Return after to play Return after to play after ACL injuryafter ACL injury

Door:Door:

Afke van de WouwAfke van de WouwSportpsycholoog & Sportpsycholoog &

BewegingswetenschapperBewegingswetenschapperwww.afkevandewouw.nl

Twitter: @afkevandewouwTwitter: @afkevandewouw

Mentale Sportbegeleiding

Mentale Sportbegeleiding

• Hoeveel % van die prestatie wordt Hoeveel % van die prestatie wordt beïnvloed door mentale factoren? beïnvloed door mentale factoren?

• Hoeveel % van je training bestaat uit Hoeveel % van je training bestaat uit mentale training?mentale training?

Denk aan het spelen van een Denk aan het spelen van een belangrijke wedstrijd:belangrijke wedstrijd:

‘‘Mentale training is niet anders dan Mentale training is niet anders dan tactische, technische en conditie tactische, technische en conditie training. Je traint gewoon een bepaald training. Je traint gewoon een bepaald onderdeel van de prestatie’onderdeel van de prestatie’

Maurits Hendriks (Chef de Mission Maurits Hendriks (Chef de Mission Olympische Spelen Sochi 2014 en Olympische Spelen Sochi 2014 en Londen 2012)Londen 2012)

Mentale Sportbegeleiding

Systematisch leren en oefenenSystematisch leren en oefenenvan mentale vaardighedenvan mentale vaardighedenmet als doelmet als doelhet verbeteren van prestatieshet verbeteren van prestaties

Brain TrainingBrain Training

Mentale Sportbegeleiding

• Stellen van doelenStellen van doelen• SpanningsregulatieSpanningsregulatie• VerbeeldingVerbeelding• GedachtencontroleGedachtencontrole• AandachtssturingAandachtssturing

How to train your brainHow to train your brain

Mentale Sportbegeleiding

• BewustwordingBewustwording• Reguleren ademhalingReguleren ademhaling• SpierontspanningSpierontspanning

– BodyscanBodyscan– JacobsonJacobson

• VerbeeldingVerbeelding• YogaYoga

SpanningsregulatieSpanningsregulatie

Mentale Sportbegeleiding

• Voorstelling maken van gewenste situatieVoorstelling maken van gewenste situatie• Voorbereiden op ´wat als´ scenario´sVoorbereiden op ´wat als´ scenario´s• Sneller en beter weten wat te doen in beslissende Sneller en beter weten wat te doen in beslissende

situatiessituaties• Voorprogrammeren van lichaam en hoofdVoorprogrammeren van lichaam en hoofd• Bewegingen inslijpenBewegingen inslijpen• Aandacht focussenAandacht focussen• Olifantenpaadje in hoofd makenOlifantenpaadje in hoofd maken• Voor hersenen geen verschilVoor hersenen geen verschil

VerbeeldingVerbeelding

Mentale Sportbegeleiding

• ““I always like to picture the game the night before: I’ll ask the kitman I always like to picture the game the night before: I’ll ask the kitman what kit we’re wearing, so I can visualise it. It’s something I’ve always what kit we’re wearing, so I can visualise it. It’s something I’ve always done, from when I was a young boy. It helps to train your mind to done, from when I was a young boy. It helps to train your mind to situations that might happen the situations that might happen the following day. I think following day. I think about about it as I’m lying in bed. What will I it as I’m lying in bed. What will I

do if the ball gets crossed in do if the ball gets crossed in the box this way? What the box this way? What movement will I have to movement will I have to

make make to get on the end of it? Just to get on the end of it? Just different things that might different things that might

make you one per cent make you one per cent sharper.”sharper.”

Wayne RooneyWayne Rooney

Mentale Sportbegeleiding

Mentale Sportbegeleiding

Hersenonderzoek laat zien dat Hersenonderzoek laat zien dat bij ‘motor imagery’ – de bij ‘motor imagery’ – de visualisatie en het invoelen van visualisatie en het invoelen van een beweging – meerdere een beweging – meerdere hersengebieden betrokken zijn, hersengebieden betrokken zijn, die ook actief zijn bij de feitelijke die ook actief zijn bij de feitelijke uitvoering van de beweging uitvoering van de beweging (Mulder 2007).(Mulder 2007).

Effect op hersenenEffect op hersenen

Mentale Sportbegeleiding

• Lichte activiteit van spieren Lichte activiteit van spieren waargenomen (EMG). waargenomen (EMG).

• Stimulatie Golgi-peesorganen Stimulatie Golgi-peesorganen • Ontstaan van neuromusculaire Ontstaan van neuromusculaire

feedback (Schmidt en Lee, feedback (Schmidt en Lee, 1999). 1999).

• Zorgt voor juiste afstemming Zorgt voor juiste afstemming van de spieren (Suinn,1984).van de spieren (Suinn,1984).

Effect op spierniveauEffect op spierniveau

Mentale Sportbegeleiding

• OntspanningOntspanning• Verbeelding vaardigheden• Verbeelding wedstrijden (2.35) (2.35)• PowerflowPowerflow• Verbeelding TeambuildingVerbeelding Teambuilding• AffirmatiesAffirmaties

PresterenPresteren

Mentale Sportbegeleiding

• OntspanningOntspanning• Verbeelding vaardigheden• Verbeelding wedstrijden (2.35) (2.35)• PowerflowPowerflow• Verbeelding TeambuildingVerbeelding Teambuilding• AffirmatiesAffirmaties

PresterenPresteren

Mentale Sportbegeleiding

• OntspanningOntspanning• Verbeelding fysiek herstelVerbeelding fysiek herstel• Verbeelding mentaal Verbeelding mentaal

herstelherstel• Verbeelding voor Verbeelding voor

pijnreductiepijnreductie• AffirmatiesAffirmaties

HerstellenHerstellen

Mentale Sportbegeleiding

• OntspanningOntspanning• Verbeelden genezingsprocesVerbeelden genezingsproces• Verbeelden sportprestatiesVerbeelden sportprestaties• Verbeelden voor pijnreductieVerbeelden voor pijnreductie• AffirmatiesAffirmaties

RevaliderenRevalideren

Geblesseerde sporters schreven vlg functies Geblesseerde sporters schreven vlg functies toe aan gebruik van visualisatie:toe aan gebruik van visualisatie:

• Oefenen en daardoor voelen van sportvhd en bewnOefenen en daardoor voelen van sportvhd en bewn• Voorkomen dat sportvhd te zeer achteruitgaanVoorkomen dat sportvhd te zeer achteruitgaan• Trainen van oefeningen die als onderdeel van de revalidatie Trainen van oefeningen die als onderdeel van de revalidatie

moeten worden gedaan moeten worden gedaan • Gemotiveerd blijven voor de revalidatieGemotiveerd blijven voor de revalidatie• Overwinnen angst opnieuw geblesseerd te rakenOverwinnen angst opnieuw geblesseerd te raken• Versterken van zelfvertrouwenVersterken van zelfvertrouwen• Omgaan met pijn en het hanteren van pijnOmgaan met pijn en het hanteren van pijn• Herstel bevorderen door ´Healing Imagery´Herstel bevorderen door ´Healing Imagery´(Bakker & Oudejans, 2012)(Bakker & Oudejans, 2012)

Mentale Sportbegeleiding

• 70-99% van (top)sporters gebruiken verbeelding voor 70-99% van (top)sporters gebruiken verbeelding voor prestatieverbetering prestatieverbetering (Ungerleider et al 1989, Orlick&Partington (Ungerleider et al 1989, Orlick&Partington 1988)1988)

• Sneller herstel van blessure Sneller herstel van blessure (Ievleva & Orlick,1991)(Ievleva & Orlick,1991)

• Toename spierkracht (Toename spierkracht (Lebon, 2010)Lebon, 2010)

• Optimistische houding tijdens revalidatie Optimistische houding tijdens revalidatie (Green 1992)(Green 1992)

• Minder angst nieuwe blessure Minder angst nieuwe blessure (Cupal&Brewer 2007)(Cupal&Brewer 2007)

• Minder angst voor pijn bij behandeling Minder angst voor pijn bij behandeling (Cupal&Brewer 2007)(Cupal&Brewer 2007)

• Toename uithoudingsvermogen spieren Toename uithoudingsvermogen spieren (Christakou 2007).(Christakou 2007).

Factsheet SportFactsheet Sport

Mentale Sportbegeleiding

• Vermindering preoperatieve angst Vermindering preoperatieve angst (Schwab, 2007)(Schwab, 2007)

• Vermindering postoperatieve pijn Vermindering postoperatieve pijn (Montgomery, 2007)(Montgomery, 2007)

• Versterken wondherstel Versterken wondherstel (Broadbent, 2012)(Broadbent, 2012)

• Reductie pijn algemeen Reductie pijn algemeen (Zeidan, 2011)(Zeidan, 2011)

• Verbetering slaapkwaliteit Verbetering slaapkwaliteit (Diaz & Larsen 2005) (Diaz & Larsen 2005)

• Minder medicijngebruik Minder medicijngebruik (Manyande, 1992) (Manyande, 1992)

• Kortere opnameduur Kortere opnameduur (Deisch, 2000; Halpin 2002)(Deisch, 2000; Halpin 2002)

• Kortere operatieduur Kortere operatieduur (Montgomery, 2007)(Montgomery, 2007)

• Minder postoperatieve misselijkheid Minder postoperatieve misselijkheid (Enqvist et al. 1997) (Enqvist et al. 1997)

• Minder postoperatief braken Minder postoperatief braken (Enqvist et al. 1997) (Enqvist et al. 1997)

• Grotere patiënt tevredenheid Grotere patiënt tevredenheid (Schwab, 2007)(Schwab, 2007)

Factsheet GezondheidszorgFactsheet Gezondheidszorg

Mentale Sportbegeleiding

• Vermindering preoperatieve angst Vermindering preoperatieve angst (Schwab, 2007)(Schwab, 2007)

• Vermindering postoperatieve pijn Vermindering postoperatieve pijn (Montgomery, 2007)(Montgomery, 2007)

• Versterken wondherstel Versterken wondherstel (Broadbent, 2012)(Broadbent, 2012)

• Reductie pijn algemeen Reductie pijn algemeen (Zeidan, 2011)(Zeidan, 2011)

• Verbetering slaapkwaliteit Verbetering slaapkwaliteit (Diaz & Larsen 2005) (Diaz & Larsen 2005)

• Minder medicijngebruik Minder medicijngebruik (Manyande, 1992) (Manyande, 1992)

• Kortere opnameduur Kortere opnameduur (Deisch, 2000; Halpin 2002)(Deisch, 2000; Halpin 2002)

• Kortere operatieduur Kortere operatieduur (Montgomery, 2007)(Montgomery, 2007)

• Minder postoperatieve misselijkheid Minder postoperatieve misselijkheid (Enqvist et al. 1997) (Enqvist et al. 1997)

• Minder postoperatief braken Minder postoperatief braken (Enqvist et al. 1997) (Enqvist et al. 1997)

• Grotere patiënt tevredenheid Grotere patiënt tevredenheid (Schwab, 2007)(Schwab, 2007)

Factsheet GezondheidszorgFactsheet Gezondheidszorg

www.afkevandewouw.nlwww.afkevandewouw.nlwww.sportsimagery.nlwww.sportsimagery.nlinfo@afkevandewouw.nlinfo@afkevandewouw.nl

facebook.com/avdwsportspsychologyfacebook.com/avdwsportspsychology

@afkevandewouw@afkevandewouw

Bedankt voor jullie aandacht!Bedankt voor jullie aandacht!