinspectiezichbegripvolopgesteld,maarheeftzedecentrum-besturensteedsgewezenophungroteverantwoordelijkheidtegenovercursistenenpersoneelindezemate-rie .Vanafhetschooljaar2003-2004isereenlichteverbeteringmerkbaar .Inhetschooljaar2005-2006zijnalledoorgelichtecentraweldegelijkgestartmeteenveiligheidsbeleid,maarhetisvaaknogontoereikend .Hetisduidelijkdaternogeenhelewegvaltafteleggen .Inhetschooljaar2006-2007doensteedsmeercentrahetnodigeomeenveiligheidsbeleidtevoeren,maarzezijnnogsteedsmeteenofandereindicatornietinorde .Demoeilijkhedensituerenzichvaakbuitendehoofdvestigingsplaats,daarwaardecentraafhankelijkzijnvandewelwillendheidvananderen .Uitderesultatenvandeonderzoekenopbasisvandeveiligheidsindexvandeonderwijsinspectieblijktdatwedemeestetekortenkunnensituerenophetgebiedvandeorganisatievanhetveiligheidsbeleidendeleer-enwerkomgeving(elk24maalonvoldoendeof19,2%) .Arbeids-enleermiddelenscorennietveelbeter(21onvol-doendesof16,8%) .Voorhygiëneengezondheidzijnerslechtstien(8%)onvoldoendes .

Indeeerstedriejarenvandedoorlichtingscycluswordenvoorbehoudenvoorinfrastructuurenleermiddelengeformuleerd .Ditishetgevalwanneerdeuitrustingvandelokalenniettoereikendisomdedoelstellingenendeinhoudenvanhetleerplanterealiseren .Hetprobleemheeftmeestaltemakenmethetfeitdatveelcentragebruikmakenvande infrastructuur vansecundaire scholen .Ookhetgebrekaanwerkingsmiddelen is eenmogelijkeverklaring .

3.4 aanbevelingen

Naastdetekortenvermeld inhetadvies, formuleertdeonderwijsinspectieopbasisvanhaarvaststellingenookeenaantalaanbevelingenvoorhetcentrum .Hetis interessantomdeinhoudelijkeaspectenvandeaanbevelingenonderdeloeptenemen .Deevolutiediehieriniswaartenemenverlooptparallelmetdeoptiesdiegenomenwordenvoordevormvandeverslag-geving,inhetbijzondervoorhetlaatstedeel(deel4)vanhetdoorlichtingsverslag .Eriseenontwikkelingvanvaststellennaarbeoordelenvan,ondermeer,debeleidskrachtvandecentra .Vierfasestekenenzichaf:1 .Inheteerstejaarvandedoorlichtingscyclusdraagtdeel4detitel‘Syntheseenaanbevelingen’ .Hetbestaatenerzijdsuit eenbeschrijvende samenvatting vande vaststellingenenanderzijdsuit aanbevelingen, zowelalgemeneaanbevelingenalsgegroepeerdperstudiegebied .Deaandachtgaatvooralnaarhetuitschrijvenvaneenvisieteksteneenbeleidsplan,hetverbeterenvandesamenhangvanhetopleidingsaanbodenhetopstar-tenvaneenvakgroepwerking .Voordestudiegebiedenformulerenwevaakaanbevelingeninderichtingvanmodulariseringenhorizontaleenverticaleafstemmingvoordeinhoudelijkeplanningenevaluatiepraktijk .2 .Dedoorlichtingsverslagenvandeschooljaren2001-2002totenmet2003-2004hebbenalstitelvoordeel4‘Profielvanhetcentrum’ .Inditdeelwordendesterkepuntenvanhetcentrumendeaanbevelingengeordendvolgens de indicatoren van het CIPO-referentiekader .Onder de rubriek ‘Aanbevelingen’ vindt het centrumaanbevelingenoverhoehetzijnkwaliteitkanverhogen .Naastdevermeldeaandachtspuntendiegaandewegnieuweofspecifiekereaccentenkrijgen,manifesterenerzichooknieuweaandachtspunten .Zobevelenweaanomdecentrumeigenvisiebeterteexpliciterenentecommunicerenenereenbeleidsplanaantekoppelen .Deinternekwaliteitszorgisbestsystematisch,cyclischengeïntegreerd .Overlegencommunicatiewordensteedsbelangrijker .Wepleitenonderanderevoordeinvoeringvaneennascholingsbeleid,debegeleidingvannieuweleerkrachten,meertransparantievanhetopleidingsaanboddoordeintroductievandemodulariseringenwehebbensteedsmeerspecifiekeverwachtingen inverbandmetdeevaluatiepraktijk,zoalsdetaakgerichtheidvoordeevaluatievandetalen .Weradenookaandeuitvaltemeten .3 .Gedurendehetschooljaar2004-2005geeftdeonderwijsinspectiekernachtigweerwathaarglobalevaststel-lingenzijnvoordeonderwijskwaliteitvanhetcentrum .ZeberoeptzichdaarbijophetEFQM-modelwaaropookhetCIPO-analysekaderisgebaseerd .Zevertrektvanuiteengroei-enverbeteringsperspectief .Inderubriek‘Conclusie’sprekendeinspecteurseenoordeeluitoverdewerkingendeonderwijskwaliteitvanhetcentrum,datcomplementairisaanhetadviesaandeoverheid .Opvallendindieperiodeisdegroeiendeaandachtvoordestructuurvandeorganisatie .

Page 41: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

40

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

4 .Vanafhetschooljaar2005-2006gaandeinspecteurs,opvraagvandecentra,weerietsverder .Zegevenindeel4nogsteedskernachtigweerwatdeglobalevaststellingenzijn inzakedekwaliteitvanhetcentrumendeconformiteitmetderegelgeving,maarzegevennuperindicatoraaninwelkkwaliteitsstadiumvanhetEFQM-modelhetcentrumzichbevindt .Deonderwijsinspectieonderscheidthierbijvijfstadia .Verderwordtperindicatoreensterkte-zwakteanalysegemaakt .Deaandachtvandeonderwijsinspectiegaatnaarhetverfijnenvandevisietekst,hetstroomlijnenvanvisieenbeleidsplanenhetbeterexpliciterenvanactiepunten .Dekwaliteitszorgmoetgeconsolideerdworden .Deorganisatiemaakthetbesteenonderscheidtussenhetonderwijskundigeenhetonderwijsondersteunende .Decommunicatieendeinformatiestroomwordenbestgeoptimaliseerd .Voordeinternecommunicatiewordteenintranetaanbevolen,alsookeenelektronischeleeromgevingvoorhetuitwisselenvanexpertise .Decentramoetenstrevennaareenevaluatiediemeeropdedoelstellingenvandeopleidingenisgerichtenmeeraan-dachtheeftvoorhetvastleggenvancriteria .DeDataverzamelingwordtgestimuleerd .

Inhetlaatsteschooljaarvandecyclus(2006-2007)schemerenindeaanbevelingenelementendoordiezijnontleendaanhetnieuwedecreetvolwassenenonderwijs .Datdecreetwastoeninvoorbereidingenisvanaf1september2007geïmplementeerd .Hetbetreftelementenvankwaliteitszorgzoals leertrajectbegeleidingendepermanentevormingvanhetpersoneel .

3.5 Ontwikkelingsgerichte beoordeling

Sindshetschooljaar2005-2006streeftdeonderwijsinspectieernaaromdecentratepositionerentenaanzienvanvolgendestadia,gebaseerdophetEFQM-model:1 . Activiteiten-georiënteerdEencentruminditstadiumlaatzichvooreenbepaaldeindicatorleidendooradhoc-actiesendekwaliteitisersterkpersoonsgebonden .Hetcentrumbiedtalsorganisatienauwelijksondersteuningenerzijnweinigofgeenproceduresafgesprokendiedecontinuïteitwaarborgen .2 . Proces-georiënteerdEencentruminditstadiumsteltvooreenbepaaldeindicatorstandaardeisen .Binnenhetcentrumzijnafspra-kengemaaktenzezijnbeschreven .Eriseenzekerematevancontinuïteitenconsistentie .Voordecursistisdecontinuïteitnogniettenvollegewaarborgdendeondersteuningvanuithetcentrumisnognietoptimaal .3 . Systeem-georiënteerdEencentruminditstadiumontwikkeltaantoonbaaractiviteitenomervaringenexpertisetebundelenentedocumenteren .Resultatenwordenvastgelegd,waardoordecontinuïteitvoorklanten(ofcursisten)beterkangewaarborgdworden .Debetrokkenheidvanmedewerkerswordtsystematischgeorganiseerdenhetcentrumwerktaaneengoedebeheersingvanalleprocessen .4 . Keten-georiënteerdEencentruminditstadiumonderneemtstructureelenzichtbaaractiesomproductenenprocessenteverbe-teren .Belangrijkeinformatiewordtbeschreven,vastgelegdenuitgewisseld .Dewerkingvanhetcentrumvoorde indicatorofvariabelewordtsystematischkritischbevraagd .Hetcentrumhanteertkwaliteitsstandaardendiegekaderdzijninhetalgemeenbeleidvanhetcentrum .Verbeteractieswordenoperationeelgemaakt .Debetrokkenheidvancursistenenandereexternebetrokkenenbijdekwaliteitsverbetering isduidelijkaan-toonbaar .Hetcentrumgebruiktdezeinformatieomsystematischtewerkenaankwaliteitsverbetering .5 . UitmuntendheidEencentruminditstadiumisalsorganisatiegerichtopdecontinueverbeteringvanproductenendiensten .Hetcentrumprobeertalleonderdelenvandedienstverleningtotstandtebrengenineenintensievesamen-werkingmet(potentiële)klanten .Deexterneomgevingiszichtbaaraanweziginalleactiviteitenenproductenviavergelijkingmetconcurrentenenexcellenteorganisatiesopdemarkt .Kwaliteitsverbeteringiseencontinuprocesenhetisgeconsolideerd .

Onderstaandetabelgeeftperindicatoreenoverzichtvanhetaantalcentradateenbepaaldescorehaalt .Detabelvermeldtslechtsviervandevijfstadia,omdathetstadiumuitmuntendheidnognergenswerdvastge-steld .

Page 42: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

41

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

Indicator 2005-2006 2006-2007 Totaal

Gezamenlijke doelgerichtheid

1activiteiten 8 3 11

2proces 4 5 9

3systeem 5 2 7

4keten 3 2 5

Organisatiebeleid

1activiteiten 8 3 11

2proces 6 4 10

3systeem 6 4 10

4keten 0 1 1

personeelsmanagement

1activiteiten 8 3 11

2proces 8 4 12

3systeem 3 3 6

4keten 1 2 3

Logistiek beleid

1activiteiten 3 1 4

2proces 12 5 17

3systeem 5 6 11

4keten 0 0 0

Opleidingsaanbod

1activiteiten 4 2 6

2proces 7 6 13

3systeem 8 3 11

4keten 1 1 2

Cursistgerichtheid

1activiteiten 4 1 5

2proces 9 6 15

3systeem 6 3 9

4keten 1 2 3

Evaluatie

1activiteiten 9 2 11

2proces 6 7 13

3systeem 5 3 8

4keten 0 0 0

Outcomes

1activiteiten 5 1 6

2proces 9 5 14

3systeem 6 5 11

4keten 0 1 1

Page 43: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

42

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

Vande32centrawaaropdekwaliteitsscoresvantoepassingzijn,scoren11centraeerderlaagvoordeindica-toren‘gezamenlijkedoelgerichtheid’(visie,beleidsplanenkwaliteitszorg),‘organisatiebeleid’en‘personeels-management’ .Zebevindenzichindeactiviteiten-georiënteerdefase(stadium1) .Tochishetvoordeindicator‘gezamenlijkedoelgerichtheid’datookdehoogstescorewordtgehaald:vijfcentravallenbinnenhetstadiumdatketen-georiënteerdis(stadium4) .Ditwijsteropdatervrijgroteverschillenbestaantussendecentrawatdezeindicatorbetreft .Enerzijdszijnercentradieditaspectvanhunwerkingalvrijgoedhebbenontwikkeld,terwijlanderenogeenheleweghebbenafteleggen .Ook de indicatoren ‘personeelsmanagement’ en ‘cursistgerichtheid’met telkens drie centra in stadium 4scorennietslecht .Voor de indicatoren ‘logistiek beleid’, ‘opleidingsaanbod’, ‘cursistgerichtheid’, ‘evaluatie’ en ‘outcomes’bevindtongeveerdehelftvandecentrazichindeproces-georiënteerdefase .Geenenkelcentrumbevindtzichinhetstadium4voordeindicatoren‘logistiekbeleid’en‘evaluatie’,wateropwijstdaterhiervoornogveelgroeimogelijkhedenzijn .

3.6 Opvolgingen na de doorlichting

Indeeerstejarenvandedoorlichtingscycluskrijgenallecentra,ookdiecentradieeengunstigadvieshebbengekregen,inhetschooljaarvolgendopdedoorlichtingeenopvolgingsbezoek .Laterwordendeopvolgingsbe-zoekengeplandinfunctievanhetgeformuleerdeadviesendevoorzienedeadlines .Ineersteinstantieonder-zoektdeonderwijsinspectiebijdeopvolgingvaneendoorlichtingofhetcentrumtegemoetgekomenisaandepuntenvanvoorbehoud,maarzijgaatooknahoehetcentrumisomgegaanmetdegeformuleerdeaanbeve-lingen .Ingevalvaneengunstigadviesgaatdeonderwijsinspectieuiteraardenkelditlaatsteaspectna .Bijeeneersteopvolgingsbezoekkondeonderwijsinspectievaststellendatdemeestecentrazichinregelheb-bengesteld .Ineenaantalgevallenechterwordthetdefinitieveadviesuitgesteldomdathetcentrumnietallepuntenvanvoorbehoudheeftweggewerkt .

Onderstaandetabelgeeftperschooljaareenoverzichtvanhetaantalgevallenwaarvoormeerdanéénopvol-gingtothetdefinitieveadviesleidt .

schooljaar van doorlichting Eén opvolging Twee opvolgingen Drie opvolgingen

2000-2001 7 3

2001-2002 14 4

2002-2003 18 3 1

2003-2004 22 1

2004-2005 17 4 1

2005-2006 19 1

2006-2007 12 0

3.7 Conclusie

DeonderwijsinspectieiseringeslaagdomindeloopvanzevenschooljarenalleCVO’sdoortelichtenenéénofmeerkeeroptevolgen .Ditwasvoorhetvolwassenenonderwijseeneersterondevanintegraledoorlich-tingenvolgenshetCIPO-model .Dedoorlichtingsrondevielnagenoegsamenmetdeimplementatievanhetdecreetvolwassenenonderwijsvan1999 .

Deaanpakvandedoorlichtingenuitdezeperiodevertoonteenvrijgrotehomogeniteit .Ditistewijtenaanhetgebruikvaneenuniekreferentiekader,eenaangepastinstrumentariumeneenovereengekomenformatvoordeverslaggeving .

Degeformuleerdeadviezenbijeenvoorbehoudvertoneneenaantaltendensendiemeestalverklaardwordendoorwijzigingeninderegelgevingindeperiodevandedoorlichtingen .Demeesteadviezenbetreffenderegelgeving(vooraldeleerplannen),aspectenvanveiligheidenwelzijneninietsminderematehetnietrealiserenvandedoelstellingen .

Page 44: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

43

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

Deoptie omde sterkepunten ende verbeterpunten vande centra te formulerenperCIPO-indicator,metindien nodig daaraan gekoppeld een aantal aanbevelingen, bleek zeer efficiënt om het centrum in al zijnaspectengenuanceerdinkaarttebrengenenverbeterprocessenopgangtebrengen .

Deevolutiesindeaanbevelingenzijneenweerspiegelingvandeevolutiesinhetveld .Naarmatedecentrahetgehanteerdereferentiekaderbeterlerenkennenenerproberenaantebeantwoorden,verfijntenspecificeertdeonderwijsinspectiehaarverwachtingenindeaanbevelingen .Ditopentvoordecentranieuwemogelijkhedeninhungroeinaarkwaliteit .De onderwijsinspectie acht het noodzakelijk omdeze groei naar kwaliteit beter te duiden . Vanuit het per-spectiefvanlouterbeschrijvenvanvaststellingengingenweopzoeknaareenmiddelomopeenmeersyste-matischemaniertoteenkwalitatievebeoordelingtekomenopbasisvanhetEFQM-model .HetsituerenvanhetcentrumineenbepaaldontwikkelingsstadiumisverhelderendvoorhetcentrumzelfendraagtbijtoteenglobalerbeeldvandekwaliteitvandeCVO’sinVlaanderen .

Opheteindevandezeeerstecyclusbeschiktdeoverheidovereenaantaldatadiealsnulmetingkunnendoor-gaan .Indetoekomstkanmenditcijfermateriaalgebruikenomdecentrainkaarttebrengen,omevolutiestemeten,omveranderingenteregistrerenenomdevolgendedoorlichtingsrondevoortebereiden .

Decommunicatietussendecentraendeonderwijsinspectieistotiedersvoldoeninggeïntensifieerd .Decon-tactenmetdedirectiestijdensdeinfosessiesdieaandedoorlichtingenvoorafgingenendefeedbacksessiesbijheteindevaneendoorlichtingsjaarhebbenonstoegelatendeverzuchtingenenverwachtingenvandecentrainzakedoorlichtingentekenneneneropintespelen .Dit leidde–waarverantwoord–totbijsturingenvanprocedureseninstrumentarium .

Dezeeersterondewaseenleerproces,zowelvoordeonderwijsinspectiealsvoordecentra .Zeheefttoege-lateneenaantalpijnpuntenindewerkingvandecentratedetecterenenertoebijgedragendatdecentrahetnodigehebbengedaanomdezewegtewerken .Alsbewakervandekwaliteitheeftdeonderwijsinspectievaakeenstimulerenderolkunnenspelen,hetzijviahetbenadrukkenvandesterkepunten,hetzijviahetformulerenvanaanbevelingen .Hetstrevennaarkwaliteitsverbeteringismeerdanooiteenconstanteindewerkingvandecentra .

Deeltijds kunstonderwijs4.

Hetdeeltijdskunstonderwijszitnogsteedsindelift .Elkjaarstijgthetleerlingenaantalmetongeveer2,3% .Inhetschooljaar2007-2008volgdenintotaal168 .066mensen(jongerenenvolwassenen)lesaande166acade-miesinVlaanderen .Samenmetdebeiaardschoolmaaktdat167instellingenvoordeeltijdskunstonderwijs .

Inseptember2000,bijdestartvande tweededoorlichtingsronde,werdeenvierde inspecteur toegevoegdaanhetinspectieteamdeeltijdskunstonderwijs .Mettweedeskundigenvoordestudierichting‘muziek’,ééndeskundigevoordestudierichting ‘woord’eneendeskundigevoordestudierichting ‘beeldendekunst’zijnvooraldegrotestudierichtingenherkenbaarvertegenwoordigd .

Vooraleerde tweededoorlichtingsrondedaadwerkelijk konwordenaangevat,moestenwehetCIPO-instru-ment,metdebijhorende indicatorenenvariabelen,herschrijvenenaanpassenaandespecificiteit vanhetkunstonderwijs .

Deoorspronkelijkvastgesteldeperiodevanzes jaarvoorhetdoorlichtenvanalleacademies inVlaanderenbleekniethaalbaar .Delaatsteacademiesvandetweededoorlichtingsrondewerdenafgewerktindeperiode2007-2008 .

Page 45: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

44

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

4.1 aantal doorlichtingen

00-01 01-02 02-03 03-04 04-05 05-06 06-07 07-08 Totaal

Gemeenschapsonderwijs 3 4 2 1 2 1 2 15

Officieelonderwijs 19 24 25 26 15 18 11 7 145

Vrijonderwijs 1 2 1 4

Totaal 20 28 28 27 19 20 13 7 16423

aantal doorgelichte academies met de studierichtingen

00-01 01-02 02-03 03-04 04-05 05-06 06-07 07-08 Totaal

Muziek,woord,dansenbeeldendekunst

1 1 2

Muziek,woordendans 11 9 10 9 7 2 5 3 56

Muziekenwoord 5 7 6 5 3 10 4 2 42

Beeldendekunst 6 12 12 13 9 8 4 2 66

Wanneerhettotaalvan98academiesmetdestudierichtingenmuziek,woordendans,samenmetdetweeacademiesmetvierstudierichtingen,dusookbeeldendekunst,wordtopgeteldmetde66academiesvoorbeeldendekunst,komenweaaneentotaalvan166academiesinVlaanderen .DebeiaardschoolinMechelen,dieookbehoorttothetaanbodvanhetdeeltijdskunstonderwijs,werdindeperiode2006-2007enkelekerenintensiefbezocht,maarnietintegraaldoorgelicht .

4.2 Uitgebrachte adviezen

schooljaar advies 1 advies 2

2000-2001 9 12

2001-2002 11 16

2002-2003 13 14

2003-2004 20 9

2004-2005 12 7

2005-2006 14 7

2006-2007 3 9

2007-2008 7 3

Totaal 89 77

23

23 DitaantallijktnietovereentestemmenmethettotaalaantalacademiesinVlaanderen .Wesprekenimmerssteedsover166academies:100voormuziek,woordendansen66voorbeeldendekunst .Tweeacademiesbiedenechterdevierstudierichtingenaan .Ditbetekentdatdezetweeacademiesindevolgendetabellentelkenstweekeervoorkomen:eeneerstekeerbijdeacademiesvoormuziek,woord,dansenbeeldendekunst,eentweedekeerbijdeacademiesvoorbeeldendekunst .Dezebeideacademieswerdenooktweekeerdoorgelicht:eeneerstekeervoordepodiumkunsten,eentweedekeervoorbeeldendekunst .Kortom:66academiesvoorbeeldendekunstisinclusiefdetweeacademieswaarvansprake .Honderdacademiesvoormuziek,woordendans iseveneens inclusiefdezebeideacademies .Feitelijkmoetenweverwijzennaareentotaalvan164academies:98voormuziek,woordendans,64voorbeeldendekunstentweevoormuziek,woord,dansenbeeldendekunst .

Page 46: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

45

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

Indeloopvandetweededoorlichtingsrondewerden166adviezengeformuleerd .89adviezenwarengunstigwaarvanhetmerendeelmetvermeldingvaneenaantalverbeterpunten,maarzondervoorbehoudindetijd .Maarliefst77adviezenwarenmindergunstig .Dezelaatstegroepacademieskreegeenadviesgunstigbeperktindetijd .

4.3 Motivering bij de adviezen

Wemotiveerdenelkadviesaltijdmethetnoemenvaneenaantalpositievepunteneneenaantalverbeter-ofwerkpunten .Doordesystematischebenaderingvanelkeacademieeneenrelevanteverslaggevingwerdelkkritisch aandachtspuntdat aanleiding kon zijn voor een advies ‘2’ steedsduidelijkweergegeven enonder-bouwd .

Tekorten voor 00-01 01-02 02-03 03-04 04-05 05-06 06-07 07-08 Totaal

infrastructuur 10 13 4 8 3 4 8 2 52

regelgeving 1 1 1 1 2 2 8

APVenAPP 2 1 2 1 2 1 9

schoolorganisatie 7 2 2 3 2 3 19

realisatievandeleerplan-doelstellingen

2 8 8 2 3 3 26

(eenvisieover)evaluatie 1 1 2

didactischeaccomodatie 1 1

kwaliteitsoordeelmuziek 1 1 2

kwaliteitsoordeelwoord 1 1 2

kwaliteitsoordeeldans 1 1 2

kwaliteitsoordeelbeelden-dekunst

4 8 8 2 2 2 26

veiligheid- organisatieveiligheids-

beleid- arbeids-enleermid-

delen- leer-enwerkomgeving- hygiëneengezondheid

4

3344

10

8898

7

5465

4

4333

1

11

5

5244

2

2121

33

27222925

Bijnaéénderdevandeacademieskamptmetinfrastructureleproblemen .Hetrealiserenvandeleerplandoel-stellingenblijkteveneenseenbelangrijkaandachtspunt .Voordeveiligheidgebruiktdeonderwijsinspectieeenveiligheidsindexdiedemeestcourantetekortenofgebrekenmeteenaandeoppervlaktebrengt .Wemoetenechterwelzeggendathetaspectveiligheidnietbijelkedoorlichtingwerdbekeken .33academiesblijkenertochkleinereofgrotereproblemenmee tehebben .Tenslottevaltookdebijzondereaandachtopvoorhetkwaliteitsoordeelvoorbeeldendekunst .

Page 47: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

46

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

4.4 aanbevelingen bij een advies 1

aanbevelingen voor 00-01 01-02 02-03 03-04 04-05 05-06 06-07 07-08 Totaal

algemeneinfrastructuur 6 4 7 10 3 8 4 3 45

regelgeving 1 1 1 3

APVenAPP 8 8 7 11 4 9 2 3 52

schoolorganisatie 1 4 5 13 5 12 3 3 46

realisatievandeleerplan-doelstellingen

5 3 3 4 2 10 1 3 31

evaluatiepraktijk 2 3 2 4 2 13

kwaliteitsoordeelmuziek 5 2 4 1 4 1 1 18

kwaliteitsoordeelwoord24 5 2 4 1 4 1 1 1824

kwaliteitsoordeeldans 2 2 1 1 1 7

kwaliteitsoordeelbeelden-dekunst

6 1 4 2 13

veiligheid-organisatieveiligheids-beleid-arbeids-enleermiddelen-leer-enwerkomgeving-hygiëneengezondheid

2

1121

5

4344

6

4354

11

8183

6

3021

7

4242

2

1121

4

3122

43

28122918

24

Zelfsbijeengunstigadviesblijkenheelwatacademiesnietinordemetdeinfrastructuur .Deaandachtgaathiermeer naar de beschikbaarheid van voldoende, aangepaste, functionele lokalen en naarmoeilijkhedenbijdubbelebezetting25 .Erzijnbijeenadvies‘1’duidelijkmeeropmerkingenoverhetkwaliteitsoordeelindestudierichting‘muziek’enindestudierichting‘woord’ .Veiligheidblijfteenheikelpunt,ookbijeengunstigadvies .Weliswaargaathetdannietoverlevensbedreigende,gevaarlijketoestanden .Hetfeitdatdeonderwijs-inspectienauwelijkskanterugvallenopeenlegitiemkaderwaarinbepaaldeaspectenvanhetkunstonderwijsgeregeldendusafdwingbaarzijn,werktcontraproductief .

Elkdoorlichtingsverslag,aldannietafgeslotenmeteengunstigadviesdatbeperktisindetijd,vermeldtnietenkeldekritische(verbeter)punten,maardoetookaanbevelingenenwijstopconstructieveverbeterpuntendievoortvloeienuitdetotaliteitvandedoorlichting .

4.5 Opvolging na de doorlichting

Inseptembervanhettweedejaarnadedoorlichtingbezochtenweelkeacademieopnieuwinhetkadervaneenopvolging .Passedert2007-2008wordenacademiesmeteengunstigadviesnietmeeropgenomenindelijstvanautomatischeopvolgingen .Tijdenseendergelijkopvolgingsbezoekgingenwenaofentotopwelkehoogtedeacademieantwoordenofoplossingenbood voor de kritische (verbeter)puntenuit het doorlichtingsverslag, in zoverre deze explicietwerdenopgenomenbijdeaanbevelingen .Openkeleuitzonderingennawerdenalleadviezen‘2’naeenopvol-gingscontroleomgebogennaareenadvies‘1’ .Bijéénacademiewerdhetvoorbehoudnietopgehevenwegensblijvendetekortenaangaandedeschoolorganisatie .

24 Weformuleerdendeaanbevelingenvooreenglobaalkwaliteitsoordeelsteedsbreed(ophetniveauvandeacademieennietophetniveauvaneenklasofstudierichting)waardoor inditoverzichtdeadviezenvoordestudierichtingen ‘muziek’en ‘woord’parallellopen .Indestudierichting‘dans’vermelddenwebijenkeleacademieseenmeergenuanceerdkwaliteitsoordeelopbasisvandeinputvanexternedeskundigen .

25 Hiermeeverwijzenwenaaracademiesdiegehuisvestzijninoflokalengebruikenvanscholenvaneenanderonderwijsniveau(door-gaansvanhetbasisonderwijs) .

Page 48: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

47

DEEL I: OVERZICHT 2DE RONDE

4.6 Conclusie

Elkeconversatie,elkewaarneming,elkeformelevaststellingtijdenseendoorlichtinggeeftsteedsaanleidingtoteenconstructieve,stimulerendedialoogmetdedirectie .Netdezeattitudenodigtuittotkritischereflectie,tothetontwikkelenvanvisieenbeleidskracht,totartisticiteitentothetstrevennaarkwaliteit .Zoishetdoor-lichtingsverslageenspiegeldieconfronteertmeteenrealiteitwaaraankangewerktworden .BijhetbeginvanafgelopenschooljaarheeftdeministervanOnderwijsenVormingeenwerkgroepvoordeinhoudelijke vernieuwing van het deeltijds kunstonderwijs26 opgestart . Deskundigen uit het werkveld, uitverwante sectoren binnen en buiten het onderwijs, raadgevers van het kabinetOnderwijs en Vorming endeonderwijsinspectiebespraken ineerste instantieenkelealgemeneuitgangspuntenvoorhet toekomstigedeeltijdskunstonderwijs .Hetisevidentdatzoweldepositievealsdekritischevaststellingenvanuitdeveledoorlichtingenmeeaandebasisliggenvandedebattenbinnendezewerkgroep .

26 ZieookVerdieping/Verbreding. Perspectieven voor inhoudelijke vernieuwing van het deeltijds kunstonderwijs,december2008 .

Page 49: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

48

Page 50: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

49

DEEL II: GOk II

DEEL II: GOk II

Page 51: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

50

DEEL II: GOk II

Inleiding1.

1.1 wettelijk kader

HetGOK-decreetwildekansengelijkheidvanleerlingenbevorderenenbestaatuitdrieonderdelen:hetrechtopinschrijving,deinstitutionelebepalingen–onderanderedeoprichtingvanlokaleoverlegplatformen–enhetgeïntegreerdondersteuningsaanbod .Dezebijdragegaatuitsluitendoverhetondersteuningsaanbod27 .

Alseenschoolaanbepaaldecriteriauithetdecreetvoldoet,heeftzerechtopaanvullendelestijdenofextrauren-leraarvooreenperiodevandrieschooljaren .DeschoolmoetdanweleenGOK-beleiduitwerkendatbin-nendiecyclusvandrieschooljarenverschillendestadiadoorloopt .Zemoet

eenanalysemakenvanhaarbeginsituatieindeloopvanheteerstetrimestervanheteersteschooljaar•éénvanvolgendeoptieskiezen:•

zelfconcretedoelstellingenformulerenvoordeschool,delerarenendeleerlingendiepassenbinnen•tweedoordeVlaamseRegeringvastgelegdethema’szichlatenleidendoordedoelstellingenvanéénvandevollediguitgewerkteclusters,bepaalddoorde•VlaamseRegering

bepalenopwelkewijzezededoelstellingenwilbereiken•bepalenopwelkemanier ze zichzelf zal evalueren inde loopvanhet tweede trimester vanhet tweede•schooljaar .

ArtikelVI .8vanhetdecreetgeeftdeonderwijsinspectiedeopdrachtomindeloopvanhetderdeschooljaarnategaanofeninwelkematededoelstellingenwerdenbereikt .Eenpositieveevaluatiebiedtperspectiefopaanvullendelestijdenofextra-urenvooreennieuwecyclusvandrieschooljaren .Daarvoormoetdeschoolwelopnieuwvoldoenaandecriteriadiedaarrechtopgeven .

In zijn huidige vorm tekent het decreet hetGOK-beleid van een school uit als eenopeenvolging van cyclivandrie jaarmet een controledoordeonderwijsinspectie inde loopvanelkderde schooljaar .EeneersteGOK-cyclusbestreekdeperiode2002-2005 .WeberichttenhieroveralindeOnderwijsspiegel2004-2005 .EentweedeGOK-cyclusstarttein2005-2006enliepinhetschooljaar2007-2008teneinde .Bijgevolgvoerdenweafgelopenschooljaaropnieuweencontroleuit .

1.2 werkwijze

1.2.1 selectie van de scholen

Tijdenshetschooljaar2004-2005controleerdenweallescholenmetGOK-lestijden .Voor1750scholenuithetbasisonderwijsen437secundairescholenwerdenalleinspecteursbasis-ensecundaironderwijsgedurendeeenzeerlangeperiodeingezet .Hoewelhierdoorandereopdrachten–zoalsdeschooldoorlichtingen–flinkwatvertragingopliepen,wasdegrootschaligheidvandezeeersteGOK-controleabsoluutverantwoord .HetGOK-beleidwaseenvrij ingrijpendevernieuwingdievanbuitenafopdescholenafkwam .Hetwasdanookbelangrijkomaanheteindevandeeerstecyclus(GOKI)eentotaalbeeldteverwervenvanzoweldeeffectenalsdeprocessen .

BijdevoorbereidingvandetweedeGOK-cyclus(GOKII)bleekdathetaantalscholenmetGOK-middelennogwastoegenomen .Eenevengrootschaligecontrolealsdriejaareerderzouhetafwerkenvandeaandegangzijndedoorlichtingsrondetegeneind2008methetoogopdestartvaneennieuwerondeinjanuari2009,inhetgedrangbrengen .UiteindelijkwerdbeslistomslechtseendeelvandescholenmetGOK-lestijdendoortelichten .Dezebenaderingswijzestrooktmethetprincipevandegedifferentieerdedoorlichtingdiedeonder-wijsinspectiesinds januari2009 toepast .Deselectievande tecontrolerenscholengebeurdeopbasisvanstriktecriteria:

27 ZieDecreetbetreffendegelijkeonderwijskansen–Ivan28juni2002,HoofdstukVI–Geïntegreerdondersteuningsaanbod .

Page 52: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

51

DEEL II: GOk II

De‘nieuwe’scholenkwameninelkgevalinaanmerkingvoorcontrole .DezescholenkregenvoorGOKII•voordeeerstemaalGOK-middelen .Voorhetbasisonderwijsginghetom176scholen,voorhetsecundaironderwijsom62scholen .ZijkrijgenverderdenaamGOKII,1 .Erwerdeenselectiegemaaktvanscholendieervaninhetbeginbijwarenenvoordetweedemaaleen•GOK-cyclusafwerkten .DezeselectiegebeurdeopbasisvaneenconclusieuitGOKI:scholenblekennietsteedsdenodigeaandachttebestedenaandeeffectenvanhunbeleid .Omdieredenwerdendiescholengeselecteerddiehetzwakstgescoordhaddenophetbereikenvandedoorhenvooropgesteldedoelen .Ditcriteriumsluitaanbijdekeuzeombijzondereaandachttebestedenaandeeffectenvaneenschoolbeleid .Uithetbasisonderwijswerdenzo297bijkomendescholengeselecteerd,uithetsecundaironderwijs85 .ZijkrijgenverderdenaamGOKII,2 .DescholendienaGOKIongunstigwerdenbeoordeeld,kregeneennieuwekans . Inruilvooreenstrikt•engagementonderstrengevoorwaarden,kregendezescholengedurendeéénschooljaardehelftvandeGOK-lestijdenwaarop ze normaal recht hadden .Na dat schooljaar enmits een gunstig advies van deonderwijsinspectie,kondenzijopnieuwoveralle lestijdenbeschikkenwaaropzenormaal rechthadden .DezegroepscholennamenweuiteraardookopindeGOKII,2-selectie .

Samengevatgeeftdithetvolgendeoverzicht:

GOk II, 1-scholen GOk II, 2-scholen Totaal

basisonderwijs 176 297 473

secundaironderwijs 62 85 147

1.2.2 Cesuur

Bij de eerste controle in 2004-2005hieldenwe terecht rekeningmet het nieuwe vanhet te voerenbeleid .Scholenmoestendekanskrijgenomtegroeien .Onzeaandachtgingnaarhetontwikkelingsperspectief: inhoeverregrepenscholendeprocedureaanominitiatievenoptestartenbinnendegeestvanhetGOK-decreet?WewildenooknagaaninwelkematescholenhetGOK-beleidhaddenbenutomzichtevernieuwendoormeerfundamenteleaspectenvanhunschoolidentiteitinvraagtestellen .

Voordetweedecontrolelegdenwedelathoger .GedurendeGOKIIwarendeknowhowendekansenomdieteverwerven immers ingrotematetoegenomen .OndermeerhetsteunpuntGOKendegroepbegeleidersonderdeVLOR-koepelstondenhiervoorborg .GOKII,2-scholenhaddenbijdezetweedecontroletrouwensalzesjaarGOK-beleidachterderug .BovendienhaddendeGOKII,1-scholenmeerensnellerkansengekregenomzichteprofessionaliseren .ZekondeneenberoepdoenopdeervaringvandeGOKII,2-scholen .

Deonderwijsinspectiebesliste,samenmetdeminister,omminderontwikkelings-enmeerresultaatgerichttecontroleren .Webehieldenhetdynamischbeoordelingsinstrumentmetdevierpuntenschaal,maarstaptenafvandeoptieomalleenhetlaagsteniveaualsonvoldoendetebestempelen .Wepasteneennieuwe,stren-gerecesuurtoe .Diebestonduittweeparameters .HetgemiddeldevanalletoegekendebeoordelingenoverdedoorlopenGOK-cycluswerdvoorallescholenopeenminimumvan2,5vastgelegd .Voorhetgemiddeldevoorhetbereikenvandedoelenopdedrieniveaus(school,leraren,leerlingen)maaktenweeenverschiltus-senGOKII,1-enGOKII,2-scholen .VoordeGOKII,1-scholenwerddedrempelverlaagdomdezenieuweGOK-scholendekans tebiedenom tegroeien indecyclusvanhetplannings- enzelfevaluatieproces .Hetkwantitatiefenkwalitatiefinschattenvandevooropgesteldedoelen,hetbespelenvanhetschool-,leraren-enleerlingenniveauenhetbepalenvandemanierwaaropmenderealisatiewilopvolgenenevalueren,vraagttijd .DecesuurkwamvoorGOKII,2-scholenop2,5 .VoorGOKII,1-scholenvolstondeen2 .

Bijdebeoordelinggingenwebijgevolguitvantweecijfersmetvolgendecesuur:

gemiddelde bereiken van de doelen

GOKII,1-scholen 2,5 2

GOKII,2-scholen 2,5 2,5

Page 53: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

52

DEEL II: GOk II

Elkeschooldieminstensaanbeidegesteldeminimabeantwoordde,kreegeengunstigebeoordeling .Behaaldede gecontroleerde school één van beide minima niet, volgde een deliberatie . Werden beide minima nietbehaald,wasdebeoordelingongunstig .Bijeenongunstigebeoordelingkondeschoolinberoepgaan .

Resultaten2.

DekeuzeomnietalleGOK-scholentecontrolerenheeftuiteraardgevolgenvoorditverslag .Algemeneverge-lijkingentussenGOKIenGOKIIzijn,gezienhetgroteverschiltussendegecontroleerdedoelgroepen,totaalirrelevant .Welgeefthetverslageenantwoordopdevolgendetweevragen:hoescoordendeGOKII,1-scho-len?ScoordendegeselecteerdeGOKII,2-scholenbeterdanindeeersteGOK-cyclus?

2.1 Relevante situationele factoren

bao so

GOk II, 1 (n=176)

GOk II, 2(n=297)

GOk II, 1 (n=62)

GOk II, 2(n=85)

specifieke leerlingenpopulaties

grootaantalleerlingenmetleerachterstand

3% 15% 34% 34%

groeiendetaalheterogeniteit 20% 18% 35% 9%

personeel

directiewissel(s) 24% 29% 47% 28%

coördinatorenwissel(s) 38% 38% 23% 27%

inbrengvanurenuitlestijdenpakketvoorGOK-werking

30% 22% 26% 21%

sterkeverjonginglerarenkorps 9% 17% 29% 24%

onstabielpersoneelsbestand 18% 21% 11% 15%

structuur

GOK-samenwerkingbinnendescholengemeenschap

23% 15% 11% 19%

Eén derde van de gecontroleerdeGOK-scholen in het secundair onderwijs krijgt temakenmet een grootaantal leerlingenmet leerachterstand .Dit geldtminder voor de basisscholen .Het kleine aantal leerlingenmetleerachterstandindeGOKII,1-basisscholenisopvallend .MaaraangezienhetomscholengaatdiebijhetbeginvandetweedecycluspasGOK-lestijdenkregen,isditwellichtslechtshetbeginvaneengroeiendeinstroomvanGOK-leerlingenindezescholen .

MetuitzonderingvandesecundaireGOKII,2-scholenvertoontdeleerlingeninstroomeengroeiendetaalhe-terogeniteit .

Hetprocentueleaantaldirectie-encoördinatorenwisselsissignificant .BijnadehelftvandeGOKII,1-scholeninhetsecundaironderwijskendetijdensdelaatstejareneendirectiewissel .InhetkadervandezecontroleskondenweonvoldoendegegevensverzamelenomeenoorzakelijkverbandteleggentussenhetGOK-beleidendeveelvuldigedirectiewissels .InheelwatscholenwarenerwelduidelijkeverwijzingennaarhetverdwijnenvandedirectieendestijgingvandebegeleidingsproblemenvandeGOK-leerlingen .Nietalleendedirectie,maarvaakdeheleschoolkamptemetaanvaardingsproblemen .EenaantaldirecteursmetheelwatervaringinGOK-scholengroeidedoornaarandereonderwijsambten .

Page 54: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

53

DEEL II: GOk II

Inhetbasisonderwijsvondin38%vandegecontroleerdescholeneencoördinatorenwisselplaats .Hetgaathiervooralomdezorgcoördinatie,eenambtdatpassinds1september2003bestaat .Uiteenlopendeoorza-kenliggenaandebasisvandepersoneelswisselsindezorgcoördinatie .Erisineersteinstantieeengroeiendbesef dat zorgcoördinatie een continue professionalisering en dus nascholing van de betrokkenen vraagt .Daardoorhakensommigenaf .Daarenbovenvormtdeopgedaneexpertise vandezorgcoördinatordoor tewerkenopschool-enlerarenniveaueenidealespringplankomalsdirecteurtekandideren .Eenlaatstemoge-lijkeverklaring isdat inscholenwaardezorgcoördinatieslechtseendeeltijdsambtbetreft,detaaktelkensnaardejongstegaat .

OpvallendinhetsecundaironderwijsisdatindebetrokkenGOK-scholenongeveeréénvierdevanhetlera-renkorpseensterkeverjongingkende .Enerzijdsbrengendezenieuwelerarenexpertisemeeuitdelerarenop-leiding,maaranderzijdsishetbehoudvanevenwichtengelijkgerichtheidindeschoolcultuureenuitdagingvoordebetrokkenscholen .InhetbasisonderwijsisdepersoneelsomkaderingbijdeGOK-werkingvooréénvijfdeonstabiel .DatisweinigbevorderlijkvoordeGOK-werking .

Het proportioneel groot aantal directie-, coördinatoren- en personeelswissels heeft uiteraard een invloedophetbeleidsvoerendvermogenvandescholen .Meerspecifiekheefthetvervangenvancoördinatoreneenimpactopdecoördinatievanhetzorgbeleidindeschool,opdeondersteuningvandelerarenenopdebege-leidingvanleerlingen .Hetverliesvanexpertiseheeftnegatievegevolgenvoorhetzorgbreedhandelen .

VeelGOK-scholenleverenhetbewijssterkzorggevoeligtezijn .BijnaéénvierdevandegecontroleerdescholeninbeideniveausvultzijnGOK-lestijdenaanmetorganiekelestijdenomhetzorgbeleidbeterteorganiserenenverderuittebouwen .

Daarwaarscholengemeenschappeninvesterenineengezamenlijk,coherentbeleidomgelijkekansentever-sterken,scheppenzemogelijkhedenomdeslaagkansenvandeleerlingenteverhogen .DeGOK-samenwerkingbinnendescholengemeenschapisindeGOKII,1-scholenvanhetbasisonderwijsduidelijkinopmars .Datiseenpositieveevolutieomdatdewerkingmetscholengemeenschappeninhetbasisonderwijsnogergrecentis .HettoontaandatdeGOK-werkingeenstimulanskanbetekenenomdeinhoudelijkesamenwerkingtussenscholen teversterken .Eigenaardiggenoeg isdesamenwerkingvoorGOKbinnenscholengemeenschappenvanhetsecundaironderwijszekernietsterkerontwikkelddaninhetbasisonderwijs .Nochtansbestaanscho-lengemeenschappendaaralveellanger .

2.2 keuze van clusters en thema’s28

keuze bao en graad 1 bao (n=473) so (n=128)28

algemene thema’s

taalvaardigheidsonderwijs 47% 63%

intercultureelonderwijs 7% 6%

leerlingen-enouderparticipatie 10% 15%

specifieke thema’s

socio-emotioneleontwikkeling 48% 41%

preventieenremediëringvanachterstand 65% 65%

doorstromingenoriëntering 14% 8%

Clusters

ontwikkelings-enleerachterstandenremediëren 8% 2%

taalvaardigheidbevorderen 3% 3%

positiefzelfbeeldensocialecompetentiesstimuleren 1% 1%

28 Secundairescholenmeteeneerstegraad:107;meteeneerste,tweedeenderdegraad:21;meteentweedeenderdegraad:19 .

Page 55: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

54

DEEL II: GOk II

keuze graad 2, 3 so (n=40)

algemene thema’s

taalvaardigheidsonderwijs 58%

intercultureelonderwijs 5%

leerlingen-enouderparticipatie 35%

specifieke thema’s

preventieenremediëringvanstudie-engedragsproblemen 80%

oriënteringbijinstroomenuitstroom 20%

Clusters

studie-engedragsproblemenremediëren 3%

taalvaardigheidbevorderen 3%

schoolloopbaanbegeleiding 3%

WeiniggecontroleerdeGOK-scholenkiezenvooreencluster .Inhetbasisonderwijsisditslechts12%vandescholen,inhetsecundaironderwijszelfsminderdan10% .Deredenligtvoordehand .Bijdekeuzevaneenclusterbepalenimmersdevastgelegdedoelenvandeomzendbriefheelstriktwatmoetwordengerealiseerd .Demeestescholenervarenditalseenremmende factorenvrezendatsommigedoelenniet inéénenkeleGOK-cyclusgerealiseerdkunnenworden .Sommigevandiedoelenvergeninderdaadeeningrijpendeveran-dering inhetdidactischhandelen .Dit kanslechtsdoorhet continuopbouwenvanexpertiseendat iseenlangproces .Sommigedoelenindeclustersverwijzentrouwensexplicietnaarhethanterenvanflexibelewerk-vormenzoalsklasorganisatie,differentiëren inhetcurriculum,samenwerkend lerenenhet remediërenvansocio-emotioneleensocio-cultureleproblemen .Hetvraagtuiteraardtijdomditteintegrereninhetdidactischhandelen .Ditwijsteropdatscholenaarzelenomhetbeleidsmatigestrevennaareenkrachtigeleeromgevingoptenemeninhunbeleidsplanendittebekijkenalseenleerproces .

Scholeninbeideniveauskiezendusbijnauitsluitendvoorhetuitwerkenvanalgemeneenspecifiekethema’s .Zowelinhetbasis-alshetsecundaironderwijsvandeeerstegraadisereengelijklopendekeuze .Deaandachtgaatvooralnaarpreventieenremediëringvanontwikkelings-enleerachterstanden,taalvaardigheidsonderwijsensocio-emotioneleontwikkeling .Inbeideniveausvindendescholenpreventieenremediëringhetbelang-rijkstethema .Inhetsecundaironderwijsvandeeerstegraadistaalvaardigheidsonderwijsdetweedeoptie .Inhetbasisonderwijskrijgensocio-emotioneleontwikkelingentaalvaardigheidsonderwijsongeveerevenveelaandacht .Dat isenigszinsverklaarbaar .Lerarenineenbasisschoolervarenhetbelangvanhetontwikkelenvan functioneel taalgebruik en structurele aspecten van taal,maar vinden tegelijkhetontwikkelen vaneenpositiefzelfbeeldensocialecompetentiesnoodzakelijkevoorwaardenvoorhetleren .

Indetweedeenderdegraadvanhetsecundaironderwijsgaatdeaandachtvooralnaarpreventieenreme-diëringvanstudie-engedragsproblemenentaalvaardigheidsonderwijs .GlobaalgezienzijndattrouwensdeGOK-thema’sdiezowel inhetvoorschoolsals inhet leerplichtonderwijshetmeestwordenuitgewerkt .Hetillustreertookdebelangrijkeuitdagingenvanonsonderwijs:zorgenvoorbeterekansenendoorstromingdoordetaalvaardigheidvandeleerlingentebevorderenendaarwaarstudie-en/ofgedragsproblemenopduikenviaremediëringongekwalificeerdeuitstroomvermijden .

2.3 algemene resultaten

aantal scholen

onmiddellijk gunstig

aantal deliberatiesongunstig na

deliberatieongunstig na

paritair college

bao 473 416 88% 57 12% 10 2% 5 1%

so 147 119 81% 28 19% 10 7% 10 7%

Page 56: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

55

DEEL II: GOk II

Eenruimemeerderheidvandegecontroleerdescholenkreegmeteeneengunstigebeoordeling .DitbetekentdatdemeestebetrokkenscholeninspanningenleverenomeenGOK-beleidopmaatvanhuninstellingteont-wikkelenendatzeminstensvoldoenderesultatenkunnenvoorleggen .Vooreennietonbelangrijkpercentagescholenwasechtereendeliberatienodig .Diescholenvoldedennietvooréénvanbeidescores:hettotaalofhetbereikenvandevooropgesteldedoelen .Deinspectieteamsdedenindatgevaleeninschattingvandetoe-komstperspectievenopbasisvandebeschikbareinformatieenvandegedanevaststellingen .Voordemeestescholenleiddedieinschattinguiteindelijkooktoteengunstigebeoordeling .

Slechtseenkleinegroepscholenkreegeenongunstigebeoordeling .Viervandetwintigscholenaanvaarddendezebeoordelingenstuurdengeenverweerschrift .Deoverigezestiendiendeneenverweerschriftin .Zijkre-genhetbezoekvaneenparitaircollegeeninvijfgevallenvolgdeeengunstigebeoordeling .Uiteindelijkblevenerdus in totaal vijftienscholenovermeteenongunstigebeoordeling .VolgenshetoorspronkelijkedecreetvoldoendiescholennietaandevoorwaardenomooktijdensdederdeGOK-cyclusaanspraaktemakenopextralestijden .HetVlaamsParlementheeftechtermethetonderwijsdecreetXVIIIbeslistomdenegatiefdoor-gelichtescholenopzo’nmaniertesanctionerendatertochookvoordekomendejarenGOK-ondersteuningmogelijkblijft .Alsgevolgvandezebeslissingondertekendenveertienvandevijftienbetrokkenscholeneenengagementomzichtelatenbegeleiden .InruilkrijgenzegedurendeéénjaardehelftvandeGOK-lestijdenwaaropzerechthebben .Naéénjaarzaldeonderwijsinspectieopnieuweencontroleuitvoeren .Bijeengun-stigebeoordelingzullendezescholenopnieuwkunnenrekenenophetvolledigaantalGOK-lestijdendathentoekomt .

2.4 Hoe deden de nieuwe scholen het?

bao (n=176) so (n=62)

1 2 3 4 gem. 1 2 3 4 gem.

Beginsituatieanalyse (Bsa)

bereik 1% 4% 60% 35% 3,3 6% 11% 52% 31% 3,1

betrokkenheid 20% 80% 3,8 3% 11% 23% 63% 3,5

keuze van de doelstellingen

inhoudenbereik 8% 70% 22% 3,1 3% 5% 74% 18% 3,1

verbandmetBSA 8% 66% 26% 3,2 3% 11% 61% 24% 3,1

betrokkenheid 17% 43% 40% 3,2 6% 40% 45% 8% 2,5

Concrete uitvoering

actiesleerling-,leraar-,schoolniveau

1% 7% 51% 42% 3,3 3% 23% 53% 21% 2,9

aanwending GOK-les-tijden

7% 68% 25% 3,2 2% 21% 48% 29% 3,0

interne/externeonder-steuning

7% 52% 41% 3,3 23% 52% 26% 3,0

Zelfevaluatie

gegevens 13% 60% 27% 3,1 3% 27% 47% 23% 2,9

analyse 1% 19% 53% 27% 3,1 6% 18% 48% 27% 3,0

verbetering/bijsturing 21% 56% 23% 3,0 6% 35% 45% 13% 2,6

betrokkenheid 7% 53% 39% 3,3 6% 35% 45% 13% 2,6

Bereiken van de doelstellingen

effectschoolniveau 1% 20% 73% 7% 2,9 6% 29% 61% 3% 2,6

effectlerarenniveau 1% 31% 68% 1% 2,7 3% 58% 39% 2,4

effectleerlingenniveau 22% 76% 2% 2,8 37% 56% 6% 2,7

Gem. totaalscore 0% 13% 58% 29% 3,2 4% 26% 50% 20% 2,9

Page 57: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

56

DEEL II: GOk II

Gaatmenervanuitdatvoordenieuwescholeneencesuurvan2,5werdverwachtvoorhettotaalenvan2voorhetbereikenvandevooropgesteldedoelstellingen,dankanmenopbasisvandebereiktegemiddeldenstellendatdiescholenhetgoedhebbengedaan .

Er is inbeideniveauseenduidelijk strevennaarhetzoekenvanverbanden tussendebeginsituatieanalyseendekeuzevandedoelstellingen .Ditbetekentdatscholenondubbelzinniginstaatzijnhunprioriteitenteonderkennenenhundoelendaaropaftestemmen .Eenopmerkelijkverschiltussenhetbasis-enhetsecun-daironderwijsisdegroterebetrokkenheidbijdeGOK-werkingvandelerareninhetbasisonderwijs .Ditkomttotuitingindekeuzevandedoelstellingenendezelfevaluatie .Deomvangvandeschoolteams,dieinhetbasisonderwijsduidelijkkleineris,speelthierzekereenrol .

Werkpuntendiezowelvoorhetbasis-alsvoorhetsecundaironderwijsgelden,betreffenvooralhetzelfeva-luerendvermogenendeeffectmeting .Bijdezelfevaluatieblijvenhetanalyserenenzekerhetverbeterenofbijsturenvandoelenenactiesduidelijkewerkpunten .Erisinhetbasisonderwijsweleengunstigeevolutieomgegevensopadequatewijzeteverzamelen .

Wathetbereikenvandedoelstellingenbetreft,blijftheteffectvandeGOK-werkingoplerarenniveauinbeideniveausnogeenprobleem .Deeffectenopschool-enleerlingenniveauzijnbeduidendbeterinhetbasisonder-wijsdaninhetsecundaironderwijs .

Opvallendishetgeringeverschil(zie2 .5)tussendeeffectenvandeGOKII,1-scholenendeGOKII,2-scho-len .DitbetekentdatdenieuwescholenhetsomsmerkelijkbeterdoendandescholendiealéénGOK-cyclusachterderughadden .InhetbasisonderwijsligtdegemiddeldetotaalscorebijdeGOKII,1-scholenzelfshogerdan indeGOKII,2-scholen .Dezelfevaluatiescoortbeterenhet lerarenteamengageertzichmeeromhetGOK-beleidgezamenlijkterealiseren .Eenbeterinzichtindedecretaalvastgelegdeprocedure,deimpactvandezorgcoördinatieendemeergerichteondersteuningdoorsysteembegeleidingverklarendit .Inhetbasison-derwijsspeeltwellichtookdatGOKII,1-scholenmindertemakenkrijgenmetgroeiendeleerachterstand(zie2 .1) .

2.5 Deden de geselecteerde GOk II, 2-scholen het deze keer beter?

bao (n=297) so (n=85)

1 2 3 4 gem. 1 2 3 4 gem.

Beginsituatieanalyse (Bsa)

bereik 1% 12% 61% 26% 3,1 1% 16% 53% 29% 3,1

betrokkenheid 3% 29% 68% 3,6 7% 34% 59% 3,5

keuze van de doelstellingen

inhoudenbereik 10% 75% 14% 3,0 2% 11% 67% 20% 3,0

verbandmetBSA 1% 8% 65% 25% 3,1 1% 11% 65% 24% 3,1

betrokkenheid 2% 16% 56% 26% 3,1 1% 41% 41% 16% 2,7

Concrete uitvoering

actiesleerling-,leraar-,schoolniveau

11% 59% 30% 3,2 15% 67% 18% 3,0

aanwendingGOK-lestijden

6% 75% 20% 3,1 19% 41% 40% 3,2

interne/externeonder-steuning

10% 57% 33% 3,2 14% 53% 33% 3,2

Page 58: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

57

DEEL II: GOk II

bao (n=297) so (n=85)

1 2 3 4 gem. 1 2 3 4 gem.

Zelfevaluatie

gegevens 14% 59% 27% 3,1 1% 26% 60% 13% 2,8

analyse 1% 19% 60% 21% 3,0 2% 29% 42% 26% 2,9

verbetering/bijsturing 1% 29% 48% 21% 2,9 4% 33% 51% 13% 2,7

betrokkenheid 5% 65% 30% 3,2 1% 27% 59% 13% 2,8

Bereiken van de doelstellingen

effectschoolniveau 22% 70% 7% 2,8 26% 67% 7% 2,8

effectlerarenniveau 23% 76% 1% 2,8 44% 54% 2% 2,6

effectleerlingenniveau 17% 79% 3% 2,9 29% 69% 1% 2,7

Gem .totaalscore 1% 14% 62% 23% 3,1 1% 23% 55% 21% 3,0

Gem .bereikendoelstellingen 2,8 2,7

Vergelijking resultaat GOk I

Gem .totaalscore 2,5 2,1

Gem .bereikendoelstellingen 1,9 1,9

InbeideniveausisbijdegecontroleerdeGOKII,2-scholeneenduidelijkeverbeteringmerkbaarindegemid-delde totaalscore en inde effecten .De adviezen tijdensde eersteGOK-controle hebben scholen aangezettotmeerbeleidsmatigdenkenenwerken .Hoespecifiekerdeomschrijvingvandewerkpuntenbijdeeerstecontrole,hoegroterdeeffectenbijdetweedecontrole .Dittoontaandatregelmatigecontroleseffecthebben .HetisookbelangrijkdatdeGOK-werkinginsommigescholenaanzettothetintroducerenvanandereonder-wijsvernieuwingenmethetoogopkwaliteitsverbetering .

TochmaaktverdereanalysevandescoresvandeGOKII,2-scholenduidelijkdatdezelfevaluatieendeeffect-metingblijvendewerkpuntenzijn .HetbewijstdatongeveereenvierdevandeGOK-scholeninhetbasisonder-wijseneenderdeinhetsecundaironderwijs,binnenhunbeleidsvoerendvermogen,nogteweinigeencultuurvanzelfevaluatieontwikkelen .Daardoorblijvendegewensteeffectenzwak .

2.6 analyse van relevante vaststellingen

2.6.1 Excellente scholen

situationele factorenbao so

tot. (n=473) exc. (n=161) tot. (n=147) exc. (n=43)

groeiendetaalheterogeniteit 19% 14% 18% 21%

GON-leerlingen 8% 9% 8% 19%

coördinatorenwissel(s) 38% 29% 22% 16%

inbrengvanurenuitlestijdenpakketvoorGOK-werking

25% 30% 22% 21%

sterkeverjongingvanhetlerarenkorps 14% 15% 26% 37%

onstabielpersoneelsbestand 20% 12% 13% 16%

Page 59: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

58

DEEL II: GOk II

Vaststellingen

bao so

exc. (n=161) tot. (n=473) exc. (n=43) tot. (n=147)

1+2 3+4 1+2 3+4 1+2 3+4 1+2 3+4

keuze van de doelstellingen

inhoudenbereik 1% 99% 9% 91% 2% 98% 11% 89%

verbandmetBSA 100% 9% 91% 2% 98% 13% 87%

betrokkenheid 2% 98% 18% 82% 5% 95% 44% 56%

Concrete uitvoering

actiesleerling-,leraar-,schoolniveau

1% 99% 10% 90% 5% 95% 20% 80%

aanwendingGOK-lestijden 100% 6% 94% 100% 20% 80%

interne/externeondersteuning 100% 9% 91% 2% 98% 18% 82%

Zelfevaluatie

gegevens 100% 14% 86% 2% 98% 29% 71%

analyse 100% 20% 80% 2% 98% 29% 71%

verbetering/bijsturing 100% 27% 73% 100% 39% 61%

betrokkenheid 100% 6% 94% 2% 98% 34% 66%

Bereiken van de doelstellingen

effectschoolniveau 1% 99% 22% 78% 100% 30% 70%

effectlerarenniveau 2% 98% 26% 74% 7% 93% 51% 49%

effectleerlingenniveau 2% 98% 19% 81% 16% 84% 33% 67%

Gem .totaalscore 1% 99% 14% 86% 3% 97% 26% 74%

Onderexcellentescholenverstaanwescholendiegemiddeldmeerdan3,3scorenopdevierpuntenschaal .

BijscholenmeteenexcellenteGOK-werkingspeleninbeideniveausanderesituationelefactoreneenbepa-lenderol .Slechtsbijéénfactorisdebeeldvormingidentiek:hetgeringereaantalcoördinatorenwisselszorgtvoormeercontinuïteitinhetzorgbeleid .

ScholenmeteenexcellenteGOK-werkinginhetbasisonderwijskrijgenmindertemakenmettaalheterogeni-teit,investerenmeerorganiekelestijdenindiewerkingenhebbeneenstabielerlerarenkorps .ZeformulerenvoorhunGOK-werkingdoelenopmaatdienauwaansluitenbijhunbeginsituatiebepaling .Zevertalendezedoeleninconcreteactiesophetniveauvandeschool,deleraarendeleerling .

In het secundair onderwijs hebben scholenmet een excellenteGOK-werking opvallendmeer allochtonen,meerGON-leerlingeneneenopvallendjonglerarenkorps .Zeformulerendoelendierekeninghoudenmetdekenmerkenvanhunschoolpopulatie .Zewerkeneenschoolspecifiekevisieuitmetrealiseerbaredoelenopdedrieniveaus .Vooralhetvertalenvandedoeleninconcreteactiesisheelsterk .

InbeideniveaushebbenscholenmeteenexcellenteGOK-werkingeenzelfevaluatiediegrondigergebeurtdanindeanderescholen .Diezelfevaluatieleidttotborgenvanwatgoedisentotdoelgerichtbijsturenwaarhetnodigis .DitresulteertineenbrederdraagvlakvoordeGOK-werking .Deeffectenopschoolniveauzijngroter .Datishetgevolgvaneensterkbeleidsvoerendenzelfevaluerendvermogenvandezescholen .

Page 60: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

59

DEEL II: GOk II

2.6.2 Gedelibereerde scholen

situationele factorenbao so

tot. (n=473) delib. (n=30) tot. (n=147) delib. (n=28)

groeiendetaalheterogeniteit 19% 33% 18% 14%

grotegroepNederlandsonkundigen 8% 7% 8% 25%

inbrengvanurenuitlestijdenpakketvoorGOK-werking

25% 13% 22% 14%

sterkeverjongingvanhetlerarenkorps 14% 3% 26% 25%

onstabielpersoneelsbestand 20% 27% 13% 21%

De gedelibereerde scholen vormen het spiegelbeeld van de excellente scholen . Coördinatorenwissels en– vooral in het basisonderwijs – directiewissels hebben een invloed op het beleidsvoerend vermogen .Deproblemen op beleidsniveau worden nog versterkt door een onstabiel personeelsbestand . Daardoor is debetrokkenheidendedraagkrachtvandezescholenzeerbeperkt .HetisevidentdatditeeninvloedheeftopallefasenvandeGOK-werking .

Devoornaamsteknelpuntenindezescholenzijn:denagestreefdedoelendiebeperktenweinigoperationeelzijn,deactiesdieonevenwichtigafgestemdzijnopdedrieniveaus,deeffectiviteitvandezelfevaluatieendeeffectendietebeperktofonvoldoendezijn .

2.6.3 Grootstedelijke problematiek

situationele factorenbao so

tot. (n=473)

Brussel (n=35)

antw. (n=79)

tot. (n=147)

Brussel (n=22)

antw. (n=13)

onstabieleleerlingenpopulaties:neven-instromersenuitstromers

8% 3% 18% 12% 18% 8%

zeerveelnationaliteiten 8% 14% 28% 4% 9%

groeiendetaalheterogeniteit 19% 31% 27% 18% 32% 85%

grotegroepNederlandsonkundigen 11% 60% 16% 12% 36% 8%

grotegroepFranstaligen 6% 26% 7% 14%

achtergesteldeomgeving 7% 23% 15% 12% 5% 8%

directiewissel(s) 27% 23% 27% 29% 32% 38%

coördinatorenwissel(s) 38% 63% 20% 22% 27% 8%

onstabielpersoneelsbestand 20% 34% 23% 13% 36% 38%

Afgezienvandeinstroomvaneengrootaantaldoelgroepleerlingen,zijneropvallendesituationeleverschillentussendeBrusselseenAntwerpsebasisscholen .

DeBrusselseschoolpopulatieinhetbasisonderwijstelteengrotegroepNederlandsonkundigenenFranstali-gen .Dezepopulatievertoonteengroeiendetaalheterogeniteitenkomtvooréénvierdeuiteenachtergesteldeomgeving .DeBrusselsebasisscholenlijdenergondereensterkecoördinatorenwisselingdienietminderdan63%bedraagt .Hetpersoneelsbestandismet34%ookvrijonstabiel .HetprofielvandeAntwerpsebasisscho-lenvertoontmeerovereenkomstenmetdeanderegecontroleerdeGOK-scholen .Tochzijnbepaaldesituati-onelefactorenergspecifiek .Antwerpsebasisscholenhebbeneenminderstabieleleerlingenpopulatie,tellenzeerveelnationaliteiteninhunrangenengevenblijkvaneengroeiendetaalheterogeniteit .

DesituationeleverschillentussendesecundairescholenvanBrusselenAntwerpenzijnminderexpliciet .Eengroeiendetaalheterogeniteiteneenonstabielpersoneelsbestandzijnkenmerkendvoordesecundairescholeninbeidegrootsteden .InBrusselwordendezescholenbevolktdooreengrotegroepNederlandsonkundigeneninAntwerpenzijnerveeldirectiewissels .

Page 61: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

60

DEEL II: GOk II

Zowelinhetbasis-alsinhetsecundaironderwijskiezendescholeninbeidegrootstedenvooralvoordezelfdethema’s . Gezien hun leerlingeninstroom zijn hun keuzes voor taalvaardigheid, preventie en remediëringverantwoord .DekeuzevoortaalvaardigheidligtbeduidendhogerdanhetgemiddeldeinallegecontroleerdeGOK-scholen .Voorpreventieenremediëringisdatongeveervergelijkbaar .

DescoresindeAntwerpsebasisscholensporenmetdegemiddeldealgemenescores .Deeffectenopschool-niveauliggenietslager,maaroplerarenniveauliggendiezelfshogerdanhetgemiddelde .

BasisscholenBrussel (n=35) antw. (n=79) Totaal (n=473)

1+2 3+4 1+2 3+4 1+2 3+4

Beginsituatieanalyse

bereik 17% 83% 14% 86% 10% 90%

keuze van de doelstellingen

inhoudenbereik 9% 91% 14% 86% 9% 91%

verbandmetBSA 9% 91% 11% 89% 9% 91%

betrokkenheid 23% 77% 16% 84% 18% 82%

Concrete uitvoering

actiesleerling-,leraar-,schoolniveau 26% 74% 10% 90% 10% 90%

aanwendingGOK-lestijden 9% 91% 8% 92% 6% 94%

interne/externeondersteuning 11% 89% 9% 91% 9% 91%

Zelfevaluatie

gegevens 6% 94% 19% 81% 14% 86%

analyse 14% 86% 22% 78% 20% 80%

verbetering/bijsturing 43% 57% 30% 70% 27% 73%

betrokkenheid 11% 89% 3% 97% 6% 94%

Bereiken van de doelstellingen

effectschoolniveau 23% 77% 30% 70% 22% 78%

effectlerarenniveau 57% 43% 19% 81% 26% 74%

effectleerlingenniveau 31% 69% 23% 77% 19% 81%

IndeBrusselsebasisscholeniserbijbepaaldeindicatorenindeverschillendefaseneenopvallendeuitval .Debetrokkenheidbijdekeuzevandedoelstellingenscoortlagerdanhetgemiddelde .Datiseveneenshetgevalbijdeconcreteuitvoeringvandeactiesopdedrieniveausendebijsturingbijdezelfevaluatie .Vooraldeuitvalbijdeeffectenopleraren-enleerlingenniveauisopmerkelijk .

secundaire scholenBrussel (n=22) antw. (n=13) Totaal (n=147)

1+2 3+4 1+2 3+4 1+2 3+4

Beginsituatieanalyse

bereik 14% 86% 31% 69% 18% 82%

betrokkenheid 9% 91% 15% 85% 10% 90%

keuze van de doelstellingen

inhoudenbereik 23% 77% 100% 11% 89%

verbandmetBSA 14% 86% 8% 92% 13% 87%

betrokkenheid 50% 50% 31% 69% 44% 56%

Page 62: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

61

DEEL II: GOk II

secundaire scholenBrussel (n=22) antw. (n=13) Totaal (n=147)

1+2 3+4 1+2 3+4 1+2 3+4

Concrete uitvoering

actiesleerling-,leraar-,schoolniveau 14% 86% 8% 92% 20% 80%

aanwendingGOK-lestijden 9% 91% 15% 85% 20% 80%

interne/externeondersteuning 32% 68% 8% 92% 18% 82%

Zelfevaluatie

gegevens 36% 64% 15% 85% 29% 71%

analyse 32% 68% 15% 85% 29% 71%

verbetering/bijsturing 32% 68% 31% 69% 39% 61%

betrokkenheid 50% 50% 31% 69% 34% 66%

Bereiken van de doelstellingen

effectschoolniveau 23% 77% 15% 85% 30% 70%

effectlerarenniveau 45% 55% 23% 77% 51% 49%

effectleerlingenniveau 32% 68% 15% 85% 33% 67%

DeBrusselsesecundairescholenscoren,afgezienvandebeginsituatieanalyseendeaanwendingvandeGOK-lestijden,overdegehelelijnzwakkerdandeAntwerpsescholen .OpmerkelijkisdelagebetrokkenheidvandeBrusselsescholenbijdekeuzevandedoelstellingenendezelfevaluatieinvergelijkingmetAntwerpen .Hetverklaartwellichthunlagescorebijdeeffectenoplerarenniveau .Ookdeinterne/externeondersteuningscoortinBrusselbeduidendlagerdaninAntwerpenenhetalgemeengemiddelde .DitiszeeropvallendomdatBrus-selsescholenvanbijkomendeondersteuningsinitiatievenkunnengenieten .

2.6.4 Verschillen tussen de netten

situationele factoren

basisonderwijs secundair onderwijs

TotaalOfficieel

onderwijs

Gemeen-schaps-

onderwijs

Vrij onder-wijs

TotaalGemeen-schaps-

onderwijs

Vrijonderwijs

meerdan30%allochtonen 19% 28% 29% 13% 15% 31% 10%

grootaantalllnmetleerach-terstand

11% 9% 27% 8% 27% 39% 23%

onstabielellnpopulaties:neveninstromersenuitstro-mers

8% 5% 17% 6% 12% 15% 10%

zeerveelnationaliteiten 8% 13% 6% 6% 4% 9% 4%

grotegroepNederlandson-kundigen

11% 15% 16% 8% 12% 26% 5%

achtergesteldeomgeving 7% 12% 10% 5% 12% 19% 11%

directiewissel(s) 27% 26% 35% 26% 29% 50% 26%

coördinatorenwissel(s) 38% 44% 43% 34% 22% 26% 20%

inbrengvanurenuitlestijden-pakketvoorGOK-werking

25% 16% 14% 30% 22% 24% 28%

sterkeverjongingvanhetlera-renkorps

14% 16% 21% 11% 26% 28% 30%

onstabielpersoneelsbestand 20% 18% 30% 18% 13% 19% 10%

GOK-samenwerkingbinnendescholengemeenschap

18% 23% 8% 18% 16% 19% 16%

Page 63: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

62

DEEL II: GOk II

Er zijn duidelijke verschillen in de situationele factoren van de gecontroleerdeGOK-scholen . In het basis-onderwijs trekkenhetgemeenschaps-enhetofficieelonderwijsdemeestedoelgroepleerlingenaan . Inhetsecundaironderwijsisdathetgemeenschapsonderwijs .

Wathaarleerlingenpopulatiebetreft,heefthetgemeenschapsonderwijsdemoeilijksteinstroom .Zowelinhetbasis-alsinhetsecundaironderwijswordtditnetgeconfronteerdmetdemeesteleerlingenmetleerachter-stand . Inhaarbasisscholen iserookeenonstabiele leerlingenpopulatie .Zowelhetgemeenschaps-alshetofficieelonderwijswordenbevolktdooreengrotegroepNederlandsonkundigen .

Op het gebied van het personeelsbestand zijn de verschillen even opvallend . De directiewissels in hetgemeenschapsonderwijs liggen erg hoog . Eén derde van de gecontroleerdeGOK-scholen van dit net kenteendirectiewissel .Dezelfde tendens ismerkbaar bij de coördinatorenwissels inhet basisonderwijs . Inhetgemeenschaps- enhetofficieelonderwijs isdat inmeerdan40%hetgeval .De sterke verjonging vanhetlerarenkorpstekentzichinhetbasisonderwijsvooralafinhetgemeenschapsonderwijs,datverdergekenmerktwordtdooreenonstabielpersoneelsbestand .Inhetsecundaironderwijsisdieverjongingvanhetlerarenkorpsalgemeeninallenetten .

InallenettenisereeninbrengvanorganiekelestijdenindeGOK-werking .Datgebeurthetmeestinscholenvanhetgesubsidieerdvrijonderwijs .

InhetbasisonderwijsgroeitdeGOK-samenwerkingbinnendescholengemeenschaphetsterkstindescholenvanhetofficieelonderwijs,hetminstinhetgemeenschapsonderwijs .Ditisopvallendomdatinhetgemeen-schapsonderwijsdebasisscholenvaneenscholengemeenschapmeestalbehorentotdezelfdescholengroep .

DegroteverschillenvoordesituationelefactorenleidenniettotsignificanteverschillenvoordeGOK-resulta-ten .Zowelinhetbasisonderwijsalsinhetsecundaironderwijsliggendescoresvrijwelgelijk .Naargelangdeindicatorligtiederopzijnbeurtniptvooropdeandere .

2.7 Effectmeting

2.7.1 problemen met de dataverzameling

Zoalshierbovenalaangehaaldzijndefinitieveuitsprakennietmogelijkdoordeverschillendeselectiecriteriavoordeeersteendetweedecontrole .Ditverschilmaakteendoorgedrevenvergelijkingvanhetverzameldecijfermateriaalmoeilijk .Degrootstegroepscholenwerdvoordetweedecontrolegeselecteerdopbasisvandescorevoorhetbereikenvandedoelentijdensdeeerstecontrole .EenkleineregroepscholenwerktevoorheteersteenGOK-beleiduit .Geenvandebeidegroepengeselecteerdescholenkunnenwevergelijkenmetdescholenuitdeeerstecontrole,omdathetaantalendeaardvandescholenonderlingverschilt .Metdenodigereservegebruikenwedezecijfergegevensdanookalsreferentiekader .

2.7.2 Markante vaststellingen

Totaalbasisscholen(n=473)

Bereiken van de doelstellingen

1 2 3 4 Gem.

effectopschoolniveau 0,4% 21% 71% 7% 2,8

effectoplerarenniveau 0,4% 26% 73% 1% 2,7

effectopleerlingenniveau 0,2% 19% 78% 3% 2,8

Gem .totaalscore 0,4% 22% 74% 3% 2,8

GOk II, 1-basis-scholen(n=176)

Bereiken van de doelstellingen

1 2 3 4 Gem.

effectopschoolniveau 1% 20% 73% 7% 2,9

effectoplerarenniveau 1% 31% 68% 1% 2,7

effectopleerlingenniveau 22% 76% 2% 2,8

Gem .totaalscore 0,4% 24% 72% 3% 2,8

Page 64: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

63

DEEL II: GOk II

GOk II, 2-basisscholen(n=297)

Bereiken van de doelstellingen 1 2 3 4 Gem.

effectopschoolniveau 0,3% 22% 70% 7% 2,8

effectoplerarenniveau 0,3% 23% 76% 1% 2,8

effectopleerlingenniveau 0,3% 17% 79% 3% 2,9

Gem .totaalscore 0,3% 21% 75% 4% 2,8

Vergelijking resultaat GOk I 1,9

Totaal secundaire scholen(n=147)

Bereiken van de doelstellingen 1 2 3 4 Gem.

effectopschoolniveau 3% 27% 65% 5% 2,7

effectoplerarenniveau 1% 50% 48% 1% 2,5

effectopleerlingenniveau 33% 64% 3% 2,7

Gem .totaalscore 1% 37% 59% 3% 2,6

GOk II, 1-secundaire scholen(n=62)

Bereiken van de doelstellingen 1 2 3 4 Gem.

effectopschoolniveau 6% 29% 61% 3% 2,6

effectoplerarenniveau 3% 58% 39% 2,4

effectopleerlingenniveau 37% 56% 6% 2,7

Gem .totaalscore 3% 41% 52% 3% 2,6

GOk II, 2-secundaire scholen(n=85)

Bereiken van de doelstellingen 1 2 3 4 Gem.

effectopschoolniveau 26% 67% 7% 2,8

effectoplerarenniveau 44% 54% 2% 2,6

effectopleerlingenniveau 29% 69% 1% 2,7

Gem .totaalscore 33% 64% 4% 2,7

Vergelijking resultaat GOk I 1,9

scholen zijn er in deze tweede cyclus beter in geslaagd de GOk-doelen te realiseren

Invergelijkingmetdeeerstecontrolebereikendescholenmeerdoelstellingenzowelinhetbasis-alsinhetsecundaironderwijs .Debasisscholenhebbendedoelstellingenduidelijkbetervertaaldinactiesdandescho-leninhetsecundaironderwijs .Vanuithetperspectiefvankwaliteitszorgwordtaaneenzorgbeleidgewerktenprobeertmenzichttekrijgenopdeeffectendaarvan .Ditisneteenprobleeminhetsecundaironderwijs .Decentralevraagofgelijkeonderwijskansenwerdengecreëerd,krijgtzeldeneenbevredigendantwoord .Scholenhebbenhetmoeilijktemeteninhoeverredeongelijkheidvankansenverminderdofverdwenenis .

Ervaren scholen hebben op systematische wijze de vernieuwing verder uitgebouwd en hogere niveaus gescoord

Hetaantalscholendateenvoldoendehoogniveaubehaaldeophetbereikenvaneffectenopdedrieniveaus(school-,leraren-enleerlingenniveau)enduseensterkGOK-beleidheeftgevoerd,ligtbeduidend(15%)hogerinhetbasisonderwijsdaninhetsecundaironderwijs .

Opmerkelijk inhet basisonderwijs is datdeGOK II, 1-scholenbijna evengoedgepresteerdhebbenalsdeGOKII,2-scholen .

Inhetsecundaironderwijszijnderesultatenmindergoed .Ietsmeerdandehelftvandestartersen64%vandeervarenscholenheefteenvoldoendeaantaldoelstellingengerealiseerd .Bijzonderinhetsecundaironder-wijsstrandenheelwatstarters(41%)–maarookeenderdevandegeoefendescholen–gemiddeldopeenscorevan2opdedrieniveaus .Dezescholenhebbenduseenbeperktaantaldoelengerealiseerd .Tweederdevandestartersondervindtdegrootstemoeilijkhedeninhetbereikenvaneffectenoplerarenniveau,maarookopschool-(29%)enleerlingenniveau(37%)werdenonvoldoendeeffectenzichtbaargemaakt .Bijnadehelft

Page 65: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

64

DEEL II: GOk II

vandeGOKII,2-scholenheeftmoeitemethetbereikenvaneffectenophetlerarenniveau .Eenvierdevandezescholenbehaaltophetschool-enleerlingenniveaueenbeperktaantalresultaten .

De duidelijke effecten van het GOk-beleid zijn het gevolg van een sterk beleidsvoerend en zelfevaluerend vermogen van de school

DeoverwegendsterkewerkingvanhetGOK-beleid indebasisscholenkunnenwedeelsverklarendooreenintensieveenlangdurigeervaringmetdeprojecten‘Zorgverbreding’en‘Onderwijsvoorrangbeleid’ .Demeestebasisscholenhebbenvooraldelaatstejarenhunbeleidsvoerendvermogenversterktenhunzorgbeleidmeersystematischaangepakt .Hetzorgverbredenddenkenenhandelenisergeïntegreerd .MetdezorgcoördinatoralsbrugfiguurdoendeGOK-lestijdenbovendienhetoverleginhetschoolteamgroeien .Vooralopleerlingen-niveauzijnderesultatenexcellent .Erzijnnoggroeikansenopschool-enlerarenniveauin20tot30%vandescholenwaardedoelstellingentevaaggeformuleerdzijn .

HetlerarenteamindebasisscholenengageertzichomhetGOK-beleidgezamenlijkterealiseren,andersdaninhetsecundaironderwijs,waardeeffectiviteitvandegeplandeactiessterkafhankelijkisvandeindividueledeskundigheidvandebetrokkenteamleden .Heelwatsecundairescholenzijnonervarenophetgebiedvaneffectmetingofonderkennenhetbelangervan .Hetuitblijvenvaneffectenwordtvaakveroorzaaktdooreengebrekaaneendoelgerichtnascholingsbeleid,aaneendynamischezelfevaluatie,aaneenobjectievenulme-ting .Kortom,erisindatgevaleengebrekaaneenondersteunendschoolbeleiddatdegekozenthema’shelptintegreren .

DatdebereikteeffectenonlosmakelijkverbondenzijnmetdegeformuleerdedoelstellingenbijdestartvanelkeGOK-cyclus isnietvoorallescholenevident .WanneerdoelstellingennietvoldoendeSMARTgeformu-leerdwerdenenomgezet inhaalbareacties, ishetonmogelijkomdeeffecten teherkennen,ze inkaart tebrengen,hetleerprocesteevaluereneneventueelbijtesturen .Denodigeprofessionaliteitennascholingont-brekenvaakomconcretedoelstellingenteformuleren,dieduidelijkdeeffectenblootleggenenopvolgen .Omalledeelnemersblijvendtemotiverenishetbelangrijkhetwat,doorwie,hoe,wanneer,waarenhoelangteexpliciteren .Voorwatnietgerealiseerdis,formuleertmenzeldenverklaringenofaangepastedoelstelling(en)omeenvolgendestapinhetprocestezetten .

De betrokkenheid van het schoolteam is bepalend voor een succesvolle GOk-werking

Wanneerdebetrokkenheidvanlerarenenleerlingenbijschool-enleerlinggebondenactieswordtgeoptimali-seerd,ishetgesorteerdeeffectnavenant .Scholenmetvoldoendebeleidsvoerendenzelfevaluerendvermogenbetrekkenhunlerarenenookhunleerlingenvanbijdestartvanhetprocesbijdekeuzevandedoelstellingen,hetuitvoerenvandeactiesenhetmetenvande resultaten .DoordeGOK-werkingeenbreeddraagvlak tegeven,slagenzijervaakinomdebehaalderesultatenstructureel indeschoolwerkingteverankerenendekwaliteitvanhunonderwijsteverhogen .

HetGOK-beleid iseen langetermijnprocesdatdestrategischebeleidsontwikkeling indescholenraakt .Hetbetekentimmersvernieuwingeninvoerenindeschoolvisie .Dedirectie,hetmiddenkader29endelerarenzijndeonderwijsactorendiehiervooralbijbetrokkenzijn .Desamenhangtussendezespelersbepaaltdekansenopsucces .Indienhetleiderschapvandedirecteurwegvalt(bijdirectiewissels)ontbreektdecohesie .Enkeleopvallendeverschillentussenbasis-ensecundaironderwijskunnenweverklarenvanuiteencomplexereorga-nisatorischebeheersbaarheid,onderandereeenonstabielpersoneelsbestand,destructureleondersteuninguithetlestijdenpakket,eenopvallendjongkorps,despreidingvandedoelgroepleerlingen,hetaantalleerlingenmetleerachterstandendecoördinatorenwissels .Datvooraldeeffectenvanheteigenbeleidoplerarenniveau(49%voldoendetotzeergoed)zwakzijn,toontaandatlerarenblijkbaarnogsteedsophunautonomiebinnendeklasmurenstaanenleraargerichtedoelengeformuleerdopschoolniveauwantrouwenofomzeilen .Lerarenzijndaarnaastookonvoldoendebetrokkenbijdestartvanhetproces .Directiesofcoördinatorenschuivendoelstellingennaarvorendieonvoldoendedoorhetkorpswordengedragen .Tochontwikkeltdehelftvandescholenzichpositiefinhetuitvoerenvanactiesenhetbehalenvanresultatenmeteenblijvend,structureel

29 Hetmiddenkadervaneensecundaireschoolfungeertvaakalsbuffertussendeschoolleiderendeleraren .

Page 66: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

65

DEEL II: GOk II

enintegraalkarakter,waardoordekwaliteitvanhunonderwijstoeneemtenhetonderwijsproceswordtver-nieuwd .DeGOK-werkingverhoogtopdiemanierindemeestescholengelijkekansenvooralleleerlingen .

Maarookinhetbasisonderwijsishetnietzoevidentomlerarenbijdeeffectentebetrekken .HoewelGOKII,1-scholen beter scoren op schoolniveaudande ervaren scholen, is dat een stukminder op lerarenniveau .BlijkbaarheeftdevorigeGOK-controleonvoldoendevoorbeeldenvangoedepraktijkopgeleverddiealsinspi-ratiebronkondendienen .

Overdehele lijn isernoodaaneenbeterbeleidsvoerendenzelfevaluerendvermogenvanscholen .AlleendanlukthetomdecultuurvandeindividueleleraarintepasseninvernieuwendeinitiatievenzoalsGOK,ommotiverende initiatievensuccesvol in tevoerenovermeerdereschooljarenenomze teevaluerenenbij testureninhetbelangvandeleerling .

2.7.3 Hoe beoordelen inspecteurs effecten?

Enkel een geïntegreerde en procesgerichte aanpak genereert effecten op de drie niveaus

Deeffectmetingindescholenblijftzwak,hoeweldescholenietsbeterscoordendanbijdeeerstecontrole .Deonderwijsinspectieheeftalvastnietdeindrukdatdeaandachtvoordeeffectmetingistoegenomen .Vooralinhetsecundaironderwijszijnweinigstappengezetinderichtingvaneenvisieopeffectmeting .Descholenmeteensuccesvolleeffectmetingbijdeeerstecontrolehebbenonvoldoendetotvoorbeeldgestrekt .HetsuccesvolwerkenmetSMART-geformuleerdedoelstellingenopdedrieniveausomderesultatentransparant,zinvolenzichtbaartemaken,heeftzichonvoldoendedoorgezetnaaranderescholen .Hetbelangvandeeffectmetingwordtnogsteedsonvoldoendeerkend .Daarwaardeeffectennietzijnnategaan, isdeautonomievandeverantwoordelijken te groot of de beleidskracht te klein . Hieruit kunnen we besluiten dat de zelfevaluatieonvoldoendeconcreetenresultaatsgerichtwordtuitgevoerd .Zewordtblijkbaar,ookdoordeschool,nogtevaakalsverplichtingaangevoeld,als‘planlast’ennietalseennoodzakelijkefaseomeengoedzorgbeleiduittebouwen .

De GOk-werking stimuleert het teamgebonden en doelgericht werken en het streven naar onderwijskwaliteits-verbetering via vernieuwingsprocessen

Inhetbasisonderwijswordenlerarensterkbetrokkenbijdeevaluatievanhetproces .Zijkunnenactiesindetijdplaatsenensturengeregeldbij .HiermerkenenkeleinspecteursopdattalrijkeactiesendoelstellingenvandeGOK-scholenveelgemeenhebbenmetderegulierezorgbreedteenzorgverbredingenzichonvoldoendeonderscheidenvandescholendiegeenGOK-ondersteuninggenieten .Demeestescholenslagener inomeenduidelijkverbandteleggenmetdebeginsituatieanalyse,degekozendoelstellingenendeactiesenheb-bengeleerdommettussentijdseevaluatiesdewerkingbijtesturenoftewaarborgen .Ondanksdegeleverdeinspanningenberustdezelfevaluatieeerderopdeperceptievandeteamledendanopobjectievegegevens .Anderzijdsishetbewonderenswaardigtezienhoesommigepersoneelsledeninscholenmeteenhogecon-centratiegraadzichdagindaguitblijveninzettenomallekinderengelijkekansentegeven .

De pijnpunten uit de eerste GOk-controle blijven bestaan

Hetzijndezelfde redenenuitdeeerstecontrolediehetuitblijvenvaneffectenopdeverschillendeniveausverklaren:

hetgebrekaaneennascholingsbeleidomdecompetentievandelerarenteversterken•hetformulerenvanonvoldoendeconcreteenmeetbaredoelstellingen,waardoordeeffectmetinghapert•hetinvullenvandedoelstellingenmetweinigaandachtvoorhetveeleergeringeengagementvanleraren•ofdelagebetrokkenheidvandeleerlingenbijdeleerlinggebondenactieshetnietvertrouwdzijnmetdevertaalslagvandoelstellingeninacties•hetonvoldoendewakenoverdegeleidelijkeinpassingvandeGOK-werkingindereguliereschoolwerking .•

DeverwachteondersteunenderolvandescholengemeenschapbijderealisatievanhetGOK-actieplanblijktmeeruitzonderingdanregel,zekerinhetsecundaironderwijs .OokdebijsturingenvanhetGOK-beleiddieleidennaareendoelbewustereafstemmingvanhetonderwijsleeraanbodopmaatvanelkeleerling,zijneerder

Page 67: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

66

DEEL II: GOk II

zeldzaam .Sindskortkunneneenaantalscholenalsvoorbeeldenvangoedepraktijkwordenaangehaaldvoordesamenwerkinginhetruimerekadervande‘bredeschool’30 .

2.7.4 Hoe meten scholen effecten?

scholen die met het team vanuit een kritische analyse het ontwikkelingsproces analyseren, groeien sterk

Deaanpakvanhetbeleid,hetbeleidsvoerendenzelfevaluerendvermogenzijncruciaalomteslagen .

Bijdeanalysevanderesultateninhetbasisonderwijsvielopdatstartendescholenbeterscoordenvooreffec-tenopschoolniveaudanscholendievoordeelkondenhalenuiteenvroegereGOK-controleofuitandereerva-ringenmetondermeer‘Zorgverbreding’of‘Onderwijsvoorrangbeleid’ .Eenverklaringkangevondenwordenindefocusvandezevroegereprojectenopmeerformeleaspecten(documenten,visieteksten),daarwaarhethuidigegelijkekansenonderwijsveelmeerdeaspectenvanbetrokkenheidnastreeft .Ookhetverschillendeuit-gangspuntbijdeselectievanbeidegroepenscholenspeeltmee .DeGOKII,1-scholenhaddenvoorheteerstGOK-lesurengekregen .DeGOKII,2-scholenhaddenindeeersteGOK-cycluszwakgescoordophetbereikenvandevooropgesteldedoelstellingen .

Dateenbehoorlijkaantalscholeneringeslaagdiseencoherentevisieteontwikkelenomdegelijkeonderwijs-kansenzichtbaarteverhogen,bewijstdatdelatniettehoogwordtgelegd .Inhetbasisonderwijszijnerenkelepraktijkvoorbeeldendiedezepositieveevolutiebevestigen:

naargelang hun draagkracht introduceren vele scholenwerk- en groeperingsvormen die eerstelijnszorg•garandereneriseencultuurontstaanomdeproblemenvanleerlingenmetzorgnodentedetecterenendezeperiodiek•enopgestructureerdewijzetebespreken .Ditbevordertuiteraarddekwaliteitvanhetgelijkekansenonder-wijs .Tochzijnernogexplicietewerkpuntendietotbetereeffectenbijdezekinderenkunnenleiden .Diesituerenzichvooral inhetstellenvandeconcretehulpvraagenhetuitwerkenvaneenpassend leertra-ject .

Inhetsecundaironderwijsscoordenscholenzonderervaringzwakkerdanscholenmetervaring .Deeffectenop leraren- en leerlingenniveau scoorden het zwakst .Dit kunnenwe verklaren door de vaststelling dat debetrokkenheidvandepersoneelsledenbijdekeuzevandedoelstellingenhapertenerteweinigvoorstellentotverbeteringopbasisvanzelfevaluatieindeloopvanhetproceswordendoorgevoerd .Volgendevoorbeeldenvangoedepraktijkbewijzendatscholendeknowhowinhuishebbenomeffectenzichtbaartemakendoortemeten,teanalyserenenteintegrerenindeschoolwerking:

eenschoolbeslistomdeGOK-urentebestedenaanhuiswerkbegeleidingindeeerstegraad .Opheteinde•vanhettrimesterwordtdeleerlingevaluatienaastderesultatenvaneenkorte,efficiëntebevraginggelegdvanenkelebetrokkenlerarenvandebasisvorming,vandeoudersendelesgevershuiswerkbegeleidingomgezamenlijk toteenobjectievebeoordelingvande investeringtekomen .Ditoverlegwordtgetoetstaande vooropgesteldedoelstellingen ende verdere evolutie vandehuiswerkbegeleiding voorhet volgendeschooljaarwordtafgesproken .Overderesultatenvanditproceswordtkortmaarduidelijkgecommuni-ceerdmethetvolledigelerarenteam .door een verhoogde instroomvan taalzwakke leerlingen ishet aantal leerlingen in 1Ageattesteerdmet•een B-attest (nulmeting) verhoogd . De school beslist ommet GOK-lesuren de taalvaardigheid van deinstromersteversterken .Allelerarenwordenbetrokkenbijdeinvullingvandeextra-lesurenomdenoodtelenigenvandebetrokkenleerlingen .Opheteindevanhetschooljaarwordtheteffectgemetendoordeevaluatieendeattesteringtevergelijkenmetdenulmeting .

30 Het SteunpuntDiversiteit& Leren reikt zesmogelijke bouwstenen aan voor de vormgeving van het didactisch handelen bij hetomgaanmetdiversiteit:veelzijdige,gevarieerdeaanpak,breedobserveren,samenwerkendleren,heterogenegroepsvorming,verbre-denvandeleeromgevingenbreedevalueren .

Page 68: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

67

DEEL II: GOk II

Conclusies3.

HetheeftgeenzinomdeglobaleresultatenvandezetweedeGOK-controletevergelijkenmetdievandeeer-steGOK-controle .Daarvoorverschillenbeidegecontroleerdedoelgroepenteveelvanelkaar .

HetzwaartepuntvandeGOK-werkingindegecontroleerdescholenligtbijtaalvaardigheidsonderwijsenbijpreventieenremediëringvansocio-emotionele,studie-engedragsproblemen .Eenruimemeerderheidvandescholenverkiestomzelfthema’suittewerken .Zijlatendeuitgewerkteclustersvandeoverheidlinksliggen .

Bijnaallegecontroleerdescholenkregeneengunstigebeoordeling,maar12%vandebasis-en19%vandesecundairescholenhaddeneendeliberatienodig .DeGOKII,1-scholendedenhetgoedendegeselecteerdeGOKII,2-scholenkondeneenduidelijkbeterresultaatvoorleggeninvergelijkingmethuneerstecyclus .Opde vierpuntenschaal realiseerdenze eengroeimargedienaargelanghetniveauenhetonderdeel (totaalofbereikenvandedoelstellingen)varieerttussen0,6en0,9punt .

SuccesvolleGOK-scholenworden gekenmerkt door een sterk beleidsvoerend en zelfevaluerend vermogen .Opvallendeaspectenhiervanzijn:deaanvaardingvanendeverantwoordelijkheidvoordeschoolpopulatie,eensterkdraagvlakmeteengrotebetrokkenheid,eencontinuïteit inbeleidenpersoneel,eensterkteinhetformulerenvaneenschooleigenvisieenindevertalingnaarconcreteactiesopmaateneenkrachtigezelf-evaluatiemetdoelgerichtebijsturing .

ErisgeenenkelopmerkelijkverschiltussennettenenkoepelsvoorwatdeGOK-resultatenbetreft .VoordecontextfactorenisdatwelhetgevalmetgroteverschilleninaantalenaardvandeGOK-leerlingeneninstabi-liteitvandirectiesenpersoneel .

BelangrijkeknelpuntenuitdeeersteGOK-controleblijvenbestaan .Debetrokkenheidenhetengagementvandeleraren–maarookvandeleerlingen–bijdeGOK-werkingisinveelscholenondermaats .Hetmeestcru-cialeprobleemblijftechterhetformulerenvanonvoldoendeconcreteenmeetbaredoelstellingenbijhetbeginvandeGOK-cyclus,waardoordeeffectmetingdeelsofvolledigonmogelijkwordt .Hierdoorkrijgtdeschoolgeenduidelijkzichtophaarresultaten .Bijgevolgmoeteninspecteurstijdensdecontrolevaakhunervaringentacidknowledgeaanwendenomeffectenafteleidenuitprocessen .

aanbevelingen4.

Debetrokkenheid van leraren verhogen, vereistdat zij denodige kennis en competenties verwerven .ZorgervoordatnietalleendirectiesenGOK-coördinatoren,maarooklerarenvoldoendenascholingkunnenvolgenoverGOK-thema’s .Geefdaarbijvoorrangaandemeestgekozenthema’s:taalvaardigheidsonderwijsenpre-ventieenremediëringvansocio-emotionele,studie-engedragsproblemen .

Scholenblijvenglobaalzwakinhetaantonenvaneffecten .Neemeeninitiatiefomscholenbijtestaaninhetformulerenvanrealistischeenmeetbaredoelstellingen,hetverzamelenvanbetrouwbaredataenhetopstellenvanvragenlijstenmethetoogopeenbetrouwbarezelfevaluatie .

Hethuidigedecretalesysteemisergrigideenlaatalleeneencontrolepostfactumtoe .Ingrijpentijdensdecyclus,dietochoverdrieschooljarenloopt,isnuuitgesloten .Hetisaangewezenomhetvoortgangstoezichtmogelijktemaken .EenconstantecontroledoordeopnamevandeGOK-controleindedoorlichtingscyclusmoetkunnen .

IndezelaatsteGOK-controlepastenwealprincipestoediesindsjanuari2009aandebasisliggenvanonzeschooldoorlichtingen .Het gaat ondermeer over een gedifferentieerde aanpak op basis van gekende data .Daardoor zal het ookmogelijk worden om scholen diemeer aandacht vergen ook daadwerkelijkmeer tebezoeken .HetscreenenopGOKalsbijkomendeindicatorzoueenrijkerbeeldgevenvandescholenmethetoogopselectievoorcontrole .

Page 69: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

68

Page 70: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

69

DEEL III: LEREN EN wERkEN

DEEL III:LEREN & wERkEN

Page 71: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

70

DEEL III: LEREN & wERkEN

InVlaanderencombineerdenafgelopenschooljaarongeveer11 .000jongerenhetdeeltijdslerenopdeschool-bankenmethetdeeltijdsopdoenvanervaringopdewerkvloer .Ditkanopdriemanieren:viahetdeeltijdsberoepssecundaironderwijs(dbso),viadeleertijdenviadedeeltijdsevorming .Derecentebeleidsbeslissingenrondlerenenwerkenleiddentoteennieuwdecreetdatop1september2008vankrachtwerd .Inaanloopnaardezehervormingkreegdeonderwijsinspectiedeopdrachtomeenonderzoekuit te voerenbij dedrie aanbieders vanhetdeeltijdsonderwijs: de centra voordeeltijdsberoepssecundaironderwijs(CDBSO),deSyntraendecentravoordeeltijdsevorming(CDV) .Dezeonderzoekenvondenplaatstijdenshetschooljaar2007-2008enhaddengeenenkelsanctionerendgevolg .Hoofddoelwashetuitvoerenvaneennulmeting:hoestaathetmetdekwaliteit vanhetdeeltijds leren inVlaanderen?Wat volgt, is eensynthesevandedrieonderzoeken .

Centra voor deeltijds 1. beroepssecundair onderwijs

1.1 Inleiding

Indecontext vande leerplichtverlengingwerden in 1984bijwijzevanexperiment90centravoordeeltijdsonderwijs(CDO)opgericht,48indeVlaamseen42indeFranstaligeGemeenschap .IndeVlaamseGemeen-schapkreeghetdbsoeenwettelijkstatuutdoorhetdecreetvan31juli1990datdebestaandeexperimentelestructurenbevestigt .Hetdbsowordt ineenCDOgeorganiseerd,datmeestalverbonden isaaneenschoolvoorvoltijdsonderwijsmeteenbso-en/oftso-aanbod .Vanafhetschooljaar2007-2008kunnencentrazichookautonoomorganiseren,opvoorwaardedatzijtenminste260leerlingentellen .De regelgevingbepaaltdatermaximaal48centragefinancierdofgesubsidieerdkunnenworden: 16 inhetgemeenschapsonderwijs,8inhetofficieelonderwijsen24inhetvrijonderwijs .Deleerlingenkunneninstap-penvanafhetmomentdatzijnietmeeronderworpenzijnaandevoltijdseleerplicht(op15of16jaar)oftus-sen18en25jaaronderbepaaldevoorwaarden31 .

Idealiterbestaatdeopleidinguitdrienauwmetelkaarverbondenonderdelen:algemene,socialeenpersoonlijkheidsvorming(ASPV)•beroepsgerichtevorming(BGV)•tewerkstelling ineenbedrijfof instellingwaardoorsamenmetdeopleiding inhetcentrumeenvolledig•gevuldeweekwordtgegarandeerd .

Hoeweltalvanleerlingenvanhetdbsozichnietindezeoptimalesituatiebevinden,wordthetcentrumtochgeachtditvoorelkejongerenatestreven .Voordegroepvanarbeidsonrijpejongerenwerdeninafwachtingvanenalsvoorbereidingoptewerkstellingvoortrajectenenbrugprojecten inhet levengeroepen .Vanafhetschooljaar2007-2008kwamdaarinbepaalderegio’svoordemeestarbeidsonrijpejongerendemogelijkheidvaneenpersoonlijkontwikkelingstraject(POT)bij .

Hetdeeltijdsonderwijskanwordenaangebodenophetniveauvandetweedeendederdegraad .Hetkanbin-nenhetcentrumenkelwordenverstrektgedurendedeurenendedagenwaaropvoltijdssecundaironderwijswordtgeorganiseerd,gedurende40wekenmet15wekelijkselestijden .DeurenbinnenhetcentrumomvattendeASPVendeBGV .Ditis

voorleerplichtigeleerlingen:minimum6uuralgemenevakkenenminimum6uurtechnischeen/ofprak-•tischevakken,waaronderiniedergeval5uurpraktischevakkenvoorniet-leerplichtigeleerlingen:minimum5uurpraktischevakken .•

Het onderzoekwerd uitgevoerd in alle 47 CDBSO’s . Eén centrum,CDOTechnicumNoord te Antwerpen,splitstenweopomdatdetweevestigingsplaatsenineenverschillendecontextwerken .Pervestigingsplaats

31 ZieomzendbriefSO66,rubriek4 .2 .

Page 72: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

71

DEEL III: LEREN EN wERkEN

vond een apart onderzoekplaats .WenamenookhetMaritiem Instituut vanhetGemeenschapsonderwijsMercator (MIGO),waardeeltijds zeevisserijonderwijswordtgeorganiseerd,op inonsonderzoek . In totaalbezochtenwedus49centra .Percentrumsteldenwevoorafeendossiersamenbestaandeuit(cijfer)materiaal,afkomstigvandecentraledatabankvanhetVlaamsministerievanOnderwijsenVormingendeDienstBeroepsopleiding(DBO)envandecentrazelf .Wevroegenookelkcentrumomeenbeperktaantaldocumententerbeschikkingteleggenbijdestartvanhetonderzoekterplaatse .Inelkcentrumvoerdeeenteamvantweeinspecteursgedurendeééndaghetonderzoekuit .

Hetonderzoekfocusteopvolgendethema’s:derealisatievandedeeltijdseleerplicht,hetnastrevenvanhetvoltijdseengagement,hettrajectbegeleidingsplan,defasenbinnendetrajectbegeleiding,derolenfunctievandetrajectbegeleiderendesamenwerkingsverbanden .

1.2 Resultaten

1.2.1 De realisatie van de deeltijdse leerplicht

Leerlingenzijninhetdeeltijdsonderwijsproblematischafwezigalszeineenschooljaarvoor20halvedagengeengeldigeofeenlaattijdigeverantwoordinghebbeningediend .Voorhetvoltijdssecundaironderwijsgeldtdegrensvan30halvedagen .Eriseenduidelijkverbandtussenproblematischeafwezigheidenvroegtijdigschoolverlaten .Vandejongerendiealsproblematischafwezigwerdengemeldinhetschooljaar2005-2006,schreef54,5%zichuitindeloopvanhetschooljaar,zonderzichopnieuwinteschrijven32 .

Gebrekaanmotivatie,leerachterstand,moeilijkeopvoedsituatiesensocialeproblemenspelenhiereengroterol .Debegeleidingvan jongerendieproblematischafwezigzijn, is indeeersteplaatsdeverantwoordelijk-heidvanhetcentrumdatsamenmethetcentrumvoorleerlingenbegeleiding(CLB)eenafwezigheidsbeleiduitbouwtrondpreventie,begeleidingenremediëring .

Afhankelijkvanhetcentrumzijnergroteverschillenvoordeafwezigheidsgraadvandeleerlingen .Ookvoordezwaarproblematischeafwezigheden(meerdan20halvedagen)zijnergroteverschillen:vanmeerdan80%vandeleerlingentotnauwelijks5%vandeleerlingenpopulatie .Sommige centra schrijvenhethogepercentage toeaanhet feitdat inde regioalle leerplichtige leerlingendaadwerkelijk in eenschoolof centrum ingeschrevenzijn endat er in vergelijkingmet andere regio’s veelminderniet-ingeschrevenleerplichtigen‘rondhangenopstraat’ .Erzijninditopzichtookregionaleverschillenwaartenemenindeaanpakvandespijbelproblematiekdoorgemeentelijkeenstedelijkeoverheidsdiensten .

Slechtsnegencentrahebbeneen integralevisieopde leerplichtopvolginguitgewerkt,vertaald induidelijkedoelstellingenengekoppeld aaneffectendiemenwil bereiken . 18 centrahebbeneen visieuitgewerktmetaandachtvoorpreventieveencuratieveaspecten,maarzonderdoelstellingenteformulerenendietekoppelenaaneffecten .22centrahebbeneenoppervlakkigevisieopdeleerplichtmetweinigaandachtvoormaatregelendiespijbelfactorenmoetenterugdringenennogmindervoorpreventieveenproactievestrategieëndiekade-renineendoeltreffendeleerlingenbegeleiding .

Als centra beschikken over een visie op de leerplichtopvolging, dan wordt die visiemeestal ook duidelijkgecommuniceerdaanalleinterneparticipanten,diedaardoormeestalopdehoogtezijnvanhunverantwoor-delijkheidterzake .Intiencentrawordtdevisieechternietexplicietgecommuniceerdenwordendeinterneparticipantenweinigactiefenstructureelgeresponsabiliseerd .Bijnadehelftvandecentra(23)communiceertduidelijkdevisieopdeleerplichtaandeoudersenbrengtzeookopdehoogtevanhunverantwoordelijkheid .Voorruimeenvierdevandecentrageldtechterdatdegaran-tiesvoorhetengagementendebetrokkenheidvandeouderstenaanzienvandeleerplichtweinigsluitendis,zodatresponsabiliseringenopvolgingonvoldoendegebeuren .Bijnaeenkwartvandecentracommuniceertdevisiealleenformeelaandeoudersenbetrektzelouteradministratiefbijdeleerplichtopvolging .Heelwatcentra geven aan dat ze onvoldoende slagkracht hebben om ouders en leerlingen te responsabiliseren in

32 Zieconceptnota‘Lerenenwerken’vanministerFrankVandenbroucke(mei2007) .

Page 73: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

72

DEEL III: LEREN & wERkEN

verbandmet afwezigheden en spijbelgedrag . Aanmanende brieven, huisbezoeken, samenwerkingmet hetCLBhebbeninvelegevallengeenofniethetgewensteeffect .Oudersenleerlingennemenvaakonvoldoendeverantwoordelijkheidop .DecommunicatievandevisieaanexterneparticipantenzoalshetCLBscoortin24centrazeergoed,in18cen-tragoed .Zevencentraslagenerechternietindevisieduidelijkaanexterneparticipantentecommuniceren .

Demeestecentra(34)hebbenslechtseenintuïtiefbeeldvandeeffectendiezemetdeleerplichtopvolgingwil-lenbereiken .Eenkwartheeftdeeffectendiezewilbereikenweliswaaruitgeschreven,maarnietofonvoldoen-deafgetoetstaanhaalbaredoelstellingen inrelatie totde leerlingeninput,hetstudieaanbodendeVlaamsereferentiegegevens .Ditbelemmerteensystematischeopvolging .Slechtsdriecentrahebbendeeffectenendoelstellingenduidelijkinkaartgebrachtzodatsystematischeopvolgingmogelijkwordt .

Demeeste centra registreren de leerplicht nauwgezet en detecteren systematisch problematische afwezig-heden .Degrotemeerderheidsteltooksystematischeenstappenplanop .Tochzijnernogzescentradiedeproblematischeafwezighedenslechtsoccasioneelopvolgen .Inhet licht vandepreventieve leerplichtopvolging registreren 19 centra systematischengestructureerddeaanwezige risicofactoren33 en plegen daarover ook overleg . Slechts in twee centra gebeurt dat overleg ooksystematisch .Evenveelcentrahanterenvervolgenseenstappenplandatsommigerisicofactorenwegwerkt .Demeestecentrabeperkenzichtotdewettelijkverplichtegegevensverzameling .Eenkleinaantalevolueertnaareenmeersystematischeenintegralegegevensverzameling .Slechtsviercentraslagenerophetogenblikvanonsonderzoekinomderesultatenvanhunwerkingvollediginkaarttebrengenopgrondvanintegrale,systematischencyclischegegevensverzameling .Driecentrapassenalingrotemateinternekwaliteitszorgtoeopbasisvanhungegevensmetbetrekkingtotdeopvolgingvandeleerplicht .Innogeens12centradoetmenwelaaninternekwaliteitszorg,maarhoudtdeanalyseonvoldoenderekeningmetverwachtingentenaanzienvandeopvolgingvandeleerplichtenzijndeactiepuntenenbijsturingenminderdoeltreffend .Inalleanderecentra ishetopvolgenvandeleerplichtnoggeenonderwerpvaninterneevaluatie . Inzevencentrawordenexternegegevensgeanalyseerdengebruiktomverklaringentezoeken,prioriteitentebepalenenverbeteringenvoortestellen .

Hoewelmende (problematische)afwezigheidvan leerlingen indeCDO’salgemeenerkentalseenernstigprobleemdatdeeffectiviteit vanhetonderwijsondermijnt,hebbenminderdandehelft vandecentraoogvooreendoelgerichtepreventieveaanpak .Menheeftvooralaandachtvoorderegistratievanafwezigheden,degeïndividualiseerdeopvolgingenhetnemenvangeïndividualiseerdecuratievemaatregelen .Hetveldervaartookeengebrekaandwingende(effectieve)middelendieoudersenleerlingentotdenodigeverantwoordelijk-heidszinaanzetten .

1.2.2 Het nastreven van het voltijdse engagement

Indeconceptnota‘Lerenenwerken’wordthetvoltijdseengagementvoordeeltijdslerendengeïntroduceerd .Afwisselendlerenenwerkenmoetvoorelkejongereopweekbasisminimaal28urenomvatten,overeenkom-stighetminimumaantalurendathetvoltijdssecundaironderwijsomvat .Voordejongerenbetekentditeenvoltijdseinzeteneenvoltijdsengagement .Decomponentdeeltijdslerenwordtvoorallejongerenverplichtgekoppeldaaneencomponentwerken .Waardeeltijdswerkennognietmogelijkis,zijneralternatievenvoor-handenzoalsbrugprojecten,voortrajectenenpersoonlijkeontwikkelingstrajecten .InonsonderzoekgingenwenatotopwelkehoogtedeCDBSO’saleenvisieopvoltijdsengagementhebbenontwikkeldentotopwelkehoogtezijhiervooralkwaliteitszorgprocessenhebbenopgezet .

Deverschillentussendecentrazijngrootmetalsuiterstencentrawaarbijnaalleleerlingenvoldoenaanhetvoltijdseengagementtotcentrawaarminderdandehelftvandeleerlingenvoldoet .

Veertigcentrahebbeneenvisieophetvoltijdseengagementontwikkeld:19daarvanhebbendatopeeninte-gralemaniergedaan,bij21centraisdevisievanmeeralgemeneaard .Negencentrabrengenadhochunvisienaarvoren .

33 Hetgaatondermeeromrisico’sdiekunnensamenhangenmetdebestaandecentrumorganisatieendeheersendecentrumcultuur,degroeps-enleerlingenkenmerken,hetlagewelbevindenvandeleerlingen,infrastructureleenmateriëletekorten,detegeringematewaarinoudersbijhetcentrumbetrokkenworden,deweinigstructurelesamenwerkingmethetCLBofmetandereexterne instan-ties .

Page 74: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

73

DEEL III: LEREN EN wERkEN

Bijna de helft van de centra slaagt erin omhun visie duidelijk te concretiseren en te communiceren naarinterneparticipanten .Deanderecentrainformerennoginveeleeralgemenetermenovervisie,doelstellingenenactiviteiteninverbandmethetvoltijdseengagement(15)of informerenalleenovercuratieveactiviteitenzonderdaarstrategischedoelstellingenaantekoppelen(9) .Hetzelfdezienwebijhetcommunicerenvandevisienaarexternepartners:19centrabiedensluitendegarantiesvoordebetrokkenheidvandeoudersbijhetvoltijdseengagement .

Hetvooraf vastleggenvandeeffectendiemenwilbereiken, isnogniet ingeburgerd .Eenkleinegroep (14centra)heeftditalinmeerofminderemategedaan,maareenmeerderheid(35centra)heeftvoorlopigslechtseenintuïtief(ofhelemaalgeen)beeldvandebeoogdeeffecten .

Devertalingvandoelstellingen inconcreteactiesenhetdynamischekaraktervandiedoelstellingen isnogbeperkt .In15centrawordendeactiesnognietbijgestuurd .20centrabeperkenzichtotcuratieveactiesdiezedaarenbovennietkaderenbinnenstrategischedoelstellingen .Viercentrahebbenhelemaalgeenactiepuntenvooropgesteld .Ookhetmetenvandebereikteeffectengebeurtvoorlopig(inmeerofminderemate)inslechts15centra .

Inhetkadervanhetvoltijdseengagementisdeaanwezigheidvandejongerenopdewerkvloereenbelangrijkgegeven .15centraverzamelennualopeenintegraleensystematischemaniergegevensoverafwezighedenbuitende15wekelijkselestijden .12centraverzamelensystematischgegevens,maaronvoldoendefrequent .In22centraheeftmenopditogenbliknogonvoldoendezichtopdeafwezighedenopdewerkvloer .Eenobjec-tieveanalyseishiernietmogelijk .

Deinternekwaliteitszorggebeurtslechtsindriecentraintegraal,systematischencyclisch .In13centrawordter wel geanalyseerdmaar houdt de analyse nog onvoldoende rekeningmet alle beïnvloedende interne enexternefactorenenwordtdeanalysenietinverbandgebrachtmetvoorafbepaaldedoelstellingenenexternereferentiegegevens .Degegevensverzamelingvoordetrajectbegeleidinggebeurtalintiencentraintegraal,systematischencyclischennogeenstiencentraverzamelenwelsystematischgegevens,maarnogonvoldoendefrequentofcyclisch .Inruimdehelftvandecentragebeurtdegegevensverzamelingnogonvoldoendesystematischencyclisch,waardoorzenietkanleidentoteenobjectieveanalyse,nochtotbijsturingvandetrajectbegeleiding .Slechtsdriecentrapassende internekwaliteitszorgtoeopdeverzameldegegevens inverbandmetdetra-jectbegeleiding . In acht centra houdt de analyse nog onvoldoende rekeningmet objectieve verwachtingentenaanzienvandetrajectbegeleidingenallebeïnvloedendeinterneenexternefactoren .Indrievierdevandecentraisdeinternekwaliteitszorgnognietvandieaarddatzekanleidentoteendegelijkeopvolgingvanhetrendementvandetrajectbegeleidingoftotdoelgerichtebijsturingen .Dematewaarindecentraexternegegevenskennenengebruikenvoorhunwerkingrondhetvoltijdseenga-gement isbeperkt .Slechts13centragebruikenopditogenblikexternegegevensals referentiekaderomderesultaten vanhet voltijdse engagement vanhuneigen leerlingen te analyseren enbij te sturen, terwijl 36centradaarnauwelijksofgeenaandachtaanbesteden .

Devisieontwikkelingrondhetvoltijdseengagementkomtopgang .Tochblijktdaterindepraktijknogmaarbeperkteknowhowaanwezigisominhetkadervankwaliteitszorgopeendoelgerichtewijzeomtegaanmetinterneenexternedata .Slechtseenminderheidvandecentraslaagterinomgerichtdeeffectendiezewilbereikenvastteleggen,deresultatenvanhaaractiestemetenendoelgerichthaarwerkingbijtesturen .

1.2.3 Het trajectbegeleidingsplan

Omdeoverstapnaardearbeidsmarktteondersteunen,moetdevorminginhetcentrumendeopleidings-ervaringplanmatigverlopenen inspelenopdenodenendeontwikkelingvande jongere .Het totaaltrajectvandejongere,vanafdeinschrijvinginhetdeeltijdsonderwijssysteemtotdeoverstapnaardearbeidsmarkt,wordt inbeeldgebrachtomzodeontwikkelingvandejongeretesturenenteoptimaliseren .Allegegevenswordendaarbijgeregistreerdineentrajectbegeleidingsplan(TBP) .DeDBOspreektindatkadervaneenindi-vidueel transitieplan (ITP) .EenTBPopstellen isuitgesprokenmaatwerk .HetopstellenvanenwerkenmeteenTBPwerdonlangsverplicht,alshetcentrumaanspraakwilmakenopmiddelenuithetEuropeessociaalfonds(ESF) .

Page 75: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

74

DEEL III: LEREN & wERkEN

DebeginsituatievandejongerevormtdebasisvaneenTBP .Viaintakeenscreeningbrengthetcentrumdebeginsituatievandejongerezogoedmogelijkinkaart .Verschillendeinterneenexternepartnerspeilenhierbij,doormiddelvanverscheideneactiviteitenzoalsgesprekken,testen,observatiesengroepsactiviteitennaardearbeidsrijpheid, interesses,motivatie en verworven competenties vande jongere (bv . taal, rekenen, vakge-richtekennisenvaardigheden,socialevaardigheden) .Mengebruiktderesultatenvandezescreeningsactivi-teitenomeentrajectadviesoptestellenenteonderbouwen .Menconcretiseertvervolgenshettrajectadviesdoorhetbepalenvanindividueleenrealistischedoelstellingenenwerkpunten .Menvolgthetbereikenvandedoelstellingenopomzodeverschillendestappenopwegnaartewerkstellinggefaseerdtedoorlopen .Traject-begeleidingveronderstelteenverregaandeengestructureerdeinternesamenwerking(vanleerling,oudersenpersoneel)gecombineerdmetsamenwerkingmetexterneinstanties(zoalsVDAB,eenCLB,CDVofCVO) .Zijmaaktalszodanigintegraaldeeluitvandeleerlingenbegeleiding .

Deovergrotemeerderheidvandecentra(40)besteedtaandachtaandeintakeenscreeningvandejongeren .Dekwaliteitvandiescreeninglaatechtertewensenover .Deintakeblijktinveelgevallennietmeerdaneenhoofdzakelijkadministratieveinschrijvingsprocedure .Deresultatenengegevensvanhetintakegesprekendescreeningwordennietsteedsgestructureerdverzameld,gecommuniceerd,verwerktenbewaard .

Ongeveer30centrahoudenrekeningmetinformatievanzowelinternenalsexternen .Degebruikteinstapte-stenzijnechternietaltijdgoed(teweinigaandachtvoorkennisofvaardigheden,loutergerichtopattitudes,telaagniveau,weinigdoordacht,eenteengefocus)waardoornietallecompetentiesvandejongereinkaartworden gebracht of niet alle persoonlijke werkpunten worden geïnventariseerd . Slechts in negen gevallenwordtelkeondernomenactienauwgezetgeregistreerd .

Hetopbasisvanintakeenscreeningvastleggenvaneentrajectadviesgebeurtin33centra .Inslechtsvijfdaar-vanisdattrajectgoedonderbouwdmetgegevensuitdeintakeenscreening .Hetintakegesprekbijinschrij-ving,vormtvaakdeenigebasisvoordebepalingvanhettrajectadvies .Demeestecentrazijnooknogopzoeknaarduidelijkecriteriaenomschrijvingendiedejongerenkenmerkentyperenendekeuzevoordebepalingvanhettrajectduidelijkomschrijven:wanneerkomtiemandinaanmerkingvooreenpersoonlijkontwikkelingstra-ject,voortraject,brugprojectofalternerendetewerkstelling?

Slechts inongeveereenderdevandegevallenwordthettrajectadviesookdaadwerkelijkbesprokenmetdebetrokkenen(deleerling,deoudersendeexternen) .

Inmeerdandehelftvandecentra(29)krijgendejongerengeenpersoonlijkedoelstellingen .Veeljongerenhebbenbijgevolggeenzichtophuneigensituatie:hoeverstaikenwelkevorderingenmaakik?Indiecentrawaarmenvoordejongerengeenindividueledoelstellingenopstelt,werktmensomstochmetactiepunten .Slechtszescentrakunnenaantonendatzededoelennauwgezetopvolgenenkunnenookresultatenvoorleg-gen .

Demeestecentrazijnduidelijknogopzoeknaareenpraktischenkwaliteitsvolscreeningsinstrument .Doorhetontbrekenvandenodigeinstrumentenendenodigeknowhowrenderenintakeenscreeningmomenteelniet .Aangezienintakeenscreeningdebasisvormenvoorhetontwikkelenvaneentrajectbegeleidingsplan,isookdatlaatsteopditogenblikabsoluutnognietingeburgerdindecentra .

1.2.4 De fasen binnen de trajectbegeleiding34

Inhetdbsokan,afhankelijkvandenodenvandeindividueleleerling,decomponentwerkenopverschillendemanierenwordeningevuld:

viaarbeidsdeelname,namelijkhetzijdevolwaardigearbeidsparticipatievanjongereninhetreguliereeco-•nomischecircuithetzijaanarbeidsparticipatiegelijkwaardigeactiviteiten(alternerendleren)viaeenbrugproject,namelijkeenvormvanarbeidsparticipatie,bedoeldvoorjongerendiearbeidsbereid•zijn,maarhunarbeidsgerichteattitudesenvaardighedennogverdermoetenontwikkelenviaeenvoortraject,namelijkeenspecifiekeopleidings-enbegeleidingsmodule,bedoeldvoorjongerenmet•ontoereikendeattitudesenvaardighedendienoggeenduidelijkloopbaanperspectiefhebben .Hetvoortra-jectpastaltijdineenarbeidsgerichtecontext .

34 Degegevensinverbandmetvoortrajectenenbrugprojectenhebbenbetrekkingop48centra .HetMIGOMercatordoetgeenberoepopvoortrajectenenbrugprojecten .

Page 76: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

75

DEEL III: LEREN EN wERkEN

Decomponentlerenofdecomponentwerkenkanvoorsommigejongerensindskortwordenvervangendooreen persoonlijk ontwikkelingstraject (POT) . Het gaat om een totaalpakket vanminimaal 28 uur vorming,gerichtopeenzosnelmogelijkeinstroominminstenseenvoortraject .VoordeorganisatievaneenPOTishetCDVdeteverkiezenpartner,geziendeexpertisediedesectorheeftopgedaaninhetwerkenopmaatmetmaatschappelijkkwetsbarejongeren .Descreeningbepaaltofeenleerlinginaanmerkingkomtvoorafwisselendlerenenwerken,voordeondersteu-ningvaneenbrugprojectofdathijeenvoortrajectofeenPOTnodigheeft .Deverschillendefaseninhetarbeidsmarktgerichttrajectwordenprogressiefopgebouwdenhettrajectbege-leidingsplanfunctioneertdaarbijalsinstrumentomdeverschillendestappeninkaarttebrengen,denodenvandeindividueleleerlingtebepalenenzodoendedejuistebeslissingentenemenomdeoverstapnaardearbeidsmarktteondersteunen .

Persoonlijk ontwikkelingstraject (POT)35

EenPOTisbedoeldvoorkwetsbarejongereninproblematischesituatiesenbeoogtdoorintensieveindividu-elebegeleidingenaangepasteactiviteiten,dezelfredzaamheidenhetmaatschappelijkfunctionerenvandezejongerenteverhogenenhenzovoortebereidenopeenarbeidsgerichttraject .EenPOTkanvoordejongeredecomponentlerenendecomponentwerkenvervangenenwordtgeorganiseerddooreenCDV .

DeVlaamseRegeringlegtdeconcretemodaliteitenvanhetprojectvast . MomenteelishetPOTslechtsmoge-lijk in enkele grootstedelijke gebieden: Gent-Eeklo (maximum 36 trajecten), Antwerpen (52), Leuven (16),Kortrijk(12),Oostende(12),Hasselt(12),Brussel(12)enKempen(12) .

DemeestecentragevenwelaandatzejongerenhebbendieinaanmerkingkunnenkomenvooreenPOT,datzedespecifiekebehoeftenvandieleerlingenkennenendaaropeengedifferentieerdemanierproberenopintespelen .Hoeweldemeestecentrastrevennaarhetvolledigbenuttenvanhettoegewezencontingent,zijndebeschik-bareplaatsenzekernietallemaalingevuld .HeelweinigjongerenkiezenvooreenPOT .Debeperktemobiliteit(sommige leerlingenmoetenzich tussende35en60kmverplaatsenzonder(onkosten)vergoeding)endegebrekkigemotivatievandedoelgroep(jongerendievaakproblematischafwezigzijneneenhekelhebbenaanomhetevenwelkengagement)hinderenhetsucces .

EennietgeringaantalcentraplaatstgrotevraagtekensbijdehuidigeinvullingenmeerwaardevaneenPOT .Hetisdoorgaansnogsteedsgeenindividueelontwikkelingstraject,maareengroepsgebeuren .Doordatsomsverscheidenevzw’sofvormingscentraeenPOTaanbieden, isereenversnipperingvandeskundigheid .EenmogelijknegatiefneveneffectvanhetinvoerenvanhetPOTisdater,meerdanvoorheen,leerlingenwordeningeschreven indeCDBSO’smetonderandereeen (te) complexepersoonlijkheidsproblematiek,waarvooreenPOTgeenpassendeoplossingkanzijn .

VoortrajectInhetdeeltijdsonderwijskentmenjongerendieéénvandevolgendekenmerkenofeencombinatiedaarvanvertonen:zehebbenonvoldoendebasisattitudes,zijnonvoldoendegemotiveerdomtelerenoftefunctione-renindesamenleving,zijnweinigkeuzebekwaamenkampendoorgaansmetheelwatproblemen .Dergelijkejongerenzijnnognietarbeidsbereid .Dit isdedoelgroepvooreenvoortrajectalseeneerste,noodzakelijkeschakelinhetarbeidsmarktgerichtetraject .Hetaantalleerlingendatpercentrumeenvoortrajectvolgt,kansterkveranderenindeloopvanhetschool-jaar .Gemiddeldblijkenertochgrotevariatiestebestaantussendecentrametextremenvangeenenkeleleer-lingineenvoortrajecttotbijnadehelftvandecentrumbevolkingineenvoortraject .In32centramaaktmenvooralle jongerendie ineenvoortrajectstappeneenopleidingsovereenkomstop .Slechts indehelft vande centra registreertmenopditogenblik systematischen chronologischallebege-leidingsstappen .21centrakunnenbovendienonvoldoendeaantonendatmendoelgerichtwerktvolgensdenodenvandeindividueleleerling .

Uitgesprekkenbleekdatdecriteriavoordebepalingvandeinstroomvandejongerenineenvoortrajectergverscheidenzijn .Erisdoorgaansweinigofgeenrelatietussenderesultatenvandeintakeenscreeningende

35 AangezieneenPOTnogmaarsindskortmogelijk is,kunnenwehiernognietover rapporterenen leestuonzevaststellingenenopmerkingenbestalseersteindrukken .

Page 77: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

76

DEEL III: LEREN & wERkEN

plaatsingineenvoortraject .Sommigecentraplaatsenzelfsalle(nieuwingeschreven)leerlingenindematevanhetmogelijkeineenvoortraject,waarzedansomsooknogallemodulesvolgen .Hetaantalplaatseninhetvoortrajectisvoordemeestecentraeenbepalendefactorvoorhetdoorverwijzenvanjongerennaareenvoortraject .Hetgevaarbestaatdatnietderesultatenvandescreening,maardemogelijkhedeninderegiodaardoorbepalendzijnvoordetrajectenvandejongeren .

Ookdematewaarindebegeleidingremedieert,isondermaats:in23centragaatdeaandachtvooralnaarhetvaststellenvanfeitenzonderdatervaneendiagnoseofremediëringsprakeis .Globaalwordtin30centradeuiteindelijke inhoudvanhetvoortraject tochnogalsminofmeerkwaliteitsvolbeschouwd .Sommigevoor-trajectenbieden,viadekeuzevanmodules,mogelijkhedenomgedifferentieerdtewerkenmetdeleerlingen .Nietteminzijndeprogramma’sdieindevoortrajectenwordenaangebodenvaaknogtealgemeenenteweiniggerichtophetverwervenvanattitudesdieeentewerkstellingbevorderen .Zeoverlappenmethetopleidings-gedeelteinhetcentrumenspelenonvoldoendeinopdeindividuelenodenvandejongeren .Mengaatvooraluitvandegroepsnodenenheeftteweinigoogvoorarbeidsgeschiktmakingensollicitatietraining .Decentrazijnooknietaltijd tevredenoverde invullingvandemodulesuitdevoortrajecten .Oppapierzijnzedoor-gaansinorde,maardeeffectieveinhoudblijftvaag .Hunimpactopdejongerenisbeperkt .Somsbevindendeactiviteitenzicheerderindejeugdbewegingssfeer .Inanderevoortrajectengaandeleerlingendanweerop‘inleefstage’ineenbedrijf,terwijlergeenwettelijkkadervooreenstagevoordeeltijdslerendenbestaat .

Decentrawijzeneropdathetvoortrajectstaatofvaltmetde(continuïteitvande)begeleiding .Vooraldeinzetencapaciteitenvandebegeleiderzijncruciaal .Omdathetgaatomtijdelijkeprojectenzijndebegeleidersindevoortrajectendoorgaans jong(enonervaren)en ishetpersoneelsverloopgroot .Ookdeafstand tothetvoortraject,de infrastructuurendeondersteuningbinnenhetvoortrajecthebbeneennietteonderschatteninvloed .

Derigideinterneorganisatievanpromotorendiedevoortrajectenaanbieden,belemmertsomseenoptimaleinvullingvandevoortrajecten .Deduurvaneenvoortrajectwordtsomsomorganisatorischeredenen,syste-matischenongeachtdenodenvandejongeren,beperkttoteenvastaantalurenofdagen .Anderzijdswordendeorganisatorenvandevoortrajectengesubsidieerdpergepresteerduur,wateentijdigedoorstromingnaareen vervolgtraject kan hypothekeren .Dit alles belet een optimale afstemmingmet de reële noden van dejongeren .

16centramakendecirkelnietrond:aanheteindevanhetvoortrajectvolgtgeenevaluatie,waardooronvol-doendegegevensbeschikbaarzijnvoorhetdoelgerichtbepalenvaneenvervolgtraject .

Eenaantalcentraworsteltmethetverschilofdegelijkenistussendeactiviteitendiehetcentrumaljarenzelfinrichtinfunctievanhetvoltijdseengagementvoorhun‘onthaalgroep’endezevoordevoortrajecten(enookdePOT)diesowiesoaaneenvzwmoetenwordenuitbesteed .Demeestecoördinatorenbetreurendathuncentrumdevoortrajectennietzelfkanofmagorganiseren .Decommunicatietussendepromotorenvanvoortrajectenendecentraoverdetrajectbepalingen-bewaking,deopvolgingvandejongere,desamenwerkingenhetprogrammaverlooptnietaltijdvlot .

Sommigecentrazijnheelinventiefinhetzelforganiserenvanvoortrajecten,indiezindatzevoorsommigeleerlingenzelfalternatieve(voor)trajectenuitstippelenofhiervoor,binnendemurenvanhetcentrum,samen-werkenmeteenvzwdiealspromotoroptreedt .Deleerlingenkomenindatgevaltijdenshetvoortrajectnaarhetcentrumvoorallerleiactiviteitendiedoortrajectbegeleidersenlerarenwordengeorganiseerd .Ditopzetkangarantiesbiedenvoordesamenwerking,decommunicatieendekwaliteitvandebegeleiding,deopvol-ging,deevaluatieendedoorstroming .InvoortrajectendiegeorganiseerdwordenindegebouwenvaneenCDO,isdeaanwezigheidsgraadoverhetalgemeenhogerdaninvoortrajectendiefysieknietverbondenzijnaandeschool .

BrugprojectJongerendiebereidzijnomaanhetwerktegaan,maarnogniethelemaalklaarzijnvoordearbeidsmarkt,behoren totdedoelgroepvaneenbrugproject .Deze jongerenmissendearbeidsattitudesdienoodzakelijkzijnomzichtehandhavenineenregulieretewerkstelling . Voorzijaaneenregulieretewerkstellingtoezijn,hebbenzenietalleennoodaanopleiding,bemiddelingenervaring,maarookaangestructureerdeindividueleopvangenbegeleiding .Dedeeltijdsleerplichtigejongeredoet,naastdeopleidinginhetCDBSO,eenoplei-

Page 78: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

77

DEEL III: LEREN EN wERkEN

dingservaringopbijeenerkendeorganisator .Hetzijnjongerendieoprelatiefkortetermijninzetbaarzijninhetnormaleeconomischecircuit .Eenbrugprojectduurtmaximaaltienmaanden .

Ookhierzijndeverschillenpercentrumgroot .Tweecentrahebbengeenbrugprojecten,hetmaximumaan-deelleerlingenineenbrugprojectbedroeg23% .Alle centramaken in principe bij de start van een brugproject een opleidingsovereenkomst en een oplei-dingsplan .Ditplanisin35gevallenookaangepastaandeindividuelenodenvandejongere .Erisdoorgaansduswel eengepersonaliseerdopleidingsplanopbasis vande te verwerven competentiesuit debetrokkenopleiding,maarditbevatmeestal enkelde te verwervenattitudes .Slechts 17 centra registrerenvervolgensnauwgezetallebegeleidingsacties .

Demeestecentramakenverslagenopvandetussentijdseopvolgingenopdewerkvloer .In19centrakanmenonvoldoendeofhelemaalnietaantonendatmeninhetbrugprojectopeengeïndividualiseerdewijzewerkt .Hetcentrumheefthieropnietaltijdvoldoendeimpactomdathetaanbodvanbrugprojectennietaltijdaandevraagofdenodenvandejongerenindecentrabeantwoordt .Deorganisatiesdieinstaanvoordeinvullingvandebrugprojectenhebbennietaltijdeenvoldoenderuimaanboddatgerichtisopdehardeendezachtesectorenzodatdeaansluitingopdeopleidingdoorgaansontbreekt .Somswordtdewerkplekalsteververwij-derdvandewoonplaatservaren .Sommigeorganisatorenhantereneenomslachtigeprocedurebijaanwervingofeisenbijvoorbeelddatdejongereindebetrokkengemeentewoont .Sommigejongerenzijnonvoldoendegemotiveerdofvindendevergoedingtelaag .Jongerenineenbrugprojectverliezenbijvoorbeeldhetrechtopverhoogdekinderbijslag .

Menzoektwelcreatiefnaaroplossingenvooreenmeerefficiënte(overkoepelende)organisatievanbrugpro-jecten .Daarwaardebrugprojectengoedaansluitenopdeopleiding,deinteressesfeerenmogelijkhedenvandeleerlingen,zijnerimmersmeerkansenvoorverbeteringvanhetvoltijdseengagementendemotivatievande leerlingen .Ookwaar er voldoendegrotepromotoren zijnmet een verscheidenaanbodzodatbijna alleinaanmerkingkomendejongereneenwerkplekkunnenvinden,verlooptdeintakedoordebrugpromotorenmoeizaam,onderanderedoorteveelbrugkandidatenuitverschillendecentraopéénbepaaldogenblik .Ditalles hypothekeert eenmaatgerichte aanpak vanuit eenonderbouwd individueel trajectbegeleidingsplan enmaaktdatdecentrahetvoltijdseengagementnietaltijd(tijdig)optimaalkunnenrealiseren .

In17centraisdebegeleidingonvoldoendegerichtopremediëringenwordtdewerkingvooralaanhettoevalovergelaten .Dekwaliteitvandebegeleidingenopvolgingvandeleerlingenvarieert–naargelanghetcentrumendeorganisatorvandebrugprojecten–vanheelgoed totonvoldoendesystematisch .De leerlingenwor-denopgevolgd,maardeverslagenzijnvooralvaststellendenbevattengeenenkelvoorstelvoorremediëring .Bestaandedocumentenzijnweinigfunctioneelenwordendoorgaanslouterproformaingevuld .Erisweinigsamenspraakmetdepraktijkleraren .Erzijnwelverslagenoverdeuitgevoerdeactiviteitenendebeoordelingervan,maardiezeggenweinigoverdeevolutievandeleerling .

Inzevencentravonderopheteindevanhetbrugprojectgeenenkeleevaluatieplaatsenin23centrahoudtmengeenofeenbeperktebesprekingvanhetvervolgtraject .Erisindiegevallengeengarantiedatmeneenzinvol vervolgtraject uitstippelt . De evaluatiegegevens uit de brugprojecten worden niet altijd consequentmeegenomeninhetindividueeltrajectbegeleidingsplan .Hetcentrumvolgtooknietaltijdnauwgezetdejon-gerenopendesamenwerkingmetsommigepromotorenkanbeter .Voorleerlingenineenbrugprojectzoektmensomsweinigactiefnaareenalternerendetewerkstelling .Demeestenblijveninhetbrugprojecttotheteindevanhetschooljaarofhetproject .

Dekoppelingvanhetgetuigschrifttweedegraadaantewerkstellingkansamenmetdestartbonus36deleerlin-genextramotiveren .

Hetprobleemwordtgesignaleerddatsans papiersdieachttienjaarwordentijdenshunbrugprojectdaardooronmogelijkinaanmerkingkunnenkomenvooreenregulieretewerkstelling .

36 HetcentrumkanbijdeVDABeenstartbonusaanvragenuithetplanterbestrijdingvandejeugdwerkloosheid:500euroindeeerstetweejaarvandeleertijden750eurobijhetsuccesvolbeëindigenvandeopleiding .

Page 79: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

78

DEEL III: LEREN & wERkEN

Sommige jongerenkrijgenbijdebeëindigingvanhetbrugproject eenattestmet vermeldingvanbehaaldecompetenties .

Alternerend lerenAlternerendleren(AL)isbedoeldvoordeeltijdsleerplichtigejongerendiewerkwilligenarbeidsrijpzijn .Eenalternerendeopleidingkenmerktzichdooreenglobaalengezamenlijkontwikkeldpedagogischpartnerschapwaarindetweepolenvandeopleiding,metnamecentrumenbedrijf,optimaalopelkaarinspelen .Erispassprakevanalternering,indiendeopleidinginhetcentrumcomplementairisaandezeverstrektdoordewerk-gever .Sommigecentrabehaleneenbijzonderlagegraadvanalternerendetewerkstelling .Intweecentrabedraagtdetewerkstellingsgraadminderdan35%vanhetaantalleerlingen .Inenkelecentraisereengrootverschilindetewerkstellingsgraadtussende-achttienjarigenende+achttienjarigen .

BijhetALzienwehetzelfdealsbijdevoortrajectenenbrugprojecten .Erisdoorgaanseenopleidingsovereen-komst,maardematewaarindiegepersonaliseerdwordtineenopleidingsplanisbeperkt .32centrahebbeneenopleidingsplandataansluitbijdedoelstellingenenactiepuntenvandejongere .Hetopleidingsplanbevatvooraleenlijstvanactiviteiten,waaraannietaltijdconcretedoelstellingen(technischevaardighedenencom-petenties)gekoppeldzijn .Vervolgenswordeninnogmindergevallendeverdereactieschronologischgeregi-streerd .Nog17centradoendatsystematisch,22centraregistrerenwel,maarnietsystematisch .Uiteindelijkkunnenmaarviercentraperfectaantonendatzeindepraktijkookrekeninghoudenmetindividueledoelen .25centrakunnenaantonendatzevoldoenderekeninghoudenmet individueledoelen .Ditbetekentdat20centranietkunnenaantonendatzeeenindividueleaanpakhebben .

Demeestecentra(42)makenverslagenvandebegeleidingopdewerkvloer .Slechtsin27gevallenisdeleraarBGVdaarbijbetrokken,hoewelditinallegevallennoodzakelijkis .SomsbegeleidtenbezoektdeleraarBGVdeleerlingennietopdewerkvloer .Indatgevalneemtdetewerkstellingsbegeleiderdietaakover .Debegelei-dingsverslagenzijndoorgaansweiniginformatief:toetsingvandedoelstellingenenwerkpuntenontbreken .Ineenaantalgevallenkanhetcentrumgeenenkeldocumentofbewijsstukvoorleggenwaaruitdedoorstromingvaninformatienaarhetbegeleidingsteamblijkt .Degebruikteformatsvoldoenooknietaltijd,omdatergeenruimteisvoorspecifiekecommentarenenvoordebeoordelingvandeberoepscompetenties .Volgenssom-migetrajectbegeleidersbeschikkendelerarenBGVnietaltijdoverdenodigetijdencompetentiesomditineenverslagteverwoorden .

Netzoalsbijvoortrajectenenbrugprojectengaatmenslechtsinbeperktemateremediërendtewerk .In23centraisvanremediëringgeensprakeenslechtsviercentraleverenhiergoedwerk .

15centrabesprekenenevaluerendeafsluitingvandefasevanALhelemaalniet .19centrabesprekenmetdebetrokkenjongereopgeenenkelewijzedeoverstapvanALnaareenvoltijdsetewerkstelling .Aanheteindevaneencontractisdeleerlingmeestalnietlangerleerplichtigenwordendedossiergegevenslouteradmini-stratiefovergedragenaandeVDAB .

Sommige opleidingen (zoals hulp in het huishouden, administratief helper, carrossier, schilder, kapper offietshersteller)bieden(te)weinigperspectievenopdearbeidsmarkt .Hoewelmenvaakbeseftdatdezeoplei-dingen inde regioweinigofgeenkanshebbenopeen (alternerende) reguliere tewerkstelling,neemtmenzelden initiatiefomhetopleidingsaanbodbij testuren .Voorsommigecentrablijvende tewerkstellingvanaangesteldelerarenofdebeschikbareinfrastructuureenhindernisomoptimaalintespelenopderegionaletewerkstellingsmogelijkheden .

Sommigecentrahebbenopvallendweinigjongerenineenregulieretewerkstelling .Meerdanopandereplaat-senhebbenblijkbaaralhunleerlingennoodaanvoortrajectenofbrugprojectentotheteindevandeleerplicht .Gezienhetfeitdatuitonsonderzoekblijktdatmennogbeperktwerktvolgensdeindividuelenodenvandejongere,kanmenzichvragenstellenbijdezecijfers .Meerdiepgaandonderzoeknaardeinvullingendekwa-liteitvandievoortrajectenenbrugprojectenisnodigomdesituatievolledigerinkaarttebrengen .

Kwalitatieveenduurzametewerkstellingskansenwordensomsookonvoldoendegeprospecteerddoortijdsge-brekofdooreenslechteinternetaakverdeling .Eenaantalcentrawerkensamenmetdeplaatselijkeuitzend-bureaus .Deduurendekwaliteitvandetewerkstellinglopenuiteen .Wanneerjongerenbeginnentewerken,

Page 80: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

79

DEEL III: LEREN EN wERkEN

brengensommigennietmeerhetnodigeengagementopvoorhetcurriculum .Nietzeldenweegtdefinanciëlevergoedingzwaarderdoordandekeuzevooreendegelijkeopleiding .

De centra zijn vragende partij om voor een beperkt aantal jongeren samen tewerkenmet het circuit vanbeschermdewerkplaatsen .Sommigevragendetoestemmingomgetuigschriftenderdegraad(gekoppeldaanberoepskwalificatie)uittereikenaaneenbeperktaantaljongeren(bv .dejongestartersinhetdbso) .

ErisnogveelonduidelijkheidoverdekenmerkenvaneenPOT-kandidaat .ErwordtvooreenPOTzeldenuitge-gaanvanbehoeftenen(uitgeschreven)persoonlijkedoelstellingen .Eenformele‘cesuur’isonbestaande .Detoeleidinggebeurtopbasisvanattitudinaleaspecten .Deverwijzingstaatsoms(te)losvandescreeningengebeurtopgrondvaneenbesprekingindeklassenraadofdeleerlingenbegeleidingopbasisvangesprekkenmetoudersenleerlingen .

Voortrajectenenbrugprojectenzijnwelingeburgerdindecentra,maarzewordenonvoldoendedoelgerichtingezetbinnenhetvolledigetrajectomjongerentoeteleidennaardearbeidsmarkt .Voortrajectenenbrug-projectenwordennogtevaakvanuithetoogpuntvandeorganisatorvaneenvoortrajectofdeaanbiedervaneenbrugproject en vanuitdeorganisatie vande school ingevulden teweinig vanuitde individuelenodenvande jongere .Er isdusnogwerkaandewinkelommaatgerichtenprocesmatigtewerken .Enerzijds ligtdaarvoordeverantwoordelijkheidbijdecentra,anderzijdsishetaanbodvanbijvoorbeeldbrugprojectenvaaknietcompatibelmetdenodenvandeindividuelejongere,zodaternoodgedwongenminderindividueelkangewerktworden .

Deprofessioneleenzinvolleregistratievanallestappeninhettrajectiseenheikelpunt .Enerzijdsblijktuitdevoorbeeldendatderegistratieweinigdoelgerichtisenindemeestegevallenloutervaststellendinplaatsvanremediërend .Anderzijdsbetekenendegroteverscheidenheidendeveelheidaanregistratiesystemeneenzwareadministratievebelastingvoorhetcentrumtenkostevandetijddiemenaanleerlingenbegeleidingkanbesteden .Erisdringendbehoefteaaneen‘kruispuntbank’waarinallegegevensvandeverschillendetrajectenenprogramma’swordenopgeslagen .

1.2.5 De rol en functie van de trajectbegeleider

Mettrajectbegeleiderbedoelenweallepersoneelsledendieeenopdrachtvantrajectbegeleidingopnemen .Detrajectbegeleidervolgthettrajectplanopenwaaktoverdecorrecteuitvoeringervan .Hijishetaanspreekpuntenstaatmeeinvoordepermanentecommunicatietussendejongere,hetbegeleidingsteamvanhetcentrumendebegeleidersvanhetvoortraject,hetbrugproject,debegeleidersindebedrijvenendetrajectbegeleidervandeVDABofActiris37 .Detrajectbegeleiderwordtdoordeledenvanhetbegeleidingsteamendooreventueleexternebegeleidersopdehoogtegehoudenvanschoolsevorderingen,evaluatiesenresultatenvanbezoekenendoeteventueelbijsturingsvoorstellenaanhetbegeleidingsteam .Omdathetomeencontinuprocesgaatdat zich dynamisch en cyclischontwikkelt gedurendede hele opleidingsperiode, voert de trajectbegeleiderregelmatiggesprekkenmetdejongereoverhetverloopendeeventuelebijsturingvandienstraject .

Decentraontvangenper leerling0,19uurvoorde invullingvandetrajectbegeleiding .Hetcentrumkanopgrondvanzijnautonomiedaarzelfnogurenuithetlesurenpakketaantoevoegen .

45centrastellengegevensterbeschikking .Daaruitblijktdatgemiddeld21,7%vanhetlesurenpakketingezetwordtvoordeleerlingenbegeleiding .Tussendecentraonderlingzijnerechtergroteverschillenmeteenmaxi-mumvan37,6%(goedvoor230lesurenof1,37uurperleerling)eneenminimumvan1,0%(goedvoordrielesurenof0,04uurperleerling) .

45centrastellenookgegevensterbeschikkingoverdenascholingdiegevolgdwerdinhettekenvanleerlin-genbegeleiding .Wemaaktenbijdebevraginggeenonderscheidtussendenascholinggevolgddoordetraject-begeleiderendeanderepersoneelsledendieverantwoordelijkwarenvoordebegeleidingvandejongeren .Deleerlingenbegeleiders(trajectbegeleiderenandereleerlingenbegeleiders)nemenongeveer70%vandeprofes-sionaliseringsactiviteitenindevormvannascholingvoorhunrekening .Hetaantaldagdelenvoorbehoudenvoornascholingvarieertvancentrumtotcentrum .Driecentravermeldengeennascholingsactiviteitenvoorde

37 ActirisisdeBrusselsetegenhangervandeVDAB .HetisdeactuelebenamingvoordevroegereBGDA,BrusselseGewestelijkeDienstvoorArbeidsbemiddeling .

Page 81: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

80

DEEL III: LEREN & wERkEN

voorbijetweeschooljaren,terwijldedagdelengevolgdeopleidinginhetcentrummetdemeestenascholing820dagdelenbedraagt .Hetisopvallenddat24centranogaltijdnietbeschikkenovereenfunctieomschrijvingvoorhuntrajectbegelei-der,waardoorderolvandetrajectbegeleiderinveelgevallenonduidelijkis .Welishetzodatinnagenoegallecentrahetaantalleerlingenwaarvoordetrajectbegeleiderverantwoordelijkis,overeenkomtmetdeurendiedaarvoorterbeschikkingzijn(in27centravoldoetditruimschoots,in17centraisditnetvoldoende) .Inveelgevallenwordttrouwenseenanderesleutelgehanteerdvoordeaanwezigheidafhankelijkvanhetaantaltoege-kendeuren(eenuurtrajectbegeleidingstaatvaakvoor1,5tot1,7uuraanwezigheid) .Detrajectbegeleiderszijndaardoorindemeestecentra(43)ookinvoldoendematebeschikbaar .Desondanksblijkttochdatin18centradecontinuïteitvandebegeleidingnietverzekerdis .Waardatwelhetgevalis(inde30overigecentra)isdiecontinuïteitvaakeengedeeldeopdracht .Hetprincipevaneenvastetrajectbegeleidervoordeheleloopbaanvandeleerlingisopditogenblikimmersnietingeburgerd .Slechtstiencentrahuldigendatprincipe .Uitonzegesprekkenbleektrouwensdathetprincipevan ‘één jongere–ééntrajectbegeleider’nietopgejuichwordtonthaald .Hetprincipevandegedeeldeverantwoordelijkheidendemogelijkheidomzichtespecialiserenineenbepaald aspect vande trajectbegeleiding (zoals brugprojectenof voortrajecten), kent veelmeer bijval .Inééncentrumiseenceltrajectbegeleidingwerkzaamenineenuitzonderlijkgevalkrijgenzelfsallelerarenbinnenhetcentruméénuurtrajectbegeleidingtoegekendomdebegeleidingopdewerkvloerteverzorgen .Devreesbestaatookdateenapartstatuutvoordetrajectbegeleiderindepraktijkzalresulterenineenmeergeïsoleerdepositieenineengeringerebetrokkenheidvanhetheleschoolteambijdetrajectbegeleiding .Debeschikbaarheidindevakantieperiodesblijfteenheikelpunt .Ineenaantalgevallenzijndecoördinatorenofenkelepersoneelsledentelefonischbereikbaar .

Hetmerendeel van de trajectbegeleiders beschikt over de nodige deskundigheid en professionaliteit .Mengeeftwelaandathetnascholingsaanbodnietaltijdbruikbaarisofvoldoendespecifiek .

In tien centra voldoet de materiële ondersteuning voor de trajectbegeleiders niet . Een veel gehoorde enterechte klacht betreft de administratieve overlast . Leerlingengegevensmoeten op verschillendemanierenelektronischwordeningegeven .Heelwatnuttige‘begeleidingstijd’gaatopdiemanierverloren .

Derolvandetrajectbegeleiderblijktnogmaarindehelftvandecentradegelijkuitgeklaardtezijnenindemeestegevallenisveeleersprakevaneentrajectbegeleidingsteamdatsameninstaatvoordebegeleidingvandejongeren .

1.2.6 De samenwerkingsverbanden

Trajectbegeleiding is geenzaak vanhet centrumalleen .Eenkwaliteitsvolle trajectbegeleiding verondersteltookeengoedesamenwerkingmetexterneinstantiesalsVDAB,eenCLB,CDVofCVO .

Vormingswerk38

15centragavenaandatzesamenwerktenmethetvormingswerk .Voorsommigenbetrofdesamenwerkingenkeldevoortrajecten,anderenhebbeneensamenwerkingsverbandmeteenCDVvoordeorganisatievandelessenalgemene,socialeenpersoonlijkheidsvorming(ASPV) .15centra(alleuithetvrijgesubsidieerdonder-wijs)werkensamenmeteenCDVomdeleerplichtterealiseren .Desamenwerkinggebeurtmeestalopbasisvan‘traditie’envrijweluitsluitendomASPVaanenkelegroepentegeven .Slechtstiencentrapassenrelevantecriteriatoevoordedoorverwijzingvanjongerennaarhetvormingswerk .Inenkelecentrawordendeleerlingenvandeonthaalgroep(diemeestalineenvoortrajectofbrugprojectzitten)voorASPVbegeleiddoorvormings-werkers .Hierbijwordtmeertijdenaandachtbesteedaanarbeidsattitudenensollicitatietraining .

Slechts in acht van de 15 centra voorziet men in een geïndividualiseerd vormingstraject . Soms wordt deklemtoonietsmeeropvorminggelegdinplaatsvanophetbewustrealiserenvandeleerplandoelstellingeneneindtermenPAVenwordenmeervormingsgerichtevaardighedenaangebrachtengemultipliceerdnaardeandereASPV-leraren .

Devormingswerkerszijnvoldoendegeïntegreerdindecentra,participerenindebestaandeoverlegstructurenenzijnbetrokkenbijallefacettenvandecentrumorganisatie .Voordeleerlingenisergeenonderscheidtussen

38 OnderstaandealinealeestubestsamenmetdebevindingenvanonsonderzoekindeCDV’s .

Page 82: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

81

DEEL III: LEREN EN wERkEN

vormingswerkersen leraren .Devormingswerkerszijndus indemeerderheidvandegevallenbetrokkenbijhetreilenenzeilenvanhetcentrum .Indepraktijkechterleidendesamenwerkingenhetoverlegtussenvor-mingswerkersenlerarenbetreffendeASPVenPAVzeldentoteenkruisbestuiving .VaakisdeaanpakvanASPVklassiekmetrelatiefveelkennisentaal-enrekenvaardighedenbuitenfunctionelecontexten .Decentrumlei-dingvindtmeestaldateengelijkgerichtebenadering(doorvormingswerkersenandereASPV-leraren)ookdebesteresultatenoplevert .InsommigecentrawerdendevormingswerkerswaarvanmenhetmeesttevredenisaangeworvenalsASPV-leraar .Vaneenmeerwaardeofeenspecifiekeaanpakismeestalgeensprakeendetevredenheidoverdesamenwerkingisergpersoonsgebonden .

VDAB en ActirisAlle centra,met uitzondering vanhetMIGOMercator,werken afhankelijk vandewoonplaats vande leer-lingensamenmetVDABofmetActiris .Diesamenwerkingwordtin25centraslechtsalsniptvoldoendeofzwakbeschouwd .DeondersteuningdoorVDABvoldoetnietvolgens29centra .VDABkentvaakdedoelgroeponvoldoendeende instructeurswetendepedagogisch-didactischeaanpaknietaltijdaf te stemmenopdejongeren .Samenwerkingisechtertweerichtingsverkeer .DemeestecentrahebbennogteweinigoogvoordemogelijkhedendiesamenwerkingmetdeVDABgeeftophetgebiedvanopleidingsaanbod,afstemmingvanopleidingenopdearbeidsmarkt,gebruikvaninfrastructuur,enzovoort .DeviercentradiesamenwerkenmetActirismerkenopdatdezedienstinontwikkelingis .Zoervaartmendeinschrijvingvanwerkzoekendeleerlingennogalsergomslachtigenbureaucratisch .DaarentegenbeschouwtmendeveeleerrecentestructurenzoalsSPI(socio-professionele inschakeling),NWP(netwerkvanplaatse-lijkewerkgelegenheidsplatforms)enhetoverlegtussenCDO’senCDV’sdoorgaansalsgoedwerkendeover-leggroepen,diebovendienmogelijkhedenbiedenomextramiddelentegenereren .OokopResoc39-niveauzijnernogergweinigresultatenenzijndebestaandeinitiatievenoverwegendafge-stemdopeenvoltijdsetewerkstelling .Somsisdesamenwerkingnogembryonaalenishettevroegvoorresul-taten,maarwerdenerwelconsortiaofplatformenvoorALopgezet .EnkelecentravindenhetResoc-gebiedte groot om efficiënt samen tewerken en vindende hervorming inResoc-gebieden een achteruitgangdieresulteertineenlouteradministratievemedewerking .

Demeeste centra hebbenweinig of geen contactmet de trajectbegeleiders in dewerkwinkels .De inspan-ningen en initiatieven ten aanzien van knelpuntvacatures zijn gering of onbestaande . De meeste centra(27) hebben eenVDAB-vertegenwoordiger in hun centrumraad,wat hier en daar resulteert in een positiefpersoonsgebondenengagement .Erzijnnogweinigofgeen resultatenomde leersystemenaf testemmenop het opleidingsaanbod en de arbeidsmarkt . Eenminderheid van de centramaakt af en toe voor enkeleopleidingengebruikvanberoepsopleidingen(12centra),infrastructuur(6centra)oflesgevers(5centra)vandeVDAB(onderanderevoorheftruckchauffeur) .VaakwordtdezevormvansamenwerkingbelemmerddoordegroteafstandtoteenVDAB-opleidingscentrum .Menmerkthierbijookopdatvoorsommigeopleidingen(zoals heftruckchauffeur) een– zeer dure– keuringdoor de arbeidsgeneeskundigedienst is vereist .Dezecentravragendatdeoverheidditonderzoekbetaalt,netzoalsdathetgevalisbijjongerendieinhetvoltijdsonderwijsstagedoen .

Verscheidene centra (18)nemenaf en toedeel aan informatiemomenten voorwerkgeversover tewerkstel-lingsmaatregelenofdoelgroepwerking .Inenkelecentra isditsterkgerichtopeenspecifiekedoelgroepvanmeerderjarige,moeilijk tewerkstelbare jongeren .Dieworden insamenwerkingmetVDABuitgenodigdvooreen informatievergaderingwaarbij demogelijkheden vandeeltijdswerken endeeltijds leren, onder anderevoor knelpuntvacatures, toegelichtworden .Dit vormt in sommige centra een belangrijke rekruteringsbronvooreengrotegroepmeerderjarigeleerlingen .SommigenbeginneneenopleidingomtegemoettekomenaandeVDAB-bemiddelingsdruk .Indatgevaltrachtmenvooraldemeerderjarigeleerlingenzosnelmogelijknaareen alternerende tewerkstelling te loodsen, waardoor de leerplichtige (minderjarige) leerlingen aanzienlijkminderkansenkrijgenomtegroeiennaareenalternerendeopleiding .In verschillende centra bestaat er een samenwerking voor leerlingen met een contract voor individueleberoepsopleiding(IBO) .

39 Resoc:regionaaleconomischensociaaloverlegcomité .

Page 83: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

82

DEEL III: LEREN & wERkEN

CLBMethetCLBhebbendemeestecentra(36)eenafzonderlijke(ofaanvullende)afsprakennotaofbijzonderebepalingopgesteld .DemeestecentravindendatdeCLB-medewerkersruim(12centra)totvoldoende(25cen-tra)aanwezigenaanspreekbaarzijn,maartochblijktdeaanwezigheidvanhetCLBin12centraonvoldoende .GemiddeldiseenCLB-medewerkergedurendeééntottweedageneffectiefaanweziginhetcentrum,maarerzijnookenkelecentrawaardeCLB-medewerkerenkelopaanvraagkomtenanderewaarvierdageneenCLB-medewerkeraanwezigis .EenCDOdat recentelijkopstartte,wijstmethetoogophetgenererenvandenodigeomkaderingvoordebegeleidingvanzijnleerlingendoorhetCLB,opdeongunstigeregelgevingvoordetellingsmodaliteiten .Bin-nenhethuidigedecreetgenereerthetCLBslechtsnavijfjaareenomkadering,watnietbevorderlijkisvoordeontwikkelingvaneennieuwCDBSO .

Meestaliservoldoendeondersteuningvandetrajectbegeleidingeneengoedesamenwerking(in33centra) .DeCLB-medewerkersmakenvaakdeeluitvandecelleerlingenbegeleiding .Ookbijoudercontacten,klassen-raden,huisbezoekenenvoorproblematischafwezigeleerlingenleverenzebelangrijke,somsdoorverwijzendeondersteuning . Bovendien komen verscheidene leerlingen (nadat ze in aanraking kwamen met politie ofgerecht)inaanmerkingvoorextraaandacht,zorgenbegeleidingophetpsychosocialegebied .EnkelekerenwordthetCLBbetrokkenbijhetonthaalvandenieuweleerlingen .HetnietpermanentofweinigaanwezigzijnvaneenCLB-medewerkerhypothekeertinsommigegevalleneenoptimaletrajectbegeleiding .DekwaliteitvandeondersteuningdiehetCLBbiedt,looptnogaluiteenenwordtdaarenbovensomsongunstigbeïnvloeddoorpersoneelsverloopofreorganisaties .Debeperkteaanwezigheidinhetcentrumherleidtdetaaksomstothetopvolgenvandemeesthardnekkigespijbelaars .

Centra voor volwassenenonderwijs (CVO)Achtcentrawerkensamenmeteen(meestalopdezelfdecampusgelegen)CVO . DezesamenwerkingblijftgewoonlijkbeperkttothetgebruikenvandezelfdeinfrastructuurenhetgevenvanextrataalondersteuningvialessenNederlandsofhetvolgenvaneencursusbedrijfsbeheervoorenkele leerlingen .Somsvolgenenkeleleerlingeneenbijkomendeopleidingdieaansluitbijhunopleiding inhetdbso .Eenenkelekeergeven les-geversgelijktijdiglesaanleerlingenvanhetCVOenhetdbso,waardoormenlerarenenmiddelenoptimaaltrachtintezetten .

Despecifiekemeerwaardevanhetvormingswerk(binnendelessenASPV)isindemeestecentraminimaal .Meestalisergeenofeengeringespecifiekeaanpak .Debesteresultatenbereiktmenindegroepenwaardevormingswerkersidentiekwerkenalsdeanderelesgevers .Slechtsinenkelecentraleggendevormingswerkerseigenaccentenenisereenpositieveinbrengbijdeuitwerkingvandethema’sendeinvullingvanhetASPV-curriculum .Verschillendecentrabeëindigdendesamenwerkingwegenshetgebrekaanmeerwaardeenstruc-tuurwaarbijmenhetvormingswerksomsomschrijftalsjeugdbewegingswerk .

DesamenwerkingsmogelijkhedenmetVDABzijninbijnaallecentrasterkvoorverbeteringvatbaar .Slechtsenkelecentraslagenerinom,vooralviagoedepersoonlijkecontactenofdeonmiddellijkenabijheidvaneenVDAB-opleidingscentrum,zinvolsamentewerkenengebruiktemakenvanopleidingsondersteunendeiniti-atieven,lesgeverseninfrastructuur .

DesamenwerkingenondersteuningvanhetCLBwordtindemeestecentraalspositief,maarsomsalsontoe-reikendervaren .VaakleverendeCLB-medewerkerseenbelangrijkebijdrageaandespijbelproblematiekendepsychosocialebegeleiding .

DesamenwerkingmeteenCVOisminimaalenmeestalbeperkttotenkeleleerlingendieaanvullendlessenvolgeninhetCVOoftothetgemeenschappelijkgebruikvandeinfrastructuur .

Page 84: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

83

DEEL III: LEREN EN wERkEN

2. syntra

2.1 Inleiding

Deorganisatie vande leertijd is inhanden vanSyntraVlaanderen ende vijf regionaleSyntra, die in 2002ontstaan zijn uit de fusie vande oorspronkelijke 20Vormingscentra voor zelfstandigen,Centra voorMid-denstandsopleidingen (CMO) en Infobo Brucemo Brussel (IBB) . Sindsdien is de leertijd onderhevig aanoutputfinanciering .Op19verschillendecampussenwordenopleidingenuitdeleertijdgeorganiseerd .

HetgekendeCIPO-instrumentarium40onderging voordit onderzoek enkele aanpassingen .Dit gebeurde inoverleg met de afdeling ondernemerscompetenties en de draaischijf praktijkopleiding/leertijd van SyntraVlaanderen .SyntraVlaanderenvoerdeautonoomdeverderecommunicatiemetdevijfregionaleSyntra .DeregionaleSyntramoesteneeninformatiedossiersamenstellen .Omdeplanlasttebeperkenwerdditinfor-matiedossier voor de gemeenschappelijke delen eerst door Syntra Vlaanderen aangeleverd, waarna de vijfSyntrakondenaanvullenmet regionalegegevens .Hetkwantitatiefgedeeltevanhet informatiedossierwerdintegraalverzamelddoorSyntraVlaanderenopbasisvanhuncentraledatabank .HetonderzoekgebeurdedooreeninspecteurinsamenwerkingmetderegionalepedagogischadviseurleertijdvanSyntraVlaanderen .

2.2 Resultaten

2.2.1 Context en input

DoelgroepDe leertijd is toegankelijk voor leerlingendiede voltijdse leerplichthebbenvervuld en lichamelijk geschiktzijnbevondenomhetberoepuitteoefenendathetvoorwerpvandeleerovereenkomstuitmaakt .DaarvoormoetenzijeenmedischonderzoekondergaandooreengeneesheervaneenEDPBW .Voorbepaalde(groepenvan)beroepsopleidingenkandePraktijkcommissiebijzonderevoorwaardenvastleggeninzakeleeftijdenvoor-opleidingomeenleerlingtotdeleertijdtoetelaten41 .Jongemensendieeenpraktischevakopleidingwensen,kunnendusvanaf15jaar(entweejaarsecundaironderwijshebbenafgerond)kiezenvoordeleertijd .Jongerenvanaf16jaarofouderkunnenaltijdindeleertijdterecht,ongeachtdevooropleiding .In 2002 formuleerde eenwerkgroep binnen Syntra Vlaanderen de visie op de doelgroep op twee niveaus .Enerzijdsbeoogtdeleertijddejongerenofdelerendendieeenvakofberoepwensentelerenindepraktijk,volgenseensysteemdat voldoetaandedeeltijdse leerplicht,maarzonder leeftijdsgrens (naarboven toe),waardoorhetleertijdsysteemeensoepeleheroriënteringtoelaat .Anderzijdsrichtdeleertijdzichtotbedrijvendiebereidzijnomleerlingenopteleiden .Inbeidegevallenrichtdeleertijdzichtotarbeidsrijpeenarbeids-bereide jongeren omdat de praktijkopleiding in een onderneming, een reële werkomgeving, verplicht deeluitmaaktvandeopleiding .

Opleidingsaanbod en recente ontwikkelingenBinnendeleertijdzijnvandaagmeerdan200opleidingenmogelijk .SyntraVlaanderenvernieuwtinsamen-werkingmetdevijfregionaleSyntrapermanenthetopleidingsaanbod .Bestaandeopleidingenwaarvoorgeenof onvoldoende belangstelling bestaat, worden tijdelijk nietmeer georganiseerd of gecentraliseerd op ééncampus .Ditlaatstegebeurtvaakookinfunctievandeaanwezigeuitrusting .

ZoalshetstatistischjaarboekvanhetVlaamsonderwijsaangeeft,daalthetaantalleerlingenindeleertijddelaatstejaren .AlsmogelijkeoorzakenvermeldenderegionaleSyntradedemografischedalingvanhetaantalleerlingen,deoprichtingvanscholengemeenschappen,deconcurrentievananderedeeltijdseopleidingsvor-men (zoals dbso), de veelvuldige naamsveranderingen (leercontract wordt leertijd, Vormingscentra/CMO

40 CIPO:metditreferentiekaderbeoordeeltdeonderwijsinspectiedekwaliteitvaneenonderwijsinstelling,rekeninghoudendmetdecontext,deinput,hetprocesendeoutput .

41 BVRvan24-07-1996betreffendedeleertijd,art .4toelatingsvoorwaarden .

Page 85: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

84

DEEL III: LEREN & wERkEN

wordtSyntra,VIZOwordtSyntraVlaanderen),hetnietvernoemenvandeleertijdwanneeronderwijsinstantieshethebbenoveralternerendleren,hetnegatieveimagovandeleertijddoordeveleverbrekingenvandeleer-overeenkomsten,hetfeitdathandenarbeidminderindemarktligt,deuitgesteldetoekomstkeuzevandejon-geren,deoutputfinancieringendeonbekendheidvanhetsysteembijhetbredepubliek .SyntraBrusselwijstnadrukkelijkopdegrootstedelijkeproblematiek(metondermeereenzeerverschillendesocialegelaagdheid)enhetmulticultureleenmeertaligeaspect(inclusiefdeallochtonegemeenschapdiemeestalalstweedetaalFransspreekt) .SommigeregionaleSyntrasteldenvorigschooljaareenkenteringvast .Zijwijtendezetijdelijketoenamevanhetaantalleerlingenaandevolgehoudeninspanningenindebegeleidingendeintroductievaneenaantalnieuweberoepsopleidingen .

Geografische spreidingSlechtsopenkeleSyntra-campussenwordtdeleertijdnietgeorganiseerd .EnerzijdsisereengoedespreidingvandelesplaatsenvoordeleertijdinVlaanderen,anderzijdsbiedtnietelkregionaalSyntraalleopleidingenbinnendeleertijdaan .Mededoordeoutputfinancieringwerdeenrationaliseringvanhetopleidingsaanboddoorgevoerd .Dit heeft ondermeer tot gevolgdatde leerlingen zichnu verdermoeten verplaatsenomdegewensteopleidingtekunnenvolgen .Hetgebeurtdateenleerlingzijnopleidingineenandereregiovolgt .Alle vestigingsplaatsenwaar de leertijd wordt georganiseerd zijn vlot bereikbaar, zowelmet het openbaarvervoeralsmetdewagen .

InfrastructuurInprincipehebbenderegionaleSyntraallegebouwenineigenbeheer .Plaatselijkdeeltmeneenaantalgebou-wenmetderdenzoalsandereonderwijsinstellingen,VDAB,ondernemingenofanderevzw’s .

Bestuur en organisatieSyntra VlaanderenHetVlaamsAgentschapvoorOndernemersvorming–SyntraVlaanderenheeft alspubliekrechterlijk externverzelfstandigd agentschap (EVA)42 in de leertijd twee geëxpliciteerde taken: taken inzake het aanbod vanopleidingenentakeninzakedekwaliteitvandeopleidingen .SyntraVlaanderenwordtbestuurddoorderaadvanbestuurendepraktijkcommissie .OmdewerkingvandeleertijdtedoorgrondeniseeninzichtinhetorganogramvanSyntraVlaanderenonontbeerlijk .OmhaartakenuittevoerenbeschiktSyntraVlaanderenimmersoverondermeersectoraleadviseurs,deafdelingonderne-mingscompetentiesendedraaischijfpraktijkopleiding/leertijd,pedagogischadviseurs leertijd, leertrajectbe-geleiders(devroegereleersecretarissen)enadministratievemedewerkers .

EensectoraaladviseurisverantwoordelijkvooréénofmeerderesectorenopVlaamsniveau .Zijnhoofdtaakbestaat uit vorming en opleiding .Het team van sectorale adviseurs doet aan permanente productontwik-keling: ontwerpen van nieuwe programma’s, actualiseren en modulariseren van bestaande programma’s,aanmakenvanleer-envormingspakketten,detecterenvanvormingsbehoeftenenontwikkelenvanpraktijkge-richtedidactischemethodesenwerkvormen .Binnende afdelingondernemingscompetentiesbeschiktdedraaischijfpraktijkopleiding/leertijdnaastenkelecentralepersoneelsledenvooraloverdecentralepersoneelsleden .IndecentralezetelvanSyntraVlaanderenisdecoördinatormeteensecretariaatsmedewerkeractief .Zijkunneneenberoepdoenopdesociaal-juridischeondersteuningvoordeleer-enstageovereenkomstenenhetwerkpleklereninhetalgemeen .Vanuitdecentralecelgebeurtdebeleidsvoorbereidingen-uitvoeringvandeleer-enstageovereenkomstenenwordtdeleertijdaangestuurd naar de decentrale diensten en naar de regionale Syntra . Decentraal werken de pedagogischadviseursleertijddieelkeenteamvanregionaleleertrajectbegeleidersenenkeleadministratievemedewerkersaansturen .Depedagogischadviseurleertijdisverantwoordelijkvoordegoedewerkingvandepraktijkoplei-dingineenbepaalderegio .Detakenvande leertrajectbegeleiderbestaanuitpromotieenprospectie,netwer-kingenafstemming,intakevanleerlingenenondernemingshoofd-opleidersenopvolgingvandeleerlingenenhunopleiderstijdensennahetopleidingstraject .

Regionale SyntraDevijfregionaleSyntrazijnautonomevzw’s,doorgaansbeheerddoorprofessioneleeninterprofessionelever-enigingenuitderegio .DeregionaleSyntrazijnvoorhunerkenningenhunsubsidiëringaangewezenopSyntraVlaanderen .Elkvandevijfvzw’swordtbestuurddooreenraadvanbestuureneenalgemenevergadering .De

42 Decreetvan7mei2004totoprichtingvanhetVlaamsAgentschapvoorOndernemersvorming–SyntraVlaanderen .

Page 86: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

85

DEEL III: LEREN EN wERkEN

organisatievandedagelijkseleidingisinhandenvaneendirecteurafgevaardigdbestuurder/algemeendirecteur,somsbijgestaandooreendirectiecomitéofeenbureau .DeinterneorganisatievandevijfregionaleSyntrakanverschillen .Doorgaanswordendeverschillendesectorenaangestuurddooreenofmeerderesectordirecteursof sectorcoördinatoren . Inelkgeval vormtde leertijdeenapartesector .Zokandeaansturingvande leertijd inderegionaleSyntraofwel liggenbijeen leertijddirecteurofbij eensectorcoördinatorofbij eenopleidingscoördinator .Opvallendzijndeverdereverschillen in functie-benamingenen-bevoegdheden .Zoisersomssprakevaneensectorontwikkelaarofeensectorassistentofeenleertijdverantwoordelijke,functiesdieineenanderevzwnietbestaan .BinnenéénSyntrazijnertrajectbegeleiders,hetgeenverwarrendoverkomttegenoverdeleertrajectbegeleidersvanSyntraVlaanderen .Doorgaansvindtmeninelkevestigingsplaatseencampusverantwoordelijke .

De leertijdverantwoordelijke(soms leertijdcoördinator,soms leertijddirecteur) is inelkgevalhetgezichtenaanspreekpuntvoordeleertijdopdeSyntra-campussen .Deleertijdverantwoordelijkecoördineertinzijncen-trumalleactiesronddeopleidingenbegeleidingbinnendeleertijdenishiervoordeverbindingspersoontus-senalleactoreninhetcentrum .Hijisverantwoordelijkvoordepraktische,administratieveénpedagogisch-didactischeorganisatievandeleertijd .Demedewerkerleertijdstaatinvoordeadministratieveondersteuningvande leertijdverantwoordelijke .Tewerkgesteldepersoneelsledenwerkennietnoodzakelijkuitsluitendvoordeleertijd .Deondersteunende functies inéénSyntra(zoalsadministratie,boekhouding,personeelszaken, juridi-scheondersteuningenverzekeringen)wordenwaargenomendooreenanderSyntra .

samenwerkingsverbandenHetexternnetwerkvanSyntraVlaanderensitueertzichvooralinonderwijsenvorming,werk,socialepartnersensectoren .InterniserhetManagementSyntraNetwerk(MSN),eenoverlegorgaanwaarinookdevijfregionaleSyntravertegenwoordigdzijnendatbeleidsbeslissingenvoorbereidtendeuitvoeringopvolgt .

DevijfregionaleSyntrahebbenverschillendelokalesamenwerkingsverbanden .Elkecampusheefteensamenwer-kingsverbandmetmeerdereCLB’s .DaarnaastzijndevijfregionaleSyntrabetrokkenbijdelokaleoverlegplatfor-men(LOP)voorlerenenwerken .Afhankelijkvanderegiozijnerdaarnaastnogsamenwerkingsverbandenmetverschillendepubliekeenprivateinstanties .Meerenmeerwerktmensamenmetandereorganisatiesvoorhetoptouwzettenvanvormingenopleidingvoorspecifiekedoelgroepen .Nietonbelangrijkisdesamenwerkingmetsommigeberoepssectoren .Ditisondermeerhetgevalindeautosector(Educam,Federauto)watverregaandeimplicatieskanhebbenvoordeleerinhouden,deopleidingsstructuur,dedidactischeinfrastructuur,deexamine-ringendestudiebewijzen .

Menselijk potentieelPersoneelSyntra Vlaanderen stelt vier pedagogisch adviseurs leertijd en 42 leertrajectbegeleiders (sommigen zijn nogzelfstandigeleersecretarissen)tewerkvoordevijfregionaleSyntra .EenkleineminderheidvandelesgeversinderegionaleSyntrahebbeneencontractvanonbepaaldeduur .Naastdelesopdrachthebbenzijopdrachtenvanpedagogische,organisatorischeofcoördinerendeaard(POC) .Vaakzijnhetvoltijdstewerkgesteldemaatschap-pijgerichtevorming(MGV)-lesgeversmeteenpedagogischdiplomaofmeteenanalogebijscholingvanuitSyntraVlaanderen .Demeeste lesgevershebbeneencontract vooreenwelomschreven taak (bepaaldeduur) enzijndaarnaastzelfstandigeondernemer .EénSyntrazetmomenteeldecontractenvanonbepaaldeduuromincon-tractenvanbepaaldeduur .EenanderSyntrawerktuitsluitendmetlesgeversvoorbepaaldeduur .

LeerlingenDebelangrijksteredenen43omaandeleertijdtebeginnenzijnvoordeleerlingendewilomtegaanwerken(89%),degedachtedatdieopleidingvoorhenhetbestewas(82%),deinteressevooreenopleidingwaarbijmenzowelkonwerkenalsleren(77%) .75%vondeenleercontractgeschikterdandedagschool,72%wildegeldverdienenen68%wildenietmeerelkedagnaarschool .Invergelijkingmet2002zietmeneenstijgingin‘ikwildewerken’(89%tegenover83%),‘ikvondeenleercontractgeschikter’(75%tegenover66%)en‘ikwildenietmeerelkedagnaarschool’(68%tegenover61%) .

43 Bron:Effectiviteitsmeting2005VIZO-Integralekwaliteitszorg-Syntra,GrowthfromKnowledge,Significantmarketingresearch .

Page 87: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

86

DEEL III: LEREN & wERkEN

Deleerlingenkunnenheelhet jaardoor inde leertijd instromen .Na1 februari isweleentoelatingsprocedurevoorzien . Piekmomenten zijn september en januari . In sommige opleidingen ligt de gemiddelde leeftijd veelhogerdoordeaardvandeopleiding(bv .deopleidingtottandtechnicus) .

2.2.2 proces

Gezamenlijke doelgerichtheidVisieDedecretaalbepaaldemissievanSyntraVlaanderenishetwaarborgenvaneenkwalitatiefenspecifiekvormings-aanbodvoorjongerenenvolwassenendieeenprofessioneleloopbaanambiërenofverderwillenuitbouwenineenzelfstandigeondernemingofeenKMOommeerenbeterondernemerschapmogelijktemakenalsessentiëlefactorindesociaal-economischeontwikkelinginVlaanderen .HetBVRvan24juli1996steltexplicietdatdeleertijdeenbasisvormingis,dieopleidttoteenzelfstandigberoependie voorbereidtopdeondernemersopleiding .De leertijdomvat eenpraktijkopleiding in eenondernemingaangevuldmeteentheoretischevorming,dieeenmaatschappijgerichteenberoepstechnischevormingomvatdiebeantwoordtaandedeeltijdseleerplicht .Menkanookaanvullendetaalcursussenverstrekken .

In2002–bijdevieringvan100jaar leertijd–werddooreenwerkgroepvandiverse leertijdactorendevol-gendemissiegeformuleerdvoorleertijd:“HetVIZO-opleidingssysteemisdéstandaardvoorreëel,opmaatbegeleid ervaringsleren naar vakmanschap en ondernemerschap .” Vandaag hanteert Syntra Vlaanderen instandaardpresentatiesdevolgendetekst:“Leertijd…vooriedereendieviareëelervaringslerenopmaatbege-leidwilwordendoorennaarvakmanschapenondernemerschap .”

DevijfregionaleSyntragaanmetdezevisieopeeneigenmanierom .Sommigenonderschrijvenhaarzondermeer,anderen leggeneigenaccenten indezinvanmeerenbeter lerenondernemenindeKMO .SpecifiekvoordeleertijdhebbennietalleregionaleSyntraeenaanvullendevisieenstrategiegeformuleerd .Waarditwelhetgevalis,isereensterkekoppelingmethetkernprocesenwordendebeleidskeuzesgeëxpliciteerdsamenmetverbeter-enpromotieacties .Anderengaaneerderuitvaneeneconomisch-commerciëleinvalshoekdanvaneensociaal-maatschappelijke,maarerkennendenoodaaneenspecifiekconceptdatinspeeltopdepro-blematiekvandeleerlingen(multi-problemjongeren,moeilijkeleerders,jongerenmeteennegatiefschoolver-leden,veranderendedoelgroep) .InéénSyntraisereenwerkgroepdieonderzoektwelkeopleidingenmennogzalaanbiedenenhoemendehuidigeopleidingenzalaanpakken .Eenanderheefteenlangetermijnplanning(2006-2009)opgesteldvoorde leertijd,die jaarlijksgeconcretiseerdwordt ineenjaaractieplan .Ookhier iseenkoppelingmethetkernprocesvoorzienmetdenadrukopeentoenemendeondersteuningvandelesge-versendepatroons .Een laatsteSyntraheefteenaantalstrategischeoptiesvastgelegd inhaarbeleidsplan2008-2014enbeschouwtdeleertijdalseenwezenlijkennoodzakelijkonderdeelvanhaaropleidingsaanbod .

KwaliteitszorgDekwaliteitszorgvanSyntraVlaanderensteuntopdriepijlers:

verificatie:vroegergebeurdeereentellingvandeleerlingenopdevierdelesdag,gekoppeldaandetoela-•tingtotopstartenvancursussenenaandefinanciering .Sindsdeoutputfinancieringgebeurtdezetellingnietmeer,maardeapplicatiesvanderegionaleSyntraenSyntraVlaanderenmakenhetmogelijkomdeleerlingendagdagelijksoptevolgenqualesenpraktijkopleidingbegeleiding:doorhetuitwerkenvandeprogramma’s(curricula)endoordebegeleidingvanleerlingenen•ondernemer-opleidersinspectie:omvateeninterneneenexternluik .Internisertoezichtopdeleerlingenenpatroonsdoorde•leertrajectbegeleidersentoezichtopderegionaleSyntradoordesectoraleadviseurs,depedagogischadvi-seursenMSN .DeexterneinspectieevalueertdevijfregionaleSyntradriejaarlijksopbasisvanvierexternemetingen:naam-enproductbekendheid,marktaandeel,klantentevredenheid(bijex-leerlingenéénjaarnadeleertijd)eneffectiviteit(bijex-leerlingennavijfjaarleertijd) .Menkijktnaartewerkstellingscijfers,matevanzelfstandigondernemerschap(hoofd-bijberoep)enretentiecijferbinnendesector(werkzaaminhetberoepvandeopleiding) .

HetRekenhofendeinterneauditvandeVlaamseoverheidvolgenhetagentschapop .Daarnaastiservanaf1januari2008eenbeheersovereenkomstafgeslotenmetdeVlaamseRegering .

De kwaliteitszorg in de regionale Syntra gebeurt volgens de uitgetekende lijnen van Syntra Vlaanderen ensteunteveneensopverificatie,begeleidingeninspectie .

Page 88: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

87

DEEL III: LEREN EN wERkEN

Deverificatiegebeurtvolledigwebgebaseerd,genereertdatadieeenevaluatieenbijsturingfaciliterenen iseenvoorbeeldvangoedepraktijk .DepermanentesamenwerkingtussendepersoneelsledenvanderegionaleSyntraendepersoneelsledenvanSyntraVlaanderenbehelstenerzijdsdeontwikkelingvanlandelijkecurricula,anderzijdsdebegeleidingvandeleerlingenendeondernemersdoordelesgeversendeleertrajectbegeleiders .Begeleidingentoezicht/inspec-tiezijnvoorbepaaldepersoneelsledenbijgevolgnietaltijdduidelijkgescheiden .Ditgeldtinhetbijzondervoordepedagogischadviseurdiebetrokkenpartijisbijdeontwikkelingvandecurricula,bijdebegeleidingvanderegionaleSyntraenbijhettoezichtopderegionaleSyntra .Ookdeleertrajectbegeleiderheefteendubbelerol,namelijkbegeleidingentoezicht .De inspectie heeft een intern en een extern onderdeel . Intern heeft het Syntra-netwerk in 2005 een eersteintegralekwaliteitszorguitgevoerdopbasisvanPROZA .Dezelfevaluatieisopgevolgddooreenvisitatiecom-missiemetinterneenexterneleden .Dezewerkwijzeresulteertineenactieplanmettweeopgelegdeentweezelfgekozenverbeterpunten(nietbeperkttotdeleertijd)envormtdebasisvaneenfinanciëlebonus .Externwordenomdedriejaarmetingenuitgevoerdophetgebiedvannaam-enproductbekendheid,marktaandeel,klantentevredenheideneffectiviteit .DeSyntrabeschikkenbijgevolgoverrelevantegegevensdiezijhantereninhunbeleid .Doordebeheersovereenkomstvan1januari2008zalhetonderdeel‘interneinspectie’nadruk-kelijkergestuurdworden .SommigeregionaleSyntrahantereneenkwaliteitshandboekwaarbijalleprocedureseninstrumentenbeschre-venendigitaalondersteundworden .DezeSyntrabeschikkenoverhet ISO-certificaat .Bovendienwordthetkwaliteitszorgsysteem ondersteund door een specifiek softwareprogramma (Maatwerk/Cockpit) . Dit vormteenkrachtiginstrumentomdecomplexeorganisatieterunnen,metnamehetoverzichttebewaren,samen-hangterealiserenenopbasisvandatahetbeleidbijtesturen .BinnentweeregionaleSyntrazijnereveneenskwaliteitsgroepenactief,waarvanéénspecifiekvoordeleertijd .Dezeverbeterteamsverzekerenhetcyclischengeïntegreerdkaraktervandekwaliteitszorg .EenanderSyntraheeftineenESF-projectgepeildnaardeoorza-kenvandeverbrekingenvandeleerovereenkomstenenmogelijkemaatregelenhiertegen .Hetpedagogisch-didactischeaspectvandeleertijdkrijgtgewoonlijkbinnenhetkwaliteitszorgsysteemvanderegionaleSyntraweinigaandacht,watmaaktdatopvolging,ondersteuningenbegeleidingvandelesgeversnogweinigstructureelisingebouwdindedagelijksewerkingvandemeesteSyntra .DeregionaleSyntrazijnzichhiervanbewustenwillenditineenlaterefaseaanpakken .

OrganisatiebeleidInterne werkingBinnenSyntraVlaanderenzijnverschillendeoverlegstructurenwerkzaam:raadvanbestuur,praktijkcommis-sie,directieraad,MSN,draaischijfpraktijkopleiding/leertijdenwerkgroepleertijd .Daarnaastiserhetdecen-traaloverleg .

DeregionaleSyntrawerkenvolgenshuneigenorganogram .Zovindtmenzowatoveraldealgemeengangbarevergaderstructuren zoals de directieraad, sectorvergaderingen, leertijdvergaderingen en campusvergaderin-gen .Specifiekvoorde leertijd isdateen leertijddirecteur/sectorcoördinator/adjunct-directeurverantwoordelijk isvoordeleertijdopdeverschillendecampussenvaneenzelfdeSyntra .Opelkecampusisbovendieneenver-antwoordelijkediemeede leertijdaanstuurt . InverschillendeSyntra isdateen leertijdverantwoordelijke, inéénSyntraisdatdecampusverantwoordelijke .Eenbeperktaantallesgeversmeteencontractvanonbepaaldeduur(doorgaansMGV)zijnnaastdelesopdrachtookindividueelbelastmetPOC-taken,waaronderadmini-stratie .Erisevenwelgeenruimtevoorhetpedagogisch-didactischoverlegoverhetkernproces .InéénSyntraisernaasthetleertijdteamnogdekwaliteitswerkgroepleertijd .DesamenwerkingmetdepersoneelsledenvanSyntraVlaanderenverlooptindemeesteSyntravolgensdevoorzieneprocedures .InandereSyntraverlooptdezesamenwerkingnietoptimaal .Vooralvoordeleerlingenbegeleidingzijndecontactentussendeleertra-jectbegeleidersendelesgeversnogalschaars .OpééncampusvaneenregionaalSyntraisdeverstandhoudingtussendeleidingendelesgeversverrevanuitstekend .

Deschaalvergroting tot vijf regionaleSyntra impliceertookeenadministratiefnetwerkoverdecampussenheen .InéénSyntrabeschiktmenovertweeplatformen,éénvoordecursus-enleerlingenverwerkingenéénvoordeboekhouding .

Page 89: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

88

DEEL III: LEREN & wERkEN

Deinternecommunicatieverlooptmeerenmeerelektronisch .Traditioneelzijnerdeindividuelepostvakjesendealgemenelesgeversvergaderingen .Deveelvuldigeinformelecontactenzijninherentaandeleertijd .InenkelecampussenvanéénSyntraverspreidtmenmaandelijkseenberichtenbundeloverdeleertijd .Omdatbijdeleertijdverschillendeactorenbetrokkenzijn,isdeinformatiedoorstroomgeensinecure .

Participatieve besluitvormingFormeelgebeurtdeparticipatievebesluitvorminginSyntraVlaandereninhetentiteitoverlegcomité(EOC) .Inditoverlegcomitézetelendedirectieendevakbonden .InsommigeSyntraisereenondernemingsraad,inanderewordendeverhoudingenwerkgever-werknemersmethetakkoordvandevakbondenbesprokeninhetCPBW .

Overleg en interne samenwerking HetoverlegendeinternesamenwerkinginzakeleerlingenbegeleidingverlooptinderegionaleSyntravolgensdevoorgeschrevenproceduresvanSyntraVlaanderen .Hetbegeleidingsteam,bestaandeuitdepedagogischadviseurleertijd(voorzitter),desectorcoördinator/leertijdverantwoordelijke,deleertrajectbegeleidersenhetCLBkomttweetotviermaalperjaarsamen .Tussentijds(wekelijks,veertiendaagsofmaandelijks)vergadertdecelleerlingenbegeleiding .Hierisdepedagogischadviseurleertijdnietbijbetrokkenenneemtdeleertijd-verantwoordelijkedeleiding .DesamenstellingvandezevergaderingenverschiltvanSyntratotSyntra,vooralwathetbetrekkenvande lesgeversbetreft . InsommigeSyntrazijnde lesgeversonvoldoendebetrokkenbijdewerkingvanhetbegeleidingsteam .De focus ligtopdebesprekingvandeprobleemgevallen .Omdatdecelleerlingenbegeleidingdeproblemenprobeertoptelossen,komennietallegegevensterechtinhetleerlin-gendossier .Ditzorgtsomsvoorverwarring .Hetbegeleidingsteambespreektdemoeilijkeleerlingen(punten,vorderingen,gedrag)enneemtbeslissingenoverdeduurvandeleerovereenkomst(voortzetting,verlenging,opheffing)ofinzakepedagogischemaatregelen .Opadviesvanhetbegeleidingsteamneemtdepedagogischadviseurleertijddeeindbeslissing .IneenanderSyntrawordtwegenshetmoeilijkepubliekmeerdan50%vandeleerlingenbesproken(volgensSyntraVlaanderenisditgemiddeld22%vanhetaantalleerlingen) .NietinelkSyntra isereencontactmogelijkheid tussenondernemer-opleidersen lesgevers, inzonderheid lesgeversMGV .AlseralinitiatievenkomenvanuitderegionaleSyntradanisdeopkomstvaakbedroevendlaag .Hetonderwijskundigoverlegisstructureelnietvoorzien .Plaatselijkgebeurthetwelopeigeninitiatief,vooralvoorMGV .VoorBTVisernoodaancampusoverstijgendoverleg .

personeelsbeleidAanwerving, functiebeschrijvingen en navormingBinnende leertijdbehorenhetafdelingshoofd,decoördinator,depedagogischadviseur leertijd,de leertra-jectbegeleider, demedewerkers en de juridische ondersteuning tot de personeelsleden leertijd van SyntraVlaanderen .VoorselectieenrekruteringgeldendenormenvanhetRaamstatuutVlaamseoverheidenvanhetagentschapspecifiekbesluit .Vermeldenswaardigisdatdefunctievanleertrajectbegeleidernaasthetdiplomahogeronderwijskortetypeooknogextravoorwaardenvereist,namelijkvijfjaarnuttigepraktijkervaring .Watinaanmerkingkomtvoordezepraktijkervaringisvastgelegdbijbesluitenisvrijeng .Dezeextracriteriazorgenerdanookvoordathetzeermoeilijkisomleertrajectbegeleiderstevindendievoldoenaandezecriteria .

Eenmaalaangeworven,voorzietdepersoneelsdiensteenonthaalopleidingentrainingon the job .DecelHRMbiedtverschillendeopleidingsmogelijkhedenaanendecelpraktijkopleidingorganiseertstudiedagen .JaarlijksvolgtmendePLOEG-cyclus .Ditbetekentdaterplanningsgesprekken,indiennodigfunctionerings-gesprekkenenevaluatiesplaatsvinden .Wevermeldennogdatde leertijddeeluitmaakt van@tractief, eennavormingsprojectgesubsidieerddoordeoverheidmetalsdoelprofessionaliseringvandebegeleiding .Hier-aannemendeleertrajectbegeleidersenookdeleertijdverantwoordelijkenvanderegionaleSyntradeel .

HetpersoneelsbeleidbinnenSyntrarichtzichenerzijdsopdelesgevers,anderzijdsopdeanderepersoneels-leden .Voorde lesgevers liggende criteria voor selectie en rekrutering vast in eenbesluit vandeVlaamseRegeringvan31juli1991 .DeregionaleSyntrazijnverantwoordelijkvoordeaanwervingvandezelesgevers .

DemeesteregionaleSyntravoereneenpersoneelsbeleiddatsteuntopeenpersoneelsplanofopeenkwali-teitshandboek,waarinondermeerdeverantwoordelijkhedenenbevoegdhedenzijnbeschreveninfunctie-entaakomschrijvingen .Dikwijlswordenverschillendefunctiesgecombineerdinéénpersoon .DeproceduresvanaanwervingkunnenverschillenperSyntra .InsommigeregionaleSyntrawordennieuwelesgeversgezochtengeselecteerddoorde lokale leertijdverantwoordelijken, inanderewordt een ISO-proceduregevolgdwaarbij

Page 90: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

89

DEEL III: LEREN EN wERkEN

kandidaat-lesgevers aan de hand van een leidraad gescreend worden op professionele kennis en vaardig-heden,didactischevaardighedenenattitudes . InsommigeSyntra-campussenbezoektmenookhetatelier,dewerkplaatsofdewinkelvandekandidaten .Ookdeondernemerswordenhiergescreendopbedrijfs-enmanagementkenmerkenenopmotivatieenattitudes .Aanvangsbegeleiding,peter-ofmeterschapencoachingvanbeginnendelesgeverszijnzeldzaam .Lesgeversvoelenzichsomsvoordeleeuwengegooid .SommigeregionaleSyntragebruikeneenonthaalbrochure .SyntraVlaanderenorganiseertsamenmetderegionaleSyntraomdetweejaareeninitiëlebijscholingvan120uurvoordelesgevers .Dezebijscholingisverplichtvoorwienietovereenpedagogischstudiebewijsbeschiktenmeerdanvierurenperweeklesgeeft .Deinitiëlebijscholingfocustopdedidactischeaspectenvanhetles-geven .ZowelSyntraVlaanderenalsderegionaleSyntra(metuitzonderingvanéénSyntravoordelesgevers)richtenstudiedagenin .Ditkangaanomeenonthaaldagofkennismaking,pedagogisch-didactischethema’sofsectorgebondenthema’s .Meestalgaathetombijscholingenvanbeperkteduur .DepersoneelsledenvanderegionaleSyntrawordengestimuleerdomaandegeplandebijscholingssessiesdeeltenemen .Sommigebijscholingenbehoren tothet takenpakketvande lesgevers,andereniet,hetgeeneen impactheeftophunbijscholingsgraad .Inalleregio’smoetvanaf2008ookEstafette–hettrainingspakketvan12uurvoorpatroons–doorgaan .DitgaatdoorineenSyntra-locatiemetalsdocenteenSyntra-lesgevereneenleertrajectbegeleiderenfocustopintake,begeleiding,evaluatieenplanning .Insommigeregio’sishetgeensinecureomdeondernemershier-voortemotiveren,inandereregio’sisdezeopleidingverplichtvoorondernemersmetmeerdanéénleerling .Deresponsvandeondernemersisdoorgaansminimaal .Hetpersoneelsbeleidvoorzietnietindestructurelevervangingvanziekelesgeversofstudiemeesters-opvoe-ders .Erisgeenvervangingspool .DeregionaleSyntradienenhierinventiefoptetreden,bijvoorbeelddoorhetinschakelenvanlesgeversmetPOC-uren .IneenaantalregionaleSyntrahoudtdeleertijddirecteurjaarlijkseenfunctioneringsgesprekmetdeleertijdver-antwoordelijkenopbasisvanhunfunctiebeschrijving .Deopvolging, ondersteuning endidactische begeleiding of coaching vande lesgevers staan in demeesteregionaleSyntranog indekinderschoenenofzijnonbestaande .Metdeevaluatievan lesgeversmoetmennogbeginnen .

ArbeidsklimaatSindsdefusievan2002komterinalleregionaleSyntrameerenmeereencampusoverstijgendewerkingopgang .Hiervoorwordenondermeerstandaardproceduresen instrumentenontwikkeldenwordtdewerkingbevorderddoordeinschakelingvanpersoneelsledenopverschillendecampussenofincampusoverstijgendewerkgroepen .Tochblijfteropelkecampuseenspecifiekarbeidsklimaatafhankelijkvantraditie,schaalgrootteenverhoudingmetdeandereopleidingsvormen .

Logistiek beleidVeiligheid en welzijnMetuitzonderingvanéénSyntrabeschiktelkregionaalSyntraovereendynamischrisicobeheersingssysteem .ZijhebbeneenCPBWeneenpreventieadviseur .Opelkecampus is tevenseencontactpersoonaangeduid .Niet altijd heeft die de nodige scholing genoten . Er is een globaal preventieplan en een jaaractieplan .DebevoegdenzijnaangeslotenbijeenEDPBWenhoudenjaarlijksevacuatieoefeningen .Hoeweleenmilieuplannietaltijdbeschikbaaris,sorteertmenpapierenafval .Depersoneelsledenkennendepreventieadviseurpsy-chosocialeaspectenendevertrouwenspersoondoorgaansniet .DeregionaleSyntrahebbengeenbeleidsplanomtrentpesten,ongewenstseksueelgedragengeweld .InderegionaleSyntrameteensterkeaandachtvooreengestructureerdpreventiebeleidheeftditookrecht-streeksegevolgenvoorhetkernproces,metnamedeattitudevormingindeberoepsopleidingen .InsommigecampussenisernogwerkaandewinkelomtevoldoenaandereglementeringvandewetWelzijn .Zozijndenodigepictogrammennietaltijdaanwezig,ontbrekenveiligheidsinstructiesvoormachines,zijneronveiligesituatiesindepraktijkruimtesofzijndenooduitgangennietaltijdvrij .

Financieel beleidDecursistenurenvormendebasisvandesubsidiëring .DooreendalingvandecursistenurenbeschikkenderegionaleSyntradelaatstejarenoverminderfinanciëlemiddelen .Naast dewerkingssubsidie is er ook een investeringssubsidie .Het is niet duidelijk inwelkemate de toe-gekende subsidies ook daadwerkelijk aan de leertijd worden besteed . Sommige regionale Syntra voorzienpercampusjaarlijkseenbudgetvoordeleertijd .Deinvesteringenwordenvooralbekekeninfunctievande

Page 91: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

90

DEEL III: LEREN & wERkEN

aanwezigeateliers .Sommigesamenwerkingsverbandenleidentotgemeenschappelijkeinvesteringen(bv .deEducam-opleiding) .Deoutputfinancieringgeeftoveralaanleidingtotdenadrukkelijkevraagombijsturingvanhetsysteem .Leer-lingendieeenheeljaarlesvolgenendusookkostenmetzichmeebrengen,maarnietaanalleexamensdeel-nemen,wordennietgefinancierd .Indeleertijdisereenveelgrotereuitvaldanindeondernemersopleidingen .Ditbetekentdat een veelbeperkter aantal leerlingengefinancierdwordtdandatdaadwerkelijk lesgevolgdheeft .Bovendienwordendesubsidiesvooreenbepaaldcursusjaarslechtstweejaarlatertoegekend .Eengevolgvaneenverminderingvandefinanciëlemiddelenishetsamenzettenvanleerlingen .Ditleidtvoor-al indecursussenMGVtotgrotegroepen .Anderzijdsontstaanerookmeerpolyvalenteberoepscursussenenstartmenslechtsmetbepaaldeopleidingenbijeenvoldoendeaantalinschrijvingen,omdatmenrekeningmoethoudenmetuitval .Ookworden leerlingenvanverschillende jarenvoorBTVbijelkaargezet,omdannadiensomsteruggesplitstteworden .

Eenleerlingindeleertijdkrijgtmaandelijkseenfinanciëlevergoeding(geenloon) .

DeregionaleSyntrabeschikkendoorgaansoverdegelijkegebouwen,materiaalendidactischeuitrusting .AlleregionaleSyntrainvesterenindeverbeteringvandecampussen,ondermeerindeuitbreidingvandeinter-netvoorzieningen,devernieuwingvandeleslokalen,deinstallatievangemeenschappelijkevoorzieningenendemodernisering vanhet didactischmateriaal .De gemeenschappelijke delen vande campussen zijn vlottoegankelijk,deontmoetingsruimteshebbengeenschoolskarakterenookhetsanitairisverzorgd .Maarnietoveralzijnlesgeverslokalen .Demateriëleuitrustingvandeopleidingendiewebezochten, isdoorgaansgoed .Deleertijddeeltdeinfra-structuurendeuitrustingvandeondernemingsopleidingenofdeapparatuurvandeberoepssector .Deklas-senvoorMGVbeschikkendoorgaansoverdenodigedidactischeapparatuur(zoalsbord,flip-over,projector,TV,video,DVDenmuziekspeler)maarnognietoveralovereencomputermetinternetverbinding .Daarvoormoetendelesgeversgebruikmakenvanspeciaaldaartoeuitgerusteleslokalen .InéénSyntraheeftmengeencomputerlokaal in eigen beheer . Sommige ateliers zijn echte voorbeelden van goede praktijk . Zo beschikteenbezochtlokaalvoordeslagersopleidingoveralhetbenodigdemateriaalaangevuldmeteenruimtevoorklassikaaltheoretischonderricht .Anderzijdswaserookeenschildersopleidingmeteenvolledighuisvoordepraktijkopleidingmaargeentafels,stoelen,bordofdidactischeuitrusting .Opéénbezochteplaatsbeschiktede opleiding autotechniek niet over de noodzakelijke technische apparatuur om de doelstellingen van deopleidingterealiserenenditondanksdesamenwerkingmetEducam .Hetgemeenschappelijkegebruikvandeleslokalenheeftooknadelen .Zozijnergeregeldterritoriumconflictenmetdeandereopleidingenofmoetdidactischmateriaalvanandereopleidingeninéénenhetzelfdeleslokaalwordenondergebracht,watdeeigenheidvaneenvaklokaalhypothekeert .Inextremegevallenmoetdeleertijduitwijkennaaranderelokalenomplaatstemakenvoorbeterbetaaldebedrijfscursussen .HetmeebrengenvandenoodzakelijkekledijenkleinmateriaaldoordeleerlingenvormtsomseenprobleemwaaropderegionaleSyntraanticiperendoorinreservemateriaaltevoorzien .

OpleidingsaanbodCentrum en samenlevingMen voert niet echt een systematischdoelgroepenbeleid binnende leertijd .Met dehuidigemiddelen zijnerzeerbeperkte initiatievenvoorallochtonen(taalremediëring), instroomvanmeermeisjes (nieuweoplei-dingen) en leerlingen met leerproblemen (kleinere MGV-klassen) . In de praktijk concretiseert dit beperktdoelgroepenbeleidzichtotremediëringvantaalachterstand .SomsvolgenallochtonendelessenMGVineenaangepaste klas ofworden leerlingenmet taalachterstand in kleine groepjes bijgewerkt .Ook voortrajectenwordeninsamenwerkingmethetvormingswerkgeorganiseerd .Nieuweopleidingenstaanmeerenmeerinfunctievanzowelmeisjesals jongens .Hetvormenvankleinereklassenalgemenevormingvoor leerlingenmetleerproblemenblijftindefeitendoorgaanseendodeletter .InalleregionaleSyntrakiezenopvallendwei-nigjongerenvanallochtoneafkomstvoordeleertijd .Ditzoutemakenhebbenmetdegeringekansomalsallochtonejongereeencontractbijeenpatroontekunnenafsluiten .

BinnenSyntraVlaanderenisereennetoverschrijdendoverlegtussenhetSyntra-netwerkendeCLB‘svoor-zien .Ditbeleidsmatigoverlegplatform issamengestelduit vertegenwoordigersvande regionaleSyntra,deCLB-koepels en Syntra Vlaanderen . Individuele dossiers komen er niet aan bod . Syntra Vlaanderen en deCLB-koepels sloten een beleidsovereenkomst met een aantal wederzijdse engagementen . Begin februari

Page 92: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

91

DEEL III: LEREN EN wERkEN

2006werdsamenmetCLBeenvisietekst44geschrevenoverhunrolbijdebegeleidingvandejongeren .DeCLB’swordenstructureelbetrokkenbijhetbegeleidingsteamdatinelkeSyntra-lesplaatswordtopgericht .ElkeSyntra-campusheeftmetminstenséénenmaximumdrieCLB’seenbeleidscontractgesloten .VaakzijnditCLB’suithetvrijenetenvanGO!OpééncampusisereencontractmeteenprovinciaalCLB .EenanderSyn-traslootookeencontractmethetCLBvanhetstedelijkonderwijs .MetdeCLB’swaarmeeeencontractwerdgesloten,isereenpermanentieregelingindeSyntra-lesplaatsovereengekomen .Nietzeldenwordengemeen-schappelijkeprojectenopgezet,bijvoorbeeldvoorhetdrugs-enspijbelbeleid .Jaarlijkswordtdesamenwerkinggeëvalueerdeneenafsprakennotaopgesteld .EenpersoneelswisselingbinnendeCLB’sbemoeilijktdeprofes-sionelesamenwerking .

Daarnaast hebben de vijf regionale Syntra een netwerk van samenwerkingen, vooralmet de verschillendeberoepssectoren,bedrijvenenVDAB .DeervaringenmetdeLOP’sinzakelerenenwerkenzijndivers .Sommi-gewerkengoedenresultereninwerkgroepen .Anderenzittennogindestartfase .EénSyntrawijstophetfeitdatverschillendeplatformeneeneenvormigescreeningvandeleerlingentotophedenonmogelijkmaakt .EenanderSyntrapleitvoorenigestructureringvandeoverlegplatformenviahetnieuwedecreet‘Lerenenwerken’ .Opvallendinhunnetwerkvansamenwerkingzijndebeperktecontactenmetdelokaleonderwijsinstanties .

Centrum en overheidDe leertijd is een opleidingsvorm waarbij leerlingen vier dagen beroepsgerichte praktijkopleiding bij eenondernemer-opleider combineren met één dag ondersteunende theoretische vorming (beroepskennis enalgemenevorming)ineenSyntra-lesplaats .Jongerenkunnenopdezemanieralwerkendeenberoeplerenenopeenvlottemanierdeoverstapnaardearbeidsmarktmaken .Deerkendeleerovereenkomstvaltgedeelte-lijkonderdetoepassingvandesocialezekerheid,bijvoorbeeldvoorarbeidsduur,arbeidsongevallen,CAO’s,enzovoort .Dezethema’svormengeenonderwerpvanonsonderzoek .

De uitwerking van de curricula (opleidingsprogramma’s) gebeurt door de sectorale adviseurs van SyntraVlaandereninsamenwerkingmetdesectoreneensector-ofberoepscommissie .Indezewerkgroepeniseenafvaardigingvanuitde regionaleSyntravertegenwoordigd(onderanderedoorde leertijdverantwoordelijkenof lesgevers) .Dit isnietaltijdevidentvoor lesgeversmeteencontractvanbepaaldeduur .Voorhetuitwer-kenvaneennieuweopleidingdienenderegionaleSyntraeenopportuniteitsdossierinbijSyntraVlaanderen .WaarSyntraVlaanderenvroegerbijnauitsluitendberoepsopleidingenvanhetbsoaanbood,zietmennuooktso-opleidingenontstaan .DebeheersovereenkomstdiedeVlaamseRegeringmetSyntraVlaanderenafslootvoor2008-2010voorzietdoelstellingenennormenvoorhetuitwerkenenactualiserenvandeopleidingspro-gramma’s en bijhorende takenbladen . Ermoetenmomenteel immers nog een aanzienlijk aantal curriculageactualiseerdworden .Sommigecurriculazijnechtverouderdenbiedenonvoldoendehouvastvoordeles-gevers .Deontwerpdocumentenvoordeopleidingkassei-enklinkerleggerzijnbijvoorbeeldtienjaaroud .DeequivalentievaneenSyntra-opleidingmeteenopleidinguithetsecundaironderwijsisnietvanzelfsprekendenmoetwordenonderzocht .VooreenaantalSyntra-opleidingenisergeengelijkaardigeopleidinginhetsecun-daironderwijs(bv .valkenier) .Deopleidingdiverseberoepeniseenclusteringvanleercontractenvoorzeeruiteenlopende beroepen zoals schoenmaker, hondentrimster, publiciteitsschilder, glazenmaker, enzovoort .ViaklassikaalonderwijseenverantwoordeinvullinggevenaandecomponentBTVisvoordezeclustergewoononmogelijk .Hetspreektvoorzichdatdeonderwijskwaliteithiervantwijfelachtigis .De regionale Syntra beschikken over de curricula van de verschillende opleidingen . Recente curricula ver-meldendegeraadpleegdeberoepsprofielen .Daarnaastvermeldtditopleidingsprogrammaookhetdoelvandeopleiding,deinstapvoorwaarden,hettraject(meteenneigingnaarmodularisering),deleerdoelenendeleerinhoudenendevereisteuitrusting .Nietvoorelkeopleidingiseenberoepsprofielbeschikbaar .Indatgevalbepaaltdesectorcommissiezelfdebeoogdecompetenties .Eenaantal curriculabevatten terminologievaneenmodulairestructuur(modules,deelcertificaten)maarindepraktijkwordendieniettoegepast(bv .indekappersopleiding) .Delesgeverszijninhetbezitvandezecurricula .Voordeondernemersiseenaangepastdocumentaangemaakt,metnamehettakenblad .Opleidingenwaarnaartijdelijkgeenvraagis,blijveninhetvormingsaanbodbeschikbaar .

Heteerste,tweedeenderdejaarMGVvanhetsupplementairpakketwordengegevenaandehandvanver-plichtethema’sdieaansluitenbijdeleefwereldvandejongeren,bijtaal-enrekenvaardighedenenbijonder-nemingszin .Perthemawordteenlesgeversdossiereneenleerlingendossieruitgewerkt .Hetlesgeversdossier

44 Begeleidingvanjongerenindeleertijd,visievandenetoverschrijdendewerkgroepCLB-VIZO .

Page 93: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

92

DEEL III: LEREN & wERkEN

bevateenlijstmeteindtermen(ET)vandetweedeofderdegraadbso(PAV)enindeverschillendethema’sisereenverwijzingnaardezelijst .Dezelijstisnietidentiekaandelijsteindtermenvandetweedeenderdegraadbso(PAV)zoalszeopdewebsitevandeentiteitCurriculumzijnterugtevinden .Devakoverschrijdendeeindtermen(VOET)wordennergensexplicietvermeld .HetSyntra-netwerksteltdezecurriculaMGVelektro-nischterbeschikkingvandelesgeversomzouniformiteitvaninhoudenvormoverderegionaleSyntraheentebewerkstelligen .

OokvoordeBTVwerktSyntraVlaanderensamenmetdesectorenendefederatiesdecurriculauitbinnendesectorcommissies .Bijhetuitwerkenvandezecurriculaisderealiteitvanhetberoephetuitgangspunt .Waareenberoepsprofielvoorhanden is,gebruiktmenditals referentiekader .DeSyntra-lesplaatsenmoetendezeopleidingsprogramma’svolgenbijdelessen .Debedoelingisookdatinelkcurriculumeentakenblad(aantelerentakenopdewerkvloerdoordeondernemingaandeleerling)wordtuitgewerkt .IntegenstellingtotdeMGVwordenervoordeBTVgeengemeenschappelijkecursussenopgesteld .SommigeSyntragaanmeerenmeercampusoverstijgendtewerkbijhetopstellenvandezecursussen .

Bijdeondertekeningvande leerovereenkomstontvangen leerlingenondernemer-opleiderondermeerhetcurriculumvandeopleidingvandeleertrajectbegeleider .Hoewelhetopleidingsprogrammaeenhouvastbiedtaanhetopleidingsbedrijf,blijkthettegedetailleerdtezijnomvooropleidingsbedrijvenenleerlingenhandigtezijn .Ookdeleertrajectbegeleiders,dieverantwoordelijkzijnvooreeninleidendeuitlegaanbedrijfenleerling,hebbennoodaaneenhandigerenmeeroverzichtelijkinstrument .SyntraVlaanderenheeftdeafgelopenjarenextraaandachtbesteedaandeuniformiseringvande takenbladenenhetoptimaliserenvanhetbijhorendemonitoringsproces .Hettakenbladkomtaandezenoodtegemoetdoordeverschillendeleerdoelenviakorteheldereformuleringeneenplaatstegevenbinnendedriejarigepraktijkopleidinginhetopleidingsbedrijf .Aan-dachtspunthierinisdeverschillendeleerdoelenzoteformulerenentesituerendatzevoorhetopleidings-bedrijfbinnendebedrijfseconomischecontexthaalbaarzijnzonderdekwaliteitvandeopleidingteschaden .Inderealiteitishetzodatvooralleerovereenkomstengeslotenwordenvoorberoepenwaarerooknogeenmarktvooris .Deplanningvandecursussenwordtdaaropafgestemd .Ditzorgterechterwelvoordatbijeenlageraantalleerlingenvooreenbepaaldberoeperbepaaldejarensamengezetworden,erpolyvalentecursus-senontstaan(bv .basishout)enerdiverseberoepencursussen(bv .eenmixvanberoepeninéénklasgroep)ontstaan .Allemaalfactorendiedekwaliteitvanhetonderwijsnietbevorderen .

DeregionaleSyntraorganiserendeleertijdgespreidover30lesweken,vanbeginseptembertoteindmei .Eenlesdagomvatvierlesuren(van50minuten)MGVenvierlesurenBTV .Opjaarbasiskrijgteenleerling120les-urenMGVen120lesurenBTV(240lesuren) .Leerlingendie16jaarwordentussen1januarien30juni,moeten120urenextralesvolgen(totaalvan360lesuren) .Hiervanmoetreglementairminstens60lesurenMGVzijn .ErisindepraktijkgeopteerdomdezeextraurenvolledigintevullenmetMGV,metuitzonderingvaneenaan-talopleidingenwaarzevooreendeelookwordeningevulddoorBTV,bijvoorbeeldhetpakketauto-elektriciteitindeEducam-opleiding .Indepraktijkbetekentditdatsommige15-jarigeleerlingenanderhalvedagperweeklesvolgenineenSyntra .Deanderenmoetenééndagperweeklesvolgen .Delesurenwordenaangevuldmetdrieeneenhalveofvierdagenopleidingineenonderneming .SommigeregionaleSyntrapassenhethalvedagsysteemvoordezeleerlingenniettoe,maarorganiserengedurendeeenbepaaldeperiodetweevolledigelesdagenperweek .Tijdensdeschoolvakantieswordtdenormalelesdagvervangendooreenopleidingbijhetondernemingshoofd .HierinverschiltSyntravanhetdbso .Tijdenseenverbrekingvande leerovereenkomstblijftdeleerlinglesvolgenindeSyntra-lesplaats .Indiennodigenmogelijkwordtdeleerlingnaareenvoortra-jectverwezen .Deleertrajectbegeleiderhelptdeleerlingindezoektochtnaareennieuwepatroon .

Hetgrosvandeopleidingenindeleertijdisnoglineairopgebouwdenwordtookvoorhetlesgedeeltebin-nenschooljarengeorganiseerd .Indefeitengaathetomeensemi-modulairsysteem .Deervaringmetenkelemodulaireexperimenten(onderandereinoverlegmetdeDBO)leertdeSyntrahetvolgende:

Oudersenleerlingenverwachtentochdatmenzichhoudtaantraditioneledata(waaronderjuni)waarop•ereenproef,eenresultaateneenbesprekingis .HetSyntra-netwerkstaatnietachtereenmodulairsysteemwaarbijalleszomaarinvakjesverdeeldwordt .•Bijhetontwikkelenvanleertijdopleidingenvertrektmenaltijdvaneenvolledigberoepenindienmogelijklegtmentussencesurenmeteenrelevantearbeidsmarktwaarde(bv .hulpmecanicien-mecanicien) .Bijdeactualisatievandeopleidingenhoudtmenhiermeerekening .Alleeneendergelijke(beperkte)modularise-ringiszinvolvoordejongereendearbeidsmarkt .Ondernemerswachtennietmeteenopmodules,maarzijnvooralgeïnteresseerdinhetfeitofdejongere•

Page 94: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

93

DEEL III: LEREN EN wERkEN

bepaaldegroteregehelen(beroepofdeelberoep)aldannietzelfstandigkanuitvoeren .Depraktijkopleidingineenbedrijfisooknietzomaarintedeleninmodules .Ophetveldwordtmenals•lerendeonmiddellijkmetverschillendeaspectenvandepraktijkgeconfronteerd .

Eenopleidingindeleertijdduurtminimumzesmaandenenmaximumdriejaar(afhankelijkvandevoorop-leidingvandeleerling) .Deleerlingenhetondernemingshoofdsluitensteedseenleerovereenkomst .Ditkantussen1julien31januari .Na31januarikandatenkelinzeeruitzonderlijkeomstandigheden .Elkeleerovereen-komstomvateenproefperiode(vanééntotdriemaanden)dieafhankelijkisvandeduurvanhetcontract .

InderegionaleSyntrawordtdevoorzieneonderwijstijdefficiëntbesteed .Westeldengeeninbreukenopdetaalwetgevingvast .AlleregionaleSyntrabeschikkenovereencentrumreglementwaarinhetexamenreglementisopgenomen .Zijmoetenditcentrumreglementgeregeldtoepassen .

Gerichtheid op de leerlingenWervingSyntraVlaanderenzorgtvoordewebsitewww .leertijd .be,wervendeeninformatievefolders,eenleidraadleer-tijd,affiches,stickers‘leerjongen/meisjegevraagd’envoertdaarnaastnogverschillendecampagneactiviteitenzoalsmailings,publicatiesintijdschriften,beurzen,infosessies,tv-spots,reclameenindividuelepromotiebijwerkwinkelsenondernemingen .OokderegionaleSyntrazorgenvoormailingsnaarjongeren,advertenties,info-enopendeurdagen,lokaletv-reportages,eenopleidingskrantenvooreenvermeldingvandeleertijdinhunbrochuresenophunwebsite .DemeesteregionaleSyntraregistrerendeeffectenvanhunwervingsac-ties .EénSyntrawijsteropdatslechts3%vandeleerlingeninstromenviaeenCLBenwijtditaanhetgrootpersoneelsverloopbinnendeCLB’senhetfeitdatnieuwemedewerkersnietgoedopdehoogtezijnvandeleertijd .Daarnaastiserhetnetwerkvandeleertrajectbegeleiderdieactiefopzoekgaatnaarondernemingenenleerlingenvialokalecontacten .InvelegevallenbiedendepotentiëleleerlingenzichinderegionaleSyntraaannadatzijaleenafspraakhebbenmeteenondernemer .InveelregionaleSyntraleeftdeperceptiedathetimagovandeleertijdsterkisachteruitgegaan .Erisalleszinsnoodaaneensterkepromotiecampagne,metondermeerhetruimerbekendmakenvandemogelijkepremiesvoorondernemer-opleidersenafstudeerpre-miesvoordeleerlingenmeteenleercontract .DeregionaleSyntrazienhiereentaakweggelegdvoorSyntraVlaanderen .DeregionaleSyntrawijzenerookopdatzijzelfgeencontrolehebbenopdetoeleveringvandeleerlingen .Bijaanmeldingenverwijzenzijslechtsdoornaardeleertrajectbegeleiders .Wanneerdezeopeenanderadresgehuisvestzijn,vormtditeenforsebelemmering .

Intake en oriënteringDeintakeenoriënteringvandeleerlingengebeurtdoordeleertrajectbegeleider .Erkunnenzichdriesituatiesvoordoen:deleerlingsteltzichkandidaatmaarheeftnoggeenonderneming,deondernemingsteltzichkan-didaatmaarheeftnoggeenleerlingofdeleerlingendeondernemer-opleiderkomensamennaardeleertra-jectbegeleider .Debasisvooreenintakeenoriënteringissteedseeninterviewmetdeleerling,deoudersofwettelijkeverte-genwoordigerenhetondernemingshoofd .Ditinterviewkanplaatsvindenophetkantoorvandeleertrajectbe-geleider,indeondernemingofbijdeleerlingthuis .Mengebruikthiervoorchecklisten,maardeimplementatielaattewensenover .Deleertrajectbegeleiderkrijgtnauwelijkseenbeeldvandecompetentiesvandejongere,watdeslaagkansenvandeleerlinghypothekeert .Nietzeldengeeftditaanleidingtoteenofmeerdereveran-deringenvanopleidingbinnenzijntrajectindeleertijd .EénSyntraspoortzwakkeleerlingenopviaeenpresta-tieniveautestontwikkelddooreenhogeschool,maarverdergebeurternietsmee .DeleertrajectbegeleiderkanzichvoorhetinhoudelijkeaspectvandeopleidingbaserenopTrajectinfo,eendatabasemetinformatieoveralleopleidingendieindeleertijdkunnenaangebodenworden .Wanneerdeleerlingaleenvoorakkoordmeteenondernemerheeft(watfrequentvoorkomt),ishetmoeilijkvoordeleertrajectbegeleideromeenander,gefundeerdvoorsteltelatenaanvaarden .Ditgeeftvaakaanleidingtotverbrekingen .

Page 95: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

94

DEEL III: LEREN & wERkEN

BegeleidingDebegeleidingenevaluatievandeleerlingenzijnwettelijkbepaaldinhetBVRvan1996 .Hetbesluitwordtplichtsbewustgevolgd .Eenseen leerovereenkomst isgestart,komteenheelopvolgings-enbijsturingspro-ces op gang .Het leeuwendeel van deze opvolging gebeurt in de schoot van het begeleidingsteam .Naastde decentrale dienst van Syntra Vlaanderen (pedagogisch adviseur leertijd als voorzitter), maken ook deleertijdverantwoordelijkeofsectorcoördinatorleertijdenlesgeversvanSyntra(ditisnietoveralhetgeval),deleertrajectbegeleiderenhetCLBdeeluitvanditteam .InsommigeregionaleSyntrazetelendelesgeversechtinhetteam,inandereSyntrawordtvanheneenschriftelijkeinsteekverwacht .Deleertrajectbegeleidersvolgendeopleidingindeonderneming .Hiervoorhanterenzijhettakenboekjeendeevaluatieformulierenattitudeenberoepskennisopdewerkvloer .Deevaluatieformulierenzijnnietuniform .Sommigenzijnopgesteldvanuitdeberoepssector,anderenzijnontstaanuithetEuropeesVIVES-project .Ineenaantalopleidingenisgeenkanaalvoorziendatdepatrooninstaatsteltomfeedbacktegevenoverdeleerlingendiebijhemindienstzijn .Ookdeberoepslesgevers(ensomsookdelesgeversMGV)informerende leertrajectbegeleideroverdevorderingenvande leerlingenaandehandvaneendocument .Somsdoetdeleerlingditzelfdoormiddelvaneenzelfevaluatie .Meestalgebeurtditnatweederdevanhetschooljaar .Samengevatisdeleertijdverantwoordelijkeofsectorcoördinatorverantwoordelijkvoorhetlesgebeurenendeleertrajectbegeleidervoordewerkvloeralsookvoorhetbewakenvandelinktussenwerkvloerenles .Degroei-endenoodzaakvanbegeleidingisbinnendeleertijdeenbelangrijkpuntvanaandacht .

Jaarlijksvindenertweetotvierformelebesprekingenplaatsmethetvolledigebegeleidingsteam .Deaandachtgaat tijdens deze besprekingen vooral uit naar leerlingenmet problemen in het centrum (leerproblemen,gedragsproblemenofafwezigheden),maarde leertrajectbegeleiderkanookproblemendieopduikenopdewerkvloeraankaarten .Concreetbetekentditdatgemiddeld22%vandeleerlingenaanbodkomentijdenszo’nbespreking .De focus ligtmet anderewoordenopdeprobleemgevallen .Naastdeze formelebesprekingenzijnerooknogmeerinformelebesprekingentussendeverschillendebegeleidersnaaraanleidingvanallerleiproblemen .Vaakkrijgendezebesprekingeneenmeerformeelkarakterindevormvancellenleerlingbegelei-dingdiemaandelijks(somstweewekelijks)kunnenplaatsvinden .Indezecellenisdepedagogischadviseurnietaanwezig .Debegeleidingvandeleerlingenindeleertijdkrijgtbijgevolgstructureelvorminhetbegelei-dingsteamendecelleerlingbegeleiding .Beidezijnnodigomdeactiviteitenvandeverschillendebegeleiderstesturen,metmekaarinverbandtebrengenenteevalueren .InenkeleregionaleSyntrawordendelesgeversMGVenBTVonvoldoendebetrokkenbijhetbegeleidingsteam .Alleinformatiegaatinditgevalviadeleertijd-verantwoordelijkeofsectorcoördinator .Ookiserweinigofgeencontacttussenlesgeversenleertrajectbege-leidersentussenlesgeversenondernemers .Eénenanderhypothekeertalzoeenvlottecommunicatietussendepraktijkopleidingendetheoretischevorming .Deleerlingbegeleidingverloopthiernietzoalshethoort .

Deopvolging vande leerlingenopdewerkplek gebeurt doorde leertrajectbegeleider . Idealiter viawerkbe-zoeken,maarsomsookviatelefonischecontactenofgesprekkenmetdeverschillendepartijenopkantoor .Omdatuithetverleden isgeblekendatdeformelebesprekingenvooralgingenoverhet functioneren indelesplaatsendatdeinformatieoverhetfunctionereninhetopleidingsbedrijfslechtszijdelingsaanbodkwam,besteedtmendelaatstejarenmeerenergieaanhetopvolgenvandepraktijkopleidingdoorhetwerkenmetbijvoorbeeldevaluatieformulierenattitudeenberoepskennisopdewerkvloer (peilenbijbedrijvennaarvor-deringenvande leerlingen)enchecklistenwaaraandeopleidingsplaatsmoet voldoen .Dit alleswordtookuitgewerktmetdesectoren .Detoegenomentaakbelastingnooptdeleertrajectbegeleidersvaaktotcrisisbegeleiding,metanderewoordentotbegeleidingvandeprobleemgevallen .Ditbrengtondermeerhunbereikbaarheidvoordeleerlingeninhetgedrang .De leertrajectbegeleiders vallenonderde verlofregeling vandeVlaamseoverheid .Menmoetduspermanentieverzekerentijdensdeschoolvakantiesmetuitzonderingvandeperiodevan25decembertotenmet1januari .

RegistratieWanneerleerlingenofondernemingenzichkandidaatstellen,wordenzijopgenomenindeleertijdapplicatie .Vanafhetmomentdaterookeenovereenkomstgeslotenwordt,wordenallegegevensvande leerling,deoudersofwettelijkevertegenwoordigerendeondernemeropgenomenindezeapplicatie .Ditnoemtmendeleerlingkaartendepatroonskaart .Dematchtussenbeidepartijenwordtverzegeldineentrajectbepalingviaeenovereenkomst .Dezezitookindeleertijdapplicatie,inclusiefeenlesverwijzing .VanafhetmomentdatdeleerlingdaarnaingeschrevenisineenregionaalSyntraregistrerendezeSyntrainhuneigenapplicatie(ASYNofAIofMaatwerk)degegevensvandeze leerlingentijdensde lessen(klasgroep,beroepofcursus, lesmo-

Page 96: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

95

DEEL III: LEREN EN wERkEN

ment,aan-enafwezigheden, in-enuitschrijvingen,punten) .Wateropdewerkvloergebeurt,wordtgeregi-streerdindeleertijdapplicatiealsookrelevanteresultatenvanbegeleidingsmomenten(bv .begeleidingsteam,telefoonmetouders,werkbezoek,contactmetCLB) .Verbrekingen,schorsingen,opheffingen,verlengingofinkortingwordeneveneensgeregistreerd .DeregionaleSyntrasturenhunlesgegevensdoornaareenapplicatiebinnenSyntraVlaanderen(IU)datdezegegevensgebruiktomonderanderedebegeleidingsteamsvoortebereiden(bv .nakijkenwiemeerdantweederdeafwezigis,wiemagtoegelatenwordentothetexamen),omindividuelegesprekkentehebbenmeteenwelbepaaldeleerlingofomdefinancieringvanderegionaleSyntrateberekenen .Ditbetekentdatdeleerlingenenpatroonsdagdagelijkskunnenwordengevolgd .Er isnoggeenautomatischekoppeling tussendeeigenapplicatie,IUendeleertijdapplicatie,maardekoppelingkanwelmanueelgemaaktwordenwaardoorinteres-santebeleidsinfooverlesenpraktijkopleidingsamenkanwordengeleverd .

Voltijds engagementDeleertijdimpliceerteenleerovereenkomstmeteenvoltijdsengagement .DeregionaleSyntrawordenvooralbij de eerstejaarsgeconfronteerdmet verbrekingenofuitval .Veel lesgeverswijzenopdedalendekwaliteitvandeinstroom,hetgeenleidttoteenmoeizamervormingsprocesenmeerverbrekingen .HetOLLEE-projectvoerdehieronderzoeknaar .Algemeenkanmenstellendathoelangerdeleerovereenkomstloopt,hoegroterdekans isdatde leerlinghetgetuigschriftbehaalt .Belangrijkeoorzakenvanverbrekingzijneenverkeerdeberoepskeuze, verkeerde verwachtingen, tehoge techniciteit vandeopleiding, het ontbreken vande juistearbeidsattitude, een verkeerde keuze vanpatroonof leerling, een tekort aanondernemingshoofd-opleidersinderegio,eenbeperktaanbodvandetheoretischevorming,duurtijdvandeopleiding,hetlichamelijknietgeschiktzijnofanderegezondheidsredenen,eenterugkeernaarhetvoltijdsonderwijsofhetbereikenvandemeerderjarigheidendusheteindevandeleerplicht .Tijdensdeverbrekingvaneenleerovereenkomst(maximaaldriemaanden)blijftdeleerlinglesvolgenindeSyntra-lesplaats . Indienmogelijkennodigwordthijnaareenvoortrajectverwezen .De leertrajectbegeleiderhelptdeleerlinginzijnzoektochtnaareennieuwepatroonendeleerlingwordtverderopgevolgdviadecelleerlingenbegeleiding .Door de beperkte omkadering binnen de regionale Syntra gebeurt dit onvoldoende .Bovendienkomenverbrekingendikwijlspas laattijdigaanhet lichtomdatdeondernemer-opleiderhetnietaltijdonmiddellijkmeldt .Een leerovereenkomst kanook tijdelijkwordenstopgezet (schorsing) .Degevallen ende voorwaarden vanschorsingzijndezelfdealsdezediegeldenvoorarbeidsovereenkomsten(bv .overmacht,technischestoornis) .Wanneereenleerlingopbasisvanernstigemotievenwenstoverteschakelennaareenandereopleiding,wet-tigtditdeverbrekingvandeuitvoeringvandeleerovereenkomst .

Hetspijbelbeleid inde leertijd isuitgeschreven in twee te volgenprocedures .Er iseenprocedurevoordeopvolgingvandeafwezighedenvandeleerlingentijdensdelesseninderegionaleSyntraeneenprocedurevoor de opvolging van de afwezigheden van de leerlingen in de onderneming . Indien nodig, wordenmetbepaaldeleerlingenindividueleafsprakengemaaktdieineenaparteovereenkomstwordenvastgelegd(aan-vullendepedagogischeovereenkomstofAPO) .MethetVlaamsministerievanOnderwijsenVormingwerdeenregelinguitgewerktvoordeopvolgingvandeleerplichtcontrole .SyntraVlaanderengeeftop1oktoberde inschrijvingendoor,nadienomde14dagendein-enuitschrijvingen .OokhetCLBwordtbijdeuitvoeringvanhetspijbelbeleidendeleerplichtopvolgingbetrokken .InéénSyntrabeschiktmensindskortovereenallochtonespijbelcoach .

Communicatie met leerlingen, ouders en omgevingDecommunicatiemetdeleerlingengebeurtofwelviaSyntra(lesgever,leertijdverantwoordelijke)ofwelviadeleertrajectbegeleider .Deleerlingenkrijgendenodigeinformatieindeles,advalvas,viabrievenofnotitiesinhettakenboek,tijdenseenwerkbezoekdoordeleertrajectbegeleideroftijdenseentelefonischcontact .Leer-lingenmogenooksteedsmeekomennaaroudercontacten .Syntraprobeertmeerenmeerviae-mailtecom-municeren .Erisgeenleerlingen-ofouderraad .SlechtsééncampusvanéénSyntrakentsindstweejaareenvormvanstructureleleerlingenparticipatie .

Decommunicatiemetdeoudersofwettelijkevertegenwoordigerstartalvoordeondertekeningvandeleer-overeenkomst .Hetisdebedoelingdatmensamenopzoekgaatnaarhetjuistetraject .Deouderzalopdatmomentookeentoelichtingkrijgenoverhetconcept,deregels,enzovoort .InéénSyntraishetgeensinecure

Page 97: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

96

DEEL III: LEREN & wERkEN

omcontactteleggenmetdewettelijkevertegenwoordigervandejongere .Invelegevallengaathetomalloch-tonendiehetNederlandsnietmachtigzijn .Deoudersofwettelijkevertegenwoordigerondertekenenmeedeleerovereenkomst .Ookbijdeopvolgingvandeovereenkomstwordendeoudersofdewettelijkevertegenwoordigeropdehoogtegehouden(bv .bijafwe-zigheid,bij examenresultaten) .Het takenboekje vormteenbelangrijk instrumentbijdecommunicatiemetenbetrokkenheidvandeouders,maarhetgebruikisnietoptimaal .Veelondernemersvullendittakenboekjenietinoflatenhetoveraandeleerling,deinvullingvandeMGVendeBTVblijftbeperkttotdelesonderwer-pen .Nietzeldenmisthettakenboekjezijndoel .BijprobleemgevallenvoertdetrajectbegeleiderofSyntraofhetCLBsomsookeengesprekmetdeoudersofwettelijkevertegenwoordiger .IndienergedragsproblemenzijnmetcursistenwaarvooreenAPOmoetwordenaangegaan,wordenoudersenpatroonindebesprekingbetrokken .Daarnaastvoorzietmenookinoudercontacten .Ofwelzijndezeinformatiefoverdewerkingvandeleertijdofwelwordenderesultatenvandeleerlingenbesproken .

Indecommunicatiemethetondernemingshoofd-opleiderinformerenderegionaleSyntraoverdeafwezighe-den,gedragsproblemenenexamenresultatenvandeleerling .DeregionaleSyntranodigendeondernemings-hoofdenuitopinformatieavonden,opendeurdagenenoudercontacten .

DeregionaleSyntraendeleertrajectbegeleidersvoerenookcommunicatiemethetvormingswerk(voortrajec-ten),debijzonderejeugdzorg,debasiseducatie,hetHuisvanhetNederlands,depolitieenlokaleonderne-mingenensectoren .

Pedagogisch-didactisch handelenDeleertijdisuitgebouwdalseenalternerendeopleiding .Deleertijdvertrektaltijdvaneenvoltijdsengagementmetdepraktijkopleidingalsvertrekpunt .Detheoretischevorming(algemeneenberoepsgerichte)isaanvul-lendbijdeervaringdiebijdeondernemerwordtopgedaan .Menspreekthiervandemethodiek‘betogendepraktijk’ .Dezesluitnauwaanbijhetervaringsgerichtleren .Vaardighedenenattitudevormingstaancentraalindeopleiding .Uitgaandevandeopleidingsdoelstellingen,eigenaanhetgekozenberoep,ishetverwervenvanfunctionelevaardighedendedoelstelling .Daarnaastisdeopleidingookgerichtophetaanlerenvanaller-leinoodzakelijkewerkattitudes(zoalssocialevaardigheden,lerensamenwerkenmetanderen,werkplanning,optijdlerenkomen) .Ophetgebiedvanlerenlerenisdeuiteindelijkebetrachtingdatdeleerlingbijelketaaktot zelfstandig lerenkomt:hijmoet lerenvertrekkenvaneendoelstelling (vraagstelling),daaropvoortbou-wendlereneenrealisatieplanmaken,demiddelendaartoekunnenkiezenennadeuitvoeringookkomentotzelfcontrole .Deleerlingmoetdusalshetwaretotzelfsturingkomenzonderdaaromdevooropgesteldeeind-doelstellingenuithetoogteverliezen .Hetaspect‘zelfstandigeondernemerworden’,komtindelessenMGVsporadischaanbod,bijvoorbeeldinhetthemabudgettering,indeveelvuldigecontactenmetdeondernemerenbijdebespreking‘Watnamijnleerovereenkomst?’ .

Bovengenoemdedoelstellingenwordenmaargedeeltelijkgerealiseerd .Deoorzaakdaarvanligtenerzijdsindeopbouwvanhetcurriculum,anderzijdsinhetkernproceszowelpartimpraktijkopleidingalspartimtheoreti-schevorming .Hetcurriculumisopgebouwduitdrieafzonderlijkedelen:depraktijkopleiding(vierdagen),deMGV(eenhalvedag)endeBTV(eenhalvedag) .Erisweinigofgeenverbandtussendezedriegehelen .Erisgeensprakevaneengeïntegreerdeopleiding .Dedeelcurriculazijnnaastelkaarontwikkeld .Ditgeldteven-zeervoorhetkernproces .Erisgeenvakoverlegtussendezedriegehelenenevenminbinnenelkgeheel .DelesgeversMGVwerkenindividueelenlosvanelkaaraanhetcentraalontwikkeldecurriculum .ZehebbengeenprofessioneelcontactmetdelesgeversBTV .Erisweinigcontacttussendelesgeversendetrajectbegeleiders .Delinktussendetheoretischeopleidingendepraktijkopleidingishieronvoldoendeuitgewerktengeïmple-menteerd .DoordekleinschaligheidvanéénSyntraiserdaarbijvoorbeeldweleenverdienstelijkvakoverlegtussendelesgeversMGVendelesgeversBTV,hetgeenleidttoteenbescheidenintegratievanMGVenBTV .DeinvullingvanhetonderdeelBTVgebeurtooknietgelijkgericht .Overdecampussen(endeSyntra)heengaandelesgeversverschillendommetdeBTV .Somswordenhierloutertechnischentechnologischeinhou-dengegevenaandehandvanbordenkrijt, inanderegevallenbetrefthet louterpraktischevorming indewerkplaats .Delesgeverswetennietgoedwatvanhenverwachtwordt .

LesmateriaalVoor deMGVmaken alle lesgevers gebruik van de centraal uitgewerkte lesgevers- en leerlingendossiers .Hierinwordtmetthema’suitdeleefwereldvandejongerengewerkt .Elkaangereiktthemaisterugtevindenopdeextranet-site .Hetmateriaalwerdtentijdevanonsonderzoekontwikkeld,herwerktengeactualiseerd .

Page 98: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

97

DEEL III: LEREN EN wERkEN

Hetontwikkeldemateriaalvormteenkrachtig instrumentvoorde lesgeversMGV .De lesgeverskunnendethema’saanvullenmeteigenmateriaal .Tochzijnerlesgeversdiemeerautonomieverkiezen .HoeweldeSyn-tra-eindtermenlijsthierinisopgenomen,vormendeeindtermenbeslistgeenuitgangspuntvanhetonderwijs .Zijzijnimmersineenlaterefaseaangepastaandethema’s .VoordeBTVwerkenderegionaleSyntraeigencursussenuit .Ditgebeurtnietaltijdcampusoverstijgend .Vaakwordtdecursusplaatselijkopgestelddoordebetrokkenlesgever(s) .Dekwaliteitvandezecursussenverschilt .Vooraljongeofnieuwelesgeverskunnenhierbijondersteuningofbegeleidinggebruiken .Nietalleopleidingenhebben een eigen cursus . Zohanteert bijvoorbeeld het eerste jaar vande opleiding snackbarexploitant decursusvanrestauranthouders .Ditneemtnietwegdaterooksyllabizijnvangoedekwaliteitmeteenactueleinhoud .Somszijndesyllabitaakgerichtopgesteldwathetactiefparticiperenvandeleerlingenbevordert .Herenderwordenookweleensillegalekopieënvanschoolboekengebruikt .Insommigegevallenkanmenterug-vallenopcursussenontwikkelddoordesectoren,bijvoorbeeldFvB,InnovamofEducam .

Groepsgrootte en samenzettingenInzakegroepsgrootteisereenmaximumvan25leerlingenindecursusMGVen21leerlingenindecursusBTV .Wanneermenditmaximumoverschrijdt,moetmensplitsen .Degroepsgroottehangtafvandesamenzettingenenvandelocatie .SomsishetbudgettairmogelijkomdecursusgroeptesplitsenmaarvindtSyntranietdegeschiktelesgeverenwijtmenditaandeonvolkomenhedenvanhetstatuut .Opsommigeplaatsenzijndegroepenbijzondergroot(tijdelijkzelfs35leerlingen) .Opandereplaatsenzijndegroepenkleinermaarzeerheterogeendoorsamenzettingenvandiversedisciplines .Somstot vijf verschillende opleidingen . Een uiterst heterogene klassamenstelling qua opleiding, leeftijd, niveau,motivatieengedraggecombineerdmeteengrotegroepsgroottestelthogeeisenaandedidactischebekwaam-heidvande lesgever .Bepaalde lesgevershebbenomwillevandezepraktijkafgehaakt .VooralvoorMGV isdetoestandsomsprecairgezienhetontbrekenvandenodigeondersteuningenbegeleiding .Dooreengrotegroepleerlingenmeteenzeerverschillendschoolsverledensamentezetten,isdelesinhoudvoorsommigeleerlingendezoveelsteherhalingmetweiniguitdaging,terwijlhetvooranderenveeltehooggegrepenis .Ditleidttotongenoegenbijdeleerlingenenverhoogtdekansophetstorenvandeles .Groepsgrootteensamen-zettingenzijnernstigehinderpalenvoorhetverstrekkenvaneenkwalitatiefonderwijs .

WerkvormenDelesgeversinderegionaleSyntragebruikenverschillendewerkvormen:praktijklessen,groepswerk,individu-eletaken,doceren,leergesprek,bezoek,enzovoort .Vaaktredendelesgevershierbijsturendopenmakenzijgebruikvanhetaanwezigedidactischmateriaalendecomputer .ZijtrachtenwaarmogelijkvoordealgemenevormingooktewerkenmetnieuwemediazoalsinternetofbudgetKMOviacd-rom .Indeopleidinggroothan-delaarwerktmenmeteenvirtuelefirma .

Door de heterogene samenstelling van de klasgroepen is er een permanente behoefte aan binnenklasdif-ferentiatie .Dit geldt zowel voordeMGVals voordeBTV .Degroepsgrootte endeaard vandedoelgroep(leerlingenmeteennegatiefschoolverleden,motivatieproblemeneneensocio-emotioneelverstoordeachter-grond)bemoeilijkendit .Ookindeinteractietussendeleerlingenkomtdezeheterogeniteitsterknaarvoor .Delesgeverszijnonvoldoendegewapendomdezemulti-problematiekoptevangen .Erisgeenpedagogischeondersteuning .Insommigegevallenwordthetgebrekaanpedagogischeachtergrondpijnlijkduidelijk .Erisnauwelijksruimtevoorindividuelebijwerkingofpersoonlijkeremediëring .InéénSyntra,waardeklasgroepenkleinzijn,ismeermogelijkheidvoorindividuelebegeleiding .Voorleerlingenmetleer-oftaalproblemenwordenbeperkteinitiatievenvandifferentiatiegenomen:hetorga-niserenvantaalremediëring, individueleremediëringbinneneenkleinegroepdooreenaparte lesgever,hetvormenvankleinereklasgroepenvooralgemenevormingeneenberoepdoenopandereorganisaties,bijvoor-beelddoorverwijzingnaardebasiseducatievoorNT2ofhetorganiserenvanvoortrajecten .Apartetaalklassenkomennietvoor .VoordeinvoeringvandeoutputfinancieringhaddenderegionaleSyntravoldoendemidde-lenomextrainitiatieventenemenomintespelenopdespecifiekenodenvandedoelgroep .Voorbeeldenhier-vanzijndeAltoklas(remediëringsklas)endeSpiekklas(tijdelijkuitdeklashalenwegensgedragsproblemen) .Ombudgettaireredenenzijndezeprojectengestopt .Tochzijnernogcampussenmetinnovatieveprojecten .ZowordtinééncampusMGVopgesplitstintweeuurklassikaalonderwijsentweeuurzelfstandigwerkaandehandvanoefenpakketten .Dezeorganisatievormbiedtdelesgeverextramogelijkhedenomgedifferentieerdtewerken .

Page 99: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

98

DEEL III: LEREN & wERkEN

Sommige regionale Syntra nemen met hun leerlingen geregeld deel aan wedstrijden die vaak vanuit deberoepssectorgeorganiseerdworden .Bijwijzevanexperimentwordt inde lessenMGVsomsprojectmatiggewerkt .EenanderSyntrahanteert innovatievewerkvormen .HetPatio-projectheeft totdoelomleerlingenvan diverse beroepsopleidingen te laten samenwerken aan eenzelfde project . Daarnaast is er een Philips-project .Enerzijdsisditeenlogistiekeback-upinhetalternerendlerendoormiddelvaneendetacheringvanPhilips-personeel .Anderzijdsisereenfinanciëleondersteuningbijhetaanwervenvaneenexternebegeleidervoorhetgezondheidsbeleid .

InéénSyntrawordtsindsenkelejareneendriedaagsegeorganiseerdvoordeleerlingensupplementairpakket(15-jarigen) .Doelisdezeleerlingeneensineenanderkaderteontmoeteneneenvertrouwensbandmethenoptebouwen .Deklemtoonligtopgroepsbevorderendeactiviteitenensocialevaardigheden .Zoweldeleerlin-genalsdelesgeverszijnenthousiastoverditexperiment .

EvaluatieNetzoalsdebegeleidingisdeevaluatievastgelegdinhetBVRvan1996 .SommigeregionaleSyntramakengebruikvandebrochure‘Wegwijsindeleertijd’ .Hierinstaathetcentrumreglementenhetexamenreglement .DeSyntralichtendezereglementenooktoeaandeleerlingen .Hetexamenreglementbevateenberoepspro-cedure .Omaandeexamenstemogendeelnemenmoetendeleerlingentweederdevandelessengevolgdhebben,tenzijdepedagogischadviseurleertijdeenafwijkingtoestaat .

Bijdeevaluatievande leerlingwordenzoweldevorderingen inhetcentrumalsbijdepatroonopgevolgd .DeevaluatieinhetcentrumgebeurtgezamenlijkdoorSyntraendeleertrajectbegeleider .Deevaluatievandevorderingenopdewerkvloergebeurtviadeleertrajectbegeleider .Syntratrachtdeinbrengvandepatroonviadeleertrajectbegeleiderterealiserenaandehandvanhettakenblad,hettakenboekendeevaluatieformulie-ren .Voorsommigeberoepeniseenmeergedetailleerdevaluatieformulier(metbeoordelingvandeleerlingzijnattitudeenberoepscompetentiesopdewerkvloer)voordepatroonuitgewerkt .Deleertrajectbegeleidergebruiktnietinelkeopleidinghetzelfdeevaluatieformulier .Dekwaliteitvandeevaluatiedoordeondernemerisvrijwisselvallig .Deondernemersevaluatieisvanadviserendeaard .

DeregionaleSyntrahantereneencombinatievanpermanenteevaluatieenexamens .Zijtellenelkvoor50%vanhettotaalaantalpunten .Tweekeerperjaarneemtmenschriftelijkeexamensaf(decemberenmei) .Mon-delingeexamenszijnslechtsmogelijknaoverleginhetbegeleidingsteam .

HetexamenbestaatuiteenA-examen(voordeMGV),eenB-examen(voordeBTV)eninhetderdejaarookeenC-examen(voordepraktijkopleiding:eenpraktijkproef .Dezeomvathetmakenvaneenwerkstukofhetuitvoeren van een opdracht . Externe juryleden zijn hiermeestal bij aanwezig) .Waar centraal door SyntraVlaanderenexamenswordenopgesteld,wordendezedoordeSyntragebruikt .DelesgeverheeftvoordeMGVeenbeperkteuitbreidingsmogelijkheidvoor20%vandepunten .DeexamenvragenMGVzijnvooralkennisge-richtenwordenjaarlijksgewijzigd .Deklassiekeschriftelijkeeindtoetsoverweegt .Delinkmetdeeindtermenisnietdirectzichtbaar .SommigelesgeversMGVpleitenvooreengespreideevaluatienadebehandelingvaneen thema . InéénSyntrablekende lesgeversMGVnietopdehoogte tezijnvanhetbestaanvancentraleexamenvragen .WatdeBTVbetreftisdesituatiewisselend .DelesgeversBTVlerenomgaanmetopgelegdeexamensofmetsectoraleproevenwaardievan toepassingzijn .Zoniet stellenzij zelfdeexamenvragenop .Voorbepaaldeopleidingenwerkendelesgeverscampusoverstijgend .Afhankelijkvandeopleidingkomenzowelopenboek-examensofexamensmetgeslotenboekvoorofeencombinatievanbeiden .Hetopstellenvandeexamensissomshetresultaatvaneenwerkgroep,maarmeestalvandeindividuelelesgever .Demeestelesgevershan-tereneenmixvandagelijkswerk,attitudebeoordelingeneindexamen .Deevaluatieisdoorgaansvoldoendeomvattendomeenrepresentatiefbeeldtekrijgenvandeverworvencompetenties .EéncampusvanéénSyntraheeftbijwijzevanexperimenteennieuweevaluatiemethodiekontwikkeld .MeerenmeerbestaathetB-examenuiteendeeldagelijkswerk,eendeel theoretischexameneneenprak-tijkproef .Dit is ondermeer het gevalwanneer hetmodulaire traject een deelcertificering vanuit de sectorvoorziet .HetgebruikvandepraktischeB-enC-proefkanweleensverschillennaargelangdeopleiding .ZoisdeC-proefindeschildersopleidingnietpraktijkgerichtomdatditvanuitdesectorcommissieisopgelegd .Ookdeindivi-dueleevaluatiefichevanpraktischeproevenverschiltnaargelangdeopleiding .

Page 100: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

99

DEEL III: LEREN EN wERkEN

HetA-enB-examenwordenop300puntengequoteerd,waarvandehelftpuntenvanhetdagelijkswerkzijn .HetC-examenwordtop400puntengequoteerd .OmteslagenmoetendeleerlingenophetA-examenenophetB-examendehelftvanhettotaleaantalpuntenbehalen,nasamenvoegingvandepuntendagelijkswerkendepuntenbehaaldophetovergang-ofeindexa-men .OphetC-examenmoetenzedehelftvanhettotaleaantalpuntenhalen .

DeleerlingdienietslaagtvoordeexamensMGVofBTV,krijgtdegelegenheidinhetzelfdejaarteherkansen .Eenherkansingvoordepraktijkproefkanalleentijdenshetvolgendecursusjaar .Indepraktijkverlooptdetoe-passingvaneentweedezitnietoveralopdezelfdemanier .Depedagogischadviseurleertijd(ofbijdelegatiedepraktijkcommissie)neemtdebeslissingopadviesvanhetbegeleidingsteam .Diebeslissingkanzijn:deleerlingzetdeleertijdverderofdeduurvandeleerovereenkomstwordtmeteenjaarverlengd(overzitten)ofdeerkenningvandeovereenkomstwordtopgeheven(wegensongeschiktheidofwangedrag) .

Tweemaalper schooljaarwordt een rapportopgestuurdnaarde leerling,deoudersenhetondernemings-hoofd .Het rapportgeeftenkelde resultatenweervandeMGVendeBTVengeen informatieoverdever-worvencompetenties .Hetrapportvermeldtookhetaantalafwezigheden .Inhetgevalvanklachtenisereenberoepsprocedurevoorzien .

2.2.3 Output

LeerprestatiesHetismoeilijkinteschattenofdeMGV-doelstellingeninhetvormingsprogrammawordenbereikt .Depro-cesrandvoorwaardenzijndoorgaansontoereikend .Erisenerzijdseeninputvaneenheterogeen,vrijmoeilijkpubliekenanderzijdseengebrekaandenodigepedagogisch-didactischeonderbouw,begeleidingenvakover-leg,gekoppeldaanveelaltegrotegroepen .Deconcentratievandetheoretischevormingopéénhalvedagisookweinigstimulerendvooreenvruchtbaarenboeiendleerproces .DeexamensMGVliggenindelijnvanhetverstrekteonderwijsenpeilenvooralnaardeverworvenkennisvandeonderwezenthema’s .Erzitheelwatherhalingindezeevaluatiesoverdejarenheen .Ineenaantalgevallenishetniveauondermaats .Delinkmetdeeindtermenisnietdirectzichtbaar .Voor de BTV worden veel evaluatiegegevens verzameld zowel bij de ondernemer, de leertrajectbegeleideralsbijdebetrokkenlesgever .Hetonderwijsprocesverloopthiervlotterenvormteengroteregarantieophetbereikenvandedoelstellingen .Debetrokkenheidvandeberoepssectorwerktbevorderendvoordekwaliteitvandeopleiding .Insommigegevallenisdeklassamenstellingdermateheterogeendathetbereikenvandedoelstellingengehypothekeerdwordt .Delinkmetdepraktijkopleidingvormtnietzeldeneenheikelpunt .Diecommunicatieverlooptnietaltijdvlekkeloos .DeaansluitingvandeBTVopdepraktijkopleidingindeonder-nemingisnietaltijdverzekerd .

schoolloopbaangegevensDeuitvalindeleertijdiserggroot(gemiddeld65%) .Leerlingenvolgennietaltijdéénopleidingstraject,wataanleidinggeefttoteenverbrekingvandeoorspronkelijkeleerovereenkomst .IneenpogingomeengrotereretentietebereikenstellensommigeregionaleSyntravooromdebegeleidingvandepatroonsteoptimalise-renenhentelatenevoluereninderichtingvanlesgever/vertrouwenspersoon,eenwerkgroepRetentieinhetleventeroepeneneendoorgedrevenpubliciteitvanuitSyntraVlaanderentevoerenomhetnegatieveimagovandeleertijdomtebuigen .

OpvraagvandeleerlingreikenderegionaleSyntrabijdeovergangvanheteerstenaarhettweede,eventueelvanhettweedenaarhetderdejaareenovergangsattestuit .Leerlingendiemetsuccesdeleertijdbeëindigen,ontvangeneengetuigschriftleertijd .Metditgetuigschriftvoldoendeleerlingenvoordemeesteberoepenaandeeisenvandevestigingswetvoordeberoepskennis .Insommigesectorenworden(deel)certificatenuitge-reiktnahetsuccesvolbeëindigenvaneen(modulair)deelvandeopleiding .Ditisbijvoorbeeldhetgevalindeautosector(sectoraalcertificaathulpmecanicienenmecanicienendeelcertificatenonderhoud,aandrijvingenrijdendgedeelte) .OokhetVCA-attestkanbinnenafzienbaretijdinsommigeopleidingenwordenbehaald .SyntraVlaanderenbereidtditvoor .IndeondernemersopleidingvandeSyntrakunnendeleerlingenookhetattestbedrijfsbeheerbehalen .HetgetuigschriftvandeleertijdgeefteveneenstoegangtothettweedestadiumvandevormingvanzelfstandigenenKMO,deondernemersopleiding .HetgroteverschilincivieleffecttusseneengetuigschriftvandeleertijdeneendiplomasecundaironderwijsisvolgenseenSyntraeenvandebelangrijksteoorzakenvandeverminderde instroom inde leertijd . Indediscussieoverdemogelijkheidomindetoekomstdiploma’ssecundaironderwijstelatenuitreikendoorde

Page 101: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

100

DEEL III: LEREN & wERkEN

regionaleSyntramoetenwerekeninghoudenmethetfeitdatnietalleopleidingeninhoudelijkenmaatschap-pelijkvoldoendedraagkrachthebbenomalseenequivalenttekunnenwordenbeschouwdvanhetsecundaironderwijs . Bovendien is het niveau van de opleidingen die aangebodenworden in de leertijd zeer divers .Hetvarieertvanniveautso(bv .autotechniek)totopleidingenwaargeenequivalentvoorbestaatinhetvol-tijdsonderwijs (bv . valkenier) . Sommigeopleidingenbehoreneigenlijkniet totde initiëleopdracht vandeleertijd .Opleidingenzoalspolyvalentadministratiefmedewerkeren logistiekmedewerkerbiedennagenoeggeenmogelijkheidomnadienhetberoepuitteoefenenopzelfstandigebasis .Ookhetvindenvangeschiktepatroonsvoordergelijkeopleidingenisdaardoorzeerproblematisch .

OutcomesUitdeeffectiviteitsmetingvan200545blijktondermeerdat:

62%vandeondervraagdendieeenopleidingindeleertijdheeftgevolgd,ophetmomentvandeenquête•actiefisindatberoep66%zegtdatdegevolgdeopleidinghengoedheeftvoorbereidomhunhuidigberoeptekunnenuitoefe-•nen68%decursusopnieuwzouvolgen•16%momenteelzelfstandig is (inhoofd-ofbijberoep) .39%vandeondervraagdendiemomenteelnog•geenzelfstandigenzijn,willenditoptermijnwelworden .21%hiervanwilnogzelfstandigwordenbinnendekomendetweejaren93%actiefisopdearbeidsmarkt•2%werkzoekendis .•

UithetschoolverlatersonderzoekvandeVDABblijktdat89%vandeafgestudeerdenuitdeleertijdonmiddel-lijkwerkheeftgevonden46 .

Tevredenheid van de leerlingenDeeffectiviteitsmetingvan2005peilteveneensnaardealgemenetevredenheidvandeleerlingen .Deresul-tatenwordenopeenvijf-puntenschaalweergegeven .Degemiddelde tevredenheidbedraagt7,34op10 .7%blijktniettevredentezijn,53%geefteen8ofmeerop10 .Algemeenbeschouwdisdetevredenheidoverdeverschillendeopleidingenstabielgebleventenopzichtevan2002 .SlechtséénSyntraorganiseertjaarlijkseenleerlingenbevraging .Hieruitblijkteengrotematevantevredenheid(81%)voordeleertijdinhetalgemeenendeberoepskeuzeinhetbijzonder(96%) .Uitonzegesprekkenmetdeaanwezige leerlingenbleekeenzekerematevan tevredenheidoverhetstelselvanlerenenwerken .Deleerlingenwijzenopdevoordelenvanhetaanlerenvaneenberoepindepraktijk .Zeappreciërenookdeniet-schoolseaanpak .OverdeMGVzijndemeningensterkverdeeld .Sommigeleerlingenbetwijfelendenoodzaakervan .Hoewelzebepaaldethema’suithunleef-enwerkwereldherkennen,zijnerklachtenoverhetlageniveauenoverdeoverlapmetkennisdiezealinhetvoltijdseonderwijsopdeden .DeconcentratievanMGVineenhalvedag(vieruur)ervarendeze leerlingenalsvervelend .NietzeldenbeschouwtmenMGValstijdsverliesenbezig-heidstherapie .Ineenaantallessenheerstereenvrijchaotischlesklimaatwatdevorminghypothekeert .ErzijnookklachtenoverdeoverlapinhetcurriculummethetsupplementairepakketMGV .Andereleerlingendelendezemeningnietenziensommigethema’salseenafspiegelingvanhuneigenlevenssituatie .Zijervarendezethema’salsverrijkend .OverdeBTVzijndemeningengenuanceerder .Demeesteleerlingenvindendeextrahalvelesdagnuttigvoorhetkaderenvanhunwerkzaamhedenindepraktijkopleiding .Overdepraktijkopleidingismenoverwegendpositief,maardanwelgenuanceerd .Zoblijktuitdegesprekkendathetaspectvormingonderschikt isaanhetaspect tewerkstelling .Demeesteondernemersbeschouwendeleerlingenalszuivere(goedkope)werknemersdiebelastwordenmetminderwaardigetakenofanderzijdsalsvolleerdewerknemers .Enkele leerlingenvoelenzichdespeelbalvandepatroonenhebbendaarweinigverweer tegen . Sommige leerlingen zijn amper 15 jaar enmoeten toch almeedraaien in een werksituatiewaarinzijomringdzijndoorvolwassenen .Ookklagenzijhetniettoekennenvansocialevoordelen,zoalshetcompenserenvanoveruren,aan .Zijdurvenzichnauwelijksverzettenuitschrikvooreenverbrekingvanhetleercontract .Omdiezelfderedenklagenzijdesituatieooknietbijdeleertrajectbegeleidersaan .Deleerlingenzijnbehoorlijktevredenoverdebegeleiding,metnamedeleertrajectbegeleiders .Ookoverde

45 Effectiviteitsmeting2005VIZO-Integralekwaliteitszorg-Syntra,GrowthfromKnowledge,Significantmarketingresearch .46 Bron:informatiebrochureSyntra .

Page 102: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

101

DEEL III: LEREN EN wERkEN

opleidingsvergoeding ismen positief . Sommige leerlingen zijn zelf vragende partij voor een consequentetoepassingvanhethuishoudelijkreglement .Alsgevolgvandeoutputfinancieringgaatmenimmersnietsnelovertotdeverbrekingvandeleerovereenkomstendeuitsluitinguithetcentrum .Denieuwebeheersovereenkomstvoorzietineenjaarlijksetevredenheidsmeting .

Tevredenheid van de medewerkersSlechtséénSyntrapeiltsystematischnaardetevredenheidvandemedewerkers .Uitonzegesprekkenblijkteenzekerrespectvoordewerkgevereneenbetrokkenheidbijdeleertijd .Daarnaastiserhetbesefdatdeleertijdvoordewerkgevernietprioritairis .Sommigelesgeverskloegenerinhetalge-meenoverdatzeteweinigente laatgeïnformeerdwerdenoverdenieuweontwikkelingenvanhetdecreet‘Lerenenwerken’ .Allelesgeverswijzenopdenadelenvanhetstatuut,metnamedecontractenvanbepaaldeduurinvergelijkingmeteenonderwijsstatuut .Het iseenvrijonaantrekkelijkstatuut:uurloon, indezomerdriemaandengeenwedde,enzovoort .DelesgeversMGVpleitenvoorkleineregroepenenvooreenpedagogisch-didactischeondersteuningopmaatvandemoeilijkedoelgroepdiemenbedient .DelesgeversBTVpleitenvoormeerhomogenegroepeneneengroepsgroottedieeengoedebinnenklasdifferentiatiemogelijkmaakt .SommigelesgeversMGVenBTVheb-benbehoefteaanmeerinformatieoverdeleerlingenvanuitdeleertrajectbegeleidingenvanuithetCLB,bin-nendegrenzenvanhetberoepsgeheim .Anderenpleitenvoormeerfinanciëlewerkingsmiddelen,bijvoorbeeldvoorhetorganiserenvanextramuraleactiviteitenofhetinhurenvangastsprekers .Noganderenhopenopeenwijzigingvande financieringvande leertijd .Enkelepersoneelsledenwijzenopdenadelenvandeverschil-lendeleertijdapplicaties .Deleertijdverantwoordelijkenpleitenvoorhetbehoudvandeverplichteleerovereenkomstbinnendeleertijd .

3. Centra voor deeltijdse vorming

3.1 Inleiding

Zesvzw’sorganiserendeeltijdsevorming:GroepIntro,Arktos,DeWerf,Lejo,FoyerenAura .Tweevandezevzw’s(GroepIntroenArktos)overkoepelenmeerdereCDV’s,aldannietinsamenwerkingsverband .Intotaalzijner20CDV’s .

VijfCDV’swerkenstructureelsamenmeteenCDO .Zo’nCDVheeftdeopdrachthetgedeelteASPVintevul-lenvooreenCDO .HetpersoneelvanhetCDVneemtonderdevormvaneensamenwerkingscontractdezeopdracht waar . De BGVwordt door de personeelsleden van het CDO ingevuld .De jongeren vallen zowelonderwijsondersteunendalsonderwijskundigonderdebevoegdheidvanhetCDO(aanwezigheid, certifice-ring,bereikenvandeeindtermen,pedagogischemethode) .

Deandere15CDV’swerkenautonoom .De jongerenhebben indeeersteplaatsbehoefteaanopmaatuit-getekendetrajectendiegerichtzijnopre-integratieindemaatschappij .Zijkrijgennaastdearbeidsgerichtevorming(AGV)ooknogeengedeeltepersoonlijkeenmaatschappelijkevorming(PMV) .Dejongerenbeschik-kenmeestalnietoverdejuistevaardighedenenattitudesomgerichttefunctionerenineenarbeidsomgeving .Elementaire competenties zoalsop tijd komen, empathisch vermogenen contactbereidheidontbreken .ZijbelandenmeestalineenCDValsgevolgvansocialeuitsluitingofhetwatervaleffectbinnenonderwijs .Hetisdetaakvandecentraomdezemoeilijkedoelgroepzoveelmogelijkontwikkelingskansentebiedenzoweloppersoonlijkalsopmaatschappelijkgebiedalsophetgebiedvanprofessionelevaardighedenenattitudes .

Ookvoorditonderzoekgingenwemethet–enigszinsaangepaste–CIPO-kaderendebijbehorendeinstru-mentenaandeslag .Wevroegendeautonomecentraomvoorafeencijfer-entekstdossierintevullen .Webezorgdendecentradocumentenvoorhetpeilennaarhetwelbevindenvanhetpersoneelendejongeren .Omhetaspectveiligheidinkaarttebrengen,maaktenwegebruikvaneenchecklist .Voorhetonderzoekterplekkemoestendecentradenodigedocumententerinzageleggen .

Page 103: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

102

DEEL III: LEREN & wERkEN

Bijdesamenwerkingsverbandengebruiktenweenkeleentekstdossierenvroegenweomeenbeperktaantaldocumentenklaarteleggen .Decentrabereikeneenkleinaantaljongeren(vanminderdantientotenkeletientallen) .Wekozenervooromdecentrainteamsvantweeinspecteurstebezoeken .Eéninspecteurfungeerdealscontactpersoonvoorhetcentrumencoördinatorvandewerkzaamheden .Hetcentrumbezoekbleefbeperkttotéénàtweedagen .

3.2 Resultaten47

3.2.1 Context

Bestuurlijke gegevensVeelCDV’szitteningebedineenoverkoepelendevzwdiezichmetdiverseactiviteitentoteenbreedscalavanjongeren richt .De raadvanbestuurvandezesorganiserendevzw’sbestaatuitpersonenuitverschillendemaatschappelijke geledingen, al dan nietmet een bandmet het vormingswerk of de sociale sector in hetalgemeen .

Indeconceptnota‘Lerenenwerken’zietdeministerbinnendeResoc-gebiedeneenrolweggelegdvoorregi-onaleoverlegplatformen .

De CDV’s die gestructureerd samenwerken met een CDOBijtweeorganisatorenzijnervijfCDV’sdieeenformelesamenwerkinghebbenmet15CDO’s,metintotaal18vestigingsplaatsen .InVlaanderenzijn47CDO’sactief .DeCDV’szijndunverspreidoverdemeesteResoc-gebieden .

De CDV’s die autonoom werkenZescentraverzorgendevomingscomponentbij jongeren indesectorvandebijzondere jeugdzorg .Negencentrabereikenjongerenmetandereeducatievenoden .De15centrahebbenintotaal28vestigingsplaatsen .HetgroszitgeprangdtussendekustendeE17 .ErzijnsterkeconcentratiesronddeasOostende-Brugge,deregioKortrijk-IeperenderegioGent-Meetjesland .VaneenevenwichtigespreidingoverdeResoc-gebiedenisgeensprake .

3.2.2 Input: menselijk potentieel

jongerenIndecentrabinneneensamenwerkingsverbandmeteenCDObiedtGroepIntroeenprogrammaaanvoorongeveer410jongerenenArktosvoorintotaal72jongeren .Waardecijfergegevensgekendzijn,bestaateengroepmaximaaluitachtleerlingen .

Centra die samenwerken met een instelling voor bijzondere jeugdzorg (IBJ)Indezecentrazienweop1oktober2007, invergelijkingmet1oktober2006,eentoenamevanhetaantalingeschrevenjongerenmet40% .Tijdenshetschooljaar2006-2007namenintotaal125jongerendeelaandevorming .Jongensenmeisjeszijnevensterkvertegenwoordigd .Decijfersgevengeenexactbeeldvandeinstroomindecentra–geletopdekortereverblijfsperiodesendevoortdurendein-enuitstroom–maarzijnweleenindicatie(schooljaaroverstijgend)voordegroottevandepopulatiediezichindecentrainschrijft .Opde125jongerenhadintotaal95,2%deBelgischenationaliteit .Slechtsééncentrumgafcijfersoverdeherkomstvandejongeren .Hetbegrip‘andere’kanzeerruimwordeningevuld:aso-entso-jongeren,jongerenuithetbubao,enzovoort .

De andere autonome centraOp1oktober2007zienwe,invergelijkingmet1oktober2006,eentoenamevanhetaantalingeschrevenjon-gerenmet19% .Deverdelingjongens–meisjesbedraagt71,3%jongenstegenover28,7%meisjes .Tijdenshetschooljaar2006-2007namenintotaal348jongerendeelaandevorming .Intotaalhad65%vandezejongerendeBelgischenationaliteit,was18%afkomstiguitEuropaenwas17%vanniet-Europeseher-komst .

47 Wewijzeneropdatwenietoverdecijfergegevensvanallecentrabeschikten .

Page 104: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

103

DEEL III: LEREN EN wERkEN

Inverbandmetdeherkomstvandejongerenmaaktdecategorie‘andere’30%vandetotaleinstroomvan348jongerenuitopschooljaarbasis .Hetbegrip‘andere’kanruimwordeningevuld:aso-entso-jongeren,jongerenuithetbuitenland,enzovoort .Een groot deel vande jongeren is afkomstig uit het bso 23%, gevolgddoor buso 15%enCDO 11,5% .DeinstroomvanuitandereCDV’sisbehoorlijk:9,5% .

personeelDe verzamelde gegevens van de CDV’s in een samenwerkingsverband zijn niet eenduidig .Waar we overgegevensbeschikken,merkenwedat er telkensurengaannaareen (ofmeerdere) coördinator(en) (negenmeteendeeltijdsetewerkstelling)ensomsnaarhetondersteunendadministratiefpersoneel(driedeeltijds) .Inééngevalgaanerookurennaareendirecteur(30%VTE) .Eenaantalvandevormingswerkershebbeneenpedagogischdiplomabehaaldeneventueeldeinitiëlelerarenopleidinggevolgd .OpbasisvandegegevensvandecentradiesamenwerkenmeteenIBJstellenwevastdat19vormingswerkersgemiddeldvoorietsmeerdaneenhalveopdrachtzijntewerkgesteld .

Hetisonmogelijkomopbasisvandedoordeautonomecentraingevuldecijferdossiersconsistentedataafteleidenvoorpersoneelsgegevens .Demedewerkerszijnmeestalbinnendeorganisatiesindiversegeledingenvoordeeltijdseopdrachten tewerkgesteld .Decombinatievanverschillende functiesmaakthetmoeilijkomeenhelderekijkophetgeheeltekrijgen .

3.2.3 proces

Gezamenlijke doelgerichtheidVisieOphetniveauvandeoverkoepelendevzwhebbendecentraeenbreeduitgeschrevenvisiedieuitgaatvandemaatschappelijkekwetsbaarheidvandedoelgroepenvandespecifiekesituatievanelkeindividuelejongere .Tegelijkertijdisdevisiealgemeenvanaardengerichtopdevolledigewerkingvandevzwennietopdespe-cifiekewerkingvanhetCDV .Devisieisimplicietaanweziginverschillendeinternedocumentenenpublici-teitsmateriaal . Inallecentrastaathetprincipevanhetervaringsgericht lerencentraal .Allecentrabestedenbijzondereaandachtaankleinschaligheidenverbondenheid .Devisieisbijdemedewerkersgekend .

Devisietekstenverwijzennietnaardesamenwerkingsverbanden .DeCDV’sstellenzichtenaanzienvandeCDO’s eerder dienstverlenendop: ze vertrekkendoorgaans vanuit dewerking vanhetCDOen vullen eenvormingselementtoeaanhetschoolseaanbod .Deaandachtgaatvooralnaar(maximalekansenop)tewerk-stelling .DevisievaneenCDOisnietaltijdgekendbijdevormingswerkers,enerzijdsomdathetCDOzenietheeftmeegedeeld,anderzijdsomdathetCDVernietexplicietnaarvraagt .WanneerdevisievaneenCDObijdevormingswerkerswelgekendis, isditviadewebsite,hetcentrumreglementofdoorervaring .DeCDV’szeggendatdevisiesvandebeideinstellingencomplementairzijn .HetisechternietduidelijkhoeflexibeldevormingswerkerskunnenomspringenmetdeverschillendevisiesvandeverschillendeCDO’swaarzetewerk-gesteldzijn .InéénCDVwordtdegeringeexpertiseoverdrachtbinnendesamenwerkingalseengemiservaren .Inééncentrumzijndevisiesopvormingenonderwijsquasigeassimileerd totééngeïntegreerdewerking .Tegelijkertijdzeteltervaakeenvertegenwoordiger(meestaldecoördinator)vanhetCDVindecentrumraadvanhetCDO .HetgebeurtdatopdecentrumraaddevisieofmissievanhetCDOwordtondertekenddoordeleden .VoordecentradiesamenwerkenmeteenIBJistoeleidennaardearbeidsmarktgeendoelstelling .Sommigecentrahebbeneenexplicietevisieuitgeschrevenrondempowerment,vorminginactieenervarings-gerichtleren .DezevisieisvertaaldineenSMART-geformuleerdbeleidsplandatondermeerviavergaderingen,inscholingendewebsitewordtgecommuniceerd .Hetbeleidsplanisvooralgerichtophetalgemeenbeleidenweinigopdecentrumspecifiekewerking .Anderenhebbeneenspecifiekeprojectficheopgesteld(doelgroep,doelstellingen,methodischkaderenproject-organisatorischkader)diebottom-uptotstandisgekomen .Somsisdevisieneergeschrevenineenbeleidsnotaenwordtzevertaaldnaardeplaatselijkepraktijk .Zever-trektvandemaatschappelijketweedeling(socialeexclusie)enduskwetsbaarheidmetzoweleenmaatschap-pelijkealseenpersoonsgebondencomponent .Devolgendeprincipesstaancentraal: eigenkeuzemogelijk-hedenvoordejongere,werkenopzijnmaatentempo,ondersteuningbiedeninplaatsvaneenafgebakendschoolprogramma .Hetcentrumwilditrealiserendoorkleinschaligheid,verbondenheid,projectmatigwerken,actievewerking,traject-enindividuelebegeleidingennazorg .Een andere organisatie heeft een uitgeschreven tekstmet demissie, waarden, visie, strategie en kritischedoelstellingen . Sleutelwoorden zijn hier: pluralisme, evenwaardigheid enbetrokkenheidophet kernproces .Hetcentrumlegtdenadrukophetverwervenvaneindtermen,basiscompetentiesensleutelvaardigheden .Het

Page 105: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

104

DEEL III: LEREN & wERkEN

beleidisingebedineengrotergeheel .Devisiewordtnadrukkelijkaanhetkernprocesgekoppeldentijdensstudiedagen,teamvergaderingenenouderavondentoegelicht .Devisieteksthangtuitindeontvangstruimte .Eén centrum beschikt over een geëxpliciteerdemissie en visie waarinmen eenmaatschappelijke voorzie-ningwilcreërendiewerktaanduurzameoplossingenomdemaatschappelijkepositievanetnisch-cultureleensocialeminderhedenteversterken .HetcentrumwilzodeaanzetgeventoteenduurzaamintercultureelprojectbinneneenEuropeesperspectief: inpassingindetewerkstellingsmarktenhetopkrikkenvankansenzijnprioritair .Demissieenvisiezijnvertaaldineenbeleidsplanmetdoelstellingenenwordeninterngecom-municeerd .Eenandercentrumheefteenduidelijkomschrevenmissieenvisiemetalsdoelhetdoorbrekenvandeneer-waartsespiraalenhetstrevennaarre-integratieindemaatschappijenhetreguliereonderwijs .Demissieenvisiezijnvertaaldinbeleidsprioriteitenenwaardenwaaropdedagelijksewerkingmetdejongerenisgeënt .Zezijngecommuniceerdengepubliceerdopdewebsite .Nogeenandercentrumheeftbegin2006eenmissieenvisieuitgeschreven,maardiezijnnognietvertaaldinstrategischeenoperationeledoelenofeenbeleidsplan .Hetcentrumwilmaatschappelijkkwetsbarejongereneenpersoonlijktrajectopmaataanbiedenmeteenvoltijdsengagement .Missieenvisiezijngecommuniceerdengedragen .

KwaliteitszorgDeorganisatiesdiezichkandidaatstellenvooreenESF-project(bv .voortrajecten)moeteneenkwaliteitslabelhebben .DitkandusdelaagdrempeligeESF-kwaliteitsopstapzijn .DeCDV’sdiesamenwerkenmeteenCDO,makengeengebruikvaneeneigenintegraalkwaliteitszorgsysteem .DemeesteandereCDV’swerkenmeteensysteemvoorsystematischekwaliteitszorgeneventueeleenkwa-liteitshandboek,desgevallendvolgenshetEFQM-model .Decentragevenhiermeeuitingaanhunsystemati-schezorgvoorkwaliteit .Decentrastrevenoverhetalgemeennaaruitgeschrevenproceduresenuniformiteitindeinternewerking .Interneevaluatiesenoverlegleidenvoortdurendtotinhoudelijkeenorganisatorischebijsturingen .

SommigecentrawerkenmeteenstuurgroepKwaliteit .Indatgevaliseenkwaliteitsverantwoordelijkeaange-stelddiehetzeswekelijkseoverlegcoördineert .Proceduresenkernprocessenwordengeïnventariseerd,watmoetresulterenineenkwaliteitshandboek .Dezeaanpakheeftinsommigegevallentoteenuniformiseringenkwaliteitsverbetering(professionaliteit,VTO-beleid)geleid,zowelbinnendeCDV’salsmetenoverdepart-nersheen .Zowordtereengroteregelijkgerichtheidgerealiseerd(dieleidttotbijvoorbeeldeeninformatiseringvandegegevenseneengebruikvanhetintranetvandeopvangcentra) .Partners,medewerkersenjongerenevaluerendewerkingopbasisvaneenSWOT-analysemetalsresultaatmeerexpertise,eenbetervormingsbe-leidenbetereevaluatiemethodieken .Eéncentrumgebruikt eenkwaliteitshandboekmetdaarinprocedures,werkpuntenenevaluaties totophetniveauvanhetkernproces:tevredenheidsmetingen(ookbijdejongeren),SWOT-analyse,VTO-beleid,klach-ten, functioneringsgesprekken .De gebruikte instrumenten zijn valide en betrouwbaar .De kwaliteitszorg iscyclisch, betrouwbaar en omvat de volledigewerking .De realisatie van het voltijdse engagement, de zeerminiemeuitvalendegrotetevredenheidzijnhiervantastbareresultaten .Anderenbeschikkennochovereenkwaliteitshandboek,nochoveruitgewerkteprocedureseninstrumenten .Deconceptnotavormtweleenwerkkaderwaarbinnenjaarlijkseenprogrammawordtopgemaaktdatresul-teertineenprojectfichemetdoelstellingenenuitvoeringenenconcreteafsprakenoverkwaliteitswaarborgen-opvolging .Hetcentrumorganiseertookbevragingenmet(externe)partners,evalueertenstuurtbijenhoudteenaantalgegevenssystematischbij .Eenandercentrumbeschiktevenminovereenkwaliteitshandboek .Tijdsgebrekenonderbezettingwordenalshoofdredenenopgegeven .Hetcentrumevalueertregelmatigzijnwerkingenstuurtbij .Demedewerkerszijngerichtopkwaliteitsverbetering .Hetteamschenktbijzondereaandachtaandezorgcomponenten .Tot slot gebruiken twee centra geen systemen en procedures voor kwaliteitszorg . Het ene centrum heeftconcretedoelstellingengeformuleerdenevalueertdie .Debeoogdedoelstellingenwordennietaltijdbereiktmaardragenbijtotdepersoonlijkeontwikkelingvandejongere .Hetanderecentrumheeftproceduresuitge-schrevenvoordekernprocessen,verzameltenanalyseertgegevensoverdeuitstroomenstuurtbij .Ditleidttottransparantieenefficiëntie .

Page 106: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

105

DEEL III: LEREN EN wERkEN

OrganisatiebeleidInterne werkingDecentrazijnkleineentiteitenmetweinighiërarchischelijnen,eentransparantestructuureneenduidelijketaakverdeling .Elkeregiowerkingheefteenregiodirecteur .Deregionalewerkingisonderverdeeldinsectoren .Elkcentrumheeftminstensééncoördinatordiedeprojectverantwoordelijkeofdedirecteurbijstaat .Eénorganisatiebestaatuiteenalgemeendirecteur,eenfinancieeldirecteurentweestafmedewerkersonder-steunddoortweeadministratiefmedewerkers .Zijorganiseertmaandelijkseenoverlegtussendecoördinato-renvanhaarverschillendecentra .Elkschooljaarorganiserendiecentrareflectiedagenwaarmenaangemeen-schappelijkethema’swerkt .Dedeeltijdsevormingbehoorttotdesector‘Vorming’vandeorganisatie .Binnenéénregionalewerkingheeftiederesector,dieisonderverdeeldinteamsensubteamsmeteenteam-verantwoordelijke en eenprojectverantwoordelijke, een coördinator . In een andere regionalewerking heeftmennaastderegionaleoverlegstructurenookdenationaleoverlegstructuur .Erisdemaandelijksestuurgroep‘Onderwijs’metinzijnschootthematischewerkgroepen,detrimestriëlealgemenemedewerkersbijeenkom-stenende informele info-uitwisseling .Decoördinator isdecentraleschakel tussenhet interneenexterneoverleg .Nogeenandereregionalewerkingwordtgeleiddooreendirecteurenééncoördinatorvoordebeidevestigingen en voor vijf vormingswerkers .De stuurgroep ‘Communicatie’ heeft er een communicatiehand-boekopgesteld .Deteamverantwoordelijkeishetcentraleaanspreekpunt .Depersoneelsadministratiegebeurtopregionaalniveau,dejongerenadministratiegebeurtopsectorniveau .

Eenandereorganisatieheeft eencentrale coördinatiedienstdie eenbrugfunctie vervult tussende verschil-lendecentra .Overkoepelendiserhetcoördinatorenoverleg(COT) .Ditisdeschakeltussenmedewerkersenhetbeleid .Ophetniveauvandecentraiserprojectoverleg .Deprojectverantwoordelijkehoudttoezichtophetgoedfunctioneren .Erisregelmatigoverlegtussendeprojectverantwoordelijkeendecoördinatorvanhetcen-trum .Daarnaastorganiseertmeneenmaandelijkssubteamoverlegvoordesamenwerkingsverbanden .Indewekelijkseteamvergaderingoverlooptmendegemaakteafspraken,bespreektmendejongeren,dehoudingvandebegeleiderendeprojectinhoud .Eenandere instellingbeschiktovereeneigenorganisatiemodel: 13 interneoverlegorganen inhet centrum,intensiefinternoverlegophetniveauvandeorganisatieenentiteitoverstijgendoverlegzorgenvooreenvlottecommunicatieindewerking .Eénorganisatiewordtgeleiddooreendirecteur,hetcentrumdooreencoördinator,bijgestaandoortienvor-mingswerkers,tweeopvoederseneenverantwoordelijkevoorhethoutatelierdieeveneenspreventieadviseuris .Decoördinatorstuurtdewerking:eriseenwekelijksteamoverlegendecommunicatieverlooptmondelingenschriftelijkviamemo’s,mailseneenmededelingenbord .Eénorganisatiebeschiktovereen transparanteorganisatieonder leidingvaneeneindverantwoordelijkeentweecoördinatoren .Hetteamvanadministratievekrachten(1,5VTE)iszelfsturendenverzorgtdevolledigeadministratie .Ookdeinternecommunicatieverloopttransparant:elkewerkdagbegintmeteenoverlegmo-mentwaarbijafsprakenenconclusieswordenneergeschreven .Wekelijks iser teamoverlegmeteenverslageneendoe-agenda .Eenlaatsteorganisatiewordtgeleiddooreendirecteur(administratievetaken),bijgestaandooreencoördina-tor(inhoudelijkeenpraktischewerking),eenjojo-medewerkeren(ped)agogischemedewerkers .Delogistiekeondersteuning gebeurt voor de gehele organisatie .De interne communicatie gebeurt vooral informeel .De(personeels)administratiegebeurtmeestalcentraalofopregionaalniveau .

Participatieve besluitvormingIndeCDV’szijnparticipatieengedeeldeverantwoordelijkheiddepijlersvandewerking .Hetoverlegendeparticipatievebesluitvormingzijnbijnaaltijdvastgelegdinformeleproceduresofviaformeleoverlegorganen(metuitzonderingvanéénCDV) .Doorhet teamoverleg isdebetrokkenheidvanallemedewerkersgewaar-borgd .Indebesluitvormingstreeftmennaarconsensus .Kleinschaligheidenpermanentconstructiefoverleggaranderendeparticipatie .Debesluitvormingsprocedureszijnvooralleparticipantentransparant .Nochtanszijn er in één centrum in de samenwerkingmet twee CDO’s geen afspraken gemaakt over de besluitvor-ming .

In één organisatie vindt het COT regelmatig plaats: op de teamvergadering wordt het COT-verslag en deinternewerkingvanhetCDVbesproken .Bovendieniserinéénvanhaarregionalewerkingenmaandelijkseenregionaalinternoverleg(RIO) .

Page 107: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

106

DEEL III: LEREN & wERkEN

Centraalelementindebeleids-enoverlegstructuurvaneenandereorganisatieishetCOT .Eriseenuitvoe-rend teamdat de organisatie van het CDObespreekt .De inhoud van de vormingwordt besproken in dewerkgroepASPV .Bijeenandereorganisatiekrijgtdeparticipatienietalleenopindividueelgebiedeeninvullingineengesprekmetdeverantwoordelijke(n),defunctioneringsgesprekken,hetVTO-beleideninspraakindebegeleidingvandejongeren,maarookopcollectiefgebiedindeteamvergaderingen,devormingstweedaagsenendewerk-groepen .Indedagelijkseopvolgingencoachingvandejongerenberustdeeindbeslissingnahetteamoverlegbijdecoördinator .Debetrokkenheidvanallemedewerkersisgewaarborgd .Eenandereorganisatieneemtbeslissingenophetniveauvanhetteam(handelingsplannen,tucht),hetdage-lijksbestuur(personeel,financiën)endealgemenevergadering(doelstellingen,goedkeuringresultatenreke-ning) .Eldersregeltmendeparticipatiemeteenalgemenevergadering(tweemaal),deraadvanbestuur,hetdage-lijksbestuur(zeswekelijks),dethemavergaderingenen(wekelijkse)teamvergaderingen .

Overleg en interne samenwerkingIndecentraisereenintensieveteamwerkingmetgedeeldeverantwoordelijkheid .Minstenseenmaalperweekisereenoverlegwaarbijdebesprekingvandejongerencentraalstaat .Indesamenwerkingsverbandenzijndeonderlingeafsprakenschriftelijkvastgelegd(wederzijdseengagemen-ten,contingent leerlingen,overleg) .Vormingswerkersen lerarenkunnenhun inbrengdoen inhetgemeen-schappelijkoverleg(themaweken,methodieken) .Devormingswerkersnemendeelaanklassenraden,ouder-contactenenopendeurdagen .DeCDV’szijn(opéénuitzonderingna)tevredenoverdesamenwerkingmetdeCDO’s .DeinbrengvanuithetvormingswerkwordtdoordeCDO’salseentaakontlastingervaren .

personeelsbeleidAanwerving, functiebeschrijvingen en navormingSpecifiekvoordesectorheeftdeoverheideenzogenaamdeerkennings-enopvolgingscommissieopgericht .Om een soortgelijke ondersteuning van de netgebonden pedagogische begeleidingsdiensten aan de vor-mingsorganisatorentekunnenverlenen,heeftdecommissieookdetaakomhetimplementatieprocesvandeerkendevormingenoptevolgen .Dezeopvolgingstaakmagdusnietalseencontroleofinspectiewordengeïn-terpreteerd .Voordeze taakuitoefeningkomtdecommissie tenminsteeenmaalper jaarsamen .Daarnaastbehorenplaatsbezoekenenschriftelijkeinformatieverstrekkingopverzoektotdemogelijkheden .Gezienhetfeitdatelkeorganisatoreeneigenpersoneelsbeleidkanvoeren,ookophetgebiedvanbekwaamheidsvereis-ten,zietdecommissieeroptoedatdekwalificatiesencompetentiesvandevormingswerkersinverhoudingstaantotderealisatievandevormingsprogramma’s .Zonodigkandecommissieeenaanbevelinguitspreken .Dezecommissiewerktechteralenkelejarennietmeer .Decentrabestedeninhunbeleidsplanofkwaliteitshandboekaandachtaanhetpersoneels-enhetprofessio-naliseringsbeleid(begeleidingsinitiatieven,hetfunctionerenendeevaluatie) .Decentrahanterenfunctiepro-fielenalsbasisvoorselectie-enfunctioneringsgesprekken .Devormingswerkerswordenbijdeaanvangvanhunfunctieextrabegeleidenkrijgendekansomintelopenentereflecterenindepeergroep .De centra schenkenbijzondere aandacht aanVTOenbiedendemedewerkersdiversemogelijkheden voorprofessionaliseringopmaat .Decentramoedigennascholingaan .Decentrawervenbijnauitsluitendmedewerkersaanmeteensociaalgeoriënteerddiploma .Opvallendisdoordebanddeafwezigheidvanpersoneelsledenmeteenpedagogischdiploma .Hierdoorontbreektmeestaldeonderwijskundige expertise . Centra recruteren ookmensendie niet over een diploma secundair onderwijsbeschikken, zowel voor een administratieve functie als voor een vormingsopdracht . Het uitgangspunt ismotivatie,inzetbaarheid,flexibiliteit,teamwerkensociaalengagement .InenkelecentrazijndeEVCmeedoor-slaggevend .Demeestepersoneelsledenhebbeneendeeltijdseopdracht indecentraenzijnook inandereentiteitenvandeorganisatietewerkgesteld .Decentrastrevennaareenopendebatcultuureneengrotesolidariteitonderdepersoneelsleden .Erheersteenopenenaangenaamarbeidsklimaat .IndesamenwerkingsverbandenmeteenCDOwordendelaatstenietbetrokkenbijhetpersoneelsbeleidvanhetCDV .HetpersoneelwordtgeselecteerdopbasisvandenodenvanhetCDO .DeCDO’smakenookhunnascholingsaanbodkenbaaraandevormingswerkers .BijdeevaluatiegesprekkenkandecoördinatorvanhetCDOparticiperen .

Eenorganisatieheeftgeenuitgeschrevenvisieophetpersoneelsbeleid,maarvoerteenVTO-beleid .Zijbiedtuitwisselings- en vormingsprogramma’s (vier vormingsdagen) aan die afwisselend werksoortelijk of func-

Page 108: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

107

DEEL III: LEREN EN wERkEN

tiegericht zijn . Er is bovendien eenVTO-verantwoordelijke aangesteld en erwordt een jaarthemabepaald .Bijdeaanwervinghoudtmenrekeningmetdematevanervaringmetvormingineenmeergestructureerdeomgeving . Voor nieuwemedewerkers is er een introductiedagwaarop zij een onthaalmap ontvangen . Elknieuwpersoneelslidkrijgtookeenmentor .Starterskunnenindiverseprojecteninlopen .Erisopvangindepeergroepvoorzien .Er zijnuitgeschreven functieprofielenvoordemedewerkerswaarin flexibiliteit centraalstaat .Decentravoeren(jaarlijks)functionerings-enevaluatiegesprekken(nadeproefperiodeenindiennodigofopvraag) .InéénregionalewerkingwordendebesprokenpuntenomgezetinSMART-doelen .Opheteindevandeovereenkomstwordtereen‘eindeovereenkomst-gesprek’gehouden .Mendenkterookaanomindetoekomsteen‘360°-evaluatie’tehouden . Daarbovenopkrijgtelkemedewerkeromdetweejaareenopleidings-budgetvan250euro .Demedewerkerskunneneducatiefverlofaanvragenvoorlanglopendeopleidingen .Ineenandereregionalewerkingiseveneenseenbudgetvoorzienvoorprofessionalisering .Eencentrumvoerteenpersoneelsbeleiddat isopgebouwd rond functiesencompetenties, functiebeschrij-vingen(aanwerving,evaluatie)encompetentieprofielen .Menwerktermeteenleerfichewaarindewerk-enleerdoelstellingenwordenopgenomenenopgevolgd .Menstreeftnaarcontinuïteit indetewerkstelling .Hetcentrum richt bijscholingen in en reikt initiatieven aan . Bijscholing wordt aangemoedigd . Een aantal vor-mingswerkersheeftonderwijskundigeexpertiseverworven .Ineencentrumzijnbijnaallemedewerkersinhetbezitvaneenpedagogischdiploma .Opvallendisdatbijdeaanwervingendeaanvangsbegeleidingookdejongerenzelfwordenbetrokken .InweereenandercentrumverlooptdeaanwervinginformeelenviadeVDAB-website .Zijwerkenexplicietmetcoachesindeaanvangsbegeleiding .Deprofessionaliseringdraaitermomenteelopeenlaagpitje .Innogeenandercentrumgebeurtdeprofessionaliseringadhoc .Elkpersoneelslidkrijgteenbasisopleidingoveromgaanmetagressie,socialevaardighedenenomgaanmetsociaalkwetsbarejongeren .

ArbeidsklimaatEriseenlosenaangenaamarbeidsklimaatmetgrotesolidariteitonderdepersoneelsleden .Openheid,ver-trouwen,communicatie,samenwerkingeneengoedesfeerstaancentraal .Er isaandachtvoordewerkom-standighedeneneenaantalactiviteitenwerktgroepsversterkend .BinnendesamenwerkingsverbandenmeteenCDO is er somseengroot verloopvanvormingswerkers . Inhetalgemeenervarendevormingswerkerseenverschil incultuur tussenonderwijsenvormingswerkmaarer iseengoedesamenwerkingmetdeCDO’s,zowelophetniveauvanhetbeleidalsophetniveauvandekernprocessen .Dewederzijdsebetrokkenheidisookgroot .InéénsamenwerkingisereenverschiltussendepersoneelsledenvanhetCDVenhetCDO:hetCDVverwachtermeerdynamiekvanhetCDO-personeel .IneenandercentrumisdesamenwerkingmetéénvandeCDO’sdermatedatdevormingswerkersookanderetakenuitvoerenzoalstoezichtenvervangingen .DevormingswerkerswerkenindeCDO’smeestalindezelfdemateriëleomstandighedenalsdeleraren .

Binnenéénorganisatieklaagtmenoverdebeperkte financiëlemiddelen .Dit leidt inéénregionalewerkingtot het zoeken van creatieve oplossingenwat op zich groepsversterkendwerkt en het solidariteitsprincipeaanmoedigt .Ineencentrumvaneenandereregionalewerkingisdeinfrastructuurondermaatsennietonder-houden .Debandmetdejongerenismindergoedenvaneenprettigarbeidsklimaatisnauwelijkssprake .Ineenandereorganisatiestreeftmenop termijnnaarééncomputerperpersoneelslid . Iedereenheefteeneigene-mailadresbinnendeorganisatie .Decontroleartsbrengtjaarlijkseenbezoek .Demedewerkerskrijgengratiseenmedischonderzoekeneengriepvaccin .Inééncentrumwijstmenopdenegatievegevolgenvanoverdrevenempowerment .

Logistiek beleidVeiligheid en welzijnTijdenshetonderzoekwerktenweenkelmeteenchecklistvaninternedocumentenendocumententegebrui-kendoorexternenuitdeVeiligheidsindex .Vermitsindesamenwerkingsverbandendevormingintegraaldoor-gaatindeCDO’smaaktditaspecthiergeendeeluitvanonsonderzoek .OokindelesplaatsenindeIBJ’svaltmenonderhetbeleidvandebetreffendehulpverleningsinstelling .AlleorganisatorenzijnaangeslotenbijeenEDPBW .Nietallecentrahebbeneeninternedienst .Inallecentraiseen(interne)preventieadviseuractief .Enkelecentrazijnditschooljaargestartmethetaanbrengenvandenodigepictogrammen,evacuatieplannenenzovoort .Decontrolevandebrandblusapparaten,verwarmingsin-stallatie,brandveiligheidenlaagspanningisaldannietgebeurd .Deasbestinventarisontbreekt(éénuitzonde-ring) .Erzijngeenrisicoanalysesopgemaaktenerisgeenglobaalpreventieplan .Insommigecentravormen

Page 109: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

108

DEEL III: LEREN & wERkEN

deverwarmingendeisolatieeenprobleem .HetaspectVGHMkomtdesgevallend(uitgebreid)aanbodinhetcentrumwerkplan .

Somsheeftmeneenveiligheidsadviseurperprovinciemetregionaleverschillen indeaanpak .HetVGHM-beleidstaatnog inzijnkinderschoenen .Nietteminwerdomveiligheidsredenenhetafgelopenwerkjaareenhoutateliergesloten .HetCPBWendepreventieadviseurstaaninvoordeopvolgingendebeleidsuitvoeringophetgebiedvanwerkomstandighedenenveiligheid .VorigwerkjaarheeftmenvanuithetCPBWinééncentrumeenwerkdrukenquêteafgenomen .InéénvanderegionalewerkingenisergeeninformatiedoorstroomtussendeCDV’sendeorganisatie .Inhetenecentrumwerktmensamenmeteenexternedienstenhoudtmenregel-matigbrand-enevacuatieoefeningentijdensdevormingsmomenten,inhetandereisernogheelwatwerkteverrichtenophetgebiedvanwelzijnsbeleid .Ineenandereregionalewerkingisdeveiligheidvandelokalenrudimentair .Hetdidactischmateriaalinhetlokaalvoorhoutbewerkingisonvoldoendeveilig .In één centrum is een vertrouwenspersoonvoorgrensoverschrijdendgedragaangesteld .Het centrumkandemeestedocumentenuitdeindexvoorleggen .Ookeenandercentrumheefteenvertrouwenspersoonvoorgrensoverschrijdendgedragaangeduid,maarindatcentrumisnoggeensystematischezorgvoorveiligheidaanwezig .Eenandereorganisatiebeschiktovereendynamischrisicobeheersingsyteem .DecentrazijnaangeslotenbijeenEDPBW .Erzijnveiligheidsvoorschriftenopgesteldvoorhetpersoneelendejongeren .Decentrabeschik-kenoverEHBO-koffers .Nieuwepersoneelsledenmoetenbinnenhet jaareenEHBO-opleidingvolgen .Er iseenjaaractieplaneneeninventarisvandechemischeproducten,maardeevacuatierichtlijnenenveiligheids-instructiekaartenontbrekennog .Inéénvestigingkandebewoonbaarheidvandelokalenbeter .Deasbestin-ventarismeldteenmogelijkrisicovoordeoudeschoolborden .Bijnogeenandereorganisatieishetveiligheidsbeleidpasditschooljaaropganggekomen .ZijwerkthiervoorsamenmeteenEDPBWdateenuitgebreidverslagmetverbeterpuntenheeftopgemaakt .Eriseenverantwoor-delijkeaangesteldvoordegebouwenendeinfrastructuur .EriseenEHBO-lokaalenenkelepersoneelsledenhebbeneenopleidinggevolgd .Erzijnevacuatierichtlijnenen-oefeningen .Eenandereorganisatieplanteenjaarlijksecontroledoordebedrijfsarts .Deveiligheidvoldoet .Ineenlaatstecentrumkanmeneenaantalverplichteverslagenvoorleggen .Eriseenbeleidsplanrondpesten,ongewenstseksueelgedragengeweld .Erzijnnogeenaantaltekortenophetgebiedvanveiligheid:problemenmettrapleuningen,hygiëne,evacuatiewegenenHACCP-normen .

Financieel beleidNaastdesubsidiëringvanhetVlaamsministerievanOnderwijsenVorminggaandecentraactiefopzoeknaaralternatievefinancieringsbronnen,binnenenbuitendestructurenwaarinzeeventueelzijningebed .Debesturenkunnendemiddelenvrijdoorschuivenbijdeonderliggendeorganisaties,waaronderookmiddelendie ze verwerven via derden (WEP+-contracten, ESF, socialemaribel, stad, provincie of privépartners) .Depreciezefinancieringsmechanismenbrachtenweinditonderzoeknietinkaart .Geletopdeeigenheidvandesectorkanhetnuttigzijnomdeverschillendebronnenhoofdelijkinkaarttebrengen .Decentravragengeenfinanciëlebijdrageaandejongeren(opdrieuitzonderingenna:inééngevalbetaaltmen75europersemester,indetweeanderegevallenisdat100europerjaar) .Hetisbelangrijkomtevermeldendatdezejongerensindshetschooljaar2008-2009onderbepaaldevoorwaardeninaanmerkingkomenvooreenstudietoelage .Alle besturen werkenmet een dubbele (analytische) boekhouding, sommige hebben een begroting opge-maakt .Deadministratieveverwerkingvandefinanciëlegegevensgebeurtdooreeninternemedewerker .Deeindcontrolegebeurtdooreenexterneboekhouder,eventueeleenbedrijfsrevisor .OndankshettekortwaarmeedeCDV’selkjaarwerken,slagendebesturenerinomeenfinanciëlereserveaante leggen .Hierdoorbouwenzijeengezondfinancieelwerkkaderuit .De jaarrekeningwordt jaarlijksaanderespectievealgemenevergaderingentergoedkeuringvoorgelegd .HetVlaamsministerievanOnderwijsenVorminghanteertspecifiekecoëfficiëntenvoordesamenwerkings-verbandenendeautonomecentra .Hetministeriehoudthierbijrekeningmetdedoordecentraopgegevenvormingsprogramma’senmaaktdegeldenoveraanderespectievebesturendoormiddelvaneenvoorschoten een saldo . Een gesloten enveloppesysteem verdeelt de gegenereerde middelen over de verschillendeCDV’s .Ditkangroteverschuivingenmetzichmeebrengenbijhettoekennenvandesubsidies .Eengrotetoe-namevanhetaantaljongerenbijeenpartner,kaninheteigencentrumimmerseendalingvandesubsidiesbetekenenzonderdathetaantaljongerendaalt .Desectorheeftdoordezemaniervansubsidiërendereflexominternafsprakentemakenoverhetaantaljongerendatzichpercentrumkaninschrijven .Eengroeivanhetaantaljongerenindesectorgeeftimmersgeenrechtopbijkomendeomkadering,watopzichdanweerdeplanlastvandevormingswerkersverhoogt .Eensterkegroeivanéénofmeerderecentrazouanderzijds

Page 110: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

109

DEEL III: LEREN EN wERkEN

danweer de ‘natuurlijk’ verkregenbalans tussende centra ernstig verstoren .Alle partners respecterenditevenwichtbinnendesector .OokbinnendesamenwerkingsverbandenmetdeCDO’swordenafsprakengemaakt .Inééngevalwerdver-melddathetCDVperleerlingeenbepaaldesomvandesubsidieskrijgtdiedeCDO’sverwerven,opbasisvaneenvrijcomplexeformule .DeCDV’smakenmetdeCDO’sjaarlijksonderlingeafsprakenoverdecontingen-tenjongerendiehenwordentoegewezen .IntweeCDV’sgeldtdeafspraakdathetoméénderdevandeleer-lingenpopulatievanhetCDOgaat .Dezenormhaalthetopeventuelescreeningsop(schoolse)vaardighedenenattitudes .

Eentweedeanomaliezitindeteldatumvan1februari(vanhetvorigeschooljaar) .Zowatallecentramerkeneenopvallendeinstroomnadeteldatum .BijdecentradiesamenwerkenmeteenIBJisereenpermanenteinstroomgekoppeld aan een (zeer) korte verblijfsduur .De teldatum ismet anderewoorden absoluut nietrepresentatief .De centra verkiezen dan ook een anderewijze van financiering .Hierbij verwijstmen somsnaardevroegeremaniervanwerkenwaarbijvoorafhetaantalgesubsidieerdeambteneneenbedragvoordewerkingsmiddelenwerdvastgelegd .

80tot90%vandetoegewezenmiddelenkannaardeuitbetalingvanlonengaan .Deverplaatsingsonkostenenoverheadkostenkunnendesgevallenddevolgendegrotekostzijn .Eensubstantieeldeelvanhetbudgetkannaaranderekostengaanzoalshuur,verwarmingenonderhoudvandegebouwen .Inéénenkelgevalooknaardeafbetalingvande lening .Hierdoorkunneneronvoldoendemiddelenzijnvoor infrastructuur,didactischmateriaalofuitrusting .Hetresterendegedeeltevandewerkingsmiddelengaatnaardeinhoudelijkewerking .Ditvraagtinsommigegevallendenodigeinventiviteitvoorhetgebruikvandebeschikbaremiddelen .Erbestaatquainfrastructuurenuitrustingeengrootverschiltussendecentraonderling .

Zowelwatbetreftinfrastructuuralsmateriëlemiddelendoeterzicheenanomalievoor .Enerzijdsheeftdezebijzonderedoelgroepnoodaanaangepasteleermethoden,eengeschiktesetting,specifiekebegeleidingeneengeïndividualiseerdeaanpak .Anderzijdsstellenwevastdathetmateriëleenhetpedagogischecomfort(zoalsleermiddelen,didactischmateriaal,uitrustingennetheidvandegebouwen)somsbijzonderarmzaligis . InfrastructuurDesectorheefteenzeergevarieerdehuisvesting .Deactiviteitenvindenplaats inde infrastructuurvaneenCDOofeenIBJ .BijeenIBJlopendelokalevoorzieningenquainfrastructuursterkuiteen:vaneennaargees-tige,geïsoleerdeomgeving,eenrijhuisofeenkelderverdiepingtoteenaangenamegroeneomgevingeneenexcellentehuisvesting .DeandereCDV’sbeschikkenovereenzeerbreednetwerkvanlocatiesintalvangemeentesenbijverschil-lendeorganisaties voorde inrichting vanhunopleidingen .Het isuitzonderlijkdatde vormingsactiviteitendoorgaaninmodernegebouwen .Tweecentrakunnenovereeninfrastructuurbeschikkendieuiteenlopendeactiviteitentoelaat .Eéncentrumzitineencontainergebouwenkandesgevallendeenberoepdoenopdeinfra-structuurvaneenCVOvoorzijnkeukenproject .Eéncentrumheeftzijngebouweninerfpachttot2022 .Tweecentrabevindenzichineeninfrastructuurdieeigendomisvandeorganiserendevzw .Decentrazijnmethetopenbaarvervoervlottotredelijkvlotbereikbaar .Indeonmiddellijkeomgevingbevin-denzichoverhetalgemeendiverseopleidingsverstrekkersentoeleiders,waaronderCDO’s .Deeigenvesti-gingsplaatsenkunnendanweeropettelijkekilometersvanelkaarverwijderdzijn .

Materiële middelenEenaantalcentrabeschiktoverdegelijkuitgeruste lokalenvoordeBGV(vooralhout,metaal,kokenofeen(brom)fietsatelier)ofeendegelijkuitgerustcomputerlokaal .Bijanderecentraisditbeperkttothetminimum .Vaakwerktmenmetweinigmiddelenen inslechteomstandigheden .Centrabeschikkensomsoveréénoftweelokalenomhunvorminginterichten .Delokalenkunnenzowelordelijkzijnalseerderrommelig .Eéncentrumbeschiktovereenuitgebreidebibliotheekenplantookeenmaterialenbank .Inééncentrumzijnhetdidactischmateriaalendeuitrustingmetuitzonderingvandekeukensminimaal .VoordePMVzijndevoor-zieningenerminimaal,waarondereengebrekaanICT-middelen .Ineenandergevalbeschikthetcentrumoverbusjesvoorhetvervoer, iserwelvoldoendeaudiovisueel,sport-encreatiefmateriaal,eenvoetbalveld,eencomputernetwerk,enzovoort .Hetaantalcomputersvoldoetdanweernietenhetateliervoorhoutbewerkingisveeleerklein .Eriseenlogistiekemedewerkerdieinstaatvoorhetonderhoudendeaanvullingvanlevens-middelen .Inééncentrumisergeenafzonderlijkatelier .PMVenBGVwordeninéénlokaalonderwezen .In

Page 111: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

110

DEEL III: LEREN & wERkEN

eenander centrumwordende lokalen tweewekelijksgepoetst .Deverwarmingwerktgedeeltelijk, sommigeramenzijnstukenkunnennietgeslotenworden .OokhierwordenPMVenBGVinéénlokaalonderwezen .Anderzijdsishierdanweerveel(buiten)ruimteeneensportzaal .Dedidactischehulpmiddelenvooreenkwa-liteitsvolletechnischevormingzijnerontoereikend .

OpleidingsaanbodCentrum en samenlevingInhetalgemeenkunnenwestellendaterzichdelaatstetienjaareenaantalingrijpendeverschuivingenheb-benvoorgedaan .Decentrawijzigdenregelmatigvannaamenvestigingen,vroegeneenerkenningaan,stop-tenhunwerkingofreorganiseerdenbinnendegrotestructuren .Dedoelgroepissindseindjaren’90,begin2000indemeestegevallensterkgewijzigd .Binnendegroepvankwetsbarejongerenvaltdegrotediversiteitop .Zokanhetgaanomallochtonejonge-renmetgrotetaalachterstand,jongerenmetbeperkteleermogelijkheden(ondermeeruithetbuitengewoononderwijs), jongerenmetpsychische (vooralASS) en karakteriële stoornissenof adaptatie- en attitudepro-blemen, schoolmoeheid, motivatiegebrek, jongeren met een gerechtelijk verleden, jongeren met een laagzelfbeeld,faalangst,gedragsproblemenofproblematischeopvoedingssituaties .Specifiek voorde jongerenvancategorie 1bis (subsidiëringscategorie)gaathetovermoeilijk tebegeleiden+12 jarigen (pubers en adolescenten) . Kenmerkend zijn ondermeer de delinquente ontwikkeling, de vaakgedwongenhulpverlening,denegatievespiraalvanafwijzingenhetbijzonderlagezelfbeeld .Derechterkandezejongerenonderbepaaldeomstandighedenverplichtenomindevoorzieningteverblijven,zelfszondervoorafgaandeprocedure .Zewordenbeteromkaderdomdatzehetmoeilijkstoptevangenzijn .In2000heeftdetoenmaligeregeringbeslistomderesidentiëlecapaciteituittebreidenomaandevraagvandejeugdrech-terstegemoettekomen .Eenoproeptotdeprivé-voorzieningenombijkomendecapaciteitvoordeopvangvandejongerenvancategorie1-bisuittebouwen,vielindovemansoren .VooralopdeasAntwerpen-Mechelen-Brusselbestondenenormeopvangtekortenzonderdatprivé-initiatievendenoodwildenlenigen .Deregeringendesectorzelfsteldenookvastdatdeopvangvandezejongensenmeisjestewensenoverliet .Erwasteweinigaandachtvoornetwerkvorming .TeveeljongerenwerdennaeenverblijfvandrieofzesmaandeninMolzondernabegeleidingnaarhuisgestuurd,waarzealleenmaarkonden terugvallenopdepeergroepwaarinzevroegeractiefwaren .Eenandervoorbeeldzijngeplaatstejongerendielijdenondereenernstigverstoordeouder-kindrelatie,maarnahunplaatsingterugindieproblematischeomgevingterechtkomen .Inaldezegevallengaathetommulti-problemjongeren .Ditbetekent,geletopdebeperkteaantallen,datersprakekanzijnvaneencomplexeinstroomproblematiekenzorgttevensvooreenbrede(verbredingvande)doelgroepindecentra .Opzichisditookeengevolgvandegeëigendemethodiek:invullenvandeleemtesdie binnenhet reguliere onderwijsaanbodniet kunnenworden ingevuld enwaarbijmen vertrekt vanuit deleefwereldvandeindividuelejongere .Uitzonderlijkbakenteencentrumzijndoelgroepnauwaf .Eéncentrumbedient bewust de Romazigeuners . Een ander centrum richt zich tot jongerenmet een gebrekkige kennisvanhetNederlandszoals(nietbegeleide)asielzoekers,politiekevluchtelingenenmigranteninhetkadervangezinshereniging .Decentrazijnmeestal ingebed inbredenetwerken:anderecentraenopleidingsverstrekkers (zoalsOKAN-scholen,CDO,VDABofaanbiedersvanvoortrajecten),organisatiesindesocialesector,toeleiders,cultureleen gerechtelijke diensten, hulpverleningsorganisaties, enzovoort . De centra die samenwerkenmet een IBJwerkensamenmetspecifiekepartnerszoalsCIB,CBJ,Begeleidingstehuizenofbuso-scholen .

Alleautonomecentrahebbeneensamenwerkingsakkoordmetéén(of twee)CLB(’s)dat isvertaald ineenbeleidscontractofeenafsprakennota .InhetgevalvaneensamenwerkingmeteenIBJverlooptdesamenwer-kingmethetCLBoverhetalgemeennietintens:tweecentrahebbengeenformeelsamenwerkingscontract .GeletopdespecificiteitisditmedeteverklarendoorhetfeitdatdedoorverwijzingmeestalnietdoorhetCLBgebeurtmaarrechtstreeksdoordehulpverleningsinstellingen .IntweegevallendoethetCLBenkelopvraagvanhetcentrumofdeinstellingeentestingofeenoriëntatie .Inééncentrumzijndeschooldossiersmagergestoffeerd,hetdoorspelenvangegevens(IQ-enberoepskeuzetesten)verlooptertraag .Desamenwerkingtussendecentraendezeinstellingenverloopt(bijnaaltijd)vlotviapermanentoverleg,zekertussendevor-mingswerkersendeopvoeders(opvang-enbegeleidingstehuis) .

Centrum en overheidHetisnietechtmeerrelevantdatdecentraopbasisvaneendestijdstoegekendAGODI-nummer(ditiseenadministratief groepsnummer voordeprogramma’s) een aantal lestijdenwordt toegekend, ietswatondermeerbelangrijkisvoordetoekenningvandefinanciëlemiddelen .Hetprogrammanummerwerdtoegekend

Page 112: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

111

DEEL III: LEREN EN wERkEN

opbasisvaneendestijdsdoorhetcentrumingediendprogrammametleerinhoudenendoelstellingen .Boven-dienzienwedateenzelfdeaantallestijden(overeenkomstighetprogramma)nietaltijdresulteertineenzelfdeaantallesurenperweek .Wekunneneveneensvaststellendatertussendeverschillendecentraeenbredevorkwordtgehanteerdvan500tot750uren(+50%) .Opbasisvanhetonderzoekzijnergeenobjectieveredenenomdezewijzevantoekenningtehandhaven .EnkelecentrahebbenhetAGODI-nummernietopgegeven .EéncentrumzegtdatergeenberoepsopleidingwordtgegevenendaterdusgeenAGODI-nummeris .IndecentradiesamenwerkenmeteenIBJwordteromwillevandeinbeddingindeinstellingentegenoverdejongerenmeestaleenvoltijdsengagementgerealiseerd .DecentraorganiserenhetaanbodPMVgespreidovertweedagdelen .AanvullendorganiserenzeeenaanbodAGVeveneensgespreidovervier,zesenzevenurenoftweedagdelen .VoorhetaanbodPMVvertrekkentweecentravanuitdeeindtermenPAVbsotweedegraad .Ineenandercentrumisereenbreedaanbodmetreken-entaalvaardigheid,socialeencomputervaardighedenenmaatschappelijkevorming .DeAGVisvooralgerichtophetaanlerenvanbasistechnieken,arbeidsattitudes,veiligheidenisbedoeldalssmaakmakervoordejongeren .Hetbestaatuitbedieningenkeukenhulp,koken,voeding,schilderenendeco-ratie,houtbewerking,handvaardigheden,lichaamsverzorging .Naastdezeverplichtevormingorganiserendecentrazelfof in samenwerkingmetdekoepelorganisatieofanderen(bv .LJW)eenaanvullendaanbod .Inééncentrumiseroptweevestigingsplaatsengeenaanvullendaanbod .Indederdevestigingisereenuit-gewerkttrajectplanophetniveauvandejongere:

meteencomponentwerk=WEP,bv .renovatieprojectinEeklo(isuitzondering)•zondereencomponentwerk=aanvullendvrijetijdsaanbod•metdemogelijkheidvanvoortrajecten(zoalsjobclub,atelierwerkingofindividuelegesprekken)•

Inééncentrumiserenkelindevakantieeenzinvolaanbodvrijetijdsbesteding,ineenanderisereenaanvul-lendaanbodmaarditstaatopdehellingomwillevandevrijblijvendheid(vrijwilligerswerkdoorhetLJW) .Opeenanderevestigingsplaatswordtditgeorganiseerddoordeoverkoepelendeorganisatiezelf .In een ander centrum wordt elke namiddag een ervaringsgericht aanbod georganiseerd met groepswerk,actieve,creatieveenculturelevorming,dataansluitopdethemawekentijdensdeverplichtevorming .Voortra-jectenenbrugprojectenenregulieretewerkstellingzijngeenprioriteitomdatarbeidgeenprioriteitis .Voorhetonderzoekvroegenwenaardecijfers(aantalvoortrajecten,brugprojecten,werk,thuiswerkenande-re)van1oktober2006,1februari2007en1oktober2007 .DecentradiesamenwerkenmeteenIBJkondenhiervoorgeencijfermateriaalopgeven .Ditisondermeerteverklarendoordeschommelendein-enuitstroomenderelatiefkorteverblijfsduurindecentra .De aanwezigheidwordt systematisch geregistreerdmaar biedt weinigmeerwaarde . Er zijn immersweinig(problematische)afwezigheden .In één centrum wordt het centrumreglementmet elke jongere gecommuniceerd en afgetekend voor ont-vangst .Ookdedoorverwijzerwordthiervanopdehoogtegesteld .

DeandereautonomecentraorganisereneenaanbodPMVenBGVgespreidovervierdagdelen .Eéncentrumorganiseertzijnaanbodopeenklassieke,schoolsevoltijdsewijze(vakken)gespreidovervijfdagen(32uren)envolgthiermeehetdestijdsgoedgekeurdeprogramma .Decentraorganiseren(ofstrevennaar)eenvoltijdsengagementdoormiddelvanvooralvoortrajecten(zelfofdoorderden,dikwijlsbinnendeeigenoverkoepelendeorganisatie) .Ookbrugprojectenkunnen(doorderden)eneventueelverschillendevormenvanwerkervaring,afhankelijkvanderijpheidvandejongere:(snuffel-ofopleidings-)stages,IBOofstartbanenomuiteindelijkteeindigeninhetvoltijdseofdeeltijdsearbeidscircuit .Afhankelijkvandegroottevandecentrazijnhiervoorstructureletrajectenuitgetekendofwordtereengepasteinvullinggezochtopmaatvandeindividuelejongere .

Op1oktober2006zatenopeentotaalvan116jongeren47jongeren(40%)ineenvoortraject,vijfjongeren(4%) ineenbrugproject,vier jongeren(4%)waren tewerkgesteld inhet regulierearbeidscircuit (voltijdsofdeeltijds)enéénjongere(0,8%)alsthuiswerker .Hetovergrotedeelvandejongeren,59(50%),hoortthuisindecategorieandere .Op1februari2007zatenopeentotaalvan205jongeren57jongeren(27,8%)ineenvoortraject,24jongeren(11,7%)ineenbrugproject,11jongeren(5,4%)warentewerkgesteldinhetregulierearbeidscircuit(voltijdsofdeeltijds)envierjongeren(2%)alsthuiswerker .Hetovergrotedeelvandejongeren,109(53,2%),hoortthuisindecategorieandere .Op1oktober2007zatenopeentotaalvan135jongeren60jongeren(44,4%)ineenvoortraject,tienjongeren

Page 113: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

112

DEEL III: LEREN & wERkEN

(7,4%)ineenbrugproject,zevenjongeren(5,2%)warentewerkgesteldinhetregulierearbeidscircuit(voltijdsofdeeltijds)en0thuiswerkers .Eengrootdeelvandejongeren,58(43%),hoortthuisindecategorieandere .Opbasisvanditonderzoekengeletopdeomvangishetevidentdatdecategorie‘andere’eenverdereuit-diepingvraagt .

Het centrumreglement wordt met de jongeren gecommuniceerd en ook de ouders en desgevallend dedoorverwijzerswordenhiervanopdehoogtegebracht .Deaanwezighedentijdensdevormingwordennauw-gezetgeregistreerd (tot tweemaalperdag), systematischdoorgestuurdnaardebevoegdeadministratieengekoppeldaaneenactie:dejongerenwordenmeestalonmiddellijktelefonischgecontacteerdensomsthuisbezocht .BijproblematischeafwezigheidwordthetCLBopdehoogtegebracht .Regionaalisersprakevaneenspijbelactieplan .De afwezigheid op anderemomenten (bv . tewerkstelling, voortraject)wordt desgevallendeveneensstructureelopgevolgd .

Opbasisvanderegistratiefichesvanvorigschooljaar(7246registraties)kunnenweziendatvoordiezelfdejongerenvandeandereautonomecentra 19%vandeafwezighedengewettigdzijndooreendoktersattest,3,7%beschikteovereenziektebriefjevandeouders,12,8%kwamtelaat,11%wasafwezigompersoonlijkeredenenen5,4%hadtemakenmeteentuchtmaatregel .32,7%vandejongerenstondondereenofanderebegeleiding(allevormenvanopvangenbegeleidingvanjongerendiewegenspedagogische,juridische,socialeofpersoonlijkeredenentijdelijkdelessennietkunnenbijwonen,bv .time-outofzorgboerderij)en15,3%wasafwezigomuiteenlopenderedenen .Uithetonderzoekis niet duidelijk gewordenwat deze twee categorieën voor de centra ende jongerenprecies (praktisch eninhoudelijk)inhouden .Omdathethierover48%vanderegistratiesgaat,isditeenonderwerpdatindetoe-komstbijzondereaandachtvraagt,inhetbijzonderhetbegrip‘begeleiding’datnietaltijdtransparantwordtingevuld .

Voordeeerstemaandenvanhethuidigeschooljaar(1428registraties)gevendeeersteindicatiesaandatdecijfersminofmeerdezelfde richtinguitgaan .Hetaandeel jongeren indebegeleiding ligtmerkbaarhoger:49% .Deonderwijstijdwordt,waarweditkondennagaan,efficiëntbesteed .

Gerichtheid op de jongerenWerving en begeleidingDecentrawerkenaanhunnaambekendheiddoormiddelvaninfomappen,eenwebsite,mondelingereclame,netwerking,overlegmetCDO,enzovoort .

BinnendesamenwerkingsverbandenvaneenCDVmeteenCDOiser inhetalgemeeneennauwesamen-werkingtussenhetCDVenhetCDO:leerlingenbegeleidingvandeschool,CLB,leerlingenbesprekingentus-sentijdsennadeexamens,oudercontacten .Bijdeaanvangvanhettrajectwordendejongerengescreendopbasisvanschoolseenmeervormingsgerichteoefeningen .Devormingswerkerspassenhetspijbel-entuchtbe-leidvanhetCDOtoe .Intakeentrajectbegeleidingindesamenwerkingsverbandenkwameninonsonderzoekslechtsinbeperktemateaanbod .

IndeautonomecentradiesamenwerkenmeteenIBJbestedenbeidepartnersinhetalgemeenbijzonderveelaandacht aan intake en trajectbegeleiding . In één centrum hanteertmen een digitaal trajectbegeleidingsy-steemwaartoezowelvormingswerkersalsopvoedersgebruiksrechthebben .Hierdoorontstaatereensynergietussendetweeorganisatieswatstructuureninhoudvandeelektronischedocumentenbetreft .Detrajectbe-geleidingverlooptinvierfases:

deintakefase:binnendeweeknaopnamedoordecoördinatorCDVendeindividuelebegeleidervande•leefgroepdetrajectfaseencasusbespreking:naenkeleweken•hetoriënteringsgesprek:coördinatorCDV,metindividuelebegeleiderenjongere,hetgeentot(her)oriën-•teringleidthetafrondingsgesprek:laatstegesprekvooreindeverblijf•

Deopvolginggebeurtdoordeopvoeder,devormingswerkerendeindividuelebegeleidermeteendagelijksebriefing van de leefgroep en de jongere . De verzamelde gegevensworden bijgehouden in een individueellogboek .Daarnaastiserooknoghetkritischeincidentenrasteroflogboekvoorincidenten(KIRS) .HetCDVhoudtwekelijkscliëntbesprekingen .Ineenandercentrumgebeurtdeintakeviaeentelefonischeaanmelding,

Page 114: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

113

DEEL III: LEREN EN wERkEN

gevolgddooreengesprek(metouders,doorverwijzers) .Vanelkejongerewordteenindividueellogboekbij-gehoudenmetelementenvanobservatie,begeleiding,opvolgingenevaluatie . Inhetgeval vanschoolloze,leerplichtigejongerenbrengthetCLBdejongereaanendoethetopleidingsvoorstellennaeenheroriënterings-voorstelvanhetCDV .HetCLBisdandeinformatieschakeltussenschoolenCDV .HetCLBissomsaanwezigbijevaluatiemomentenvandejongeren .Intweecentragebeurendeintakeendetrajectbegeleidingvolledigdoorde verzorgingsinstelling .De intake en eventueel de instaptoetsof niveaubepalingstoets leiden echterniettoteenconcretevormingsactie .Tussenvormingswerkersenopvoedersiserpermanentefeedbackmetmondelingedebriefing .Omwillevanprivacyredenenlegtdeinstellingniethetvolledigedossierterconsultatievooraandevormingswerkers .IndetoekomstwilhetcentrumhetcompetentiemodelvanJongInvest(evalu-atievanattitudes)invoeren .

InanderecentragebeurtdetoeleidingvandejongerendoordeCLB’smaarookvraaggestuurdvanuitdecen-tranaardeCLB,socialediensten,dejeugdrechtbankofOKAN-scholen .Intake,trajectbepalingen(her)oriën-teringeneindevandebegeleidingzijnindecentratoegewezenaanbepaaldefuncties .IndiennodigadviseertookhetCLBbijde intake,somsparticipeerthetCLBaandetrajectondersteuning .Decentrabestedenveelaandachtaanhetintakegesprekmetdejongere,deouders,debegeleiderenaandetrajectbegeleiding .Zokanerookeenhuisbezoekplaatsvindenomeenzichtopdethuissituatietekrijgen .De vormingsprogramma’s worden uitgetekend in samenspraak met de jongere en vertrekken vanuit zijnleefwereldenverwachtingenofdoelen .Debegeleidingkantevensfocussenophetherwinnenvanhetzelfver-trouwenenhetombuigenvanhetnegatievezelfbeeld .Inééncentrumisditprioritair .Datcentrumbrengtdestartcompetentiesvande jongeredanookniet inkaart .Sommigecentraorganiserendanweereen instap-toetsofniveaubepalingstoets .Debedoelingdaarvanisomhetniveauvandejongereinteschattenenzijntrajecthieropaftestemmen .Hetkangaanomhetaanbrengenvannognietverworvenvaardighedenofken-nis,maarookomeenindelinginniveaugroepen .Decentrastellendetoetsenzelfop .Meestalzijndieeensamenraapselvanoefeningenrondtaalenwiskunde .Uitzonderlijkwerdeenmeeroverwogentestopgesteldenuitgeprobeerdmeteensteekproef .Welkedecriteriavaneentestzijnomhettrajectvanjongerenaantepassenofjongerenintedeleningroepenisvaag .Hetgaateerderomhogeoflagescoreseneeninschattingdaarvan .Hetisnietaltijdduidelijkofderesultatenvandezetoetsenvoldoendevalidezijnenhetisooknietaltijdduidelijkofermetderesultatenietswordtgedaan .EenandercentrumgebruiktdeTASAN-toetsvoordeniveaubepalingNederlands .Ditisechtergeendiagnostischetoets .In het vormingstraject ismeestal een inleefperiode voorzienwaarin de jongere tijd krijgt omopnieuw totzichzelftekomen .Wanneerhetindividuelevormingsprogrammaisuitgetekend,makensommigecentraeencontractopmetdejongere .Erispermanentebijsturingvandetrajectenopvraagvandejongere,opbasisvanoverlegofopadviesvandevormingswerkers .Tijdensdetrajectbegeleidingkunnencentradenetwerkenvandejongerenbetrekkenbijdehulpverlening .BijproblematischeafwezigheidwordendesgevallenddeCLB’singeschakeld .Indecentrazelfvoorkomenpreventieveactiesdezeproblematiek .Aandenazorg(bv .vervolgopleiding,tewerkstelling)wordtmeestalminderaandachtbesteed .Intweecentrablijvenjongerennahun18bijproblemeneenberoepdoenopdeexpertisevanhetcentrum .Eenvandecentraorganiseertterugkomdagen .

pedagogisch-didactisch handelenDoelstellingenDevormingbeantwoordtnietaltijdaandeverschillendeopleidingsniveausvandejongerenaso,(d)bso,tso,busowanneerdieineengemengdegroepterechtkomen .Tegelijkertijdrichtendemeestecentrazichtoteenbepaaldedoelgroepenisereenalgemenetrendinhetstrevennaarzelfredzaamheid,socialevaardigheden,(arbeids-)attitudesen-houding,vaardigheden(meestalgebondenaanateliers),stimulerenvantaal-enreken-vaardighedenenoriënterennaarschool,leertijd,deeltijdsonderwijsofarbeidsmarkt .Omdezedoelstellingentekunnenrealiseren,stellendecentradebegeleidershoudingcentraalwaarbijmenbewustnietvertrektvanuithetschool-ofeenanderdossier .Inééncentrumwerkendeopvoedersnadrukkelijkmethetbiechtstoelmodel:dit ishetuitenvanwarmte,gevoelensenproblemen .BijdecentradiesamenwerkenmeteenIBJstaathetvormingstrajectdanweertendienstevanhethulpverleningstraject .Veelcentrafocussenopzelfredzaamheiddoorjongereneenaantalbasisvaardighedenmeetegevenzoalsdewegvindennaareenarbeidsbureau,optijdkomenofzorgenvoorheteigenonderhoud .Daarnaastwillenzedejongereneenaantalsocialevaardighedenmeegevenzoalsomgaanmetordeentucht(opmerkingen,sanc-ties)enwerkeningroep,vaardighedendiedecentranoodzakelijkvindenomaanwerktegerakenenwerktebehouden .Opdezewijzewordtookaanarbeidsattitudesgewerkt .

Page 115: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

114

DEEL III: LEREN & wERkEN

Naastdeattitudeswordenookeenaantalvaardighedenmeegegevenwaardoorzevoorzichzelfkunnenzor-gen(koken)enkunnenwerken(lezen,schrijven,anderearbeidscompetenties) .CentradoenookhunbestomjongerenzoveelmogelijknaardeeltijdsonderwijsenanderevormenvanonderwijsdoorteverwijzenindienzijnietophunplaatszijnineenCDV .Ditvindendecentraeenmoeilijketaak .Hetdoorstromennaaronderwijsismoeilijkenhetlijktvaakeenbeterinitiatiefomdejongerevoortebereidenopzelfredzaamheidomzonderenigdiplomatochineigenonderhoudtekunnenvoorzien .Centrahebbensomstemakenmetjongerendienoodhebbenaaneenintensieveofaangepastebegeleiding .Devormingswerkerskunnendezerolnietaltijdopzichnemen . Indezegevallenmoetdevormingonderdoenvoormeerprioritaire takenzoalsopvangenobservatie .

WerkvormenDeervaringleertdateengroepvanzesjongerenideaalis .Menprobeertdanookdegroepsgroottetebeper-kentottien .Decentrahebbenelkhuneigenheideneenverscheidenheidaanwerkvormen .Eenaantal vindenwe indemeestecentraterug:werkeninateliers(bijvoorbeeldvoorhoutbewerking,kokeneninformatica),werkenrondbepaaldethema’s,werkvormenvoorhettrainenvanattitudes,werkendoorervarings(gericht)leren,lerenaandehandvanextramuraleactiviteiten(zoalssportenuitstappen),klassikaalonderwijsenniveaugroepen(klas-sikaalonderwijs) .

Somswerkendevormingswerkerszoschoolsmogelijkomwillevanmaximalekansenop re-integratie .Eenaantalcentrawerktmetateliers .Peratelier iseenonderwerpvoorzien,bijvoorbeeldhout,metaal,motorenof koken . Er zijn zowel intra- als interindividuele verschillen tussen de ateliers die de verscheidene centrainrichten .Eenaantalcentraberoeptzichopexterneorganisatiesvoordeateliers .Hetaangeleerdekrijgtzoopprofessioneelgebiedeenmeerwaarde(werkenmetprofessionals,meergerichtopvaardighedenenminderopattitudes) .Ineenateliervervaardigendejongeren–zelfstandigofingroep–eenvoorwerp,zeknutselenofpreparerenapparatuur .Erzijnsomsopdrachtenenprojecteninhetkadervanbedrijfsactiviteitenwaarbijreële voorwerpenworden vervaardigd voor gebruik .Werken in ateliers is echtermeestal niet bedoeld omjongeren professionele of arbeidsgerichte vaardigheden bij te brengen, dit is veeleer een neveneffect .Welcreëertmeneensituatiewaarinjongerenervaringenopdoen,bijvoorbeeldinrelatietothetgroepsgebeurenenzoervaringsgerichtleren .Methetwerkeninatelierswilhetcentrumaandevooropgesteldedoelstellingenwerken .Bijdezewerkvormdoetmenbovendienvaakaanbegeleidzelfstandigwerk,groepswerk,projectwerk,gedifferentieerdwerkenvraaggesprekken .Zowelbinnenalsbuitendeatelierswerktmenookrondthema’s .Diethema’ssluitenaanbijde leefwereldvandejongerenmaarzijnsomsweinigtaakgerichtofprojectmatiguitgewerkt .Vaakbrengendejongerenzelfthema’saan,metmeerinteresseenmotivatiealsgevolg .Vanhetwerkenrondthema’smaaktmendansomshandiggebruikomeenaantalspecifiekevaardigheden(zoalsrekenvaardigheden)bijtebrengen .

Allevoorgaandewerkvormenwordenookaangewendomattitudestetrainen .Zowerktmenvanuitheterva-ringsgerichtelerenaanattitudes .Hetwerkenaanattitudesis,geziendedoelgroep,voorhetmerendeelvande centra vanprioritair belang .Uitzonderlijk is hetwerkenmet bestaandemethoden voor het trainen vanattitudes .Ditzounochtanseenmeerwaardebetekenenophetgebiedvanvaliditeitenbetrouwbaarheid .Hettrainenvanattitudesvindtaltijdplaats tijdenseenanderewerkvorm . Jongerenworden ingeleid inateliers,themawerk,klassikaalonderwijsofandereomdatdiewerkvormenaantrekkelijkerzoudenklinkenvoorjonge-rendanattitudetraining .Daaromwordtlaagdrempeliggewerktaanvaardighedenalshoutbewerkingofkokenmaarligtdeeigenlijkefocusopdeattitudesdiemenhierbijaanleert .Eenveelgebruiktmiddelomattitudestetrainenisdesanctie .Afhankelijkvanhetcentrumneemtdieeenanderevormaan:schorsing,time-out,hetoproepenvandeoudersofvoogd(en)ofcontracten .Sanctieswordenvaakpasgegevenbijlangdurigeofher-haaldelijkeafwezighedenofbijgrensoverschrijdendgedrag(zoalsagressieofvandalisme) .Eéncentrumheefteenvijfstappenplanuitgewerktvoorzijnorde-entuchtproblemen .Ineenandercentrumevolueertdeaanpaksinds kort van een sanctionerend beleid naar een beloningsbeleidmetmeer autonomie voor de vormingenaandacht voordemotivatie vande jongeren .Dezeaanpak isnietuitgeschreven . Ineenander centrumhanteertmeneensanctieschaal(totkamerarresttoe) .Bijhetuitblijvenvaneffectgaatde jongerenaareengesloteninstelling(zoalsdeinstellingenvanRuiseledeenEverberg) .Sommigecentravattendetime-outopalseensoortkortdurendeschorsing .Anderevoorzienineenaparteruimteomjongereneentijdjeuitde‘les’tehalen .Eéncentrummaaktookgebruikvaneencontracttussencentrum,jongereenoudersofvoogd(en)waarinzijbelovenzichaanhetcentrumreglementtehouden .Ingevalvanniet-nalevingwordenverderesanc-tiesuitgevoerd .Vaakblijftdiesanctiebijeengesprekmetdejongereofmetdefamilie .

Page 116: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

115

DEEL III: LEREN EN wERkEN

Naastdesanctiebeloontmende jongerenookvoorhunattitudes .Debeloningkaneenactiviteitzijn,eencompliment,verkiezingtotleerlingvandemaand,enzovoort .Zotoontmendatdegewensteattitudesposi-tievegevolgenhebbenenhoudtmendejongerengemotiveerdomopdeingeslagenwegverdertegaan .

Hettrainenvanattitudesgebeurtmeestalzeerintuïtief .Decentragevenaandewerkvormenvaakeeneigeninvulling .Zokanhetervaringsgericht lerenmoeilijkvergelekenwordenmetde leercirkelzoalsomschrevendoorDavidKolb .Deleerervaringbeperktzichmeestaltothetopdoenvanconcreteervaringenendeopgedaneervaringenobservereneneroverreflecteren .Stapdrieenviervandezecirkel–deactiviteitenineentheore-tischkaderplaatsenenzeomzetteninnieuwgedraginnieuwesituaties–zijnnietaandeorde .Hetgaateer-deromeeneigenvisieopervaringsgerichtlerenwaarbijwerkeninateliersvaakeenmiddelisomervaringentecreëren .Demeestecentralatendeinvullingentoepassinggeheelaandevormingswerkersover .Diebepalenvaakopbasisvanervaringengezondverstandwaterzalgebeurenbinnendevorming .Hetkomthieropneerdatdeinvullingvaneenwerkvormsterkafhankelijkisvandevormingswerkerdieervoorinstaat .Ookdebijtebrengenleerstofwordtdoordevormingswerkerszelfopgesteld:vaakwordenopintuïtievewijzeopdrachtenverzamelduitverschillendemethodenenwerkboeken .Erisdikwijlsinspraakvanhetteambijdeinvullingvandewerkvormen .Ookdejongerenkunnenonderwerpenaanbrengenenhunmeninggeven .Eenaantalcentrabeperktdeinspraakvandejongeren,meestalomdatzijeenredelijkvaststaandprogrammavolgen .

Naastdebovenstaandewerkvormenwordenvaakextramuraleactiviteitenalseensoortbeloningvoorzien:sportdagen,uitstapjesofzelfseenkortereis .Dezeactiviteitenzoudenjongerenmeerperspectiefmoetenbie-denopeengoedeinvullingvanhunvrijetijd .Bovendienzoudenzulkemomentendegroepscohesieverhogenenanderesocialeattitudesindehandwerken .Eenaantalcentrageefterdevoorkeuraanomopeenschoolsewijzetewerkenmetklassen,vakkenenleraren .Indezecentragaatmenereerdervanuitdateenaantalschoolsevaardighedenvangrootbelangzijnvoorde latereberoepsuitoefeningofopleiding .Daaromproberendie centra jongerenklaar te stomenvoor eenbepaaldberoep,schavenzijhuntaalbijoflerenzehencomputervaardigheden .Hetwerkenineenschoolsecontextmaakthetblijkbaarookmakkelijkeromhetlerentestructureren .Tochblijftookhierdeervaringenintuïtievandevormingswerkereengroterolspelen .Eriseenduidelijkediversiteitaanmethodiekenzowelbinnenalstussendecentra .Deverschillenzijnerindegekozenwerkvormen,maarookindeinvullingvandewerkvorm .Ervaringsleren,werkeningroepenklassikaalonderwijswordttelkensopeenanderewijzeingevuld .Centrastekendikwijlsheelwatenergieinhetontwikkelenvaneigenlesmateriaal .Somsisereenuitgewerktematerialenbankenishetbijmekaargezochte lesmateriaalmetzorg(thematisch)samengesteld, ishetvol-doendebeschikbaarengebaseerdopleerlijnen .Hetlesmateriaalkanaangepastzijnaandenodenenbeper-kingen van een anderstalig publiek . Soms is het lesmateriaal veeleer bescheiden, ontbreken cursussen ofsyllabiofrefereertdesamenstellingdaarvanaandeeigenvooropleidingennascholing .Ditisnietaltijdeenwaarborgvoorsystematiekendoelgerichtheid .

Het pedagogisch-didactisch handelen binnen de samenwerkingsverbanden tussen een CDV en een CDOkwaminonsonderzoekslechtsbeperktaanbod .Wekunneninhetalgemeenstellendatdevormingswerkersdeleerplannenvandeschoolvolgenendatzijeenzichthebbenopenkennishebbenvande(vakoverschrij-dende)eindtermen .DeCDO’s informerendevormingswerkershierovernietaltijd . InééncentrumbestaatdaaroveronduidelijkheidtussendeETPAVbsotweedegraad,eenleerplandbsotweedegraadendeinternevertalingvandeETindiversedocumenten .BinnenhetASPV-aanbodzoomendevormingswerkerssterkinophetgedeeltesocialevormingenpersoonlijkheidsvorming .Zijkaderen ‘les’gebeurenenevaluatiebinnendeETenleerplanneninfunctievandekwalificatiegerichtheidvanhetaanbod .DeCDO’shebbendegewoonteomrondthema’stewerken .Devormingswerkerswerkeneenprogrammauitdathiermeestalbijaansluit,aldannietopgebouwdronddeET .Somsisergrotesynergietussenlerarenenvormingswerkers,somswerkenbeidennaastmekaar,bijvoorbeeldviavaste lessenbundeltjes ineenstrakstramien .Wanneer jongerenhetklasgebeurenhypothekeren,wordt ineenenkelgevaleen tussengroepopgerichtwaarbij ineerste instantieaanattitudeswordtgewerkt .Ineenandercentrumheetzoietsinternetime-out .

Voorbeelden van goede praktijkErzijncentradiepositieflijkenteevolueren .Hoewelzeergschaarszijn,duidenzeaandaterbepaaldemoge-lijkhedenbestaan .Diemanifesterenzichondermeerineenuitgewerktcurriculum,aangewendemethodieken,resultatenzoalsterugstroomendoorstroom,uitgebouwdeinfrastructuurenmateriaalenkwalificatiesvanhetpersoneel .

Page 117: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

116

DEEL III: LEREN & wERkEN

Slechtsenkelecentrawerkenmeteenuitgebreidenuitgewerktcurriculum .DedoelstellingenzijndanduidelijkomschreveninconcreetgedragenweerspiegelenofwelvooropgesteldedoelstellingenofzelfsET .Degehan-teerdemethodiekenzijnonderbouwdendoelgericht .Totopdewerkvloerenindeklaswordtdittoegepastondermeeraandehandvanobservatiesof evaluatiefichesenditmetpositieve resultaten totgevolg .Eenaantalcentraslaagterzelfsinjongerenterugnaarschooltekrijgen .Uiteraardisookhetdoorstromennaardearbeidsmarkteenpositieveuitkomstdaarvan .Sommigecentrahebbenhuninfrastructuurgoeduitgebouwdmetvoldoendelokalenenrecentmateriaal .Ookzijnercentradiewerkenmetvoldoendepersoneeldatinhetbezitisvaneenpedagogischbekwaamheidsbe-wijs .

EvaluatieDeevaluatieindecentradiesamenwerkenmeteenCDOkwamnietaanbodinditonderzoek .Eencriteriumgerichteevaluatieenpermanenteopvolgingenbijsturingzijnvoordespecifiekedoelgroepvanessentieelbelang .Eenintuïtievewijzevanevaluerenboektgeenofmindergoederesultatenomdatdit leidttotmoeilijkobserveerbaargedrag .Tochgaatmenuitvandeervaringenintuïtievandevormingswerkerenvertrouwtmensterkopdiensobservatiesenherinneringen .Kwaliteitsvol uitgeschreven doelstellingen en performante evaluaties zijn dus cruciaal . Beide voldoen nietsteeds: dedoelstellingen zijn somsweinig concreet,moeilijkmeetbaar of niet tijdsgebondenwaardoordevaliditeitvandemetingnietisgegarandeerd .Omhetleerprocesteobserverenentebegeleidenishetdusvanbelangdatalgemenedoelstellingenvertaaldworden inspecifiekedoelstellingenenconcretegedragingen .Vooralhetconcretiseren isvanbelangomtewetenwatmenmoetdoenomeendoelstellingtebereikenenomdevoortgangvanhet leerprocestekun-nenobserveren .Dieinvullingvandoelstellingenisinheelwatcentravaagofzelfsonbestaande .Alseraleenomschrijvingisvandedoelstellingenvindtdezebijnaaltijdweinigofgeenaansluitingbijbestaandenormenofrichtlijnen .Bovendienomvattendoelstellingengeenconcretereferentiepuntenvoordetoetsingervan .Het opvolgen van te bereikendoelstellingen gebeurt eveneensopuiteenlopendewijze:met ficheswaaropdoelstellingenbeschrevenworden,uitzonderlijkmetbestaandemethodeszoalsdeSAM-schaal(handelings-plan),metwekelijkseprojectevaluaties,metwekelijkseofdagelijkserapportagesvanvormingswerkers,meteenbesprekinginteam .

Allecentradragenzorgvoorhetuitwerkenvanhunprogrammabinnenhetteam .NaafloopvanhettrajectmakendecentradiesamenwerkenmeteenIBJperjongereeenschriftelijkeevaluatieop .Allegegevensvandejongerewordenopeencliëntbesprekingsamengebracht .Dejongerewordthierovergeïnformeerd .Inééncentrumwordtpositiefgedragbevestigdenopnegatiefgedragonmiddellijkgereageerd .IederejongerewordtbijdeintakeopdehoogtegebrachtvanhetfeitdatereenevaluatiewordtopgemaaktdiedejeugdrechterofhetCBJtezienkrijgt .Anderecentrakijkenbijdeevaluatievooralnaarde(arbeids)attitudesenzelfredzaam-heid,mindernaardetechnischecompetenties .

Tijdenshettrajectwordtdewerkvorm(procesevaluatie)regelmatiggeëvalueerd .Ditgebeurtinteam,somswekelijks,trimestrieelofmaandelijksdoordevormingswerkers,coördinatorenenanderebetrokkenen .Voorhetevaluerenvandejongerenenhunprestaties(productevaluatie)bestaangroteverschillentussendecentra .Ditheeftwellichttemakenmetdeverscheidenheidinwerkvormen .Opvallendisdateroveralfrequentgeëva-lueerdwordt .Sommigecentramakengebruikvanzelfontwikkeldeevaluatiemethodenvoorhunaanbod .Tochwordthetaanbodnaareigengevoelennormengeëvalueerd .Deuitzonderinghieropisdenormgerichteevaluatie .Dithoudtindatereennormbestaatwaaraandepres-taties van de jongereworden afgemeten . Voor deze vorm van evaluatie, gebruiken de centrameestal eenbestaandetest,methodeofET(PAVbsotweedegraad) .Ditgebeurtinslechtsééncentrum .Aanheteindevandeopleidingmakendezejongereneeneindwerkenstellenditvooraandegroep .Een andere vorm van evaluatie is de zelfevaluatie, waarbij de jongere zijn prestaties afmeet tegen vroegereprestatiesennagaatoferleerwinstisgemaakt .Dezewijzevanevaluerenlaatdejongeretoezelfvorderingenenveranderingentezieninheteigenfunctionerenenkanopdiewijzemotiverendwerken .Veelcentrastrevenditnadoorvaniederejongereeendossierbijtehoudenwaarin(vorderingenin)gedragofprestatiesomschrevenworden .Somsblijfthetbijobservatiesenopmerkingenvandejongere .Dooroverheteigendoenenkunnennatedenken,krijgtdejongereeenbeterzichthoemenzakenrealiseertenwaaromanderefoutlopen .Methetverworveninzichtstuurtmenzonodigbij .Geenenkelcentrumbesteedtechteraandachtaanhetverderwerkenmetdezereflecties .Bijdezevormvanevaluatiewordtsomsaansluitendeengroepsgesprekgehoudenwaarbijjongerenelkaarevalueren .Opdezewijzevergelijkenzeeigenperceptiesmetdeinzichtenvananderen .

Page 118: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

117

DEEL III: LEREN EN wERkEN

Voorgaandevormenvanevaluerenwordenvooralgebruiktomattitudesteevalueren .Centrameteenmeerschoolsewerkingevaluerenjongerenvooralopgrondvanverrichtetaken,oefeningen,examens,eindwerkenen toetsen .Dezebeoordeling is cijfermatig, soms in combinatiemet eenaantalbeschrijvendeobservatiesvanhetgedragvandejongere .Noganderespitsenzichbijdeevaluatiestoeopdeobservatiesvanvormings-werkersende interpretatiesvanhetgeobserveerde .Opheteindevandedagofdeweek isermeestaleenbesprekingofwordenobservatiesneergepend .Wellichtheefthetvoornamelijkintuïtievewerkenzijnweerslagopdebetrouwbaarheidvandeevaluaties .

Nadeevaluatiewordendebehaalderesultatengerapporteerdaandejongereenaandeoudersofvoogd(en) .Ditgebeurthoofdzakelijkindevormvaneenrapport,eengesprek,eenattestvan(regelmatige)deelnameofeenattestvanverworvenbekwaamheden .Eéncentrummaaktnaasthetattestvanverworvenbekwaamhedenookgebruikvaneenaantalzelfontwikkeldeattestendiedetussentijdseerkenningvanverworvencompeten-tiesindeverfzetten .Demeestecentragevendejongerenelktrimestereenrapportwaarinhunprestatiesgeëvalueerdwordenvol-gensdeverkozenevaluatievorm .Aanhetrapportissteedseenmondelingebesprekingverbonden,enerzijdstussendetrajectbegeleiderofvormingswerkerendejongere,anderzijdswordtereengesprekvoorzienmet(jongere,)oudersofvoogd .Tijdensdeindividuelebesprekingtussenjongereenbegeleiderofvormingswerkerwordtbesprokenhoede jongerewerdgeëvalueerd .Het iseenmomentomhet trajectvande jongeremetzijn inspraakaantepassenenverschillendeervaringenbijelkaartebrengen .Dergelijkegesprekkenvindenookplaatstussenderapporteninofmeermaalspertrimester .Opheteindevanhetjaarkunnendejongereneenattestvanvolledigeofregelmatigedeelnameverkrijgen,indienzijsteedsofopregelmatigebasishebbendeelgenomen .Jongerendiehuntrajectvolledigafwerken,krijgeneenattestvanverworvenbekwaamheden .Dit attest vermeldtwelke vaardigheden, kennis en vooral attitudesde jongere verworvenheeft tijdens zijnvorming .Bijhetrapporterenvanderesultatenwordenookdeoudersopdehoogtegebracht .Erwordtpertrimestereenoudercontactgeorganiseerd .Hetrapportwordtdoordeoudersingekekenenondertekend .Naastdezemeerformelecontactenwordtookinformeelcontactopgenomenmetdeouders .Deouderswordenzoveelmoge-lijkbetrokkenbijhetprocesvanhunkind .Zijwordentelefonisch,permail,viahuisbezoekofopinformelebij-eenkomstengeïnformeerdoverdeopvolging .Ookbijproblemenneemtmendirectcontactopmetdeoudersofvoogd .Dezecontactenwordenvooralgeorganiseerdbijafwezigheidvandejongereofbijproblemenmetdejongereeneventueletuchtmaatregelen .

3.2.4 Output

LeerprestatiesDeleerprestatiesvandejongerenindesamenwerkingsverbandenmeteenCDOmaaktengeendeeluitvanonsonderzoek .DeleerprestatiesvandejongerenineenIBJzijnmoeilijkinteschatten .Devormingissterkmaatgerichtenvoor(zeer)korteperiodes .Degemiddeldeduurtijddateenjongereinhetcentrumverblijft,is30dagen .Omeenzichtopdehardeoutputtehebben,moetenweookrekeninghoudenmetdeoutputindehulpverlening,maarditbehoortniettotdebevoegdheidvandeonderwijsinspectie .Tweecentrareikeneenattestvanregel-matigedeelnameuit,éénookeenattestvandeelname .DoordeinbeddingineenIBJrealiserendejongereneenvoltijdsengagement .Deandereautonomecentrarealiserenvoordemeestejongereneenvoltijdsengagement .Devooropgesteldeleerdoelenwordendoordemeerderheidvandejongerenbereikt,zowelvoorPMValsvoorBGV .Decentrareikenhetattestvanverworvenbekwaamhedenuit .EéncentrumstreefternaaromdeETPAVbsotweedegraadte realiseren .Hetgebruiktdaarvoorchecklistenenreiktnadeafrondingvanheteindwerkeeneigenattestuit .

schoolloopbaangegevensDeschoolloopbaangegevensvande jongeren indesamenwerkingsverbandenmeteenCDOmaaktengeendeeluitvanonsonderzoek .Deautonomecentrabereikendevooropgesteldedoelgroep(en) .

Vanslechtsviercentrakregenwecijfersoverdeverblijfsduur .Decijferszijnnietrepresentatief .Uithetbeperk-tecijfermateriaalblijktdatdeverblijfsduurindecentrasterkuiteenloopt(van105tot373dagen) .

Page 119: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

118

DEEL III: LEREN & wERkEN

DeschoolloopbaangegevensvandejongerenindeIBJ’szijnzeermoeilijkinkaarttebrengenomdatdeindi-vidueledossiersvandejongerenaandehulpverleningsinstellingwordendoorgegeven .Erzijnmaarvoorééncentrumcijfersbeschikbaar .Vanhetaantaluitgereikteattestenzijngeengegevensbeschikbaar .Decijferszijndusnietrelevant .InallecentradiesamenwerkenmeteenIBJ,beëindigenzowatallejongerenhetvooropge-steldeprogramma .

Debeschikbarecijfersvoordeandereautonomecentrazijnnietrepresentatiefmaarwelindicatief .Debegrip-penhieronderwordenalsvolgtingevuld:

instroom:jongerendieeentrajectbeginnenbijaanvangoftijdenshetschooljaar•uitstroom:jongerendietijdensofopheteindevanhetschooljaarhettrajectbeëindigen•uitval:jongerendietijdenshetschooljaarhuntrajectvroegtijdigstopzetten .•

Tijdenshetschooljaar2005-2006(zesrespondenten)vatten195jongerenbijdeaanvangvanoftijdenshetschooljaareenvormingaan .Daarvanhebben102jongeren(52,3%)hetvolledigetrajecttijdenshetschooljaarafgemaakt, 49 jongeren (25,1%)haakten vroegtijdig af . 44 jongeren (22,5%) stroomdendoornaarhet vol-gendeschooljaar .Tijdenshetschooljaar2006-2007(zevenrespondenten)vatten213jongerenbijdeaanvangvanoftijdenshetschooljaareenvormingaan .Hiervanhebben111jongeren(52,1%)hetvolledigetrajecttijdenshetschooljaarafgemaakt,53jongeren(24,9%)haaktenvroegtijdigaf .49jongeren(23%)stroomdendoornaarhetvolgendeschooljaar .Wanneerwedecijfersbekijkenvanhetaantaluitgereikteattesten(cijferseindeschooljaarvanvijfcentra),danzienwedat inhetschooljaar2005-2006intotaal54attestenvanverworvenbekwaamhedenzijnuitgereikt .Inhetschooljaar2006-2007zijndater47 .Dezecijferszijnverrevanvolledig,maartegelijkertijdeerderaandelagekant .Decijferszijnweinigrepresentatiefenhebbenweinigwaardewanneerzenaastdecijfersgelegdwordenvanhetaantalgeverifieerdejongeren(283op1februari2006) .

OutcomesDecentrazijngoedgekendbijdedoorverwijzers,inderegioensomstotverdaarbuiten .Decentramakenhierbijookgebruikvandenaambekendheidvandeorganisatiewaartoezebehoren .Sommigecentrahebbenhetmoeilijkomcijferstegevenoverdedoorstroomnaarkwalificatiegerichteoplei-dingenofvervolgopleidingen .Dejongerenzoudenergebaatbijzijn,mochtendecentrabijkomendeaandachtschenkenaandenazorginhetalgemeen .

Gegevens over het vervolgtraject van de jongeren in de samenwerkingsverbandenmet eenCDOmaaktengeendeeluitvanonsonderzoek .GegevensoverhetvervolgtrajectvandejongerenindeIBJ’szijnzeermoeilijkinkaarttebrengenomdatdeindividueledossiersvandejongerenaandehulpverleningsinstellingwordendoorgegeven .Demeestejonge-renkerenterugnaarhetreguliereonderwijs .Degegevensoverhetvervolgtrajectvandejongerenindeandereautonomecentrageven,aansluitendbijdeuitstroom-enuitvalcijfershierboven,eenantwoordopdevraagwaardezejongerennaartoezijngegaan .Desituatieisvoordetweeschooljarenvergelijkbaar .In(deloopenopheteindevan)hetschooljaar2005-2006(zesrespondenten)hebben151jongerenhetcen-trumverlaten .Hiervanhebben59jongeren(38,8%)deleeftijdvan18jaarbereikt .25jongeren(16,5%)hebbenzelfeenandereoplossingofopleidergezochten66jongeren(44%)zijnnaarandereopleidingsvormendanbusodoorgestroomd .Eénjongereisverhuisd .In(deloopenopheteindevan)hetschooljaar2006-2007(zevenrespondenten)hebben164jongerenhetcentrumverlaten .Hiervanhebben62jongeren(39,2%)deleeftijdvan18jaarbereikt .28jongeren(17%)heb-benzelfeenandereoplossingofopleidergezocht,driejongeren(1,8%)zijndoorgestroomdnaarbusoen68jongeren(41,5%)naarandereopleidingsvormendanbuso .Driejongeren(1,8%)zijnverhuisd .

Tevredenheid van de jongerenSommigecentravoerenzelftevredenheidsmetingenuit .Eriseengrootverloopvandejongerenindesamen-werkingmetdeIBJ’swateenweiniggenuanceerdeinterpretatietoelaat .Dejongerenvoelenzichbovendienverplichtomaandevormingdeeltenemen .Zijzijnvragendepartijvoorvoldoendemateriaaldatdiversiteitendifferentiatietoelaat .Zijvragennaareenschoolseaanpakmetlessenentaken .Deinzetvandemedewerkerswordtgewaardeerd .Demeningen van de jongeren over de andere autonome centra lopen uiteen: ze zijn of tevreden over dedagelijksewerkingofniet .Deuitrustingzoueenopknapbeurtkunnengebruikenenookhetcursusaanbodis

Page 120: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

119

DEEL III: LEREN EN wERkEN

volgensdemeestenvoorverbeteringvatbaar .Hetprogrammavoldoetnietaanhunverwachtingenensom-migenwilleneenmeerarbeidsgerichteaanpak .

Tevredenheid van de medewerkersSommigecentravoerenzelftevredenheidsmetingenuit .Eéncentrumheeftookeenenquêteoverdewerkdrukafgenomen .Demedewerkerszijngemotiveerdeninhetalgemeenpositiefingesteld .Zijfungerenalsteamenidealismeisdikwijlsdedrijfveer .Ditdraagvlakisnoodzakelijkomineendergelijkesettingtekunnenfuncti-oneren .Onder vormingswerkers en leraren vindt eenwederzijdse kruisbestuiving plaats . CDO’s ervaren een grotetaakontlastingbijdeaanpakenopvangvanprobleemleerlingen .DemeerwaardevoordeCDV’senCDO’sblijktuitdewederzijdsetevredenheidendejaarlijkseverlengingvandesamenwerking .Demedewerkerszijninhetalgemeentevredenoverde‘integratie’inhetCDO .Hetsysteemvaneen40-urenweekwordtpositiefennietalseennadeelervaren .ZonodigwerkendevormingswerkersaandeETPAVbsoderdegraad .Intweecentrabestaat(grote)ontevredenheidoverdeaanvangsbegeleidingenzijnerklachtenoverdeinfra-structuurenheteducatiefmateriaal .

4. Conclusies

4.1 Centra voor deeltijds beroepssecundair onderwijs

DeCDBSO’sstaanvandaagvoordegroteuitdagingomeenspecifiekegroepjongerensuccesvoldeoverstaptelatenmakennaardearbeidsmarkt .Eendoelgerichtetrajectbegeleidinggebaseerdopdeindividuelebehoeftenvandejongerenblijktdaarbijnoggeenalgemeeningezetinstrument .Ookdesamenwerkingsverbandenmetexternenkunnenindatkadernogverderuitgewerktworden .Deindividuelebehoeftenvandejongerensituerenzichmeestalopverschillendeterreinen .Eendegelijkegeza-menlijkeaanpakvandeonderdelenschool(lerarenASPVenBGV,detrajectbegeleiding,tewerkstellingsbege-leiding,enzovoort),werk(voortrajecten,brugprojecten,alternerendetewerkstelling,enzovoort)enzorg(hetCLB,persoonlijkeontwikkelingstrajecten,externeorganisaties,enzovoort)isdanookvanprimordiaalbelangomdezekwetsbarejongerenallekansentegevenopeenmaximaleintegratieindemaatschappij .

Uitonsonderzoekblijktdatertussendecentraerggroteverschillenbestaanophetgebiedvaneffectiviteitmet betrekking tot output (cijfers over aanwezigheid en tewerkstelling) en proces (verwachtingen, leerlin-genbegeleiding,enzovoort)dienietsteedskunnenverklaardwordendoordeliggingvanhetcentrum(enderegionaletewerkstellingsmogelijkheden)ofdespecifiekedoelgroep .Hetversterkenvandebeleidskrachtvandecentrakanindatopzichtdemanierzijnomdieverschillenwegtewerken .

4.2 syntra

DevisievanSyntraVlaanderenopdeleertijdkentnietinalleregionaleSyntraeenconcretevertalingineenspecifiekbeleidsplanvoordeleertijd .Waarditwelhetgevalis,ishetbeleidsplangebaseerdopdegegevensvaneensterkuitgebouwdeinterneenexternekwaliteitszorg .ZowelSyntraVlaanderenalsderegionaleSyntrabeschikkenhierdooroveraccurategegevensomeenstrategischbeleid tevoeren .Binnendekwaliteitszorgkomthetpedagogisch-didactischeaspectmindernadrukkelijkinbeeld .DeorganisatievandeleertijdwordtsterkaangestuurddoorSyntraVlaanderen .Derealisatievandeopleidinggebeurt door een samenwerking van personeelsleden van Syntra Vlaanderenmet personeelsleden van deregionaleSyntra .DebenamingvandeverschillendefunctiesinderegionaleSyntraendedaaraangekoppeldebevoegdhedenkunnenweleensverschillen,hetgeendetransparantienietbevordert .Hetpedagogisch-didac-tischeoverlegisstructureelnietvoorzien .Viadegelijkesoftware-applicatieskunnendeleerlingenadministra-tiefgoedopgevolgdworden .Hetpersoneelsbeleid inde regionaleSyntra verloopt autonoom inde aanwerving vangeschikte lesgevers,vertoonteenmarkantonderscheidindeaardvancontractenenzorgtvooreensterkongenoegenbijeengrootdeel van de lesgevers . Interne nascholing ondervangt gedeeltelijk het niet beschikkenover een bewijs van

Page 121: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

120

DEEL III: LEREN & wERkEN

pedagogischebekwaamheid .Eenformeleaanvangsbegeleidingisnagenoegonbestaande,dedeelnameaannascholingwordtgestimuleerdmaarleidtslechtsinbeperktematetotresultaat .Hetmeestopvallendishetgebrekaanpedagogischeondersteuning .Debenamingpedagogischadviseurishiervooronderwijskundigenmisleidend .Begeleidingeninspectieisvoordelesgeversnietduidelijkteonderscheiden .Functioneringsge-sprekken worden doorgaansmet de leertijdverantwoordelijken gevoerd . Evaluaties komen in de regionaleSyntraalsdusdanignietvoor .

Deleertijdmaaktgemeenschappelijkgebruikvandeinfrastructuurendemateriëleuitrustingvandeonderne-mersopleiding .Doorgaansmakendezeeenkwalitatieveopleidingmogelijk,maarplaatselijkwordentekortenvastgesteld .Het financieelbeleidvoorde leertijdmaaktdeeluit vanhetalgemeenbeleidvande regionaleSyntra .Deoutputfinancieringgenereerteenalgemenevraagnaarbijsturingvanhetsysteem .

Hetopleidingsaanbodisgerichtopdevraagvandearbeidsmarktenlaatgeenautomatischegelijkschakelingmetonderwijsopleidingentoe .DeontwikkelinggebeurtdoorSyntraVlaandereninsamenwerkingmetdesec-torenenvertegenwoordigersvanderegionaleSyntra .Hetconceptvandeopleidingbestaatuitdrieafzonder-lijkedelen,wateengeïntegreerdcurriculumhypothekeert .Deinbouwvandeeindtermenvertoontgebreken .Devakoverschrijdendeeindtermenzijnonbekend .

Er is geen expliciet doelgroepenbeleid . De leerlingenbegeleiding is structureel uitgebouwd,maar vertoonttekorten .Vooraldekoppelingaandepraktijkopleiding indeonderneming iseenheikelpunt .Hetconceptvandeleertijd,metnamedrieonderscheidengehelen,beleteengeïntegreerdeaanpak .Detoenemendepro-blematiekvande jongerenvraagt intensieve tussenkomstenvanhetbegeleidingsteam .Dewerkingvanhetbegeleidingsteamisechtervoorverbeteringvatbaar .Hetpedagogisch-didactischhandelenvandelesgeversvereisteengrotematevandeskundigheiddoordeheterogenesamenstellingvandeklasgroepenenvormtbeslist een permanente uitdaging binnen het personeelsbeleid . De outputfinanciering noopt de regionaleSyntratothetvergrotenvandeklasgroepenomhetopleidingsaanbodverdertekunnengaranderen .Deevalu-atieverlooptvolgensdevoorgeschrevenprocedures .Enerzijdsisereeninterferentievansommigesectoren,anderzijdswordteencompetentiegerichtevaluatiebeleidverhinderddoordeafwezigheidvaneengestructu-reerdvakoverleg .Hetbehoortniettotdefocusvanditonderzoekomdekwaliteitvanelkeopleidinginbeeldtebrengen .NochhetMGV-curriculumnochhetMGV-onderwijsprocesgaanuitvandeeindtermen .Deoplei-dingenmoetenstukvoorstukgetoetstwordenaandekwaliteitsnormendieonderwijsstelt .Hetuitreikenvanonderwijsdiploma’svereisteengrondigoverlegenverderestudie .

Deleertijdkenteenzeergroteuitval .Erisextraonderzoeknodignaardeoorzakenhiervan .Overdetevreden-heidvandeleerlingenzijnexternegegevensbeschikbaar .Ookdetewerkstellingscijfersoverafgestudeerdenuitdeleertijdzijngoed .Destapnaarhetzelfstandigondernemerschapisnietheteerstedoelvandeleertijd .

4.3 Centra voor deeltijdse vorming

IndesamenwerkingsverbandendraagthetCDOzorgvoordeinvullingvanhetvoltijdsengagement .DeCDV’svullenhetonderdeelASPVgedeeltelijkin .

Indeautonomecentrawordtzowelbinnendedoelgroepvandejongerenindebijzonderejeugdzorgalsvoorde andere jongerenbijna altijdhet voltijdse engagementgerealiseerd .Dit kan zowelmethet gewonepro-gramma,voortrajecten(insamenwerkingmetderdenaldannietbinnendeeigenorganisatie),brugprojectenalsmetverschillendevormenvantewerkstelling .

Ermoetbijzondereaandachtgeschonkenwordenaandeinvullingvanhetaspectbegeleiding,zoalsdatopge-nomenisopderegistratiefiche .Ditbegripwordtniettransparantingevuld .

Indetoekomstzullendepersoonlijkeontwikkelingstrajectenongetwijfeldeencrucialerolspelenbinnendecontextvanhetrealiserenvanhetvoltijdseengagement .

Uithetonderzoekblijktdatertussendecentragroteverschillenbestaan,zowelproces-alsproductgericht .Zolopenderandvoorwaarden(bv .infrastructuur,leermiddelen)diemeebijdragentoteensuccesvolvormings-traject,sterkuiteenenverschillendegebruiktemethodesvaakooksterk .Overhetalgemeenvertrekkendecentravanuiteenvisieopervarings-(gericht)leren .

Page 122: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

121

DEEL III: LEREN EN wERkEN

Ineentoekomstigkwaliteitsonderzoekmoetenweinonsinstrumentariumaandachtbestedenaanhetbegrip‘andere’dit zowelbinnende context vande instroomvande jongeren (onderwijsverleden) als vandeuit-stroomendeuitval(vervolgopleiding) .WehebbenervoorditonderzoekvoorgekozenomvoordeCDV’senkelaanbevelingenvoordeoverheidteformuleren .Deregelgevingheeftvoordebegeleidings-enopvolgingscommissieeenbelangrijkerolwegge-legd .Hetvaltopdateenaantalproblemenzichophetniveauvanhetfunctionerenvanditorgaansitueren .

5. aanbevelingen

5.1 Centra voor deeltijds beroepssecundair onderwijs

Eene-platformcreëren, inclusief eensoftwarepakketontwikkelen,waarmeeallebetrokkenpartnersuni-•formeneenmaligalleregistratietakenkunnenuitvoeren,zodatmenmeereffectievetijdaandeleerlingen-begeleidingkanbesteden .Decentrameersensibiliserenvoorhettoekennenvangetuigschriftentweedegraadso .•Decentrameerslagkrachtgevenomoudersenleerlingenteresponsabiliseren .•Beschikbaredataenreferentiemateriaalgerichterterbeschikkingvandecentrastellen .•Decentraondersteunenbijdeimplementatievaneensysteemvaninternekwaliteitszorg .•Inprioritaireprofessionaliseringvoorzienvoorintakeenscreeningenvoorhetopstellenvaneentraject-•begeleidingsplan .Inregelgevingvoorziendiehetmogelijkmaaktdatmeninhetbeginvanhetschooljaarmeertijdkanuit-•trekkenvoordescreeningsactiviteiten .Ineenkadermetkwaliteitscriteriavoorpersoonlijkeontwikkelingstrajecten,voortrajectenenbrugtrajecten•voorzien .In externe kwaliteitscontrole voor persoonlijke ontwikkelingstrajecten, voortrajecten en brugprojecten•voorzien .Eenfunctiebeschrijvingvoordetrajectbegeleiderontwikkelen .•Eenkadervoordeexternekwaliteitscontrolecreëren .•Interdepartementaaloverlegplegenomdesamenwerkingsverbandentestimuleren .•Eenfinanciëleregelingtreffenvoorhetarbeidsgeneeskundigonderzoekinsommigeopleidingen .•DeregelgevingvoordetellingsmodaliteitenvoordeCLB-omkaderingvannieuweCDBSO’sbijsturen .•

5.2 syntra

5.2.1 Voor syntra Vlaanderen

Deorganisatie vande leertijd inde regionaleSyntra verder stroomlijnen vanuitSyntraVlaanderenmet•behulpvanprocedureseninstrumenten .De gelijkgerichte en consistentewerking vande leertrajectbegeleiding verder uitbouwen, stimuleren en•bewaken .Detaakomschrijvingvandepedagogischadviseursevaluereninfunctievanhetonderscheidtussencon-•trolerenenbegeleiden .Bijdeontwikkelingvandecurriculacontactenoverlegzoekenmetonderwijsomgelijkwaardigestandaar-•dentebereiken .Dehorizontale ende verticale samenhang inde curriculaherbekijkenomeengeïntegreerde aanpak te•faciliteren .Dewerkingvandebegeleidingscommissiesverderoptimaliserendoordebetrokkenheidvanalleactoren•tevaloriseren .Deoorzakenvandevrijgroteuitvalonderzoekenendenodigeactiesondernemen .•

Page 123: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

122

DEEL III: LEREN & wERkEN

5.2.2 Voor de regionale syntra

Concreetvertalenvandecentralevisieopdeleertijdineenvolwaardigspecifiekbeleidsplanmetprioritei-•ten,aangeduideverantwoordelijken,eentijdspadenmetdefocusophetkernproces .Hetonderwijsondersteunendluikverderuitbouwenondermeermetvakoverlegennascholing .•Dearbeidsvoorwaardenvandelesgeversverbeterenomeenkwalitatieverecruteringtefaciliteren .•Deinternecommunicatiemetbetrekkingtotdeleerlingbegeleidingverderoptimaliseren .•Eengeïntegreerdcurriculumimplementeren,metnameafstemmingtussendedrieonderscheidendelen:•MGV,BTVenpraktijkopleiding .Eenzorg-enondersteuningsbeleiduitbouwenopmaatvandeheterogeneenzichwijzigende instroom,•namelijkjongerenmeteenmulti-problemprofiel .Decontactenmetdeonderwijsinstellingenintensifiërenondermeerinhetlichtvandeinstroom .•InvestereninkwaliteitsbevorderenderandvoorwaardenvoordelessenMGVenBTV .•

5.2.3 Voor de overheid

DedoorSyntraVlaanderengehanteerdekwaliteitsstandaardenonderzoekeninrelatietotdeeindtermen•enbasiscompetentiesvanonderwijs .HetelektronischvolgsysteemvanSyntraVlaanderenbestuderenendaaruitlessentrekkenvoordeeigen•organisatie .DesamenwerkingtussenonderwijsenderegionaleSyntrastimulerenondermeerviadeCLB’s .•Deoutputfinancieringevaluereninrelatietotdegewensteoutput .•Minimumeisenvooropstellenvoordepedagogischevormingvandelesgevers .•

5.3 Centra voor deeltijdse vorming

Zorgenvooreencorrectebenamingvandeorganisatiesinderegelgeving .•Hetonderscheidtussendeautonomecentraendesamenwerkingsverbandenopheffen,inhetbijzonder•voordetransparantievandesector .Deerkenningendeverkavelingin(somserg)kleineentiteiten(centra)herbekijken .•OnderzoekenwaaromonderwijsverstrekkersinbepaaldedeleninVlaanderenvoorsommigedoelgroepen•bijhunaanbodgeenberoep(kunnenofwensente)doenopdeexpertisevaneenCDV .OnderzoekenwaaromdeformelesamenwerkingtussendeCDV’sendeCDO’szichbeperkttotcentravan•hetvrijgesubsidieerdonderwijs .Hetonderscheidtussendeautonomecentraendesamenwerkingsverbandenopheffen,inhetbijzonder•voorhetpersoneelsbeleidindecentra .Depositievandesectorinhetonderwijslandschapverduidelijken .•Decentrastimulerentothetimplementerenvaneeninternkwaliteitszorgsysteem .•Faciliterenvanexpertise-uitwisselingoverdeentiteitenheen .•Detaakvandeerkennings-enopvolgingscommissieherbekijkeninhaaropdrachtomdecentrateonder-•steunen .Het pedagogisch draagvlak van de sector verhogen, in het bijzonder voor de pedagogische ondersteu-•ning .Eroptoeziendatdecentrabijdeerkenningaandevoorwaardenvoldoen,inhetbijzonderaandevoor-•waardeninzakehygiëneenbewoonbaarheid .Dewijzevansubsidiëringherbekijkenopbasisvandereëleverblijfsduurvandejongereninhetcentrum .•Nagaanofdecentraovervoldoendedidactischmateriaalenuitrustingbeschikkenenofdiebeantwoordt•aandepedagogischevereisten .Eroptoeziendatdecentrabijdeerkenningaandevoorwaardenvoldoen,inhetbijzonderaandevoor-•waarden tothet sluitenvaneenbeleidscontract tussendeorganisator vanhet vormingsprogrammaeneenCLB .DetoegekendeAGODI-nummersherbekijkenendeinvullingervanactualisereninderegelgeving .•Derolvandeerkennings-enopvolgingscommissieherbekijkenmetbetrekkingtotdekoppelingvande•ingediendeprogramma’saaneenvormingsprogramma .Nagaanof de aangeboden curricula actueel endoelgroepgebonden zijn .De vormingssector eenplaats•gevenindekwalificatiestructuurvanhetonderwijs .Nagaanofdecentraeenaanbodrealiserendatconformhetdoordeerkennings-enopvolgingscommissie•

Page 124: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

123

DEEL III: LEREN EN wERkEN

goedgekeurdeprogrammais .NagaanoferbijdesamenwerkingmetdeCDO’saandeETwordtgewerkt .•Hetpedagogischedraagvlakvandesectorverhogen,inhetbijzondervoordeontwikkelingvanwerkvor-•men,methodieken en innovatieve projecten die aansluiten bij de problematiek van de individuele jon-gere .Verhogenvanhetpedagogischdraagvlakvandesector, inhetbijzondervoordeonderbouwingvanhet•evaluatiesysteem .

Page 125: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

124

Page 126: schooljaar 2007 - 2008 · Op 1 september 2007 waren er in het gewoon basisonderwijs 2309 onderwijsinstellingen: 169 autonome kleuterscholen, 179 autonome lagere scholen en 1961 basisscholen

VERSLAG OVER DE TOESTAND VAN HET ONDERWIJSVERSLAG OVER DE TOESTAND VAN HET ONDERWIJS

schooljaar 2007 - 2008

ONDERWIJSSPIEGEL

onde

rwijs

spie

gel |

sch

oolja

ar 2

00

7 - 2

00

8