4e Congres Centrum voor Jeugd en Gezin – De verbindende kracht van het Centrum voor Jeugd en Gezin

Samen werken aan preventie in het CJG Prof. dr. Hein Raat, arts voor maatschappij en gezondheid h.raat@erasmusmc.nl

Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Utrecht, 26 september 2013

b. E-health

c. Predictie

WAAROM PREVENTIE IN HET CENTRUM VOOR JEUGD EN GEZIN?

Kruizinga Jansen Raat ea PLoSONE 2012:e38762

A. Psychosociale problemen op jonge leeftijd

WRR, Uitval overbelaste jongeren, 2009

Mieloo Raat Jansen ea, PLoSONE 2012:e36805

%

%

%

%

B. Psychosociale problemen op school leeftijd, en jong volwassenheid

C. Sociale verschillen, leefstijlen, overgewicht

van Rossem, 2011

0

5

10

15

20

25

30

35

Low Middle High

Maternal educational level

Perc

enta

ge o

f chi

ldre

n ex

ceed

ing

AAP

guid

elin

es (<

2 h

rs/d

ay)

DutchMediterraneanCaribbean

P<0.05;

n=3479

Wijtzes e.a., 2012

% 4-jarigen ‘Langer dan 2 uur per dag TV’, Opleiding en Etn. moeder

PLoS ONE 6(11): e27608

D. Vroege problemen blijven voortbestaan

N ENGL J MED 1997; 337:869-873

Kans (OR) op obesitas als jong volwassene

DSM-IV psychiatrische afwijkingen als volwassene

J. Am. Acad. Child Adolesc. Psychiatry, 2002, 41(2):182–189

Br. Med. J. 2001,322, 949–953

Barker hypothese: ‘Early origin’ van hart- en vaatziekten

Preventie in het tijdperk van armoede, ondervoeding, slechte hygiene, infectieziekten en (arbeids)ongevallen 1875 – 1950

Preventie na vaccinaties en invoeren van leerplicht, sociale woningbouw, en uitgebreid sociaal stelsel 1950 – 1980

‘Nieuwe multidisciplinaire zorg’ 1980 – 2010

Epidemie van sedentair gedrag en overgewicht Epidemie van ongevallen en onveiligheid Epidemie van angst, depressie, gedragsproblemen Epidemie van opvoedingsonzekerheid Epidemie van sociale gezondheidsverschillen … … … schotten in de zorg

21e eeuw

Waar staan we? ‘Epidemiologische transities’

Preventie, wat is dat? ‘ZonMw-definities’

Universele preventie Vermindert de kans op risicofactoren of ziekte bij de algemene bevolking

Selectieve preventie Bevordert de gezondheid bij (hoog) risicogroepen en leidt eventueel naar

zorg

Geïndiceerde preventie Vermindert het ontstaan van ziekten bij mensen die risicofactoren

vertonen

Zorggerelateerde preventie Ondersteunt mensen met gezondheidsproblemen bij zelfredzaamheid,

vermindert de ziektelast en probeert ‘erger’ te voorkomen Bron: Preventie door de thuiszorg. Actiz/ZonMw

Preventie, wat is dat?

Basispakket jeugdgezondheidszorg: focus op universele preventie

Nieuwe jeugdwet: focus op selectieve preventie (maar ook geïndiceerde en zorg gerelateerde preventie)

Figuur komt uit: Preventie door de thuiszorg. Actiz/ZonMw

Preventie, wie doet dat?

Curatieve zorg: initieerde de publieke preventieve zorg (public health) Child public health is Jeugdgezondheidszorg Op de ‘to do list’ van het NCJ: nieuwe Basistakenpakket JGZ

Toekomstvoorspelling: preventieve zorg verschuift (terug) naar (curatieve) zorg In de gezondheidszorg In het jeugdveld

Preventie, tussen disciplines en ‘lijnen’ door

Anticiperende zorg en integrale zorgpaden Populatie gerichte zorg (i.p.v. kind/gezin met problemen) Zo vroeg en zo licht mogelijke hulp, dicht bij huis Een zorgpad is ‘anticiperende zorg’ in een passend tijdbestek, vastgesteld

en uitgevoerd door een multidisciplinair team, op basis van lokale afspraken en bewezen effectieve interventies, in samenspraak met kind en gezin

Preventie paradox

Meerderheid van de ‘problematiek’ zit in de groep met een laag of middelhoog risico

Voorbeeld ‘Syndroom van Down’

Betekenis voor preventiebeleid: Een kleine vermindering van het risico in de gehele bevolking levert meer op dan een aanpak alleen gericht op de subgroep met een hoog risico

Voorbeeld ‘alcohol problematiek’

Figuur: © Tufts University

"Sick individuals and sick populations", G. Rose, Int J Epidem 1985; vol. 14, no. 1: pp. 32-38.

Preventie, ‘gesetteld’ als onderdeel van de publieke gezondheidszorg

Jeugdgezondheidszorg Gezondheidsbescherming Gezondheidsbevordering

Primaire preventie Secundaire preventie

Public health (publieke gezondheidszorg)

Verbreding van preventie naar het CJG in het nieuwe stelsel

Jeugdgezondheidszorg Gezondheidsbescherming Gezondheidsbevordering

Primaire preventie Secundaire preventie

Public health (publieke gezondheidszorg)

Stelselwijziging jeugd Jeugdhulp:

1. Meer preventie en vroege hulp 2. Eigen kracht van jeugdigen en ouders

3. Minder medicalisering 4. Integrale aanpak en hulp-op-maat

Hoe preventie organiseren in en vanuit het CJG

Integratie van invalshoeken Zorg (gezondheid, sociale zorg), Onderwijs, Inkomen, Wonen

Aansluiting van CJG op 0e, 1e, en 2e lijn; binnen en buiten het jeugdveld Ketensamenwerking en integrale zorgpaden

Multidisciplinaire samenwerking Generalistische en specialistische professionals

Driehoek van lokaal gezondheidsbeleid (Academische werkplaatsen) Praktijk Beleid Onderzoek en onderwijs

CJG: model voor preventie én zorg

Monitoren Actie

Kind & ouders

(Basisdataset)

Preventie Voorlichting Begeleiding

Integrale zorgpaden

Populatie

School, buurt, stad, regio

Trends Nieuwe gevaren

Sociale innovatie Acieve buurt

Gezonde school Inclusieve stad Integraal beleid

Gebruik van ICT om preventieve aanpak te ondersteunen Digitaal dossier JGZ & CJG-informatiesysteem 1. ICT: Monitoring en vroegsignalering via digitale vragenlijsten

(opvoeding, functioneren, gezondheid en welzijn)

2. ICT: E-health4Uth (digitale preventie en advies op maat)

3. ICT: Predictie van risico’s in de toekomst (i.p.v. problemen op dit moment)

1. Computer-adaptive testing: alleen relevante vragen

Stap 1. > 100 meetinstrumenten met 1860 vragen Stap 2. Evaluatie en redactie 247 vragen voor één domein Stap 3. Lange en korte vragenlijst, en … vragenlijst-op-maat (via internet)

0 50 100

Bank met alle vragen over lichamelijk functioneren

vraag 1

Vraag 2

Vraag 3

vraag 4

vraag 5

vraag 6

vraag 7

vraag 8

vraag 9

vraag n

Ik kon zelf uit bed komen Ik kon van de grond overeind komen

Ik kon fietsen Ik kon 5 km hardlopen

‘Op-m

aat’ en persoonlijk Complexiteit van meten, beslissen en adviseren

Massa media campagne

Folder voor doelgroep

E-health4Uth

Consult bij arts/verpleegkundige

2. E-health4Uth Digitale preventie en advies op maat

Voor

licht

ing-

op-m

aat

Kennis

3.a Triage en risicotaxatie: spaart levens en is efficiënt

START: Geen hulp mogelijk Transport en hulp met spoed Transport en hulp kan wachten Geen hulp nodig

Bij rampen

Militaire geneeskunde Elke triage spaart levens

‘Manchester Triage Systeem’ Wachttijd met 5 kleuren voor urgentie

Bij (telefonische) aanmelding

Jeugdgezondheidszorg Doktersassistent triage bij PGO 5 jaar Nieuw: Consultatiebureau triage baby 6-11 maanden

3.b Van triage naar ‘beslissing’ Predictiemodellen kunnen beslissingen ondersteunen

Benut longitudinale gegevens van patiënten, ouders, kinderen a. Ontwikkel predictiemodel b. Valideer model c. Implementeer model

Janssen, Vergouwe e.a. JCE 2008,76-86

3.c Eerste voorbeeld op CJG Predictiemodel voor toekomstige problemen i.p.v. vandaag

Gebruik onze data voor het ontwikkelen van predictiemodellen

Caudri, Wijga e.a. Allergy Clin Immunol. 2009;124:903

Consultatiebureau: Kind met piepende ademhaling. Kans op later astma?

Discussie en conclusie

Preventie nu net zo nodig als vroeger Problemen op vroege leeftijd voorkomen, bespaart later Preventie heeft veel gezichten: van beleid en infrastructuur tot kind en gezin Let op de preventie paradox

Preventie als ‘anticiperende zorg’ Dus eigendom van de gehele zorg (niet alleen de public health/JGZ) Dus zorg wordt populatie gericht Multidisciplinaire (preventieve) zorg op basis van lokale afspraken Integrale zorgpaden, in samenspraak met kind en gezin

Gebruik ICT mogelijkheden bij zorginnovatie Gericht op de toekomst (predictie)