romantiek ten top Eind maart geven we in ons theater ruim ... · waarbij emotie, intuïtie en...

2
49 plt 03 het nationale theater / toneel Eind maart geven we in ons theater ruim baan aan De Romantiek. Het Nationale Theater* komt met twee producties van bovengenoemde schrijvers, respectievelijk Tasso op 29 maart en Jeanne d’Arc op 30 maart. Dat alles omgeven door een speciaal programma: Club Romance. Joris Smit speelt op passionele wijze de titelrol in Tasso, Sallie Harmsen zet de zaal in vuur en vlam als Jeanne d’Arc. Sallie Harmsen over De Romantiek en Jeanne d’Arc De Romantiek stelt gevoel boven denken. Hoe werkt dat bij jou als persoon en actrice? ‘Ik zou mezelf willen omschrijven als een gevoelig iemand, die diep geraakt kan worden door persoonlijke en maatschap- pelijke gebeurtenissen. Maar deze gevoe- lens probeer ik altijd te verinnerlijken: eerst beschouwen en dan handelen. In die zin ben ik rationeel en een kind van de Verlichting. Ik geloof niet dat mijn eigen persoonlijkheid er veel toe doet als ik mijn vak als actrice beoefen. Ik speel een rol en ben het middel om iets of iemand uit te beelden, in dit geval Jeanne d’Arc.’ En hoe staat Jeanne d’Arc in het leven? ‘Jeanne kun je zien als een persoon die eerst handelt en pas later gaat beschouwen. Zij maakt een ontwikkeling door van boerenmeisje, dat na een Mariaverschijning strijdster voor God, kerk en vaderland wordt. In het stuk willen we niet zozeer morele uitspraken doen, maar kijken we meer naar het psychologische mechanisme, waarbij iemand vanuit overtuigingen – in haar geval religieuze – radicaliseert en aan het moorden slaat. Er treedt een ontmense- lijking op, totdat zij op het slagveld een Engelse luitenant treft die haar recht in de ogen kijkt. Door zijn blik belandt ze in een klap in een existentialistische crisis. Ben ik wel door God gezonden, of juist door de duivel? En bestaat er wel een God? Na al haar handelingen, begint zij nu te beschouwen en komt tot de conclusie dat zij iets onomkeerbaars gedaan heeft. Schiller schreef met Die Jungfrau von Orleans een echte klassieker, want zijn thema – religieus radicalisme - is van alle tijden.’ Wat is jouw relatie met Limburg en in hoeverre zijn Limburgers ‘romantisch’? ‘Ik heb vier jaar op de Toneelschool in Maastricht gezeten en ik krijg altijd nog een warm gevoel als ik de provincie binnen- rij. Het tempo ligt een tikje lager dan in de Randstad en dat vind ik bijzonder aangenaam. Limburgers verstaan de kunst van het leven te genieten en nemen ruim de tijd om dat in de praktijk te brengen.’ 48 interview / sallie harmsen Zoveel mensen, zoveel definities van romantiek. De Romantiek als cultuur- beweging vond plaats rond het jaar 1800, waarbij emotie, intuïtie en verbeelding centraal kwamen te staan als reactie op het rationele en analytisch denken van De Verlichting: gevoel boven denken, zin boven nut, subjectiviteit boven objectiviteit, kunst boven wetenschap. Het was een revolutionaire tijd. Politiek gezien was er de Franse Revolutie en Napoleon, in de schilderkunst kregen idyllische landschapsportretten en zelfportretten vol Weltschmerz de bovenhand, componisten als Beethoven werkten met brede bogen naar grote climaxen toe en in de literatuur waren jongemannen als Johann Wolfgang von Goethe en Friedrich von Schiller vergeven van Sturm und Drang. romantiek ten top dubbel romatisch Door Clemens Westerhof

Transcript of romantiek ten top Eind maart geven we in ons theater ruim ... · waarbij emotie, intuïtie en...

Page 1: romantiek ten top Eind maart geven we in ons theater ruim ... · waarbij emotie, intuïtie en verbeelding centraal kwamen te staan als reactie op het rationele en analytisch denken

49plt 03 het nationale theater / toneel

Eind maart geven we in ons theater ruim baan aan De Romantiek. Het Nationale Theater* komt met twee producties van bovengenoemde schrijvers, respectievelijk Tasso op 29 maart en Jeanne d’Arc op 30 maart. Dat alles omgeven door een speciaal programma: Club Romance. Joris Smit speelt op passionele wijze de titelrol in Tasso, Sallie Harmsen zet de zaal in vuur en vlam als Jeanne d’Arc.

Sallie Harmsen over De Romantiek en Jeanne d’Arc

De Romantiek stelt gevoel boven denken. Hoe werkt dat bij jou als persoon en actrice?‘Ik zou mezelf willen omschrijven als een gevoelig iemand, die diep geraakt kan worden door persoonlijke en maatschap­pelijke gebeurtenissen. Maar deze gevoe­lens probeer ik altijd te verinnerlijken: eerst beschouwen en dan handelen. In die zin ben ik rationeel en een kind van de Ver lichting. Ik geloof niet dat mijn eigen persoonlijkheid er veel toe doet als ik mijn vak als actrice beoefen. Ik speel een rol en ben het middel om iets of iemand uit te beelden, in dit geval Jeanne d’Arc.’

En hoe staat Jeanne d’Arc in het leven?‘Jeanne kun je zien als een persoon die eerst handelt en pas later gaat beschouwen. Zij maakt een ontwikkeling door van boerenmeisje, dat na een Mariaverschijning strijdster voor God, kerk en vaderland wordt. In het stuk willen we niet zozeer morele uitspraken doen, maar kijken we meer naar het psychologische mechanisme, waarbij iemand vanuit overtuigingen – in haar geval religieuze – radicaliseert en aan het moorden slaat. Er treedt een ontmense­

lijking op, totdat zij op het slagveld een Engelse luitenant treft die haar recht in de ogen kijkt. Door zijn blik belandt ze in een klap in een existentialistische crisis. Ben ik wel door God gezonden, of juist door de duivel? En bestaat er wel een God? Na al haar handelingen, begint zij nu te beschouwen en komt tot de conclusie dat zij iets onomkeerbaars gedaan heeft. Schiller schreef met Die Jungfrau vonOrleans een echte klassieker, want zijn thema – religieus radicalisme ­ is van alle tijden.’

Wat is jouw relatie met Limburg en in hoeverre zijn Limburgers ‘romantisch’?‘Ik heb vier jaar op de Toneelschool in Maastricht gezeten en ik krijg altijd nog een warm gevoel als ik de provincie binnen­rij. Het tempo ligt een tikje lager dan in de Randstad en dat vind ik bijzonder aangenaam. Limburgers verstaan de kunst van het leven te genieten en nemen ruim de tijd om dat in de praktijk te brengen.’

48 interview / sallie harmsen

Zoveel mensen, zoveel definities van romantiek. De Romantiek als cultuur­beweging vond plaats rond het jaar 1800, waarbij emotie, intuïtie en verbeelding centraal kwamen te staan als reactie op het rationele en analytisch denken van De Verlichting: gevoel boven denken, zin boven nut, subjectiviteit boven objectiviteit, kunst boven wetenschap.

Het was een revolutionaire tijd. Politiek gezien was er de Franse Revolutie en Napoleon, in de schilderkunst kregen idyllische landschapsportretten en zelfportretten vol Weltschmerz de bovenhand, componisten als Beethoven werkten met brede bogen naar groteclimaxen toe en in de literatuur waren jongemannen als Johann Wolfgang von Goethe en Friedrich von Schiller vergeven van Sturm und Drang.

romantiek ten top

dubbel romatisch

Door Clemens Westerhof

Page 2: romantiek ten top Eind maart geven we in ons theater ruim ... · waarbij emotie, intuïtie en verbeelding centraal kwamen te staan als reactie op het rationele en analytisch denken

51plt 03 het nationale theater / toneel

Joris Smit over de Romantiek en Tasso

Het Nationale Theater

• wo 29 mrt Tasso20.oo uur / Theater Heerlen rabozaal / vanaf € 19,­

• do 30 mrt Jeanne d’Arc20.oo uur / Theater Heerlen rabozaal / vanaf € 19,­

Het Nationale Toneel, NTjong, de Koninklijke Schouwburg en Theater aan het Spui heten sinds kort Het Nationale Theater.

Wat betekent Limburg voor jou als ‘romantische entiteit’?Ook ik heb in Maastricht mijn toneeloplei­ding gevolgd. Als negentienjarige arriveerde ik in de stad en ervoer onmiddellijk dezelfde gezellige beslotenheid als in mijn geboorte­plaats Groningen. Ik heb me altijd erg welkom gevoeld bij de Limburgers en ben verknocht aan het mooie landschap, waarin ik veel gefietst, gewandeld en gefotogra­feerd heb. Spelen in Limburg voelt als thuiskomen, en veel romantischer kan een gevoel haast niet worden. Toch?’

Passioneel theater

‘Spelen in Limburg voelt als thuiskomen, en veel romantischer kan een gevoel haast niet worden.’

Welke elementen van de Romantiek spreken jou het meeste aan?‘Dat is toch duidelijk de zoektocht naar zingeving. Velen zaken in ons bestaan zijn vluchtig en dat geldt in wezen ook voor theater. Films, tv­series of muziek worden opgeslagen en hebben daarmee het eeuwige leven. Theater maken is jezelf elke avond opnieuw uitvinden. Heel zinvol, maar het duurt maar een paar uur en dan is het weer weg. En vervolgens maar hopen dat een voorstelling – of desnoods tekstfragmenten of zelfs maar een zinnetje – nog lang in de hoofden van de toeschouwers blijft hangen.’

In hoeverre sluit Tasso aan bij deze gedachte?Tasso is ook op zoek naar zingeving. Zijn hoogste doel is een meesterwerk te schrijven, met de vurige wens daarmee de liefde te winnen van Leonore, zus van zijn opdrachtgever. Maar als zij hem afwijst, breek er iets in hem. Zijn kunst wordt zin­loos en hij begint te zwelgen in zijn eigen bestaan. Zelf ben ik niet zo’n zwelger en nogal nuchter van aard, maar ik deel wel Tasso’s verlangen om mensen mee te slepen. Je zou het zelfs een drift kunnen noemen. Gedrevenheid. Zowel bij Tasso en Jeanne d’Arc leidt de liefde tot zelf­destructie. Het is in dit verband wel leuk om te vermelden dat Sallie de grote liefde van Tasso speelt, terwijl ik op mijn beurt de volgende avond de Engelse luitenant vertolk. In zekere zin zijn wij op de twee avonden elkaars spiegelbeeld.’

50 interview / joris smit

Club Romance

In Club Romance koppelen we romantiek aan romantische idealen rond lokale stads­planning en de toekomst van Heerlen en Parkstad. Parkstad is een sterk vergrijzend gebied, maar is zichzelf tegelijkertijd met succes opnieuw aan het uitvinden. Om ons heen hou­den veel initiatiefnemers zich bezig met de identiteit van de stad en het koppelen van idealen aan vormgeving en projecten rondom tastbaar en immaterieel cultureel erfgoed. Denk aan project Streetwise tegen leegstand, IBA, M2015, de murals in Heerlen en het Mijnwaterproject.

Saskia van Stein (directeur Bureau Europa) trapt af met een korte lezing over ontwik­kelingen in Parkstad van de laatste jaren. Dan gaan VanStein en bezoekers in gesprekmet Theu Boermans (regisseur Tasso & Jeanne d’Arc) en lokale initiatiefnemers over het be­lang van romantisch­radicaal denken om verande ringen door te voeren ­ aan de hand van concrete voor beelden. Gesprekken worden onder­steund door een muzikaal intermezzo.

• wo 29 mrtClub Romance18.30 uur – 19.50 uur in de t&pLounge, aansluitend de voorstelling Tasso. Gratis aanmelden kan via plt.nl.