Schijngestalten en godinnen · ETRUSKISCH KERAMIEK EN TERRACOTTA Geboetseerde schoonheid /...
Transcript of Schijngestalten en godinnen · ETRUSKISCH KERAMIEK EN TERRACOTTA Geboetseerde schoonheid /...
inspiratie
jan de graaf & uitgeverij inspiratie Astroloog (erkend AVN) Reader – Coach Docent intuïtieve ontwikkeling
Praktijk afspraken: [email protected] - 0172 -645950 - www.inspiratiesite.nl - www.essencecollege.nl school voor intuïtieve ontwikkeling
ETRUSKISCH KERAMIEK EN TERRACOTTA
Geboetseerde schoonheid / Handcrafted beauty
Etruskisch terracotta vind ik bijzonder: mooie geboetseerde beelden
van goden en godinnen, Vrant of Vanth, Turan (Venus), Apollo, Zeus.
Vaak als versiering in een daklijst van een tempel. De vorm van de
grafurnen is prachtig maar ook mysterieus.
De vroegere bewoners van Toscane geven een speciaal levensgevoel;
een mengeling van ernst en levensvreugde.
Hier wat foto’s van bijzondere stukken uit diverse musea die ik
bezocht: de Archeologische Musea in Volterra en Chianciano Terme;
eerdere foto’s uit Museo Nazionale Etrusco di Villa Giulia te Rome;
Tentoonstellingen in Leiden en Amsterdam.
Wat is er toch met die handjes?
Gevleugelde godin Vanth (Chianciano)
Onbekende god
Zulke mannen zie je in
Chianciano nog steeds …
Winking God
God met 1 oog …
Doet aan Wodan denken …Blinde
ziener …
Of bestond er een knipogende god?
Mater Matuta beeld van een godin met een kind in de armen. Voorloper van Maria met kind; museum
Chianciano Terme
barren wombs (braakliggende baarmoeders)
Dit zijn baarmoeders gevonden bij het beeld
hiernaast.
Dit soort ontroerende votiefgeschenken (ex voto, belofte) vind je nog steeds in katholieke kerken als
smeekbede of dank aan Maria .
Apollo di Veio
terracotta akroterion (ornament uit een daklijst) uit de 6e eeuw v.Chr. Het is 1,75 m hoog en een van de beroemdste Etruskische kunstvoorwerpen.
Het stelt de god Apulu (Apollo, de zonnegod) voor en behoorde tot een groep die het negende werk uitbeeldde van Hercules; het doden van de Heilige Hinde van
Keryneia (Boogschutter)
Elvis?
Toscane en de Etrusken
Wat nu Toscane heet was vroeger op zijn Grieks Tyrrhêno (vandaar Tyrreense zee) of Latijn Tusci – vandaar Toscane. De Etrusken vormden in dit gebied vanaf de 9e eeuw v.Chr een stedenbond, de unieke beschaving die tot de hoogst ontwikkelde behoorde van de oudheid.
ETRUSKISCH KERAMIEK EN TERRACOTTA
jan de graaf Astroloog (erkend AVN) ∙ Reader – Coach ∙ Docent intuïtieve ontwikkeling ∙ www.inspiratiesite.nl 3
Sarcofago degli Sposi ('De doodskist van het echtpaar'). Etruskische grafvondst 6e eeuw v.Chr. Deze levensgrote grafurn c.q. doodskist
(expositie Villia Giulia te Rome) is wel de
allermooiste en ontroerendste. Het leven vieren tot in de dood. Het is de meest indrukwekkende herinnering die ik heb meegenomen van mijn bezoek aan Rome.
De doodskist toont een gelukkig paar, waarschijnlijk hadden ze ooit drinkbekers in hun handen .. Ze vieren het leven tot in de dood. Ik vind dat een bemoedigend en uitnodigend voorbeeld.
De sarcofaag dateert uit plm. 520 voor Christus, dus vrij vroeg; dit is de deksel,
op andere foto's is de omvang beter te zien. Hij is gemaakt van keramiek, dat vanuit
de oven werd gepoetst zodat het glimmend patina krijgt. De stukken zijn omvangrijk, dit is een technisch hoogstandje. In het museum voor Etruskische kunst in de Villa Giulia is dit levensgrote beeld als centraal topstuk dat in een grote glazen stolp staat opgesteld.
De Etrusken, de buren van de Romeinen, deden veel met
karamiek; in het museum zijn ook prachtige bijna levensgrote portretten van mensen; ontroerend. Deze kunst staat in sterk contrast met de marmeren ruïnes van de tempels op het Forum Romanum. Plotseling zie je hoe marmer grootsheid uitstraalt en al gauw naar grandeur en propaganda gaat - terwijl deze keramiek iets huiselijks en intiems houdt.
Het is me niet duidelijk of ze er ook met z'n tweeën in hebben gelegen; met een beetje proppen lijkt me de kist net te passen. Op dergelijke ideeën kom je nergens anders in de oudheid; zo'n sterke huwelijksband dat je ook samen begraven wordt is uniek.
Levenskust Etruskische kunst laat mede daardoor iets heel bijzonders zien, dat zowel in hun tijd als de onze belangrijk is: levenskunst. Omdat er weinig geschreven bronnen zijn, zijn het vooral de voorwerpen die in hun graven gevonden werden die ons laten zien wie
de Etrusken waren en hoe ze leefden. Duidelijk is dat man en vrouw in deze samenleving een veel gelijkwaardiger positie hadden dan elders. Dat vrouwen samen met mannen zouden aanliggen aan een banket,
zoals hier afgebeeld, was in de Griekse en later in de Romeinse cultuur ondenkbaar. Ook in het stadion, bij sportwedstrijden waren ze present. Vrouwen vervulden ook belangrijke rollen in het openbare leven, zoals
priesteres. Sommige afbeeldingen op vazen en schilderingen op muren doen denken aan de Kretenzische cultuur, zoals die op Knossos te zien is: elegante vrouwen, jongens en meisjes die over stieren springen, bloemenguirlandes, muzikanten, dolfijnen.
De Kretensische, Myceense cultuur van Knossos is duizend jaar ouder dan de Etruskische; kennelijk is gedurende al die duistere jaren ertussen toch steeds iets van de lichte Mediterrane levenskunst bewaard gebleven. Als ik de Odyssee lees, past de Etruskische stijl heel goed bij het levensgevoel dat daaruit spreekt.
ETRUSKISCH KERAMIEK EN TERRACOTTA
jan de graaf Astroloog (erkend AVN) ∙ Reader – Coach ∙ Docent intuïtieve ontwikkeling ∙ www.inspiratiesite.nl 4
Deze foto toont
de sarcofago met de rustbank eronder
In andere musea zijn dergelijke sarcofagen uitgestald, maar dit is echt de mooiste.
Man op de rug van een Dolfijn (villa Giulia)
Gedachten over hoe kwetsbaar neuzen zijn ..
Dwalen door de ruïnes op het Forum
Roma-num.
Van rechts naar links: een jeugdportret van keizer Nero uit plm 55 n.Chr. Opgegraven in 1869 nabij de tempel van Apollo op de Palatijn en de gigantische villa's daar van de magistraten en keizerlijke families. Een karaktervolle kop van Ceres (Demeter, naar een Grieks origineel uit plm 480 vChr.) en een kopie van de beroemde Aphrodite van Knidos; haar tempel bezochten we een paar jaar terug. Tenslotte een beeld van de Kore; symbool van het
oervrouwelijke. Minerva (Athene), voelbaar behorend tot de oervormen die ook onder de tempel van de Dioskoeren (de Tweelingen Castor en Pollux) en Vesta (en het huis van de Vestaalse maagden) aanwezig is. Ver weg wel, diep begraven onder bedoelingen en interpretaties. Ik voel contact met een zuivere kern, met altijd die tegenstrijdige ideeën en beelden er op en eronder. Opmerkelijk
hoe krachtig de kern kan blijven, terwijl aan de rand bederf en verderf loert. Het principe van 'de Tuin van Venus': harmonie en schoonheid binnenin, maar altijd een hek er om, want alles van waarde heeft bescherming nodig.
ETRUSKISCH KERAMIEK EN TERRACOTTA
jan de graaf Astroloog (erkend AVN) ∙ Reader – Coach ∙ Docent intuïtieve ontwikkeling ∙ www.inspiratiesite.nl 5
Grafgiften en urnen in diverse musea
Veel urnen
Mysterieus - vooral met die handjes. Waarvoor?
Sommigen met die speciala buchero techniek (zwart); een technisch
hoogstandje.
Wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/Bucchero
Bucchero is in de klassieke archeologie en etruscologie de benaming
voor Etruskisch (doorgaans) zwartkleurig aardewerk met
metaalachtige glans uit de 7e, 6e en 5e eeuw v.Chr. Het bucchero
was een Etruskische vinding en een belangrijk exportproduct, gezien
de vele vondsten van bucchero buiten Etrurië. Het werd onder andere
verhandeld naar Zuid-Frankrijk, Carthago, Magna Graecia,
Griekenland en Egypte. De oudste exemplaren stammen uit het
kustgebied van Zuid-Eturië, in het bijzonder uit Cisra (het huidige
Cerveteri), en dateren van ca. 675 v.Chr.De productie van bucchero eindigt in de 5e eeuw v.Chr.
Bucchero pottery - Wikipedia
Early wheel-turned bucchero dating from the
second half of the seventh century is thin-walled
and has a shiny, deep black surface. The solid black
colour results from the low temperature and smoky
atmosphere in which the pottery was fired. Most
probably, bucchero developed as an improved form
of the earlier rough impasto. It often appears to
imitate metalware. A few decades later, bucchero
became less refined as the thickness of the wall
increased and the colour grew greyer. Bucchero's
fan-shaped ornaments are particularly striking:
they were pressed with a comb into the leather
hard clay. Other motifs were made with a cylinder
stamp which was rolled over the moist surface.
See:
http://allardpiersonmuseum.nl/english/collections/etruria.html
Bucchero komt van Spaans bucáro
(naar bok stinken) naar de
indringende geitengeur van zwart
keramiek dat in de 19e eeuw werd
geïmporteerd uit Chili.
Asurnen als huisje …
ETRUSKISCH KERAMIEK EN TERRACOTTA
jan de graaf Astroloog (erkend AVN) ∙ Reader – Coach ∙ Docent intuïtieve ontwikkeling ∙ www.inspiratiesite.nl 6
Respect voor de dood Lange tijd werden overledenen verbrand, de as werd bijgezet in raadselachtige urnen met een speciaal deksel … (Museum Volterra - Villanovan biconical cinerary urn / 8e eeuw)
Deze urnen zaten in een nog groter vat, of waren ingemetseld.
Ik kan nergens vinden wat de bedoeling was van deze bijzondere vorm en waarom en hoe het geheel nog weer in een grotere pot werd gezet. Ik moet denken aan Egyptische graven, waarin voor elk deel van lichaam en
ziel aparte potten van aardewerk werden bijgezet – mummie (ha, lichaam) maar ook voor de Ib (hart) de Ba (ziel, essentie), de Ka (levenskracht) en de
Ankh (herrezen ziel)
Laatste rustplaats
als vogelhuisje …
ETRUSKISCH KERAMIEK EN TERRACOTTA
jan de graaf Astroloog (erkend AVN) ∙ Reader – Coach ∙ Docent intuïtieve ontwikkeling ∙ www.inspiratiesite.nl 7
Er zijn veel bronzen beeldjes gevonden die waarschijnlijk een
functie hadden bij begrafenis rituelen. Atletiek wedstrijden waren niet ongewoon.
Evening shadow – Ombra della sera Dit is in Volterra, beroemd bronzen beeldje
‘Ombra della sera’
Mooie naam … ‘avondschaduw’, bedacht door de dichter Gabrielle d’Annunzio
Avondschaduw met reflectie van Cora en Jan
ETRUSKISCH KERAMIEK EN TERRACOTTA
jan de graaf Astroloog (erkend AVN) ∙ Reader – Coach ∙ Docent intuïtieve ontwikkeling ∙ www.inspiratiesite.nl 8
Bronzen beeldjes (Volterra) Met knots: Hercules natuurlijk. Wat de Godinnen (met zwaard of kronkelende slang) voorstelden is niet bekend, maar het laat zich raden wat zo’n beeldje je doet als je jezelf ermee
verbindt. Ik schreef over Hercules in ‘Mythen van de Dierenriem’: Hercules en de zonnereis Hercules is een krachtpatser, je haalt hem erbij als er gevochten moet worden tegen machtsmisbruik en onrecht.
Vanuit de mythologie is hij bekend omdat hij als boetedoening twaalf werken moest verrichten, een voor elk sterrenbeeld. Er bestaan kleine, eenvoudige terracotta beeldjes van hem, zo'n 2500 jaar oud. Ooit stonden ze ergens in een nis met
een kaarsvlam of werden ze meegegeven in een graf. We kunnen ons voorstellen, hoe we zo'n beeldje in de hand zouden houden. We zien dat hij een aura van puntige zonnestralen om zijn hoofd heeft, en we begrijpen daaruit, dat hij wordt voorgesteld als zonnegod.
Het beeldje is dus een creatieve manier om de zonnereis door
het jaar te symboliseren. Hercules was ooit een kalendergod, hij belichaamt de geest van het zonnejaar en de transformatie die plaats vindt in de seizoenen, als we vanaf de Zomerzonnewende naar binnen keren en vanaf Kerst geleidelijk weer meer naar buiten komen. Elke held is een beetje Hercules of liever gezegd: Herakles; zijn oorspronkelijk Griekse naam die 'Glorie zij Hera'
betekent. Hij verricht zijn heldendaden namelijk ter ere van haar, de Grote Moeder. Zijn bekendste ‘onmogelijke’ werken zijn het doden van de onsterfelijke Waterslang (het sterrenbeeld Hydra) in de Kreeft, de overwinning op de onoverwinnelijke Leeuw en het reinigen van de ongekend smerige Augiasstal in de Maagd.
Heldenmoed Elk mens draagt iets in zich mee van Hercules, een held die op weg gaat in de Ram en weer thuis komt in de Vissen. De mythen van de dierenriem gaan dan ook steevast over helden en heldinnen die, op weg door het leven, voor dilemma's worden geplaatst, die strijd leveren en daarvan leren. De verhalen zijn vaak tragisch, net als in het echte leven, maar ook vol goede raad.
Goden en helden om je mee te identificeren waren er ooit volop. Achilles, die een roemrijk leven en een jonge heldendood verkoos boven een gezapig bestaan, Odysseus, de woeste oorlogsveteraan die de vier eilanden op de hoeken van de wereld bereisde om vrede te vinden op Ithaka, zijn thuis. Er waren ook hemelbestormers: Prometheus stal het vuur uit de hemel; hoogvlieger Icarus verbrandde zijn vleugels en stortte jammerlijk in zee.
Altijd op de achtergrond is de Godin aanwezig, dikwijls als Moeder, soms als Verleidster, of in het geval van Odysseus als de trouwe echtgenote Penelope, zonder wie hij zijn gevaarlijke tocht nooit had kunnen volbrengen.
Reconstructie
van een Etruskisch huis / grafkamer Chianciano Terme.
ETRUSKISCH KERAMIEK EN TERRACOTTA
jan de graaf Astroloog (erkend AVN) ∙ Reader – Coach ∙ Docent intuïtieve ontwikkeling ∙ www.inspiratiesite.nl 9
Grafkisten / Sarcophagus Sarco-fagen (Grieks: ‘vlees-etend’; ‘lijk-verslindend’) Het museum in Volterra bergt honderden van deze ‘grafkisten’ Op het deksel een portret van de overledene; de kist zelf prachtig bewerkt
met voorstellingen uit de mythologie. De vier paarden op deze kist refereren waarschijnlijk aan de Dioskoeren (godenzonen) Castor en Pollux; de onafscheidelijke tweeling van het gelijknamige sterrenbeeld. Toen Castor stierf gunde Zeus de ontroostbare broers dat ze afwisselend in de onderwereld en op de Olympus mochten verblijven - maar niet tegelijkertijd. Twee keer per jaar komen ze elkaar
tegen. (de nachtevening, dag en nacht zijn in de Tweelingentijd even lang). De scheiding van de onafscheidelijken en het eeuwige verlangen naar elkaar illustreert wat mij betreft prachtig het thema van pothos - het verlangen naar het onbereikbare, volgens de Grieken een hogere vorm van Eros. Een mooi motief voor een grafkist!
Pothos is voor Vissen dagelijkse kost; voor Tweelingen maakt dit gevoel deel uit van hun tegenpool.
Only Pollux was immortal When Castor died, Zeus granted the inconsolable
brothers the right to live 6 months on the Olympus and 6 months in the underworld; only twice a year they would meet on their way up or down. In my view illustrating the Gemini theme of pothos - longing for the unattainable (Pisces being the Shadow or Antipole of Gemini). Fitting theme for a sarcophagus.
Not so easy to understand is why the picture underneath is chosen to appear on a sarcophagus - Helen, with the face to launch a 1000 ships, is carried off, while swooning in the arms of her abductors.
Paris ontvoert Helena Relief, gesneden in alabaster.
Zie de ‘Phrygische’ mutsen van de ontvoerders (Trojanen) en let op het gammele roeibootje dat ze voor de lange tocht van Sparta naar Troje gingen gebruiken. Helena, met het gezicht waarvoor ‘1000 schepen te water gaan’ lijkt in deze Etruskische versie van het verhaal wel
bedwelmd. De cursus ‘hoe til je een vrouw op’ bestond toen nog niet, maar kennelijk wel de workshop ‘hoe laat ik mezelf elegant ontvoeren’. Wie wil zoiets op zijn / haar kist?
In het donker We leren de Etrusken kennen via hun grafgiften, hun
dodensteden en begrafensrituelen. Al dit moois zat 2500 jaar onder de grond, in stilte, in het donker.
ETRUSKISCH KERAMIEK EN TERRACOTTA
jan de graaf Astroloog (erkend AVN) ∙ Reader – Coach ∙ Docent intuïtieve ontwikkeling ∙ www.inspiratiesite.nl 10
Waar zaten wij?
Casa San Pietro bij Chianciano Terme, Toscane Twee weken ‘in the middle of nowhere’
en ontbijten
met de pannekoeken van Deirdre
Italia 28-7 t/m 16-8 2012 Marina di Massa Gambassi Terme
Chianciano Terme / Podere San Pietro
ETRUSKISCH KERAMIEK EN TERRACOTTA
jan de graaf Astroloog (erkend AVN) ∙ Reader – Coach ∙ Docent intuïtieve ontwikkeling ∙ www.inspiratiesite.nl 11
LITERATUUR ‘De Astrale Werkelijkheid’– over het ontwikkelen van bewustzijn in de droomwereld. Incl. verz. € 17,-
‘Het Helen van Wrok en Mok’ - de kunst van het wraak nemen, quitte spelen, vergeven en zegenen
in de emotionele werkelijkheid. Ringband 34 pagina's. incl. verz. € 14,-
‘Projectie, overdracht en tegenoverdracht’ beeldvorming en 'plaatjes': de vicieuze cirkel van
beelden. Ringband, 38 pagina's. incl. verz. € 14,-
Maankalender - verandering en groei van maand tot maand - incl. verz. € 12,-
Een uniek middel om de invloed van de Maanfasen in je leven te volgen en er gebruik van te maken! De
nieuwe Maan is van oudsher beschouwd als een nieuw begin; een tijd om te zaaien, dingen helder te
krijgen en anders aan te pakken. Zo'n nieuwe Maan valt altijd in een bepaald huis van je horoscoop. Je
krijgt de kalender daarom met een computerberekening. Daarop is precies te zien in welke huizen
(ervaringsgebieden) van je horoscoop de nieuwe Manen vallen - en dus ook welke thema's deze maan(d)
voor jou van belang zullen zijn! De kalender begint op het moment van bestelling, waarvoor je de datum,
tijd- en plaats van geboorte op moet geven.
Met computer uitdraai persoonlijke gegevens voor 14 maanden.
Bestellen: [email protected]
Mythen van de dierenriem De verhalen die bij je sterrenbeeld horen Elke avond gaat het hemelse prentenboek geleidelijk open. Naarmate het donkerder wordt komen de vertrouwde sterrenbeelden als oude vrienden
tevoorschijn. Kijk, daar staat de Boogschutter op de zuidelijke kim. Op wie zal hij vannacht zijn pijlen richten?
Tijdens stille, koude winternachten schrijdt de trotse Leeuw, die Hercules moest overwinnen om zichzelf te
vinden, met majestueuze tred langs de dierenriem. Hij wordt gevolgd door de schitterende ster Spica, de korenaar in de hand van de Maagd. Spica symboliseert
in oude rituelen de diepste geheimen van leven en dood. Weer heel andere stof tot vertellen levert Taurus, de glanzende witte stier die koning Minos aan de god
Neptunus had moeten offeren als hij niet bevangen was geraakt door hebzucht. In de Tweelingen herkennen we het eeuwige verlangen dat aanzet om op reis te gaan,
rusteloos op zoek naar de ander.
In dit boek worden de verhalen verteld die bij je sterrenbeeld horen. Ze gaan over helden en heldinnen, over de gevaren die ze moesten overwinnen
en het geluk dat ze hoopten te vinden. In de honderdduizenden jaren dat wij mensen ‘s avonds rond het kampvuur zaten, hoefden we alleen maar naar boven te kijken om inspiratie op te doen. Het zijn verhalen vol drama en romantiek, waarin je de ups en downs van je eigen leven kunt herkennen. Ook
de kwaliteiten die bij je sterrenbeeld horen komen aan de orde en de uitdagingen om ze te ontwikkelen. Rode draad in het boek is het verhaal van Odysseus, de held op weg naar huis. Hij is de man van de duizend listen, die op zijn reis langs de dierenriem allerlei avonturen beleeft. Net als wij komt hij er
geleidelijk achter, dat hij eigenlijk op zoek is naar zijn ziel, zijn Koningin. Het was niet de horizon die lokte, maar de liefde. Odysseus is onze gids op weg naar huis. Hij komt tot het inzicht dat hij moet leren vertrouwen op zijn
zielemaatjes: Penelope die op hem wacht, Kirke die hem respect bijbrengt voor vrouwen, Kalypso die hem uit de droom helpt en Nausikaä die Eros in zijn leven brengt. Het boek is opgedragen aan alle reizigers op het levenspad. Want de sterrenhemel weerspiegelt het eeuwige in onszelf en nodigt uit
om ons thuis te voelen op onze plek tussen hemel en aarde. Lees ook het interview met Jan de Graaf in het blad Heus getiteld: ‘Net als Odysseus moeten we op reis’ https://issuu.com/a3boeken/docs/heus_8_najaar_2016_a3_boeken
ISBN: 978 94 91557 33 0 - NUR: 721 728 - Prijs: € 40,00 illustraties: Ruzica Parsons – dubbel formaat 21 x 23 cm, 385 pagina’s full color Bestellen bij de auteur, bij de boekhandel of bij uitgeefster A3 boeken: www.a3boeken.nl/nl/webshop/