Rosa genderbewustopvoeden

MEISJES ZIJN ANDERS.EN JONGENS OOK.Genderbewust opvoeden

© RoSa vzw www.rosadoc.be - 2012

http://www.rosadoc.be/

GENDERBEWUST OPVOEDEN

1. HUH? GENDER? Wat is gender? Hoe werkt gender? Enkele misverstanden over gender

2. GENDERBEWUST opvoeden Is er een probleem? Genderbewust opvoeden Enkele tips



Oefening: “Stel dat je bij je geboorte een ander geslacht had, wat zou er dan allemaal veranderen in je leven? In het verleden, in het heden en in de toekomst?”

Huh? GENDER?



Sekse= biologisch geslacht: de biologische verschillen tussen mannen en vrouwen universeel en (meestal) onveranderlijk

Gender= sociale geslacht: de ideeën, verwachtingen en normen rond mannelijkheid en vrouwelijkheid:‘wat betekent het om man of vrouw te zijn?’ sociaal en cultureel bepaald en worden voortdurend veranderd, verfijnd of bijgeschaafd naargelang tijd en context

GENDER?



Welke gender bedoel je?



gaat over vrouwen én mannen

gaat over ‘wat betekent het om man of vrouw te zijn ?’

gaat over normen en waarden

maakt duidelijk dat alles wat mannen en vrouwen doen en wat van hen

verwacht wordt kan en zal veranderen (tijd, cultuur)

maakt duidelijk dat biologische verschillen vaak vertaald worden in

sociale ongelijkheid



Gender speelt op 3 niveaus: persoonlijk : gender is onderdeel van je identiteit structureel: gender ordent de samenleving cultureel:gender als basis voor normen en waarden

Hoe werkt gender?



opschept initiatief neemt zorgend is de leiding neemt veel vragen stelt veel praat huilt grappig is gestructureerd werkt recht voor de raap is stil is

emoties wil bespreken met anderen lief is het hoogste woord voert intelligent is alles goed kan verwoorden behulpzaam is netjes is organiseert creatief is er goed wil uit zien dominant is

Er wordt (algemeen) aanvaard/verwacht van een jongen/meisje dat hij/zij …



iedereen heeft ‘mannelijke’ en ‘vrouwelijke

eigenschappen’

basispakket lijkt onveranderlijkhet ‘kleeft’ aan sekse zodat het lijkt alsof ze altijd samen voorkomen. vb. meisjes zijn zorgend, jongens zijn ondernemend

onderscheid is niet neutraal: er hangt een waarde-oordeel aan vastvb. rationeel zijn (mannelijk kenmerk) schat men hoger in dan emotioneel zijn (vrouwelijk kenmerk)



1. Gender als onderdeel van je identiteit

Ideeën rond vrouwelijkheid en mannelijkheid spelen een rol bij je zelfbeeld en bij het beeld dat anderen van je hebben.

meisjes zijn ijverig, sociaal en zorgzaam – jongens zijn zelfstandig, competitief en nemen meer initiatief. Ons zelfbeeld wordt sterk beïnvloed door de opmerkingen en de beelden die we krijgen van onze omgeving, ouders, opvoeders, media,…

Voorbeelden “Superslank is mooi” - media Tekenles vs wiskundeles

TestCounter-stereotypic beliefs in math do not protect school girls

from stereotype threat, Huguet et Régner, 2009.



Test jezelf

Iedereen is een combinatie van stereotiep mannelijke en stereotiep vrouwelijke eigenschappen

Hoe zit jouw brein in elkaar? http://www.bbc.co.uk/science/humanbody/sex/add_user.shtml

Iedereen heeft onbewuste vooroordelen over gender(rollen) Hoe zit dat bij jou?

https://implicit.harvard.edu/implicit/ of op www.hetideemv.nl


http://www.bbc.co.uk/science/humanbody/sex/add_user.shtml

https://implicit.harvard.edu/implicit/

TEST

Vrouwelijk: Anna, Julia, Els, Eva, Cindy

Mannelijk: Ben, Jan, Thomas, Wim, Tom

Familie: familieleden, huwelijk, thuis, kinderen, ouders

Carrière: manager, kantoor, loon, bedrijf, professioneel

VROUWELIJK MANNELIJK


ANNA


BEN


JULIA


ELS


JAN


EVA


THOMAS


WIM


CINDY


TOM

CARRIERE FAMILIE

CARRIERE FAMILIE

MANAGER

CARRIERE FAMILIE

FAMILIELEDEN

CARRIERE FAMILIE

KANTOOR

CARRIERE FAMILIE

HUWELIJK

CARRIERE FAMILIE

THUIS

CARRIERE FAMILIE

LOON

CARRIERE FAMILIE

KINDEREN

CARRIERE FAMILIE

BEDRIJF

CARRIERE FAMILIE

PROFESSIONEEL

CARRIERE FAMILIE

OUDERS

VROUWELIJK MANNELIJKFAMILIE CARRIÈRE


ANNA


MANAGER


BEN


KANTOOR


JULIA


LOON


HUWELIJK


EVA


KANTOOR


THOMAS


FAMILIELEDEN


WIM


THUIS

VROUWELIJK MANNELIJKCARRIÈRE FAMILIE


ANNA


MANAGER


BEN


KANTOOR


JULIA


LOON


HUWELIJK


EVA


KANTOOR


THOMAS


FAMILIELEDEN


WIM


THUIS

2. Gender ordent de samenleving

Man- vrouw tegenstelling geldt als ordeningsprincipe in onze samenleving. Ordening is niet neutraal Historisch gegroeide genderconstructies kunnen leiden tot discriminaties,

ongelijke toegang/controle over geld, arbeid, politieke en economische besluitvorming en andere sociale onrechtvaardigheden

Voorbeelden Rechts- en linkshandigen Man – vrouw opdeling ons hele leven lang: babykamer – speelgoedwinkel – vrijetijdsbesteding –

studiekeuze – arbeidsmarkt – taakverdeling - pensioenen Studiekeuze: kloof tussen de “meisjes”- en de “jongens” richtingen + deze worden

verschillend gewaardeerd = later: kloof tussen minder betaalde “vrouwenjobs” en de beter betaalde “mannenjobs”


Gender ordent de samenleving

Individuele keuze?

3.Gender als basis voor normen en waarden

opvattingen rond mannen en vrouwen bepalen wat kan, mag en wat niet mag in onze samenleving.

Ze zitten vervat in regels, gebruiken, cultuur, taal

Voorbeelden• Gewoonten/gebruiken: vrouwenbesnijdenis• waardering vrouwenberoepen -mannenberoepen• Studierichtingen zijn vaak opgesteld met een bepaalde sekse in het

achterhoofd


Verschillende niveaus lopen door elkaar en beïnvloeden elkaar.

DUS: complex!

DUS: Als we verandering willen in onze samenleving: mentaliteit veranderen

Voorbeeld

Soms helpt het ene het andere vooruit, bv. Zweden en vaderschapsverlof= mentaliteit is veranderd.

1. Genderrollen zijn passé!

2. Genderrollen zijn natuurlijk

3. Genderrollen zijn onschuldig

Enkele misverstanden


1. Genderrollen zijn passé?

Loonkloof in België 14% (bruto uurlonen voltijds en deeltijdswerkenden)5 a 7% van de loonkloof is discriminatie pur sang.

11 van de 192 verkozen regeringsleiders zijn vrouwen 42 % van de(loontrekkende) vrouwen werkt deeltijds, tgo 8 % van de

mannen Er bestaan nog steeds ‘mannenberoepen’ en ‘vrouwenberoepen’. 99%

van de diëtisten, 98,2% van de schoonmakers en 97,6% van de kleuterleiders zijn vrouwen. Meer dan 99% van de bouwvakkers, 98,9% van de havenarbeiders en 98,7% van de elektriciens zijn mannen

Voltijdswerkende vrouwen besteden per week gemiddeld 7,5 uur meer aan zorgarbeid (huishouden en opvoeding van de kinderen) dan voltijdswerkende mannen. Dezen besteden per week dan weer 4 uur aan betaalde arbeid dan de vrouwen.


1. Genderrollen zijn passé?

1 op 5 vrouwen wereldwijd wordt in haar leven geconfronteerd met geweld

40% van de Vlaamse pubermeisjes vindt zich te dik Bijna 9 op tien advertenties maken gebruik van het schoonheidsideaal.

In 97 % gaat het om een afbeelding van 'perfecte vrouwen‘ Unicef schat dat hoewel wereldwijd twee derde van de gedane arbeid

door vrouwenhanden gebeurt, deze vrouwen slechts één tiende van het beschikbare inkomen krijgen en ze minder dan één percent van alle bezittingen in handen houden.

Meer feiten? Zie www.rosadoc.be en ga naar “kwesties”


2. Genderrollen zijn natuurlijk

Aangeboren of aangeleerd? nature-nurture Zijn mannen en vrouwen verschillend? We zien wat we willen zien


Illustratie: www.marsenvenus.nl

Zijn mannen en vrouwen verschillend?


Zijn mannen en vrouwen verschillend?

Gender Simularities Hypothesis, Janet Hyde, 2005.


We zien wat we willen zien

boos of bang?

Sex differences: a Study of the Eye of the Beholder, Condry and Condry, 1976


3. Genderrollen zijn onschuldig

Feiten spreken voor zich Helft van potentieel onbenut Wie buiten de norm valt, heeft het moeilijker

http://www.youtube.com/rosadoctv (3.20)


Is er een probleem? Genderbewust opvoeden Enkele tips

GENDERBEWUST opvoeden


Is er een probleem?

Omdat meisjes anders zijn. En jongens ook.

Stereotiepe ideeën over mannen en vrouwen spelen onbewust een grotere rol dan je zou denken. Ze beperken de mogelijkheden en verwachtingen van jongens en meisjes. Precies daarom is het belangrijk dat leerkrachten en opvoeders genderbewust voor de klas staan en dat ze kinderen aanleren om kritisch met genderverwachtingen om te gaan.

Dit betekent niet dat de verschillen tussen jongens en meisjes genegeerd moeten worden, noch dat de rollen omgedraaid moeten worden. De centrale boodschap van een genderbewuste opvoeding is:

Er bestaat geen één juiste manier om een jongen of meisje te zijn, allerlei invullingen zijn mogelijk.

Is er een probleem?

Genderstereotiepen spelen vanaf de geboorte

Driejarigen hebben al erg stereotiepe ideeën Ze beperken de ontdekkingstochten van kinderen Sommige activiteiten worden niet uitgeprobeerd Zo missen ze kansen om hun eigen potentieel waar

te maken


Is er een probleem?

Hoe stereotiep zijn kinderen en jongeren? StudiekeuzeNog steeds veel jongens- en meisjesrichtingen

Ideeën en verwachtingen 29% (!) van de jongens vindt buitenhuiswerkende vrouwen geen goede moeders. 15% van de jongens zou het vervelend vinden om onder een vrouwelijke baas te werken. 25% van alle jongeren vindt dat het zorgen voor een gezin voor een vrouw belangrijker is dan een

baan buitenshuis. 25% van de jongens vindt dat je jongens vrijer kan opvoeden dan meisjes, 9.5 % van de meisjes is

het daar mee eens. Nog 32% van de jongens en 22% van de meisjes vindt dat mannen en vrouwen niet even geschikt

zijn om kinderen op te voeden. 86% van de meisjes ziet zichzelf met een partner die het huishouden met hen deelt, 26% van de

jongens vindt het nog steeds logisch dat een man minder doet in het huishouden

(bron: Humo’s jongerenenquête 2010)


Genderbewust opvoeden

Genderbewust opvoeden = Leren omgaan met tegenstellingen tussen

beelden/verwachtingen en reële meisjes/jongens

Leren keuzes maken gebaseerd op persoonlijkheid ipv stereotypen

Leren omgaan met de complexe en diverse genderrollen in de wereld rondom ons

betekent NIET dat je genderstereotiep gedrag moet weren. Dit is immers een belangrijk onderdeel van de opbouw van de eigen genderidentiteit.


Genderneutraal of genderbewust

Genderneutraal= geen rekening houden met de verschillen tussen mannen en vrouwen vaak corrigeren op de genderstereotypen: leiderskwaliteiten bij meisjes stimuleren, zachtere waarden bij jongens ontdekkenMAAR: recht op verschil!

Genderbewust = rekening houden met , maar niet blindstaren op de verschillen tussen mannen en vrouwen respect voor eigenheid van iedereen respect voor gelijke kansen tussen mannen en vrouwen doorbreken van traditionele rollenpatronen


Tips voor genderbewust opvoeden

Spelgedrag Communicatie Omgeving


Spelgedrag

Zorg voor variatie Stimuleer kinderen om alles uit te proberen, zo komen

verschillende competenties en spelgedrag aan bod.

“Dit is voor meisjes!” Corrigeer uitdrukkelijk stereotiepe uitspraken van kinderen Er zijn geen jongens- of meisjesspelletjes

Doorbreek vastgeroeste gewoontes Maak duidelijk dat het niet of/of is Ga eens bewust roldoorbrekend aan de slag met kinderen

Hou het neutraal speelgoed neutraal Weersta blauw/roze en bied ook neutraal speelgoed aan Zo spelen meisjes en jongens ook vlotter samen

Illustraties uit: JONGENS/MEISJESDINGEN Nathalie Faber, Matthijs Immink.


Communicatie

Genderbewuste feedback Jongens en meisjes krijgen om verschillende redenen complimentjes

lief, zorgzaam, sociaal gedrag vs ondernemingzin , experimenteerlust Wees kritisch voor jezelf: worden jongens en meisjes beiden voor hun

vrouwelijke als mannelijke eigenschappen geapprecieerd? Let op voor je eigen (onbewuste) stereotiepe uitspraken:

“Niet huilen, je bent toch een flinke, grote jongen" "ik heb nieuwe glinsterstiften: daar zullen mijn meisjes blij mee

zijn!" "heeft mama die lekkere cake gebakken?“

“Is een meneer met lang haar een meisje?” Een oprechte vraag verdient een eerlijk antwoord zonder in

genderstereotypen te vervallen Breng respect voor diversiteit bijStimuleer de kritische geest van kinderen Stimuleer kinderen om verder te kijken dan de clichés Hou hun blik open voor de verschillende mogelijkheden Boeken kunnen hierbij helpen


Illustratie: www.rosadoc.be/kinderboeken

Boeken

Er zijn heel wat fantasierijke boeken op de markt die op een verfrissende manier omgaan met gender en diversiteit.

Dat betekent niet dat oude klassiekers geweerd moeten worden. Deze boeken kunnen bijvoorbeeld aanleiding geven tot een gesprek over jongens en meisjes.

Meer op www.rosadoc.be/kinderboeken


Illustratie: www.rosadoc.be/kinderboeken

Omgeving

Indeling van de ruimte Hoe wordt de ruimte gebruikt? Door wie? Wat kan beter?

Aankleden van de ruimteBekijk de prenten en affiches in de speel- of leefruimte: Welke visie op jongens en meisjes wordt er afgebeeld? Is er voldoende diversiteit zodat iedereen zich

aangesproken voelt?


www.rosadoc.be

www.genderindeklas.be

www.rosadoc.be/kinderboeken

www.ehbf.be

Meer informatie


Rosa genderbewustopvoeden

Documents

Transcript of Rosa genderbewustopvoeden