1 1

Jan

2015

58

Hike en Fly in Zuid-Frankrijk X-Alps 2015 Thuis in de lucht: Wolkenstraten

WedstrijdenNK Precisie en NK Precisie, klassiek

2

indi

tnum

mer

2

It’s raining men De eerste keer dat ik met mijn vliegende echtgenoot meeging en zelf ook een vluchtje waagde, voelde ik een kick na de landing. Ik zat als enige vrouw in een groep en ik weet nog goed hoe ik naar de lucht staarde en al die medecursisten naar beneden zag dwarrelen. “It’s raining men!”, zong ik.

Hoewel ik zelf niet ben doorgegaan met vliegen, heb ik de afgelopen jaren heel wat piloten ontmoet. Stoer spul. Doorgaans. Totdat je wat dichterbij kijkt. Want er zitten ook veel tutjes tussen heb ik gemerkt. Vooral mannen. Van die types die doorlopend in de weer zijn met apparaten, schermen, pakzakken, harnassen, helmen, noodchutes, plascondooms, reserve-risers, mueslirepen, camelbaks en natuurlijk: hun batterijen. Mijn eigen antiheld, mijn man de piloot, de man die regelmatig uitzakt en mij dan belt omdat hij het landingsterrein weer eens niet heeft kunnen vinden, bewaart zijn batterijen in oplaadledikantjes aan het voeten-eind van de echtelijke sponde, ze met de tederste zorg bejegenend. Ik bedoel maar.

Wat ik wel weer leuk aan hem vind, is dat hij anderen niet de maat neemt. Ook niet op inter-netfora. Ik heb daar eens op gekeken en het is extreem zielig wat ik daar aantref. Ik stel me van die bangebroekjes voor die veilig vanachter hun peeceetje zitten te loeren naar filmpjes en foto’s die getuigen van een onhandige manoeuvre of gewoon domme pech en die -om hun eigen angst om ook eens op deze wijze te kijk te worden gezet, te bezweren- er als de kippen bij zijn om te vertellen hoe oliedom deze piloot wel niet was.

En dan die termen. Hier in huis heeft dat recentelijk tot een verhitte discussie geleid. Aanlei-ding was de term Vouwkonijn. Achterdochtig vroeg ik mijn man: ‘Noemen jullie je partners onderling soms vouwkonijn? Omdat wij vrouwen, zodra jullie zijn geland, aan komen hup-pelen? Om jullie te helpen bij het opfrommelen van jullie vliegscherm?’ Hij grinnikte, want hij zag mijn bui al hangen. ‘Kom je alleen of neem je je vouwkonijn mee? Dat zeggen wij piloten tegen elkaar’, dijenkletste hij. Woest was ik. ‘Ik help je nooit meer met je scherm opvouwen! Ik ben je vouwkonijn niet! Bekijk het voortaan maar!’Toen viel het kwartje: ‘Je hebt gelijk’, zei hij. Een vouwkonijn is nog erger dan een Zwarte Piet.’

Vouwkonijn

riserTo rise, rose, risen (Eng): Move upward!

Riser is het officiële orgaan van de Afdeling Schermvliegen van de KNVvL. Riser is gratis voor KNVvL-leden die zijn aangesloten bij de Afdeling Scherm-vliegen.

HoofdredacteurBastienne WentzelRedactie-adresEikenlaan 11, 3749 AE Lage Vuurscheriser.schermvliegen@knvvl.nl.Redactie Peter Blokker, Karlien Engelen, Bastienne Wentzel, Maaike Zijderveld, Wouter Stigter. Vormgeving & DTPLeonard Bik, Jos Claassen en Stefan Smit. Medewerkers Tamara Blokker-Hondsmerk en Mirjam KillianDrukDrukkerij Hub Tonnaer bv.AdvertentiesAlle informatie, opgave en aflevering mail naar communicatie.schermvliegen@knvvl.nlDigitale foto’s en tekst Kunnen worden aangeleverd via: riser.schermvliegen@knvvl.nl of per cd-rom.

De redactie is niet aansprakelijk voor schade, ontstaan door eventuele fouten in de berichtgeving. De redactie, noch het bestuur van de Afdeling Schermvliegen is verantwoordelijk voor de inhoud van door derden ingezonden stukken.

Foto: Leonard Bik

2 3

Cover: Winterfun in Pleschnitzzinken, Oostenrijk. Piloot: Werner Luidolt. Foto: Johannes Mentasti 1

Hike en Fly in Zuid-Frankrijk 4

X-Alps 2015 met Ferdi van Schelven 8

Overlandroute: 100 km FAI driehoek in Garmisch Partenkirchen 10

Thuis in de lucht deel 4 (laatste deel) - Wolkenstraten 16

KNVvL Nieuws 20

NK Precisie en NK Precisie, klassiek 26

Logboek van...... Ed Letzel 31

Bergstekken deel 4: Algodonales en Norma 32

indi

tnum

mer

2 3

4

De start was een goedkope vlucht op Genève op zaterdag-ochtend 28 juni en daarna met een doorgaande bus prima vervoer naar Chamonix. Dat leek een goede keus gezien de ver-wachting. Op zaterdag hebben we lokaal gevlogen bij Plan-praz, maar er stond een flinke noordenwind met het bekende lee effect. Als je wat hoger komt ga je door de wasmachine... De volgende dag regende het zoals voorspeld. We hebben een hike’je gedaan en de bergmara-thon Marathon du Mont Blanc bewonderd: oei, oei, oei wat een mannen en vrouwen van staal, 42 kilometer met zes kilometer hoogtever-schil in het parcours, de snelste

Het plan van Aart de Koomen, Luc de

Jong en mij was om van Genève naar

München te hiken en flyen, maar het weer

in de Alpen was dramatisch, dus we kozen

voor Zuid-Frankrijk. Voor mij werd het

de eerste echte hike en fly trip. Het is een

bijzonder uitdagende en inspirerende tour

van acht dagen geworden met verdraaid

lastige meteocondities, veel wind en ook

een paar regendagen.

Reizen

Zuid-Frankrijk

Acht dagen hike en fly in

4 5

Zuid-Frankrijk

deed het in 3,5 uur, de traagste in 9 uur...

Even wennenDe volgende dag ging er een zending ‘overbodige bagage’ op de post naar Nederland. Toch een aardig pakketje. Je kunt echt maar één onderbroek meene-men. Dat moet je ondanks mooie checklisten tevoren toch een keer ervaren kennelijk.Onder meer heb ik met veel spijt een net aangeschafte reuzere-genponcho van Bever naar mijn gade op de bus gedaan, die paste er echt niet bij, terwijl er toch genoeg gebruik van kon worden gemaakt... Bloggen tijdens de trip zat er evenmin in aangezien mijn telefoon die functie niet heeft en

alle digizooi sterk beperkt moest worden. Het gewicht incluis water en noodrantsoen was uit-eindelijk 16 kg en paste net in de Ozium. Zondagavond hebben we voetbal gekeken in klimmerscafé Chamonix, toffe resultaten met idem sfeer!Maandag vanaf Planpraz gestart na hiken in de stromende regen, er was een blauw stuk we gingen redelijk omhoog. Het doel Albert-ville, een afstand van 56 km, was een tikje overmoedig vanwege de toch weer niet voorspelde harde NW wind. Ik heb opnieuw de grenzen van de LM5 terdege verkend. Hij blijft het doen, heb geen klapper gehad, maar su-peractief vliegen was het wel en voor een opa ook wel spannend.

Aart en Luc kregen hem nu en dan flink om de oren. Aart stak strakker langs het reliëf, hij ligt ook lekker zwaar in de vleugel, kwam beter vooruit en haalde Plain Joux. Luc en ik vonden een voorzorgslanding raadzaam, we werden wat lager zittend ‘door de plee gespoeld’. Achteraf hadden Luc en ik eerder van dalzijde moeten wisselen, dat had alle verschil gemaakt. Maar ja ach-teraf... Hiken dus in een hete zon, maar het viel uiteindelijk alles mee. We kwamen een stoeltjeslift tegen in bedrijf en we schatten dat er een startplek gevonden kon worden NW, up up dus. Een beetje over de kam vonden we een wat vlakke maar goede ‘Schneise im Wald’. Het was een

spannende start temeer daar ik kans zag mijn Ozium binnenste-buiten te draaien en aldus ‘Mer-quezgewijs’ voortploeterde tegen een pittig windje op een vlakke helling voordat dit hersteld kon worden. Aart sloot aan, hij vloog al die tijd lekker hoog en we be-sloten rond 17.30 uur gezien de tijd te toplanden bij berghut Le Truc op 1700 meter. Een erg lek-kere atmosfeer, bergwandelaars die de Tour de Mt Blanc deden, biertjes op het snel afkoelende terras, een plaatsje in het Dormoir veroverd en aan de pasta, zoals Heer Olivier zou zeggen een voedzame doch smakelijke maal-tijd. Uiteraard was de atmosfeer ‘s nachts met 25 tamelijk riekende en pruttelende soortgenoten in

Tekst: Max StekFoto’s: Aart de Koomen

6

stapelbedjes, die ook het slapen tot een uitdaging maakten, van een andere orde.

X-Alpsachtig vliegenDinsdag stonden we om 6 uur op, al een paar uurtjes wakker, beetje ontbijt, rijp op het gras en flink koud, maar wel goed weer. We zijn een paar honderd meter omhoog gehiked tussen de bel-lende koeien naar opnieuw een uitdagende startplek. De rug- en zijwind konden we prima volgen aan onze wc-papier vaantjes, dus op een zo gunstig mogelijk moment rond half negen hingen we vol gas en dedicated in de touwen. De bedoeling was om X-Alpsgewijs het dal over te glijden om op de Mt Joly erte-genover een goede startplek te vinden voor het vervolg op een ZW helling. We kwamen allen goed weg ondanks het briesje in de knieholtes, en deden op een tevoren uitgekozen weitje ertegenover een hellinglan-ding. Achteraf was dit een tikje link want er liep op vier meter hoogte een snoer dwars over het veld, totaal onzichtbaar. Luc die als eerste landde zag dit pas na afloop, en hij kon Aart en mij waarschuwen. Voor mij was het effect dat ik niet dwars durfde te gaan en met lichte rugwind de steile helling ‘aanvloog’, nu ja een beetje groen van onderen worden we soms allemaal… Een pittige hike omhoog volgde, on-geveer 600 meter hoogteverschil in twee uur met een plas-, drink- en notenpauze, beslist nootza-kelijk dus. Persoonlijk dacht ik toen dit is wel mijn tax voor een dag, je moet ook nog wat uurtjes vliegen als het goed is en je kunt bijna niet genoeg bijdrinken zo omhoog lopend. Je zweet je kapot - homo ludens wordt homo sudens - ook al was het grotendeels in beschaduwd bos. Tegelijk is het ook wel erg leuk, langzaam stijg je weer boven je starthoogte van de ochtend en denk je samen na over de beste route en de startmogelijkheden.

TimingLaat die route nou verdikkie net langs wat rode parasolletjes lopen bij een Wammes Wag-

Bonjour mes amis…geliaanse berghut, waarbij je alleen hoefde te traverseren. De beslissing was aldus niet moeilijk. We hebben lekker gegeten en zijn bijgekomen om vervolgens het laatste end naar 2100 meter te doen. De timing deugde: toen we startklaar waren en gedrieën onze schermen, de Delta2 van Aart, de Mistral van Luc en mijn LM5, aan de teugels namen soarden de zwaluwen en kauwtjes net rond. Essentieel puntje: je moet zo veel mogelijk tegelijk starten om de kans op samenwerking te optimalise-ren. Samen hebben we een bel opgepikt en een tijdje zijn we zo opgevlogen richting het dal van Albertville. Helaas strooide ook hier weer de pittige zuidwester turboroet in het eten, het voelde raar aan nu en dan. Luc landde bij bij Ugine dacht hij (nou nee, het was Megève...), Aart en ik gingen door naar Ugine, alleen zat dat laatste er volstrekt niet meer in toen we laag over een plateau aankwamen bij Le Cernix, een wintersportplaatsje met alleen een steile kloof zonder landings-mogelijkheden richting Albert-ville. Patrick Berod, voormalig

WK kampioen, bleek er te wonen hoorden we na de ‘interessante landing’ die overigens wel ok ging, helaas was hij niet thuis. Ook niet thuis was de rest van het in de zomer verlaten dorp en ook bleek de weg te zijn afgesloten. Kortom een toffe plek om te geraken, zoals de Rode Duivels het zouden uitdrukken, als niet een Nederlandse dame, als een oudere meermin aangespoeld in deze contreien, ons had opgepikt. Na biertjes en een nette conversatie zette ze ons vijf kilometer verder af op een betere liftplek. Even later zaten we bij een aardige dakdekker in de bus, die ons uiteindelijk in zijn privé auto naar Albertsstad bracht. Luc had via wat app’jes een heel aantrekkelijk hotel geboekt, wat prijs betreft althans, waar we een prima douche konden nemen. Bepaald niet overbodig. Het vrijwel dagelijkse wasje doen van het meegenomen minimale tex-tiel is zo op het oog trouwens een wat minder mannelijk aspect van deze vorm van vliegen, maar je wordt er snel bedreven in, vooral in het creatief oplossen van drei-gende droogproblemen. Overal

hingen de niemendalletjes. De volgende dag regende het, maar er was beter weer voorspeld in de Haute Provence, dus het werd een reisdag met mogelijk ‘s middags vliegen bij Gap, als de bekende configuratie met de Col de La Croix Haute als letterlijke waterscheiding tussen ‘shit en leuk weer’ zich zou voordoen.

RoutineNa trein-bus-trein richting Gap, de SNCF is een stuk voordeliger dan de NS, zijn we toch niet uitgestapt, want het weer was wel beter, maar zag er bepaald niet super uit met rommelige wolken en veel cirrusfrontresten. Onze in-schatting was dat tijdig omhoog komen niet meer zou lukken, achteraf is dit misschien de enige dag dat we de kans op vliegen hebben laten liggen. In plaats daarvan zijn we een beetje sufjes in de trein doorgeboemeld. In Gap hebben we de taxi genomen naar St Vincent les Forts, maar de paar tandems die daar vlogen in-spireerden ook niet erg tot actie, ze zaten net op starthoogte onder een vrij bedekte hemel. We zijn ingecheckt in St Jean Montclar, de

6 7

plaats waar in 2012 het Neder-landse Kampioenschap Berg plaatsvond. We verkeerden in de hoop dat doorsperen naar St And-re en wellicht verder mogelijk zou zijn gezien de meteoverwachting. Na een wasje etc zijn we met de plaatselijke club omhoog gere-den, het was de tweede shift van het lokale schooltje, een aardige en hulpvaardige club, want de lift ging alleen in het weekend en tja dat hiken, als het niet hoeft… het moet ook goed voelen natuurlijk. Niet alleen maar hiken en dan ook nog eens niet-flyen. Kortom, we waren goed bezig

met het vinden van de juiste balans.

ZwerversWe zijn gestart toen het echt wat leek, maar zoals de wedstrijd in 2012 ook al leerde: St Jean kan tricky zijn, uitzakken is prima mogelijk. Luc maakte dank-baar gebruik van die geboden gelegenheid tot een verse hike omhoog, en besloot snel te landen. Aart en ik kregen hem niet naar beneden en hingen boven de Dormillousse in de wachtstand. Vervolgens gingen we op pad naar St Andre, Luc zou

later volgen na de zo begeerde wandeling omhoog. Het ging behoorlijk goed ondanks 15-20 kilometer ZW tegen, tot het laat-ste stuk met de wat rommeliger dwarsridges bij de Cheval Blanc. Daar ging de wasmachine in de centrifugestand en was het van tijd tot tijd beslist niet fijn meer. We zijn die dag ook maar één andere parapente tegengeko-men, een Delta 2 vanuit St Andre, verder alleen veel zwevers. En dat was niet voor niets. Vanuit St Andre naar het Lac du Serre Poncon ging het heel wat beter. Aart had een low save bij een zeer turbulente punt en spoot met +6 weer naar het zwerk, zonder twijfel gemotiveerd door de enige krappe landingsmo-gelijkheid, die nadien een zeer stevige wandeling beloofde. Ik kachelde met wind mee redelijk rustig retour en zag twee schit-terende steenarenden met meer dan twee meter spanwijdte. Bij de Tete de L’Estrop kwam ik Luc tegen die in de recordtijd van 1,5 uur omhoog was gelopen en op-nieuw gestart. Ik zou zeggen: “Die is rijp voor de bergmarathon.” Daarna zijn we even getopland

voor de nootzakelijke ingestie en een tweezijdige bewatering: inside/outside. Achteraf gezien hadden we wellicht door moeten vliegen het dal van Briancon in, dat had qua tijd gekund. Die dag hebben we zo’n 60 kilometer out en return gevlogen, de beste vliegdag wat betreft afstand...Na de pauze hadden we rugwind en we waren alle drie blij dat we met een reuzerun een afdaling per pedes apostolarum konden voorkomen. De rest laat zich raden: pizza en bier. Inmiddels was er ook dreiging op een ander front. In het dorp werden voor-bereidingen getroffen voor een groots Country en Western fes-tival. Fout getatoeëerde oudere jongeren met paardenstaarten in grote pick-ups met koehoorns met hun squaws maakten in rap tempo kwartier. Hoewel we cultu-reel zijn angehaucht of misschien juist daarom, zijn we alle drie niet zo geweldig in Line Dance en het Edele Brandmerken, dus de next day was het asap wegwezen...

Een leuke impressie van onze reis vind je op http://vimeo.com/100287445

8

Wedstrijden

Gefeliciteerd met je deelname! Was je al begonnen met trainen, of ga je beginnen nu je weet dat je genomineerd bent? Stiekem wel een beetje natuurlijk, ik hou ervan om fit te zijn. Met mijn werk als buitensportinstructeur ben ik ook altijd buiten bezig met mountainbiken, door de bossen wandelen, kruipen door grotten. De activiteiten kosten fysiek niet veel moeite, maar het scheelt wel ten opzichte van iemand die de hele dag op zijn bureaustoel zit. Ik pro-beer naast mijn werk drie keer per week te gaan hardlopen of op de ATB te stappen om te ontspannen in de Ardense bossen. Ik krijg een goede mentale boost nu ik weet dat de X-Alps er weer aan komt, er is niks beters dan een doel te hebben waar ik me op kan focussen. Alle mooie herinneringen en strategieën die weer boven komen tijdens het trainen, geven me extra zin en motivatie om er honderd procent voor te gaan. Naast de fysieke training is het vliegen ook zeker heel belangrijk, dus ik ga proberen om van de winter op het zuidelijk half-rond wat vlieguren te maken.

Wat vind je leuk aan de X-Alps? De afgelopen editie was fantastisch, we vlogen in 10 dagen tijd langs <alle> vliegplekken van de Alpen. Iets waar menig piloot uit Nederland zijn hele leven over doet. Je vliegt langs de meest gekke plekken zoals

Ferdinand van Schelven doet weer mee

Iedere twee jaar vind de grootste en meest

avontuurlijke paraglidingrace plaats die er

bestaat. Op 30 oktober 2014 werd de line-up van deelnemende

atleten bekend: voor de derde keer op rij staat Ferdy van Schelven

aan de start van de Red Bull X-Alps en in de komende edities van de

Riser volg je zijn voorbereidingen!

de Dolomieten die angstaanjagend mooi zijn, of op 4000 meter langs de Matterhorn over gletsjers. Normaal doe je dit niet snel, want wat als ik daar land? Tijdens de race komen alle mogelijke vragen in je op maar je hebt maar één doel: naar Monaco! Geen boodschappen doen, geen werk de volgende dag, een supporter die klaar voor je staat en die je waar je ook bent je lunchpakketje komt brengen. Dit alles maakt het een fantastische ervaring. De live tracking is niet voor niets zo’n succes. Ik heb het geluk dat ik de kwaliteiten hebt en de ambitie, dus als ik bevoorrecht bent om weer mee te mogen doen dan doe ik dat zeker!

Wist je al dat je geselecteerd zou worden? Was het nog spannend?Ehm ik vond het niet echt spannend, want ik ging er wel een beetje vanuit dat ik weer mee zou mogen doen. Dat ik de afgelopen keren een mooie prestatie heb geleverd, helpt zeker weten. Maar in het deelnemersveld van dit jaar zijn er maar 11 van afgelopen editie die weer meedoen, dus dan ben ik toch blij dat ik daar weer tussen zit. De organisatie heeft dit jaar wel een radicale verandering in het deelne-mersveld toegepast, dit zal zeker voor de nodige verrassingen zorgen. En de twee favorieten Aaron en Chrigel hebben allebei een flinke blessure opgelopen, wat natuurlijk heel jammer is maar wie weet wat dit allemaal teweeg gaat brengen?!

Hoe kunnen we je volgen, behalve via de Riser?Facebooooooookkkk! Ik ben niet zo’n held met het posten van allerlei dingen, maar ik snap dat jullie ook een beetje willen meegenieten. Als je me in het echt wilt volgen, speur dan deze winter de Ardennen af naar een gast die met een grote rugzak aan het rondwandelen is.

Ik ben nog op zoek naar sponsoren, geïnteresseerd? Stuur een mailtje naar: ferdyvanschelven@hotmail.com.

8

8 9

Red Bull X-Alps 2015

Ferdinand van Schelven doet weer mee

Tekst: Ferdy van Schelven, Karlien EngelenFoto: Ferdi van Schelven

www.panchoamelia.nl

Winkel open op : Vrijdagavond en verder op afspraak Adres: Weesperstraat 118 U 1112 AC Diemen - Amsterdam Email: info@panchoamelia.nl

Winkel en Webshop

WeatherFlow Windmeter vooriOS en Android

Skytraxx Limited Edition 5 stuks in Datonagrijs

De body harnas voor onder je jas. Kom proefzitten in de winkel.

2014Riser04A5.indd 1 12-11-14 23:56

8

10

In het Duitse vlieggebied Gar-misch-Partenkirchen liggen twee zeer goede startpunten voor een lange overlandvlucht. Dat is de afgelopen jaren bewezen. Het rekord voor een FAI-driehoek is momenteel in handen van Ferdinand Vogel van het Swing team, die vanaf de Osterfelder startplaats 274 km vloog.De hoofdstart voor xc-vliegers is Wank bij het plaatsje Obe-rammergau. Met zijn zuidelijke oriëntatie is het een geweldige thermiekberg. Een nieuwe ont-dekking voor de start van een rekordvlucht is echter de Oster-felder bij Garmisch-Partenkirchen zelf. Die heeft het voordeel van een grote starthoogte, maar het nadeel dat hij aan de zuidkant van het dal ligt met noordhel-lingen. Op goede dagen werkt de thermiek er toch goed, maar met minder zekerheid dan de Wank op goede dagen. De vlucht die we hier introduce-ren is een 100 km driehoek die bedoeld is om van te genieten. Je kunt rustig pas om 11 uur starten, maar wacht niet tot 12 uur want de valleiwind waait dan al vanuit het noorden over de Wank zodat starten onmogelijk wordt. Deze vlucht leidt niet door de CTR of zweefvliegsector van Innsbruck. In het volgende beeldverhaal leggen we de route stap voor stap uit.

Een driehoek om van te genieten

Na de start van Wank vlieg je eerst naar het noorden richting de Krottenkopf. Daarna over het brede Loisachdal richting Laber (T2). Vervolgens ga je richting het Inntal, voorbij Eherwald. In het Inntal vlieg je naar het Hahnten-njoch (T3). Volg de Inntal-racebaan naar het oosten tot de Nördliger Hütte (T4). Daarna keer je terug naar Wank over Mittenwald of via de Ahrnspitze.

Deze kaart is een samenstelling van alle routes op xcontest.com, geprojecteerd op een Google Maps kaart. Zie bijvoorbeeld http://xcplanner.appspot.com. In roze: de vliegroute; Geel: alternatieve routes; Zwart: valleiwinden; Fig 4 etc: indicatie van de plaatsen waar de foto‘s op de volgende pagina‘s zijn genomen.

Overland-maestro en auteur van

onder andere Das Streckenflug-

buch Burkhard Martens heeft tallo-

ze van zijn eigen favoriete vluchten

tot in de puntjes gedocumenteerd.

Hij publiceert deze overlandroutes

zodat anderen niet zelf het wiel

hoeven uit te vinden. Hier beschrij-

ven we een variant van een route

uit het boek; een FAI-driehoek van

100 km op de grens van Duitsland

en Oostenrijk, die je voor je plezier

vliegt, aldus Burki.

T1

T2

T3T4

Ettaler Forst

Plansee

Fig 4Fig 5

Fig 6 Fig 7 Inntal-racebaan

Fig 9 Fig 10Fig 11

Fig 12

Fig 13

Fig 14

Hohe Munde

Simmering

Wannig

Zugspitze

CTR-Innsbruck

Krottenkopf

Laber

Fig 8

T5

Figuur 1. De Skyway-kaart van de vliegroute

Segelflug-sektor

T1

T2

T3 T4

T5

T1 Start Wank N47°30.400’ O11°8.850’ 1723mT2 Laber Gipfel N47°34.967’ O11°5.912’ 1610mT3 Tarrentonspitze N47°17.870’ O10°44.576’ 2060mT4 Nördlinger Hütte N47°18.494’ O11°13.768’ 1971mT5 Landing Wank N47°29.333’ O11°8.933’ 936m

Figuur 2. Routeplanning

Overlandroutes

10 11

Figuur 3. Startplaats WankDe mooie zuidstart van Wank ligt op 1720 meter, enkele meters onder het bergstation van de lift. Wanneer je vroeg bent kun je ook richting het oosten starten, zodat je de thermiek vindt aan de oostflank (T1), of anders aan de ribben die aan de zuidkant lopen. Op de achtergrond zie je de Laber.

SP

T1

Laber

↑ N

Een driehoek om van te genieten

Laber

↑ N

Figuur 4. Oversteek van het LoisachtalNa de start en voordat je het Loisachtal oversteekt pak je nog eenmal hoogte bij de Krottenkopf. Meestal vlieg je de bossen zuidelijk van de Laber aan, voordat je verder naar de top van de Laber (T2) oversteekt. Wie de driehoek nog groter wil maken, kan verder naar het noorden vliegen. Dat is in het voorjaar eenvoudiger dan in stabielere condities in de zomer. Je kunt dan ook de Laber overslaan. De Laber zelf is een excellente thermiekberg die bij duidelijke valleiwind aan de zuidkant zeer turbulente leethermiek geeft. In dat geval is het beter om aan de noordzijde omhoog te draaien of deze berg over te slaan.

100 km FAI driehoek in Garmisch-Partenkirchen, Zuid-Duitsland

Tekst en beeld: Burkhard MartensVertaling: Bastienne Wentzel

Figuur 5. Zuidwaarts richting Ettaler ForstOp de terugvlucht naar het zuiden volg je de bergflank in het midden van de foto. Deze route kun je op de Skyway-kaart (Figuur 1) goed zien. Bij Ettaler Forst kies je of je naar het zuiden richting Inntal vliegt of naar het westen naar de Plansee.

Ettaler Forst

↑W

Figuur 6. Route over de FernpassJe volgt de oostflank, west van de Zugspitze en vliegt telkens over de zuidelijke uitlopers van de dichtstbijzijnde berg. In het Inntal vlieg je een stukje westwaarts naar T3. Daarna heb je twee opties. Wanneer de valleiwind (de Fernpasswind) zwak is, is de Wannig een goede ther-miekberg. Bij sterke valleiwind waait deze over en om de Wannig en is het er turbulent. Dan is het beter om over de Simmering te vliegen.

Ettaler Forst

Plansee

Zug-spitze

Wannig

MiemingerKette

T3Hahntennjoch Simmering

Ehrwald

12

Figuur 7. Over de SimmeringBij sterke Fernpasswind vlieg je over de Simmering. De omstandigheden herken je aan het ontbreken van wolken. Wanneer om alle toppen cumuli hangen en bij eentje niet, dan is er iets mis en ligt de top waarschijnlijk in de lee. Kom je laag aan bij de Simmering dan vlieg je ‘s middags aan de noordflank. Daar staat de Fernpasswind op waarmee je omhoog kunt soaren en goede thermische aansluiting vinden. De oostelijke Inntalwind en de noordelijke Fernpasswind vormen een convergentie boven de Simmering. Ook thermisch is deze berg zeer betrouwbaar.

Simmering

Wannig

Grünstein Mieminger Kette

Fernpass-wind

N↑

ZugspitzeMieminger Kette

Karwendel

N↑

Simmering

De route over de Fernpass (figuur 6) op de foto

Figuur 8. De Inntal-racebaanDe foto hiernaast kijkt vanaf de Wannig naar het oosten. Op de panoramafoto hieronder zie je de Inntal-racebaan. Vanaf de Wannig of Simmering vlieg je verder naar het oosten langs de zuidflanken van de Mieminger Kette. De laatste super-thermiekberg voor de lange oversteek van het Seefelder Plateau is de Hohe Munde. Deze etappe vliegen de snelle kilometervreters vaak in dolfijnstijl. Pas bij de Hohe Munde draaien zij in de ther-miek weer volledig omhoog. Beginners kunnen beter meer tijd nemen en elke stijging meenemen.

Wannig

Mieminger

Zugspitze

Inntal↑ O

Tschirgant

T3

De Inntal-racebaan

12 13

Simmering

Wannig Mieminger

Zugspitze

Hohe Munde SeefelderPlateau

Karwendel &Innsbruck →

De Inntal-racebaan

Figuur 9. Oversteek van het Seefelder PlateauHet landschap onder deze bijna 12 km lange oversteek is bebost en heuvelachtig. Er zijn steeds kleine stijgwindgebieden tijdens de over-steek. Een goede bron van thermiek is de Gschwandtkopf met de skihelling. Wanneer je deze weet te gebruiken kom je zeker hoog aan de zuidwestkant van Karwendel aan. Maar ook wanneer je veel hoogte verliest bij de oversteek heb je nog een goede kans. Hohe Munde

O↑

Gschwandtkopf

T4

O↑ Figuur 10. Op de Karwendel af.Wanneer je hier hoog aankomt is deze westzijde ‘s middags zeer betrouwbaar. Wanneer je laag aankomt kun je omhoog soaren volgens de roze pijl. Daar bevindt zich een kleine noordwand waar de noordelijke valleiwind die over het Plateau stroomt, precies op staat.

14

Figuur 11. Over de Nördlinger HütteDit is waypoint T4, met het uitzicht naar het oosten. Rechts het Inntal en Innsbruck.

Figuur 12. Terugvlucht richting WankHiervoor zijn twee mogelijkheden. Je vliegt over de westelijke Kar-wendelspitze bij Mittenwald, ofwel je vliegt over de Ahrnspitze en de oostelijke uitlopers van het Wet-tersteinmassief. Achter het oranje scherm zie je nog net de Wank.

Ahrnspitze

WestlicheKarwendelspitze

Ahrnspitze

WestlicheKarwendelspitze

Figuur 13. Dezelfde terugvlucht als in figuur 12 maar vanuit een ander perspectief.

14 15

Figuur 14. EindaanvluchtHet gehele Estergebergte met de Wank, wordt vanuit het oosten en westen overspoeld door valleiwind. Zuidelijk van de Wank komen de beide stromingen samen waardoor vaak convergentie ontstaat die je kunt gebruiken. Zo kun je hier zelfs ‘s avonds nog 1000 meter boven de Wank uitkomen.

Wank

Figuur 15. De landing Gschwandtner BauerAls alternatief kun je bij de Hausberg of bij de Osterfelder landen. Informatie kun je vinden op de website van de vliegclub Drachen- und Gleitschirmflieger Werdenfels.

Vlieggebied Garmisch-PartenkirchenStartplaats Wank, Garmisch (1720 m)De landing heet Gschwandtner Bauer (980 m) aan de zuidkant onder de start, enkele kilometers van de lift. GPS: N 47°29´21” O 11°08´55”.Startplaats Osterfelder, Garmisch (2050 m) Meteen zuid van de Alpspitzbahn die naar de Osterfelder gaat. De landing (740 m) ligt voor de parkeerplaats van de lift. De valleiwind kan in de zomer stevig zijn. Bij de Hausberg is nog een landingsplaats. ClubsVliegclub Drachen- und Gleitschirmflieger Werdenfels heeft goede informatie over het vlieggebied; www.drachen-und-gleitschirmflieger.deVliegschool www.gleitschirmschule-gap.de Tel. +49-(0)162-2505555Overnachten Een niet al te fraaie maar wel praktische plek voor campers bevindt zich naast de Wank-lift. Toeristeninformatie: www.gapa.de; Tel. +49-(0)8821-180700

16

Wolkenstraten: patronen

in de luchtThuis in de lucht deel 4

Meteo

16

De natuur laat ons zien wat de optimale struktuur is met een minimum aan lijnen en zonder verloren ruimte. Dit zijn hexagonale honingraatstructuren. Dergelijke honingraatstructuren worden ook gevormd door uitdrogende modder, opvriezende grond en schaapjeswolken. Thermiekpatronen bo-ven een uniform woestijnlandschap of waterlichamen zullen deze honingraatstructuur hebben. We zien hier stijging in het centrum van een open ruimte en daaromheen daling. In feite, zijn schaapjeswolken (altocumulus wolken) ontstaan door thermische circulatie, die op gang gebracht is doordat een luchtlaag opgetild is tot het niveau van onstabiliteit en autoconvectie optreedt. Door de afwezigheid van trig-gers in de bovenlucht ontstaat het hexagonale patroon.Door de jaren heen hebben biologen een merkwaardig patroon ontdekt in de vliegroutes van zeemeeuwen en andere watervogels. Onder bepaalde omstandigheden zweven de vogels tot ver boven de zee, waarbij ze circulaire vliegroutes gebruiken, alsof ze aan het thermieken zijn; op andere momenten vliegen de vogels juist routes van rechte lijnen, alsof ze corridors van stijging gebruiken. Na enig on-derzoek en de nodige experimenten bleek, dat in het eerste geval de vogels inderdaad aan het thermieken waren, in regelmatig gesitueer-de convectiecellen van het hierboven genoemde type. De grootte en de hoogte van deze cellen (soms wel Benard cellen genoemd) hangt af van de hoeveelheid opwarming en de hoogte van de opgewarmde laag.Indien een windje begint te waaien, zullen deze cellen gekanteld worden. Rond de 24 km/u zullen de cellen op hun zijkant liggen en horizontale rollen geworden zijn. Deze rollen zijn erg belangrijk voor de sportvliegerij en hangen samen met thermiekstraten. De ervaren zeemeeuwen gebruiken deze stijging tussen de rollen voor het ma-ken van hun lange, rechte zweefvluchten.

ThermiekstratenWe gebruiken de term thermiekstraten voor de aanduiding van elke rij van thermiek. Deze rijen kunnen door verschillende mechanismen veroorzaakt worden. Als eerste door een continue thermiekbron, zoals een heuvel of een steengroeve. Meerdere van deze puntbronnen kun-nen een wolkenpatroon geven. We zien hier wolkenrijen, van verschil-lende lengtes en met verschillende afstanden tussen de wolken, de positionering van de bronnen en de mate van opwarming.Rijen van wolken of thermiek, die op deze wijze ontstaan, worden wolkenstromen of thermiekstromen genoemd, afhankelijk of er wel of geen wolken ontstaan. Dergelijke rijen kunnen zo’n 5 tot 25 km bene-denwinds van de bron reiken, afhankelijk van de windsnelheid en hoe snel de wolken uitdrogen. Waarschijnlijk is slechts de eerste helft van een stroom bruikbaar, want de rest is aan het oplossen.Een andere vorm van thermiek- of wolkenrijen kom je tegen bij

Een piloot moet verstand hebben van het weer om zich thuis te

voelen in de lucht. Dat is de stellige overtuiging van de auteur Dennis

Pagen van het boek ‘Thuis in de lucht’. Het is al jaren een van de belan-

grijkste naslagwerken op het gebied van meteorologie voor recreatieve

vliegers zoals wij. Onlangs is de Nederlandse vertaling heruitgegeven.

Een mooie gelegenheid om de klassieker onder de aandacht te brengen.

In deze Riser vind je het laatste deel van deze serie, bedoeld om een tipje

van de sluier op te lichten die over het onderwerp meteorologie hangt.

Wil je meer weten? Lees dan het boek!

In deze uitgave deel 4: Wolkenstraten.

bergketens of –kammen. Deze rijen mogen zeker wolkenstraten genoemd worden, maar ze ontstaan niet op de klassieke manier zoals verderop beschreven. Straten langs bergen neigen ernaar om stationair te zijn, aangezien ze ontstaan door thermiek en conver-gentie over de bergtoppen heen. De auteur had een keer een vlucht in de ochtend boven de bergketens in Pennsylvania, waarbij rijen wolken evenwijdig aan iedere bergketen hingen. Van bovenwind was nauwelijks sprake en dynamische stijgwind was niet aanwezig. Toch lukte het om in de thermiek omhoog te komen tot 4.000 voet (1.200 m) boven de top en met de keten mee te vliegen. Na een half uur vliegen verdwenen de wolken, omdat de lucht droger werd. Desondanks bleven de thermiekstraten boven de ketens hangen, wat duidelijk bleek toen we twee uur lang noordwaarts vlogen in pure thermiek. Piloten, die het in het dal probeerden, vonden geen bruikbare lift.

WolkenstratenEchte wolkenstraten ontstaan in de vrije lucht en zijn een onderdeel van het rollende proces dat we eerder beschreven. Dergelijke rollen en de georganiseerde wolkenstraten zie je boven de stijgzones en

16 1717

rijen van daling of daalzones ertussen in. De parallelle rollen bestaan natuurlijk niet werkelijk, we geven zo de luchtcirculatie weer. Een luchtdeeltje zou dan in het theoretische geval een spiraalvormige route afleggen.Een constant in dezelfde richting waaiende wind, die toeneemt tot zo’n 24 km/u op minder dan 2/3 van de wolkenbasis is een gunstige omstandigheid voor het ontstaan van wolkenstraten. Daarnaast is de aanwezigheid van een stabiele laag boven de wolkenstraat ook gewenst, zodat geen te grote wolken ontstaan die het uniforme stra-tenpatroon verstoren.Indien dergelijke thermiekstraten droog zijn, staan ze bekend als blau-we straten. Deze heldere-luchtstraten treden vaker op in gebieden die geschikt zijn voor straatvorming ,dan de meeste piloten verwachten. Daarom is het een goed idee om direct boven- of benedenwinds naar de volgende thermiek te zoeken.Wolkenstraten treden het meest op in luchtsoorten, die door ho-gedruksystemen gedomineerd worden. Dit komt door de stabiele lagen, die ontstaan door de subsidentie bovenin. Aangezien deze inversielagen niet vaak voorkomen in woestijngebieden, zoals het zuidwesten van Noord-Amerika, komen hier echte wolkenstraten dan

ook nauwelijks voor.In andere gebieden zijn wolkenstraten gebruikelijk en mogen altijd verwacht worden, indien thermische cumuluswolken in de buurt zijn. Het kan moeilijk zijn om straatactiviteit te ontdekken vanuit het beperkte gezichtsveld dat we in de lucht van de wolken hebben. De truc is om de schaduwen van de wolken op de grond te gebruiken om rijvorming te ontdekken.We zouden verwachten, dat na iedere passage van een koufront wolkenstraten zouden optreden, maar de willekeurige invloeden van het terrein op de opwarming van de lucht spelen een grote rol. Wolkenstraten zijn moeilijk te relateren aan een bepaalde (grond) thermiekbron, maar het schijnt dat sommige sterke bronnen het stratenpatroon veranderen en misschien wel de bepalende factor zijn in de positionering van de straten.

Het gedrag van wolkenstratenWolkenstraten kunnen onder vochtige omstandigheden massieve rijen van wolken zijn, of spaarzame plukjes van wolken in een drogere lucht. Over het algemeen geldt: hoe dikker de wolken, hoe meer con-tinue de lift zal zijn. De afstand van de individuele straten is meestal

Vliegen in wolkenstraten● Gebruik de wolkenscha-duw ter bepaling van de wolkenstraat en zoek de beste straat. Vlieg zoveel mogelijk in de richting van de wolkenstraat.● Vereist je route een over-steek naar een andere straat, doe dit dan haaks op de straat en mik op een goede wolk. Reken op een flink hoogteverlies.● Zoek naar blauwe straten langs bergketens en in de vrije lucht. Zij zijn gangbaar in postfrontale condities.● Wees je bewust van het feit dat lijgolven kunnen be-staan boven straten, vooral als de straten zijwaarts verplaatsen.

Tekst: Dennis PagenVertaling: Frank JansenBeeld: Dennis Pagen, Bernhard Muhr (‘Der Karl-sruher Wolkenatlas’)

1818

twee tot drie keer de hoogte van de wolkenbasis. Een wolkenbasis van 6.000 voet (1.800 m) levert dus een straatafstand van 3,6 tot 5,4 km op. Deze afstand hangt af van de toestandskromme en is van groot belang, wanneer je probeert een straat over te steken.Het is normaal, dat een aantal straten over een bepaalde afstand on-derbroken zijn of zelfs helemaal ophouden, terwijl andere verdergaan. Het is niet ongebruikelijk, dat een enkele straat een lengte van wel 80 km of meer heeft en dat het hele stratengebied vele honderden kilometers lang en breed is. Dergelijke lange straten buigen meestal mee met de isobaren bovenin.Straten zijn geen evenwichtssituaties, want de aanwezige wolken verdwijnen regelmatig om vervolgens weer vervangen te worden. Ook de straten zelf verdwijnen regelmatig om verderop weer te verschijnen. Een goede timing en geluk zijn nodig om te vliegen in snel veranderende wolkenstraten. Soms zorgt de zon ervoor, dat de schaduwen in fase zijn met het ontstaan van de straten. In dit geval is de opwarming door de zon precies onder de opstijgende lucht en worden de straten hierdoor versterkt. In andere gevallen kunnen de schaduwen net onder de straten komen te liggen, zodat ze uiteinde-lijk verdwijnen of zich zijwaarts verplaatsen. De bewegende zon in relatie tot de richting van de straten kan de liftpatronen behoorlijk veranderen.Wanneer je onder wolkenstraatcondities vliegt, is het de beste optie om een gezonde straat uit te zoeken en daar onder te gaan vliegen en zo hoog mogelijk te blijven. In andere gevallen moet je van de ene thermiekbel naar de volgende vliegen. In elk geval is de dalende lucht tussen de bellen in een straat veel kleiner dan de daling tussen de straten. De dalende lucht tussen straten in kan erg sterke neerwaartse luchtstromingen (Eng: downdraft) bevatten, waarvan bekend is dat ze tot aan de grond kunnen reiken.Wanneer je een straat wil oversteken, is het slim om zo hoog mogelijk weg te steken en de kortste route aan te houden naar de beste wolk in de aangrenzende straat. Reken op een hoogteverlies van minimaal 1.000 voet (300 m) bij dit avontuur [Dit geldt voor een delta]. De sterke daling tussen wolkenstraten kan een fatsoenlijke dynamische stijgwind volledig elimineren. Meestal is minder daling aanwezig tussen blauwe straten dan tussen wolkenstraten, vanwege de sterkere circulatie bij de laatste.Soms drijven wolkenstraten zijwaarts, wanneer een schuine wind

heerst nabij de inversielaag. In dit geval is het mogelijk om aan hoog-te te winnen aan de bovenwindse kant van de barrière, die gevormd wordt door de wolk, en zelfs tot boven het zichtbare deel van de wolk, tot in de heldere lijgolf bovenin.

Thermiek en de vorm van de wolkWe hebben gezien, dat aan thermiek gerelateerde wolken ‘s och-tends al beginnen en het langst blijven bestaan boven de beste bronnen, zoals bergen. Afgezien van wolkenkappen boven eilanden en hoge bergen, ondergaan thermiekwolken een continu proces van verval en wedergeboorte. Normaal zijn er meerdere bellen voor nodig om een dergelijke wolk op te bouwen, die zo’n twintig minu-

Wanneer je onder wolkenstraatcondities vliegt, is het

de beste optie om een gezonde straat uit te zoeken en daar onder te gaan

vliegen en zo hoog mogelijk te blijven

Wolkenstroom

Typische wolkenvormen van ouder wordende wolken

Thermiekwolken met en zonder inversielaag

18 1918 19

ten bestaat vanaf het eerste sliertje tot het volledige einde. Zolang zij gevoed wordt door bellen, zal ze blijven groeien. Wanneer de thermiek stopt, zal zij uitdrogen en sterven.In de figuur “De levenscyclus van een alleenstaande cumuluswolk” is een schema te zien van typische wolkenvormen naarmate ze ouder worden. Let op, hoe de punt van de driehoek naar boven wijst in de opbouwende wolk, terwijl deze neerwaarts wijst in de stervende wolk, aangezien het uitdrogen begint aan de onderkant als de ther-miek stopt. De eerste drie tekeningen geven de opbouwende wolk weer. De vierde en vijfde tekening laten het verval van de wolk zien. Wees bedacht dat je de vijfde tekening niet verwart met de eerste.

Andere tekenen van actieve thermiekwolken (gevoed door ther-miek) zijn donkere, vlakke basissen, scherpe randen en een boven-kant van opbollende bloemkoolvormen, zoals in de derde tekening. Tekens van stervende of uit elkaar vallende wolken zijn rafelige randen (vooral nabij de basis), een slecht afgebakende onderkant en een afname in de grootte. De kleur is ook een indicatie van de ge-zondheid van een wolk. Een groeiende, stevige wolk zal grijs of wit zijn, en afhankelijk hoe het zonlicht valt: helder of donkerder. Een stervende wolk zal een enigszins afwijkende kleur hebben, die een gelige of een bruine tint kan hebben, omdat de kleine vochtdeeltjes het eerst verdampen als de wolk uitdroogt, waardoor de reflectie verandert.

De gemiddelde tijdsduur die nodig is voor de productie van een bel en de gemiddelde thermieksterkte zijn gerelateerd aan hoe hoog en hoe groot een cumuluswolk wordt. Sterkere bellen bollen de wolk hoger op en langer durende thermiek maakt de wolk groter. Maar de opbouw van de lucht heeft hier ook een invloed op, want vele platte thermiekwolken worden veroorzaakt door het blokkerende effect van een inversielaag.Wanneer zich teveel vocht ophoopt rondom de wolkenbasis, hetzij doordat de thermiek vochtig is of doordat een inversielaag het vocht vasthoudt in een smalle band, zullen de wolken zich uitsprei-den en een laag van stratuscumulus vormen, zoals eerder vermeld. Onder deze condities kan nog steeds thermiek gevonden worden, mits de zon nog een gaatje kan vinden om doorheen te schijnen of als de koude lucht over warmere grond stroomt. In dat geval zijn de donkere delen aan de wolkenbasis (en de optorenende gebieden van de wolk, mochten deze zichtbaar zijn) de plaatsen, waar ther-miek te vinden is. Het volledig uitspreiden van de cumuluswolken, wordt ook wel overontwikkeling genoemd.

Dit is een bewerkte tekst uit hoofdstuk IX van het boek ‘ Thuis in de Lucht’ van Dennis Pagen. Meer lezen? Bestel de Nederlandse vertaling van Frank Jansen via thuisindelucht.nl

Thermiekpatronen boven een uniform woestijnlandschap of water-lichamen zullen deze honingraatstructuur hebben

Wolkenstraten boven bergketens Het mechanisme van de wolkenstraten

Wolkenstraten in relatie tot de zon

De levenscyclus van een alleenstaande cumuluswolk

Stijging onder uitspreidende cumuli

20

nieuws

Sinds 1 januari jongstleden is het VMS (Veiligheids Manage-ment Systeem) in werking getreden. Opleidingsinstan-ties en verenigingen worden geacht om voorvallen zelf te registreren, te analyseren en tot verbetering van de veilig-heid te komen. Hiervan wordt een jaarverslag gemaakt. Dat is nieuw en spannend voor de organisaties en de veiligheids-commissie. Gaat het systeem werken? De consequentie van het invoeren van het VMS is dat niet alle voorvallen direct bij de commissie bekend zijn. Dat gebeurt pas in het volgende jaar als de jaarverslagen worden ingestuurd. Dan kan door ons ook pas de eind-analyse van de voorvallen worden gemaakt. De veiligheidscommissie krijgt gedurende het jaar wel meldin-gen van voorvallen met letsel, meldingen van individuele piloten en voorvallen die direct van algemeen belang zijn. Denk daarbij aan technisch falen van vliegmateriaal. Om het behandelen van meldingen beter mogelijk te maken, maken we sinds april gebruik van het EHPU (Europe-an Hanggliding and Paragliding

Terugblik op het afgelopen jaarVeiligheidscommissie Union) voorvalmeldsysteem. De

indeling van het meldsysteem is uniform waardoor we ook meldingen kunnen bekijken van alle aangesloten landen. Daar-door krijgen we meer inzicht in de aantallen en aard van de voorvallen. In de beginfase zijn er problemen geweest met de verwerking van de meldingen. Melders werden soms gecon-fronteerd met het verdwijnen van de meldgegevens en moesten helemaal opnieuw beginnen. Oorzaak van de problemen zat in de diversiteit van browsers, tablets en PC’s. De EHPU heeft deze problemen inmiddels opgelost. Een andere functie van het EHPU voorvalmeldsysteem is de mogelijkheid om een fabrikant direct deelgenoot te maken van een melding. Dat doet de veiligheidscommissie als er (technische) problemen met vliegmateriaal gemeld worden.

Eigen softwareVoor het publiceren van de voorvallen heeft de veiligheids-commissie zelf software moeten schrijven. Dat was niet voorzien in het EHPU systeem om de bo-vengenoemde juridische reden. Gelukkig was al veel ontwikkeld door onze Britse collega’s en

heeft de veiligheidscommissie er dankbaar gebruik van mogen maken. De software moest ech-ter nog flink worden aangepakt om een en ander geschikt te maken voor de Nederlandse lezers. Inmiddels zijn de voorval-len te bekijken op onze website. Met het schrijven van de software heeft de veiligheids-commissie ook een pagina geïntroduceerd waarop de DHV veiligheidsmededelingen te lezen zijn. Dus bij elk be-zoek aan onze website heb je direct toegang tot de actuele veiligheidsmededelingen. De volgende stap is om hier ook nieuwsberichten van de veilig-heidscommissie te publiceren. Denk daarbij aan waarschu-wingen over het gebruik van vliegmateriaal. Mocht een piloot melding maken van bijvoor-beeld problemen met karabij-nen, dan kunnen we dat alvast delen, samen met de melding aan de fabrikant. Alle gemelde voorvallen, en niet-gemelde voorvallen waar-van de veiligheidscommissie op de hoogte is, worden geanaly-seerd. Aan de hand van de ana-lyse wordt bepaald of er wel of geen formeel onderzoek gestart wordt. Een formeel onderzoek levert een onderzoeksrapport

op. Op onze website kun je de onderzoeksrapporten inzien. Dit jaar heeft de veiligheidscommis-sie twee formele onderzoeken gedaan waarvan één rapport al gepubliceerd is.

IngewikkeldEn dan nog dit: een veel-gehoorde klacht is dat het EHPU voorvalmeldsysteem te ingewikkeld is, er wordt teveel informatie gevraagd. Anderzijds, met weinig informatie kan de veiligheidscommissie moeilijker een goede analyse maken. Dat leidt ertoe dat we achteraf om veel aanvullende informatie moeten vragen. Voor een effici-ent proces is het van belang dat de melding zo volledig mogelijk is ingevuld. Ondanks de inspanningen van de veiligheidscommissie krijgen we kritiek uit het veld over de zichtbaarheid van de veilig-heidscommissie. De veiligheids-commissie staat open voor suggesties om de zichtbaarheid te vergroten en meer inzicht te geven in haar werk.

Emailadres: veiligheid.schermvliegen@knvvl.nl Website veiligheidscommissie: http://veiligheid.knvvl-scherm-vliegen.nl/

20 21

Onze vaste vormgever Jos Claassen gaat in de loop van 2015 van meer vrije tijd genieten. Dat betekent dat de Riser redactie op zoek is naar iemand om hem te vervangen. We zoeken iemand die zowel zelf artikelen vormgeeft, als de coordinatie op zich neemt van de andere vormgevers. Iemand die van de losse onderde-len zelfstandig een mooi blad maakt en zorgt dat het gedrukt wordt. We zoeken, kortom, iemand die zich in de vol-gende bezigheden kan vinden:● Je vindt het leuk om met het team van Riser

samen een zo goed en mooi mogelijk blad te maken.

● Je hebt de tijd om eens in de drie maanden een paar weekenden of meerdere dagen/avonden aan Riser te besteden. Het is vrijwilligerswerk, dus voor nop.

● Je hebt ervaring met vormgeving.● Je kunt goed omgaan met InDesign en je hebt

dat programma zelf tot je beschikking.● Je kunt zelfstandig een bestand drukklaar

maken naar de specificaties van onze drukker.● Je doet de kwaliteitscontrole van de aangele-

verde advertenties, beelden en verhalen en je onderneemt actie wanneer de kwaliteit niet in orde is.

● Je kunt goed met deadlines omgaan.● Je verzorgt het contact met de drukker over

de data voor het aanleveren, drukken en verzenden.

● Je komt zo vaak mogelijk naar de Riser redac-tievergaderingen. Ander overleg gaat vlot via e-mail.

Spreekt dit je aan? Kom er dan bij! Stuur een mail naar riser.schermvliegen@knvvl.nl

Vormgever gezocht

voor

Kort geleden heeft de gemeente Wageningen de Olympiahal aangekocht en bepaald dat er per 2015 geen evenementen meer plaats mogen vinden, dus ook de VliegSPORTbeurs niet meer. In de afgelopen weken zijn daarom ruim twintig nieuwe beurslocaties in kaart gebracht. (met dank voor alle ontvangen tips!). Belangrijkste vereisten waren daarbij onder andere: gelijkwaardig of beter dan de Olympiahal, gelijkwaardig prijs-niveau, centrale lokatie en goede

Lier(her)keuring Schermvliegen Terlet 2015Op zaterdag 28 februari en za-terdag 14 maart 2015 geeft de Technische Commissie van de KNVvL Afdeling Schermvliegen weer de gelegenheid tot het keuren van uw lier. Liereigena-ren zijn zelf verantwoordelijk voor het laten keuren van hun lier. Dit jaar gaan we net als voor-gaande jaren ‘op afspraak’ de lieren keuren! Daartoe kun-nen de liereigenaren hun lier inschrijven voor een tijdslot, via onderstaande link, door een mail te sturen naar de Techni-sche Commissie van de afdeling Schermvliegen. Op volgorde van aanmelden zullen de tijdslo-ten uitgegeven worden. Verzoek is om (ruim) op tijd aanwezig te zijn zodat op tijd gestart kan worden met de keuring.Let goed op de vervaldatum van de keuring van uw lier. De ver-valdata van de lieren die voor de herkeuring in aanmerking komen staan op: de KNVvL web-site voor de afdeling Scherm-vliegen onder “Veiligheid en meldingen” en vervolgens “Lierkeuringen” of via de link: http://www.knvvl.nl/afdelingen/schermvliegen/veiligheid/lier-keuringen

InformatieDatum: zaterdag 28 februari 2015 en zaterdag 14 maart 2015Plaats: Parkeerplaats van Terlet Adres: Apeldoornseweg 203Aanvang: 9:30 uurAfsluiting: 14:00 uurKosten herkeuring: €45 (ongeacht het resultaat van de keuring)Kosten keuring nieuwe lier: €75 (ook wanneer de keuring meer dan 2 jaar verstreken is)Organisatie: KNVvL Afdeling Schermvliegen, Technische Com-missie, Gerard, Rob en Sander.Meer info en aanmelding per e-mail: techniek@knvvl-scherm-vliegen.nl

toegankelijkheid. Inmiddels hebben we een optie op een uitstekende locatie gevonden in de Randstad hal- verwege Amsterdam en Rot-terdam, ten noorden van Leiden aan de A44 in de gemeente Warmond. Dat is Hal Nr 1 bij Dekker Sport en Partycentrum in Warmond. In verband met het veel grotere oppervlak is contact gezocht met andere afdelingen van de KNVvL om hen de gele-genheid te bieden ook deel te nemen aan deze beurs en mee te

liften in het succes.Organisator Ton Draaijer zegt: “De relatief korte termijn plan-ning voor een nieuwe locatie be-tekent ook veel extra werk. Maar de verhuizing en de geplande uitbreiding zullen er zeker toe lei-den dat de beurs voor zowel het publiek alsook de deelnemers een stuk aantrekkelijker wordt!”De VliegSPORTbeurs vindt plaats op de laatste zondag in januari: zondag 25 januari 2015.Meer nieuws op www.paragliding-beurs.nl

Nieuwe locatie vliegSPORTbeurs

www.knvvl.nl

22

AfdelingsvergaderingInvoering aantekening SoarstartNa een gedegen voorbereiding en uitgebreide discussie heeft de Afdelingsvergadering op 21 november op voorstel van de Soarcommissie besloten tot het invoeren van de aantekening Soarstart per 1 januari 2015, naast de bestaande aantekenin-gen Bergstart en Lierstart.

We doen dit omdat het duin-soaren een enorm positieve ontwikkeling is. Het opent een nieuwe tak van sport binnen het schermvliegen, die nieuwe en jonge beoefenaars aantrekt, naast natuurlijk de bestaande groep van soarende berg- en liervliegers. Het positief be-naderen van het duinsoaren en het faciliteren ervan in zijn ontwikkeling, zorgt voor een

verjonging van de afdeling en opent een heel nieuwe bron van leden. Ook de mogelijke kruisbestuiving – duinsoarders die ook gaan berg- of liervliegen – heeft een positief effect op het schermvliegen. Met het opbou-wen van een gedegen structuur, waarin het duinsoaren als een volwaardig onderdeel van onze vliegsport wordt opgenomen, kunnen we voldoende sturing, veiligheid en kwaliteit waarbor-gen binnen het duinsoaren.

Het invoeren van de aanteke-ning Soarstart betekent dat diverse documenten worden aangepast, zoals het Reglement Schermvliegen, de Examenei-sen Theorie Schermvliegen en het Reglement Praktijk Eisen Schermvliegen. De aanpassin-gen hebben zowel betrekking op de eisen voor het verkrijgen (en verlengen) van het soar-

brevet, als de aantekening voor tandempiloot en instructeur. Scholen die willen opleiden voor de aantekening Soarstart zullen hun lesplannen daarop moeten aanpassen en de afdeling zal de opleiding tot instructeur aanpassen.

De afdelingsvergadering heeft ook een overgangsregeling vast-gesteld. Deze komt er in het kort op neer dat iedereen die per 1 januari 2015 een Schermvlieg-bewijs-2 of Schermvliegbewijs-3 met Hoofdaantekening start-methode Bergstart of Lierstart heeft, automatisch de Hoofd-aantekening startmethode Soar-start krijgt. Bij de eerstvolgende verlenging door een piloot van zijn brevet wordt de hoofdaan-tekening Soarstart ook daadwer-kelijk op het nieuwe document vermeld. Daarnaast geldt dat degenen die per 1 januari 2015

in bezit zijn van Schermvlieg-bewijs-1 respectievelijk 2 en die vóór 1 januari 2016 hun Scherm-vliegbewijs-2 respectievelijk 3 met startmethode Bergstart of Lierstart behalen, ook auto-matisch de Hoofdaantekening startmethode Soarstart krijgen. Voor (hulp) instructeurs geldt een aparte overgangsregeling.Kijk voor meer informatie over het invoeren van de aanteke-ning Soarstart op www.knvvl.nl/schermvliegen/regelgeving.

Jaarplan en contributie 2015Tijdens de afdelingsvergader-ing is het Jaarplan voor 2015 vastgesteld. Daarin staan de doelen die het bestuur van de afdeling in 2015 wil realiseren. Op basis van dat plan is ook de begroting opgesteld. Vanwege het wegvallen van de subsidie

22 23

Tijdens de afdelingsvergadering op 21 november 2014 is besloten om voor het verlengen van de aantekening Liermanvoortaan een traplierstart te laten tellen als twee gewone lierstarts. De motivatie hiervoor is dat een traplierstart voor de lierman veel intensiever is en meer aandacht vereist, naast het gegeven dat een traplierstart meer tijd kost. Concreet betekent dit dat voor de verlenging van de aantekening lierman de uitkomst van het volgende sommetje groter dan 100 moet zijn: aantal lierstarts + 2 x aantal traplierstarts. Voorwaarde is wel dat elke trap-lierstart uit tenminste drie trappen moet bestaan. Ook voor het verlengen van de aantekening opleidingsbevoegde lierman geldt voortaan dat een traplierstart dubbel telt. Meer informatie vind je op www.knvvl.nl/schermvliegen/regelgeving.

www.knvvl.nl/afdelingen/schermvliegen

van het NOC*NSF voor (top)sport aan onze afdeling, ontko-men we niet aan een verhoging van de afdelingsbijdrage. Deze stijgt met € 3,- naar € 27,- in 2015; daarnaast stijgt het bedrag dat we per lid afdragen aan de koepel met € 0,50 naar € 59,50. In totaal bedraagt de contributie voor 2015 dan € 86,50. Komend jaar wordt er als proef driemaal een theorie-examen georganiseerd: tweemaal in het voorjaar en eenmaal in het najaar. Hiermee komen we tegemoet aan de wens van onze leden, maar het betekent wel dat we extra kosten moeten maken. Het examengeld stijgt daardoor van € 32,50 naar € 35,50

Nieuwe bestuursledenContijn van Marle is benoemd tot nieuwe voorzitter van de afdel-ing. Hij was al enige maanden aan de slag als interim-voorzitter wegens het vertrek van Maarten van Eck. Daarnaast zijn Sanne Both en Bas van Duijn gekozen als bestuurslid. Sanne gaat de portefeuille opleidingen en brevetten doen en Bas de porte-feuille examens. Maurice Janssen is herbenoemd als bestuurlid; hij blijft penningmeester en gaat daarnaast de portefeuille wed-strijden doen. In de volgende Riser een portret van de nieuwe bestuurleden.

Aanpassing eisen verlenging aantekening (opleidingsbevoegde) lierman

24

Paragliding SportMore than just a school

Gevorderden opleidingen

Wat bieden we:•Cursusvanzondagmorgentotvrijdagmiddag•Nederlandstaligebegeleiding•Portofoonbegeleiding(LPD)•Gebiedsaanwijzingendagelijksweersinformatie•Verbeteringvanjevliegtechniek•Mogelijkheidvanprofessioneelvervoer•Optioneeluitrusting,varioofgpshurenEnnatuurlijkdegezelligheid!

Reacties eerdere deelnemers:

“Marianne: Mijn mooiste moment was het moment dat ik zweefde en er een roofvogel een tijdje lang op gelijke hoogte met mij zweefde, fly like an eagle! beiden gedragen door de wind (hij/zij hield het wat langer vol ;-) )

“Willem: Om vertrouwen in jezelf en het echte schermgevoel te krijgen is de gevorderden-opleiding van Airtime zeker een aanrader!!

Volgons!airtime.nlKijkvoormeertrainingenop

VeiligVertrouwd enProfessioneel

sinds 1993

Wat is het vliegen gaaf! Het gevoel, het uitzicht en de sfeer. Je wilt vaker vliegen en nog meer leren. Oefeningen zoals een achtje in 30 seconden of doellandingen dagen je uit. Maar gewoon lekker een weekje vliegen is ook te gek!

Nieuws

Theo Küper onderscheiden met ere-insigne in goudAl sinds 1995 is Theo Küper instructeur schermvliegen binnen de afdeling. Daar-mee behoort hij tot de tien langst actieve instructeurs. In die periode heeft hij velen leren vliegen en heeft hij heel veel kennis overgedragen over de theorie van het vlie-gen en met name over het weer. Theo is ook lange tijd actief geweest in de examencom-missie. Hij vond het nu tijd om te stoppen als instructeur.

Onderscheiden tijdens afdelingsvergadering

André Bizot onderscheiden met medaille in brons van de KNVvL.In 2006 is André toegetreden tot het bestuur van de afdeling met als portefeuille Oplei-dingen en examens. Na drie termijnen komt er reglementair een einde aan zijn bestuurs-lidmaatschap. André heeft zich met verve ingezet voor het professionaliseren van de op-leiding tot instructeur en en de instructeurs-dagen. Internationaal heeft hij de afdeling vertegenwoordig bij de European Hanggli-ding and Paragliding Union en de commissie voor veiligheid en techniek daarvan.

Maarten van Eck onderscheiden met medaille in brons van de KNVvL.In 2010 werd Maarten van Eck verkozen tot voorzitter, na een roerige periode van de afdeling. Hij heeft vervolgens met veel elan gezorgd voor rust in de (bestuurlijke) tent, waardoor er tijd en energie vrijkwam voor in-houd en ontwikkeling. Maarten was onze ver-tegenwoordiger in de European Hanggliding and Paragliding Union en vervulde daarin ook een periode de rol van president. Helaas heeft hij om gezondheidsredenen zijn voorzitter-schap voortijdig moeten beëindigen.

Kijk op www.knvvl.nl/schermvliegen voor een uitgebreidere beschrijving van hun verdiensten.

24 25

Volg Joost op VIMEO

www.panchoamelia.nl

�������� ���������� � �����vimeo.com/user4174104

Jaarlijkse EHBO dag van Falcon Air De jaarlijkse EHBO-dag van Falcon Air zal komend wintersei-zoen plaatsvinden op zaterdag 7 februari 2015. Deze dag is voor Instructeurs Schermvliegen verplicht, maar ook andere schermvliegers zijn van harte welkom.De dag wordt verzorgd door het Instructiekader van de EHBO-vereniging Horst, onder auspicien van het Oranje Kruis. Er zal onder andere behandeld worden : levensreddende handelingen, bewustzijnsstoornissen, botbreuken, bloedingen, kneuzingen, hulpmiddelen (van simpele pleister tot steriele drukverbanden), maar ook mitella, thermische deken, vervoer gewonden. Ook hett inroepen van professionele hulp, via 112, komt aan de orde.

InformatieAanvang: 9:30 uurEinde: ca. 16:30 uurKosten: € 30,-Adres: Let op ! De EHBO-dag vind plaats op een nieuw adresGebouw Bouwmensen Limburg NoordGebroeders van Doornelaan 635961 BB Horst (N Limburg)Inlichtingen en aanmelden: Huub Coumans, tel : 0411-673376, huub.coumans@planet.nl

De website van de KNVvL is in een nieuw jasje gestoken. Zowel het uiterlijk, de inhoud als de navigatie zijn vernieuwd en verbeterd. Dat geldt voor de gehele site en dus ook voor de pagina’s van onze afdeling: schermvliegen. We hebben ons best gedaan om alles zo overzichtelijk en compleet mogelijk te maken. Zo is er nu een verbeterde agenda, is het publiceren van nieuwtjes een stuk eenvoudiger geworden en is informatie makkelijker te vinden. We horen graag wat onze leden er nu van vinden. Dus heb je opmer-kingen, verbeteringen, suggesties of complimenten: stuur een mailtje naar communicatie.schermvliegen@knvvl.nl. Wil je niet alleen via de website op de hoogte blijven van nieuws uit de KNVvL, meld je dan aan voor de nieuwsbrief via de homepage www.knvvl.nl of volg de KNVvL op Facebook.

Nieuw jasje voor KNVvL site

www.knvvl.nl

26

brevet die hun eerste parapent wedstrijd be-leven. Doellanden tijdens een wedstrijd blijkt toch anders te zijn dan een normale landing. Er kijken veel mensen mee en je mag eigen-lijk geen foutje maken. Gelukkig is iedereen wel zo verstandig om de veiligheid boven de prestatie te laten gaan.Na de eerste ronde steekt er een windje op en het lezen van de landingsplek wordt nu belangrijk. Het aantal maximale scores loopt behoorlijk op maar een aantal mensen weet de schade te beperken. De derde ronde wordt nog wel gestart maar de onweersbuien komen te dichtbij en de wedstrijd wordt ges-topt. Gelukkig is er een geldige wedstrijd met twee rondes zodat de wedstrijdleider Henry Lemmen de eindscores kan gaan uitrekenen.

Tijdens de prijsuitreiking worden de vrijwil-ligers bedankt; er zijn voor een dergelijke dag veel vrijwilligers nodig; dankzij hun inzet was het een geweldige dag. Na de prijsuitreiking kan Helma zich helemaal uitleven met lek-kere drankjes en een riante BBQ zodat deze dag nog lang voortduurt. Achteraf komen er nog waardevolle suggesties binnen om het NK een volgende keer nog beter te maken en we gaan ook proberen om het maximum aantal deelnemers te verhogen.

Tekst en foto’s: Jeroen Buis

Al vroeg in de ochtend loopt het lierterrein van PaHo in Houten vol voor het NK precisie. De eigenaren van het weiland, Helma en Arie, hebben kortgeleden een fraai terras aangelegd dat deze dag volop gebruikt wordt. Er is koffie en zelfs een menu met lekkere broodjes. Tijdens de briefing worden de regels nog een keer kort behandeld en wordt iedereen gevraagd om vooral veilig te vliegen. Naast de lier van PaHo is Ronald van Action Air zo vriendelijk geweest om een dubbele lier mee te nemen zodat we in een hoog tempo mensen kunnen starten. De deelnemers worden met de tractor naar de start vervoerd zodat de landingstip vlak voor het terras kan worden gelegd.

Spectaculair beginNa de briefing probeert de eerste wind-dummy een liertrek maar de laaghangendee mist dwingt hem tot wel erg laag afkoppelen. Gelukkig is een kwartier later de mist vrijwel weg en kan de wedstrijd beginnen.De eerste ronde kent een spectaculair begin want Luke Lemmen heeft direct een score van 0 cm. Dat is even slikken voor de rest van de deelnemers.... De omstandigheden zijn perfect en er volgen meerdere goede scores hoewel een aantal piloten ook de maximum score van 10 meter krijgt. Het deelnemers-veld bestaat uit oude rotten die al minstens 20 jaar meedoen maar ook piloten zonder

Wedstrijden

Gevarieerd deelnemersveld bij geslaagd NK Precisie

Zaterdag 20 september namen ongeveer 30 piloten deel aan

het NK Precisie, dat dit jaar werd georganiseerd door

Paragliding Holland op hun lierterrein in Houten.

De uitslag:1. Luke Lemmen2. Huub Hendriks3. Ronald ten Berge

Teams:1. Action2. Spotilfly3. Don’t Panic

26 27

Tekst en foto’s: Huub Coumans

Dit kampioenschap geeft ook de geschie-denis weer van ons schermvliegen, van de beginjaren, met ronde koepels die we achter auto’s optrekken, toen de Afdeling nog Bijzondere Luchtsporten heette, tot nu, is er veel veranderd. Ook de regels voor dit Precisie-kampioenschap zijn met hun tijd mee gegaan, en worden regelmatig (interna-tionaal) aangepast. Men heeft twee soorten precisie-regels. De FAI-regels, die voor de Stand Up-wedstrijden worden gebruikt. Hierbij moet men op zijn voeten blijven staan (of doorlopen) en de gli-jhoek van de schermen moet minimaal 5 zijn. Dan zijn er nog de Klassieke regels, die onder andere in de EPAC-competitie, de Franse, de Engelse wedstrijden, en kampioenschappen gebruikt worden. Hierin mogen alle scher-men meedoen, de squares en de gewone schermen. De glijhoek speelt dan geen rol. Men hoeft ook niet op zijn voeten te blijven staan. Gewoon, heel simpel, het eerste deel (voet, kont), wat de grond raakt, wordt gemeten. Er moet wel bij gezegd worden, dat er een 50 cm-dik luchtkussen ligt met een doorsnede van 5 meter waarop de land-ing plaatsvindt, tenminste, als je een goede doellanding maakt. Er moeten minimaal drie rondes gevlogen worden, wil het een geldig Nederlands Kampioenschap zijn. Dit ligt internationaal vast.

Regen op zondagDan de NK zelf. De loting, voor de startvol-gorde, van de 3-persoonsteams was al op vrijdagavond geweest. Er deden 28 piloten aan deze NK mee. Ieder team had zelf, bij de inschrijvingen, de startvolgorde (1, 2, of 3) in het team zelf kunnen bepalen. Op zater-dagmorgen was er vooraf aan de wedstrijd eerst een briefing, door de wedstrijdleider,

In het weekend van 4 en 5 oktober werden

bij Falcon Air, in Horst/America weer de NK

Precisie, klassiek gehouden. Dit kampioenschap

werd in 1976 voor de eerste keer gehouden,

dus nu al voor de 39e keer, en dus hebben we

volgend jaar een 40-jarig Jubileum, in deze.

Open klasse: 1. Victor Remmers - Sky Rebels - 00,35 mtr. 2. Huub Coumans - Falcon Air - 01,71 mtr.Bergschermen: 1. John van der Reijden - Sky Rebels - 00,41 mtr.2. Peter Moree - Sky Rebels - 01,05 mtr.3. Paul Hendriks - Oet Rooij - 07,07 mtr.Teams : 1. Falcons Oet Rooij (Victor Remmers, Huub Coumans, Paul Hendriks) - 09,14 m2. Sky Rebels (Aart de Harder, John van der Reijden, Peter Moree) - 22,32 m3. P.T.Nistelrode (Ad van den Akker, Luuk Verzantvoort, Adri Graat) - 37,73 m

De kampioenen:

Traditioneel NK Precisie, klassiek weer bij Falcon Air

omtrent de regels, en daarna maakte de wind-dummy zijn drifters-vlucht. De weer-somstan-digheden voor een precisiewed-strijd waren prima, een zonnetje en een mooi briesje. Er waren dan ook goede scores, waarbij veel pad-scores. De betere vliegers nestelden zich gelijk in de kop van het klasse-ment. Zonder re-jumps kon de eerste ronde afgesloten worden. Ook in de 2e ronde war-en er geen bijzonderheden, en weer vielen er goede scores, bij de Open klasse, zowel als bij de gewone schermen. Ook deze ronde kon door de Jury geldig verklaard worden. In de 3e ronde speelde er wat thermiek mee, maar daar werkten de betere vliegers zich wel doorheen. En weer werden er deze ronde goede scores gezet. Ook deze 3e ronde werd goed afgewerkt, en geldig verklaard.

Daarna werd de wedstrijd gestopt, want het was inmiddels 18.30 uur. Op zondagmorgen werd alles wedstrijdklaar gemaakt, maar het was totaal ander weer. Toen er men met de wedstrijd aan de 4e ronde wilde starten, toen begon het zacht te regenen. Dit was niet voorspeld, maar kregen we toch. Er werd een hele tijd gewacht, op weersverbetering, maar die kwam niet meer. Dus de geplande 4e, 5e, en 6e ronde konden geen doorgang vinden. Er volgde een teamcaptains-meeting, en er werd beslist, om het maar bij die drie rondes van zaterdag te laten. Immers, de drie vereiste rondes voor een geldig Nederlands Kampioenschap waren al volbracht. Er werd alles opgeruimd en alle scores werden opgeteld. Daarna kon de prijsuitreiking beginnen.

28

Skywalk heeft een nieuw super lichtgewicht harnas dat in een schoenendoos past. Oor-spronkelijk was het gebouwd voor de Skywalkpiloten die in 2013 deelnamen aan de X-Alps wedstrijd. Het concept is doorontwikkeld en het harnas is nu speciaal voor wedstrijdpiloten die lange afstanden vliegen. Het harnas vult zich helemaal met lucht door middel van lucht-inlaatventielen. De Range Air is uitgevoerd met een front-reservecontainer en een instru-mentenpaneel. Het heeft een LTF09 certificering en dit is uniek want geen ander merk heeft een vergelijkbaar harnas. Er is keus uit drie maten. De maat M voor piloten van 170-183 cm weegt maar 1940 gram. Bij de Nederlandse importeur kun je in dit harnas proefzitten en het kost € 990,-. Meer info: www.panchoamelia.nl.

Harnas past in schoenendoos

Soaren met de kids

www.panchoamelia.nl

Winkel open op : Vrijdagavond en verder op afspraak Adres: Weesperstraat 118 U 1112 AC Diemen - Amsterdam Email: info@panchoamelia.nl

Winkel en Webshop

Speciale soar aanbieding, een nieuwe U-Cross als tandem met NEO soft spredders voor € 1.400,-

�������� ���������� � �����U-Cross EN/LTF C size L=100-115 XL=110-130

Nieuwtjes

Opening van seizoen 2015De winter is nog niet eens begonnen, maar we kijken nu al uit naar het nieuwe seizoen. Dat begint traditioneel met de Oostenrijkse Stubai Cup. Een feestelijk testival waar je de allernieuwste schermen kunt uitproberen. En met een Fun Cup en een loting waarbij je een paraglider kunt winnen. De Stubai Cup 2015 wordt gehouden van 6 tot 8 maart 2015.

Harnas in je skibroek?De Franse harnassenfabrikant NEO heeft een essentiëel probleem voor ons opgelost. Hoe draag je comfortabel je lichtgewicht harnas in combinatie met je warme ski-kleding? Ze ontwierpen een kledinglijn waar je het speedriding harnas ónder draagt, in plaats van er overheen. Het geheel is helemaal op elkaar afgestemd zodat het harnas geïnte-greerd is in de skibroek en -jas. Het lijkt ons niet alleen fantastisch tijdens het speedriden in de sneeuw, maar ook een uitkomst aan de Nederlandse duinen op een koude winter-dag met westenwind. Je moet wel even diep in de buidel: voor € 1100 ben je helemaal aangekleed. Informatie: www.flyneo.com en www.panchoamelia.nl

Minivleugel met haaienneusNa meer dan twee jaar ontwikkelen heeft Ozone een nieuwe mini-wing op de markt gebracht. De Zero is de enige mini-wing die gebruik maakt van de gepatenteerde shark nose technology van Ozone. De shark nose verhoogt de stabiliteit zowel bij grote als kleine invalshoek en vermindert de kans op negatief gaan. Daarnaast verbetert het de handling van de glider en de snelheid en glide performance. De Zero is een high performance mini-wing met zowel trimmers als een speedsysteem. Voor meer informatie: shop.paragliding.nl of www.flyozone.com.

28 29

Woody Valley omkeerbaar harnas WaniDat harnassen steeds lichter kunnen en dat de trend omkeerbare harnassen tot rugtas steeds meer toeneemt, is Woody Valley niet ontgaan. Zij hebben een nieuw lichtgewicht en omkeerbaar harnas ontworpen. Bijzonder is dat door een verende plaat in het harnas, de airbag volgezogen wordt met lucht. Het voordeel is dat er geen vuil in de airbag komt. Tevens beschermt de veerplaat het scherm als die in de rugtas zit. Het harnas weegt kaal, in de maat L, 435 gram. De reserve ruimte is afhankelijk van de grootte van de reserve instelbaar. Verder heeft het harnas links een porto zakje en een camelbag kan zodoorgevoerd worden. Het harnas kost €825,00. Proefzitten kan bij Pancho and Amelia want daar is het harnas op voorraad. Info: www.panchoamelia.nl.

Nieuwe reeks flymastersFlymaster heeft zijn hele reeks met vario’s vernieuwd. De meest opvallende aanpas-sing is de mogelijkheid om een SD-kaart te plaatsen voor extra opslag en luchtruim kaarten. De Flymaster GPS SD + heeft een module voor Live Tracking. Door het plaatsen van een SIM kaart kunnen de vluchtgegevens per SMS zoals de GPS coördinaten, de gemid-delde snelheid, hoogte en de tijd verzonden worden naar de bekende database als Leo-nardo of de DHV. Met software kunnen eigen velden samengesteld worden. Het grote verschil tussen de Flymaster GPS SD + en de Flymaster Live SD is dat de GPS SD ontworpen is met een live tracking functie voor XC piloten die niet direct in een competitie zitten. De Live CD is gemaakt voor wedstrijdpiloten die direct met elkaar aan een competitie deelnemen. De data van beide apparaten kunnen door volgers bekeken worden op de Live tracking site van Flymaster. Piloten die een eenvoudige vario willen, kunnen met de Flymaster Vario SD goed aan de slag. Op alle modellen kan een hartslagmeter en een windmeter aangeslo-ten worden.

HARNASSHOP NLPARAGLIDING EQUIPMENT

PP P

Meer info: www.flymaster-avionics.com/index en www.panchoamelia.nl.

Gat gedicht met de Swing Sensis Met de Arcus 7 klasse A2/B1 en Mistral 7 klasse B3 biedt Swing twee goede scher-men voor twee verschillende typen pilo-ten aan. Echter voor de grote groep piloten die met enige regelmaat sportief vliegt, thermiekt en bij gelegenheid overland vliegt is er een gat ontstaan. Voor die piloten heeft Swing een geheel nieuw scherm ontwikkeld. Dat is de Swing Sensis, die met een klasse LTF/EN B certificering midden in de klasse B valt. B2 zoals het Duitse Thermik magazine dat heeft genoemd. De Sensis is vooral veiliger en makkelijker te starten en landen dan de Mistral 7. Aan de andere kant is het duidelijk een sportiever scherm dan de Arcus 7. De Sensis is een duidelijk midden-B-scherm waarmee Swing nu maar liefst drie heel ver-schillende schermen in de populaire B-klasse heeft.Info: www.airtime.nl

30

Paragliding SportMore than just a school

Onlineshop

Volg ons!parashop.nlKan je een product niet vinden? Neem dan contact met ons op.

VeiligVertrouwd enProfessioneel

sinds 1993

Kijk op parashop.nl, een ruim assortimenttopmerken tegen vertrouwde prijzen.Overzichtelijk, makkelijk bestellen,veilig betalen en snel thuis geleverd.Naast onze huismerken leveren wij ook andere merken.

Liefhebbers keken al een tijd uit naar de komst van de Aspen5, de nieuwe XC-vleugel van Gradient. De Aspen5 is niet alleen slanker geworden dan zijn voorganger (van nét geen 6 naar 6,25) maar voelt volgens piloten ook meer als een echte EN-C. Ronald ten Berge en zijn collega’s van Action Air Sports probeerden de Aspen 5 uitgebreid uit. Hij zegt er dit over: “Onze piloten hebben enkele Aspen5’s in Turkije flink aan de tand gevoeld. Duidelijk is het karakter van een high performance vleugel te merken, die graag fijngevoelig gestuurd wil worden en lekker in de thermiek bijt. Evenwel bleek tijdens de SIV-training dat de Aspen5 nog steeds heel voorspelbaar als een normale EN-C vleugel reageert.” Verder viel het Ronald op dat het scherm ‘in zichzelf werkt’, de vleugeltips bewegen dus van voren naar achteren in turbulente lucht. Tevens vraagt het gevoelige stuurgedrag enige gewenning, waarna de Aspen5 perfecte vlakke bochten draait. Volgens Ronald is de Aspen5 toegan-kelijk voor een relatief grote markt omdat het geen hele hete EN-C is. Info: www.actionairsports.nl

Nieuwtjes

Nieuwe overlander van Gradient

30 31

Logboekuit het

Op 21 februari 1977 kwam ik als dienstplichtig militair op de generaal Snijderskazerne in Nijmegen, later op de LETS in Schaarsbergen en op de vliegbasis Leeuwarden. Daar heb ik mijn hele diensttijd volbracht. Tijdens mijn dienstplicht voelde ik mij erg verbonden met de wereld van vliegtuigen, dus ben ik toen gaan solliciteren bij de luchtmacht en aangenomen in hetzelfde dienstvak. Ik heb diverse vliegtuigopleidingen gehad, onder andere de F-4 Phantom en de F-16. Later ben ik het vliegtuigonderhoud ingegaan en werd ik specialist straalmotormonteur. Van aerodynamica kreeg je destijds een overdosis, ik heb dat vak dan ook altijd als bijzonder ervaren. In 2007 ben ik helaas besmet geraakt met het virus “paragliden”. Ik ben in eerste instantie bij Inferno en later bij Eurofly begonnen en daar de nodige brevetten gehaald om zelfstandig mijn

dingetje te kunnen doen. Na 37,5 jaar bij de luchtmacht gediend te hebben, was op 1 augustus 2014 voor mij de tijd aangebroken om deze club met

FLO (functioneel leeftijdsontslag) te verlaten. Om mijn afscheid bij het verlaten van dit machtige bedrijf kleur te geven, leek het mij leuk om op een andere manier het hek over te gaan dan met een kraan. Na positief advies van diverse instanties kon alleen het weer ons nog in de weg staan. Ach ja en alle parawaiters weten dat het weer zo z’n eigen manier van doen heeft. Gelukkig waren de weergoden mij gezind en konden de activiteiten om het hek over te vliegen doorgaan. Met Ewert aan de lier en Ron als startleider en Jeroen, die ook mee zou vliegen, was om 16:30 het moment aangebroken. Vanaf de lier naar het hek was het zo’n 150 meter, eitje dacht ik. Met een straffe zuidoostelijke wind achterwaarts mijn Mentor 2 L opgezet, omgedraaid en go-go-go! Uitgeklommen naar zo’n 427 meter moest het toch een makkie zijn, maar eenmaal losgekoppeld zag ik m’n groundspeed regelmatig teruglopen naar 2,5 km/u en zag het er helemaal niet naar uit dat ik zou halen en dat zelfs met speed vol ingetrapt. Naarmate ik weer dichter bij moeder aarde kwam, liep gelukkig de snelheid weer wat op en wist ik met een resterende hoogte van zo’n 50 meter het hek te passeren en landde ik vlakbij de toegangsweg bij de basis. Pffttt! Jeroen, die met tandempassagier “Lars” was vertrokken, zag geen mogelijkheid om met zijn Bion het hek over te komen. Hij is met een vreugdevolle steilspiraal geland. Edwin kwam mij ophalen en na snel omgekleed te zijn in burger ben ik weer de basis op gegaan voor de verdere festiviteiten. Bij deze wil ik iedereen heel hartelijk bedanken voor hun aanwezigheid en aan hen die medewerking hebben verleend aan het slagen van deze fantastische dag.

van Ed LetzelDatum: 28 augustus 2014Start: Vliegbasis Leeuwarden (baankop 27)Landing: Poptawei, LeeuwardenScherm: NOVA Mentor L

Alle parawaiters weten dat het weer zo z’n eigen manier van doen heeft

31

In deze terugkerende rubriek nemen we een

kijkje in een logboek van één van onze lezers

en lichten we er een bijzondere vlucht uit.

Misschien heb je ook wel een vlucht in je

logboek staan met een uitroepteken in de

kantlijn. Een vlucht die bijzonder voor je is,

vanwege de locatie, prestatie of om andere

reden. Heb je er ook nog een fraaie foto bij

en kan je in ongeveer driehonderd woorden

vertellen waarom dit een vlucht is die je

nooit meer vergeet?

Stuur het verhaal met foto dan op naar

riser.schermvliegen@knvvl.nl

Paragliding SportMore than just a school

Onlineshop

Volg ons!parashop.nlKan je een product niet vinden? Neem dan contact met ons op.

VeiligVertrouwd enProfessioneel

sinds 1993

Kijk op parashop.nl, een ruim assortimenttopmerken tegen vertrouwde prijzen.Overzichtelijk, makkelijk bestellen,veilig betalen en snel thuis geleverd.Naast onze huismerken leveren wij ook andere merken.

32

Bergvliegen

We zijn vaak op zoek naar

verre, exotische vliegbestem-

mingen. Liefst zo bijzonder

mogelijk zodat jij de eerste

bent die je vliegvrienden

erover kunt vertellen.

De Nederlandse paragliding-

scholen die bergopleidingen

verzorgen hebben ieder

hun eigen, favoriete

plek om de cursussen

te geven. Die vliegstekken

hebben ze niet voor niets

uitgekozen: het zijn stuk voor

stuk fantastische vlieggebie-

den, geschikt voor begin-

nende piloten zowel als ver

gevorderde. Vaak met een

gunstig klimaat en veel vlieg-

bare dagen per jaar. In deze

reeks Bergstekken bekijken

we van dichtbij de mooie,

bijzondere en uitdagende

bergvlieggebieden waar de

paraglidingscholen huishou-

den. De twee plekken

in deze editie zijn Algodo-

nales in Zuid-Spanje waar

onder andere paragliding-

school Pro Air twee keer

per jaar cursussen geeft en

Norma in Italië, waar Airtime

in het voorjaar en najaar

naar toe gaat.

De mooiste plekken in Europa, uitgezocht door

paraglidingscholen, deel 4

Een sinds de AirGames in 2001 vrij bekende en druk bezochte vliegstek in Zuid-Spanje is Algodonales. Als het weer in de Alpen al wat stabieler begint te worden kun je daar soms nog heerlijk vliegen. Ook in het voorjaar en de zomer kun je hier overigens prima terecht. Naast gewoon lekker thermieken is Algodo-nales ook bekend om de mogelijkheden tot overlandvliegen. Het geweldige aan Algodonales is dat je tussen de gieren vliegt. Die komen daar in grote aan-tallen voor. Gieren kunnen uitstekend thermie-ken en vormen dan ook een goede indicator waar je moet zijn en of je al kunt starten. De bekendste stekken zijn te vinden op de berg Sierra de Lijar, waar je met bijna alle windrichtingen terecht kunt. De bekendste zijn Levante, een zuidooststart, en Poniente, een zuidweststart. Als je langs Levante door-rijdt omhoog kom je vanzelf bij Poniente uit. Onderweg kom je nog langs een kleine west tot noordweststart. Tenslotte is er een noord-start, die klein is en waar je goede schermcon-trole voor nodig hebt. In het voorjaar en de zomer is deze start gesloten in verband met de gieren die daar dan aan het nestelen zijn. Mocht Sierra de Lijar om wat voor reden dan ook niet vliegbaar zijn, dan zijn er in de omge-ving nog een aantal andere startplekken, zoals Montellano (noordoost), Ronda la Vieja (oost),

Plaats: Algodonales, SpanjeCoordinaten start Levante: N 36°53’53” N; W 5°23’36”Hoogte: 1030 m, hoogteverschil 620 mSchool: Pro AirInfo: proair.nl

El Bosque (west), Lucena, (oost).Als er even niet gevlogen kan worden is er in de omgeving van Algodonales genoeg te doen: behalve het bezoeken van (oude) stadjes als Ronda, Sevilla en Malaga en de bekende witte dorpjes kun je er ook aller-hande activiteiten in de natuur doen: je kunt er prachtig wandelen in natuurpark Sierra de Grazalema en klimmen op de vele klim stek-ken. Ook kun je zwemmen in de meren van Guadalhorce, paardrijden, mountainbiken, golfen, grotten bekijken (muurschilderingen) maar ook speleologie. Je kunt natuurlijk meer dan 2000 kilometer met de auto naar Algodonales gaan rijden, maar sneller is het met het vliegtuig: vanaf Sevilla of Malaga is het 95 respectievelijk 130 kilometer rijden naar Algodonales. In Algodonales zijn verschillende mogelijk-heden voor paragliders om te verblijven. Ganterfly verhuurt appartementen, maar als je op internet zoekt zijn er voldoende appar-tementen te vinden.

Bergstekken

Tekst en foto’s: Karlien Engelen en Maaike Zijderveld

Algodonales: Vliegen tussen de gierenAlgodonales

32 33

Als je richting de startplek in Norma loopt lijkt niets erop dat je naar een paragliding stek loopt: je loopt tussen de kort geleden opgegraven ruïnes van een Romeinse ne-derzetting, waar een oude winkelstraat met tempels, restaurants en een badhuis te zien zijn. Als de wind even later wat aantrekt kun je deze Romeinse nederzetting nog even van boven bekijken. Maar niet alleen deze ruïnes maken het uitzicht aantrekkelijk, ook het eeuwenoude stadje zelf, met z’n nauwe straatjes, dat op de rand van een bergrug ligt. Als je wat te vroeg op de start komt staat er vaak nog amper wind. Gelukkig komt er bijna altijd een mooie laminaire zeewind op gang, waar je heerlijk in kunt soaren. Als

je uitgesoard bent kun je er gemakkelijk toplanden: zelfs als beginner is het er ruim genoeg om een toplanding te maken. Uiter-aard kun je ook gewoon beneden landen. Het hoogteverschil is ongeveer 400 meter.Buiten het soaren worden er ook hele mooie overlandvluchten gemaakt vanaf Norma. Als je, na hoogte te hebben gewonnen, naar achteren steekt kom je bij de hogere bergen en kun je heerlijk thermieken en prachtig overland vliegen. Norma is niet het enige eeuwenoude stadje, het uitzicht is mede daarom bijzonder. De startrichting is west tot zuidwest, maar ook als de wind zacht vanaf een andere richting waait komt die meestal wel goed te staan in de loop van de dag vanwege de

zeewind. Buiten het vliegen kun je er natuurlijk heerlijk eten! In Norma en omgeving zijn er genoeg restaurantjes waar je van het heer-lijke echte Italiaanse eten kunt genieten. Daarnaast kun je er oude stadjes bezoeken en een bezoek brengen aan Rome. Rome ligt op zo’n 85 kilometer van Norma en is dus ook bij uitstek de plek waar je heen vliegt voordat je Norma-avontuur begint. In Norma zijn er voldoende hostelletjes en hotelletjes te vinden.

Plaats: Norma, ItaliëCoördinaten start: N 41°35’27” E 12°57’24”Hoogte: 400 mSchool: AirTimeInfo: airtime.nl

33

Norma: soaren boven middeleeuwse stadjes en Romeinse ruïnes

Norma

34

Contact KNVvL Bestuur Afdeling Schermvliegen

Voorzitter en belangenbehartiging: Contijn van Marle, voorzitter.schermvliegen@knvvl.nl;Secretaris en communicatie: Wouter Stigter, secretaris.schermvliegen@knvvl.nl, communicatie.schermvliegen@knvvl.nl;Penningmeester en wedstrijden: Maurice Janssen, penningmeester.schermvliegen@knvvl.nl, wc.schermvliegen@knvvl.nl;Kwaliteitsmanagement en scholen: John Joosten, kwaliteitsmanagement.schermvliegen@knvvl.nl, scholen.schermvliegen@knvvl.nl;Portefeuillehouder examens: Bas van Duijn, examens.schermvliegen@knvvl.nl,Portefeuillehouder brevettering en opleidingen: Sanne Both, opleiding.schermvliegen@knvvl.nl;Portefeuillehouder veiligheid en techniek: Henry Lemmen, vt.schermvliegen@knvvl.nl;

Afgevaardigden individuele ledenBas Wassenaar, Bas@wassenaar.nu, Leontien Kragten, leontien@airtime.nl, Martijn Geurts, m.l.geurts@xs4all.nlPaul Blok, paul.blok@xs4all.nl

Lidmaatschap KNVvLOpgeven als lid van de afdeling Schermvliegen van de KNVvL doe je online via www.knvvl.nl/knvvl/lidmaatschap/lid-worden/ De kosten bedragen in 2015 €86,50, bestaande uit afdelingsbijdrage: €27,00 en KNVvL-bijdrage: €59,50.Ongevallen/VoorvallenElk voorval bij het schermvliegen ten gevolge waarvan letsel van enig belang aan een persoon of schade aan enig goed is toegebracht, alsmede elk voorval dat afwijkt van de normale gang van zaken en waaruit lering kan worden getrokken, moet binnen 3 maal 24 uur door of namens de betrokke-nen ter kennis van de Veiligheidscommissie van de Afdeling Schermvliegen van de KNVvL worden gebracht. In geval van een opleidingssituatie moet deze melding door de betrokken instructeur worden gedaan. Het voorval online melden via www.knvvl.nl/afdelingen/schermvliegen/veiligheid-en-voorvalmeldingen/Schademelding, verzekering en informatieLeden van de Afdeling Schermvliegen van de KNVvL zijn verzekerd voor wettelijke aansprakelijkheid in hun hoedanigheid van beoefenaar van de schermvliegsport. Voor meer informatie kijk op www.knvvl.nl/knvvl/lidmaat-schap/verzekeringen/ Brevetten SchermvliegenDe afdeling kent de brevetten 1 tot en met 3. Aan brevet 1 is tevens het aspirant-lidmaatschap van de afdeling gekoppeld. Aanvragen van brevet 1 gebeurt door het invullen van een formulier dat bij elke vliegschool verkrijg-baar is. De school moet het formulier van een stempel voorzien, als bewijs dat de aanvrager voldoet aan de voorwaarden voor het verkrijgen van brevet 1. De kosten zijn €30,-. Uitleg over de eisen voor het kunnen aanvragen van brevet 2 en 3 evenals voor het verkrijgen van een IPPI-kaart of sportlicentie vind je op www.knvvl.nl/afdelingen/schermvliegen/examens-brevetten-en-ippi-kaart/. De afgifte van brevet 2 en 3 gebeurt door het KNVvL Exami-neringsinstituut, kortweg KEI. Op www.brevet.aero/schermvliegen staat alle informatie voor het aanvragen of verlengen van een brevet. De kosten van aanvraag of verlenging zijn €17,50. Een IPPI-Card kost €12,50 en een FAI-sportlicentie €9,-. Logboekjes kosten €2,50 per stuk, te bestellen via de webshop van de KNVvL.Theorie-examens 2015In 2015 wordt in het voorjaar tweemaal en in het najaar eenmaal een theo-rie-examen georganiseerd. De data en locatie worden bekend gemaakt op www.knvvl.nl/afdelingen/schermvliegen/examens-brevetten-en-ippi-kaart/ en via de nieuwsbrief van de KNVvL. Aanmelden doe je via de webshop van de KNVvL. De kosten zijn €35,50 in 2015.Verkiezingen Afgevaardigden 2015Onze afdeling heeft bijna 1600 leden. Deze leden bepalen gezamenlijk de koers van de afdeling. Omdat overleggen met 1600 leden praktisch onmoge-lijk is, bestaat er een Algemene Vergadering van Afgevaardigden (AVA), die tweemaal per jaar wordt gehouden. Een deel van de afgevaardigden wordt elk oneven jaar gekozen uit en door de individuele leden van de afdeling Schermvliegen. De overige leden hebben zitting namens de schermvliegver-enigingen (clubs); deze bepalen zelf wie zij afvaardigen naar de AVA.Het bestuur roept leden op om zich kandidaat te stellen als lid voor de AVA namens de individuele leden. Dat kan tot en met 15 februari 2015 door een e-mail te sturen naar secretaris.schermvliegen@knvvl.nl, met vermelding van je KNVvL-lidnummer, een foto en een tekst van maximaal 200 woorden waarin je jezelf voorstelt aan de leden. De minimumleeftijd is 18 jaar. Meer informatie vind je op www.knvvl.nl/schermvliegen/organisatie/verkie-zingen.

AgendaZondag 25 januari 2015Vliegsportbeurs in Warmond (bij Leiden)

Vrijdag 21 februari 2014Deadline Riser, nummer 59, riser.schermvliegen@knvvl.nl

Zie voor actuele data ook www.knvvl.nl

34 35

34 35

KNVvL-erkende OpleidingsinstantiesAbsolute Airadventure Paragliding Holland, Vincent Verbon & Henk Alberts, Turfschipper 96, 2292 JB Wateringen, 0174-290458 en 06-51278458, info@paragliding.nl, www.paragliding.nlAction Air Sports, Ronald ten Berge, Anemoonhof 20, 6002 WN Weert, 0495-548595, info@actionairsports.nl, www.actionairsports.nlAir Time Paragliding Sport, Ayke Jager & Barry Zeldenrust, Lekbandijk 43, 4119 RA Ravenswaaij, 034-5558881, mail@airtime.nl, www.airtime.nlEurofly Paragliding, Lucas ten Napel, Moorblick 1, D-48599 Gronau, 0049(0)2562-710677 en 06-54663893, eurofly-paragliding@t-online.de, www.eurofly.nlFalcon Air, Huub Coumans, ‘t Schild 31, 5282 VJ Boxtel, 0411 - 673376, huub.coumans@planet.nl, www.falcon-air-online.nlMaurik Paragliding, István Molnár, Aalsloot 25, 3993 HA Houten, 06-16810988, info@maurikparagliding.nl, www.maurikparagliding.nlPara Adventure, André Wierenga, Amsterdamsestraatweg 400, 3551 CW Utrecht, 030-2434264, andre@parapente.nl, www.parapente.nlParaglidingschool Inferno, Roland ter Harkel, Kogellaan 10, 7602 JL Almelo, 0546-860662, info@paraglidingschool.nl, www.paraglidingschool.nlParapente Noord-Nederland, Geert Mesander, Kromme Elleboog 40, 9751 RE Haren, 050-5719934 en 06-13182565, www.parapentenoord.nlParasailingteam Nistelrode, Rob van de Akker, Heufkens 526, 5403 LV Uden, www.parasailingteam.nl, info@parasailingteam.nlPro Air Paragliding, André Bizot, Prunusstraat 49, 7271 HP Borculo, 0545-273305, info@proair.nl, www.proair.nlSkygliders Paragliding, Joost Mineur, Veursestraatweg 98, 2260 AG Leidschendam, 070-317 82 16 / 06-245 320 26, info@skygliders.nl,www.skygliders.nl

KNVvL-erkende Schermvliegverenigingen

AA Paragliding Holland (7301), Vincent Verbon, Turfschipper 96, 2292 JB Wateringen, 0174-290458 en 06-51278458, info@paragliding.nl, www.paragliding.nlAchterhoekse Vliegers XCC (7201), J.M. van Steenderen, Zutphensestraatweg 49A, 6953 CJ Dieren, 0313-496940, secretariaat@achterhoeksevliegers.nlEerste Ned. Parapente Vereniging (Para Adventure) (7655), André Wierenga, Amsterdamsestraatweg 400, 3551 CW Utrecht, 030-2434264, andre@parapente.nl, www.parapente.nlFalcon Air (8503), Huub Coumans, ‘t Schild 31, 5282 VJ Boxtel, 0411-673376, huub.coumans@planet.nl, www.falcon-air-online.nlParaglidingclub Sky Rebels (7198), Aart de Harder, Bergse Linker Rottekade 221b, 3056 LG, Rotterdam, 06-54757845, aart@raatsaam.nl, www.skyrebels.nlParasailingteam Nistelrode (7289), Rob van de Akker, Heufkens 526, 5403 LV Uden, www.parasailingteam.nl, info@parasailingteam.nlPlus 4 (715232), Dick ter Maat, Postbus 647, 7500 AP Enschede, dtermaat@t-online.de, www.plus-4.nlPro Air Paragliding (8502), André Bizot, Prunusstraat 49, 7271 HP Borculo, 0545-273305, info@proair.nl, www.proair.nlSkyclub Holland (7297), Alex Schreurs, Meester Meinenweg 9 te 7107 AN Winterswijk Kotten, 0543-563253, fwa.schreurs@kpnmail.nlStichting Eurofly Paragliding (7292), Ton van Duuren, Moorblick 1, D-48599 Gronau, 0049(0)2562-710677 en 06-54663893, vanduuren-t@versanet.de, www.eurofly.nlTwentse Paragliding Club Skyline (7657), Maarten Swart, Middendorpstraat 7, 7855 PR Meppen, 0591-377155, skyline.bruinehaar@gmail.com

KNVvL-erkende instructeurs Geldigheid aantekeningenper 2 november 2012

A. J. Wierenga 9201 - IB TD 15-11-2014E.J. Wierenga 9202 - IB TD 15-03-2015H.M.J. Coumans 9222 IL IB TD 15-11-2014R. ter Harkel 9226 IL IB TD 23-04-2014F.G.M. Jansen 9230 - IB 10-06-2014L.H. ten Napel 9405 IL IB TD 10-06-2014E.C.M. Beekman 9501 IL IB TD 16-12-2013T.M.W. Kuper 9518 IL IB TD 10-08-2014A. Manuel 9602 - IB TD 01-09-2012A.G.H.M. Bizot 9606 IL IB TD 15-11-2014J.P. Dekker 9701 IL IB TD 15-11-2014J.W.H. Omlo 9703 - IB - 11-11-2014G. Mesander 9801 IL IB TD 11-01-2015J. IJsselsteijn 9805 - IB TD 31-08-2014L. Montforts 9807 - IB TD 15-11-2014C. Snoey 9808 IL IB TD 12-09-2012CH. Blonk 9905 - IB TD 03-10-2015A. Jager 9907 - IB TD 07-01-2015W.G.van Brink 9908 - IB TD 14-08-2014M.F.J. Schel 9912 IL - TD 13-07-2014M F Wout 0101 - IB TD 15-11-2014R.E. ten Berge 0201 IL IB TD 03-05-2015A.E. Meindertsma 0204 - IB TD 12-09-2013J.M. Mineur 0205 IL IB TD 25-09-2013R.J.M. Kortink 0209 - IB - 10-06-2014H.J. Alberts 0210 - IB TD 21-09-2014J.G.M. Sikking 0214 - IB TD 09-07-2014L.A.N.W. de Wit 0215 IL - TD 07-04-2014T. Wolbert 0216 IL IB TD 01-07-2014P. Rehorst 0401 IL IB TD 26-06-2015G.J.J. van Helvoort 0501 IL - TD 28-01-2014P. J .A. Scheurink 0502 IL IB TD 08-07-2014I. Molnar 0505 IL IB TD 10-06-2014H.J. ter Maat 0506 IL IB TD 06-12-2014R. P. M. Beukers 0507 IL IB TD 12-06-2014R.C. van Koutrik 0509 - IB TD 28-12-2014L. Kragten 0601 - IB TD 06-03-2015S. Haas 0603 - IB TD 22-05-2015C. Borra 0702 IL - TD 17-02-2014G.A.N. van Rijn 0703 IL IB TD 06-02-2014M.W.J. Arends 0704 IL IB TD 07-04-2014R.E. Wolff 0705 IL - TD 19-06-2014V. Verbon 0706 IL IB TD 01-10-2014R. Dijk 0801 IL - TD 11-11-2014B. Zeldenrust 0802 - IB TD 27-12-2014A.A.H.N. van den Akker 0901 IL - TD 12-09-2015S.R. Majoor 1001 IL IB TD 19-05-2015P.J. Buis 1201 IL IB TD 04-01-2015

Vermelding in rood, betekent verlopen aantekening instructeur.

Naa

m

inst

ruct

eurn

r

Lier

Berg

Tand

em ve

rval

dat

um

34

KNVvL-erkende instructeursGeldigheid aantekeningenper 20 november 2014

A. J. Wierenga 9201 - IB x 15-11-2017E.J. Wierenga 9202 - IB x 15-03-2015H.M.J. Coumans 9222 IL IB x 15-11-2017R. ter Harkel 9226 IL IB x 23-04-2017F.G.M. Jansen 9230 - IB - 10-06-2017L.H. ten Napel 9405 IL IB x 10-06-2017E.C.M. Beekman 9501 - IB - 16-12-2016A. Manuel 9602 - IB x 01-09-2015A.G.H.M. Bizot 9606 IL IB x 15-11-2017J.P. Dekker 9701 IL IB x 15-11-2017J.W.H. Omlo 9703 - IB - 11-11-2014G. Mesander 9801 IL IB x 11-01-2015L. Montforts 9807 - IB x 15-11-2014CH. Blonk 9905 - IB x 03-10-2015A. Jager 9907 - IB x 07-01-2015M.F.J. Schel 9912 IL - x 13-07-2017M F Wout 0101 - IB x 15-11-2017R.E. ten Berge 0201 IL IB x 03-05-2015J.M. Mineur 0205 IL IB x 25-09-2016H.J. Alberts 0210 IL IB x 21-09-2017J.G.M. Sikking 0214 - IB x 09-07-2017L.A.N.W. de Wit 0215 IL - x 07-04-2017P. Rehorst 0401 IL IB x 26-06-2015P. J .A. Scheurink 0502 IL IB - 08-07-2017I. Molnar 0505 IL IB x 10-06-2017H.J. ter Maat 0506 IL IB x 06-12-2017R. P. M. Beukers 0507 IL IB x 12-06-2017R.C. van Koutrik 0509 - IB x 28-12-2014L. Kragten 0601 - IB x 06-03-2015S. Haas 0603 - IB x 22-05-2015C. Borra 0702 IL - x 17-02-2017G.A.N. van Rijn 0703 IL IB x 06-02-2017M.W.J.Arends 0704 IL IB x 07-04-2017R.E.Wolff 0705 IL - x 19-06-2017V.Verbon 0706 IL IB x 01-10-2017R.Dijk 0801 IL - - 11-11-2017B.Zeldenrust 0802 - IB x 27-12-2014A.A.H.N. van den Akker 0901 IL - x 12-09-2015S.R.Majoor 1001 IL IB x 19-05-2015P.J.Buis 1201 IL IB x 04-01-2015A.Lormans 1301 IL IB x 03-12-2017Wycher Bos 1302 - IB x 14-06-2016Nick ter Harkel 1303 - IB x 28-06-2016

Vermelding in rood, betekent verlopen aantekening instructeur.

Naa

m

inst

ruct

eurn

r

Lier

Berg

Tand

em ve

rval

dat

um

35

KNVvL-erkende Opleidingsinstanties

Absolute Airadventure Paragliding Holland, Vincent Verbon & Henk Alberts, Turfschipper 96, 2292 JB Wateringen, 0174-290458 en 06-51278458, info@paragliding.nl, www.paragliding.nlAction Air Sports, Ronald ten Berge, Anemoonhof 20, 6002 WN Weert, 0495-548595, info@actionairsports.nl, www.actionairsports.nlAir Time Paragliding Sport, Ayke Jager & Barry Zeldenrust, Lekbandijk 43, 4119 RA Ravenswaaij, 034-5558881, mail@airtime.nl, www.airtime.nlCloud to Cloud, Hans ter Maat, Boerskottenhoek 67, 7546 DC Enschede, 053-4776830 of 06-38737021, hans@cloudtocloud.nl, www.cloudtocloud.nlEurofly Paragliding, Lucas ten Napel, Moorblick 1, D-48599 Gronau, 0049(0)2562-710677 en 06-54663893, eurofly-paragliding@t-online.de, www.eurofly.nlFalcon Air, Huub Coumans, ‘t Schild 31, 5282 VJ Boxtel, 0411 - 673376, huub.coumans@planet.nl, www.falcon-air-online.nlMaurik Paragliding, István Molnár, Stationsweg 416B 3925 CG Scherpen-zeel, 06-16810988, info@maurikparagliding.nl, www.maurikparagliding.nlPara Adventure, André Wierenga, Amsterdamsestraatweg 400, 3551 CW Utrecht, 030-2434264, andre@parapente.nl, www.parapente.nlParaglidingschool Inferno, Roland ter Harkel, Kogellaan 10, 7602 JL Almelo, 0546-860662, info@paraglidingschool.nl, www.paraglidingschool.nlParapente Noord-Nederland, Geert Mesander, Kromme Elleboog 40, 9751 RE Haren, 050-8501429 en 06-13182565, www.parapentenoord.nlParasailingteam Nistelrode, Rob van de Akker, Heufkens 526, 5403 LV Uden, www.parasailingteam.nl, info@parasailingteam.nlPro Air Paragliding, André Bizot, Prunusstraat 49, 7271 HP Borculo, 0545-273305, info@proair.nl, www.proair.nlSkygliders Paragliding, Joost Mineur, Veursestraatweg 98, 2260 AG Leidschendam, 070-317 82 16 / 06-245 320 26, info@skygliders.nl,www.skygliders.nl

KNVvL-erkende SchermvliegverenigingenAA Paragliding Holland (7301), Vincent Verbon, Turfschipper 96, 2292 JB Wateringen, 0174-290458 en 06-51278458, info@paragliding.nl, www.paragliding.nlAchterhoekse Vliegers XCC (7201), J.M. van Steenderen, Zutphensestraat-weg 49A, 6953 CJ Dieren, 0313-496940, secretariaat@achterhoeksevliegers.nlEerste Ned. Parapente Vereniging (Para Adventure) (7655), André Wierenga, Amsterdamsestraatweg 400, 3551 CW Utrecht, 030-2434264, andre@parapente.nl, www.parapente.nlFalcon Air (8503), Huub Coumans, ‘t Schild 31, 5282 VJ Boxtel, 0411-673376, huub.coumans@planet.nl, www.falcon-air-online.nlHoekse Vliegers (7302), Danny Mout, Vlissen 1, 4501 HW Oostburg, 06-51587606, www.hoeksevliegers.nlParaglidingclub Sky Rebels (7198), Aart de Harder, Bergse Linker Rottekade 221b, 3056 LG, Rotterdam, 06-54757845, aart@raatsaam.nl, www.skyrebels.nlParasailingteam Nistelrode (7289), Rob van de Akker, Heufkens 526, 5403 LV Uden, www.parasailingteam.nl, info@parasailingteam.nlPlus 4 (715232), Dick ter Maat, Postbus 647, 7500 AP Enschede, info@d-t-m.nl, www.plus-4.nlPro Air Paragliding (8502), André Bizot, Prunusstraat 49, 7271 HP Borculo, 0545-273305, info@proair.nl, www.proair.nlSkyclub Holland (7297), Alex Schreurs, Meester Meinenweg 9 te 7107 AN Winterswijk Kotten, 0543-563253, fwascheurs@telfort.nlStichting Eurofly Paragliding (7292), Ton van Duuren, Moorblick 1, D-48599 Gronau, 0049(0)2562-710677 en 06-54663893, vanduuren-t@versanet.de, www.eurofly.nlTwentse Paragliding Club Skyline (7657), Maarten Swart, Middendorp-straat 7, 7855 PR Meppen, 0591-377155, skyline.bruinehaar@gmail.comCloud to Cloud (7303), Jeroen Kaub, Boerskottenhoek 67, 7546 DC Enschede, www.cloudtocloud.nl

36

Op 25 januari 2015 wordt bij Dekker te Warmond de 24e internationale Vliegsport en Luchtsport beurs gehouden. Dekker Warmond is een ruim opgezet party- en vergaderaccom-modatie, schitterend en centraal gelegen in het groene hart van de Randstad.

Bezoekers van de beurs zijn welkom van 10:00 uur tot 17:00 uur.

Presentaties van paragliding, delta en paramotor vliegscholen Presentaties van modelvliegen, ballonvaren, parachutespringen en zweefvliegen Vertegenwoordigers van verschillende merken en materialen Tweedehands markt Kinderplein met activiteiten Prijsuitreiking XContest

Kijk voor meer informatie en routebeschrijving op www.vliegsportbeurs.nl

Entree € 3,- Kinderen tot 16 jaar

GRATIS

VLIEGSPORT EN LUCHTSPORT BEURS