Kenmerk 5: 07 b De confrontatie tussen

de Romeinse en Germaanse cultuur van Noordwest-Europa

Les 17: Het Romeinse Rijk valt uiteen

Rome in problemen (ca. 275 NC)

• Generaals vechten om de macht (soldatenkeizers)• Germanen aan de deur

– Beide zaken zorgden voor een permanente staat van oorlog• Grote armoede onder de Romeinse boeren & burgers• Verarming rijk door verlies van land en

belastinginkomsten• Corruptie, inefficiëntie, grote bureaucratie• Daar komt een eeuw later nog een groot probleem bij

De Volksverhuizingen

H2:§ 13:p39 3000

2000

1500

1000

700

400

200

1

200

400

De Grote Volksverhuizingen- De Franken als belangrijk voorbeeld

• De Germaanse volksverhuizers waren opzoek naar een beter bestaan. Binnen het Romeinse Rijk vonden velen dit– Land en een hoogstaande cultuur– Dit vonden ze, waarbij samenwerking met

de inheemse bevolking voorop stond.– De Franken zijn hiervan een goed

voorbeeld:• Ten tijde van Constantijn de Grote het Rijk binnen gelaten

(4e eeuw), als foederati• Bewaakten de grenzen in het noordwesten• Frankische legeronderdelen werd elders ingezet• Maar tegelijk toonde deze samenwerking ook

het zwakker worden van het Rijk aan

in grijs; het woongebied van de Franken in de vijfde eeuw. In rood; de maximale uitbreiding van de Frankisch/Germaanse taal na de vijfde eeuw.

Zelfs tot ver in Noord-Frankrijk!

1

400

500

600

700

900

1000110012001300

Opkomst van de Franken• Vormen een sterke en onberekenbare macht binnen de

grenzen van het Rijk• In de 5e eeuw neemt de macht van de Romeinen af en die

van de Franken toe• Ca. 450 NC trekken de Romeinen letterlijk weg (legioenen)

– Vele geromaniseerde volken gaan mee c.q. verdwijnen• De Franken nemen een deel van voorheen Romeins gebied

– Dit gebied wordt continu bedreigt door nare buren– Gezocht wordt naar een Frankisch leider die de stammen kan

verenigen en de vijanden gaat verslaan• Deze wordt gevonden in Clovis. Hij werd koning van een

stam nabij Parijs (465-511?)

1

400

500

600

700

900

1000110012001300

Frankische Koninkrijk ca. 770

1

400

500

600

700

900

1000110012001300

Volksverhuizingen- Maar de Franken zijn niet de enige

• Invallen van andere Germanen– Gothen en Vandalen

(omstreeks 350 NC)– Hierdoor grote groepen

mensen op de vlucht

• Hunnen – dreven ook volken op uit

het Oosten

3000200015001000700

400

200

1

200

400

• Pact tussen Romeinen en Germanen (Germaanse keizers)– hetgeen duurde tot aan de

laatste keizer (476 nc)

3000200015001000700

400

200

1

200

400

3000200015001000700

400

200

1

200

400

Het West-Romeinse Rijk gaat ten onder

• In 395 valt het Rijk uiteen (zie sheet) • Verder verval West-Romeinse Rijk

Oorzaken– Grootte van het Rijk leidt tot desintegratie

• Corruptie, inefficiëntie, grote bureaucratie• Interne machtsstrijd

– Nieuwe vijanden• De Germanen worden sterker / de Romeinen zwakker

– Germaanse vrienden worden “ ineens” vijanden– Andere stammen zijn niet meer te stoppen en komen het Rijk binnen

• Hunnen vallen onder leiding van Atilla Europa binnen (ca. 450 NC)• Germaanse stammen worden door de Hunnen opgedreven• Parthen in het Zuid-Oosten “ kloppen aan de deur”

3000200015001000700

400

200

1

200

400

De Germanen & Byzantium

3000200015001000700

400

200

1

200

400

De Grote Volksverhuizingen- conclusie

• Tekort aan land en ongunstige klimatologische omstandigheden lijken van wezenlijk belang te zijn geweest bij de migratie van de Germanen

• De druk van de Hunnen heeft in de eerste fase van de Volksverhuizingen geleid tot herverdeling van de stammen in heel Europa

• Integratie van stammen als bondgenoten in het Romeinse leger leidde tot afname van de kracht van Rome

• Veel meer ondermijnend proces was de vorming van Foederati. Hiermee gingen macht en grondgebied weg van de Rome

• Het West-Romeinse Rijk werd geleidelijk aan getransformeerd naar een verzameling Germaanse staten