Schijngestalten en godinnen · ETRUSKISCH KERAMIEK EN TERRACOTTA Geboetseerde schoonheid /...

11
inspiratie jan de graaf & uitgeverij inspiratie Astroloog (erkend AVN) Reader – Coach Docent intuïtieve ontwikkeling Praktijk afspraken: [email protected] - 0172 -645950 - www.inspiratiesite.nl - www.essencecollege.nl school voor intuïtieve ontwikkeling ETRUSKISCH KERAMIEK EN TERRACOTTA Geboetseerde schoonheid / Handcrafted beauty Etruskisch terracotta vind ik bijzonder: mooie geboetseerde beelden van goden en godinnen, Vrant of Vanth, Turan (Venus), Apollo, Zeus. Vaak als versiering in een daklijst van een tempel. De vorm van de grafurnen is prachtig maar ook mysterieus. De vroegere bewoners van Toscane geven een speciaal levensgevoel; een mengeling van ernst en levensvreugde. Hier wat foto’s van bijzondere stukken uit diverse musea die ik bezocht: de Archeologische Musea in Volterra en Chianciano Terme; eerdere foto’s uit Museo Nazionale Etrusco di Villa Giulia te Rome; Tentoonstellingen in Leiden en Amsterdam. Wat is er toch met die handjes? Gevleugelde godin Vanth (Chianciano) Onbekende god Zulke mannen zie je in Chianciano nog steeds … Winking God God met 1 oog … Doet aan Wodan denken …Blinde ziener … Of bestond er een knipogende god?

Transcript of Schijngestalten en godinnen · ETRUSKISCH KERAMIEK EN TERRACOTTA Geboetseerde schoonheid /...

inspiratie

jan de graaf & uitgeverij inspiratie Astroloog (erkend AVN) Reader – Coach Docent intuïtieve ontwikkeling

Praktijk afspraken: [email protected] - 0172 -645950 - www.inspiratiesite.nl - www.essencecollege.nl school voor intuïtieve ontwikkeling

ETRUSKISCH KERAMIEK EN TERRACOTTA

Geboetseerde schoonheid / Handcrafted beauty

Etruskisch terracotta vind ik bijzonder: mooie geboetseerde beelden

van goden en godinnen, Vrant of Vanth, Turan (Venus), Apollo, Zeus.

Vaak als versiering in een daklijst van een tempel. De vorm van de

grafurnen is prachtig maar ook mysterieus.

De vroegere bewoners van Toscane geven een speciaal levensgevoel;

een mengeling van ernst en levensvreugde.

Hier wat foto’s van bijzondere stukken uit diverse musea die ik

bezocht: de Archeologische Musea in Volterra en Chianciano Terme;

eerdere foto’s uit Museo Nazionale Etrusco di Villa Giulia te Rome;

Tentoonstellingen in Leiden en Amsterdam.

Wat is er toch met die handjes?

Gevleugelde godin Vanth (Chianciano)

Onbekende god

Zulke mannen zie je in

Chianciano nog steeds …

Winking God

God met 1 oog …

Doet aan Wodan denken …Blinde

ziener …

Of bestond er een knipogende god?

Mater Matuta beeld van een godin met een kind in de armen. Voorloper van Maria met kind; museum

Chianciano Terme

barren wombs (braakliggende baarmoeders)

Dit zijn baarmoeders gevonden bij het beeld

hiernaast.

Dit soort ontroerende votiefgeschenken (ex voto, belofte) vind je nog steeds in katholieke kerken als

smeekbede of dank aan Maria .

Apollo di Veio

terracotta akroterion (ornament uit een daklijst) uit de 6e eeuw v.Chr. Het is 1,75 m hoog en een van de beroemdste Etruskische kunstvoorwerpen.

Het stelt de god Apulu (Apollo, de zonnegod) voor en behoorde tot een groep die het negende werk uitbeeldde van Hercules; het doden van de Heilige Hinde van

Keryneia (Boogschutter)

Elvis?

Toscane en de Etrusken

Wat nu Toscane heet was vroeger op zijn Grieks Tyrrhêno (vandaar Tyrreense zee) of Latijn Tusci – vandaar Toscane. De Etrusken vormden in dit gebied vanaf de 9e eeuw v.Chr een stedenbond, de unieke beschaving die tot de hoogst ontwikkelde behoorde van de oudheid.

ETRUSKISCH KERAMIEK EN TERRACOTTA

jan de graaf Astroloog (erkend AVN) ∙ Reader – Coach ∙ Docent intuïtieve ontwikkeling ∙ www.inspiratiesite.nl 3

Sarcofago degli Sposi ('De doodskist van het echtpaar'). Etruskische grafvondst 6e eeuw v.Chr. Deze levensgrote grafurn c.q. doodskist

(expositie Villia Giulia te Rome) is wel de

allermooiste en ontroerendste. Het leven vieren tot in de dood. Het is de meest indrukwekkende herinnering die ik heb meegenomen van mijn bezoek aan Rome.

De doodskist toont een gelukkig paar, waarschijnlijk hadden ze ooit drinkbekers in hun handen .. Ze vieren het leven tot in de dood. Ik vind dat een bemoedigend en uitnodigend voorbeeld.

De sarcofaag dateert uit plm. 520 voor Christus, dus vrij vroeg; dit is de deksel,

op andere foto's is de omvang beter te zien. Hij is gemaakt van keramiek, dat vanuit

de oven werd gepoetst zodat het glimmend patina krijgt. De stukken zijn omvangrijk, dit is een technisch hoogstandje. In het museum voor Etruskische kunst in de Villa Giulia is dit levensgrote beeld als centraal topstuk dat in een grote glazen stolp staat opgesteld.

De Etrusken, de buren van de Romeinen, deden veel met

karamiek; in het museum zijn ook prachtige bijna levensgrote portretten van mensen; ontroerend. Deze kunst staat in sterk contrast met de marmeren ruïnes van de tempels op het Forum Romanum. Plotseling zie je hoe marmer grootsheid uitstraalt en al gauw naar grandeur en propaganda gaat - terwijl deze keramiek iets huiselijks en intiems houdt.

Het is me niet duidelijk of ze er ook met z'n tweeën in hebben gelegen; met een beetje proppen lijkt me de kist net te passen. Op dergelijke ideeën kom je nergens anders in de oudheid; zo'n sterke huwelijksband dat je ook samen begraven wordt is uniek.

Levenskust Etruskische kunst laat mede daardoor iets heel bijzonders zien, dat zowel in hun tijd als de onze belangrijk is: levenskunst. Omdat er weinig geschreven bronnen zijn, zijn het vooral de voorwerpen die in hun graven gevonden werden die ons laten zien wie

de Etrusken waren en hoe ze leefden. Duidelijk is dat man en vrouw in deze samenleving een veel gelijkwaardiger positie hadden dan elders. Dat vrouwen samen met mannen zouden aanliggen aan een banket,

zoals hier afgebeeld, was in de Griekse en later in de Romeinse cultuur ondenkbaar. Ook in het stadion, bij sportwedstrijden waren ze present. Vrouwen vervulden ook belangrijke rollen in het openbare leven, zoals

priesteres. Sommige afbeeldingen op vazen en schilderingen op muren doen denken aan de Kretenzische cultuur, zoals die op Knossos te zien is: elegante vrouwen, jongens en meisjes die over stieren springen, bloemenguirlandes, muzikanten, dolfijnen.

De Kretensische, Myceense cultuur van Knossos is duizend jaar ouder dan de Etruskische; kennelijk is gedurende al die duistere jaren ertussen toch steeds iets van de lichte Mediterrane levenskunst bewaard gebleven. Als ik de Odyssee lees, past de Etruskische stijl heel goed bij het levensgevoel dat daaruit spreekt.

ETRUSKISCH KERAMIEK EN TERRACOTTA

jan de graaf Astroloog (erkend AVN) ∙ Reader – Coach ∙ Docent intuïtieve ontwikkeling ∙ www.inspiratiesite.nl 4

Deze foto toont

de sarcofago met de rustbank eronder

In andere musea zijn dergelijke sarcofagen uitgestald, maar dit is echt de mooiste.

Man op de rug van een Dolfijn (villa Giulia)

Gedachten over hoe kwetsbaar neuzen zijn ..

Dwalen door de ruïnes op het Forum

Roma-num.

Van rechts naar links: een jeugdportret van keizer Nero uit plm 55 n.Chr. Opgegraven in 1869 nabij de tempel van Apollo op de Palatijn en de gigantische villa's daar van de magistraten en keizerlijke families. Een karaktervolle kop van Ceres (Demeter, naar een Grieks origineel uit plm 480 vChr.) en een kopie van de beroemde Aphrodite van Knidos; haar tempel bezochten we een paar jaar terug. Tenslotte een beeld van de Kore; symbool van het

oervrouwelijke. Minerva (Athene), voelbaar behorend tot de oervormen die ook onder de tempel van de Dioskoeren (de Tweelingen Castor en Pollux) en Vesta (en het huis van de Vestaalse maagden) aanwezig is. Ver weg wel, diep begraven onder bedoelingen en interpretaties. Ik voel contact met een zuivere kern, met altijd die tegenstrijdige ideeën en beelden er op en eronder. Opmerkelijk

hoe krachtig de kern kan blijven, terwijl aan de rand bederf en verderf loert. Het principe van 'de Tuin van Venus': harmonie en schoonheid binnenin, maar altijd een hek er om, want alles van waarde heeft bescherming nodig.

ETRUSKISCH KERAMIEK EN TERRACOTTA

jan de graaf Astroloog (erkend AVN) ∙ Reader – Coach ∙ Docent intuïtieve ontwikkeling ∙ www.inspiratiesite.nl 5

Grafgiften en urnen in diverse musea

Veel urnen

Mysterieus - vooral met die handjes. Waarvoor?

Sommigen met die speciala buchero techniek (zwart); een technisch

hoogstandje.

Wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/Bucchero

Bucchero is in de klassieke archeologie en etruscologie de benaming

voor Etruskisch (doorgaans) zwartkleurig aardewerk met

metaalachtige glans uit de 7e, 6e en 5e eeuw v.Chr. Het bucchero

was een Etruskische vinding en een belangrijk exportproduct, gezien

de vele vondsten van bucchero buiten Etrurië. Het werd onder andere

verhandeld naar Zuid-Frankrijk, Carthago, Magna Graecia,

Griekenland en Egypte. De oudste exemplaren stammen uit het

kustgebied van Zuid-Eturië, in het bijzonder uit Cisra (het huidige

Cerveteri), en dateren van ca. 675 v.Chr.De productie van bucchero eindigt in de 5e eeuw v.Chr.

Bucchero pottery - Wikipedia

Early wheel-turned bucchero dating from the

second half of the seventh century is thin-walled

and has a shiny, deep black surface. The solid black

colour results from the low temperature and smoky

atmosphere in which the pottery was fired. Most

probably, bucchero developed as an improved form

of the earlier rough impasto. It often appears to

imitate metalware. A few decades later, bucchero

became less refined as the thickness of the wall

increased and the colour grew greyer. Bucchero's

fan-shaped ornaments are particularly striking:

they were pressed with a comb into the leather

hard clay. Other motifs were made with a cylinder

stamp which was rolled over the moist surface.

See:

http://allardpiersonmuseum.nl/english/collections/etruria.html

Bucchero komt van Spaans bucáro

(naar bok stinken) naar de

indringende geitengeur van zwart

keramiek dat in de 19e eeuw werd

geïmporteerd uit Chili.

Asurnen als huisje …

ETRUSKISCH KERAMIEK EN TERRACOTTA

jan de graaf Astroloog (erkend AVN) ∙ Reader – Coach ∙ Docent intuïtieve ontwikkeling ∙ www.inspiratiesite.nl 6

Respect voor de dood Lange tijd werden overledenen verbrand, de as werd bijgezet in raadselachtige urnen met een speciaal deksel … (Museum Volterra - Villanovan biconical cinerary urn / 8e eeuw)

Deze urnen zaten in een nog groter vat, of waren ingemetseld.

Ik kan nergens vinden wat de bedoeling was van deze bijzondere vorm en waarom en hoe het geheel nog weer in een grotere pot werd gezet. Ik moet denken aan Egyptische graven, waarin voor elk deel van lichaam en

ziel aparte potten van aardewerk werden bijgezet – mummie (ha, lichaam) maar ook voor de Ib (hart) de Ba (ziel, essentie), de Ka (levenskracht) en de

Ankh (herrezen ziel)

Laatste rustplaats

als vogelhuisje …

ETRUSKISCH KERAMIEK EN TERRACOTTA

jan de graaf Astroloog (erkend AVN) ∙ Reader – Coach ∙ Docent intuïtieve ontwikkeling ∙ www.inspiratiesite.nl 7

Er zijn veel bronzen beeldjes gevonden die waarschijnlijk een

functie hadden bij begrafenis rituelen. Atletiek wedstrijden waren niet ongewoon.

Evening shadow – Ombra della sera Dit is in Volterra, beroemd bronzen beeldje

‘Ombra della sera’

Mooie naam … ‘avondschaduw’, bedacht door de dichter Gabrielle d’Annunzio

Avondschaduw met reflectie van Cora en Jan

ETRUSKISCH KERAMIEK EN TERRACOTTA

jan de graaf Astroloog (erkend AVN) ∙ Reader – Coach ∙ Docent intuïtieve ontwikkeling ∙ www.inspiratiesite.nl 8

Bronzen beeldjes (Volterra) Met knots: Hercules natuurlijk. Wat de Godinnen (met zwaard of kronkelende slang) voorstelden is niet bekend, maar het laat zich raden wat zo’n beeldje je doet als je jezelf ermee

verbindt. Ik schreef over Hercules in ‘Mythen van de Dierenriem’: Hercules en de zonnereis Hercules is een krachtpatser, je haalt hem erbij als er gevochten moet worden tegen machtsmisbruik en onrecht.

Vanuit de mythologie is hij bekend omdat hij als boetedoening twaalf werken moest verrichten, een voor elk sterrenbeeld. Er bestaan kleine, eenvoudige terracotta beeldjes van hem, zo'n 2500 jaar oud. Ooit stonden ze ergens in een nis met

een kaarsvlam of werden ze meegegeven in een graf. We kunnen ons voorstellen, hoe we zo'n beeldje in de hand zouden houden. We zien dat hij een aura van puntige zonnestralen om zijn hoofd heeft, en we begrijpen daaruit, dat hij wordt voorgesteld als zonnegod.

Het beeldje is dus een creatieve manier om de zonnereis door

het jaar te symboliseren. Hercules was ooit een kalendergod, hij belichaamt de geest van het zonnejaar en de transformatie die plaats vindt in de seizoenen, als we vanaf de Zomerzonnewende naar binnen keren en vanaf Kerst geleidelijk weer meer naar buiten komen. Elke held is een beetje Hercules of liever gezegd: Herakles; zijn oorspronkelijk Griekse naam die 'Glorie zij Hera'

betekent. Hij verricht zijn heldendaden namelijk ter ere van haar, de Grote Moeder. Zijn bekendste ‘onmogelijke’ werken zijn het doden van de onsterfelijke Waterslang (het sterrenbeeld Hydra) in de Kreeft, de overwinning op de onoverwinnelijke Leeuw en het reinigen van de ongekend smerige Augiasstal in de Maagd.

Heldenmoed Elk mens draagt iets in zich mee van Hercules, een held die op weg gaat in de Ram en weer thuis komt in de Vissen. De mythen van de dierenriem gaan dan ook steevast over helden en heldinnen die, op weg door het leven, voor dilemma's worden geplaatst, die strijd leveren en daarvan leren. De verhalen zijn vaak tragisch, net als in het echte leven, maar ook vol goede raad.

Goden en helden om je mee te identificeren waren er ooit volop. Achilles, die een roemrijk leven en een jonge heldendood verkoos boven een gezapig bestaan, Odysseus, de woeste oorlogsveteraan die de vier eilanden op de hoeken van de wereld bereisde om vrede te vinden op Ithaka, zijn thuis. Er waren ook hemelbestormers: Prometheus stal het vuur uit de hemel; hoogvlieger Icarus verbrandde zijn vleugels en stortte jammerlijk in zee.

Altijd op de achtergrond is de Godin aanwezig, dikwijls als Moeder, soms als Verleidster, of in het geval van Odysseus als de trouwe echtgenote Penelope, zonder wie hij zijn gevaarlijke tocht nooit had kunnen volbrengen.

Reconstructie

van een Etruskisch huis / grafkamer Chianciano Terme.

ETRUSKISCH KERAMIEK EN TERRACOTTA

jan de graaf Astroloog (erkend AVN) ∙ Reader – Coach ∙ Docent intuïtieve ontwikkeling ∙ www.inspiratiesite.nl 9

Grafkisten / Sarcophagus Sarco-fagen (Grieks: ‘vlees-etend’; ‘lijk-verslindend’) Het museum in Volterra bergt honderden van deze ‘grafkisten’ Op het deksel een portret van de overledene; de kist zelf prachtig bewerkt

met voorstellingen uit de mythologie. De vier paarden op deze kist refereren waarschijnlijk aan de Dioskoeren (godenzonen) Castor en Pollux; de onafscheidelijke tweeling van het gelijknamige sterrenbeeld. Toen Castor stierf gunde Zeus de ontroostbare broers dat ze afwisselend in de onderwereld en op de Olympus mochten verblijven - maar niet tegelijkertijd. Twee keer per jaar komen ze elkaar

tegen. (de nachtevening, dag en nacht zijn in de Tweelingentijd even lang). De scheiding van de onafscheidelijken en het eeuwige verlangen naar elkaar illustreert wat mij betreft prachtig het thema van pothos - het verlangen naar het onbereikbare, volgens de Grieken een hogere vorm van Eros. Een mooi motief voor een grafkist!

Pothos is voor Vissen dagelijkse kost; voor Tweelingen maakt dit gevoel deel uit van hun tegenpool.

Only Pollux was immortal When Castor died, Zeus granted the inconsolable

brothers the right to live 6 months on the Olympus and 6 months in the underworld; only twice a year they would meet on their way up or down. In my view illustrating the Gemini theme of pothos - longing for the unattainable (Pisces being the Shadow or Antipole of Gemini). Fitting theme for a sarcophagus.

Not so easy to understand is why the picture underneath is chosen to appear on a sarcophagus - Helen, with the face to launch a 1000 ships, is carried off, while swooning in the arms of her abductors.

Paris ontvoert Helena Relief, gesneden in alabaster.

Zie de ‘Phrygische’ mutsen van de ontvoerders (Trojanen) en let op het gammele roeibootje dat ze voor de lange tocht van Sparta naar Troje gingen gebruiken. Helena, met het gezicht waarvoor ‘1000 schepen te water gaan’ lijkt in deze Etruskische versie van het verhaal wel

bedwelmd. De cursus ‘hoe til je een vrouw op’ bestond toen nog niet, maar kennelijk wel de workshop ‘hoe laat ik mezelf elegant ontvoeren’. Wie wil zoiets op zijn / haar kist?

In het donker We leren de Etrusken kennen via hun grafgiften, hun

dodensteden en begrafensrituelen. Al dit moois zat 2500 jaar onder de grond, in stilte, in het donker.

ETRUSKISCH KERAMIEK EN TERRACOTTA

jan de graaf Astroloog (erkend AVN) ∙ Reader – Coach ∙ Docent intuïtieve ontwikkeling ∙ www.inspiratiesite.nl 10

Waar zaten wij?

Casa San Pietro bij Chianciano Terme, Toscane Twee weken ‘in the middle of nowhere’

en ontbijten

met de pannekoeken van Deirdre

Italia 28-7 t/m 16-8 2012 Marina di Massa Gambassi Terme

Chianciano Terme / Podere San Pietro

ETRUSKISCH KERAMIEK EN TERRACOTTA

jan de graaf Astroloog (erkend AVN) ∙ Reader – Coach ∙ Docent intuïtieve ontwikkeling ∙ www.inspiratiesite.nl 11

LITERATUUR ‘De Astrale Werkelijkheid’– over het ontwikkelen van bewustzijn in de droomwereld. Incl. verz. € 17,-

‘Het Helen van Wrok en Mok’ - de kunst van het wraak nemen, quitte spelen, vergeven en zegenen

in de emotionele werkelijkheid. Ringband 34 pagina's. incl. verz. € 14,-

‘Projectie, overdracht en tegenoverdracht’ beeldvorming en 'plaatjes': de vicieuze cirkel van

beelden. Ringband, 38 pagina's. incl. verz. € 14,-

Maankalender - verandering en groei van maand tot maand - incl. verz. € 12,-

Een uniek middel om de invloed van de Maanfasen in je leven te volgen en er gebruik van te maken! De

nieuwe Maan is van oudsher beschouwd als een nieuw begin; een tijd om te zaaien, dingen helder te

krijgen en anders aan te pakken. Zo'n nieuwe Maan valt altijd in een bepaald huis van je horoscoop. Je

krijgt de kalender daarom met een computerberekening. Daarop is precies te zien in welke huizen

(ervaringsgebieden) van je horoscoop de nieuwe Manen vallen - en dus ook welke thema's deze maan(d)

voor jou van belang zullen zijn! De kalender begint op het moment van bestelling, waarvoor je de datum,

tijd- en plaats van geboorte op moet geven.

Met computer uitdraai persoonlijke gegevens voor 14 maanden.

Bestellen: [email protected]

Mythen van de dierenriem De verhalen die bij je sterrenbeeld horen Elke avond gaat het hemelse prentenboek geleidelijk open. Naarmate het donkerder wordt komen de vertrouwde sterrenbeelden als oude vrienden

tevoorschijn. Kijk, daar staat de Boogschutter op de zuidelijke kim. Op wie zal hij vannacht zijn pijlen richten?

Tijdens stille, koude winternachten schrijdt de trotse Leeuw, die Hercules moest overwinnen om zichzelf te

vinden, met majestueuze tred langs de dierenriem. Hij wordt gevolgd door de schitterende ster Spica, de korenaar in de hand van de Maagd. Spica symboliseert

in oude rituelen de diepste geheimen van leven en dood. Weer heel andere stof tot vertellen levert Taurus, de glanzende witte stier die koning Minos aan de god

Neptunus had moeten offeren als hij niet bevangen was geraakt door hebzucht. In de Tweelingen herkennen we het eeuwige verlangen dat aanzet om op reis te gaan,

rusteloos op zoek naar de ander.

In dit boek worden de verhalen verteld die bij je sterrenbeeld horen. Ze gaan over helden en heldinnen, over de gevaren die ze moesten overwinnen

en het geluk dat ze hoopten te vinden. In de honderdduizenden jaren dat wij mensen ‘s avonds rond het kampvuur zaten, hoefden we alleen maar naar boven te kijken om inspiratie op te doen. Het zijn verhalen vol drama en romantiek, waarin je de ups en downs van je eigen leven kunt herkennen. Ook

de kwaliteiten die bij je sterrenbeeld horen komen aan de orde en de uitdagingen om ze te ontwikkelen. Rode draad in het boek is het verhaal van Odysseus, de held op weg naar huis. Hij is de man van de duizend listen, die op zijn reis langs de dierenriem allerlei avonturen beleeft. Net als wij komt hij er

geleidelijk achter, dat hij eigenlijk op zoek is naar zijn ziel, zijn Koningin. Het was niet de horizon die lokte, maar de liefde. Odysseus is onze gids op weg naar huis. Hij komt tot het inzicht dat hij moet leren vertrouwen op zijn

zielemaatjes: Penelope die op hem wacht, Kirke die hem respect bijbrengt voor vrouwen, Kalypso die hem uit de droom helpt en Nausikaä die Eros in zijn leven brengt. Het boek is opgedragen aan alle reizigers op het levenspad. Want de sterrenhemel weerspiegelt het eeuwige in onszelf en nodigt uit

om ons thuis te voelen op onze plek tussen hemel en aarde. Lees ook het interview met Jan de Graaf in het blad Heus getiteld: ‘Net als Odysseus moeten we op reis’ https://issuu.com/a3boeken/docs/heus_8_najaar_2016_a3_boeken

ISBN: 978 94 91557 33 0 - NUR: 721 728 - Prijs: € 40,00 illustraties: Ruzica Parsons – dubbel formaat 21 x 23 cm, 385 pagina’s full color Bestellen bij de auteur, bij de boekhandel of bij uitgeefster A3 boeken: www.a3boeken.nl/nl/webshop/