Reizen bijlage

16
1 14 Warm welkom op Deense eilanden Wie op Samsø 70 kroon in een potje stopt, kan zelf een huurfiets pakken. 7 Skye kruipt onder je huid „Zelfs in de somberste kleuren is het eiland vol leven.” 4 januari 2013, 39e jaargang nr. 233 Reformatorisch Dagblad autovakantie eerst werd aange- boden als een gewone rondreis, blijkt uit een reactie van Anouk Derwort van Pharos Reizen. „De reis bestaat al een jaar of zes, zeven. Toen we begonnen met de kinderboekenreizen, hebben we deze reis erin opgenomen. En we hebben inderdaad de beschrijving nauwelijks aan- gepast. Bij de reizen die nieuw zijn, bijvoorbeeld rond ”Kruis- tocht in spijkerbroek”, geven we meer tips rond het boek.” Vanuit Tintagel toch nog maar even langs Slaughterbridge, bij Camelford in Noord-Cornwall, waar Arthur volgens de overleve- ring de laatste slag werd toege- bracht. Is dit de plek waar hij, in Jaap ter Haars woorden „vervuld van afschuw alsof hij een slang moest doden”, het zwaard hief om zijn ridder en verrader Modred te doden en daarbij zelf ook tot de dood gewond raakte? Misschien. Net als het zou kunnen dat Arthurs geboorte- paleis niet in Tintagel, maar in Winchester staat, zoals het boek van Ter Haar meldt. Die pittoreske stad, met de snelstromende rivier de Itchen, de scheve huisjes die er volgens Ter Haar al in Arthurs tijd ston- den, het sterf huis van schrijf- ster Jane Austen, de kathedraal met de 12e-eeuwse Winchester Bijbel, oogt haast te idyllisch om het toneel te zijn geweest van verraad en afgunst. Van het enorme kasteel waar eens koning Uther Pendagron –Arthurs vader– zou hebben gezeteld, resten weinig meer dan een paar gangen en de Great Hall. Een enorm rond, houten tableau, waaiervormig geschilderd in groen en wit, trekt daar de aandacht naar zich toe. Dit is de ronde tafel, 1200 kilo zwaar, 5,5 meter in doorsnee, gemaakt van zeven eiken. En hij stamt niet uit de tijd van Arthur – die rond de zesde eeuw geleefd zou moeten hebben. Onderzoek maakte duidelijk dat de tafel veel later, in de 13e eeuw, is gemaakt. In opdracht van koning Edward I, een bewonderaar van zijn illustere voorganger Arthur. Hij is ook de man die de stoffelijke resten van Arthur en zijn vrouw Guinevere in Glastonbury heeft laten herbegraven. Waarbij het de vraag is of het inderdaad hun lichamen zijn die nu in het graf in de Abbey liggen. Het is typerend voor reizen in de voetsporen van koning Arthur: zekerheden zijn er nauwelijks. Of toch wel, één ding staat vast: zelfs als Arthur nooit heeft bestaan, is zijn land –het zuidwesten van Engeland– meer dan de moeite waard. tekst Mariëlle Oussoren-Buys beeld RD Een reis rond een kinderboekpersonage is op zich al een bijzon- dere ervaring. Als dat personage koning Arthur is –bestond hij wel, be- stond hij niet?–, wordt het nog aparter. Op naar Zuidwest-Engeland, met Jaap ter Haars ”Koning Arthur” in de hand. K asteel Camelot? De heer die in de berm van een landweggetje niet ver van Yeovil loopt, wijst naar een heuvel. Zijn mondhoeken krullen om- hoog. „That’s the castle. Wist je dat er niets meer van over is?” Jawel. Sterker nog, het is de vraag of Arthurs roemruchte kasteel ooit op deze plek, nu be- kend als Cadbury Castle, heeft gestaan. Op pakweg 100 kilo- meter afstand, tussen Tiverton en Crediton, ligt bijvoorbeeld nóg een Cadbury Castle, dat overigens niet in verband wordt gebracht met koning Arthur. Dat past de heer in kwestie wel, want hij is ervan overtuigd: „This is the real Camelot.” In feite is de kans erg klein dat dit de heuvel is waar ooit Arthur op de uitkijk stond. En toch maakt de plek emoties los. De te voet toegankelijke ”castle lane” naar boven. Het glooiende landschap, de schapen, de type- rende vlakverdeling van de heu- vels, het prachtige overzicht dat het hoge door bomen omringde heuvelplateau biedt – hier zou de middeleeuwse vorst zomaar gestaan kunnen hebben. De zeventiendaagse kinderboe- kenreis ”In de sporen van King Arthur” begint met een nach- telijke overtocht met de Stena Line van Hoek van Holland naar Harwich en eindigt hetzelfde, maar dan in omgekeerde rich- ting. Alles inbegrepen bij de reissom, in het hoogseizoen zo’n 600 euro per persoon. De reis is heel comfortabel, maar met kinderen is de nachtboot weinig praktisch. Met –op de terugreis– een incheckmogelijk- heid vanaf 20.15 uur, een niet- geplande wachttijd van bijna anderhalf uur, een uur tijds- verschil de ongunstige kant op en een wake-upcall voor dag en dauw in het vooruitzicht wordt het een zwaar nachtje. Windsor, het stadje met het weekendhuis van koningin Eli- zabeth, ligt niet ver van de route die de eerste dag van Harwich 400 kilometer westelijk, naar Burnham-on-Sea voert. Maar meer dan een stadsrondrit per dubbeldekker en een glimp van Windsor Castle zit er niet in met twee oververmoeide peuters. Burnham-on-Sea, nabij kaasstad- je Cheddar, herbergt een van de drie caravanparken van aanbie- der Haven die de reis aandoet. Het tweede park in Perranporth is het spectaculairst qua ligging: ver in het zuidwesten, aan de Atlantische Oceaan, met impo- sante rotsformaties. De derde overnachtingsplek –weer op de terugreis– ligt in Weymouth, aan het Kanaal. Het tot de verbeelding sprekende uiterste zuidwestelijke puntje –Land’s End– wordt net niet gehaald, hoewel een dagtrip vanuit Per- ranporth mogelijk is. Ook het dorp Tintagel, volgens de overlevering de geboorteplek van koning Arthur, is vanuit die plaats goed te doen. Zowel Arthur als zijn pleegvader, de mythische tovenaar Merlijn, heeft op veel winkelgevels een plek gekregen, om bezoekers te lokken natuurlijk. De ruïne van Tintagel Castle is wondermooi gelegen aan de kustlijn en bereikbaar via een steil pad omlaag, eventueel per ”Landrover service”. De atlan- tische golven die breken op de rotsen, de duizelingwekkende dieptes en de haast eindeloze traptreden zijn indrukwekkend. Ze kunnen lief hebbers van Arthur en zijn ronde tafel zo- maar in de juiste sfeer brengen. Schild mee, zwaard in de hand; meer is hier niet nodig om je een ridder te wanen. Naast Tintagel noemt de reisbeschrijving –waarin wel veel nuttige informatie staat over andere uitstapjes– geen plaatsen die te maken hebben met het verhaal van koning Arthur. Dat komt doordat deze Op zoek naar Arthur Hier zou de mid- deleeuw- se vorst zomaar gestaan kunnen hebben Cambridge Norwich Brighton Weymouth Harwich Londen Plymouth Exeter Burnham on Sea Cardiff Oxford Bristol Southampton Perranporth Tintagel Engeland Quethiock Noordzee Voor zijn kinderboekenreizen werkt Pharos Reizen samen met de Samenwerkende Kinderboekwinkels. Bij alle reizen –ze variëren van zesdaags tot zeventien- daags– zijn de overnachtingen in stacaravan, vakantie- huis of appartement inbegrepen, net als eventuele overtochten en soms een maaltijd of een entree. Een wegenkaart van het desbetreffende land, een kidsgids voor de kinderen en het betreffende kinderboek horen bij de prijs. Naast de Arthurreis zijn er onder meer vakanties rond Pippi Langkous (Zweden), Remi uit ”Alleen op de wereld” (Frankrijk) en Winnetou (Kroatië) te boeken. Een enkele keer start een reis op zondag, maar een dag uitstellen is altijd mogelijk, aldus Pharos. >>pharosreizen.nl/kinderboeken >>voordeelmetjebiebpas.nl voor 50 euro korting op een reis. Kinderboekenreizen van Pharos Reizen Tip voor literatuurliefhebbers: wijk af van de route voor een uitstapje naar Quethiock (spreek uit: kwiddek). Dit dorpje speelt een rol in ”De eindigheid der da- gen” van Peter Hobbs (Mozaïek, 2007). Het boek gaat over zijn betbetovergrootvader, de metho- distische lekenpredikant en smid Charles Wenmoth, en valt op door zijn stilistische eigenzinnig- heid. „We’re famous” , we zijn beroemd, zegt inwoner David Prudden als hij hoort over het boek dat in Enge- land in 2005 verscheen. Hij weet te vertellen dat een verre, aan- getrouwde nazaat van Wenmoth nog in het dorp woont. Deze ”lady old Barbara” herkent de naam Wenmoth, maar weet verder wei- nig van de familie te vertellen en kent het boek evenmin. Het dorp spreekt echter voor zich. Mooi om te zien zijn het Keltische kruis en de kerk, bekend uit het boek. Net als het kapelletje buiten de dorps- kern dat in de tijd van Wenmoth buiten gebruik was. Prudden heeft overigens wel een theorie over de herkomst van de wonderlijke plaatsnaam: die zou te danken zijn aan een zogenaam- de „holy man” , Cadoc, die de nog steeds bestaande waterbron bij de kerk ontdekte. Dorp van lekenprediker Wenmoth Windsor Castle. Rivier Itchen. Ridder. Ronde tafel. Old Barbara en haar man. Perranporth. Zou koning Arthur hier, op dit heuvelplateau, hebben gestaan? Over de locatie van Arthurs kasteel Camelot is veel onzekerheid. Stond het op de plek van Cadbury Castle? En welk dan? Dat tussen Tiverton en Crediton (foto)? Of, waar- schijnlijker, bij Yeovil?

description

Reizenbijlage, verschenen op 4 januari 2013 bij het Reformatorisch Dagblad

Transcript of Reizen bijlage

  • 1

    14 Warm welkom op Deense eilandenWie op Sams 70 kroon in een potje stopt, kan zelf een huur ets pakken.

    7 Skye kruipt onder je huidZelfs in de somberste kleuren is het eiland vol leven.

    4 januari 2013, 39e jaargang nr. 233

    Reformatorisch Dagblad

    autovakantie eerst werd aange-boden als een gewone rondreis, bl kt uit een reactie van Anouk Derwort van Pharos Reizen. De reis bestaat al een jaar of zes, zeven. Toen we begonnen met de kinderboekenreizen, hebben we deze reis erin opgenomen. En we hebben inderdaad de beschr ving nauwel ks aan-gepast. B de reizen die nieuw z n, b voorbeeld rond Kruis-tocht in sp kerbroek, geven we meer tips rond het boek.

    Vanuit Tintagel toch nog maar even langs Slaughterbridge, b Camelford in Noord-Cornwall, waar Arthur volgens de overleve-ring de laatste slag werd toege-bracht. Is dit de plek waar h , in Jaap ter Haars woorden vervuld van afschuw alsof h een slang moest doden, het zwaard hief om z n ridder en verrader Modred te doden en daarb zelf ook tot de dood gewond raakte?

    Misschien. Net als het zou kunnen dat Arthurs geboorte-paleis niet in Tintagel, maar in Winchester staat, zoals het

    boek van Ter Haar meldt.Die pittoreske stad, met de

    snelstromende rivier de Itchen, de scheve huisjes die er volgens Ter Haar al in Arthurs t d ston-den, het sterfhuis van schr f-ster Jane Austen, de kathedraal met de 12e-eeuwse Winchester B bel, oogt haast te idyllisch om het toneel te z n geweest van verraad en afgunst.

    Van het enorme kasteel waar eens koning Uther Pendagron Arthurs vader zou hebben gezeteld, resten weinig meer dan een paar gangen en de Great Hall. Een enorm rond, houten tableau, waaiervormig geschilderd in groen en wit, trekt daar de aandacht naar zich toe. Dit is de ronde tafel, 1200 kilo zwaar, 5,5 meter in doorsnee, gemaakt van zeven eiken. En h stamt niet uit de t d van Arthur die rond de zesde eeuw geleefd zou moeten hebben. Onderzoek maakte duidel k dat de tafel veel later, in de 13e eeuw, is gemaakt. In opdracht van koning Edward I, een bewonderaar van z n illustere voorganger Arthur. H is ook de man die de stoffel ke resten van Arthur en z n vrouw Guinevere in Glastonbury heeft laten herbegraven. Waarb het de vraag is of het inderdaad hun lichamen z n die nu in het graf in de Abbey liggen. Het is typerend voor reizen in de voetsporen van koning Arthur: zekerheden z n er nauwel ks. Of toch wel, n ding staat vast: zelfs als Arthur nooit heeft bestaan, is z n land het zuidwesten van Engeland meer dan de moeite waard.

    tekst Marille Oussoren-Buys

    beeld RD

    Een reis rond een

    kinder boekpersonage

    is op zich al een bijzon-

    dere ervaring. Als dat

    personage koning Arthur

    is bestond hij wel, be-

    stond hij niet?, wordt

    het nog aparter. Op naar

    Zuidwest-Engeland, met

    Jaap ter Haars Koning

    Arthur in de hand.

    Kasteel Camelot? De heer die in de berm van een landweggetje niet ver van Yeovil

    loopt, w st naar een heuvel. Z n mondhoeken krullen om-hoog. Thats the castle. Wist je dat er niets meer van over is? Jawel. Sterker nog, het is de vraag of Arthurs roemruchte kasteel ooit op deze plek, nu be-kend als Cadbury Castle, heeft gestaan. Op pakweg 100 kilo-meter afstand, tussen Tiverton en Crediton, ligt b voorbeeld ng een Cadbury Castle, dat overigens niet in verband wordt gebracht met koning Arthur. Dat past de heer in kwestie wel, want h is ervan overtuigd: This is the real Camelot.In feite is de kans erg klein dat dit de heuvel is waar ooit Arthur op de uitk k stond. En toch maakt de plek emoties los. De te voet toegankel ke castle lane naar boven. Het glooiende landschap, de schapen, de type-rende vlakverdeling van de heu-

    vels, het prachtige overzicht dat het hoge door bomen omringde heuvelplateau biedt hier zou de middeleeuwse vorst zomaar gestaan kunnen hebben.

    De zeventiendaagse kinderboe-kenreis In de sporen van King Arthur begint met een nach-tel ke overtocht met de Stena Line van Hoek van Holland naar Harwich en eindigt hetzelfde, maar dan in omgekeerde rich-ting. Alles inbegrepen b de reissom, in het hoogseizoen zon 600 euro per persoon. De reis is heel comfortabel, maar met kinderen is de nachtboot weinig praktisch. Met op de terugreis een incheckmogel k-heid vanaf 20.15 uur, een niet-geplande wachtt d van b na

    anderhalf uur, een uur t ds-verschil de ongunstige kant op en een wake-upcall voor dag en dauw in het vooruitzicht wordt het een zwaar nachtje.

    Windsor, het stadje met het weekendhuis van koningin Eli-zabeth, ligt niet ver van de route die de eerste dag van Harwich 400 kilometer westel k, naar Burnham-on-Sea voert. Maar meer dan een stadsrondrit per dubbeldekker en een glimp van Windsor Castle zit er niet in met twee oververmoeide peuters.Burnham-on-Sea, nab kaasstad-je Cheddar, herbergt een van de drie caravanparken van aanbie-der Haven die de reis aandoet. Het tweede park in Perranporth is het spectaculairst qua ligging:

    ver in het zuidwesten, aan de Atlantische Oceaan, met impo-sante rotsformaties. De derde overnachtingsplek weer op de terugreis ligt in Weymouth, aan het Kanaal. Het tot de verbeelding sprekende uiterste zuidwestel ke puntje Lands End wordt net niet gehaald, hoewel een dagtrip vanuit Per-ranporth mogel k is.

    Ook het dorp Tintagel, volgens de overlevering de geboorteplek van koning Arthur, is vanuit die plaats goed te doen. Zowel Arthur als z n pleegvader, de mythische tovenaar Merl n, heeft op veel winkelgevels een plek gekregen, om bezoekers te lokken natuurl k.

    De rune van Tintagel Castle

    is wondermooi gelegen aan de kustl n en bereikbaar via een steil pad omlaag, eventueel per Landrover service. De atlan-tische golven die breken op de rotsen, de duizelingwekkende dieptes en de haast eindeloze traptreden z n indrukwekkend. Ze kunnen liefhebbers van Arthur en z n ronde tafel zo-maar in de juiste sfeer brengen. Schild mee, zwaard in de hand; meer is hier niet nodig om je een ridder te wanen.

    Naast Tintagel noemt de reisbeschr ving waarin wel veel nuttige informatie staat over andere uitstapjes geen plaatsen die te maken hebben met het verhaal van koning Arthur. Dat komt doordat deze

    Op zoek naar ArthurHier zou de mid-deleeuw-se vorst zomaar gestaan kunnen hebben

    Cambridge

    Norwich

    BrightonWeymouth

    Harwich

    Londen

    Plymouth

    Exeter

    Burnham on Sea

    CardiffOxford

    Bristol

    Southampton

    Perranporth

    Tintagel

    Engeland

    Quethiock

    Noordzee

    Voor zijn kinderboekenreizen werkt Pharos Reizen

    samen met de Samenwerkende Kinderboekwinkels.

    Bij alle reizen ze variren van zesdaags tot zeventien-

    daags zijn de overnachtingen in stacaravan, vakantie-

    huis of appartement inbegrepen, net als eventuele

    overtochten en soms een maaltijd of een entree. Een

    wegenkaart van het desbetreffende land, een kidsgids

    voor de kinderen en het betreffende kinderboek horen

    bij de prijs.

    Naast de Arthurreis zijn er onder meer vakanties rond

    Pippi Langkous (Zweden), Remi uit Alleen op de

    wereld (Frankrijk) en Winnetou (Kroati) te boeken.

    Een enkele keer start een reis op zondag, maar een dag

    uitstellen is altijd mogelijk, aldus Pharos.

    >>pharosreizen.nl/kinderboeken

    >>voordeelmetjebiebpas.nl voor 50 euro korting op een reis.

    Kinderboekenreizen van Pharos Reizen

    Tip voor literatuurliefhebbers:

    wijk af van de route voor een

    uitstapje naar Quethiock (spreek

    uit: kwiddek). Dit dorpje speelt

    een rol in De eindigheid der da-

    gen van Peter Hobbs (Mozaek,

    2007). Het boek gaat over zijn

    betbetovergrootvader, de metho-

    distische lekenpredikant en smid

    Charles Wenmoth, en valt op

    door zijn stilistische eigenzinnig-

    heid.

    Were famous, we zijn beroemd,

    zegt inwoner David Prudden als hij

    hoort over het boek dat in Enge-

    land in 2005 verscheen. Hij weet

    te vertellen dat een verre, aan-

    getrouwde nazaat van Wenmoth

    nog in het dorp woont. Deze lady

    old Barbara herkent de naam

    Wenmoth, maar weet verder wei-

    nig van de familie te vertellen en

    kent het boek evenmin. Het dorp

    spreekt echter voor zich. Mooi om

    te zien zijn het Keltische kruis en

    de kerk, bekend uit het boek. Net

    als het kapelletje buiten de dorps-

    kern dat in de tijd van Wenmoth

    buiten gebruik was.

    Prudden heeft overigens wel een

    theorie over de herkomst van de

    wonderlijke plaatsnaam: die zou

    te danken zijn aan een zogenaam-

    de holy man, Cadoc, die de nog steeds bestaande waterbron bij

    de kerk ontdekte.

    Dorp van lekenprediker Wenmoth

    Windsor Castle.

    Rivier Itchen.

    Ridder.

    Ronde tafel.

    Old Barbara en haar man.

    Perranporth.

    Zou koning Arthur hier, op

    dit heuvelplateau, hebben

    gestaan? Over de locatie van

    Arthurs kasteel Camelot is veel

    onzekerheid. Stond het op de

    plek van Cadbury Castle? En

    welk dan? Dat tussen Tiverton

    en Crediton (foto)? Of, waar-

    schijnlijker, bij Yeovil?

  • Vakantie ineigen sfeer!

    T (0341) 26 48 87www.vakanz.nl

    Online

    zoeken en

    boeken

    Christelijke parken betaalbare bungalows

    schitterende locaties

    eigen recreatieteams

    ref. kerkdiensten

    ISRAL: BELEEF HET LAND VAN DE BIJBEL.Met de bijbel als gids kunt u een onvergetelijke reis maken door het

    beloofde land. Hier liggen de wortels van het christendom. Ervaar het

    zelf in Jeruzalem, Nazareth, Galilea en vele andere historische plaatsen.

    De bijbelverhalen krijgen een extra dimensie op al die locaties, waardoor

    een rondreis een ervaring wordt die u altijd bij zal blijven. Intussen maakt

    u kennis met het hedendaagse Isral en zijn eigentijdse comfort.

    De unieke combinatie van verleden en heden maken uw reis wonderful.

    Rondreizen kunnen individueel, maar ook in groepen geboekt worden.

    De beste aanbiedingen vindt u op www.goisrael.nl

    Ook luxe, maar VOOR-DELIG kamperen in 2013?Alle plaatsen voorzien vanpriv sanitair en al vanaf 99,00 per week, ook tij-dens de meivakantie enHemelvaart en Pinkste-ren! www.comfortcamping.nl, 0546 - 67 15 59,de Blekkenhorst, Den Ham.

    Welkom op onze mini-camping Duinzicht teDOMBURG. Plaatsen vrijvoor tenten en caravans.Tevens 6 pers. stacaravanst.h. Tel. 0118 - 58 14 94.

    Lage VUURSCHE, inschitterend bosrijk midd.-Ned. t.h.: gezellige 4/6-p.bungalows. Inl. / folder:035 - 666 82 23. www.bungalowparkdespar.nl

    ZOUTELANDE, vak-.huisje op loopafst vstrand, max 4 pers, leukeprijs, vrij voor 20-7 en na31-8, 06 - 57 25 16 69.

    OOSTKAPELLE -Zeeland; comfortabel zo-mer huisje - 10 minutenlopen later sta je met jevoeten in het zoute water- vrijstaand - gezinsvrien-delijke tuin - 2 slaapka-mers - max 8 personen -bel 038 - 33 22 111 of 06 -54 98 89 15 - www.oostkapellevakantie.nl

    T.h. vak.huis 6-8 pers, a.h.GREVELINGENMEER, metairco, ideaal voorwatersporters en familie,incl. zwembad. 250,-/550,-p.w. info 06-22309652.

    Alleen in januari: 10%VROEGBOEKKORTING.Boek snel uw vakantie,(sta)caravan of kampeer-plaats, en profiteer vandeze korting! www.minicampingrollecate.nl, Punt-horst (gem. Staphorst), tel.0529 - 48 24 50.

    Op vakantie bij deboer? Te huur inACHTERBERG bij Rhenen2-pers. vak.huis. gelijk-vloers. landelijke omge-ving. Tel. 0317-612862.

    T.h. caravan, 4 pers. inO V E R I J S S E L aan deRegge. Tel. 0548 - 54 26 76Marktplaats 267010492.

    Ameland - Terschelling- Bakkeveen(frl) - Ommen- Hardenberg: t.h chalets/stacars alle COMFORTwww.vdsluisvakanties.nl -0512 - 51 60 96.

    Limburg, BAARLOt.h.: 2-/16-pers. luxe vak.-woningen in 17e-eeuwsehoeve. Fiets- en wandel-rijke omg. Ook midweek-verhuur. Tel. 077-4772583of www.hoevebongers.nl

    T.h. in LUNTEREN opde Veluwe nw. vak.verblijfbij een boerderij v. 50 m2.+ een slaapzolder. Evt. v.kinderen. Voor inl. 06 -17 01 73 07.

    Welkom op onze gezel-lige boerderijcamping inMELISKERKE (Zld)!Verhuur van nieuwe cha-lets en ruime, beschuttekampeerplaasten! Genietvan het boerderijleven aande zeeuwse kust! Info:www.charlottenburg.nl ~Tel. 0118 - 56 15 27.

    NOORD-HOLLANDmini-camping, tevensverh. sta-car./vak.woning.www.campinglighthouse.blogspot.com. E: [email protected]. Tel.06 - 21 27 05 98.

    Nog enkeleJAARPLAATSEN beschik-baar, al vanaf 1.400,00per jaar. Kijk op www.de-blekkenhorst.nl voormeer informatie en tarie-ven. Verwarmd zwembaden animatieteam in hethoogseizoen. Den Ham(Ov.), 0546 - 67 15 59.

    NIEUW-BALINGE(gem. Midd. Drenthe),6-pers. recr.bung. aan dezuidrand vh Mantinger-veld. Veel privacy, rust enruimte. Geen huisdieren.0528 - 26 35 39.

    Te huur op TER-SCHELLING: 6-p. chalet.Kijk snel..............................www.Kooikersplak.nl

    ZUID-LIMB., te h.sfeervol 4pers. landhuisje.Rust, ruimte, prachtig ge-legen, natuur/ wandel-gebied. Vrij: mei t/m aug.Inl. tel: 043 - 457 17 21.

    T.H. nieuwe vakantie-woning! in bosrijke omge-ving van GARDEREN ,van 2 tot 10 personen.Tel. 0342 - 44 00 61.

    Te huur mooi gelegenrecreatiebung. in bosr.omg. v. HOLTEN/Rijssen.Voor foto etc. zie: www.recreatieholten.nl. Billijkeprijs. Inl. 0548-519534.

    LAUWERSMEER (Fr.):fraaie recr.bungalow inprachtig natuurgeb. (Na-tionaal Park). Omg. bos,water, rust, ruimte. 0512 -84 29 80 of 0519 - 34 93 00www.wadenmeer.nl.

    T.h.: 6p. chalet met groteveranda op Bergzicht. ZieCHALETBERGZICHT.nlof bel 06-45486427.

    V A K A N T I E O O R DHolsappel. Al 60 jaar eenbegrip. Boek nu u vak 6/7en 8 pers bungalowsv.a.g.v met veel rust enruimte in vertrouwde sfeernu vanaf 60.- p/w excl.bel voor info 0548 -51 27 90 of kijk op www.vakantieoordholsappel.nl

    Te koop: ArcaboOrlando CHALET 10x4meter op mooie rustigeplaats op Comfortcampingde Blekkenhorst te DenHam. Zo goed als nieuw!Nieuwprijs 52.000,00 nuvoor 22.500,00! Tel.0546 - 67 15 59, www.comfortcamping.nl.

    HARDENBERG, tehuur: ruime 2-1-kapw.Wk. 28 t/m 33 beschik-baar. Fietsen aanw. 450,-p/w. Tel. 0523 - 858043 /06 - 41523181. Te huur in HOGE

    HEXEL: luxe 8-pers. bung.met 4 sl.k. (no. 97), fam.Rijsdijk. Voorzien vanvaatw., wasm., dro., magn.,skelter, tramp. etc. Be-schikbaar t/m 19 juli env.a. 23 aug. Bel voor info06 - 41 10 47 06.

    Te huur in PUTTEN:vakantiebungalow nabijbos en dorp, in mooiewandel- en fietsomgeving,Tel. 0341 - 352335.

    Te koop: dubbeleCanexel CHALET 6x8meter op mooie rustigeplaats op Comfortcampingde Blekkenhorst te DenHam. 2 slaapkamers,douche/toilet en ruimekeuken/kamer. Tel. 0546 -67 15 59, www.comfortcamping.nl.

    Park HOGE HEXEL:6-p. bung. no. 203 metwasm. en nu ook Wifi. Be-zet 19/7-2/8. Tel. 0342-416572, www.aalvanger.net

    ZEELAND: T.h. luxevak.huis., 2-8 pers. www.braakmanzicht.nl. Dichtbij Terneuzen. 0115 -482785. Bezet: wk 31-35.

    DOORNSPIJK, in pr.rustige omg. Betaalbaaren schoon vak. huisje tehuur. Speelgel. voor kind.Wasm. en kindermeub.aanw. Geen huisdieren.Tel. 0525 - 66 11 66.

    OMMEN, t.h.: vak.bung.,zwembad, ideale fiets- enwandelmogel.h. 078 -651 13 92, www.vakantiehuisinommen.nl.

    NOORDWIJK aan Zee:Gezell. 6-pers. recr.bung.op loopafst. van zee. 0252-41 20 57 - 06-24 84 37 45.

    C o m f o r t a b e l eV A K A N T I E W O N I N GLutje Stee in Schild-wolde, 1-4 pers., allesgelijkvloers. 0598-423902www.deholterij.nl

    Te huur op De Hofsteete NUNSPEET vak.won. 6p. Zie www.deviersprongvakantie.nl of bel 0488 -49 15 23.

    Ouddorp

    Nunspeet

    Londen

    Texel

    Hardenberg

    Parijs

    Domburg

    Drenthe

    Stacaravan (5 pers.) tehuur op campingSCHOOLZICHT. Weken18, 19, 30 t/m 33 bezet.Info 06 - 43 36 64 71.

    Te huur: onze luxecaravan op campingSCHOOLZICHT, nog vrijvanaf week 31. Info viamail [email protected]

    P ARK H. Hexel inT w e n tseland. Luxe 6bung. Tel. 06 - 51 47 55 66http://members.tele2.nl/j.w.kooijman

    Te huur in BURGH-HAAMSTEDE(Zld.) comf.vak.won. met tuin en ter-ras op t zuiden. Loopafst.strand 10 min. Geenhuisd. Fotos beschikb.Termijnbet. mogelijk. Tel.0113 - 27 08 40.

    OUDEMIRDUM scho-ne, gezellige 8-pers. Bung.4 slk. www.luxehuis.nl0582 - 55 12 47.

    Mid. Friesland, luxeWOONBOERDERIJ vlak-bij Leeuwarden 12-p.4 slk. www.lytsemar.nl06 - 33 10 11 22.

    Te huur: Z.g.a.n. staca-ravan op nieuwe gedeeltevan camping SCHOOL-ZICHT. 0341 - 25 30 53.

    OUDDORP t.h. luxe 6-pers. vak. bung. met gr.tuin op zuiden. Oploopafstand van zee. Tel.06 - 55 86 09 85

    Te huur in OUDDORP:een huisje voor 2-4 pers.Tel. 0187 - 68 18 98

    N ORG, Drenthe, tehuur 8-pers. vak.bunga-low in bosrijke omg.4 sl.k, waarvan 1 sl.k,douche en w.c. op beganegrond. Meer info:0511 - 47 51 26 of www.vakantiewoningnorg.nl

    T.h. 6-p. toercar. camp.SCHOOLZICHT, bez. wk31+32, tel. 06 - 13 12 71 08

    Comf. VAKANTIEWO-NINGEN in Luxemburg,Eifel, Ardennen, Frankrijk,Kreta, Turkije. Tel. 0343 -45 44 58. www.letzeburg.nl

    T.h. M I D D E N -FRANKRIJK Gtes tot 8pers. Tourcaravan 4 pers.Logies met ontbijt mooietussenstop naar het zui-den, met groot zwembadgroepen tot 30 pers. www.evenfransleven.nl / tel.0033 - 470 029 334

    De EIFEL + Sauerland:mooie vak.huizen/pensi-ons, 2-34 pers., v.a. 210,-p.w. 0546 - 57 66 32, www.krikhaarvakanties.nl

    TSJECHI, ruime vak.-huizen tot 10 pers. BijReuzengebergte. In debuurt: wandelen, zwem-men, dierentuin, Praag,enz. www.adrien.nl of0345-651058.

    PrachtigSAUERLAND, 5-daagsebusreis met vertrek ppD.V. 11 februari, v.a. 295,-Kijk snel op beter-uit.nlof bel 0172 - 48 48 48.

    De nieuwe BETER-UITREIZEN zomerbrochure2013 is uit! Vraag nu dereisgids aan op beter-uit.nl of bel 0172 - 484848.

    Haus VIOLA (ch) Wijwensen u allereerst eengoed 2013! Voor een win-ter e/o zomervakantiezoekt u natuurlijk ook eengoed en vooral betaalbaaronderkomen. Kijkt u danop www.haus-viola.ch ofbel naar 0184-750734resp. mail naar [email protected] voor alle infor-matie. Weest welkom!

    Familia Tours, met uwGEZIN naar Isral, Zuid-Afrika, Kenia of Suri-name? Reis op maat,familiatours.nl of bel 088 -130 73 55.

    T.h.: luxe chalet teWallis, ZWITSERLAND.Centrale ligging. Mooi uit-zicht en veel comfort. In-clusief gratis draadloosinternet. Zomer en winter.Voor meer info: www.chaletariette.nl / tel. 075 -640 89 44.

    8-pers. vak.woningFRANSE Pyreneen nabijMiddel. zee, t/m 6 pers. 300,-/wk. Voor-/naseiz.korting. 038 - 376 49 40 /06 - 54 22 50 76.

    Zin in leuke vak.SAUERLAND WillingenD. Vrijstaande vak. bun-galow. Max. 7-pers., ookmidweeken & wkn www.van-meulen.nl Tel. 0577 -49 20 27.

    T.h. in ZWITSERLANDin Aechi bij Reichenbachin B.O., 2 vak.won.1 voor2-6 pers. 1 voor 2-11 pers.v.a.g.v. Voor de krokuswon.van 2-6-pers.nog vrij.Voor fotos www.christelijk e v a k a n t i e s i t e . n l / a /1511/ En klik op link naareigen site. Voor inl. 0548 -51 45 84.

    ISRAEL ELAL va. 359Groepsreizen op maat.Flydrive 8dg va. 795T. 010-2827242 Lid SGRwww.promisedlands.nl

    Nwe vrijstaande 6-8-p.vakantiewoning metzwembad in Kusadasi,TURKIJE, nabij deEgesche zee, inl. 0180-434388, www.vanderheidenvakantiehuis.nl

    HONGARIJE t.h. idyl-llische boerderij op poestav.a. 175,- p.w. 06 - 2127 05 98, www.lighthouse-ministries.blogspot.com

    Vrijstaand vakantiehuisNeuastenberg SAUER-LAND. 10 pers. Grotetuin. 950,-/wk. Info:0342-451002 of [email protected]

    ZWITSERLANDBerner Oberland en WallisMooie vakantiewoningenvoor uw winter- en zomer-vakanties. Grma Alpen-chalets, 071 - 589 22 49,www.gruma.nl

    Z -FRANKRIJK opned.talig park met zwem-bad etc. 5-pers. vak.bung.met veel privacy. Vrij voor20 juli na 30 aug. Tel.0113-572241.

    ISRAEL anders ontdek-ken vanuit een zelfstandigappartement bij een Ne-derlands sprekend gezin,die u helpt om het land ende cultuur te ontdekken.Zie www.israelanders.nl

    T.h. Oostenrijk vrijst.VAKANTIEHUIS met o.a.wasm. Bergen wandeleneeuwige sneeuw zwem-meer. 0578 - 66 17 66.

    WINTERSFEERREISZwitserland van 26/1-2/2Vertrekgarantie. U kuntnog boeken. burgtours.nl0113-573681/06-22296733

    www.erdeeservice.nl [email protected] @erdeeservice

    Tel. (055) 539 04 98

    Maandag t/m vrijdag van 8.00 - 19.00 uur

    Zaterdag van 09.00 tot 11.00 uur

    Optimale bereikbaarheid...

    Bestel nu verantwoorde boeken via refoboekperpost.nl

    Meld u aan voor de nieuwsbrief en betaal geen verzendkosten

    bij uw eerstvolgende bestelling.

    Betaalbaar...en goed!

    T (0341) 26 48 87www.vakanz.nl

    Online

    zoeken en

    boeken

    Groot aanbodvakantiehuizen envakantieparken!

    Sfeervolle grote vrijst.vak. woning in de HARZ(Du) 2-12 pers. Veelprivacy en natuur. Ge-schikt voor 1-2 gezinnen.Tel. 06 - 20 59 99 85.

  • vrijdag 4 januari 2013

    Reformatorisch Dagblad itali R 3vrijdag 4 januari 2013

    Reformatorisch Dagblad

    op tafel plaatst, zou een heel weeshuis kunnen voeden. Het is een ouderwets gerecht dat de mensen in Tirol vroeger maak-ten van restjes brood, melk en room. De hedendaagse variant is dankz de cacao en suiker een stuk smakelker. Het is in ieder geval een maaltd waar de toerist lang op kan teren.

    Zo nieuw als de boerder van de familie Weisenhorn is, zo oud is de Huberhof van Alexander en Emanuela Frusco. Uit oude papieren blkt dat de boerder al in 1142 bestond. De statige grote hoeve ligt midden tussen de appelboomgaarden op ht appelplateau van Itali.

    Alexander kreeg dertig jaar geleden als kind van zn moe-der al instructies om bepaalde delen van de vloeren te mden. Toen nam h zich voor om de boerder eens in oude glorie te herstellen. Emanuela glimlacht: Onze dorpsbewoners vonden

    het een waanzinnig plan. Maar nu zeggen ze: Jullie hebben het mooiste huis uit het hele dorp.

    De dorpsbewoners overdrven niet. De vier appartementen in het historische pand zn ge-restaureerd met veel aandacht voor de authentieke elementen. Onder een dikke glazen plaat bevindt zich een eeuwenoude trap. Oom Alois Frusco woont in een pand naast de boerder. H werd geboren in de ruimte die nu appartement Historia is. W woonden er met ons hele gezin, mn grootouders, de knechten en bedienden. In het achter-huis bevonden zich de dieren. Alexander en Emanuela hebben het prachtig opgeknapt.

    Werk heeft Alexander het hele jaar door. Maar de oogsttd is natuurlk het allerdrukst. Ook in Itali kampen de fruitboeren met lage przen. Alexander: Gelukkig doe ik rechtstreeks zaken met de groothandel. Daardoor heb ik er meer werk aan, maar zn de przen ook beter.

    Ten minste, als er geen hagel komt. Nog diezelfde avond wordt de lucht bna zwart. Een hevige bui barst los. De volgen-de morgen staat het anders zo opgewekte gezicht van de fruit-boer somber. In vf minuten td is er veel arbeid vernietigd. Hopelk valt het nog mee.

    Hoorden jullie de klok luiden toen de bui eraan kwam? vraagt Emanuela. Dan weten de mensen dat ze moeten bid-den. Ook dat is Itali.

    Natz-Schabs

    Mals

    OOSTENRIJK

    ITALI

    Zuid-Tirol

    Itali

    tekst Gisette van Dalen-Heemskerk

    beeld RD

    Met de boer mee naar

    de alm of appelsap drin-

    ken op ht appelplateau.

    Een vakantie op een

    boerderij aangesloten

    bij de Italiaanse Roter

    Hahn is ontspannend en

    leerzaam. Loop nooit zomaar over de alm.

    Behoedzaam stuurt boer Elmar Weisenhorn zn tractor over het smalle weggetje de berg op.

    Op een klein bankje achter in de bak van de tractor zitten vakantiegangers die b Elmar en zn vrouw Annigret logeren. Genietend kken ze uit over het ongerepte natuurschoon van het Matschertal, een zdal van de Vinschgau in het Itali-aanse Sdtirol. Naast de tractor adderen tientallen vlinders. Honderden meters lager ligt de Ausser Glieshof, een bedrf dat al eeuwenlang in het bezit van de familie Weisenhorn is. Achter de gloednieuwe boer-der staat nog altd de inmid-dels bouwvallige woning waar Elmar zestig jaar geleden ter wereld kwam.

    Op de alm zet de boer de tractormotor uit. En dan is het stil. Alleen het gerinkel van koeienbellen klinkt in de verte. Boerderhond Bundi rukt

    aan de riem. Maar los mag de felle teckel niet. De almen zn omringd door toppen van 3000 meter en hoger. In de verte blinkt de sneeuw op de Ramudl en de Upi.

    Elmar voorzien van een wit zonnehoedje wst naar een hoger gedeelte van de alm. Lopen jullie zo in mn spoor? Verbaasd kken zn gasten hem aan. Om dan les n in het boerenleven van Itali te krgen. Op deze hoogte groeit alles zo langzaam dan we het gras maar n keer kunnen maaien. Onze woning ligt lager, daar kunnen we twee keer maaien, maar de laatste keer is het gras dan maximaal 10 centi-mer hoog. Vandaar dat we altd zeggen: Loop nooit zomaar over het gras op de alm.

    Even kkt Elmar naar de berg voor hem. Dan hurkt h achter een grote steen. Op een kussen legt h een verrekker. Elmars jagersoog heeft al wat opgespoord, glimlacht Anni-gret. Haar man knikt tevreden. Twee alpenmarmotten. Met behulp van een sterke ver-rekker zien zn gasten de zogeheten Mrmeltiere ook. Natuurlk komen de gasten niet de alm af zonder het vee van Elmar te hebben gezien. Zn koeien lopen achter bomen in een alm iets hogerop. Na een minuut of tien komt de boer met een deel van de kudde terug. Het zijn Pinzgauer, ver-telt Elmar niet zonder trots. De bruine koeien behoren tot een zeldzaam, uitstervend ras.

    Annigret komt met een hand-

    vol bloemen aanlopen. Les twee in het boerenleven volgt. Alpen-troost is geschikt om vlees te kruiden, vrouwenmantel helpt tegen vrouwenkwaaltjes. Vo-rige winter had Elmar zn arm lelk bezeerd. Maar h wilde niet naar de dokter. De johanne-solie uit mn eigen kruidenapo-theek hielp gelukkig goed. We leven dicht b de natuur. We zn er zo afhankelk van.

    Ook de weinige buren van de Weisenhorns zn belangrk. In de wintermaanden komen de vrouwen elke maand b elkaar. Natuurlk is het vooral gezellig. Maar we vinden het ook waardevol om kennis over te dragen aan jongere vrouwen. Afgelopen winter hebben we van wol van Matsche schapen een hoed en pantoffels gevilt.

    In de wintermaanden blven de wegen begaanbaar. De sneeuwschuiver houdt de boel wel schoon. Maar we zn altd zo bl als we half januari de zon weer zien. Doordat we in een dal wonen en de toppen hier zo hoog zn, zien w de zon van november tot half januari niet.

    Of het leven voor de berg-boeren zwaar is? Elmar staart even voor zich uit. Dan antwoordt h resoluut. Rk worden we er niet van. En als je wilt investeren of bvoor-beeld schoolgaande kinderen hebt, moet je neveninkomsten vergaren. Maar we wonen op de mooiste plaats van de hele wereld. Onze rkdom zit hem in het feit dat we nagenoeg zelfvoorzienend zn. En wat we zelf niet hebben, krgen we wel weer van onze buren.

    De inkomsten die de Weisen-horns verdienen met het ontvangen van gasten, zn een welkome aanvulling op hun boerenloon. Dat neemt niet weg dat het echtpaar er ook zichtbaar van geniet om de toeristen wegws te maken in het leven van de bergboeren. De ontvangst is meer dan hartelk. Een welkomstkaart versierd met vilt, een zelfgebakken cake en een schaal appels. Het apart te boeken ontbt is overvloedig. Ham van eigen varkens, romige yoghurt met verse aardbeitjes, allerlei soorten brood. En niet te vergeten de schneemilch. De grote schaal die Annigret

    Schneemilch als Italiaans ontbijtAfgelo-pen win-ter heb-ben we pantof-fels van vilt ge-maakt

    Logeren bij de boer in Zuid-Tirol tegen een redelijke

    prijs kon altijd al, maar toeristen wisten van tevoren

    niet welke kwaliteit hun vakantieadres zou hebben.

    Sinds 1999 is dat veranderd. In dat jaar richtte de

    Sdtiroler Bauernbund de vakantieorganisatie Roter

    Hahn op. Inmiddels zijn er in een gebied van

    7400 vierkante kilometer meer dan 1500 boerderijen

    aangesloten, vertelt persvoorlichter Sabine Gafriller

    trots. Om zich bij Roter Hahn te kunnen voegen,

    moeten boeren aan drie criteria voldoen: gastvrij zijn,

    het bedrijf (vee-, fruit- of druiventeelt) moet nog in

    werking zijn en de gasten moeten producten zoals

    wijn of vlees van de boerderij kunnen gebruiken.

    Afhankelijk van wat de boeren kunnen bieden krijgen

    ze n (goed) tot vier (erg luxe) bloemen toebedeeld.

    Al onze adressen controleren wij jaarlijks.

    Verreweg de meeste gasten, iets meer dan

    50 procent, die de boerderijen bezoeken komen

    uit Duitsland, weet Gafriller. De Italianen zijn de

    volgende grote groep. Daarnaast komen er kleine

    percentages toeristen uit Nederland, Zweden,

    Belgi en Oostenrijk.

    Roter Hahn verspreidt jaarlijks op aanvraag ruim

    85.000 catalogussen. We merken wel dat onze

    internetsite steeds belangrijker wordt. Het grote

    voordeel daarvan is dat eventuele wijzigingen in

    adressen direct beschikbaar zijn voor toeristen.

    >>rodehaan.it/nl >>ausserglieshof.it >>huberhof-natz.com

    Bivakkeren bij de boer

    Hoog in de bergen,

    op zonnige hoog-

    vlaktes of juist mid-

    den in een dorpje.

    Op de mooiste

    plekjes van Zuid-Tirol

    wachten meer dan

    1500 boerderijen op

    toeristen. Gasten

    krijgen een indruk

    van het Italiaanse

    boerenleven van alle-

    dag. beeld Roter Hahn

    De Ausser Glieshof ligt op 1800 meter hoogte.

    Annigret leert gasten vilten.

    Uitzicht vanaf het balkon van de Ausser Glieshof.

    Eeuwenoude Huberhof met gloednieuwe aanbouw.

    Elmar en Annigret Weisenhorn.

    Alexander en Emanuela Frusco.

  • op Vakantie?

    Prachtige Recreatiebungalowop Bungalowpark de KleineBelties in HARDENBERG op800 m2 gehuurd bosperceel.Ideaal voor groot gezin.

    Veel voorzieningen en 9 slaap-plaatsen. Gerenoveerd in 2010.

    Kunststof gevelbekleding enkozijnen. Vraagprijs C 52.500,-.Inlichtingen: 06 - 22 72 36 70.

    Te huur, twee-en-halve weekin augustus 2013, ons nieu-we (mei 2012) twee-onder-

    een-kaphuis (5 slaapkamers),aan de BOSRAND IN EDE.

    Inclusief tafeltennistafel,trampoline, fietsen, wifi.

    Tel. 0318 - 42 01 84,[email protected]

    TE HUUR in KESTEREN, hethart van de prachtige Betuwe:een comfortabele 2-persoons

    vakantiewoning (geenhuisdieren). Mooie fietsgele-

    genheden tussen de boomgaar-den, over dijken, langs de

    rivieren en door de bossen.Tel. 06 - 25 19 25 49

    FRANSE-ALPEN, dichtbij Meervan Geneve, zeer luxe nieuwchalet, 6-8-14 pers. Groot

    balkon en terrassen op zuiden.N vroegboekkorting van15% in voor- en naseizoen.Uitermate geschikt voor tweesamenreizende gezinnen.Zie www.montevian.nl.Tel. 06 - 51 19 33 58

    Modern appartement(max. 6 pers.) + zwembad in

    VORARLBERG/GASCHURN.

    Nog vrij van 27 juli t/m17 augustus. Kosten 650 europer week all-in. Gebruik van

    fitnessruimte, sauna, zonnebank,speelkamer voor de kinderen en

    buitenzwembad. Zie: www.appart-laijola.eu/ (appartement 108)

    Tel. 06 - 51 19 33 58

    SPEULD (VEL.):

    Ruime, schone,vrijstaande woning.

    (af)wasmach. en magnetronaanw. 1 slaap- +badka.

    op b.g. Omheind speelveld.Prachtige omg. voor fietsen/wandelen.500 m. v.a. bos enheide. tel. 0577 - 40 73 06.

    In Achterberg, landelijk gelegen

    tussen Wageningen/ Veenendaal

    en Rhenen: Compleet ingerichte

    achterzijde van een boerderij tot

    5 personen, met terras en speel-

    veldje met schommel en trampo-

    line. 2 slaapkamers. Woonkamer

    met open keuken. Ruime douche.

    Dichtbij de prachtige

    Grebbeberg met Ouwehands

    dierenpark.

    Prachtige fietsroutes langs het

    Valleikanaal (Grift), en het buiten-

    gebied. Kanovaren, Cunerakerk,

    musea, winkels en kerken in de

    directe omgeving. Bel voor in-

    formatie of boeking met M. Roelof-

    sen, tel. 06 - 53 77 19 86 of mail

    naar [email protected]

    Te huur: stenen 6-persoons

    recreatie-woning op

    Park HOGE HEXEL:

    De HortensiaHof: 3 slaapkamers,

    vaatwasser, wasmachine, trampoline,

    schommelset, overdekt & verwarmd

    zwembad. Beschikbaarheid en prijzen:

    www.micazu.nl; snelcode 11868.

    Familie De Jonge,

    telefoon: 0180 - 51 66 72.

    Zorgeloze, rolstoelvriendelijke

    vakantie op kleinschalig

    landgoed waar

    RUST EN RUIMTEalledaagse werkelijkheid is.

    www.zonderdrempels

    opvakantie.nl

    GEHANDICAPT?

    Zorgeloosop vakantie!www.zonderdrempels

    opvakantie.nl

    TE HUUR

    voor echtpaar ZONDER kinderen

    binnen periode van

    1 april t/m 31 oktober 2013.

    Ons appartement staat aan de rand

    van SCHERPENZEEL (GLD).

    BUBBELBAD + HUISPIJPORGEL

    AANWEZIG.

    Tel. 06 - 23 99 60 32

    033 - 258 95 39

    Prijs nader overeen te komen.

    Op zoek naar eenLUXE VAKANTIESTEK

    VOOR 2 P. IN ZEELAND?

    Vlakbij zee, strand en bos.Alles erop en eraan!

    Ook B&B. 0118 - 58 41 [email protected] of

    www.tuusjeaagtekerke.nlHartelijk welkom!Fam. Van Duin.

    Vakantiehuis in deSCHOTSE HOOGLANDEN,

    in een rustige omgeving dichtbij de zee. Dichtbij Tain.

    Minder dan een uur rijdenvanaf Inverness.Meer informatie:

    Rachel en Peter ReynoldsTelefoon: +44 1862 89 32 36

    http://www.highlandbreak co.uk

    Ommen - 6-persoonsvakantiewoning in bosrijkeomgeving, van alle comfort

    voorzien. Gelegen in het Vecht-dal, goede recreatiemogelijk-

    heden. Voor verdere informatie,kijk op www.boomblauwtje.nl

    of bel 0528 - 27 44 15.

    ZWITSERLANDSavise (Wallis). Te huur:

    vrijstaand chalet. Maximaal5 personen. Afhankelijk van

    seizoen ski-, wandel- enmountainbikemogelijkheden.Uitvalsbasis voor dagtochten.

    Prachtig uitzicht over hetRhnedal. Ca. 7 autominuten

    van snelwegafrit Sion.Info: [email protected]

    CHALET IN BELGI

    (ARDENNEN)8-persoons luxe chalet op rustig

    park in Remouchamps.Compleet ingericht en buiten

    div. speeltoestellen.Voor verdere info:

    [email protected],tel. 06 - 12 55 05 26

    OUDDORP AAN ZEE

    Te huur: 6-pers. vakantiebunga-low op rustige locatie, dicht bijhet strand. Mooie fiets- en wan-delroutes. Wasmach., droger en

    vaatwasser. Incl. adsl/wifi.Geen huisdieren toegestaan.

    Tel. 0187 - 68 43 09/06 - 20 13 11 07

    HOGE HEXEL3 gezellige particuliere recreatie-

    bungalows. Veel ruimte en privacy.Op bungalowpark met zwembad,

    speeltuin en recreatieteam.In omgeving veel fiets- / wandel-

    mogelijkheden. Een fijnvakantieadres voor jong en oud.

    Fam. De JongInfo/folder 0180 - 42 52 17

    Gezellige 7-persoons vakantiewoning

    OP BOERDERIJ IN DALFSEN,gelegen in het Vechtdal. Ook gezellig als u met 2 pers. bent.Mooie boswandeling te maken vanuit huis, ideale fietsomge-

    ving. In laagseizoen C175,- per week op basis van 2 pers.Voor fotos en info: 06 - 40 96 99 50 | [email protected]

    Comfortabele 6-persoons recre-atievilla met ruime tuin in parkSchouwse Duin. Mooi gelegen

    aan de duinrand van boswachterijWESTERSCHOUWEN/

    BURGH-HAAMSTEDE.

    Indeling: L-vormige woonkamer,open keuken, bijkeuken met

    vaatwasmachine en wasmachine,badkamer en 3 slaapkamers.Folder: tel. 06 - 22 24 08 87.

    TE KOOP:Vrijstaand huisje in Elspeet.

    2 slaapkamers, douche, toilet,keuken. Op zeer rustige

    camping. C 25.000,-.Incl. jaarhuur 2013.

    Voor info en meer fotos:

    06 - 41 25 15 22b.g.g. 06 - 57 95 95 99

    CHALET OP

    DE BLEKKENHORST

    in Den Ham (Ov.)(Zie ook www.deblekkenhorst.nl/huisjes, 4-p., Junnerveld 2)

    Tent bijzetten mogelijk(is beschikbaar) C 475,- p/w.

    Bij 3 weken huur kortingTel. 0186 - 69 07 42

    Bed & Breakfast in Betuwe.LUXE 2-4 PERS. HOOIBERG

    IN METEREN (Geldermalsen)Complete keuken met oven,

    douche, toilet en ruime woon-en slaapkamer tot uw beschik-

    king. [email protected] of 0345 - 52 05 59

    Verhuur 6-persoons vrijstaandebungalow, op een rustig park.

    1 km van het strand inOUDDORP AAN ZEE

    Tel. 0187 - 68 75 99,06 - 23 15 55 80 of

    www.lcrecreatieouddorp.nl

    TERSCHELLING (MIDSLAND).

    Nieuw luxe chalet de Parel opCamping Duinland. Geschikt voor5 personen. 1.500 meter van zee.Rustige omgeving. Twee slaapka-mers: tweepersoonsbed; eenper-

    soonsbed en stapelbed. Wasserette,wasdroger, WiFi. Fietsverhuur, etc.Info: www.christelijkevakantiesite.

    nl/details.php?aId=22447 ofe-mail [email protected]

    Op een ruime, vrijeen rustige plaats op

    DE WOLFSKUYLEN IN GEES

    is ons vernieuwde chalet tehuur. Drie slaapkamers metzeven slaapplaatsen en een

    ledikantje. In het hoog-seizoen C 600,- per week.

    Bel 0343 - 52 11 01.

    VAKANTIE AAN ZEE:

    Te huur in Westkapelle,recreatiewoningen midden inhet centrum. Op loopafstand

    van de zee, het strand, deaanwezige voorzieningen in

    het dorp en de kerk(en).2-PERSOONS STUDIO en

    1 VAKANTIEWONING

    voor 5 personen en onze luxeeigen woning van 1 jaar oudmet echt alles erop en eraan

    voor 4 personen(5 personen in overleg).

    Huren bel snel0118 - 57 15 39

    of [email protected]

    TE HUUR:

    IN LUNTEREN (GLD)

    een riante hoekwoning. Huis isvan vele gemakken voorzien.

    Ideaal voor gezinnen.Nabij centrum, station en

    bossen. 4 slaapkamers.Woning gehele jaar

    door beschikbaar. Mail [email protected]

    Bed and Breakfast in prachtigewijnstreek van Ontario (Jordan).

    NABIJ NIAGARA FALLS

    EN USA.

    Luxe en ruime slaap- enwoonkamer met eigen douche,

    keuken en zithoek.Ook camper te huur.

    Info: www.travellershome.caof 0529 - 48 30 25.

    Gezellig 4-persoons vakantiehuisjete huur in Rouveen. Beschikbaarin de weekenden, op feestdagen

    en in de schoolvakanties.Voor meer informatie

    tel. 0522 - 46 05 14 of mail [email protected]

    Welkom in Zuidh./ZeelandOUDDORP,

    6-PERSOONS

    VAKANTIEBUNGALOW

    www.christelijkevakantiesite.nl/a/3014

    of mail/[email protected]

    Mobiel: 06 - 42 07 27 07

    TE HUUR:

    GEZELLIGE 6-8 PERS.

    bungalow op vakantiepark.De Berckt te Baarlo. De bunga-low ligt op een rustige locatiein een bosrijke omgeving. Hetruime perceel biedt veel priva-cy en op de overdekte verandais het goed toeven! Indeling:

    open keuken (afwasmachine),woonkamer, 3 slaapkamers

    (1 x 2-pers. bed, 2x stapelbeden 2-pers. slaapbank), toilet enbadkamer (wastafel en ligbad).

    Vanaf s 50,- per nacht!Meer info?

    Mail: [email protected]

    Zeer comfortabel 4-pers. chaletmet veel ruimte rondom

    en vrij uitzicht over visvijverop camping

    DE KLIMBERG

    TE HARDENBERG.

    Ook zeer geschikt voorjonge kinderen.

    Inf. 06 - 51 55 07 48

    TSJECHI,ruime vakantiewoningen

    bij Reuzengebergte tot 10

    personen. Veel activiteiten in

    omgeving te doen: zwemmen,

    rodelen, Praag bezoeken,

    krijtrotsen, kastelen, grotten,

    enz. voor jong en oud.

    www.adrien.nl

  • tsjechi R 5vrijdag 4 januari 2013

    Reformatorisch Dagblad

    met helm, arm- en been-beschermers naar beneden. De adrenaline stuwt omhoog.

    Gestaag stroomt het water van de Moldau heuvelafwaarts. Vyssi Brod is een uitstekende uitvalsbasis om korte of lan-gere tochten over de Moldau te maken: 10 kilometer naar Rozmberk, 21 kilometer naar Nahorany of 34 naar Cesky Krumlov. Een bus brengt de op-varenden weer terug.

    Raften is een uitdaging. Even dobberen, dan weer pedde-len, maar alt d lekker met de stroom mee. Bocht naar rechts, bocht naar links. Een aantal aangelegde stroomversnellin-gen verhoogt de spanning.

    Met een vaartje stort het rub-beren vaartuig over de water-val naar beneden. Het water spettert. Een opvarende verliest in de hectiek een peddel. Geen nood. Een behulpzame kanor vist m op en brengt het netjes langsz .

    Een eettentje langs het water roept om een pitstop. Tiental-

    len rafters doen zich te goed aan Tsjechisch bier en broodjes. Voor een habbekrats. Bezoekers kunnen in het voormalige com-munistische land nog alt d veel eten voor weinig, vooral op het platteland. Met dikke biefstuk-ken, glundert Speksn der.

    Tsjechi biedt ook cultuur-snuivers het nodige vertier. T dens een wandeling langs voorname negentiende-eeuwse hotels en jugendstilpanden herleeft een roemr ke historie. Hoog boven dorpjes en stadjes verheffen zich imposante kaste-len met r kgevulde st lkamers.

    Cesky Krumlov, op pakweg 25 kilometer van het Lipno-meer, is een must. Het uit de 13e eeuw daterende kasteel is goed voor een inke dag uit. De beren onder de toegangs-poort z n een bezienswaardig-heid. T dens een rondleiding komt het kasteel echt tot leven.

    Ook b het Lipnomeer z n diverse kastelen en kloosters te vinden. Kasteel Rozmberk b voorbeeld, waar ooit ridders om de ronde tafel zaten. Een smal, steil pad loopt omhoog naar de fraaie burcht, met meerdere bouwst len. Alleen de Onderburcht is te bezichti-gen. Dit bouwwerk, door Johan Rosenberg in de 14e eeuw aangelegd onder de bestaande Bovenburcht, ging in de 16e eeuw in vlammen op. Alleen de toren resteert. Het pronkstuk is de ridderzaal. En een indruk-wekkende wapencollectie.

    >>lipnodreams.eu

    >>czechtourism.com

    Tsjechi

    Lipnomeer

    BoheemseWoud

    Rozmberk nad Vltavou

    Vyssi Brod

    OOSTENRIJK

    DU

    ITS

    LA

    ND

    Cesky Krumlov

    Lipno nad Vltavou

    tekst Gerard ten Voorde

    beeld RD

    Het Lipnomeer glinstert

    in de zon. De lucht is

    blauw, het water is

    blauw. Witte zeilen wap-

    peren in de wind. Lipno

    nad Vltavou of gewoon

    Moldau biedt bezoe-

    kers rust, ruimte en een

    rodelbaan. Tsjechi: voor

    natuur, cultuur en avon-

    tuur.

    Langzaam zakt de zon achter de r k gestof-feerde heuvelruggen. Het villapark Lipno

    Dreams biedt een pracht uit-zicht op het rustieke, afwis-selende landschap. Een lang-gerekt meer, omgeven door heuvels met donkere bossen.Het Boheemse Woud Sumava strekt zich vele tientallen kilo-meters uit, tot en met Duits-land. Wandelaars kunnen zich hier op de vele wandelroutes urenlang vermaken, zonder ook maar iemand tegen te komen.

    Lipno nad Vltavou oogt enigs-zins toeristisch, maar zeker niet overdadig. Laat staan storend. In het Tsjechische dorpje, op een steenworp afstand van Duitsland en Oostenr k, heerst een gezellige drukte.

    Ontspannen is er b elk weer-type mogel k, zomer n winter. Een bikepark, een frisbeepark, minigolf, een Aquaworldzwem-bad, een skipiste. Sportievelin-

    gen kunnen naar hartenlust wandelen, kanovaren, etsen en bergbeklimmen. Leuke ste-den bevinden zich op r afstand: Linz 1,5 uur, Praag en Wenen 2,5 uur, het historische Cesky Krumlov om de hoek.

    In het jachthaventje Marina Lipno schommelen motorboot-jes, water etsen en zeilboot-jes tussen de aanlegsteigers. Dagjesmensen aneren over de wandelpromenade met een handvol leuke restaurantjes.

    Tegen een heuvelrug van Lipno nad Vltavou ligt een nieuw, terrasvormig Neder-lands bungalowpark met 32 riante, smaakvol vorm-gegeven villas. Gesausd in warm geel en donkergeel. Of

    in donkergeel en warm geel.De huizen z n eigendom van

    Nederlanders. En n Tsjech. Veel particulieren verhuren hun villa, aldus Monique van Nieuwkerk van Lipno Dreams. Pr zen z n volgens haar een stuk gunstiger dan in omrin-gende landen.

    Het park kent villas voor zes, acht of tien personen. Nr. 27 telt behalve woonkamer met open haard, keuken met mag-netron en afwasmachine drie badkamers en twee ligbaden. In een la ligt een uitgebreide infomap over de omgeving. En een stapeltje Saambinders.

    Mooie ruime huizen, zegt Klaas Speksn der uit Berg-ambacht 925 kilometer

    van huis. Samen met tien, elf huisgenoten bevolkt h een villa met sauna van Lipno Dreams. Rook kringelt uit de schoorsteen. We hebben net de open haard aangemaakt. Met een RD.

    Het gezin is voor t eerst in Tsjechi. W hebben het prima naar de zin. Lekker rustig, niet van die kermistoestanden. Het landschap is niet ruig, wel erg mooi. Elke avond zie je de zon in het meer spiegelen.

    De Speksn dertjes hebben al veel wild gezien. Heel veel ree-en. En zondag zag m n dochter een edelhert. Er sch nen hier ook vossen, lynxen en wolven te zitten. Onze Veluwe is slechts een postzegeltje vergeleken met

    het Boheemse Woud hier.Langs het villapark slingert

    een zomerrodelbaan van 1400 meter. De eerste 400 meter trekt een kabel de roddelaars naar de top. Vervolgens roetsjen gasten met hoge snelheid over het 1000 meter lange traject met 21 bochten en 2 tunnels.

    Iets verderop voert een stoeltjeslift, tussen de dichte naaldbomen door, naar de gloednieuwe, 40 meter hoge uitk ktoren Stezka Korumani Stromu Lipno. Het imposante houten bouwwerk staat midden in een bos, op een heuveltop.

    Een breed houten wandelpad op palen leidt langs de kruinen van de bomen. Onderweg kun-nen bezoekers een blik in de diepte werpen door openingen in het pad. Of griezelend balan-ceren op een paar wiebelende houten palen, tientallen meters boven de grond alles zorgvul-dig afgezet met gaas.

    Het wandelpad voert hoger en hoger, cirkelvormig om een dikke stalen paal. De wind blaast door het open bouwwerk. De houten constructie deint licht heen en weer. Het uitzicht is fabelachtig. Fris groene wei-landen, donkergroene bossen, goudgele korenvelden. Hier en daar een nederzetting.

    Ook de terugweg is een be-levenis. Een lange, overdekte gl baan brengt liefhebbers in no time weer met beide benen op de grond. Voor een optimaal gl comfort stappen bezoekers in een stoffen zak. Rooeeetssjj!

    Onder de stoeltjeslift is een lang mountainbikeparcours aangelegd. Durfals wagen zich

    Lipno rust, ruimte en rodelbaanDe Velu-we is een postzegel vergele-ken met het Bo-heemse Woud

    Aan de oostkant van het Lipnomeer ligt Vyssi Brod.

    Met een kloek cistercinzerklooster. Het ietwat

    verwaarloosde complex werd in 1259 gesticht door

    een rijke Tsjechische zakenman, Vok I van Rozm-

    berk. Volgens de overlevering heeft hij het klooster

    gesticht als dankbetuiging aan Maria, nadat hij won-

    derbaarlijk was gered toen hij bijna verdronk in het

    woeste rivierwater van de Moldau.

    De instelling kent een roerige historie. In de Tweede

    Wereldoorlog is het klooster vijf jaar lang gecon-

    squeerd door de nazis. Na de oorlog werden de

    monniken door de communisten gevangengezet. De

    kloosterlingen zijn, sinds de omwenteling, in 1991 te-

    ruggekeerd, na veertig jaar communistische bezetting.

    De orde wil van het klooster een regionaal spiritueel

    en cultureel centrum maken. Het complex met een

    bibliotheek van zon 70.000 boeken, 200 perkamen-

    ten, 1000 manuscripten is een bezoek meer dan

    waard. Alleen al door de aanwezigheid van een Bijbel

    van Luther. En bijvoorbeeld een handgeschreven

    exemplaar van de brief van Paulus aan de Thessaloni-

    censen. Op het plafond van de Filoso sche Zaal prijkt

    een prachtig fresco. De indrukwekkende, oudtesta-

    mentische afbeelding toont koning Salomo, die een

    oordeel moet uitspreken over de twee moeders

    met n levende baby. Het fresco uit de 18e eeuw

    is vrijwel onaangetast, doordat zonlicht de zaal niet

    binnenkomt. In de volgende ruimte, de Theologische

    Zaal, met Bijbels in veertig talen, is op het plafond

    een fresco te zien met een reusachtige nieuwtesta-

    mentische afbeelding. De 12-jarige Jezus zit hier in

    de tempel tussen de Schriftgeleerden. Een van de

    farizeen luistert aandachtig, een bril op zn neus.

    Het klooster is alleen te bezichtigen onder leiding

    van een gids. De rondleiding duurt ongeveer een uur.

    Voor bezoekers is er onder andere een Nederlands-

    talige audiotour beschikbaar. De Maria-Hemelvaart-

    kerk is tijdens een verbouwing alleen toegankelijk

    tijdens missen. Het Postmuseum, op hetzelfde

    terrein, is wel dagelijks open.

    Een farizeer met bril

    De jachthaven Ma-

    rina Lipno. Toeristen

    kunnen zich op

    het 42 kilometer

    lange Lipnomeer in

    Tsjechi op tal van

    manieren vermaken.

    Lipnomeer.

    vrijdag 4 januari 2013

    Reformatorisch Dagblad

    Raften.

    Uitzicht.

    Architectuur.

    Bedehuis.

    Farizeer.

    Rodelen.

  • Abonneevoordeel

    Proteer nu extra van uw abonnement!

    www.abonneevoordeel.erdee.nl

    Volop genieten in winters SauerlandHotel Carpe Diem is een erkend openluchtkuuroord met een Wellness Center. Verder zijn er comfortabelekamers en is er een ijne lounge met open haard. Bijzonder is de authentieke kapel van het hotel waarregelmatig muziekuitvoeringen worden gegeven.Het ligt aan de Rothaarsteig, een groot natuurgebied met zon 154 wandelwegen, 40 km vanaf Winterberg.U kunt er heerlijk wandelen, ietsen, skien of langlaufen.

    Verdere bezienswaardigheden zijn:

    ! Druipsteengrotten in Attendorn! Biggesee! Steden als Keulen en Marburg! Slot Adolfsburg en het streekmuseum

    in Altenhundem

    Abonneevoordeel arrangement:! Ontvangst met ko^e/thee en lekkernij! 2x overnachting inclusief uitgebreid ontbijtbufet! 1x 3-gangen keuzediner! 10% korting op skipas, skiles, skiuitrusting in skigebied

    Fahlenscheid! 10% korting op langlaufuitrusting & gratis toegang tot

    Loipe gebied Rheinweserturm (5 km)! Fles wijn op kamer en wandelroute

    Abonneevoordeel

    Aanbieding

    Proiteer nu van deze scherpe aanbieding. Abonnees

    betalen slechts 89,00 per persoon! De normale prijs is

    139,00. Bij verblijf op vrijdag- en zaterdagnacht geldt

    een toeslag van 5,00 p.p.p.n.

    Voorwaarden

    Bovenstaande prijs is gebaseerd op 2 personen per

    kamer en exclusief toeristenbelasting 2,50 p.p.p.n.

    en reserveringskosten 7,50 per reservering.

    Deze actie is geldig tot en met 30 april 2013 m.u.v.

    feestdagen en op basis van beschikbaarheid.

    De eenpersoonstoeslag bedraagt 12,50 per nacht.

    Informatie & reserveren:

    Reserveren kan uitsluitend bij Goedverblijf.nl via

    www.goedverblijf.nl/erdee4912 of telefonisch op werkda-

    gen van 09.00 uur tot 18.00 uur via 085 - 489 90 19.

    Voor meer informatie: zie www.abonneevoordeel.erdee.nl

    3 dagen

    voor

    slechts

    89,00

  • vrijdag 4 januari 2013

    Reformatorisch Dagblad schotland R 7

    koken, vertelt h wat h zlf vindt van het leven op Skye. Ik houd van het buitenleven. Bin-nen word ik gek. De wisseling van de seizoenen hier is fasci-nerend. Zelfs in de somberste kleuren is Skye vol leven.

    Voelt h zich niet gesoleerd, als de toeristen het eiland de rug toekeren? De winters kunnen vuig zn, en nat. De wereld wordt klein, met steeds dezelfde gezichten. Maar de lente komt altd weer. Voor m is de winter slechts een pauze-knop op de kalender.

    Wandelen mag, net als kam-peren, in Schotland overal. Met respect voor de natuur uiter-aard. En op Skye is wandelen d manier om het eiland echt te leren kennen. En ding wil Mitchell wel meegeven: ga nooit onvoorbereid op pad. De wandelaars die, verrast door plotselinge mist of regen, gedes-orinteerd raakten of erger zn niet op de vingers van n hand te tellen.

    Vanaf het water toont Skye, opnieuw, een andere gedaante.

    De mystiek die het eiland omgeeft, dringt zich nadruk-kelker op. Slechts het stampen van de Bella Jane, de boot die ons vanuit het zuidwestelk gelegen Elgol naar de Cuillins brengt, doorbreekt de stilte.

    Met elke ml die we het mach-tige bergmassief naderen, lkt de kans toe te nemen dat de Cuillins plotseling vuur en rook zullen uitbraken. Dit is onaards. De scherpgerafelde rotsen, het kraakheldere en toch inktzwar-te water, de vele zeehonden die n lken te zn met de kust-ln; dit is een andere planeet.

    Twee mannen, gehelmd en omhangen met touwen en grote rugzakken, stappen van boord. Z gaan de krachtmeting met de Cuillins aan. Dat kost hun meer-dere dagen. Minder geoefende wandelaars kunnen in anderhalf uur Loch Coruisk rondgaan, om daarna weer opgepikt te worden door de Bella Jane.

    De oceaan bruist hier van het leven. Op de terugweg vertelt kapitein Alex van de talloze ontmoetingen die h had met doljnen, orkas, zeehonden. Ver weg, tegen de achtergrond van de eilandjes Rm en Eigg, springt een drietal bruinvissen even boven de waterspiegel uit. Alsof ze Alex woorden kracht willen bzetten.

    Skye is niet de makkelkste vakantievriend. Skye daagt uit, roept tegenstrdige gevoelens op, is weerbarstig. Maar de puurheid die uit de porin van het eiland druipt, wint het.

    >>skyeghillieflyfishing.co.uk

    >>bellajane.co.uk >>visitscotland.com

    Portree

    Dunvegan

    Quiraing

    Cuillins

    SKYE

    Loch Snizort

    Loch Coruisk Broadford

    Elgol

    Schotland

    tekst Pieter Ariese

    beeld RD

    Adembenemend mooi

    en beklemmend leeg.

    Het Schotse eiland Skye

    heeft vele gezichten.

    Het is een plek waar

    mens en natuur elkaar

    omhelzen en tegelijk

    naar de keel grijpen.

    Een snoeiharde zeewind beukt tegen de kliffen van Kilt Rock. De Mealt Falls, een water-

    val die normaal gesproken van grote hoogte in de oceaan stort, wordt welhaast terug naar zn oorsprong geblazen. Tegen zo veel brute kracht is zelfs dit icoon van Skye nauwelks opgewassen.De wind is een voorbode van een koudefront. Sneeuw en re-gen zn in aantocht, om de uit-zonderlk mooie herfstdagen in vergetelheid weg te spoelen. Dat dat niet eerder gebeurde, mag een wonder heten. Want Skye ziet veel regen, al duren buien nooit lang. En als de zon de natte bergkammen afdroogt, sprankelt het leven je tegemoet. In alle groen- en bruintinten die er zn.

    De kalige basaltbergen slechts bedekt met stugge grassoorten zn overdag majestueus. s Avonds echter torenen ze massief zwart boven de late reiziger uit. Die voelt zich opgejaagd. Alsof de don-kere schaduwen hem dreigen te verzwelgen. Het zn deze

    wonderlke tegenstellingen die Skye tot een intense ervaring maken. Het eiland kruipt onder je huid. Dat komt vooral door de machtige, Tolkienachtige natuur. Skye, de grootste van de Binnen-Hebriden, heeft glooi-ende glens valleien en impo-nerende kliffen. Blikvangers op het vulkanische eiland zn de zuidelk gelegen Cuillins, het grillige bergmassief dat grote aantrekkingskracht uitoefent op klimmers.

    Over Trotternish, de noorde-lke landtong van Skye, slingert de andere bergrug van Skye: de Quiraing. Het zachte gesteente maakt het minder geschikt voor beklimming, maar weer en wind kregen er wel greep op en schuurden de bergen tot bizarre

    vormen. Zo surrealistisch soms dat Hollywood er onlangs een sciencectionlm schoot.

    Rdend over het eiland, in grootte vergelkbaar met de provincie Zeeland, valt je de leegte op. De glens, wd uitge-strekt of juist ingeklemd tussen de bergen, zn begroeid met heide en bevolkt door schapen. Bos is er niet veel. Stroompjes meanderen richting meren of oceaan. Hier en daar klonteren cottages samen.

    De leegte zit echter vol ver-rassingen, zo blkt tdens een wandeltocht met gids Mitchell Partridge. Mitchell noemt zichzelf ghillie, Gaelic voor knecht. In vroeger tden as-sisteerden ghillies b vis- en jachtparten. Dat suggereert

    kennis van de natuur, en die heeft Mitchell. Zn geoefende oog h is oud-marinier ziet tal van zaken die de argeloze wandelaar niet zou hebben opgemerkt. Bzondere planten, sporen van vossen, roofvogels.

    Mitchell wst op de restanten van een blackhouse. Wie goed kkt, ziet overal op Skye over-blfselen van de eenvoudige wo-ningen waarin ooit gezinnen n het vee leefden. Een schoorsteen hadden de huizen niet; de rook van het turfvuur trok door het rieten dak naar buiten. Dak en muren kleurden na verloop van td zwart. Vandaar: blackhouse.

    De gestapelde stenen die des-tds 100, 200 jaar geleden? muren waren, zn deels over-woekerd door groen gras. Maar

    de vorm is nog goed zichtbaar. Veel ruimte bood het huis niet.

    Was Skye niet erg onbarmhar-tig voor zn bewoners? De een-zaamheid, het onvoorspelbare en vaak onstuimige weer, riva-liserende clans; niet de beste omstandigheden. En dan waren er nog de Clearances, waarb in de 18e en de 19e eeuw minstens de helft van de bevolking van het eiland werd gejaagd. Ten faveure van schapen, die de hardvochtige landeigenaren meer geld opleverden.

    Mitchell meent dat de black-housebewoners toch best een goed leven kunnen hebben gehad. Deze plek bvoorbeeld ligt redelk beschut. Er is vol-doende grasland voor de scha-pen. H wst naar de Hinnis-dal, het kraakheldere riviertje dat even verderop richting Loch Snizort stroomt. Drinkwater. Zalm. Aan de oever van het meer, eigenlk een uitloper van de oceaan, voltooit h zn op-somming. Zeewier. Daar kun je heerlke spinazie van maken. H zakt op zn knien, grpt in het koude water en trekt een paar mossels naar boven. Zn punt is duidelk.

    Als Mitchell op verse otter-poep stuit, is het zwgen gebla-zen. De kans dat het dier nog in de buurt rondscharrelt, is niet denkbeeldig. Vanachter rotsen turen we naar het kiezelstrand en het water. We zien ganzen, scholeksters, futen. Een jonge zeehond sticht verwarring, omdat h uit de verte verdacht veel weg heeft van de otter. Maar die laat zich niet zien.

    Terwl Mitchell een vuurtje maakt om de mossels op te

    De vele gezichten van SkyeSkye roept tegenstrijdige gevoelens op, is weerbarstig

    Nergens is de rijke historie van Skye zo tastbaar als

    in Dunvegan Castle. Al bijna acht eeuwen lang zetelt

    hier onafgebroken de clan MacLeod. Inmiddels toe

    aan zijn dertigste chief: Hugh MacLeod of MacLeod.

    Diens invloed reikt fors minder ver dan die van zijn

    voorouders, maar clan en kasteel houdt hij man-

    moedig in stand.

    In de dertiende eeuw trouwde Leod, zoon van Olaf the

    Black, koning van het eiland Man, met de erfgename

    van de Macarailts, Vikingen die in Dunvegan woonden.

    Destijds was het eiland zo goed als Noors, omdat veel

    Noren hun roerige thuisland achter zich hadden gela-

    ten om op Skye een vredig bestaan op te bouwen.

    Leods zoon Tormod verruilde om politieke redenen

    de Vikingcultuur voor de Keltische traditie en werd

    daarmee de eerste chief van de clan MacLeod. Die

    zou eeuwenlang een stempel drukken op het eiland.

    Feitelijk waren clans koninkrijkjes op zich, en was

    het hoofd zowel aanvoerder, vertrouwenspersoon

    als rechter. Was er geen hommeles met de naburige

    clan MacDonald, dan was het wel de centrale over-

    heid die vanuit Edinburgh probeerde de clan eronder

    te krijgen.

    Roerig was vooral de periode rond 1745, toen de

    jacobieten probeerden hun rooms-katholieke Bon-

    nie Prince Charlie (Charles Edward Stuart) op de

    Schotse troon te helpen. Dat mislukte jammerlijk.

    Zijn leger, een samenraapsel van Hooglanders, werd

    bij Culloden verslagen.

    Een struise Schotse, Flora MacDonald, smok-

    kelde Charles vermomd als dienstmeid naar Skye,

    en vandaar naar Frankrijk. Haar dochter huwde de

    privleraar van clan MacLeod, en zo kwam Dunve-

    gan Castle weer in beeld. Flora bracht er de laatste

    dagen van haar leven door. Het kasteel herbergt nog

    altijd relieken uit die tijd, waaronder Floras korset en

    een haarlok van Bonnie Prince Charlie.

    >>dunvegancastle.com

    Vikingwortels en jacobitische opstanden

    Skye kruipt onder je

    huid, vooral vanwege

    de machtige, Tolkien-

    achtige natuur. Het

    Schotse eiland heeft

    glooiende glens en

    imponerende kliffen.

    Mitchell zet thee.

    Leegte.

    Vuurtoren.

    Verse mossels.

    vrijdag 4 januari 2013

    Reformatorisch Dagblad

    Mealt Falls.

    Dunvegan Castle.

    Richting de Cuillins.

  • Goed Idee Reizen blijft de meest verrassende christelijk reisorganisatie.

    In de zomer gids voor 2013 staan meer nieuwe reizen dan ooit. De prijzen

    zijn nog aantrekkelijker n veel reizen hebben nu al vertrekgarantie! Goed

    Idee Reizen is de christelijke reisorganisatie die reizen organiseert waar

    u zich thuis voelt. Want vakantie moet bijzonder en onvergetelijk zijn.

    Vraag snel onze gratis reisgids aan en het vakantiegevoel kan beginnen!

    www.goedideereizen.nl0172 - 725 000

    Vakantie in eigen sfeer?

    ng lagere prijzen

    ng meer reizen

    nu al met vertrekgaranties

    volop vroegboekvoordeel

    GOED IDEE REIZEN!

    Wie anders?

    Va

    ruim 120 busreizen altijd in Comfort Class 4 tot 12dgn excursiereizen en rondreizen sfeervolle hotels prachtige excursies 40 gegarandeerde opstapplaatsen

    Busreizen

    25 vaarreizen 11 mooie routes eigen schepen Andanteen Allegro met echte lift! varen in Nederland, Belgi,Duitsland en Oostenrijk nu ook over de Neckar en de Saar

    Vaarvakanties

    altijd een 1-persoonskamer znder toeslag voor ieder-een bus- en vliegreizen dichtbij en ver weg meerkeuze dan ooit veel nieuwe reizen

    Alleengaandenreizen

    binnen en buiten Europa o.a. naar Turkije, Birma, Chi-na, Marokko, Griekenland, Thailand en Andalusi ver-rassende reisprogrammas rondreizen en excursiereizen

    Vliegreizen

    inclusief luxe Gazellefietsen ook reizen inclusief elek-trische fiets 5- tot 9-daagse reizen naar o.a. Nederland,Duitsland, Franktijk en Oostenrijk met begeleiding

    Fietsreizen

    zomaar 4 of 5 dagen naar de mooiste hoofdsteden vanEuropa met bus- of vliegreis naar o.a. Berlijn, Rome enLissabon veelal mt excursies en gids eigen groep

    Citytrips

    8 verrassende rondreisprogrammas ook met Egypte enhet Overjordaanse altijd Joodse hotels Nederlands-sprekende gidsen n eigen reisleider altijd voordeliger

    Isralreizen

    v.a.

    149,-

    v.a.

    224,-

    nu ook over de Neckar en de Saar

    Alleengaandenreizenv.a.

    285,-

    v.a.

    599,-

    v.a.

    349,-

    v.a.

    149,-

    v.a.

    919,-

  • belgi R 9vrijdag 4 januari 2013

    Reformatorisch Dagblad

    wisselen elkaar af. De eikel-muis woont er, en de bosuil en de sperwer. Plus een groepje koeien. Ze kken nieuwsgierig, stappen langzaam en zwgend in de richting van de witte hond die aan de leiband hoort te lopen.

    Kasseien: zeker zn die er. Op weg naar restaurant De Stille Droom in Sint-Maria-Lierde worden ze de Hollandse uitlaat te veel. De rammel speelt op en verandert in oorverdovende herrie. De Vlaamse wegenwacht komt op zn gemak kken en haalt de schouders op. Alleen het hitteschild is afgebroken, zegt h, en h trekt het van de uitlaat los. Rden maar. Kan geen kwaad.

    Gelukkig maar. Op de derde dag van deze reis staat name-lk een derde soort landschap op het programma: de kust, met zn slikken en schorren, zee en strand. Door de provin-

    cie West-Vlaanderen loopt een wandelnetwerk. Mensen kun-nen zelf hun route uitstippelen en van knooppunt naar knoop-punt trekken, net zo lang of kort als ze willen. De hele Vlaamse kustln valt eronder: tussen De Panne en Knokke-Heist. B Knokke ligt het na-tuurreservaat De Zwinduinen en -polders (vroeger: de Zwin-bosjes): 222 hectare groot. Met zeereepduinen, struik gewas, een bos dat Tobruk heet en een strand dat de Kleyne Vlakte wordt genoemd. Alleen al om die prachtige benamingen zou je erheen gaan. Omdat honden niet overal zn toegestaan, wordt het dit keer Wenduine, een dorpje niet ver van Oost-ende. Daar kun je wandelen door het kleine natuur gebied Zand panne, door duinbos-sen, en langs het schuilhuisje Spioenkop een wit hokje met een rood puntdak op een duin.

    En langs de zee. De zon staat laag. De hond weet opeens welk soort landschap h het allermeest waardeert: dit. Zand, water. Hier komt geen eind aan de wereld, h rent keihard, in grote bogen, en nog kan h ver-der. Hek noch heg noch boom staat in de weg. Dat hebben zn poten nodig, na urenlang gesluimer in dat vierkante honden hokje dat de auto is.

    >>toerismevlaanderen.nl

    >>toerismelimburg.be

    >>toerismevlaamse ardennen.be

    LimburgGent

    Vlaamse kust

    Vlaamse Ardennen

    Hamont-Achel

    LierdeBrussel

    Wenduine

    Belgi

    FRANKRIJK

    NEDERLAND

    tekst Clasina van den Heuvel

    beeld RD

    Bij de buren is het gras

    altijd groener. Nou

    groen is het wel, in de

    Belgische Kempen. De

    Vlaamse Ardennen zijn

    glooiend en gezellig. En

    aan de kust is het koud

    en prachtig. Drie dagen,

    drie natuurgebieden.

    De auto knort kalmpjes richting Vlaanderen. Er klinkt gestaag een zacht gerammel

    waarschnlk een los klepje in de uitlaat, zei de garageman geruststellend. Kan geen kwaad. Rden maar. Achterin snurkt de hond. B de combinatie auto-rondreis en natuur denkt een honden eigenaar direct: hond mee.

    En b vakantie en Belgi denken veel mensen onmid-dellk: Ardennen, maar wat blkt? Belgi heeft heel wat meer mooie natuurgebieden. Zoals de Achelse Kluis, een Vlaams natuurreservaat, in de provincie Limburg. Het is een landschap van weilanden, naaldbossen, hei en historie. Startpunt voor een mooie wan-deling is de St.-Benedictusabd (zie kader) in Hamont-Achel, net over de grens b Eindhoven.

    Hier, b de grens, liep den draad, oftewel de Draad

    des Doods: de versperring waarmee Duitsers in de Eerste Wereld oorlog de Belgisch-Neder landse grens afsloten. Hoge palen met draden waar stroom op stond 2000 volt of meer moesten spionnen, vluchtelingen, deserteurs en smokkelaars afschrikken. De af-rastering kostte naar schatting zeker 800 mensen het leven.

    Een van de zeven trappisten-wandelroutes b Hamont-Achel voert langs die draad. In het zog van kluizenaars, smok-kelaars en smulpapen, zo karakteriseert een routeboekje de wandeling van de gele zes-hoek (11 kilometer). Zelfs in de herfst is in deze streek nog veel groen te zien. Maar ook rood en bruin en grsblauw. De bos-paden zn breed en recht, dan

    weer smal en kronkelig. Bordjes met de zeshoek duiken trouw op. Opeens is daar restaurant Domein De Bever, maar moeten wandelaars van de gele route die wel tegenkomen? Terwl den draad onzichtbaar blft... Niet te lang over nadenken. Bordjes zn gemakkelk, kaar-ten moeilk. De hond huppelt mee. Voor hem zn zn mensen de richting aanwzers. Draaien z hun hoofd op een kruispunt naar rechts, dan slaat h alvast rechtsaf. Ofcieel moet h trou-wens aan de leiband.

    Het bos is mooi en stil. Een omgevallen boom mag in het domein Beverbeek best bl-ven liggen rotten, vertelt een bordje. Goed voor mossen, zwammen en insecten. Een bouwwerk verderop dat er

    wat vervallen uitziet, blkt de laathoeve Beverbeek te zn: een boerder die al genoemd wordt in 1360. In de 19e eeuw werd er vlakb een kasteel gebouwd.

    En dag is wat kort om hier de omgeving te verkennen, zeker als het een herfstdag is waarop het vroeg donker wordt. Op de parkeerplaats b de Achelse abd staat de auto geduldig te wachten. H had een paard moeten zn. Dat past hier.

    De dag erna tuft de auto naar Parkbos Uilenbroek in de Vlaamse Ardennen, in Oost-Vlaanderen. De streek heet zo vanwege het heuvelachtige ka-rakter, en heeft niets te maken met de Waalse Ardennen, die tegen Luxemburg en Frankrk aan liggen.

    Heuvels, holle wegen en

    kronkelende kasseibanen kenmerken de Vlaamse Arden-nen. De online-encyclopedie Wikipedia citeert een omschr-ving van auteur Omer Wattez uit 1889 die te mooi is om niet even te noemen: O, mn schoon land, met uw wde horizonten; land van heuvels en dalen, waar ge tien, twaalf dorpen in n dag te voet kunt bezoeken, van het ene naar het andere gaan langs veld wegeltjes die klimmen en dalen; waar ge van op een hoogte wel twin-tig dorpen ziet liggen, met hun kerktorens en huizen en hofsteden en boomgaarden. O, mn schoon land met uw wde en brede vergezichten, ...machtig veel groen, bossen, lange bomenren die men op de hoogten van verre ziet staan...

    Parkbos Uilenbroek ligt mid-den in zon streek met dorpjes: in de gemeente Lierde. Het is een natuurgebied van 21 hec-tare. Na een paar regendagen zn lieslaarzen nodig om een van de uitgezette wandelingen (5 kilometer) te maken, weet Robby van Toledo van bed and breakfast Daantjeshoeve. Een ingang naar het parkbos bevindt zich vlak b de b&b.

    De grond van dit natuur-reservaat wordt arm gehouden, zodat zeldzame planten de kans krgen te ontkiemen. Het gebied is een bocagelandschap: een mix van graslanden, slee- en meidoornhagen, muurtjes. Bosjes, houtkanten, poelen, natte ruigtes en hooilanden

    Van trappisten via kasseibanen naar zeeDe hond rent kei-hard, in grote bo-gen, en nog kan hij verder

    Aan de Vlaamse kust,

    bij Wenduine.

    Parkbos Uilenbroek.

    Blije sporen.

    Wandelen door Achelse Kluis.

    Vlaamse Ardennen.

    Bij de laathoeve Beverbeek.

    Bezoekers van de St.-Benedictusabdij beter bekend

    als de Achelse Kluis in Hamont-Achel kunnen het

    koorgebed van de monniken bijwonen. Zeven man-

    nen in pijen bidden zingend, zeven keer per dag. Op

    woensdag klinkt dit: Ik blijf om U roepen; verlos

    mij:/ ik wil naar Uw uitspraken leven./ Heel mijn hart

    roept U./ Antwoord mij, Heer:/ ik zal Uw verbonds-

    eisen trouw zijn. Na de Tweede Wereldoorlog woon-

    den hier nog zon honderd monniken.

    Ze staan vroeg op om te bidden, leven volgens een

    strak ritme iets waar mensen met moderne levens

    soms weer naar snakken, waarop ze een tijdje in

    retraite gaan, in een klooster bijvoorbeeld. Maar wat

    doen deze mannen nu verder, zon hele dag? Hen

    spreken gaat niet zomaar, na het gebed glippen ze

    zwijgend weg. Bovendien lijkt zon aardse vraag niet

    op zijn plaats, in de stiltezone van het klooster.

    Voor de monniken van de Achelse Kluis zijn vanouds

    gebed en studie belangrijk, maar handenarbeid ook.

    Ze ontgonnen woeste gronden, brachten landbouw

    en veeteelt tot bloei. Ze werkten als bakkers, kaasma-

    kers, meubelmakers.

    Tegenwoordig zorgen handelsactiviteiten voor inkom-

    sten, zoals de verkoop van zelfgebrouwen Achels bier.

    Op het terrein van de abdij staan verder een herberg

    (met trappistenbier) n een grote galerie, met beeld-

    jes, boeken en fraaie wenskaarten.

    >>achelsekluis.org

    Bidden met monniken in de Achelse Kluis

    Vogelvriendelijk.

    Grote familie vak.woningRusig gelegen bij SpaMax. 14 personen

    www.BIESENBERG.nl

  • Randmeerweg 14, Nunspeet | T: 0341-250851 | www.familiehuisnunspeet.nl | Volg ons op:

    Familiehuis NunspeetVakantiepark aan het Veluwemeer

    Familiehuis NunspeetVakantiepark aan het Veluwemeer

    4-6person

    en

    6-8personen

    verhuur&

    verkoop

    Zondagsrust

    uw eigen chaletopCampingSchoolzicht

    Brouwerijweg 5 - Aagtekerke

    www.schoolzicht.nl

    ook enkelejonge

    gebruiktechaletste koop

    NIEUW

    Royale kavels

    Rust en privacy

    Zondagsrust

    INFORMEERNAARDEMOGELIJKHEDEN(0118) 58 33 33

    Zeeland is een uniek land in zee.

    Op een prachtige locatie, slechts

    enkele minuten van het strand, ligt

    Camping Schoolzicht. Vanaf deze

    echte familiecamping kunt u Zeeland,

    en Walcheren in het bijzonder,

    op uw gemak ontdekken.

    Op een nieuw terrein buiten het centrum

    van Camping Schoolzicht worden royale

    kavels (250 m2) gereed gemaakt voor

    uw eigen chalet. De chalets zijn geheel

    naar eigen wens samen te stellen.

    Daarmee creert u een eigen plek met

    veel rust en privacy. Uiteraard zijn alle

    voorzieningen van Camping Schoolzicht

    beschikbaar. Uw (klein)kinderen kunnen

    deelnemen aan alle campingactiviteiten.

    0/.-,+*)"R.P /P ..P .NLK. *"E"C/K.PK BE ..P ABP@BB)?. >-CK

    BR =.

  • **

    vrijdag 4 januari 2013

    Reformatorisch Dagblad

    de Johannes a Lasco Bibliotheek (JALB). Sommige daarvan zn werkelk historisch, vertelt directeur dr. Marius Lange van Ravenswaay. H toont een boek waarin de humanist Erasmus zelf zn naam heeft gezet. De reformator A Lasco werkte enige td met Erasmus samen en erf-de een groot deel van Erasmus boekenschat. Een deel daarvan staat nu in Emden, waar A Lasco zelf enige td doorbracht.

    Van A Lasco zelf is er nog een handgeschreven brief uit 1546. Die ligt in de vitrine. Evenals een avondmaalservies uit 1535.

    De bibliotheek in de Grote Kerk lokt honderden weten-schappers. Maar minstens zo belangrk zn de 30.000 museum bezoekers die elk jaar over de drempel komen.

    Niet altd ging het de JALB voor de wind. In 2008 werd de zaak vanwege geldgebrek ge-sloten, waarna h in 2010 weer werd geopend.

    Inmiddels gaat het buiten-gewoon goed, stelt Lange van Ravenswaay. De Evangelische

    Kirchen in Duitsland zien het belang in van onze biblio-theek voor de geschiedenis van Europa.

    De Moederkerk is belangrk geweest voor de Reformatie in Oost-Friesland en Neder-land. Lange van Ravenswaay wordt het daarom nooit moe om bezoekers te wzen op het zandstenen scheepje boven de toegangsdeur. Door de eeuwen heen bleef dit het ofcile vignet van de gereformeerden in de Duitstalige wereld. Wat de brandende braambos is voor de presbyterianen, de gans voor de luthersen, is dit scheepje voor de Reformierte Kirchen. Met dat beeld heeft Emden dus geschie-denis gemaakt.

    Er is nog iets wat td noch bommen hebben uitgewist: het graf van graaf Adolf van Nas-sau. Lange van Ravenswaay is er vast van overtuigd dat de broer van Willem van Oranje hier zn laatste rustplaats vond, na de Slag b Heiligerlee in 1568. Er zn documenten die dat bevestigen. Onder historici is dat overigens nog geen uitge-maakte zaak.

    De directeur loopt naar een hoekje van de kerk, onder een portaal. Hier ergens moet het zn geweest, zegt h.

    De directeur zou graag nog dit jaar een plechtigheid houden voor de omgekomen graaf. Daarover is h ook in gesprek met het Nederlandse hof. Des-tds is h hier in stilte begra-ven. Er is nooit een eerbiedige begrafenis geweest. Vandaar.

    >>ostfriesland-toerisme.nl >>jalb.de

    Duitsland

    NEDERLAND

    DUITSLAND

    Emsland

    Graafschap

    Bentheim

    Eems

    Geeste

    HarenEmmen

    tekst Evert van Vlastuin

    beeld RD

    Emden moet je mis-

    schien niet binnenrijden,

    maar binnenvaren. Zo

    kwamen in de zestiende

    eeuw veel Nederlandse

    vluchtelingen binnen.

    Maar ook het landschap

    van Oost-Friesland is

    trouwens het bekijken

    waard.

    Met de boot vaar je door tot hartje stad. Recht te-genover het oude

    stadhuis (tegenwoordig mu-seum) is een houten waterstoep. Daarvandaan wandel je mak-kelk naar alle bezienswaar-digheden in de stad, zoals het Bunkermuseum en de Johannes a Lasco Bibliotheek in de oude Moederkerk.

    Eeuwenlang wilde Emden liever Nederlands dan Duits zn. Dat is maar een paar jaar gelukt, toen Oost-Friesland even was ingelfd b het Koninkrk Holland (1806-1810), dat door Napoleons broer Lodewk werd bestuurd.

    De geallieerde troepen in de Tweede Wereldoorlog zagen in Emden echt een Duitse stad. In de oorlogsjaren onderging het 95 bombardementen. Zoals in veel Duitse steden is het meeste in het centrum van Emden naoorlogse nieuwbouw.

    In de haven ligt een motor-bootje uit Groningen. Net hersteld van motorpech. Het

    echtpaar uit Groningen wil ei-genlk oversteken naar Delfzl, maar er is regen op komst. Even afwachten dus.

    Aan de haven staat een bron-zen plaquette van de stad in vroeger dagen. Wie wil weten door welke straten de protes-tantse vluchtelingen hebben gelopen, kan hier terecht.

    Die vluchtelingen verdubbel-den in enkele jaren het aantal inwoners. In 1560 woonden er 5000 mensen in Emden. In ongeveer tien jaar td kwamen er 6000 b. Velen zn gebleven. Het telefoonboek van Emden bewst dat nog steeds, gezien de vele Nederlandse namen.

    Emdenaren zeggen wel eens glimlachend tegen elkaar dat hun stad de enige is die aan de Tachtigjarige Oorlog heeft verdiend. Dat is zeker niet

    zonder grond. De komst van de vluchtelingen gaf niet alleen hoofdbrekens, maar bracht ook inkomsten. Bovendien waren Emdense schepen actief in het bevoorraden van de Spanjaar-den. Zo sneed het mes van de Opstand aan twee kanten.

    Toch ging het in Emden spoedig daarna slechter. Kort na 1600 begonnen de Dollard en de Eems te verzanden. Zelfs de kleine zeeschepen van toen konden de haven niet meer in. Het duurde tot eind negentien-de eeuw voordat betere bagger-technieken soelaas boden.

    Inmiddels is Emden er weer helemaal bovenop. De grote bui-tenhaven is de derde van Europa. Op de kade staan letterlk dui-zenden Volkswagens op versche-ping te wachten. VW is niet voor niets de grootste werkgever van

    Oost-Friesland. En op de oude scheepswerven worden vandaag windmolens gemaakt, maar on-langs zn hier ook onderzeers voor Isral gebouwd.

    Tot de Tweede Wereld oorlog kende Emden de grootste Joodse gemeenschap van deze streek. Op een enkeling na zn de Joden nu verdwenen uit de stad. Wel is er nog de oude be-graafplaats, dicht b de plaats waar tot de Kristallnacht in 1938 de synagoge stond.

    Veel zerken zn scheefgezakt en beschadigd. Kenners zien nog steeds namen van bekende en invloedrke Emdense fa-milies terug, zoals Leufgen en Meyer.

    Aan het begin van de begraaf-plaats staan 3 grote marmeren zuilen met de namen van 400 Joodse slachtoffers uit de

    oorlog. Ook hier is de Neder-landse invloed duidelk: Visser, Van der Walde, De Beer.

    Er is nog meer in Emden dat herinnert aan de oorlog. Zo zn er nog altd 34 (bovengrondse) bunkers uit de oorlogsjaren, die de bevolking moest beschermen tegen de bombardementen. Het Bunkermuseum in het centrum laat zien hoe angstig en bene-pen de situatie vaak was. Na de oorlog werden de bunkers vanwege de woningnood ook wel als huis gebruikt.

    Terwl de bunkers overeind bleven, ging ongeveer 80 procent van het stadscentrum tegen de vlakte. Van de monu-mentale Nieuwe Kerk bleven al-leen de buitenmuren over. Het bedehuis was in 1648 als eerste protestantse kerk gebouwd naar het voorbeeld van de Noorder kerk in Amsterdam.

    Na de oorlog is het gebouw weer hersteld. Momenteel bevolken bouwvakkers het gebedshuis opnieuw. In de zomer moet de Neue Kirche weer worden opgeleverd, nu om te worden gebruikt als kerk n cultureel centrum.

    Ook de Grote Kerk van rond 1570 heeft tegenwoordig twee functies. Vanwege haar beteke-nis voor de Reformatie wordt ze wel Mutterkirche genoemd. Na de oorlog was er echter niets meer van over dan een rune. Dat bleef zo tot in 1992. Toen is de kerk herbouwd. De diensten zn trouwens meestal nog in de Zwitserse noodkerk die vlak na de oorlog op hetzelfde terrein werd gebouwd.

    De Grote Kerk biedt nu onder-dak aan de 150.000 boeken van

    Emden werd rijk van oorlog bij de burenAlsnog een eer-biedige begrafe-nis voor graaf Adolf van Nassau

    Met de boot kun je

    in het centrum van

    Emden komen.

    Lange van Ravenswaay.

    Het vignet van de Duitstalige gereformeerde kerken komt u

    it

    Emden.

    Een bronzen plaquette aan de haven toont de straten waar de Neder-

    landse vluchtelingen liepen.

    vrijdag 4 januari 2013

    Reformatorisch Dagblad duitsland R 11

    Het museum over de geschiedenis van de Reformatie in de

    Grote Kerk trekt jaarlijks zon

    30.000 bezoekers.

    De toren van Suurhusen is wel niet zo hoog

    als die in Pisa. Maar Suurhusen is ook geen

    bella cita in Itali, het is een buurtschap

    in Oost-Friesland, iets ten noorden van Em-

    den.

    Bij het kerkje staat een bordje van Guinness

    World Records dat elke twijfelaar ervan over-

    tuigt dat dit toch echt de scheefste toren ter

    wereld is.

    Kerk en toren staan op een terp. Het model

    is dat van de eenvoudige Friese dorpskerk.

    De kerk is inmiddels ingesloten in het groen,

    maar ook vanaf de doorgaande weg verraadt

    zich de scheefstand. Op fotos van een jaar of

    tien geleden is het euvel beter te zien, omdat

    er toen minder bomen omheen stonden.

    >>kirche-suurhusen.de

    De scheefste toren Het ongeschonden LeerNiet alle steden in Duitsland werden het slacht-

    offer van bommengeweld. In Oost-Friesland wist

    Leer eraan te ontsnappen. De stad ligt iets ten

    zuiden van Emden, eveneens langs de Eems.

    Helemaal terecht pocht de stad ermee dat hij de

    mooiste verzameling oude huizen van de regio

    heeft. Veel smalle straten, met hoge huizen. Hier

    en daar geven opschriften op gevels in het Neder-

    lands uiting van een levend godsgeloof.

    Ook aan oude kerken is in Leer geen gebrek.

    Zowel de lutherse kerk als de calvinistische heeft

    hier gebloeid. Leer is nog altijd het centrum van

    de Evangelisch-Reformierte Kirche. De Grosse

    Kirche van de reformierten is zelfs een plaatje,

    zowel vanbinnen als vanbuiten.

    >>leer.de

    >>reformiert.de

    De stad Leer is de oorlog min of meer ongeschonden door-

    gekomen. De evangelisch-reformierte Grosse Kirche is een

    van de mooiste kerken uit de omgeving. beeld Wikimedia,

    T. Bosse

    Als Guinness World Records gelijk

    heeft, staat de scheefste toren niet in

    Pisa, maar in Suurhusen (even boven

    Emden).

  • www.boksbungalowpark.nl

    Puterweg 76, Garderen!0577 461362

    bungalowpark

    Het mooiste

    plekjevan de

    Veluwe vind

    je in Gardere

    n

    Fam. DonselaarDe Heygraeff 15

    3931 MKWoudenbergT 033 - 286 14 24F 033 - 286 44 19

    www.campingboerenerf.nl

    Gezellige familiecamping met ruime veldenTevens groepsaccommodatie en chaletverhuur

    www.campingboerenerf.nl

    De gezelligste

    camping bij de

    heuvelrug

    ...WANNEER U MAAR WILT.

    NAAR DE VELUWE...

    Dat kan met een eigen chalet op de Gerrit Jans Hoeve. Comfortabel en onderhoudsvrij. Zodat u in uw vrije tijd ook echt

    kunt genieten. Van de Veluwse bossen bijvoorbeeld, of van uw eigen tuin. Op ons park zijn ook regelmatig occasions te

    koop, kompleet met aangelegde tuin etc. De door ons nieuw gebouwde chalets leveren wij door geheel Nederland.

    Keuze uit standaard modellen of maatwerk. Wij nodigen u uit voor een bezichtiging van de showmodellen, het park, etc.

    Gerrit Jans Hoeve Langezuiderweg 126 3781 PL Voorthuizen telefoon (0342) 47 15 71 www.gerritjanshoeve.nl

    Vakantiebungalow Garderen2-11 personen, 4 slaapkamers

    [email protected]

    0113 - 38 12 03 - 06 - 23 19 30 25

    Net een grote familieAls Jeannette Simons uit Nieuw-Lekkerlandeen kernwoord moet noemen dat vakantie-park De Wolfskuylen typeert, hoeft ze nietlang na te denken. Het is er zo gemoe-delijk. Het gezin Simons viert al tien jaarvakantie in het Drentse Gees.

    Tien jaar geleden zochtenJeannette en haar man Jan eenvakantieaccommodatie die grootgenoeg was voor een gezin metnegen kinderen. Ze struinden hetinternet af en kwamen een tien-persoonsbungalow tegen opDe Wolfskuylen.Jeannette: We hebben gebeld engevraagd of we er ook met znelven in mochten. Dat was geenenkel probleem. We hadden eengeweldige vakantie en zijn ersindsdien elk jaar teruggekeerd.

    De familie Simons is vooral tespreken over de de ontspan-nen sfeer die er op de campinghangt. Het is er heel gemoe-delijk. Er komen zulke gewonemensen. We zijn net een grotefamilie. Zo denken de kinderenSimons er ook over. Hoewelze ouder worden, vrienden envriendinnen kregen of zelfs algetrouwd zijn,gaat ieder-een elk jaargewoon weermee. En alswe er tweedagen zitten,vragen zesteevast of wevolgend jaarweer gaan,lacht Jeannette.

    Afgelopen zomer ontmoette een21-jarige zoon opDe Wolfskuylen zijn vriendin.De Drentse camping heeft eenexpliciet christelijke identiteit.Dat betekent onder meer datreceptie, kantine en zwembadop zondag gesloten zijn en erbijbelstudies worden georgani-seerd. Jeannette beschouwt datals een waardevol extra.

    Op die bijbelstudies komenzon dertig tot veertig mensenaf. Omdat je elkaar de heleweek ziet, wordt er altijd nogover nagepraat. Dat zijn vaakheel diepe en eerlijke gesprek-ken. Favoriet bij de Simonsenzijn ook de samenzangavondenop zondag en woensdag. Dekinderen mogen dan op huneigen instrument meespelen.Geweldig. Staat er zomaareen heel orkest.

    Holtweg 9

    7863 TA Gees

    Tel. 0524 - 58 15 75

    [email protected]

    www.wolfskuylen.nl

    DeWolfskuylen

    Sowieso hoeven kinderen zichniet te vervelen in het park. Hetrecreatieteam heeft altijd welwat leuks voor hen in petto.En anders gaan ze samen ietsondernemen, waterskienbijvoorbeeld.

    Jeannette en Jan fietsen het liefstdoor het Drentse landschap.Je kunt een dag fietsen zonderiemand tegen te komen.De rust, de bossen,de mooie huizen.Geweldig.

    DE WOLFSKUYLEN

    ADVERTORIAL

    Kijk op onze

    site en win

    een GRATIS

    vakantie!

    PABO

    studenten

    gevraagd voo

    r

    het recreateam

    !

    Luxe kindvriendelijke app. metzwembad in Vorarlberg Oostenrijk

    Zoover winnaar 2012www.appart-laijola.eu

    De allerleukste boerderijcamping in de Betuwe:de Vijverhof!

    Mooie omgeving, rust, ruimte, gezelligheid, activiteitenen speeltuin:

    Huurcaravan 2-4 pers. Vakantiewoning max. 10 pers.Tevens verzorgen wij uw verjaardag, jubilea

    en bedrijfsuitjes.

    Kijk voor info: www.campingdevijverhof.nlTel. 0344 - 60 19 73 / 06 - 21 61 16 10

    Privacy gewaarborgd

    Wij staan opde christelijk

    e vakantiebeurs 11 en 12 j

    an.

    Groepsaccommodatie De Aalbertshoeve

    www.es-vakanties.nlVoor meer info bel 055 - 3030083

    Eigen sfeer, zon, water en bergen in OostenrijkEigen sfeer, zon, water en bergen in Oostenrijk

    Voordeligstacaravans huren

    Voordeligstacaravans huren

    Boek snel:vol = vol!

    aan meer - actief - gezinscampingNederlandstalige kerkdiensten

    Ervaar het echte buitenleven

    Een vakantie bij bungalowpark hoge Hexel voelt als thuiskomen.Lekker genieten met het hele gezin in het mooie, afwisselendelandschap van Overijssel. Vanuit onze prachtig gelegen bungalowsgeniet u van het echte buitenleven!

    Ga voor onze actuele prijzen naar

    www.bungalowparkhogehexel.nl.

    Bungalowpark Hoge Hexel

    Bruinehoopsweg 6

    7645 BJ Hoge Hexel

    Tel. 0546 - 57 98 65

    * Comfortabele vak.-bungalows met cv,het gehele jaar te huur

    * Wasserette aanwezig* In hoogseizoen

    recreatieteam* Verhuur stacaravans

    v.a. 175,- p.w. all-in* Kamperen in het

    laagseizoen, 2-pers.voor 70,- p.w.

    * keuze uit normale ofgrote plaatsen

    * Zondag gesloten* Wifi aanwezig

    * Centraal gelegenop deVeluwe

    * 500 m vanaf centrumElspeet

    * 1000 km fietsroutesin omgeving

    * Nabij bos & heide

    Welkom op deVeluwe!

    Camping

    De Meulebarg

    ElspeetElspeet

    FamilieT. vanVoorstMolenweg 46

    Tel. 0577 - 49 13 [email protected]

    Camping

    De Meulebarg

    Jiltdijksheideop de grens van Groningen en Friesland

    Kolonieweg 209865 VZ Opende

    www.jiltdijksheide.nl0594 - 65 81 65

    Groepen tot 20 personen

    Boerderijcamping Klein Emelaar Ruime standplaatsen (v.a. 125 m2) met water, afvoer en 10 amp.

    Kunstgras onder voortent

    Uitgebreide sanitairvoorziening met babybadkamer

    Recreatieruimte met voetbaltafel, boeken en tijdschriften

    Zeer weids uitzicht over weides met o.a. onze melkkoeien

    Prachtige omgeving om te ietsen en wandelen

    Speeltoestel, trampoline en zandbak, tafeltennistafel

    Nieuwe schuur met melkrobot

    Henk-Jan en Marjan van Hierden | 3888 NE Meerveld (bij Uddel)Buurtweg 12 | Tel. 0577 - 45 68 18

    www.kleinemelaar.nl of [email protected]

    Geen bezichtiging, reservering, aankomst of vertrek op zondag!

    Een lichamelijke beperking entoch een buitenlandse vakantie?

    Dat kan!

    Zomer 2013 is er nog ruimtein de reizen naar

    Duitsland, Tsjechi en Wenen.

    Kijk op www.Ichthusreizen.nl,bel naar 06 - 44 44 07 52 of0577 - 46 16 09 of mail naar

    [email protected]

    ook zoeken we nogvrijwilligers

    voor de zomerreizen.

  • vrijdag 4 januari 2013

    Reformatorisch Dagblad frankrijk R 13

    Ventoux, valt veel te beleven voor stads-


Zomerbrochure OKRA-REIZEN 2014

Zomerbrochure OKRA-REIZEN 2014

Reizen - OKRA

Reizen - OKRA

Alattin reizen powerpoint

Alattin reizen powerpoint

Reizen in Jezelf_Yogaweek

Reizen in Jezelf_Yogaweek

Boutique Reizen

Boutique Reizen

Sportiek Reizen

Sportiek Reizen

Slim reizen in Zeist

Slim reizen in Zeist

Zephyr Reizen

Zephyr Reizen

Richards fantastische reizen isuu

Richards fantastische reizen isuu

Doorlopende Verzekering voor Reizen

Doorlopende Verzekering voor Reizen

OKRA-Reizen zomer 2012

OKRA-Reizen zomer 2012

Pallieter Reizen Bvba (Faillissement)

Pallieter Reizen Bvba (Faillissement)

Flair reizen

Flair reizen

Reisburo Actueel_Panta Reizen

Reisburo Actueel_Panta Reizen

Hansaguides reizen Zomer 2015

Hansaguides reizen Zomer 2015

BrabantZorg Reizen: reizen en dagtochten voor senioren Library/Downloads... · BrabantZorg Reizen is een onderdeel van BrabantZorg. BrabantZorg Reizen wil zich onderscheiden in het

BrabantZorg Reizen: reizen en dagtochten voor senioren Library/Downloads... · BrabantZorg Reizen is een onderdeel van BrabantZorg. BrabantZorg Reizen wil zich onderscheiden in het

Learn About Thailand Vakantie, Vakantie pakketten, Thailand groep reizen and individuele reizen Thailand

Learn About Thailand Vakantie, Vakantie pakketten, Thailand groep reizen and individuele reizen Thailand

COVER BL uitvouBUCKETLIST REIZEN 25 REIZEN DIE JE OOIT GEMAAKT MOET HEBBEN – REIZEN – B U C K E T L I S T 25 REIZEN DIE JE OOIT GEMAAKT MOET HEBBEN Marloes …

COVER BL uitvouBUCKETLIST REIZEN 25 REIZEN DIE JE OOIT GEMAAKT MOET HEBBEN – REIZEN – B U C K E T L I S T 25 REIZEN DIE JE OOIT GEMAAKT MOET HEBBEN Marloes …

Bas reizen 2012

Bas reizen 2012

CULINAIRE REIZEN

CULINAIRE REIZEN