Sabine Meier: moral mapping

36
Moral Mapping: esthetische waardering van de stad Lezing GRAS kennisbron(s)t 24 oktober 2013 te Groningen Sabine Meier Architectuursociologe Lector Krimp & Leefomgeving Kenniscentrum NoorderRuimte Hanzehogeschool Groningen [email protected]

description

Voor de GRAS kennisboo(s)t deelden deskundigen uit allerhande disciplines hun visie. Architectuursocioloog Sabine Meier vertelde meer over het proces van 'waarde hechten'. Waarom vinden mensen een plek meer of minder waard dan een andere? Vaak wordt beweerd dat (stads)mensen voor een nieuwe woonplek kiezen omdat zij er waarde aan hechten. In deze barre tijden van economische krimp wordt hard nagedacht over hoe de waarde van stedelijke plekken en vastgoed kan worden gestabiliseerd.

Transcript of Sabine Meier: moral mapping

Page 1: Sabine Meier: moral mapping

Moral Mapping: esthetische waardering van de stad

Lezing GRAS kennisbron(s)t24 oktober 2013 te Groningen

Sabine MeierArchitectuursociologeLector Krimp & Leefomgeving Kenniscentrum NoorderRuimte Hanzehogeschool [email protected]

Page 2: Sabine Meier: moral mapping

Waarom is Moral Mapping interessant?

Waarom is het interessant de relatie tussen morele opvattingen en de esthetische waarneming te onderzoeken?

Page 3: Sabine Meier: moral mapping

1. Als architectuursocioloog probeer ik met behulp van sociologische theorie en methodes, architectuur steeds beter te beschrijven en te begrijpen.

Sociologie is de systematische studie van de samenleving. Het sociologisch perspectief heeft Peter Berger (1963) beschreven met: “seeing the general in the particular”.

Architectuur is onderdeel van de gebouwde omgeving die de samenleving ruimtelijk structureert en door deze wordt geproduceerd.

Page 4: Sabine Meier: moral mapping

2. Ik denk dat we in ons dagelijks leven veel meer met morele opvattingen bezig zijn dan dat we ons ervan bewust zijn.

Ik ben op zoek naar methodes om impliciete opvattingen over de gebouwde omgeving op het spoor komen en vervolgens inzichtelijk maken.

Page 5: Sabine Meier: moral mapping

3. In mijn onderzoek naar de waardering van woonplaatsen kwam naar voren dat morele ideeën en oordelen belangrijk zijn voor (stads)bewoners.

Deze beïnvloeden welke plekken en architectuur ze waarderen of juist vermijden of op welke plekken ze woningen (willen) kopen.

Page 6: Sabine Meier: moral mapping

Moraal wordt in de Van Dale (1988) omschreven met :

1. de heersende zeden en gebruiken. 2. voorstelling van goed en slecht.

Page 7: Sabine Meier: moral mapping

Andrew Sayer (2005, p.5) schrijft in The Moral Significance of Class

“ In everyday life, the most important questions tend to be normative ones.”

Questions matter to us “of what is good or bad, how we or others should behave and what we or others should do.”

Page 8: Sabine Meier: moral mapping

copyright: Leo van der Noort

Page 9: Sabine Meier: moral mapping

En verder (Sayer, 2005, p.6)

Moral ideas and judgements matter to people

“because it is about things that seriously affect their well-being.”

Page 10: Sabine Meier: moral mapping

De ‘well-being’ (ons welzijn) wordt beïnvloed door

1. de manier waarop mensen met elkaar omgaan.

2. hoe goederen (en immateriële goederen zoals educatie) in de samenleving zijn en worden verdeeld.

Page 11: Sabine Meier: moral mapping

Opbouwend op de gedachtes van Andrew Sayer en de bevindingen van mijn onderzoek, heb ik

4 stellingen over de relatie tussen Moral Mapping en de stad:

1. De voorstelling van goed en slecht zijn voor (stads)bewoners van groot belang.

Page 12: Sabine Meier: moral mapping

2. Morele opvattingen beïnvloeden de manier waarop (stads)bewoners architectuur en publieke ruimte ervaren en gebruiken.

Page 13: Sabine Meier: moral mapping

3. Morele opvattingen beïnvloeden de manier waarop (stads)bewoners oordelen over de toe-eigening van architectuur en publieke ruimte.

Page 14: Sabine Meier: moral mapping

Sterker nog vraag ik me af:

4. Domineert het morele oordeel zelfs de esthetische waarneming van de stad?

Page 15: Sabine Meier: moral mapping

Is hoogbouw passé?Blijkt tegenwoordig een andere (morele) opvatting te heersen wat goed wonen is?

Page 16: Sabine Meier: moral mapping

Velen vinden tegenwoordig de portieketageflat eenslechte woonvorm. Waarom?

Page 17: Sabine Meier: moral mapping

Waarom vinden veel (stads)bewonersdeze architectuur en dit straatbeeld goed?

Waarom wordt dit als mooi ervaren?

copyright: Mieke Gresnigt

Page 18: Sabine Meier: moral mapping

Helmond Brandevoort met De Veste in het midden

Page 19: Sabine Meier: moral mapping

Helmond Brandevoort: Centrum De Veste

Page 20: Sabine Meier: moral mapping

Helmond Brandevoort: rechts centrum De Veste, links ‘De Buitens’, daartussen waterpartij en groen

Page 21: Sabine Meier: moral mapping
Page 22: Sabine Meier: moral mapping
Page 23: Sabine Meier: moral mapping

Wat waardeert u aan Brandevoort?

‘De sfeer van deze wijk, vind ik gewoon ECHT [nadruk]. Het is....eh....een karakter. .. Als je naar Dierdonk gaat kijken heb je echt de lange lanen met allemaal dezelfde huizen. Nou. Daar zijn we al helemaal op uitgekeken. Maar dit ...dit heeft iets. .. Maar niet, bijvoorbeeld hier achter, is het weer te benauwend.’

Oordeel over authenticiteit & waarneming van ruimte

Page 24: Sabine Meier: moral mapping
Page 25: Sabine Meier: moral mapping

Wat waardeert u aan Brandevoort?

“ .. bepaalde architectuur trekt een bepaald publiek, hier wonen ook Amsterdammers die van een oud grachtenpand... graag dat grachtenpand willen behouden ... Nou - wat is er mooier dan om hier een pand uit te zoeken? Nieuw, geen onkosten te hebben de komende tien, vijftien jaar. Splinternieuw wonen met de nostalgie, de uitstraling van toen.”

Oordeel over soort mensen, soort architectuur & functionaliteit

Page 26: Sabine Meier: moral mapping

‘Ja die [buurman] heeft een terrakleur op z’n garagedeuren - terra oranje en dat mag eigenlijk niet. Daar heeft hij al een klacht over gehad maar hij heeft het nog steeds niet terug geverfd....

Sabine Jullie vinden deze klacht terecht?

R Ja, want dadelijk wordt het één grote kermis..

Oordeel over gedrag & esthetiek.

Page 27: Sabine Meier: moral mapping

R “..Hier waar onze tuin stopt, daar zit een wit hekje. Dat witte hekje is van de vereniging. En dat mag er ook niet uit.”

Sabine “En de schutting die ik nu zie heeft u er tegen aangezet?”

R “Ja. Maar die is van ons [stemverheffing]! Wij hebben onze schutting tegen het hekje aangezet. Want het hekje is van vereniging en mag er niet uit. .. ik was de inkijk zo beu .. en het gehang over mijn hek. Sindsdien [zucht] hebben we gewoon de rust en de privacy.”

Oordeel over regels, esthetiek & functionaliteit.

Page 28: Sabine Meier: moral mapping
Page 29: Sabine Meier: moral mapping

Sabine "Aan de voorkant van de huizen zitten af en toe bankjes. Ziet u mensen daar gebruik van maken?" R2 "Heel soms." R1 ".. ze staan daar er voor de sier .. Het is wel iets wat ze doen vanuit vroeger. Vroeger deden ze dat wel. Dus ze bootsen het beeld van vroeger een beetje na door daar een bankje neer te zetten." R2 "Wij zeggen dan, bijvoorbeeld in Eindhoven daar heb je ook een wijk, de Edisonbuurt hè. Daar zitten ze vaak buiten als ze mooi weer hebben." R1 "Ja, in een volksbuurt." R2 "Maar nu vind ik een beetje van dat doe je niet."

Oordeel over gedrag & esthetiek, beschrijving authenticiteit

Page 30: Sabine Meier: moral mapping
Page 31: Sabine Meier: moral mapping

Jaarlijkse Dickens Night in Brandevoort: esthetisering van het verleden

Page 32: Sabine Meier: moral mapping

Conclusies:

1. Het morele oordeel over de soort mensen die bij deze architectuur hoort en met erbij passend sociaal gedrag wordt verbonden met de esthetische waarneming van de plek en de architectuur.

Moral Mapping fungeert als een soort roadmap voor goed of slecht gedrag in bepaalde ruimtes; voor mooi of lelijke vormgeving (bijv. wel of niet authentiek).

Page 33: Sabine Meier: moral mapping

Conclusies:

2. De morele opvattingen kleurt de esthetische waarneming maar domineert deze niet altijd.

Iets mooi vinden kan ook een ‘waardevrije’ emotie zijn (bijv. persoonlijke herinnering, vakantiegevoel, etc.).

Page 34: Sabine Meier: moral mapping

Is Moral Mapping te illustreren in kaarten?

Page 35: Sabine Meier: moral mapping

Deze lezing is gebaseerd op de volgende bronnen:

Sayer, A. (2005) The Moral Significance of Class

Meier, S. & L. Karsten (2012), 'Living in commodified history. Constructing class identities in neotraditional neighbourhoods', Social and Cultural Geography, vol. 13, no.5, 517-535.

Meier, S. & A. Reijndorp (2010) Themawijk. Wonen op een verzonnen plek, THOTH.

Page 36: Sabine Meier: moral mapping

Bedankt voor uw aandacht!

Heeft u vragen of opmerkingen?