Gezamenlijke Bolognaspecial van alle Vlaamse studentenbladen • www.blgapers.be • 6 mei 2009

BOLOGNa van minister tot anarchist - op KROEGENTOCHt door vlaanderen - studeren zonder papieren - dr. kahn

persBrussel Leuven Gent Antwerpen

B LGA

Editoriaal 3 BoE, Bologna BourgEoisiE

Colofon 3 Bologna 4 unE histoirE BolognaisE

5 vErslag pErsConfErEntiE

7 intErviEws

8 BEzEttE stad soCiaal 11 studErEn zondEr papiErEn

Europa 14 vECht, jong Europa! Cultuur 17 dE diChtkunst dEr EuroCratEn

oog in oog 18 CEntErfold

rEgionaal 21 BrussEl

22 gEnt 24 lEuvEn

27 antwErpEn

satirE 28 gEurtjE aan Bologna 29 intErviEw mEt dr. kahn

Cultuur 30 4 om tE horEn En tE ziEn

31 jong litErair: maartEn inghEls

kroEgEntoCht 32 dE viEr stEdEn En hun pintjEs

mEElopEr 34 antwErpsE studEnt in gEnt

aChtErflap 36 Cartoon

115 30

Coverfoto: Stephanie Verbeken (Veto)

3

Alle krAnten schreven het. “het onderwijs wordt sociAler, overheden moeten meer in-vesteren.” minister FrAnk vAndenbroucke reAgeerde euForisch op het eindcommuniqué vAn de conFerentie die vorige week in leuven en louvAin-lA-neuve plAAtsvond. terecht, de tekst is duidelijk en met de beloFte is niets mis. gArAnties op een sociAler hoger onderwijs werden in leuven echter niet gegeven.

door de vier hoofdredacties

We bekijken paragraaf 23 van het Leuvens communiqué, over financiering, even van nabij.

“Binnen een raamwerk van publieke verantwoordelijkheid benadrukken we dat openbare fi-

nanciering de hoofdprioriteit blijft om gelijke toegang en verdere ontplooiing te garanderen

aan autonome hogere onderwijsinstellingen. Er zou meer aandacht moeten worden besteed

aan het zoeken van nieuwe en diverse bronnen en methodes van financiering”.

Daar valt iets voor te zeggen: meer geld voor hoger onderwijs is een nobel streefdoel. Meer

geld is zelfs onontbeerlijk als het Europees hoger onderwijssysteem de beste kenniseconomie

ter wereld moet helpen tot stand brengen. Zo staat het immers verwoord in de Lissabonstrat-

egie, het kader waarbinnen de Bologna-akkoorden werden afgesloten.

Toch ontbreekt er een belangrijke zin in de paragraaf over financiering: er staat nergens

dat de studiekosten gedrukt zullen worden en dat inschrijvingsgelden niet verhoogd mogen

worden. Ontiegelijk jammer, want de studiekosten zijn nu al niet van de poes. Voor inschrijv-

ingsgeld, studiemateriaal, huisvesting, levensmiddelen en de zo gestimuleerde studies in het

buitenland moet je diep in je buidel tasten. Bovendien hebben steeds minder studenten recht

op een studiebeurs: de inkomensgrenzen voor de beurzen worden momenteel niet aangepast

aan de stijgende welvaart.

Reken daar de gevolgen van de economische crisis bij en de toekomst ziet er niet rooskleurig

uit. Als we niet opletten, evolueert men in Europa naar een systeem van universiteiten pour la

petite bourgeoisie, genre Stanford in de Verenigde Staten. De overschot, de betaalbare alter-

natieven, blinken in de States vooral uit in middelmatigheid.

Hoewel de plafonnering van de studiekost door de European Students’ Union werd geagend-

eerd tijdens de Leuvense Bolognaconferentie, wilden enkele ministers dit niet opnemen in het

slotcommuniqué. Fundamentele veranderingen in de tekst houden een risico in, zo argumen-

teerden zij. “Een tekst is als een kaartenhuis: als je een grote verandering aanbrengt, stort

alles in elkaar.” Tegen het gewicht dat stijgende studiekosten met zich meebrengen is menig

flatgebouw echter niet eens bestand.

Is de alom bejubelde negende paragraaf van het Verdrag van Leuven – dezelfde weer-

spiegeling van de sociale dimensie in het hoger onderwijs als in de maatschappij – nog enige

toekomst beschoren wanneer er geen moratorium wordt gegarandeerd op de studiekost? Van

een gemiste kans gesproken.

Editoriaalb*lgApers is een speciAle gezA-menlijke editie vAn Alle studen-tenblAden nAAr AAnleiding vAn de bolognAtop in leuven en louvAin-lA-neuve. oplAge: 20.000 exemplAren. v.u.: ken lAmbeets (veto), ‘s meiers-straat 5, 3000 leuven.

hooFdredActie veto ken lambeets, christoph meeussen hooFdredActie dwArs kirsten cornelissen, maxie eckert hooFdredActie schAmper bert dobbelaere, hannah demol hooFdredActie de moeiAl piet van de velde, nathaniël bovin

eindredActie kirsten cornelissen (dwars), Folker debusscher (dwars), bert dobbelaere (schamper), ken lambeets (veto), christoph meeussen (veto), roel moeurs (veto), maud oeyen (veto), sarah schrauwen (dwars), sarah van hoof (dwars)

redActie ruben bruynooghe (veto), bart de decker (schamper), Folker debusscher (dwars), els dehaen (veto), Yannick dekeukelaere (dwars), maarten goethals (veto), herlinde hiele (veto), hanne lefèvre (schamper), roel moeurs (veto), maud oeyen (veto), dennis van den buijs (dwars), daniël van der meer (de moeial), marion van hecke (veto), cédric voets (dwars)

FotogrAFie nathaniël bovin (de moeial), tijl de bock (dwars), maxie eckert (dwars), christoph meeussen (veto), joost vanderdeelen (scham-per), stephanie verbeken (veto), olav Øye

vormgeving ward joppen (dwars), sarah schrauwen (dwars, verantwoordelijke)

illustrAties maxie eckert (dwars), sander vanderveeren (schamper)

ict roel moeurs (veto) website www.blgapers.be

drukkerij drukkerij vyncke nv, savaanstraat 92, 9000 gent

ColofonBoe, Bologna BourgeoiSie

4

bologna

bolognA is overAl. mAAr wAArom wAs het dAt tien jAAr geleden 29 ministers een verklAring ondertekenden die ertoe zou leiden dAt het hoger onderwijs er nooit meer hetzelFde zou uitzien?

door ruben Bruynooghe & roel Moeurs

De belangrijkste evolutie die ten grondslag lag aan de Bolognaverklaring was waarschijnlijk de opkomst van een Europese arbeidsmarkt. Deze arbeidsmarkt bleek nog te veel versplin-terd op het vlak van talen, leeftijdscatego-rieën, naties en disciplines. De academische wereld was op haar beurt ook niet aangepast aan de eisen van de Europese ondernemin-gen, zodat deze slechts in een kleine poel van potentiële kandidaten konden vissen, ondanks de vele hoogopgeleide jongeren die niet aan werk geraakten.

Om aan deze moeilijkheden tegemoet te ko-men, probeert Europa via het Bolognaproces onder meer om de diploma’s van de hogeron-derwijsinstellingen te harmoniseren, met als uiteindelijke doel dat elk diploma uit de Eu-ropese Hoger Onderwijs Ruimte (EHOR) door alle Bolognadeelnemers erkend wordt.

Bologna draait echter niet enkel om harmoni-sering. Vanwege de groeiende internationali-sering hebben de ondertekenaars ook steeds het principe van studenten- en docentenmo-biliteit voorop geplaatst. De Europese landen streven er daarom naar dat zoveel mogelijk studenten een deel van hun opleiding in het buitenland volgen.

ongenoegen

Een andere evolutie die de Bolognaverklaring wil tegengaan, is de tanende competitiviteit van het Europese hoger onderwijs. Sinds het begin van de jaren 90 gaan er voor het eerst meer Europese studenten in de Verenigde Staten studeren dan omgekeerd. Europa wil

deze tendens omkeren en van de EHOR een wereldwijd aantrekkelijke educatieve ruimte maken.

Het mag verrassend heten dat de Bolognaver-klaring geen juridisch bindende waarde heeft. Gezien het ongenoegen van de Europese lid-staten om onder andere hun bevoegdheden inzake onderwijs af te staan aan een hogere instantie is dat echter te begrijpen. Toen in de jaren 80 gepleit werd voor meer Europese on-derwijsbevoegdheden gingen de ministers im-mers allesbehalve akkoord. Uiteindelijk kreeg Europa alleen maar een ondersteunende rol in het bevorderen van samenwerking tussen de lidstaten.

Ondanks dat Bologna slechts een intentie-verklaring is, heeft het wel degelijk verande-ringen teweeggebracht. De sleutel tot succes wordt vaak toegewezen aan het effect van na-ming and shaming: de sociale druk om niet af te gaan als minister tegenover een minister-raad van nu al 46 lidstaten wordt in de hand gewerkt door het publiceren van zogenaamde stocktaking-rapporten. Deze rapporten wor-den openbaar gemaakt op de tweejaarlijkse conferenties en tonen de vooruitgang die de lidstaten al dan niet hebben geboekt.

Omdat de rapporten vooral door de lidstaten zelf worden ingevuld, zou dat voor wat ver-bloeming kunnen zorgen. Daarom besloot de Europese studentenkoepel European Stu-dents’ Union (ESU) om zelf op regelmatige tijdstippen een eigen rapport uit te brengen onder de titel ‘Bologna With Student Eyes’. Algemeen wordt aangenomen dat ESU min-der subjectief is en daarom een betere con-trole kan uitvoeren op de naleving van de zes actielijnen die in de eerste verklaring werden vastgelegd.

2020

Deze zes actielijnen klinken een student anno

2009 meestal vertrouwd in de oren. Een “sys-teem van eenvoudig leesbare en vergelijkbare diploma’s” klinkt erg plausibel eens je de be-zorgdheid van Bologna kent. “Een systeem van hoger onderwijs gebaseerd op twee cycli” (ondertussen drie, nvdr.) vertaalde zich bij ons net als in heel wat andere landen in het sys-teem van bachelors en masters. In de Bolog-naverklaring zelf spreekt men van undergra-duates en graduates.

Ook het creditsysteem is een gevolg van Bo-logna. Een vierde actielijn betreft de promotie van mobiliteit voor studenten en personeel en het overwinnen van de obstakels hiervoor. Ten slotte is er nog de Europese samenwerking inzake kwaliteitszorg en de promotie van de noodzakelijke Europese dimensie in het hoger onderwijs.

Om de controle over de uitvoering van deze krachtlijnen te behouden, werd afgespro-ken om tweejaarlijks samen te komen om de vorderingen te bespreken. Sinds 1999 zijn er vijf zulke conferenties gehouden, in Praag, Berlijn, Bergen, Londen en nu ook in Leuven en Louvain-la-Neuve. De einddatum van het proces ligt op 2010, maar tegen dan van een eengemaakte hogeronderwijsruimte spreken is schier onmogelijk.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat al voorbij 2010 gedacht wordt. De eerstkomende con-ferentie, die het jubileum van Bologna viert, vindt plaats in Boedapest en Wenen in 2010. De volgende traditionele Bolognaconferentie zal georganiseerd worden in Boekarest op 27 en 28 april 2012.

Of we tegen 2020 zullen mogen spreken van een eengemaakt hogeronderwijslandschap in Europa, zal de toekomst moeten uitwijzen. Er zijn alleszins nog een boel uitdagingen die aangepakt moeten worden, zoals de ministers deze week in Leuven ook toegaven.

Une histoire BolognaiseBolognavErklaring, En dan?

5

bologna

Omdat rankings populair zijn maar niet altijd even correcte indi-

catoren hanteren, moet Europa betrouwbare informatie verstrek-

ken. Bovendien kan elk land dankzij de data vergelijken hoe ver

het staat met de implementatie van de hervormingen.

Hoewel deze conferentie over studentenmobiliteit, de sociale

dimensie en werkzaamheid ging, bleken de ministers niet over

voldoende of actuele gegevens te beschikken over de kwesties

waarover ze debatteerden. Dat blijkt ironisch genoeg uit de ex-

pliciete vraag naar het “verbeteren en versterken van gegevens”,

paragraaf 21 van het communiqué.

Sinds de Bolognahervormingen van ’99 ondergaat het hoger on-

derwijs in Europa voortdurend veranderingen. De overschakeling

naar een bama-structuur en het gebruik van credits als studie-

punteenheden in alle Europese landen heeft het hoger onderwijs

drastisch veranderd en de bevoegde ministers voor immense op-

drachten geplaatst. De vraag luidt nu hoe ver iedereen staat met

de omschakeling van oud naar nieuw, maar ook hoe men het er

kwalitatief van af brengt. Daarom is er nood aan correcte en solide

informatie, zoals de Schotse minister van Onderwijs het verwoord-

de in de plenaire zitting van dinsdag.

In het communiqué roepen de ministers gezamenlijk op om drin-

gend werk te maken van mechanismen die duidelijk maken hoe

het nu staat met de instellingen van elk land. Deze tools moeten

kwaliteit herkennen, maar ook stimuleren. Hiermee reageert Eu-

ropa op het overmatige belang dat velen hechten aan rankings,

die vaak via onduidelijke en onvolledige criteria instellingen num-

meren. Of zoals de Finse minister het verwoordde: “Rankings zijn

niet het antwoord.”

Maar hoe die tools er gaan uitzien en wie verantwoordelijk is voor

de organisatie en het gebruik ervan, daar rept het communiqué

met geen woord over.

Het werkveld, de overheden en de hogeronderwijsinstellingen

moeten in de toekomst nauwer samenwerken. Zo vervullen de

drie instanties hun publieke verantwoordelijkheid. Van de kant van

de student en de werknemer wordt verwacht dat zij levenslang

bijleren.

Voor het goede begrip, levenslang leren is het educatieve prin-

cipe dat stelt dat een mens gedurende zijn hele leven in staat en

gemotiveerd is om te studeren en leren, en dat de maatschappij

daartoe de mogelijkheden moet bieden. Met het Leuvencommuni-

qué plaatsten de ministers het principe van het levenslang leren

(terug) op de agenda. Ze manen zowel hun overheden als de in-

stellingen aan om de handen in elkaar te slaan en de modaliteiten

tot bijscholen aan te bieden.

Inspelen op een steeds evoluerende arbeidsmarkt die flexibili-

teit hoog in het vaandel draagt, is altijd een van de belangrijkste

doelen geweest van de Bolognahervormingen. Deze moesten de

werknemers van morgen voorbereiden op het professionele leven.

Maar wat daarna, eenmaal op het werkveld? De industrie en de

dienstensector zitten namelijk niet stil. Constante vorming van het

personeel is nodig. Dat hebben de ministers nu begrepen.

Maar op het gebied van permanente bijscholing is nog veel werk

aan de winkel. Dat blijkt uit de conclusies van een studie die speci-

aal voor deze conferentie is uitgevoerd. Het blijkt, zo staat te lezen,

“dat er nog veel gedaan moet worden alvorens levenslang leren

volledig is geïntegreerd in alle Europese hogeronderwijsinstel-

lingen”.

Als oplossing pleiten de ministers voor de ontwikkeling van een

nationaal kwaliteitskader tegen 2012. Sommige landen staan daar

al verder mee dan anderen. Zo hopen ze dat alvast de hogeronder-

wijsinstellingen klaar zijn voor hun opdracht.

BEtrouwBarE

informatiE

lEvEnslang

lErEn

vErslag van dE

pErsConfErEntiE

door Maarten goethals

Foto’s: Maxie eckert

6

bologna

Het hoger onderwijs in Europa moet toegankelijker worden. Maar de

praktijk staat nog ver van de theorie.

De actielijn ‘sociale dimensie’ zag het levenslicht pas op de ministeriële

conferentie in Praag in 2001. Pas in 2005 kreeg deze term een vaste defi-

nitie: “The student body entering, participating in and completing higher

education at all levels should reflect the diversity of our populations.”

Het hoger onderwijs moet dus toegankelijk worden voor iedereen, onge-

acht de sociale achtergrond of financiële mogelijkheden van de student.

Bij een presentatie over de sociale dimensie, gegeven door de directrice

van Eurostat (het statistische bureau van de Europese Unie), Inna Stein-

buka, bleek dat slechts 17 procent van de jongeren wiens ouders enkel

basisonderwijs hebben genoten, er in slagen om hoger onderwijs aan te

vatten én te beëindigen. De definitie is bewust oppervlakkig gehouden

om gemakkelijker tot een consensus te komen.

In het definitieve communiqué is niets veranderd tegenover de ontwerp-

tekst die de ministers tijdens de conferentie bespraken. Het hoger on-

derwijs moet toegankelijk zijn en daarvoor moeten alle barrières opge-

heven worden die mensen ervan kunnen weerhouden om een verdere

studie aan te vatten. In de komende tien jaar moet elk deelnemend land

doelen vooropstellen om ervoor te zorgen dat minderheidsgroepen zich

aangesproken voelen om aan het studeren te slaan.

Tegenstrijdig hieraan is dat verschillende landen tot op vandaag een be-

leid voeren dat allesbehalve sociaal te noemen valt. In vele landen werd

het inschrijvingsgeld net opgetrokken en werd er bespaard op studiefi-

nanciering. Nederland zal in 2018 inschrijvingsgeld vragen dat een derde

duurder is dan vandaag. Ook in Duitsland en het Verenigd Koninkrijk

wordt zo aan steeds meer mensen het studeren ontzegd. In ruim tien

van de deelnemende landen moeten studenten weliswaar geen inschrij-

vingsgeld betalen.

Ook in Vlaanderen blijft de ongelijkheid in het hoger onderwijs groot. Niet

enkel zijn allochtone studenten ondervertegenwoordigd, hun slaagper-

centage ligt ook gevoelig lager. Na het eerste jaar slaagt slechts negen-

tien procent van de studenten afkomstig uit Turkije, de Maghreb of een

Arabisch land, in tegenstelling tot een slaagpercentage van ruim 56 pro-

cent bij autochtone studenten.

Mobiliteit werd doorheen de communiqués van de tweejaarlijkse

conferenties steeds aangehaald als een van de hoekstenen van

het Bolognaproces. Een gebrek aan volledige en betrouwbare

data maakt het moeilijk om de mobiliteit in kaart te brengen.

David Crosier van Eurydice (een informatienetwerk voor onder-

wijs in Europa) en EACEA (The Education, Audiovisual and Cul-

ture Agency Executive Agency) deed in zijn presentatie toch een

poging om met de weinige data die voorhanden is, aan te tonen

waar de voornaamste in- en output van studenten zich situeert.

Opvallend is dat ruim 10 procent van de studenten gaat stude-

ren in westerse landen zoals Frankrijk, Duitsland, Finland en het

Verenigd Koninkrijk, maar dat vanuit deze landen geen specta-

culair hoge uitgaande studentenmobiliteit vast te stellen valt. De

meeste studenten die in het buitenland gaan studeren, komen

onder andere uit Ierland, IJsland, Slowakije en Albanië. Het gaat

echter niet alleen om studenten. Ook onderzoekers en personeel

moeten de kans krijgen om binnen de EHOR (Europese Hogeron-

derwijsruimte) hun horizon te verruimen.

De voornaamste conclusie bij het betoog van Crosier was dat er

een duidelijke oorzaak-gevolgrelatie bestond tussen een gebrek

aan subsidies en financiële steun enerzijds, en een lage mobili-

teit van studenten anderzijds. Dat er vooruitgang wordt geboekt,

ontkent geen enkele lidstaat, maar er bestaat een grote nood-

zaak aan verdere samenwerking. In het definitieve communiqué

staat dan ook te lezen dat elk land de nodige moeite moet doen

om de mobiliteit te verhogen. Tegen 2020 moet twintig procent

van alle studenten die afstuderen een tijdlang in het buitenland

verbleven hebben in het kader van zijn of haar studie.

Om de huidige lage cijfers tegen te gaan, werd in 2008 volop

campagne gevoerd door ESU (European Students’ Union) en EI

(Education International). Met de slogan ‘Let’s go!’ willen ze het

vooropgestelde doel van twintig procent mobiliteit binnen het on-

derwijs halen.

soCialE

dimEnsiE moBilitEitdoor Marion Van Hecke

7

bologna

DaviD Lammy, minister van hoger onDerwijs, verenigD KoninKrijK

Als er één ding is dat u verwezenlijkt wil zien uit de bolognaverklaringen, wat zou het dan zijn?

DaviD Lammy Gezien de huidige economische

omstandigheden is werkgelegenheid enorm

belangrijk. We moeten ervoor zorgen dat onze

hogeronderwijsinstellingen goed samenwer-

ken met de zakenwereld en met de werkge-

vers in het bijzonder. De instellingen maken

de studenten klaar om de arbeidsmarkt te be-

treden wanneer ze de universiteit verlaten.

blijft er dan nog ruimte voor fundamenteel onderzoek aan de universiteiten?

Lammy Ja, natuurlijk. Fundamenteel onderzoek

is de basis van al het onderzoek. Ik wil zowel

fundamenteel als toegepast onderzoek zien

aan de universiteiten.

wat vindt u van de studentenprotesten in belgië tegen de stijgende studiekosten? die zijn hier in vergelijking met het verenigd koninkrijk nog zeer laag.

Lammy Het zou niet juist zijn om commentaar te

geven op de Belgische situatie. Ik wil wel zeg-

gen dat we in Engeland een maximumbedrag

van 3.000 pond (3.350 euro, nvdr.) hebben ge-

steld voor de inschrijvingsgelden. Als je eerlijk

bent moet je toegeven dat er grote verschillen

zijn in studiekosten, niet enkel tussen instel-

lingen, maar ook tussen opleidingen. Een me-

dische opleiding kost bijvoorbeeld veel meer

dan een opleiding humane wetenschappen.

Natuurlijk zijn er ook grote verschillen tussen

de Europese landen, maar ik vind dat deze

landen zelf moeten kunnen beslissen wat ze

doen inzake studiekost en studiefinanciering.

Ik ben blij dat dit communiqué het publiek

(openbaar toegankelijk, nvdr.) onderwijs voorop

stelt en als de hoeksteen van het hoger on-

derwijs beschouwt. We moeten als Europese

universiteiten en hogeronderwijsinstellingen

echter wel sterk kunnen staan tegenover onze

Amerikaanse tegenhangers en hiervoor moe-

ten we alternatieve vormen van inkomsten

zoeken.

Dr. jan saDLeK, Director Unesco-eUropean centre for higher eDUcation

(Unesco-cepes)

wat is de rol van unesco op deze conferentie?

Jan SaDLek Als niet-politieke organisatie zijn

we geen rechtstreekse speler in het Bologna-

proces, maar wij hebben een grote hoeveel-

heid kennis en ervaring over deze materie

opgebouwd en deze stellen wij dan ook ter

beschikking van de conferentie. De onder-

zoeksresultaten die wij kunnen voorleggen,

voornamelijk op het vlak van de kwaliteit van

het hoger onderwijs, worden dan ook veelvul-

dig gebruikt voor de inhoudelijke discussies.

Daarbuiten onderzoeken wij ook de invloed

en samenwerking van het Bolognaproces op

andere regio’s zoals Afrika, Latijns-Amerika

en Azië.

Als er één ding is dat u verwezenlijkt wil zien uit de bolognaverklaringen, wat zou het dan zijn?

SaDLek Volgens mij moet er nu vooral tot de

praktische uitwerking overgegaan worden. Dit

is niet meer het moment voor grote ideeën,

maar voor implementatie en consolidatie.

Daarom is de nadruk die wij leggen op kwali-

teitszorg zo belangrijk.

Ook werkgelegenheid is cruciaal. Het is heel

leuk om een intellectueel gesprek te kunnen

voeren met een filosoof, maar dat is niet waar

de belastingbetaler voor tekent. We moeten

ons bewust zijn van het feit dat niet alle afge-

studeerden een academische carrière kunnen

beginnen.

françois BiLtgen, minister van hoger onDerwijs, groothertogDom LUxemBUrg

Als er één ding is dat u verwezenlijkt wil zien uit de bolognaverklaringen, wat zou het dan zijn?

FrançoiS BiLtgen Mobiliteit is absoluut het be-

langrijkste deel van het Bolognaproces. Al

sinds de middeleeuwen is er in Europa een

grote mobiliteit, al waren er toen geen auto’s

of vliegtuigen. Die mobiliteit was zeer nuttig

voor de culturele en individuele ontwikkeling.

Mobiliteit zal ons ook helpen om wetenschap-

pelijke topkennis op te bouwen.

het leuven-communiqué bevat ambitieuze doelstel-lingen wat betreft mobiliteit. bent u van plan om een

verhoging van het erasmusbudget te vragen?

BiLtgen Het budget voor Erasmusprogramma’s

is de laatste jaren al wel vergroot. Toen het

project opgestart werd, waren vele mensen er

niet gelukkig mee, maar nu spreekt iedereen

over Erasmus. Het is een groot succes en dat

moet zo blijven.

Foto: Maxie eckert

8

bologna

ronaLD pLasterK, minister van onDerwijs, neDerLanD

Als er één ding is dat u verwezenlijkt wil zien uit de bolognaverklaringen, wat zou het dan zijn?

ronaLD PLaSterk Mobiliteit. Studenten moeten

kunnen overwegen om naar het buitenland te

gaan. Ze moeten het niet doen, ze kunnen ook

zeggen: “Nou, ik vind het goed zoals het hier

is”, maar ze moeten de mogelijkheden om een

deel van hun studie in het buitenland te doen.

hoe moet dit concreet verwezenlijkt worden? zijn er al plannen?

PLaSterk Er zijn al veel concrete plannen. Di-

ploma’s worden bijvoorbeeld al in heel Europa

– idealiter – erkend.

begrijpt u de vrees voor stijgende studiekosten van protesterende studenten?

PLaSterk Ik zie de relatie niet met het onder-

werp waar we het nu binnen Bologna over

hebben. Ik denk dat het toenemen van mo-

biliteit goed is. Daarnaast is er in verschei-

dene landen discussie over de stijging van de

collegegelden, die verschillen per land. Veel

landen hebben echter sociale systemen, zoals

kinderbijslag, die studenten ondersteunen,

maar dit alles heeft eigenlijk niets te maken

met wat er hier besproken wordt.

wat heeft er voorrang: inspraak van studenten of van de zakenwereld?

PLaSterk Ik ben niet voor meer inspraak van

de zakenwereld. Ik denk dat het soms in het

belang van de studenten is dat een opleiding

goed aansluit op wat ze daarna willen doen.

Dat kan via de overheid, of via het onderwijs.

Ik vind niet dat je universitaire studies moet

degraderen tot alleen maar een toeleverings-

machine voor bedrijven.

De inspraak van de zakenwereld staat los van

studenteninspraak. Ik denk dat studentenin-

spraak zeer belangrijk is. Je doet het uitein-

delijk voor de studenten, dus dan is het ook

logisch om hen erbij te betrekken.

wat vindt u van de vooruitgang van het bolognapro-ces?

PLaSterk Er is al enorm veel gebeurd. Op tien

jaar tijd is het toch maar gelukt om het hele

bamasysteem in te voeren over heel Europa.

Als je gaat kijken in sommige landen, zie je

wel dat er in de praktijk nog veel moet ge-

beuren. Daar moeten we de komende tien

jaar voor zorgen: dat de theorie in de praktijk

wordt omgezet.

vindt u dat er nog een plaats is voor de opvolgings-conferenties?

PLaSterk Ik vind dat we het best nog om de

twee jaar samenkomen.

Mobiliteit gaat echter verder dan Erasmus. We

moeten een netwerk tussen de universiteiten

creëren. Het gaat er niet enkel om studenten

een vakantie te geven van een half jaar, we

moeten ze ook in staat stellen opleidingen te

combineren. Daarom moeten universiteiten

deze mobiliteit ook begeleiden en organise-

ren. In Luxemburg hebben we sinds 2003 een

regeling waarbij alle studenten zes maanden

verplicht naar het buitenland moeten gaan.

Niet alle studenten zijn hier zo blij mee, maar

persoonlijk denk ik dat het een goed systeem

is. Studenten moeten zien hoe andere univer-

siteiten werken en hoe andere culturen en

landen in elkaar zitten.

begrijpt u de vrees van de studenten die protesteren tegen de verhoging van de studiekosten?

BiLtgen Ik begrijp hun bezorgdheden - dat stel-

len we ook in het uiteindelijke communiqué -

maar ik vind niet dat ze gegrond zijn. Een van

de grootste discussiepunten op deze confe-

rentie ging over de sociale dimensie. We moe-

ten duidelijk maken dat het hoger onderwijs

openstaat voor iedereen, ongeacht de sociale

achtergrond.

wat is voor u het belangrijkste punt waar bologna zich in de komende tien jaar over moet buigen?

BiLtgen Dat is moeilijk te zeggen: Bologna

is nooit af. We hebben al veel bereikt de af-

gelopen tien jaar, maar nu moeten we onze

doelstellingen bevestigen. We moeten ervoor

zorgen dat de sociale dimensie en de werk-

gelegenheid vergroot worden. Het laatste

grote punt dat in de toekomst besproken zal

moeten worden is de internationale dimensie.

Kortom, we moeten leven geven aan het Bo-

lognaproces.

ján figeL’, eUropees commissaris voor onDerwijs

waarom is het bolognaproces zo belangrijk?

Ján FigeL’ Ik geloof dat onderwijs een manier

is om uit de huidige economische crisis te ra-

ken. Studenten moeten over meer, betere en

relevantere vaardigheden beschikken wan-

neer ze naar de arbeidsmarkt gaan. Ik geloof

niet dat deze focus op werkgelegenheid een

economisering van Bologna betekent, maar

als maatschappij moeten we reageren tegen

deze crisis. Ik ben dan ook blij met de ant-

woorden die de ministers hier vandaag heb-

ben geformuleerd.

moet europa zijn eigen rankings publiceren?

FigeL’ Dit ligt in de lijn van het Bolognaproces.

Momenteel lezen wij enkel andere rankings.

Ik denk dat in Europa iedereen het verdient

om goed geïnformeerde keuzes te maken. Als

wij een ranking publiceren moet deze echter

wel beter uitgewerkt zijn dan de huidige alter-

natieven. We moeten niet naar de universiteit

kijken als enkel maar een onderzoeksinstel-

ling, maar ze ook beschouwen als een school.

Verder mag de ranking niet beperkt blijven tot

Europa en tot slot mag ze niet door een staat,

noch door een onderwijsinstelling opgesteld

worden, maar door een objectieve instantie.

9

bologna

wie tijdens de bolognAconFerentie in leu-ven moest zijn, zAl het gemerkt hebben. leuven verAnderde zowAAr voor enkele dA-gen in een bezette stAd, wAAr men slechts vlot kon circuleren met de juiste pApieren in hAnden. volgens politiewoordvoerder mArc vrAnkx wAs deze AAnpAk het resul-tAAt vAn geruchten dAt er verschillende buitenlAndse orgAnisAties nAAr leuven wilden AFzAkken met weinig pAciFistische bedoelingen. het kwAm tot relletjes met leden vAn lA vAgue européenne, mAAr AFge-zien dAArvAn bleeF het over het Algemeen rustig.

door nathaniël Bovin

Benjamin, lid van een Franse anarchistische groepering, kwam met La Vague Européenne in Leuven en Brussel demonstreren tegen de ministeriële conferentie. “Allereerst hadden we met La Vague Européenne een ‘tegentop’ georganiseerd met internationale studenten aan de Université Libre de Bruxelles (ULB). Ini-tieel gingen we een ronde maken door Leuven, maar toen we achter de universiteitsbiblio-

theek op een politieblokkade stootten, raakten de gemoederen verhit. Een aantal Franse en Italiaanse studenten zochten bovendien een kans om de confrontatie met de politiemacht aan te gaan. Daarna hebben we nog gewacht tot de politie de aangehouden studenten terug vrijliet, eer we naar Brussel afgezakt zijn.”

Brussel viel tegen wat betreft opkomst: “De - toch nationale - betoging was met slechts een 3.000-tal deelnemers naar Franse normen zeer klein.” De atmosfeer noemt Ben “amical et festif”. Wel bleven het grotendeels twee aparte betogingen, La Vague aan de ene kant en ResPACT aan de andere. “De organisatie van ResPACT zag ons niet gaag komen, wegens de aangerichte schade tijdens de bezetting van de aula’s op de ULB. Bovendien delen we ook niet volledig dezelfde doelen.” Hoewel La Va-gue Européenne ResPACT ondersteunt, gaan ze voor hen niet ver genoeg: “Wij zijn tegen het integrale Bolognaproces, niet enkel tegen de stijgende kosten, die maar een deel zijn van een overkoepelende privatiseringsstrategie. Voor ons moet er van Bologna afgestapt wor-den en gestreefd worden naar gratis en open

universiteiten zonder inbreng van de markt.”

Het politieoptreden werd vanuit sommige hoeken als confrontationeel omschreven. Ben nuanceert: “Vergeleken met Brussel was de politie in Leuven wel duidelijker aanwezig. In Brussel werd de rol van de politie bijna volledig overgenomen door de veiligheidsdiensten van ResPACT zelf. Over het algemeen zou ik het optreden niet als te confrontationeel omschrij-ven, maar wel zonder tolerantie.”

Hebben de betogingen ook resultaten opgele-verd? De actievoerders zijn maar gematigd te-vreden: “We zijn er niet echt in geslaagd om de conferentie te verstoren, en mijns inziens was de tegentop ook geen succes wegens een wat gebrekkige voorbereiding en verdeeldheid tus-sen de verschillende delegaties. Vooral tussen de Franse en de Spaanse studenten bestond er wat spanning wegens de vernielingen die aan de ULB werden aangericht. De Spaanse studenten vonden dat dit niet kon, terwijl de Franse studenten gewend zijn aan zulke vorm van protest. Dit heeft de sfeer wel aangetast en de goede samenwerking gekelderd.”

BEzEttE stad

Foto’s: Stephanie Verbeken

10

11

Sociaal

de recente universitAire steunActies voor sAns-pApiers brengen de vluchtelingenpro-blemAtiek wAt dichterbij, bijvoorbeeld in een pArkeergArAge oF sporthAl op je cAm-pus. dAt er tussen deze vluchtelingen ook studenten zitten, ingeschreven AAn jouw oF mijn universiteit, klinkt velen vreemd in de oren. studeren zonder pApieren: het kAn, mAAr niet overAl, niet voor iedereen en met beperkte rechten. ook in het Asielbeleid vAn hogeronderwijslAnd is willekeur troeF.

door Kirsten Cornelissen & Maxie eckert

Zijn naam houdt hij liever voor zich. De Nepa-

lese vluchteling, lector en rechter in zijn thuis-

land, heeft een oranje kaart wanneer hij zich wil

inschrijven aan de K.U.Leuven. “Better to study

than watch TV all day. And in Leuven I could fol-

low English courses.” De administratie van de

K.U.Leuven zegt hem te wachten tot april én het

nodige geld bij elkaar te schrapen. Een dubbel

probleem: een financiële transactie van Nepal

naar België is onmogelijk en in april moet hij

zijn voorlopige verblijfsvergunning uit handen

geven. Antwoord van de universiteit: “No.”

Andere universiteiten probeert hij niet. Aan de

UGent raakte een bevriende vluchteling inge-

schreven, maar eenmaal diens oranje kaart ver-

lopen was, mocht hij geen examens afleggen.

Het inschrijvingsgeld was nochtans betaald en

hij had alle vakken doorlopen. Hij keerde terug

naar Nepal. En de vluchteling die we intervie-

wen, die kijkt nu toch TV, urenlang en ondanks

de in Nepal behaalde diploma’s.

slApende honden

Toen we haar twee jaar geleden interviewden,

had Irena nog geen papieren en wachtte ze in

onzekerheid op humanitair asiel. Na tien jaar

België is het eindelijk zover: Irena heeft een

Belgische identiteitskaart.

Die kaart was ooit een hinderpaal om te kun-

nen studeren aan een Antwerpse hogeschool,

het HIVT. “Ik was het inschrijvingsformulier

ijverig aan het invullen, totdat ik het nummer

van mijn identiteitskaart moest opgeven. De

administratie weigerde vastberaden, ook al had

ik mijn middelbaar diploma in België behaald.

Hogescholen zouden controle krijgen van de

overheid.”

Een curiositeit: mensen hebben recht op secun-

dair onderwijs, maar niet iedereen mag hogere

studies volgen. Instellingen bepalen zelf wie wel

en wie niet. Een wettelijk kader is nog steeds

onbestaand.

Irena: “Aan de UA zijn ze vrij laks. Ik ben me hier

komen inschrijven op aanraden van mijn stude-

rende zus. Een kopie van een oude identiteits-

kaart, die stamde uit de tijd dat mijn aanvraag

tot politiek vluchtelinge nog liep, volstond. Die

aanvraag is uiteindelijk afgewezen, maar de

universiteit heeft mijn procedure nooit opge-

volgd.”

Het kan ook anders: toen Irena met Erasmus

Belgica aan een Brusselse universiteit wilde

studeren, werd ze geweigerd. “Ik was de eerste

student zonder papieren die zoiets wou doen. Ze

wisten geen raad met me en veel moeite om

te helpen deden ze niet.” En in het buitenland

studeren was, bij gebrek aan een verblijfsver-

gunning, al helemaal geen optie.

Ook de UGent heeft weinig ervaring met studen-

ten zonder papieren die willen deelnemen aan

Erasmus. Piet Ruyssinck, hoofd van de Studen-

tenadministratie, weet waarom: “Ik heb sterk

de indruk dat studenten zonder papieren low

profile willen studeren, om zo weinig mogelijk

doorgelicht te worden in administratieve proce-

dures. Ze willen geen slapende honden wakker

maken.”

eigen gAng

“De universiteiten zijn nog steeds vragende par-

tij naar richtlijnen vanuit de overheid. Maar ik

begrijp dat het moeilijk is om richtlijnen op te

stellen voor situaties die er officieel niet zijn”,

“Universiteiten, geen politiemannen”

studErEn zondEr papiErEn: sChaar, stEEn, diploma

12

Sociaal

zegt Eric Mathieu, diensthoofd van Onderwijs-

administratie aan de UA.

Dat speelt volgens Piet Ruyssinck niet altijd in

het nadeel van de student: “Wij kunnen volledig

in functie van de student beslissen.” Valerie Wo-

jciechowski, diensthoofd Inschrijvingen van de

VUB, omschrijft de situatie zo: “De aanvragen

worden geval per geval bekeken, juist omdat er

geen strikte wetgeving is.”

De Vlaamse studentenkoepel VVS is voorstan-

der van een uniforme richtlijn of afspraak voor

alle hogescholen en universiteiten, die onafhan-

kelijk is van nationaliteit of verblijfsstatuut van

de student. Jonas Vincken, ondervoorzitter van

VVS: “Zolang er niets op papier staat, bijvoor-

beeld in de Onderwijs- en Examenreglementen,

kan een kandidaat-student niet in beroep gaan

als de inschrijving aan een instelling wordt ge-

weigerd.”

In het Onderwijs- en Examenreglement van de

K.U.Leuven wordt wel verwezen naar de proce-

dure die kandidaat-studenten zonder papieren

moeten volgen. “Zij kunnen dus wel in beroep

gaan als een aanvraag wordt geweigerd”, aldus

Mart Buekers, vicerector Studentenbeleid aan

de K.U.Leuven.

Om het beleid op elkaar af te stemmen, hiel-

den de Vlaamse universiteiten een tweetal jaar

geleden binnen een VLIR-werkgroep informeel

overleg. Resultaat: mensen zonder papieren

kunnen zich inschrijven aan Vlaamse universi-

teiten als ze beschikken over een diploma van

een middelbare school en als ze zich kunnen

identificeren. Werd het middelbaar diploma bui-

ten het Nederlands taalgebied behaald, moet de

student slagen voor een taaltest.

Het informele VLIR-overleg gaat voor de

K.U.Leuven niet ver genoeg. Mart Buekers: “Wij

hebben binnen onze eigen Associatie gewerkt

aan een gemeenschappelijke aanpak. Het zou

de zaken erg vergemakkelijken als álle Vlaamse

instellingen aan hetzelfde eind trekken.”

geen politiemAn

De aanpak tussen de universiteiten verschilt

nog: aan de VUB, K.U.Leuven en de UA moet de

toekomstige student bewijzen dat er een aan-

vraag voor regularisatie is ingediend, of dat hij

of zij een kandidaat-politiek vluchteling is. De

UGent controleert niet of er sprake is van een

lopende procedure. Piet Ruyssinck: “Het is niet

aan ons om tegen uitgeprocedeerden te zeggen:

hier houdt het op.” Dat strookt echter niet met

het verhaal van de Nepalese vluchteling.

Opvolging van de procedure na de eerste in-

schrijving gebeurt naar eigen zeggen aan geen

enkele universiteit. En dat is ook niet de taak

van de universiteit, meent Eric Mathieu: “De

universiteit is geen politieman.”

Aan sommige hogescholen gaat het er anders

aan toe, zegt Jonas Vincken: “Er zijn hogescho-

len die elk jaar, of zelfs elke maand, opnieuw

controleren of de studenten uitgeprocedeerd

zijn en, indien dat het geval is, de voortzetting

van de studie tegenhouden.”

zonder recht en reden

Terug naar Irena. Ze raakte ingeschreven aan

de universiteit, maar aan haar studentensta-

tuut hingen toch enkele beperkingen vast. Te-

rug naar Irena. Ze raakte ingeschreven aan de

universiteit, maar aan haar studentenstatuut

hingen toch enkele beperkingen vast. Irena kon

Illustraties: Maxie Eckert

13

Sociaal

niet als jobstudente aan de slag in de universi-

teit. “Dan maar vrijwillig werken binnen het Tu-

toratproject.”

Nog een financiële domper: in haar master

kreeg Irena plots geen studiebeurs meer. “Het

ministerie was erachter gekomen dat ik geen

geldige documenten had. Gedaan met de finan-

ciële steun.”

Krap bij kas deed ze een aanvraag voor een stu-

dietoelage van de universiteit. De voorwaarden

voor deze steun bleken vaag, niet eenduidig en

bediscussieerbaar. Na heel wat gedoe wees de

universiteit haar aanvraag af, om dezelfde re-

den als het ministerie: geen papieren. “Noch-

tans waren die aan het begin van mijn studies

geen reden om me niet in te schrijven. Ik had het

financieel moeilijk en was altijd geslaagd voor

mijn studiejaren. Als ik nog geen aanspraak

maak op een studietoelage, wie dan wel?” Het

zijn juist studenten zonder papieren die geen

recht hebben op structurele financiële steun

omwille van hun nationaliteit.

Net als alle andere ingeschrevenen hebben

studenten zonder papieren recht op de zoge-

naamde ‘universele studentenvoorzieningen’:

ze mogen bijvoorbeeld een kamer huren in een

studentenhome. Korting op het huurbedrag

daarentegen is een ‘selectieve studentenvoor-

ziening’: enkel behoeftige studenten komen in

aanmerking, én ze moeten afkomstig zijn uit

een Europese Regio Economische (EER) staat.

VVS pleit ervoor dat studenten, onafhankelijk

van hun verblijfsrecht, in aanmerking kunnen

komen voor selectieve studentenvoorzieningen.

“Het recht op inschrijving is op dit moment niet

gelijk aan het recht op onderwijs, met alles wat

erbij komt kijken.”

persoonlijke post

Ondertussen heeft Irena een voorlopige ver-

blijfsvergunning. Een identiteitskaart opent

deuren en enveloppen: “Ik kan nu aangeteken-

de brieven ophalen. Het heeft me vorig jaar veel

gezaag gekost voordat de postbode me mijn di-

ploma wou overhandigen.” Ze loopt nu ook een

betaalde stage in het kader van haar studies. “Ik

had toegezegd bij mijn werkgever zonder te ver-

melden dat ik nog geen papieren had en pas een

week vóór de stage had ik mijn documenten. De

slakkengang van de Antwerpse Vreemdelin-

gendienst heeft me toen veel slapeloze nachten

bezorgd.”

wAArdeloos diplomA

Papieren, een diploma, en de problemen zijn

van de baan, denk je dan. Of toch niet. Salme,

een Iraakse vluchtelinge, is sinds 2001 Belg

en droomt ervan om in een labo te werken, in

het verlengde van haar studies Biologie in Irak.

Maar eerst moet ze bewijzen dat ze een diploma

heeft, en dat diploma ligt nog op het Iraakse mi-

nisterie. “Mijn familie mocht me het document

niet opsturen; ik moest het zelf komen halen,

om fraude te voorkomen. Ik dus terug naar

Irak.”

Eenmaal het bewijs in handen wordt het diplo-

ma niet helemaal erkend: aan de K.U.Leuven

moest Salme haar licentie opnieuw doen. Niet

bepaald een ideale situatie als moeder van twee

kinderen, in een financieel zwakke situatie. “Om

nog aanspraak te kunnen maken op een uitke-

ring, heb ik het eerste jaar maar enkele vakken

als vrije studente genomen. De twee laatste

jaren heb ik als een echte studente alle lessen

gevolgd en heel hard gestudeerd, zonder uitke-

ring.”

Vorig jaar behaalde Salme haar diploma. Twaalf

maanden en 51 sollicitaties later heeft ze nog

steeds geen werk, zelfs niet onder haar diplo-

ma. Onvoldoende kennis van het Frans en het

Engels blijkt de boosdoener. “En ik ben nog zo

gemotiveerd – getuige onder meer mijn dub-

bele studiecarrière en de werkervaring die ik

in Irak en België heb opgedaan. Het maakt al-

lemaal niets uit.” Deze verstandige vrouw heeft

een diploma en zin om te gaan werken. En nu zit

ze hele dagen op haar balkon, te staren naar de

labo’s van Gasthuisberg, in de verte.

De cel Diversiteit en Gender aan de UGent be-

gint vanaf oktober 2009 aan een nieuw project in

samenwerking met Vluchtelingenwerk Vlaan-

deren.

‘Mentoring voor Vluchtelingen en anderstalige

Nieuwkomers’ is een project om vluchtelingen-

studenten wegwijs te maken en ondersteuning

te geven in hun kennismaking met de Universi-

teit en het studentenleven.

De cel is nog op zoek naar studenten om de

vluchtelingen en anderstalige nieuwkomers uit

de nood te helpen met uitleg over leerstof, bi-

bliotheken, resto’s enzoverder.

Illustraties: Maxie Eckert

dE vluChtEling kijkt nu toCh

tv, urEnlang En ondanks dE in nEpal BEhaaldE

diploma’s

14

europa

wAt kAn voor europese stu-denten niet door de beugel? wAArvoor ijveren hun stu-dentenvertegenwoordigers? wAArmee houden zij hun rector uit z’n slAAp? het bolognA-seminArie vAn de eu-ropese studentenkoepel esu verenigde zo’n 120 studenten-vertegenwoordigers uit meer dAn 30 lAnden, goed voor een AchterbAn vAn bijnA elF mil-joen (!) studenten. genoeg kAndidAten en voldoende hete hAngijzers.door Kirsten Cornelissen & Folker Debusscher

Illustraties: Maxie Eckert & Olav Øye

VECHT, JONG EUROPA!

Allan Päll, nationaal studentenvertegenwoordi-

ger. “High education is too expensive.” In de cri-

sis verloor het hoger onderwijs in Estland al 13

procent van haar budget, maar er zal nog verder

gesnoeid worden.

Het inschrijvingsgeld aan een Estse universiteit

bedraagt maar liefst €1.500. Op basis van ge-

standaardiseerde tests wordt een deel van de

studenten vrijgesteld van dit inschrijvingsgeld;

goed voor de rijken, pech voor de zwakkere soci-

ale klassen met vaak minder voorkennis.

Beurzen zijn er wel, ook op basis van testresulta-

ten, maar die €65 per maand is niet eens genoeg

om een kot van te betalen.

Om het geld te kunnen ophoesten, zijn er

veel studenten die een voltijdse job com-

bineren met voltijds studeren, waardoor

ze minder tijd steken in hun studies dan

in het verdienen van geld. En de univer-

siteiten, die passen zich aan, waardoor

de kwaliteit van het onderwijs daalt.

“The quality is depressing.”

De Estse studentenkoepel van Allan

wil het hoger onderwijs van inschrij-

vingsgeld ontdoen. Estland zit in een

demografische crisis, met zeer weinig

geboortes, waardoor het binnenkort niet zo

heel veel zal kosten om iedereen gratis te

laten studeren. De overheid wil dan weer dat

iedereen (lager) inschrijvingsgeld betaalt,

met een studentenleningsysteem erbij.

Diezelfde overheid is echter bang om dit in

crisistijd gevoelige debat open te gooien. De

studentenkoepel voert nu een onderzoek

naar het financieringssysteem en er is, in

samenwerking met de overheid, een werk-

groep opgericht, “but these things can take

time, a long time”.

Claire Guichet, voorzitter nationale studen-

tenkoepel FAGE. Al drie maanden teisteren

stakingsacties van proffen en een deel van de

studenten verschillende Franse universiteiten.

Faculteiten worden geblokkeerd, lessen ge-

schrapt, de resultaten van het eerste semester

niet meegedeeld. “Une grève égoïste”, roepen

spandoeken. “Une catastrophe pour les étudi-

ants qui veulent obtenir leur diplôme”, verzucht

Claire.

De actievoerders gaan niet akkoord met de wij-

ziging van het onderzoekersstatuut en de uni-

versitaire autonomie die Sarkozy vooropstelt.

Rectoren die te veel macht zullen krijgen, proffen

die meer les moeten geven, een universiteit die

bedrijfsmatig private middelen bijeenharkt, pos-

ten die verdwijnen: de redenen van het protest

zijn veelvuldig.

Hoewel het decreet ondertussen al deels ge-

wijzigd is, gaat het protest door, althans onder

studenten. Claire: “Le bordèle continue. On ne

veut que la grande victoire.” Van onderhande-

lingen is geen sprake. De manifestaties lopen

helemaal uit de hand. Op sympathie van de pu-

blieke opinie kunnen de studenten niet rekenen,

hun argumenten worden demagogischer met de

dag en het imago van de universiteit verslechtert

almaar. Er zijn ook conflicten tussen studenten

die terug naar de les willen en hun protesterende

collega’s.

Er wordt nu gedacht aan lessen tijdens de zomer,

maar zo blijven de (minder rijke) jobstudenten en

internationale studenten in de kou. De studen-

tenkoepel van Claire stelt voor dat studenten van

stakende departementen les volgen op verplaat-

sing. De stakers gaan echter niet akkoord.

Vier jaar op rij heeft Claire steevast twee weken

geen les wegens protestacties.

Estland: “Red ons onderwijs!”

Frankrijk: "Opstandigen, laat ons terug naar de les gaan!"

15

europa

VECHT, JONG EUROPA!

Allan Päll, nationaal studentenvertegenwoordi-

ger. “High education is too expensive.” In de cri-

sis verloor het hoger onderwijs in Estland al 13

procent van haar budget, maar er zal nog verder

gesnoeid worden.

Het inschrijvingsgeld aan een Estse universiteit

bedraagt maar liefst €1.500. Op basis van ge-

standaardiseerde tests wordt een deel van de

studenten vrijgesteld van dit inschrijvingsgeld;

goed voor de rijken, pech voor de zwakkere soci-

ale klassen met vaak minder voorkennis.

Beurzen zijn er wel, ook op basis van testresulta-

ten, maar die €65 per maand is niet eens genoeg

om een kot van te betalen.

Om het geld te kunnen ophoesten, zijn er

veel studenten die een voltijdse job com-

bineren met voltijds studeren, waardoor

ze minder tijd steken in hun studies dan

in het verdienen van geld. En de univer-

siteiten, die passen zich aan, waardoor

de kwaliteit van het onderwijs daalt.

“The quality is depressing.”

De Estse studentenkoepel van Allan

wil het hoger onderwijs van inschrij-

vingsgeld ontdoen. Estland zit in een

demografische crisis, met zeer weinig

geboortes, waardoor het binnenkort niet zo

heel veel zal kosten om iedereen gratis te

laten studeren. De overheid wil dan weer dat

iedereen (lager) inschrijvingsgeld betaalt,

met een studentenleningsysteem erbij.

Diezelfde overheid is echter bang om dit in

crisistijd gevoelige debat open te gooien. De

studentenkoepel voert nu een onderzoek

naar het financieringssysteem en er is, in

samenwerking met de overheid, een werk-

groep opgericht, “but these things can take

time, a long time”.

Anna Sigridur Haflidadottir, studentenverte-

genwoordiger in de Studentarad Haskola Is-

lands (SHI). Hoewel deze studentenraad slechts

één IJslandse universiteit vertegenwoordigt, zit

op deze universiteit wel 70 procent van de IJs-

landse studenten.

De economische crisis, die het land op de rand

van het bankroet bracht, heeft uiteraard ook een

impact gehad op het hoger onderwijs. Daar waar

er normaal zo’n dertigduizend studenten in de

zomervakantie een studentenjob zouden hebben

bij banken en bedrijven, zal dit nu slechts een

fractie van een fractie zijn.

Ondanks een panelgesprek met de overheid,

waarin de politici hun plannen voor het hoger on-

derwijs uit de doeken deden, spraken ze vooral

out of their asses.

De oplossing die het SHI dan maar heeft bedacht,

is om simpelweg van de zomer een derde se-

mester te maken, met examens en al. Hierdoor

kunnen de studenten ook tijdens de zomer een

beurs krijgen. Omdat politici altijd moeite heb-

ben om studenten serieus te nemen, besloten de

studentenvertegenwoordigers een sit-in te hou-

den voor het ministerie van Onderwijs, uiteraard

met de nodige persaandacht. En kijk, met de no-

dige publieke druk is het plan aangenomen.

Anna ziet IJsland als eerste uit de recessie klim-

men. Zolang niet iedereen naar het buitenland

vertrekt om, je weet wel, een job te hebben.

Sania Tepavcevic, international officer van

de studentenkoepel Surs. Hoewel de stu-

dentenvertegenwoordigers een goede rela-

tie hebben met hun overheid, blijven er veel

problemen bestaan. Het is ondertussen al

tien jaar geleden sinds Bosnië en Herzego-

vina het Bologna-akkoord ondertekenden.

Maar de implementering laat op zich wach-

ten. Een gebrek aan geld, of aan wilskracht,

of beide. Bijgevolg is dit slechts het tweede

jaar dat studenten binnen de Bolognastruc-

tuur (bama, dus) studeren.

De problemen situeren zich voornamelijk op

drie vlakken: mobiliteit, studentenaccomo-

datie en de ouderwetse lesmethodes van de

proffen. Dat laatste is maar moeilijk te ver-

helpen: proffen die zichzelf als het middel-

punt van alles beschouwen doen inzien dat

het eigenlijk om de studenten moet draaien,

is niet makkelijk. Maar langzaam maar ze-

ker treedt er verbetering op.

De studentenaccomodatie heeft ondertus-

sen een financiële boostinjectie gekregen

na een verbeten strijd tussen de studenten-

vertegenwoordigers en de overheid. Maar

het ene gevecht is amper gewonnen, of het

volgende dient zich al aan. Bologna moet

immers de mobiliteit vergroten, maar mo-

menteel is die zelfs binnen het land vrijwel

onbestaande. De enige manier om in het

buitenland te gaan studeren is als je univer-

siteit zelf akkoorden met andere universitei-

ten heeft afgesloten.

De overheid zou het studeren in het buiten-

land actief moeten promoten, onder meer

door hier beurzen voor te creëren. Als de

studentenverenigingen zich hier tegenaan

gooien, kan dat niet lang meer duren. Sania

vindt het alleen jammer dat ze bijna afgestu-

deerd is en al die verbeteringen niet meer

actief mag meemaken.

"The quality is depressing"

(estland)

Ijsland: "Geef les in de zomer!"

BosniË en Herzegovina: "Unief, ga met uw tijd mee!"

16

europa

"Une catastrophe

pour les étudiants qui

veulent obtenir leur diplÔme"

(frankrijk)

Kate Chachava, verkozen lid van de Stu-

dent Union Development Committee van

ESU. Vóór het Bologna-akkoord was het

hoger onderwijs in Georgië gratis, was er

voldoende financiële steun en studeerde

bijna 90 procent van de studenten die aan

een hogere opleiding begonnen af.

Sindsdien steeg het inschrijvingsgeld al tot

€800 (de overheid betaalt dat voor som-

mige studenten, maar voor de rest hoeven

studenten niet op al te veel financiële steun

te rekenen) en werd meer dan de helft van

de hogeronderwijsinstellingen gesloten

onder het mom van kwaliteitscontrole.

Naast goedkoop onderwijs is er ook van

flexibiliteit in Georgië niet veel gekomen..

De universiteiten die strikter zijn, soms

zelfs in die mate dat een student 75 procent

van de lessen moet volgen om te kunnen

afstuderen, worden als de betere instellin-

gen gezien. Streng is degelijk, nietwaar?

Niet waar, maar streng is alleszins duur.

Kate was de eerste Bologna-expert van

Georgië en ze is haar vertrouwen in het

proces nog niet in verloren. Maar nog geen

jaar na de oorlog, met een instabiele re-

gering die betogingen als ‘destabiliserend’

ziet, is het moeilijk om hier public aware-

ness rond te creëren. De overheid probeert

wel, maar lijkt te falen bij elke stap. Zo zijn

er akkoorden gesloten met verschillende

universiteiten om studenten in het buiten-

land te laten studeren, maar dit zijn voor-

namelijk dure elite-universiteiten, niet

eens zo veel binnen Europa zelf.

Het spoor waar Georgië momenteel op zit,

is duidelijk het verkeerde, met duurder,

minder flexibel en minder mobiel hoger

onderwijs. Waar het in de toekomst naar-

toe gaat, is bang afwachten.

Bartley Rock, Ierland, education officer van

de Union of Students in Ireland (USI). USI

bestaat al vijftig jaar en is een van de meest

professionele studentenkoepels van Europa.

Ze beperkt zich al lang niet meer uitsluitend

tot het hoger onderwijs, maar voert ook cam-

pagnes rond veilig vrijen, gendergelijkheid,

holebirechten en natuurbescherming. Maar

dat betekent niet dat het hoger onderwijs in

Ierland perfect georganiseerd is.

Er is in Ierland geen inschrijvingsgeld voor het

hoger onderwijs, maar er zijn wel administra-

tieve kosten, de zogenaamde student services

charge. In 1996 bedroeg die €100. Dit jaar is het €900 en volgend jaar zal het €1.500 zijn. Om

deze trend te keren, pleit USI voor een pro-

gressief belastingsstelsel, waarbij je procen-

tueel meer betaalt naarmate je meer verdient,

en het sluiten van alle mazen in de belastings-

wet. Met het bijkomende geld dat hierdoor

verkregen zou worden, kan ook de invoering

van studentenleningen vermeden worden. Die

zou volgens USI de lagere sociale klassen be-

nadelen, omdat zij een grotere vrees hebben

om zich in de schulden te steken.

Het hoger onderwijs zou centraal moeten

staan in elk plan om de recessie te bestrijden

(de economische groei in Ierland bedraagt

momenteel -6 procent). De Ierse oppositie-

partijen volgen USI hierin. De huidige regering

lijkt er echter niet happig op om de plannen

van USI tot uitvoer te brengen, waarop de stu-

dentenkoepel een registratiecampagne voor

de verkiezingen op poten heeft gezet waarin

expliciet wordt opgeroepen om niet op de hui-

dige regeringspartijen te stemmen. Ze zullen

de overheid eens laten zien wat voor een im-

pact de 250.000 zielen tellende studentenpo-

pulatie kan hebben als ze zich mobiliseert.

Ierland: "Kom op tegen de studentonvriendelijke regering!"

GeorgiË: "Buit Bologna niet uit!"

17

cultuur

dE diChtkunst dEr EuroCratEn“het is een buitengewoon belAbberd boek, in zijn genre en in het Algemeen, zowel nAAr inhoud Als nAAr stijl”, dixit dich-ter/publicist geert vAn istendAel (1947) in juni 2005 over de europese grondwet. die heeFt hij ondertussen ‘verdicht’ met drie Andere brusselse stAdsdichters en dAvid vAn reYbrouck. de ‘preAmbule’ en de ‘verklAring vAn de europese grondwet in verzen’ is klAAr en inmiddels ook voor-gesteld op het europees pArlement. wAnt vAn istendAel heeFt ernstige bedenkingen bij europA.

door Daniël van der Meer

geert van iStenDaeL Op een vergadering van het

stadsdichterscollectief kreeg ik de originele

Preambule onder ogen. Ik vond het zo weer-

zinwekkend, zo slap. Ook de opmerkingen die

over Europa werden gemaakt, als ware het

een toppunt van beschaving. Het enige dat er

over ons gruwelijke verleden werd vermeld

was ‘bittere ervaringen’...

De zorgvuldigheid die voorkomt in de tekst is

die van het compromis. Dat is politiek gezien

begrijpelijk, maar dichters kunnen dingen

die ondergesneeuwd zijn geraakt naar voren

brengen in de best mogelijke formulering.

Het zal niet meevallen, zo’n “buitengewoon

belabberd boek” omzetten in verzen.

van iStenDaeL Dat is zo. Tegen de grondwet, zo-

als die aan de referenda onderworpen werd,

kun je alle bezwaren inbrengen die mensen

gewoonlijk tegen poëzie hebben: duister, on-

begrijpelijk, elitair...

Bovendien ontbraken in die oorspronkelijke

grondwet een paar dingen die wezenlijk zijn

voor een democratische grondwet. Ik noem

de volkssoevereiniteit. Het argument dat er

geen Europees volk zou zijn, vind ik niet se-

rieus. Een beetje constitutionalist vindt daar

wel iets op.

De Europese instellingen konden heel wat

stroomlijning en reorganisatie gebruiken

en dat je de regel van eenparigheid niet kon

volhouden naarmate de Europese Unie gro-

ter werd, is ook duidelijk. Maar om dan zo de

nadruk te leggen op het vrije verkeer van ka-

pitaal en goederen, om de volkssoevereiniteit

eruit te laten, om de vrije markt in een grond-

wet te consacreren, dat vind ik helemaal niet

goed.

U heeft het niet met het woord ‘grondwet’.

van iStenDaeL Onder druk van de Nederlandse

en Franse bevolking heeft men nu erkend dat

daar nooit het woord ‘grondwet’ op geplakt

had moeten worden. Men is waarschijnlijk

van de illusie uitgegaan dat de Europeaan

met een grondwet opgezweept zou kunnen

worden tot groot enthousiasme voor Europa.

Het tegendeel is gebeurd. Bij de een heeft

men er als makke schapen achteraan gelo-

pen, en bij de ander was het “nee”.

U noemde eerder al de volkssoevereiniteit,

die ondergesneeuwd is geraakt.

van iStenDaeL In de Preambule heb ik inder-

daad die volkssoevereiniteit erg benadrukt. Ik

heb dan ook het Europese volk opgevoerd bij

monde van 27 exemplaren. In de grondwette-

lijke Preambule staan alle staatshoofden en

regeringsleiders vermeld, waar haast geen

enkele vrouw bij staat, op een paar konin-

ginnen na. In mijn versie heb ik er veertien

gewone vrouwen en dertien mannen van ge-

maakt - van een pastoor tot een hoer - en bij

de 27 dichters die ik noem omgekeerd.

Kunt u er zich toe zetten om te gaan stem-

men bij de Europese Parlementsverkiezin-

gen?

van iStenDaeL Het is verplicht en ik ben daar

absoluut geen voorstander van. Mocht de

stemplicht niet bestaan in België, zou ik dan

altijd gaan stemmen? Daar durf ik mijn hand

niet voor in het vuur steken.

Welk goddelijk inzicht heeft dit vertaalwerk

u bezorgd?

van iStenDaeL Je mag niet verblind worden door

Europa. Je moet ook niet denken dat Europa

de hel is, want dat is het niet. Anders zouden

er wel niet zoveel Afrikanen op gammele

bootjes hier naartoe komen. Maar Europa

heeft een verantwoordelijkheid tegenover

zichzelf en tegenover de wereld. Vrijheid,

rechtvaardigheid en tolerantie is, samen met

die ecologische gedachten, de politieke uitda-

ging voor de komende generaties. Onze poli-

tici leden aan een obsessie met economie. De

dwanggedachte voor de toekomst is ecologie.

En ik weet niet of het leuk zal zijn.

Geert van Istendael wil nu met 27 dichters uit de

27 lidstaten van de Unie samenwerken. Daar-

door zou het werk een grotere weerklank krij-

gen en zou de grondwet in verzen ook vertaald

kunnen worden.

Dit is een ingekorte versie van een artikel dat eerder

in De Moeial verscheen.

18

centerfold

De sfeer van mei ’68 leek afgelopen week weer even terug in

Leuven. Zo veel studentenbetogingen op één week, dat was

alweer een tijdje geleden in het Bologna aan de Dijle.

De conferentie in Leuven en Louvain-la-Neuve bracht heel

wat volk op de been. Zo ook misnoegde studenten uit alle

uithoeken van Europa. In en rond Leuven werd er plots weer

Frans gesproken. Ook andere talen als Italiaans, Spaans en

Engels weergalmden door de straten rond het Ladeuzeplein.

“Etudiants, pas contents”, “one world, one struggle” en “fare

futuro” waren maar enkele van de leuzen die werden gescan-

deerd door de manifestanten. Men betoogde voor een verla-

ging, dan wel een volledige opheffing van de studiekosten.

Enkelingen ijverden zelfs voor het ontslag van alle 46 onder-

wijsministers. Zonder succes.

De Leuvense ordediensten hadden echter hun voorzorgen

genomen: op maandag werd er een hele perimeter rond de

Grote Markt en de Universiteitshallen ingesteld, dinsdag werd

de zone rond het Ladeuzeplein in quarantaine geplaatst. He-

likopters cirkelden boven het plein, pantserwagens sjeesden

door de straten, Friese ruiters dokkerden over de kinderkop-

jes, beknuppelde patrouilles marcheerden met luide trom en

achter de hoek dook een waterkanon op. Uiteindelijk bleef de

schade binnen de perken. Op wat kleine incidentjes na – een

enkele keer werd het waterkanon ingezet om een vijftigtal

heethoofden uit elkaar te drijven – verliepen de betogingen in

een serene sfeer.

OOG IN OOG

door ken lambeets & maud oeyenFoto: stephanie verbeken

19

centerfold

20

21

regionaal

BrussEl

in het editoriAAl vAn zijn meinummer nAm de moeiAl de rechts-liberAle AcAdemische en politieke uitlAtingen vAn mArc cogen kritisch onder de loep. dAArop kreeg de redActie een kwAde reActie vAn de gentse proFessor inter-nAtionAAl recht. we gingen dAArom in gesprek met cogen, vroeger docent AAn het vesAlius-college AAn de vub en onlAngs nog tegenkAn-didAAt vAn de verkozen gentse rector pAul vAn cAuwenberge. we hAdden het over drie themA’s die gerepresenteerd worden door de letters vub: de ‘v’ voor vrij hoger onder-wijs, de ‘u’ vAn universitAire ontwikkelingen Als sAmenwerkingen en de ‘b’ vAn brussel Als sYmbool vAn internAtionAle relAties.

door Piet Van De Velde

Een eerste punt van discussie was uw rol als lesgever. U geeft niet langer les aan de faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen in Gent en ook binnen de rechtenfaculteit heeft u zwaar onder vuur gelegen.

marc cogen De Politieke en Sociale faculteit, en ook een stuk van de faculteit Rechten, is een over-wegend links socialistisch bastion. In Vlaanderen haalt de linkerzijde nu nog maar 15 procent. Met andere woorden, de linkse intellectuelen in Gent zijn vervreemd geraakt van de publieke opinie. Zij zijn niet representatief voor Vlaanderen. Deze vervreemding vinden we overigens ook in de ma-gistratuur en de diplomatie terug. Deze ivoren torenmentaliteit heeft zeer nadelige gevolgen, omdat ze veel invloed kan uitoefenen.

Maar is het niet belangrijk dat een universiteit ook plaats biedt aan ideologische discussies?

cogen Jawel, maar niet met slagen onder de gor-del. Sommige professoren zijn te ver gegaan. Er zijn commissies gebruikt om te proberen aan te tonen dat ik zogezegd minder goed kon lezen en schrijven, maar niet met intellectuele argumen-ten. De lijn is overschreden door met zuiveringen te beginnen op basis van ideologie. De openheid hangt af van de morele code. Als je, in plaats van intellectuele argumenten te hanteren, naar machtsmisbruik grijpt, dan zijn we daar ver van

verwijderd.

Dan over naar het tweede onderwerp, de VUB. De alliantievorming met de UGent is de laatste tijd stroef verlopen.

cogen Ten eerste wil ik erop wijzen dat ik zelf nog aan de VUB gedoceerd heb en persoonlijke ban-den heb met de VUB. Ik heb zelfs familiale banden die terug gaan tot de oprichting. Ten tweede ben ik voorstander van een nauwere samenwerking. Tijdens mijn campagne heb ik gezegd dat er be-gin 2007 een strategische alliantie is ontstaan. Ik heb een aantal professoren ontmoet die enthou-siast waren over deze alliantie, maar ik heb tot mijn spijt moeten vaststellen dat de meerderheid van mijn collega’s dat niet is. Ze zeggen dat Gent groot genoeg is en dat wij niet moeten samen-werken met de VUB.

Als je dan kijkt naar de K.U.Leuven, die er in haar reclame mee uitpakt dat ze vlakbij een internationale luchthaven en in het hart van Europa zit, dan lijkt ongeveer dezelfde afstand onbestaande te zijn.

cogen In vergelijking met Brussel heeft Gent het voordeel van een grote studentenpopulatie en een groot hinterland, dankzij West-Vlaanderen. Het nadeel is dat er aan de UGent een provinciale

mentaliteit heerst en dat de universiteit op inter-nationaal vlak niet meetelt.

De VUB is het negatief van Gent. Er heerst een meer kosmopolitische sfeer onder academici en studenten, maar de VUB is een beetje afgesloten van het hinterland. De bedoeling van het strategi-sche plan was wel goed, maar er is in Gent veel te weinig enthousiasme bij de basis.

Als professor in het internationaal recht durft u af en toe sterke uitspraken te doen over inter-nationale conflicten.

cogen Je moet al eens durven provoceren en als de universiteit breed genoeg is, dan kunnen de studenten de meningen van de verschillende professoren wel toetsen om zo zelf hun eigen mening te vormen. Het is alleen spijtig dat som-mige meningen worden omgedraaid.

Ik heb bijvoorbeeld tijdens een interview gezegd dat de bevolking van Gaza gegijzeld wordt door enerzijds het conflict met Israël en anderzijds de weigering van Egypte om politieke vluchtelingen aan te nemen. Nu heeft Indymedia mijn uitspra-ken zo verdraaid dat het lijkt alsof ik Gaza wil ontvolken.

Dan zitten we in het debat over de rechtvaardi-ging van de oorlog. Gaza is nu een broedplaats voor islamitisch fundamentalisme en Israël neemt daar een bijzonder agressieve houding tegenover aan, waarbij zelfs VN-gebouwen een doelwit worden.

cogen Israël heeft de joodse nederzettingen eerst met harde hand ontruimd en vervolgens heeft Hamas de verkiezingen gewonnen. Hamas zette raketten in tegen het zuiden van Israël, waar zeer veel mensen wonen. De aanpak is hard geweest, maar het kon niet anders.

Wat de VN-gebouwen betreft: deze verliezen hun aanspraak op bescherming vanaf het moment dat ze gebruikt worden voor militaire doeleinden. Overigens, niemand kan exact weten wat er daar is gebeurd. Daarvoor moeten we rekenen op mi-litaire verslaggevers van onafhankelijke landen, die vaak gebonden zijn aan geheimhouding.

Rechtse ideeËn in

een links bastion

Foto: Joost Vanderdeelen

22

regionaal

gEnt

opschudding in de universiteitsstrAAt, wAnt op woensdAg 29 April werden dAAr de FAculteiten rechtsgeleerdheid en politieke & sociAle wetenschAppen bezet. de bezetters wAren ’s ochtends om zeven uur toegekomen en hAdden de rAmen AFgeplAkt en Alle deuren gebAr-ricAdeerd, wAArdoor ze zich vier Audi-toriA en de centrAle trAphAl toe-eigen-den. met een groot spAndoek toonden ze hun solidAriteit met de revoltes in gevAngenissen en gesloten centrA.

door Hanne Lefèvre

Af en toe ging er een ruit op de eerste ver-

dieping open en dwarrelden er pamfletten

naar beneden waarop hun standpunten uit de

doeken werden gedaan. Hierin stond te lezen

dat ze voor de “faculteit Criminologie” geko-

zen hadden omdat “deze wetenschap nauw

samenhangt met het gevangeniswezen, jus-

titie, politie en omdat diegenen die dagelijks

tientallen mensen veroordelen tot jaren ge-

vangenisstraf of deportatie hun schandelijke

carrière begonnen zijn in deze faculteit.” Deze

jongens zijn tegen elke vorm van opsluiting en

daarom sluiten ze zichzelf op. Logisch.

Na overleg met de rector werd de politie inge-

schakeld, die een tijdje alle deuren bewaakte.

Rond 14u30 leek de politie zich te verwijderen.

Op hetzelfde ogenblik kwamen de actievoer-

ders in een groep van ongeveer dertig naar

buiten. Ze wandelden rustig weg, hoewel dit

niet onopgemerkt bleef. Plots zetten ze het op

een lopen in verschillende richtingen. Daar-

door werden er slechts zeven actievoerders

opgepakt, voornamelijk door agenten in bur-

ger.

Wij mochten als eersten binnen na de vrij-

gave van de bezette lokalen en troffen daar

behalve afval ook veel achtergelaten provi-

and aan. De bezetters hadden er zeker nog

wat langer kunnen blijven. Het staat vast dat

de actie zorgvuldig werd voorbereid: de bal-

ken om de deuren te barricaderen waren op

maat gemaakt en er waren geen gaten in hun

systeem. Enkel hun vlucht leek wat geïmpro-

viseerd. Rond 13u hadden ze namelijk al een

poging ondernomen om het pand te verlaten

via de derde verdieping. Daar is er echter een

deur die enkel van buitenaf opengaat, waar-

door deze actie faalde.

“Concrete eisen werden er niet geformuleerd

door de bezetters. Ze hebben ook geen contact

proberen op te nemen met de universiteit”,

vertelt Dominique Van Acker, hoofd van de

Directie Gebouwen en Facilitair Beheer. “Het

enige wat ze wilden was dat we een dag lang

de lessen zouden opschorten. Dat hebben we

dan ook gedaan. De bezetters maakten echter

geen aanstalten om het gebouw te verlaten.

Ze gaven ook geen vooruitzichten over hoe

lang ze nog van plan waren te blijven”, aldus

Van Acker. De bezetters waren zeker niet al-

leen jonge radicalen, en dat het geen studen-

ten zijn staat ook vast. Anders zouden ze wel

weten dat er niet zoiets bestaat als een “facul-

teit Criminologie”.

Wat de actievoerders met deze actie bereikt

hebben? Niet al te veel, zo lijkt het. Ze kregen

aandacht van zowat alle belangrijke media,

maar het blijft onwaarschijnlijk dat iemand

hun ideeën serieus neemt. Heel wat studen-

ten kregen een dagje vrij, maar of die daar blij

mee zijn - zo dicht bij de examens - is een an-

dere vraag, want die lessen zullen natuurlijk

ingehaald moeten worden.

UNIVERSITEITSSTRAAT BEzET

Foto: Joost Vanderdeelen

23

24

Ik had al veel geleerd over de wereld, de mens en mezelf. Tijd dus om te muteren naar een hoger level en kennen om te zetten in kunnen. Maar eerst moest ik nog eens naar mijn lief bellen. K.U.Leuven Masters.Leg je grens op oneindig.

www.kuleuven.be

kul17814_adv studentenpers_250x200.indd 1 4/21/09 11:33:32 AM

25

regionaallEuvEn

Foto: Christoph Meeussen

momenteel loopt in leuven de cAmpAgne voor de rectorsverkiezingen op volle toe-ren. AFgelopen dinsdAg gingen de vier rec-torskAndidAten voor de tweede keer met elkAAr in de clinch. ditmAAl werden er heel wAt meer Accenten gelegd en werden boude uitsprAken niet geschuwd.

door els Dehaen

Het debat – een gezamenlijk initiatief van de Leu-vense studentenkrant Veto en de Leuvense Over-koepelende KringOrganisatie, ofte LOKO – werd gemodereerd door Marc Van de Looverbosch, journalist van de VRT nieuwsdienst. Hij spaarde de kandidaat-rectoren niet en legde genadeloos hun mogelijke nadelen bloot. Zo werd Bernard Himpens verweten een schertskandidaat te zijn die als enig doel heeft stemmen af te snoepen van Mark Waer, ook van de faculteit Geneeskunde. Himpens pareerde door te zeggen dat een derde van de stemgerechtigden uit die faculteit komt en dat twee kandidaten uit dezelfde faculteit bijgevolg niet abnormaal is. Hij haalde nog aan dat dit bij de vorige verkiezingen, vier jaar geleden, ook het ge-val was.

leuven studentenstAd

Aangezien het debat voor en door studenten werd georganiseerd, kwamen er heel wat problemen in verband met het studentenleven aan bod. Vaak gehoorde klachten zijn het kotentekort en de kost-prijs van het studeren en het studentenleven. Voor Stefaan Poedts illustreert het huisvestingspro-bleem wat er mank loopt in de huidige ploeg: men had kunnen voorzien dat er met de invoering van de tweejarige master bij Wetenschappen een der-gelijk probleem zou opduiken, maar er werd niet voldoende op geanticipeerd.

Mark Waer, vicerector van de groep Biomedische Wetenschappen in het huidige College van Be-stuur, riep op om de zaak niet te dramatiseren. Hij gaf toe dat er werk aan de winkel is, maar noemde het haalbaar. Voor de meesten blijft het betaalbaar, zei hij nog. Ook voor Koen Geens is huisvesting een prioriteit. Daarnaast stelde hij een concrete maat-regel voor om de studiekost te verminderen: per

studiepunt mag er maar 10 euro naar studiema-teriaal gaan. Jaarlijks komt dit nog steeds neer op 600 euro voor wie een modeltraject van 60 studie-punten opneemt, maar voor veel richtingen zou dit reeds een hele verbetering zijn.

AssociAtie

In een videoboodschap vroeg Alain Verschoren, rector van de Universiteit Antwerpen, hoe de kan-didaten hun rol in de Associatie zien en of zij hierin sturend willen optreden. Poedts benadrukte dat de universiteit een leidinggevende rol moet spelen, maar ging er verder niet op in. Himpens weidde uit over de controverse tussen huidig rector Marc Vervenne en Alain Verschoren in verband met de Lessius Hogeschool. Die Antwerpse hogeschool behoort immers tot de Leuvense Associatie, wat Verschoren vorig jaar de uitspraak ontlokte dat Leuven zijn achtertuin inpikt.

Opvallend is dat het associatieverhaal aanleiding gaf tot het meest uitgesproken meningsverschil tussen Waer en Geens. Waer wil in de Associatie een duidelijk verschil zien tussen de universitaire opleidingen en de geacademiseerde hogeschool-opleidingen. Hij pleitte ook tegen het opnemen van deze hogeschoolopleidingen binnen de K.U.Leuven zelf, wat de studentenpopulatie van de K.U.Leuven met 30 procent zou doen toenemen. Dit zal vol-

gens Waer voor niet te onderschatten logistieke en financiële problemen zorgen. Liever ziet hij de band tussen de geacademiseerde hogescholen en de universiteit als een partnership.

Geens deelde de visie van Waer duidelijk niet en pleitte voor een inkanteling van de geacademi-seerde hogescholen in de K.U.Leuven. Hij ziet geen graten in de integratie van de faculteit Industriële Wetenschappen (nu een hogeschoolopleiding) in de universitaire groep Wetenschap & Techniek.

Naast studentenbeleid en de Associatie passeer-den ook diversiteit en onderwijs de revue. Tijdens de afsluitende vragenronde stelde een moedige sans-papiers de vraag hoe de universiteit moet omgaan met de vluchtelingenproblematiek. De reacties waren behoorlijk gelijkluidend, al ging Stefaan Poedts wat verder dan de rest door te stellen dat de universiteit niet zozeer moet zorgen voor onderdak, maar vooral voor papieren.

Alles bij elkaar zorgde het debat voor een interes-sante avond. Koen Geens wist zich beter te verwe-ren dan bij het eerste debat en ging dan ook aan de haal met de publieksprijs voor debating. Bij het ter perse gaan blijft het echter nog gissen wie op dinsdag 5 mei de overwinning heeft weggekaapt. Veto houdt u op de hoogte.

“Het probleem is

dat ze geen papieren hebben”

26

antwErpEnREGIONAAL

het lot vAn de sAns-pApiers in dit lAnd cre-eert Al enige tijd ongenoegen vAnuit de AcAdemische wereld. in mAArt riepen de rec-toren vAn de vlAAmse universiteiten de rege-ring op om “dringend werk te mAken vAn de integrAle uitvoering vAn het regeerAkkoord, zodAt mensen zonder pApieren hoop krijgen dAt er een einde komt AAn hun wAnhopige situAtie.” ze nAmen zich bovendien voor om “het debAt over de migrAtieproblemAtiek te stimuleren en te ondersteunen” en “ open te stAAn voor concrete vrAgen om steun die de sAns-pApiers en hun orgAnisAties tot onze instellingen richten.”

nA het gemeenschAppelijke persbericht bleeF het AAn onze universiteit echter lAnge tijd stil. tot de lAAtste week vAn April, toen Antwerpen, nA de Andere universiteiten, ook hAAr woorden omzette in dAden en ActieF deelnAm AAn het protest tegen een nAlAtige regering. beloFte mAAkt immers schuld.

door Cedric Voets

‘Campus Asiel’ is de bijdrage van de UA aan de protestactie Antwaarps Asiel II, de lang-verwachte sequel op de voorafgaande inspan-ning rond dit onderwerp in 2006. Twintig sans-papiers kregen drie nachten lang onderdak in het Annexe-gebouw op de Stadscampus en verbleven overdag op en rond de zitblokken in de Agora. Om de interesse van de passanten te wekken, werd er een reeks evenementen geor-ganiseerd: er werd gesport, gedebatteerd en er werden ontmoetingsmomenten geregeld onder de ietwat ironische noemer ‘speeddating’. De actie werd afgesloten met een grote duidings-avond waar sprekers uit het veld hun ervaringen deelden.

teAm eFFort

Volgens rector Alain Verschoren was het lange wachten op een actie vanuit de UA een kwestie van “de soep warm houden”: “Het is mijn mening dat zulke acties niet overal tegelijkertijd horen plaats te vinden. Momenteel hoor je ook niets meer vanuit andere universiteiten.” Ondanks de

interne bijval, met een speciale vermelding voor de inzet van de Pastorale dienst, leek de steun voor deze actie echter voornamelijk van sympa-thisanten van buiten de universiteit te komen.

Ook de NSV! was van de partij en was zelfs zo vriendelijk om toiletpapier te gooien: “Hier hebt ge uw papieren!” Zo hadden de actievoerders eens iets anders dan de racistische rechtse retoriek van deze nationalistische studenten-vereniging om hun achterwerk aan af te vegen. Tijdens de duidingsavond maakte de NSV! haar rentree, deze keer met vliegtuigtickets voor een enkele reis richting thuisland die ze uitstrooiden over het publiek. Verder verliepen de acties zon-der clichématige incidenten.

bewust(eloos)

Veel commotie was er sowieso niet. De evene-menten trokken wel vele toeschouwers, maar aan participanten was er geen surplus. Het me-rendeel van de studenten verkoos om op afstand te kijken, als een koe naar een voorbijrazende trein: nieuwsgierig, maar onwetend.

“Bewustwording is het belangrijkste waarnaar we moeten streven”, is de mening van rector Verschoren. De activisten deden dan ook hun uiterste best om de aandacht te trekken. Deze kwam echter niet in al te grote mate. “Geen idee, iets met asielzoekers”, vertelde een voor-

bijganger. Aan de andere kant van het pad was er wel een groepje in discussie over de proble-matiek. “Ik zit in PSW en ik volg dit debat nu al een tijdje.” Of hun professoren een dialoog had-den gestart tijdens de les? “Eén of twee hebben het wel vermeld, maar er is geen tijd voor vrijge-maakt.” Een goed georchestreerde en ambiti-euze actie valt maar al te vlug in dovemansoren met een publiek dat nauwelijks weet wat er aan de hand is.

privé-AAngelegenheid

De studenten op de Stadscampus hadden nog wel de kans om zich ter plekke te informeren. Dit was een luxe die de buitencampussen niet kregen. Voor hen was er geen enkele activiteit gepland. Een studente Diergeneeskunde uitte haar verontwaardiging. “Hoe kan je als bestuur verwachten dat een actie indruk maakt als de helft van de studenten niet eens fatsoenlijk de kans krijgt er toe bij te dragen?”

De mogelijkheid bestaat dus dat deze actie om-wille van een knelpunt in de berichtgeving een groot deel van haar impact zal kwijtspelen. Hier-door is de nood aan opvolging uiterst essentieel, een verwarming van de lauwe ontvangst als het ware. De dialoog is echter wel gestart. Het en-gagement komt misschien simpelweg, net als de actie, iets later dan verwacht.

Blokperiode voor mensen zonder papieren

Foto’s: Tijl De Bock

27Foto’s: Tijl De Bock

28

satire

29

regionaal

satire

intErviEw mEt vlaandErEns foutstE alumnusDr. Khan, geestelijke vader Pakistaanse kernbom

Speciaal voor u ging B*LGApers op zoek naar een van de top-producten van het Vlaamse Universitaire Onderwijs. Uw repor-ter trok naar Pakistan en sprak er met dr. Abdul Qadir Khan, de atoomgeleerde die Pakistan een nucleair programma gaf én zijn doctorstitel in 1972 behaalde aan de K.U.Leuven! Hoog tijd om samen met hem terug te blikken...

door Dennis van den Buijs

Dr. Khan, waarom koos u precies voor de K.U.Leuven als Belgische uni-

versiteit?

Omdat het de enige in België is uiteraard.

Er zijn toch ook nog de universiteiten van Gent, Antwerpen, Brussel, Luik,

Namen...

Echt? Toen ik er aan het werk was, herhaalden mijn Leuvense collega’s

steeds dat er maar één echte universiteit was. Ze zeiden wel dat er veel ket-

terse “schooltjes” hun best deden om in de buurt te komen, waarop steeds

een zelfingenomen lachsalvo volgde. Ik heb dat dan maar overgenomen.

(buldert) Muhaha!

U staat bekend als een atoomspion die in 1975 de geheimen van uranium-

verrijking in Europa stal, startte het Pakistaanse atoomprogramma én u

bekende in 2004 deze informatie te hebben doorverkocht aan Iran, Libië

en Noord-Korea. Geen last van uw geweten?

Daar raakt u mijn tere zieltje. (met tranerige ogen) Ik heb jaren de slaap niet

kunnen vatten omdat ik vergeten was met de informatie langs Syrië en Cuba

te passeren. Ach ja, niet iedereen is perfect zeker?

U gaat nogal lichtjes over deze kwestie heen. Bijna had u in 1983 in Neder-

land een fikse gevangenisstraf opgelopen voor uw spionagepraktijken.

Bwa, wat is spioneren? Voor het hogere goed moet je nu eenmaal soms

je toevlucht nemen tot wat men in Europa ‘clandestiene praktijken’ noemt.

Ik pleit al jaren voor multiculturaliteit en wederzijds begrip! In mijn land is

de verkoop van marihuana bijvoorbeeld illegaal. Moet ik elke Nederlander

dan ook met een proces opzadelen? We zijn toch volwassen mensen, als-

jeblieft!

U promoveerde in 1972 aan de K.U.Leuven tot doctor in de natuurkunde.

Waarom hebt u er niet voor gekozen om uw kennis voor humanere doel-

einden te gebruiken?

Patriotisme is ook een vorm van menslievendheid, beste man! Welk nobeler

doel dan je landgenoten te geven waar ze zo naar verlangen, namelijk kern-

wapens! In België krijgen de kinderen met hun plechtige communie een

fiets. Bij ons is dat een Kalashnikov. Zodoende kan u zich inbeelden dat een

Pakistaanse kernbom voor mijn landgenoten op dezelfde hoogte staat als

een overwinning van de Rode Duivels voor de uwe. Gelukkig had Pakistan

iemand als ik! U zoekt toch nog een bondscoach, nietwaar?

Dat ter zijde. Was het moeilijk uw doctoraatstitel te behalen?

Toegegeven, ik was niet de meest briljante student. Eerst heb ik nog ge-

probeerd om een eredoctoraat in de wacht te slepen, maar aangezien ik

niet echt kunstzinnig of van koninklijken bloede ben, moest ik dat idee snel

opbergen. Ik had, denk ik, wel chance dat ik uit Pakistan kwam. De demo-

cratiseringsgolf van mei ’68 was net achter de rug, waardoor ze maar al te

graag buitenlanders op hun loonlijst hadden staan. Dat had blijkbaar iets

met subsidies te maken.

De titel van uw werkstuk, dat met grootste onderscheiding bekroond

werd, luidt “De impact van het metallurgisch-dynamisch nucleusdenken

op de reciprociteit binnen een asymptotische homeostase”. U spreekt

evenwel geen Nederlands. Hoe verklaart u dat?

Ook voor mij is dat een raadsel. Ik was indertijd vijf dagen per week actief

als stagiair op de luchtmachtbasis van Kleine Brogel. Als dan één of andere

onverlaat in mijn naam een document in Leuven indient, wie ben ik dan om

dat tegen te houden?

Leuven is en blijft dus de stad waar u de nucleaire kennis opdeed die van

Pakistan een kernmacht heeft gemaakt. De stad die van u zelfs een held

in eigen land maakte.

Ach Leuven, grootstad en wereldcentrum der kennis. Alles begint en eindigt

daar. Zo heb ik horen vertellen dat de bekende mensen in uw land tegen-

woordig allemaal professoren van de K.U.Leuven zijn. Bravo!

Hebt u tot slot nog een boodschap voor onze lezers?

Niet echt, maar... Onlangs vroeg een visionair landgenoot van u of ik niets

kernachtig kon uitdokteren voor uw land, of toch een deel daarvan. Zou u dit

dossiertje aan de heer De Crem kunnen overhandigen?

Dit interview kan enkele toevallige nauwkeurigheden bevatten. Waarvoor onze excuses.

30

cultuur

4 om tE horEn En tE ziEner mAg dit AcAdemiejAAr in hAsselt dAn een pop- en rockAcAdemie opgericht zijn, de vier studen-tensteden zijn Altijd Al een broedplAAts geweest voor muziek.

Antwerpen brAcht deus met zijn duizende spin-oFF projecten voort; in gent zAgen soulwAx, dAs pop en een nieuwe generAtie vAn bAnds het levenslicht; leuven is de heimAt vAn milow en Fisher z, terwijl brussel de speeltuin is vAn Arno hintjes en the blAck box revelAtion. ook zijn er in elke stAd tAl vAn rock rAllY’s, wAAr duizenden beginnende groepjes hun kAns wAgen om opgeno-men te worden in het pAntheon vAn de legendAri-sche drie Akkoorden.

door Piet Van de Velde

Om het kaf van het koren te scheiden, raden we

hier vier relatief ‘onbekende’ groepen aan. Ga

zeker eens langs hun Myspace. Toegegeven, de

keuze is natuurlijk gebaseerd op wie het mees-

te bier aan de redactie kon geven.

leuven: wixel

Qua locatie misschien een twijfelgeval. Wixel

(Wim) gaat soms nog als producer aan de slag,

speelt ook gitaar bij Guernica en onderhoudt

daarnaast Slaapwel Records, een label met

als enige doelstelling muziek te maken om ge-

makkelijker mee in slaap te vallen. Dat gezegd

zijnde maakt hij met Wixel een kristalzuivere en

frêle soundtrack van elk mogelijk moment, alle

songs keurig afgepolijst.

www.myspace.com/wixel

Live: 24 september in de Arenbergschouwburg

(Antwerpen)

brussel: elkie stiphout

U kent haar wel, dat meisje van de videoclip van

“Never Alone/Always Together” van The Black

Box Revelation. Solo waagt ze zich aan een

combinatie van blues en jazz. De weldenkende

muziekliefhebber denkt nu: “Maar zo zijn er

dertien in een dozijn!” Negenennegentig keer

op honderd krijgt die van mij gelijk. Nu, ech-

ter, krijg je muziek die van zich afbijt en tegelijk

voldoende maturiteit uitstraalt. En mocht zelfs

deze muziek u niet interesseren, kan je nog al-

tijd haar fotografie bewonderen.

www.myspace.com/elkievanstiphout

Live: hou de website in de gaten!

gent: boston teA pArtY

West-Vlaamse muzikale immigranten die hun

studies komen afmaken in Gent, zoals The Van

Jets hen hebben voorgedaan, al verschillen ze

er wel danig van. Dit duo geeft een betekenis

aan het woord rock-’n-rammel. Ze klinken soms

als een rechttoe-rechtaan versie van de Sioux

en The Banshees, en dat zonder drummer. De

ritmesectie is vervangen door een tegen een

plank gebonden micro die het stampen van de

schoenen de zaal inzendt. Vooral live klinken ze

zeer assertief, als een optrekkende Chevrolet.

www.myspace.com/bostonteapartytheband

Live: 9 mei in Jeugdhuis De Flodder (Langemark)

Antwerpen: tex tAiwAn

Nog een man-vrouwduo. De mosterd zijn ze

duidelijk gaan halen bij Crystal Castles, YLHCSD

en Telepathe. Nintendo-bleeps en Sega-beats

vliegen tegen je aan met een snelheid van 160

bmp, met daarbij teksten als “If only, if only/ I

was a flying pony”. Daar leren ze Yeats en Wilde

toch lekker een lesje in de Engelstalige poëzie.

Zeer energiek en catchy tegelijk, zonder dat het

neigt naar pure, monotone electro.

www.myspace.com/textaiwan

Live: 9 mei op Pili Pili Rock (Sint-Truiden)

31

cultuur

ik hEB gEEn litErairE idolEn

mAArten inghels is dichter en schrijver. hij

schrijFt poËzie, columns en kortverhAlen en stAAt

regelmAtig op de plAnken met poËzie en tekst-per-

FormAnce. eind 2008 verscheen zijn zeer goed ont-

vAngen debuutbundel ‘tumult’ en momenteel is hij

bezig AAn zijn debuutromAn. niet slecht voor een

prille twintiger.

door Herlinde Hiele

Is het gedichten schrijven wat stilgevallen

nu je bezig bent aan je eerste roman?

maarten ingheLS Het is niet makkelijk om dat

te combineren. Ik ben momenteel voorna-

melijk bezig met poëzie omdat ik aan het

werken ben aan opdrachten voor een aan-

tal tijdschriften. Die roman is voor mij een

werk van lange adem. Omdat ik de laatste

tijd zo druk bezig ben, werk ik vooral op

‘korte adem’. Dat is dan voornamelijk poë-

zie. Ik zou vanaf deze zomer in één adem zes

maanden lang willen doorwerken aan mijn

roman. Hopelijk is hij dan tegen december

af, al zal hij toch ten vroegste tegen 2010

verschijnen. Het hangt er een beetje vanaf

hoe snel alles vooruit gaat, maar het neemt

alvast meer tijd in beslag dan ik oorspronke-

lijk had gepland.

Je bent coördinator van de Eenzame Uit-

vaart, waarmee je gedichten brengt op

begrafenissen van eenzaam gestorvenen.

Krijg je veel reacties op het werk dat je

daar doet?

ingheLS Vooral in het begin was er heel veel

media-aandacht en kwamen er veel reac-

ties binnen van mensen die met soortgelijke

dingen bezig waren. Nochtans doen we het

vooral voor mensen die helemaal niets had-

den en eenzaam waren op het laatste mo-

ment van hun leven. Er wordt steeds een

persoonlijk gedicht geschreven op basis van

enkele gegevens die we van de overledene

hebben. Op die manier proberen we die per-

soon nog een waardig afscheid te geven.

Het is even wat stiller geweest rond je lite-

raire theatergezelschap Collectief Wolf.

ingheLS Er staat wel iets nieuws op stapel. Ik

ben teksten aan het schrijven voor het nieu-

we theaterstuk, dat ‘Vogelke’ zal heten. Ik

zal zelf niet meer meespelen, maar ik schrijf

er dus nog wel voor. Het zullen vanaf nu

Charlien Adriaenssens en Anne Vanvoorden

zijn die spelen.

Iets anders waar ik mee bezig ben en dat

binnenkort van start gaat is ‘Koningsblauw’

van Behoud de Begeerte, met onder andere

Remco Campert en Leonard Nolens. Dat

project is ontstaan na de dood van Herman

de Coninck en probeert elk jaar een hom-

mage te brengen aan zijn poëzie.

Wie zijn jouw literaire idolen?

ingheLS Er zijn mensen die ik heel graag lees,

maar ik beschouw die daarom niet als mijn

idolen of voorbeelden. Willem Elsschot,

Hugo Claus en Willem Frederik Hermans,

dat zijn wel schrijvers voor wiens werk ik

echt veel waardering heb.

BonT iS onZe HuiD

We vechten om dezelfde slaap dat zij ons niet het eerst overmant. Verder weten we nog niet goed van welke kant we het beste lief kunnen hebben;

op onze rug, uit haar mond, mijn huid neemt

misschien al afscheid van mijn long. We worden er wel steeds beter in; onder een appelboom lukt

het, aan tafel soms ook. in de zomer gaat het langer, we draaien dan linksom, rechts, links.

nooit zijn we alleen; de zon glimlacht in haar mond, of naakt wuiven we de wolken uit. Van

hetzelfde bont is onze huid (ze houdt misschien nog net de hemel aan). Haar handen blijven

een bang vogeltje in mijn handen maar mijn omhelzing duurt een zonsondergang lang.

32

kroegentocht

pintjes drinken is zowAt de populAirste bezigheid vAn elke student. onze redAc-teur trok nAAr Alle vier de studentenste-den en bezocht er de populAirste, beste en schrAAlste cAFés.

door Bart De Decker

gent

De Schamperkliek trekt elke maandagavond

door de Sint-Pietersnieuwstraat, op zoek naar

een geschikte kroeg. Het café van de Vooruit

dringt zich meestal op als eerste keuze. Groot

en gezellig, met niet alleen frisse pintjes, maar

ook een lekkere dagsoep, is het de ideale plek

om na een concert of voorstelling nog even

te remenissen. De Vooruit zit spijtig genoeg

meestal goed vol, dus richten we onze blik op

het StuBru-etablissement aan de overkant,

café Stereo. Daar eisen we met veel poeha de

loungeruimte op de eerste verdieping op. De

muziek is er goed, de pintjes zijn er Stella en

de zetels zijn er zebra…

Niet veel verder, in de Walpoortstraat, ligt de

Marimain. Een typisch volkscafé met een zalig

terras dat (strategisch) lager ligt dan de rest

van de straat. Dit geeft het cliënteel een goed

overzicht van de straat en een mooi zicht op

de onderlijven van passerende coecetines. Met

zonnig weer een must.

Wat ook niet op de lijst mag ontbreken is de

Bluesette, een eetcafé op de Sint-Kwintens-

berg. Je krijgt er heerlijke spaghetti aan een

economische prijs, je wordt er met een glim-

lach bediend en je kan er tot 3 uur ’s nachts

aan de toog hangen. Wie dan nog zin heeft in

een feestje, kan altijd afzakken naar de π-nuts

in de Graaf Arnulfstraat.

Een kroegentocht in Gent is niet compleet

zonder een bezoek aan de Overpoort. Binge

drinking, cantussen, een bierbowling: voor elk

wat wils. Wie graag een feestje bouwt en het

niet erg vindt om twee vierkante meter met

twintig anderen te delen, kan terecht in cafés

zoals Père Total en de Tequila. En voor hen

die gewoon een café zoeken om wat stoom af

te blazen is er natuurlijk de Salamander.

Antwerpen

Op vrijdagnacht verdwalen we in de straten

van ’t Stad en wordt onze ziel terstond amou-

reus. We gaan van start met een bezoekje aan

de Ossenmarkt, op het terras van een van de

vele cafés: de Kassa 4. Wie voorbijwandelt

ziet slechts een kleine ruimte met bar, maar

achter de toog bevindt zich een tweede kamer,

mét zithoek. Liefhebbers van onvervalste rock

en amberkleurige ‘bollekes’ komen zeker aan

hun trekken.

Aan de Ossenmarkt vinden we ook de Ant-

werpse versie van de Salamander, het stam-

café van verscheidene studentengroepen,

waaronder Lingua en de Wikings. In de Pieter

van Hobokenstraat stappen we de Highlander

binnen, naar eigen zeggen de enige Schotse

pub van Antwerpen. Naast Guinness kan men

zich hier ook lazarus zuipen aan McEwan’s,

geserveerd in een traditionele tinnen mok.

We verlaten de studentenbuurt en waggelen

richting Groenplaats. In de Jezuïetenrui stui-

ten we op de Molly Bloom’s. Dit is een piep-

kleine Ierse pub, uitgebaat door een platte,

rasechte Sinjoor. We drinken er appelcider en

kijken naar het kampioenschap hout kappen,

Vier steden, tientallen pintjes

GENT • Foto: Gent Verkend

ANTWERPEN • Foto: Maxie Eckert

33

kroegentocht

terwijl de uitbater lawaai maakt met zijn vaste

klanten. Er hangt een gezellige sfeer in dit

cafeetje, waar vroeger Ierse Antwerpenaren

zich een stuk in de kraag zopen voordat ze in

het rechts-nationalistische café de Leeuw van

Vlaanderen even verderop rel gingen schop-

pen.

De Jezuïetenrui komt bijna onmiddellijk uit op

de Melkmarkt, waar we de Muze binnenwan-

delen. Het bekendste jazzcafé van Antwerpen,

dat z’n hoogdagen in de jaren 60 kende, baadt

nog steeds in die rokerige sfeer. Bijna iedere

avond zijn er live jazzconcerten. Dat de prijs

van de drank 50 à 70 cent naar omhoog gaat

tijdens die concerten, moet je er maar bijne-

men.

leuven

We volgen onze collega’s van Veto naar hun

stamcafé, de Libertad, in de Muntstraat. We

zetten ons aan een tafeltje op het terras en

bestellen een pintje. Vanop ons plekje heb-

ben we een mooi zicht op de bedrijvigheid in

de Muntstraat. Behalve studenten passeren

ons agenten, een troep mannen en vrouwen

in maatpak, Titus de Voogdt en de occasionele

ongewassen randfiguur.

We laten de mannen en vrouwen van Veto

achter en banen ons een weg naar het Ladeu-

zeplein en café Carlisse, voor een zeer dua-

listische ervaring. Wel zeer aparte versiering:

plastieken bloemen rond cilindervormige

lampomhulsels aan het plafond, een spuugle-

lijke mozaïek achter de bar. Ondanks het on-

aangename geurtje genieten we van de sfeer

en van klassiekers als Herbie Hancock en Max

Romeo.

Vlakbij het station, op de Tiensevest, stappen

we Den Ouwen Tijd binnen. Een grote open

ruimte met in het midden pooltafels en aan

het einde de bar. Niet zoveel studenten, wel

veel ouwe bezekes. De charme van Den Ouwen

Tijd ligt voor ons vooral in zijn ligging: hier

kunnen we rustig een pintje drinken terwijl we

op de trein wachten.

brussel

Voor het Brusselse en laatste deel van onze

‘Kneipentour’ mogen we rekenen op de me-

dewerking van enkele locals. Zij loodsen ons

doorheen de zonnige straatjes van de hoofd-

stad: ici Bruxelles! De eerste stop is Mappa

Mundo aan het Sint-Goriksplein. Het café

baadt in een koloniale sfeer, bijna alles is

van hout en er hangen wereldkaarten aan de

muur. Door het mooie weer is het terras bijna

volledig bezet. De prijzen zijn niet mals, maar

de cocktails zijn ten zeerste aan te raden.

Vlakbij de Mappa Mundo, in de Sint-Katelij-

nestraat, bevindt zich de Monk. Een echte

bruine volkskroeg en bovendien heel Vlaams.

Bij ons pintje vertellen onze metgezellen dat

dit ook het stamcafé is van Patrick Riguelle,

die gast van Kadril en de Laatste Showband.

Andere Vlaamse cafés die volgens onze rond-

leiders een must zijn in Brussel zijn o.a. café

Roskam, op de Vlaamsesteenweg, en de Wal-

vis in de Anton Dansaertstraat.

Onze laatste stop is l’Archiduc, in de Anton

Dansaertstraat. Wie van art deco houdt, komt

hier volledig aan zijn trekken. Maar de meeste

mensen komen hier natuurlijk voor de muziek.

L’Archiduc is een jazzcafé over de hele lijn. De

prijzen zijn er hoog, je kan er sigaren kopen

en tijdens de weekends zijn er live concerten

van onder andere Jef Neve. Als de portemon-

nee het toelaat, is deze bar een absolute must

voor elke jazzliefhebber.

TREINVERBINdINGENAntwerpen-centraal - gent-sint-pieters (zonder overstappen): laatste trein om 23:06; eerste trein om 4:58

gent-sint-pieters - brussel-centraal (zonder overstappen): laatste trein om 23:23; eerste trein om 4:52

brussel-centraal - leuven (zonder overstap-pen): laatste trein om 00:05; eerste trein om 4:52

leuven - Antwerpen-centraal: laatste trein om 23:05 (overstappen in Brussel-noord); eerste trein om 4:05 (zonder overstappen)

LEUVEN • Foto: Christoph Meeussen BRUSSEL • Foto: Nathaniël Bovin

ANTWERPEN • Foto: Maxie Eckert

34

meeloper

verdeel en heers

De les Fysiologie van de eerste bachelor

Psychologie vindt plaats in een grote aula

met roze vloerbekleding en gele baksteen

die trapsgewijs langsheen de zijmuren

loopt. Op het spreekgestoelte vooraan

hangt een poster van de nationale beto-

ging tegen de verhoging van de studie-

kosten. De prof is erg nieuwe stijl: stop-

pelbaardje, haar achteruit, MacBook en

een microfoontje opgespeld. ‘Episodisch

langetermijngeheugen’ projecteren twee

beamers op evenveel schermen. Het vol-

gende puntje - vertelt de prof halverwege

het eerste deel - kan interessant zijn voor

ons, de studenten. De Total time-hypothe-

se houdt in dat de hoeveelheid die je kan

leren in functie staat van de studietijd,

maar er is een geweldig verschil tussen

massed en distributed practice: beter één

maal tien uur studeren, dan twee maal

vijf. Rumoer in de aula. “Sorry, wat heb ik

gezegd?” vraagt de prof. “Nee, sorry, het

is natuurlijk andersom: beter twee maal

vijf uur, dan één maal tien.”

sterrenrestAurAnt

Negentien voor elf. De les is afgelopen. Ik

ga op zoek naar wc’s, vuilnisbakken, stu-

dentenblad Schamper, een pingpongtafel

en de bib. Het is leuk om vast te stellen

dat men ook op de UGent sorteert. Een

A4’tje ‘PMD’ en een A4’tje ‘Restfractie’

maken duidelijk wat waarin hoort. In de

bib vind ik een computer waarmee ik

op internet kan zonder in te loggen, iets

wat op de UA niet mogelijk is. ’s Middags

vraagt de bibliothecaresse om af te ron-

den: blijkbaar sluit men hier tijdens de

lunchpauze. Op weg naar buiten lees ik

de valven. De aankondiging van een gast-

college over ‘The history and geography

of human left- and right handness’ verte-

dert me. Ze doet me beseffen dat stude-

ren waarschijnlijk de grootst mogelijke

luxe is. Buiten voor de ingang staan wat

studenten met een megafoon, twee dia-

bolo’s en enkele Arafatsjaals. Zo dadelijk

trekken ze naar het station voor een pre-

betoging en dan naar Brussel voor de ei-

genlijke manifestatie. Samengevat gaan

ze ervoor ijveren dat iedereen aanspraak

kan maken op die luxe die studeren is.

In het studentenrestaurant in het nieuwe

gedeelte kent men sterren toe aan de vijf

aangeboden maaltijden. Hoe gezonder,

hoe meer sterren. Mijn vis pavé Borde-

laise krijgt er zeven en is daarmee kop-

loper. Bij het afrekenen ontvang ik een

bonnetje dat meldt dat ik geholpen werd

door job 1. De resto is tamelijk groot. De

eerste verdieping kijkt uit over het gelijk-

vloers en de buitenwanden zijn volledig

van glas. Bij de kassa hangt een voed-

seldriehoek, er is gratis drinkwater en

de broodjes worden hier naar voorkeur

vers bereid. Goede punten dus voor de

eetvoorziening.

Tafeltennistijd. De FPPW, het gebouw

van de Sport- en Bewegingswetenschap-

pen en het sportcomplex aan de Water-

sportbaan liggen alle drie even buiten

bus 9 gentbrugge groenin-gewijk – mAriAkerke dries-dreeF stroomt leeg bij de hAlte voor het AFgelegen gebouw vAn de FAculteit psY-chologische en pedAgogische wetenschAppen (Fppw). het verlopen betonnen complex werd in 2005 uitgebreid. het interieur kreeg in dAtzelFde jAAr een opknApbeurt. in de hAl hAngt een digitAle klok: 28/04/09 - 8:17 Am. het begin vAn een dAg Als student in gent.door Yannick Dekeukelaere

antwerpse student in Gent

35

meeloper

het centrum van Gent, door de rest van de

universiteit wat verstoten. Voor twee euro

per persoon kan je als niet-student ping-

pongen. De tafels staan in een patio met

aan de ene kant uitzicht op het zwembad

en aan de andere kant twee grote sport-

zalen.

overvloed AAn de overpoort

Ik neem tram 22 naar ’t Zuid. Ruwweg

strekt de studentenbuurt zich uit tussen

de Vooruit en de Overpoort. Een pijl met

‘UGent De Therminal’ wijst een steegje in.

Ik volg een paadje naar beneden, voorbij

de faculteit Economie en Bedrijfskunde

om uit te komen bij een groot gerenoveerd

gebouw. Het oude pand telt enkele ver-

diepingen met sobere, ruime lokalen met

blinkende vloeren en glazen wanden. Na

wat rondzwerven in deze levensgrote vi-

trine vraag ik aan de balie wat dit gebouw

juist is. “Dit is het studentenhuis”, ant-

woordt de receptioniste. “Hier stellen wij

ruimtes ter beschikking aan verenigingen

en initiatieven van studenten.” Ongelooflijk

is dat, bijna decadent.

Op de grens tussen het Sint-Pietersplein

en de Overpoort staan enkele studenten

in een rijtje op de stoep. Boven hen hangt

een bord met daarop ‘De gouden saté’ en

een foto van Julien en schoonzoon Peter,

de uitbaters van wat een legendarisch

frietkot moet zijn. In de nauwe zaak, waar

je enkel kan afhalen, hangt de muur in de

diepte vol met posters. De korte muur aan

het einde van de toog toont allerlei kran-

tenknipsels die de faam van de frituur

bevestigen. Het topstuk is een poster van

Wendy van Wanten die in viltstift de frietjes

van Julien aanprijst.

Na de Bicky Burger is het tijd voor een

pilsje. Als psychologiestudent in Gent heb

ik twee keuzes, de π-nuts op een hoek

van het plein en de Artevelde in de Sint-

Pietersnieuwstraat. Het wordt Artevelde,

een fancy studentencafé en -bistro met

hoge tafels met krukken, gewone tafels

en zeteltjes. Uit de toog komt blauw licht

en rode matglazen lampen moeten voor

een warme gloed zorgen. Niemand maakt

gebruik van de twee pooltafels die in een

ruimte achteraan op een verhoog staan.

De meisjes van studentenclub VPPK zitten

aan hun avondeten. Een spaghetti kost zes

euro vijftig. Na het leegdrinken van mijn

biertje, een euro zeventig voor vijfentwin-

tig centiliter, blijven mijn metgezel en ik

als enigen in het café over. Tijd om naar

huis te gaan.

Foto’s: Joost Vanderdeelen

36