Rioleringstechniek 3

4
Levensduur wordt vandaag de dag door de markt regelmatig ingezet als ‘marke- tingtool’ om te kiezen voor een bepaald materiaal of product. Maar niet alleen de (toe)leveranciers hebben behoefte aan in- zicht in dit onderwerp. “Ook beheerders van rioleringssystemen hebben doorgaans behoefte aan zeker- heid. Met één druk op de knop verwachten ze een betrouwbare voorspellingscurve voor de komende 60 jaar”, aldus Jojanneke Dirksen. In haar onderzoek ‘Probablistic Modelling of Sewer Deterioration’ aan TU- Delft maakt ze echter duidelijk dat het be- trouwbaar voorspellen van de levensduur op basis van rioolinspecties een moeilijke, zo niet onmogelijke opgave is. En dat terwijl een model toch heel handig zou kunnen zijn, om in te kunnen schat- ten welke riolen in de toekomst vervangen dienen te worden. Dirksen vindt dat de fo- cus daarbij teveel ligt op ‘het niveau van de objecten’, terwijl veel meer gekeken moet worden naar het rioleringssysteem als ge- heel. “Hoe weet je overigens of het riool slecht is?” Een gebrek aan noodzakelijke en betrouwbare informatie ligt aan de basis. Vingers in de oren Het is geen fijne boodschap om naar buiten te brengen. Het liefste doen de beheerders de “vingers in de oren.” Toch is al eerder geconcludeerd door RioNed dat het voor- spellen van de levensduur minder eenvou- dig is als gedacht. De onzekerheden in de voorspellingen ontstaan onder andere door de kwaliteit van de rioolinspecties. “Deze is onvoldoende betrouwbaar. Daarmee stapel je onzekerheid op onzekerheid en creëer je eigenlijk onzin.” Dat maakt volgens Dirk- sen de inspectiedata overigens niet zinloos, maar het is alleen niet dé waarheid. “Veel meten en veel data verzamelen leidt niet automatisch tot de waarheid, maar geeft je wel een interessante bron van informatie mits je er verstandig mee om gaat.” Tijd in goede dingen steken Het onderzoek heeft veel duidelijk gemaakt. Er zijn teveel variabelen om in een model te stoppen en daarmee de levensduur be- trouwbaar te voorspellen. Het is een geheel van onzekerheden. Het advies van Dirksen: “steek je tijd niet teveel in een model, maar in de goede dingen. Pak de echte proble- men aan bijvoorbeeld door analyse van de klachten/meldingen database.” Maar dan rijst de vraag, of we dan hele- maal geen beleid meer kunnen maken aan de hand van de beschikbare data? “Zeker wel, maar dan wel op een andere manier. Beheerders kunnen de data gebruiken om per wijk bijvoorbeeld problemen aan te pakken. Het is beter om échte problemen goed aan te pakken, dan lukraak ‘brandjes te blussen’ per streng”, aldus Dirksen. Zetting van riolering Ondanks de conclusies zal Dirksen blijven zoeken naar informatiebronnen die ge- bruikt kunnen worden om meer inzicht te krijgen in het functioneren van rioolstel- sels in de tijd. “Er zijn nog wel enkele aan- knopingspunten, die we kunnen onderzoe- ken.” In dit kader is Dirksen bij Waternet te Amsterdam een promotiestudie gestart naar de zetting van de riolering. De ver- wachting is dat de zetting een belangrijke oorzaak is voor het ontwikkelen van lokale schadebeelden. Het onderzoek zal onder andere uitwijzen of en hoe voorspellingen van de zetting gebruikt kunnen worden voor het bepalen van de levensduur. Dirksen rondt af. “Het betrouwbaar voor- spellen van de levensduur aan de hand van modellen is eigenlijk onmogelijk. We steken teveel tijd in dergelijke model- len. Uiteindelijk hebben we systemen die theoretisch goed werken, terwijl we eigenlijk niet weten wat er in de praktijk gebeurt. Het beheren van deze systemen wordt steeds lastiger. Onderzoek naar het beheerbaar maken van deze complexe systemen is belangrijk.” Rioleringstechniek Met gepaste trots maken we melding van de volgende mijlpaal: Evenals de betonbuis met een diameter van 300 mm, voldoen nu ook de 400 en 500 mm buizen van de VPB- leden aan de criteria voor het dragen van het DUBOkeur®. Meer informatie? Neem contact op met de VPB, of kijk op de website (www.verenigingvpb.nl). Nieuwsbrief December 2009 Nieuwsbericht Goed rioolgebruik Nederland is zich steeds meer bewust van het belang en de kosten van schoon water. De groep mensen dat kiest voor het behoud van de natuur en zich aan de regels houdt wordt groter. Welke regels? Daarvoor is een lijst samengesteld, als onderdeel van de campagne ‘goed rioolgebruik’. Meer informatie vindt u op de website van RioNed (www.riool.net) Twee films De VPB heeft twee films voor u ontwikkeld. U kunt ze bekijken en gebruiken op: www.verenigingvpb.nl /kennisbank.html - Betonnen riolering bewezen duurzaam. - Riolering moet je leggen, niet begraven. • Tijdens de Vakbeurs Riolering & Stedelijk Watermanagement hebben de VPB-leden uit handen van de heer Haas van het NIBE het DUBOkeur- certificaat ontvangen voor betonbuizen met een diameter van 400 en 500 mm. ‘Levensduur van riolering is niet te voorspellen’

description

‘Levensduur van riolering is niet te voorspellen’. Duurzaam inkopen: gaan we het halen? ‘We moeten mensen hebben met vakkennis, als we duurzaamheid ook echt willen laten slagen’

Transcript of Rioleringstechniek 3

Page 1: Rioleringstechniek 3

Levensduur wordt vandaag de dag door de markt regelmatig ingezet als ‘marke-tingtool’ om te kiezen voor een bepaald materiaal of product. Maar niet alleen de (toe)leveranciers hebben behoefte aan in-zicht in dit onderwerp.

“Ook beheerders van rioleringssystemen hebben doorgaans behoefte aan zeker-heid. Met één druk op de knop verwachten ze een betrouwbare voorspellingscurve voor de komende 60 jaar”, aldus Jojanneke Dirksen. In haar onderzoek ‘Probablistic Modelling of Sewer Deterioration’ aan TU-Delft maakt ze echter duidelijk dat het be-trouwbaar voorspellen van de levensduur op basis van rioolinspecties een moeilijke, zo niet onmogelijke opgave is.En dat terwijl een model toch heel handig zou kunnen zijn, om in te kunnen schat-ten welke riolen in de toekomst vervangen dienen te worden. Dirksen vindt dat de fo-cus daarbij teveel ligt op ‘het niveau van de objecten’, terwijl veel meer gekeken moet worden naar het rioleringssysteem als ge-heel. “Hoe weet je overigens of het riool slecht is?” Een gebrek aan noodzakelijke en betrouwbare informatie ligt aan de basis.

Vingers in de orenHet is geen fi jne boodschap om naar buiten te brengen. Het liefste doen de beheerders de “vingers in de oren.” Toch is al eerder geconcludeerd door RioNed dat het voor-spellen van de levensduur minder eenvou-dig is als gedacht. De onzekerheden in de voorspellingen ontstaan onder andere door

de kwaliteit van de rioolinspecties. “Deze is onvoldoende betrouwbaar. Daarmee stapel je onzekerheid op onzekerheid en creëer je eigenlijk onzin.” Dat maakt volgens Dirk-sen de inspectiedata overigens niet zinloos, maar het is alleen niet dé waarheid. “Veel meten en veel data verzamelen leidt niet automatisch tot de waarheid, maar geeft je wel een interessante bron van informatie mits je er verstandig mee om gaat.”

Tijd in goede dingen stekenHet onderzoek heeft veel duidelijk gemaakt. Er zijn teveel variabelen om in een model te stoppen en daarmee de levensduur be-trouwbaar te voorspellen. Het is een geheel van onzekerheden. Het advies van Dirksen: “steek je tijd niet teveel in een model, maar in de goede dingen. Pak de echte proble-men aan bijvoorbeeld door analyse van de klachten/meldingen database.”Maar dan rijst de vraag, of we dan hele-maal geen beleid meer kunnen maken aan de hand van de beschikbare data? “Zeker wel, maar dan wel op een andere manier. Beheerders kunnen de data gebruiken om per wijk bijvoorbeeld problemen aan te pakken. Het is beter om échte problemen goed aan te pakken, dan lukraak ‘brandjes te blussen’ per streng”, aldus Dirksen.

Zetting van rioleringOndanks de conclusies zal Dirksen blijven zoeken naar informatiebronnen die ge-bruikt kunnen worden om meer inzicht te krijgen in het functioneren van rioolstel-sels in de tijd. “Er zijn nog wel enkele aan-knopingspunten, die we kunnen onderzoe-ken.” In dit kader is Dirksen bij Waternet te Amsterdam een promotiestudie gestart naar de zetting van de riolering. De ver-wachting is dat de zetting een belangrijke oorzaak is voor het ontwikkelen van lokale schadebeelden. Het onderzoek zal onder andere uitwijzen of en hoe voorspellingen van de zetting gebruikt kunnen worden voor het bepalen van de levensduur.

Dirksen rondt af. “Het betrouwbaar voor-spellen van de levensduur aan de hand van modellen is eigenlijk onmogelijk. We steken teveel tijd in dergelijke model-len. Uiteindelijk hebben we systemen die theoretisch goed werken, terwijl we eigenlijk niet weten wat er in de praktijk gebeurt. Het beheren van deze systemen wordt steeds lastiger. Onderzoek naar het beheerbaar maken van deze complexe systemen is belangrijk.”

Rioleringstechniek

Met gepaste trots maken we melding van de volgende mijlpaal: Evenals de betonbuis met een diameter van 300 mm, voldoen nu ook de 400 en 500 mm buizen van de VPB-leden aan de criteria voor het dragen van het DUBOkeur®. Meer informatie? Neem contact op met de VPB, of kijk op de website (www.verenigingvpb.nl).

Nieuwsbrief December 2009

Nieuwsbericht • Goed rioolgebruik Nederland is zich steeds meer bewust

van het belang en de kosten van schoon water. De groep mensen dat kiest voor het behoud van de natuur en zich aan de regels houdt wordt groter. Welke regels? Daarvoor is een lijst samengesteld, als onderdeel van de campagne ‘goed rioolgebruik’. Meer informatie vindt u op de website van RioNed (www.riool.net)

• Twee fi lms De VPB heeft twee fi lms voor u

ontwikkeld. U kunt ze bekijken en gebruiken op: www.verenigingvpb.nl /kennisbank.html

- Betonnen riolering bewezen duurzaam.- Riolering moet je leggen, niet begraven.

• Tijdens de Vakbeurs Riolering & Stedelijk Watermanagement hebben de VPB-leden uit handen van de heer Haas van het NIBE het DUBOkeur- certifi caat ontvangen voor

betonbuizen met een diameter van 400 en 500 mm.

‘Levensduur van riolering is niet te voorspellen’

Page 2: Rioleringstechniek 3

Grote diameters hebben veel bergend vermogen voor een relatief geringe in-vestering. Maar daarnaast heeft de ge-meente nog een reden om te kiezen voor betonbuizen. De blijvend flexibele rub-berringverbinding is namelijk noodzake-lijk, omdat er op een nabij gelegen locatie een verontreiniging met pentachloorfenol (PCP) gesaneerd moet worden.

Blijvend flexibel

In opdracht van de gemeente Heumen heeft Verhoeve Groep (Hummelo & Keppel) een bergbezinkleiding (BBL) gerealiseerd, bestaande uit buizen (grootste diameter vlakke voetbuis 900 mm) en putten.

‘Volledig duurzaam inkopen voor een aantal productgroepen in 2010’. Met deze doelstelling heeft de Tweede Ka-mer op 2 juli 2009 ingestemd. Het blijkt ambitieus, want anno 2009 verwacht slechts 54% van de gemeenten en, een zeer mager, percentage 15% van de aannemers volledig duurzaam te gaan inkopen (zie onderstaande tabel). Deze verontrustende resultaten blijken uit een onderzoek, uitgevoerd in april 2009 door Buildsight B.V., in opdracht van Vereniging van Producenten van Beton-leidingsystemen (VPB).

Vraag: ‘Verwacht u vanaf 2010 volledig duurzaam te gaan inkopen?’ Antwoord Gemeenten Aannemers Ja 54% 15% Nee 42% 62% Misschien 0% 3% Weet niet 4% 20%

Bij het behalen van de doelstellingen is het belangrijk, dat alle betrokkenen een eenduidige visie hebben op het begrip duurzaamheid. Uit de resultaten blijkt dat beide partijen duurzaamheid vooral ver-talen naar begrippen als: ‘levensduur” en ‘milieuvriendelijkheid”. Opvallend genoeg vertaalt 23% van de aannemers het be-grip duurzaamheid als het ‘steeds maken

van de beste keuze per situatie’, terwijl slechts 6% van de ondervraagde gemeen-ten ditzelfde beeld heeft.

De antwoorden zijn samengevat in de on-derstaande tabel:Vraag: ‘Waar denkt u aan bij het begrip duurzaamheid in relatie tot rioleringsproducten?’

Samen op wegDe reden voor deze ‘duurzaamheidsmoni-tor’ ligt in het feit dat de diverse partijen gezamenlijk het juiste tempo moeten kiezen om de doelstellingen te halen. De resultaten tonen aan: ‘we hebben haast’. Vandaar dat de leden van de VPB veel ini-tiatieven nemen om opdrachtgevers, advi-seurs en aannemers te informeren en te blijven investeren om de doelstellingen voor duurzame riolering ook concreet in te vullen. De vereniging ziet het daarbij

als een van haar taken om een overzich-telijk boekje open te doen over duurzaam inkopen en te monitoren hoe de zaken er momenteel voorstaan in de praktijk. Betonnen rioleringssystemen beschikken over het DUBOkeur, een certificaat voor bouwproducten met een relatief lage milieubelasting, dat wordt uitgegeven door adviesbureau NIBE.

Op de Rioleringsbeurs te Den-Bosch van 6 t/m 9 oktober 2009 waar de VPB met een DUBO-stand aanwezig was bleek dat van de bezoekende gemeenteambtena-ren het merendeel niet op de hoogte was van de criteria van duurzaam inkopen, re-den te meer om hen de helpende hand te bieden.

De VPB zal u de komende tijd blijven in-formeren over het voortschrijdend inzicht op dit gebied.

Duurzaam inkopen: gaan we het halen?

Wat is duurzaamheid? Gemeenten Aannemers Levensduur 30% 28% Milieuvriendelijkheid 21% 17% Arbovriendelijkheid in aanleg 17% 14% Per situatie de beste keuze maken 6% 23% Arbovriendelijkheid in productie 13% 12% Hergebruik 8% 4% Afkoppelen hemelwater 2% 1% Weet niet 3% 1%

Page 3: Rioleringstechniek 3

‘We moeten mensen hebben met vakkennis, als we duurzaamheid ook echt willen laten slagen’

Duurzaam ontwerpGoed, zijn mening is dus duidelijk: beton is een duurzaam materiaal. Maar dat maakt betonnen riolering nog niet meteen duur-zaam. De duurzaamheid wordt namelijk sterk bepaald door het totale proces. Dat begint al met het duurzame ontwerp. Ont-werpers dienen meer dan ooit vooruit te denken over de functie van de riolering in de toekomst. Hoeveel water komt er, zijn er plannen voor stadsvernieuwing of het anders inrichten van de bovengrondse ruimte, komt er water met zeer hoge temperaturen door de buizen, wordt er in de toekomst een industriegebied op het systeem aangesloten en hoe voorkomen we dat we zomaar de drukriolering aan-sluiten uit het buitengebied? Duurzaam-heid begint wat Snaterse betreft dus al op de tekentafel. Het steekt hem dan ook dat we steeds minder de tijd nemen voor een goed ontwerp. Lengteprofielen en details worden niet meer getekend en de ‘junior’, vers van school en nauwelijks in het vak opgeleide tekenaar wordt aan riolerings-ontwerpen gezet. “Er is kennis nodig in de ontwerpfase, anders heeft duurzaamheid al een valse start.”

Aanleg, directievoering en toezichtEen andere belangrijke processtap in ‘duurzame betonnen riolering’ is: de aan-leg en kwaliteitscontrole. “De aannemer neemt veelal werken te scherp aan. Daar-mee komt de kwaliteit van de uitvoering onder druk te staan. Dat is weer ongun-stig voor de levensduur en duurzaamheid van de riolering.” Over de controle tijdens de aanleg is Snaterse uiterst sceptisch “Het is belangrijk dat de directievoering gebeurt door mensen met kennis, maar vooral ook passie voor het vak.” RAW- bestekken geven resultaatsverplichtingen, kwaliteitscontrole vindt meestal plaats als het te laat is en er niets meer aan te doen

valt omdat ’het asfalt er al op ligt’. Hij vertelt een anekdote waarbij in het begin van de 2-meterse buizen in de zeventiger jaren de directeur van een buizenfabriek bij het afpersen van de buizen in open sleuf, zelf aan de buitenzijde van de buis de reparaties met snelhardend cement kwam verzorgen. “Die tijd ligt ver ach-ter ons, maar toen controleerden we nog wel élke verbinding! Dat gebeurt vandaag de dag niet. Als we duurzaamheid willen stimuleren moeten we het toezicht inten-siveren.”

Duurzaam gebruik en beheer“Bij riolering gaat het om doelgerichtheid: effectiviteit. Beton is in beginsel bedoeld voor de eeuwigheid. Zo moeten we het ontwerpen en zo moeten we het gebrui-ken en beheren. We moeten weten wat stelsels doen. Geen materiaal gebruiken op plekken waar het niet tegen kan. Dat is duurzaam gebruik.” Op die manier kun-nen schades worden voorkomen en hoe-ven er geen herstelwerkzaamheden te worden gedaan. “Lining in een buis is niet duurzaam. Die twee materialen hebben niks met elkaar.”

“Beton is robuust. Een moeilijk toetsbaar begrip. Net als duurzaamheid. Het be-wijs wordt later pas geleverd en vooraf is het eigenlijk niet eenvoudig te bepalen.” Riolering is in de ogen van Snaterse een technisch systeem. Hoe technischer het systeem, des te groter de risico’s. “Beton is geen complex materiaal. We moeten mensen hebben met vakkennis als we duurzaamheid ook echt willen laten sla-gen. Een duurzaam betonnen rioolstelsel wordt niet bepaald door het materiaal, maar aan de manier waarop we er mee omgaan.”

Drs. Ing. C. Snaterse

“Beton is een duurzaam materiaal, dat is simpel, omdat het bestaat uit eenvoudige en niet schaarse materialen, zand, grind en cement”, antwoordt Cees Snaterse van Snaterse Civiele Techniek & Management. De ontmoeting vindt plaats in de stand van de VPB op de Vakbeurs Riolering & Stedelijk Watermanagement in de Brabant- hallen. Het is een komen en gaan van mensen die ‘even iets tegen Cees willen zeggen’. Het is een graag geziene gast op beurzen, vakdagen en symposia. Zijn mening over duurzaamheid en betonnen riolering is dus van grote waarde.

Page 4: Rioleringstechniek 3

www.verenigingvpb.nl

De Vereniging van Producenten van Betonleidingsystemen (VPB) is een zogenaamde sectorver-eniging van de BFBN (Bond van Fabrikanten van Betonproducten in Nederland). De VPB is opge-richt met als doel een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van de betonindustrie. De leden houden zich bezig met de productie van betonnen rioleringssystemen. Hierbij valt te denken aan de productie van buizen, putten, bassins, gemalen en tal van andere voorzieningen.

De VPB richt zich specifi ek op twee kernactiviteiten: onderzoek en kennisoverdracht. Onderzoek vindt onder andere plaats op het gebied van fysica, techniek en milieu. Daarnaast vormt markt- en motiefonderzoek een belangrijk researchgebied. Kennisoverdracht vindt plaats via handboeken, publicaties, onderwijsmodules en publieke media.

De volgende bedrijven zijn lid van de Vereniging VPB:Nijmeegse Betonindustrie De Hamer B.V. te Nijmegen - www.dehamer.nlKijlstra B.V. te Drachten - www.kijlstra.euMartens Beton B.V. te Oosterhout - www.martensgroep.nlStreek Beton B.V. te Lochem - www.streekbeton.nlStruyk Verwo Aqua B.V. te Nederweert - www.struykverwo.nl

Deze nieuwsbrief verschijnt in een oplage van 4.500 ex. bij o.a. gemeenten, Rijkswaterstaat en provincies, water-schappen, hoogheemraadschappen, Staatsbosbeheer en ingenieursbureaus.U kunt uzelf of andere geïnteresseerden aanmelden via de VPB website.

R

Met betonkijk je verder

KennisbankDuurzaamheidsbrochureWat is de waarheid als het gaat om duur-zame riolering? U wordt overspoeld met rapportages, informatie en aandacht in de media. Op die manier ontstaan veel subjectieve inzichten en invalshoeken. We kunnen ons daarom voorstellen dat uw beeld van duurzame riolering minder helder is geworden. Deze brochure geeft u inzicht in de Vereniging VPB en beton-nen riolering in het bijzonder.

Handboek rioleringstechniekHet ‘Handboek Rioleringstechniek’ is een naslagwerk met veel informatie. De nadruk ligt op het presenteren van technische informatie. De VPB preten-deert zeker geen volledigheid met het Handboek, maar wil bijdragen aan de verspreiding van de kennis over beton-nen riolering.

Bezoek de VPB website voor meer informatie:

www.verenigingvpb.nl

Deze nieuw

sbrief is gedrukt op duurzaam FSC

gecertifi ceerd papier

Rioleringen van beton - 10 keer beter!In deze brochure leest u meer over de vele voordelen van beton-nen riolering. Tien keer beter:

1. Economisch2. Duurzaam3. Robuust4. Maatwerk5. Ecologisch6. Slijtvast7. Resistent8. Functioneel9. Waterdicht10. Innovatief

Handboek buying greenIn 2010 wil de Nederlandse overheid alleen nog maar duurzaam inkopen. Beton past volledig in deze doelstel-ling. Meer informatie over duurzaam inkopen?

Via de website: www.verenigingvpb.nlkunt u al deze uitgaves downloaden