Samenleven &

Overheid:

Zorg om zorg

Griet CoppéVlaams volksvertegenwoordiger

CD&V Senioren april 2013

1.Samenleving = samen leven + de organisatie!

welzijn

organisatie

samenleving

overheid

burger

samenleving

Een samenlevingin de letterlijke betekenis van het woord

=een samenleving

die zorg draagt om zorg.

maar,… wat is dat…

Zorgen voor de maatschappij van morgen?

3 woorden van belang:Zorg:

Volgens VanDale woordenboek: • De poging en het streven, de moeite die men doet om iets in stand te houden of in goede

conditie te houden, of zo goed mogelijk te doen, te zijn of te maken.• Bekommernis, ongerustheid, bezorgdheid• Verzorging, verpleging• Iemand die goed voor je zorgt.

Maatschappij:Het woord is synoniem met samenleving. Samen leven vraagt organisatie. Dat is geen rem op de vrijheid: integendeel, het maakt het leven beter en gemakkelijker.

Morgen:Morgen is niet vandaag. Maar is ook niet volgend jaar of binnen een eeuw. Morgen is nabije toekomst.

Wat onthouden we dus als titel?

“Als we het hebben over de zorg in de maatschappij van morgen, dan spreekt daaruit een bezorgdheid voor een samenleving die zich dringend moet bezighouden om dit goed georganiseerd te krijgen, wil iedere burger de kans krijgen om in vrijheid en zoveel mogelijk op maat, zonder drempelvrees op ‘welzijnsvoorzieningen’ beroep te kunnen doen. ”

2. Zorg is zorgwekkend!

• Bevolkingspiramide op z’n kop: 3 generaties senioren• Welzijn op individuele maat: de factuur is duur• Werken in de zorgsector: arbeidszorg of

arbeidsvreugde??• Vrijwilligers en mantelzorgers met uitsterven

bedreigd?

Hoger?

Lager?

Even het hoofd breken over mogelijke kopzorgen om zorg…

Quiz je kwik!

• Hoeveel 65-plussers telt Vlaanderen in 2020?• Wat is het percentage van mensen tussen 54-65 jaar dat informeel

verzorger is? • Hoeveel landen geven meer uit voor langdurige zorg dan België

(kiezen uit: Denemarken, Zweden, Nederland, Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk, Italië, Spanje).

• Hoeveel % van 65-plussers is gebruiker van formele huishoudelijke hulp in Vlaanderen?

Cijfers over vergrijzing, verre van grijze cijfers!!

* in 2020 zullen er 1.35 miljoen Vlamingen ouder zijn dan 65 jaar. In 2010 was dit 1.1 miljoen. (beleidsbrief Jo Vandeurzen, 2013)

Een voorbeeld: de kuststrook zal 14.1% 85-plussers tellen onder de gepensioneerden. Midden West-Vlaanderen wordt in 2025 het ‘oudste’ landgedeelte van Vlaanderen. (cijfers Kenniscentrum Gezondheidszorg, 2011)

• Niet onbelangrijk misschien: 1/3 van mensen onder armoederisicogrens zijn mensen ouder dan 65 jaar.

2.1.Senioren: uitdagers en uitdragers!

Senioren worden de grootste bevolkingsgroep.Een uitdaging voor de samenleving. Maar senioren dragen ook die samenleving:50.2% van mensen tussen 54-65 jaar doet aan informele zorg.Bij 75-plussers is dat nog altijd 25%!!

2.2.Vlaanderen in de wereld:veel zorg voor velen!

• België staat op de derde plaats (na Denemarken en Nederland) wat betreft uitgaven voor langdurige zorg. (cijfers 2009 gepubliceerd in 2011).

• Opvallend is dat in Vlaanderen een grote combinatie van formele en informele zorg samengaat. Nergens is de formele thuiszorg significant hoger dan in Vlaanderen, maar de intensiteit is matig. Maw: veel ouderen delen van de koek.

3.Wat doet het beleid op vandaag?

senioren

zorgvraag

Organisatievan de zorg

!!Ouderenzorg volledig in Vlaamse handen!

• Met de staatshervorming kom de ouderenzorg volledig in Vlaamse handen. Dat betekent beslissingsrecht betreffende:

° woon- en zorgkost° normering° prijsbeleid° medische en niet-medische

kosten

Patiëntencare Georganiseerde

gezondheidszorg

Informele zorg aan huis Formel

e zorg aan huis

Overheid

en zorg

Vanwaar we komen: Zorg vakkundig in vakjes

zorg

patientencare

Medisch technisch

Professionele hulp

Vrijwillige hulp

Onderwijs vorming

Infrastructureleaanpassingen

Vermaatschappelijking van de zorg

3.1. Wat is ‘vermaatschappelijking van de zorg?’

• Geen vakjesdenken; een integrale benadering• Zorg voor mensen is een zorg van iedereen• Opheffen van bestaande barrières tussen bvb.

zorg binnen een WZC, binnen zelfstandige woning

• Samenwerking tussen diverse actoren op zorgterrein; professionelen en vrijwilligers, mantelzorg-thuiszorg-eerstelijnszorg…

Kortom, vermaatschappelijking van de zorg is:

• Ontschotten• Op maat van de zorgvrager, niet de

zorgverlener• Efficiënte aanpak vanaf de deurdrempel• Beroep doen op de verantwoordelijkheidszin

van mensen in de omgeving om een steentje bij te dragen waar het kan.

3.2.Woorden hebben daadwerkelijk gevolgen…

• Muren worden gesloopt residentiële zorg & thuiszorg professionele versus informele zorg eerstelijnscoördinatie

• Begeleiding van patiënten, wordt een brede verantwoordelijkheid:

project 107

• Mantelzorg wordt een belangrijk essentieel gegeven

3.3.Maatregelen Beleidsbrief 2013onder de loupe…

• Strengere criteria voor opname in WZC’s.• Start bouw en realisatie assistentiewoningen• CADO wordt uitgerold• Bouw van meer dagverzorgingscentra. Doel: in

iedere gemeente aanwezig.• Financiële ondersteuning vrijwillige oppasdienst• Ondersteuning van vorming en

ontmoetingsmomenten voor mantelzorgers

• Extramuros zorgen voor verpleegkundige zorg van binnen de muren. (WZC, woonzorgzones….)

• Stimuleren thuiszorg

• Stimuleren mantelzorg

•Meer aandacht voor de eerste lijn:zowel eerstelijnsgezondheidszorg tout court als de projecten 107 (eerstelijnspsychologische opvang).

3.3.En we vervolgen…

3.3. en we vervolgen…

•Aandacht voor het werken in de zorgsector!

•Campagne “word zorgverlener”, een zorgambassadeur

•Herintreders

•Buitenlandse verzorgers/verpleegkundigen

Genieten van de oude dag. Droom of realiteit?

Zorg in de samenlevingvraagt onze inzet.

Maar dan mogen moeten we ook vragen stellen!

4.Gepeperde vragen met een vraagteken

4.1. Mantelzorg4.2. Vrijwilligerswerk4.3. Zorg op maat?

Mantelzorg is voor 75% een intergenerationeel gebeuren. Mantelzorg overkomt je niet

vrijwillig Mantelzorg is essentieel om de zorg betaalbaar te houden en dus een

economische factor van belang Mantelzorg en loopbaanverlenging,

mantelzorg en ondersteuning…. Erkenning mantelzorger?? Statuut? Dialoog senioren en syndicaat

(loopbaanplanning…)? Een nieuw begin?

4.1. Mantelzorg

4.2. Vrijwilligerswerking

Senioren hebben een sterke traditie in vrijwilligerswerk, netwerk, vereniging…

mantelzorg is ruimer dan vrijwilligerswerk. Evenwicht? Afbakening?

Wat hebben seniorenverenigingen nodig om hun expertise op het lokaal zorgnetwerk opnieuw te verzilveren?

Nieuwe vrijwilligers vinden? De naald in de hooiberg? Of kunnen we tijdelijk projecten uitschrijven die nieuw potentieel kunnen aantrekken. Wat kan hier een item zijn? Wat heb je nodig om te rekruteren?

4.3.Zorg op maat? Het persoonlijk verlangen om zorg te krijgen op maat van de eigen levensstijl en wensen, betaalbaar, flexibel en kwalitatief … is een droom.Wat verdient prioriteit?

Uitbouw van woonzorgcentraUitbouw van dagverzorgingscentraUitbouw van thuiszorg Uitbouw van thuiszorg via informele hulp, waarbij mantelzorgers feedback en ondersteuning krijgen Uitbouw van thuiszorg via informele hulp, waarbij mantelzorgers een statuut krijgen en een voorkeursbehandeling inzake ondersteuning en ondersteunende hulp (dienstencheques, tijdkrediet,…?) Uitbouw van lokaal netwerkcoördinatie opdat iedereen snel weet wat de mogelijkheden zijnUitbouw van een individueel zorgforfait, waarbij volgens objectieve schaal een zorgforfait wordt toegekend die autonoom kan besteed worden al naargelang de wens van de zorgbehoevende.Zorgaanbod omschakelen van cure naar (chronische) care.

Zorg en zorgverlening is de vraag van iedereen. Iedereen krijgt er vroeg of laat mee te maken.

• Het verlangen om voor iedereen een zorg op maat te bieden, is een utopie.

• De grote zorgvraag in onze samenleving is eenvraag van maar ook aan iedereen

7 uitdagingennaar overheid, naar middenveld,

naar wakkere burgers.

• Versteviging eerstelijnszorg: lokale zorgcoördinatie• Aandacht voor loopbaanplanning mantelzorgers : hier dringt

zich de vraag op naar wat ‘erkenning’ of ‘statuut’ kan zijn. Een Mantelzorger is niet altijd een vrijwilliger!!

• Aandacht voor mentale ondersteuning mantelzorgers• Woonpatrimonium heroriënteren: voorkeur voor kleine

lokale opvangcentra, de ‘woonzorgzone’ ernstig invoeren!• Betaalbare zorg: werken met een persoonsgebonden

zorgforfait volgens objectieve schaal, met bestedingsautonomie.

• Onderwijs met aandacht voor zorg en engagement als waarde• Respect voor zorgverleners: ook hier is ontschotting nodig!

Als we morgen willen werkenaan een zorgzame samenleving

dan moeten we af en toe aan de onderkant gaan staan, een grafbad

nemen.

Of met de woorden van Levinas (‘De Kleine goedheid’).

Een correct politiek beleid zal nooit slagen als

mensen de mazen van het net niet dichten.