RB-DH JV 2009

Financieel Verslag 2009

Rabobank Den Haag en omgeving

Rijk aan ideeën

2 | Financieel Verslag 2009

xx

Rijk aan ideeën

Pagina 3

Rijk aan uitdagingenDirectievoorzitter Ron Droste

Pagina 6

Rijk aan ambitieDirecteur Wholesale Marius Hovius

Pagina 9

Rijk aan mogelijkhedenDirecteur Retail Matthé van Tour

Pagina 12

Rijk aan oplossingenDirecteur Bedrijfsmanagement Nathanja van Beem

Pagina 16

Rijk aan resultatenRaad van Commissarissen

Pagina 19

Jaarrekening 2009

Pagina 31

Bankgegevens

Rabobank Den Haag en omgeving is rijk aan ideeën. Zo stellen we klantbelang voorop doordat leden invloed en zeggenschap hebben op het beleid. Ook kunnen ze meebeslissen over de besteding van het coöperatieve dividend van de Rabobank in Den Haag en omgeving. Daarnaast doen we er alles aan om dicht bij onze klanten te staan. Door virtueel bankieren via bijvoorbeeld internet of telefoon mogelijk te maken, maar ook via onze kantoren. Verder blijven we ook in deze economisch turbulente tijden langer achter onze klanten staan en helpen we zowel gevestigde als startende ondernemers waar moge lijk met advies, kredietverlening en netwerkbijeenkomsten. Al onze ideeën – van beatstad op het Malieveld tot het Ondernemersplein – droegen bij aan het goede verloop van 2009 voor Rabobank Den Haag en omgeving. Ons marktaandeel is verder gegroeid. Wij hebben het vertrouwen van onze klanten weten te behouden, hetgeen een solide basis vormt voor de toekomst.Ron Droste, directievoorzitter

‘Mijn idee: van Rabobank Den Haag en omgeving een nóg grotere bank maken’Ron Droste, directievoorzitter

Rijk aan uitdagingen. Hoe kon Rabobank Den Haag en omgeving het in alle opzichten goede jaar 2008 overtreffen? Daarin slaagde de bank mede dankzij de winnende formule van het coöperatieve concept.


Rabo Servicedesk

KvK en bank onder één dakTijd is geld. Zeker voor ondernemers. De Rabobank en de Kamer van Koophandel in Den Haag helpen hen tijd te winnen. Want sinds juli 2009 zit er in het KvK-kantoor aan de Koningskade een Rabo Service-desk. Het is de eerste plek in Nederland waar ondernemers hun KvK- en bankzaken onder één dak kunnen regelen. Rabobank Den Haag en omgeving won de tender die de KvK uitschreef onder verschillende banken. Algemeen directeur van de KvK Den Haag Gert Zandsteeg: ‘De filosofie van de Rabobank sluit goed aan op onze wensen. Wij rekenen op een langdurige en goede samenwerking.’

Idee: bedrijfskosten omlaagVergeleken met andere Rabobanken had-den wij in 2009 de wind mee. Voor een deel konden we dat op ons eigen conto schrijven, doordat we de bedrijfskosten met 8% omlaag brachten. We hebben in 2009 gedurende het jaar een daling van 8% gerealiseerd in het totaal aantal medewerkers (incl externen). Een an-dere belangrijke oorzaak is dat wij niet in branches zitten die zwaar zijn geraakt door de economische crisis. In onze stad is de overheidssector stevig geworteld. Die zorgt ervoor dat we minder snel dalen in tijden van crisis en minder hard groeien in periodes van hoogconjunctuur. Ik verwacht wel dat de bezuinigingen die de komende jaren op burgers, bedrijven en overheden afkomen ook gevolgen kunnen hebben voor de publieke sector in Den Haag en uiteindelijk onze bank.Rabobank Den Haag en omgeving heeft beduidend minder hypotheken verkocht in 2009 dan in het jaar ervoor. Dat is een direct gevolg van de recessie. We behaal-den een marktaandeel vergelijkbaar met dat van 2008, maar het volume was wel ongeveer 100 miljoen euro minder. Met name de bovenkant van de huizenmarkt kwam in 2009 vrijwel stil te liggen.

Idee: stabiele bank zijn en blijvenWe bevonden ons in een verstoord concur-rentieveld, door de overheidsbemoeienis en de staatsbanken die zijn ontstaan met de overname van ABN AMRO en Fortis. Wij houden ons echter vast aan de bestendige lijn die ons heeft gebracht waar we nu staan. Het coöperatieve concept van de Rabobank is een winnende formule. Het draait daarbij om een langetermijnver-trouwens-relatie met de klant in plaats van rendement op de korte termijn. Natuurlijk moeten ook wij resultaat boeken om als bank gezond te blijven. De winst houden we daarom grotendeels in het bedrijf. De rest laten we ten goede komen aan maat-schappelijke initiatieven. Daardoor zijn we nog steeds een solide bank. Banken vallen om, maar de Rabobank behoudt z’n triple-A status. Dat komt doordat we op een degelijke en stabiele manier opereren.

Idee: achter de klant staanOnze coöperatieve achtergrond blijkt ook uit het feit dat we langer achter onze klanten blijven staan in moeilijke tijden. We zijn er erg terughoudend in om mensen te dwingen hun huis of bedrijfspand te laten verkopen. Hoewel we een grote speler zijn als Rabobank, zie je dat het aantal gedwon-gen verkopen bij ons laag was in 2009. Dat heeft er overigens ook mee te maken dat

onze klanten niet overgefinancierd zijn in de jaren hiervoor. Dit zit in onze genen – die manier van bankieren willen we niet, dat past niet bij ons.Omdat het bedrijfsleven het in 2009 moei lijk had, zie je dat sportverenigingen en culturele instellingen moeilijker aan sponsorgelden konden komen. Wij hebben de sponsorbudgetten daarom in 2009 ver-hoogd. Desondanks konden we niet alles op onze schouders nemen en hebben we helaas ook vaak ‘nee’ moeten verkopen. Het Stimuleringsfonds heeft in 2009 ook flink meer geld gekregen. Met dit fonds geven we kleinschalige projecten in Den Haag, Rijswijk, Voorschoten en Wassenaar een steuntje in de rug. Ook dat is echt iets van de coöperatie: leden van onze ledenraad beslissen over de verdeling van het geld.

Idee: tevreden medewerkers, loyale klantenDe Rabobank Groep in haar geheel maakte in 2009 ook winst. Mede daardoor is Rabo-bank Den Haag en omgeving een oase van rust in de hectische financiële wereld. Dat vertaalt zich ook naar onze medewerkers. We zijn niet gedwongen ingrijpende sane-ringen door te voeren, waardoor medewer-kers zich kunnen blijven concentreren op de bancaire dienstverlening. Er heerst een goede sfeer, de medewerkers zijn over het algemeen erg tevreden. Dat blijkt uit het

Financieel Verslag 2009 | 5

‘In 2009 droeg ik drie petten. Ik was dat jaar zowel directeur Wholesale als direc-teur Retail. Daar kwam in augustus 2009 ook de functie van directievoorzitter bij. Dat was natuurlijk teveel van het goede. Ik ben dan ook dolblij dat de directie met de komst van de nieuwe directeuren voor Retail en Wholesale is uitgebreid van twee naar vier personen. Als directievoorzitter ben ik nu het visitekaartje van de bank naar buiten. Dat vul ik onder meer in via diverse bestuursfuncties, zoals bij het VNO-NCW. Daarnaast vertegenwoordig ik Rabobank Den Haag en omgeving bij diverse bijeenkomsten.

Ik ben een Raboman in hart en nieren. Ik zit nu al vijf jaar in de directie van onze bank en vorm met de nieuwe directiele-den een link tussen verleden en toekomst. Ik kom zelf uit een ondernemersgezin, dus me inleven in en praten met onderne-mers gaat me goed af. Bruggen bouwen tussen de bank en de Haagse economie is me op het lijf geschreven. In 2009 deed ik dat onder meer via het lanceren van het economisch onderzoeksrapport Nieuw

Haags Peil tijdens het Ondernemersplein. Maar ook tijdens de opening van onze Servicedesk in de Kamer van Koophandel. Voor deze desk kwamen we na een zware aanbestedingsprocedure als beste uit de bus.

De komende jaren wil ik een grotere rol spelen in het bouwen van bruggen naar de publieke sector, zoals onderwijs- en zorginstellingen. Verder wil ik van Rabobank Den Haag en omgeving een nóg grotere bank maken, met een steeds belangrijkere en markantere rol in ons werkgebied – ook in het maatschappelijk leven. Ik wil onze bank op een verant-woorde wijze door laten groeien en rust en stabiliteit brengen. Ik streef niet naar haakse bochten in onze bedrijfsvoering, zelfs niet nu er een nieuwe directie zit.’

Stimuleringsfonds

Grote en kleine bedragen Van een beamer voor een fotocollectief tot een clownsact voor dementerende ouderen. Ook in 2009 kregen lokale culturele en maatschappelijke projecten een steuntje in de rug uit het Stimuleringsfonds van Rabobank Den Haag en omgeving. Jaarlijks stort de bank hierin een bedrag dat afhangt van de gemaakte winst. In totaal werd 198.000 euro toegezegd aan 56 organisaties. ‘De bedragen die we toekenden, lopen uiteen van 595 tot 14.000 euro’, zegt Wil Schipper, voorzitter van het Stimuleringsfonds. ‘Want er zaten grote én kleine initiatieven bij die in onze ogen belangrijke winst opleveren voor de samenleving.’

medewerkerstevredenheidsonderzoek.Ook de uitkomst van het klantloyaliteitson-derzoek stemde tevreden. De waardering was al hoog, maar is in 2009 verder geste-gen. We zien het ook aan het aantal klanten dat afscheid neemt van onze bank: dat was in 2009 kleiner dan ooit. Tegelijkertijd is de instroom van nieuwe klanten over de hele linie groot, waardoor onze positie in ons werkgebied steeds sterker wordt.

Ron Droste:

‘Bruggen bouwen naar economie en publieke sector’

‘De Rabobank laat zich inspireren en sturen

door ideeën van klanten. Door die te

combineren met haar eigen kennis en

kunde, kan ze hen zo goed mogelijk van

dienst zijn. Op deze manier werken de

bank en de klant altijd samen aan het waar-

maken van ambities.’

Willem Snoeker, voorzitter ledenraad

Voorschoten

6 | Financieel Verslag 2009 Financieel Verslag 2009 | 6

‘Mijn idee: eerlijk bankieren door objectief advies te geven, los van het eigen belang’Marius Hovius, directeur Wholesale


Idee: op de kaart dankzij evenementenDe Nederlandse economie verkeerde in 2009 in zwaar weer. Desondanks hield het bedrijfsleven in Den Haag zich aardig staande. Sommige branches, zoals make-laars en notarissen, hadden het moeilijk. Waar mogelijk ondersteunde de Rabobank deze ondernemers, bijvoorbeeld met advies of kredieten. Bovendien probeerden we met diverse initiatieven ondernemers een hart onder de riem te steken. Mooi voor-beeld was het Ondernemersplein. Onder het motto ‘Samen kun je meer dan alleen’ brachten de Rabobank en de gemeente Den Haag in september 2009 onderne-mers samen om kennis te delen, inspiratie te krijgen en zaken te doen. Tijdens dit succesvolle tweedaagse evenement werd ook het eerste exemplaar van Nieuw Haags Peil uitgebracht – een onderzoeksrapport waarin we feiten en cijfers plus onze visie op de economie in onze regio ter beschikking stellen aan onze klanten. De tweede uitgave van Nieuw Haags Peil verscheen begin 2010. De diverse initiatieven richting ondernemers zorgden ervoor dat wij in 2009 binnen de bedrijvenmarkt nog beter op de kaart zijn gezet. Mede daardoor steeg ons aandeel op de bedrijvenmarkt verder in 2009.

Idee: succesvolle desksDe diverse desks waren in 2009 succesvol. Zoals de Vrije Beroependesk. Deze is in de markt gezet voor de juridische (advoca-ten en notarissen), medische (huisartsen, tandartsen, medische specialisten en paramedici) en financiële (accountants en fiscalisten) vrije beroepers. Het doel van de desks is om de dienstverlening aan te laten sluiten op de specifieke vraagstukken van

de klantgroepen. De Vrije Beroependesk groeide sinds de start in 2003 naar maar liefst zeven medewerkers in 2009. Ook de Instellingendesk nam een hoge vlucht. We krijgen steeds meer voet aan de grond bij de vele charitatieve fondsen en instellin-gen in Den Haag. Daarbij werken we nauw samen met vermogensbeheerder Schretlen. Met veel fondsen en instellingen heeft onze bank een natuurlijke band, door onze coö-peratieve basis en omdat wij maatschappe-lijk verantwoord ondernemen hoog in het vaandel voeren.

In 2009 is de Expatdesk gestart voor de vele expats die in Den Haag werkzaam zijn bij ambassades en internationale instellingen als het Europees octrooibureau en de Verenigde Naties.Veel publiciteit haalden we met de Service-desk die wij in de zomer van 2009 openden in het hoofdkantoor van de Kamer van Koophandel. Startende ondernemers kun-nen bij deze desk een rekening-courant openen, verzekeringen afsluiten en advies inwinnen over hun ondernemingsplan. Voor meer complexe vragen kan daar een vervolgafspraak gemaakt worden met een gespecialiseerde adviseur van de bank.

De desk in de Kamer van Koophandel past helemaal in het beleid van onze bank om duidelijk zichtbaar te zijn voor ondernemers. Daarnaast is de desk bedoeld om het onder-nemers makkelijker te maken om bijvoor-beeld een eigen bedrijf te starten. Voor de nabije toekomst is het zaak dat het contact met deze startende ondernemers verder wordt uitgebouwd. Bijvoorbeeld door ze te koppelen aan andere, meer ervaren ondernemers uit onze klantenkring. Of door speciale kennisbijeenkomsten te organise-

ren. Dan zijn we als bank echt een goede partner van een onderneming. Klanten voelen daardoor dat we als bank dichtbij en betrokken zijn.

Idee: medewerkers maken het verschilKlantgedreven werken vinden wij van groot belang. Dat doen we door continu de kwaliteit van onze dienstverlening onder de loep te nemen en waar mogelijk te verbeteren. Belangrijk is het de behoefte van de klant in kaart te brengen, de diensten van onze bank daarop te laten aansluiten en vervolgens onze medewerkers het verschil te laten maken. Medewerkers van de Rabo-bank onderscheiden zich door hun kennis en kunde, maar ook doordat ze zich dichtbij en betrokken tonen. Onze klanten waarde-ren dat, getuige ook de enorme stijging van de klanttevredenheid in de Grootzakelijke markt.

Idee: nog betere bediening Private BankingPrivate Banking zit bij onze bank in de lift. Het aantal klanten is in 2009 zelfs zo hard gegroeid, dat de interne inrichting van de bank daarop in 2010 moet worden aange-past. Doel is de bediening nog beter te laten aansluiten op de wensen van de verschillen-de klantgroepen binnen het huidige Private Banking. Door hierin te investeren willen we het marktaandeel verder vergroten.

Rijk aan ambitie. Om Rabobank Den Haag en omgeving

op de kaart te zetten bij het bedrijfsleven. Om bestaande klanten

te koesteren en tegelijkertijd nog meer te groeien. Het directoraat

Wholesale timmerde in 2009 flink aan de weg.


‘Ik heb Rabobank Den Haag en omgeving leren kennen als een organisatie met een enorme gedrevenheid. Ik ben ervan over-tuigd dat het een bank is waar je als klant goed af bent. Op 1 december 2009 ben ik hier begon-nen als directeur Wholesale. Ik was toe aan een nieuwe stap in mijn carrière, nadat ik achtereenvolgens directeur Retail en Bedrijfsmanagement was bij Rabobank Rotterdam. Werken in een grote stad, met al z’n dynamiek, was voor mij een belangrijke voorwaarde. Aan de slag gaan als directeur Wholesale bij deze bank, een aandachtsge-bied dat relatief nieuw voor me is, was dan ook een enorme kans. Ik woon in Den Haag en heb veel affiniteit met deze stad. Met name de stijl spreekt me aan. Rotterdam is een stad van doeners, Den Haag doet daar niet voor onder. Wat je echt merkt is dat je hier dichter bij het politieke speelveld zit. Er gebeurt meer. En het is een stad met een geschiedenis die je aan de gevels kunt aflezen. Dat is mooi.

De Rabobank stelt als coöperatie niet de winst, maar het klantbelang centraal. De wortels, de cultuur en het leiderschap zijn bij ons zodanig dat eerlijk bankieren bij ons

gedijt. Eerlijk bankieren betekent voor mij: objectief advies geven, los van het eigen belang. Helemaal voor de klant gaan, dat zit in de genen van deze coöperatieve bank. Wij zijn maatschappelijk solide, naast het feit dat we met onze triple-A ook financieel solide zijn. Dat blijkt ook uit het programma Leren omgaan met geld, dat ik binnen de bank heb geïnitieerd. Doel is kinderen te helpen de waarde van geld te leren kennen. Ik ben er enorm trots op dat deze leerlijn inmiddels gratis aan alle basisscholen in Nederland beschikbaar is gesteld. De Rabo-bank pakt hier z’n verantwoordelijkheid. Dat is ons coöperatief dividend. En dat past in de tijdsgeest: eerlijk bankieren.’

WholesaleHet directoraat Wholesale van Rabobank Den Haag en omgeving richt zich op de zakelijke en ver-mogende relaties. Hieronder vallen Grootzakelijk, Midden- en Kleinbe-drijf, Private Banking, Verzekeren, Financiële Logistiek (Treasury) en Krediet Risico Management.

Marius Hovius:

‘Wij zijn maatschappelijk solide’

Beatstad

Oranje zee op het MalieveldAls bank val je op door kleur te geven aan de lokale samenleving. Dat kan figuurlijk, bijvoorbeeld door het sponsoren van cultuur. Maar ook letterlijk. Zoals tijdens het door Rabobank Den Haag en omgeving gesponsorde Beatstad op het Malieveld. Op dit pop-festival deelde een promotieteam van de bank twintigduizend hoeden uit in de Rabokleur. Die vielen zo goed in de smaak bij de bezoekers dat de uitdelers in een mum van tijd door de voorraad heen waren. Het gevolg? Een deinende oranje zee én naamsbe-kendheid bij een brede doelgroep.


‘Mijn idee: een nóg betere en proactieve klantbediening’ Matthé van Tour, directeur Retail

Rijk aan mogelijkheden. Klanten

kunnen hun bankzaken niet alleen aan de balie regelen,

maar ook via telefoon, e-mail of internet. Het gevolg: in

2009 nam het kantoorbezoek verder af. Het directoraat

Retail zoekt naar manieren om klanten te bedienen

op de manier waaraan zíj behoefte hebben.


Idee: bankzaken via telefoon, internet of e-mailOnze bank wil stappen maken op het gebied van virtueel bankieren – oftewel het regelen van de bankzaken via telefoon, internet of e-mail. Tegelijkertijd willen we een andere rol voor onze kantoren. Wij vin-den het belangrijk dat de klant kan kiezen op welke manier hij contact zoekt met de bank. We zien dat mensen minder behoefte hebben aan een kantoor voor hun dagelijk-se financiële zaken en juist liever die zaken regelen via bijvoorbeeld de telefoon. Er blijven echter momenten waarop klanten contact willen met iemand van vlees en bloed. Bijvoorbeeld als iemand op het punt staat een huis te kopen en wil weten wat daar allemaal bij komt kijken. Of dieper wil ingaan op het pensioen. Dat is iets wat je niet per telefoon doet, maar in een gesprek met een adviseur op een kantoor. We willen virtuele kanalen inzetten om mensen te laten kiezen hoe en wanneer ze contact hebben met de bank. Klanten kunnen nu al via de telefoon consumptieve leningen afsluiten voor bijvoorbeeld de aankoop van een auto. Of een spaarrekening openen.

Idee: hoogwaardig advies via kantorenRabobank Den Haag en omgeving bedient haar klanten vanuit vijf rayons. De klanten in deze rayons kunnen voor hun bankza-

ken terecht bij meerdere kantoren. Maar doordat bankieren via internet, telefoon en e-mail een hoge vlucht heeft genomen, neemt het aantal bezoekers steeds verder af. Het kost ons daardoor steeds meer moeite deze vestigingen allemaal open te houden. Wij streven ernaar via een aantal goed bereikbare kantoren hoogwaardig en proactief advies te geven aan onze klanten.Een eerste stap hebben we gezet in Rijs-wijk, waar we in nauwe samenspraak met de ledenraad onze fysieke aanwezigheid in 2009 hebben teruggebracht tot één kan-toor. Dit kantoor is helemaal ingericht om straks via de modernste manieren klanten te kunnen bedienen. Daarnaast hebben we geldautomaten neergezet op de plekken die we hebben verlaten. De komende jaren zullen we eveneens in Den Haag samen met de ledenraad bekijken hoe we onze kantoren kunnen voorbereiden op de toekomst. Ook daar willen we de klantvraag bundelen en concentreren op centrale en goed bereikbare locaties.

Idee: verantwoordelijkheid nemen als marktleiderHet marktaandeel op de particuliere markt is in 2009 verder toegenomen. De spaar-gelden en het belegd vermogen die een jaar eerder toestroomden, hebben we behouden. Wel zagen we een verschuiving van termijndeposito’s naar spaarrekening-

en. Dat was met name het gevolg van de extreme ontwikkelingen op rentegebied. De beurs beleefde opnieuw een turbulent jaar en kende na het dramatisch verlopen 2008 uiteindelijk een opmerkelijk herstel. Doordat de huizenmarkt deels inzakte, is daar veel geld (overwaarde) verdwenen. We zagen in 2009 een toenemend aantal mensen met dubbele woonlasten, doordat ze een woning niet konden verkopen, ter-wijl ze al in het bezit waren van hun nieuwe huis. We proberen deze klanten te helpen door het verhogen van de hypotheek en overbruggingskredieten. Als grote speler op de financiële markt voelen we onze ver-antwoordelijkheid. We willen onze klanten niet het risico laten lopen op te grote verlie-zen door geforceerde verkopen. Dat is onze maatschappelijke plicht.

Idee: groei op hypothekenmarktHoewel het aantal afgesloten hypotheken in 2009 onder druk stond door de recessie, bleef ons marktaandeel nagenoeg gelijk. In 2010 voeren we campagnes om ons markt-aandeel verder te vergroten. We gaan differentiëren in prijs als klanten meer producten bij ons afnemen. Het liefst heb-ben wij totaal relaties: klanten die naast de hypotheek ook betaal-, spaar- en beleg-gingsproducten en verzekeringen bij ons afnemen.

‘Steeds meer jongeren bouwen schulden

op. Rabobank Den Haag en omgeving

besloot lesmateriaal voor basisscholen

te ontwikkelen, om kinderen al jong de

waarde van geld bij te brengen. Dit soort

ideeën bevestigen voor mij hoezeer de

bank betrokken is bij de samenleving.’

Paul Bakker, voorzitter ledenraad Wassenaar


‘Ik ben verliefd geworden op de Rabobank. In de paar maanden die ik hier nu werk als directeur Retail zie ik dat onze medewer-kers oprecht trots zijn op het bedrijf en de maatschappelijke rol die wij spelen in Den Haag en omgeving. Klantbelang gaat hier echt boven bankbelang. De bank voelt kortom als een warm bad. Daarbij komt dat het kennisniveau van de gemiddelde collega hier hoog is. De trainingen en op-leidingen zijn goed op orde. Ook zie ik veel potentie bij de leden en in de ledenraad. De coöperatie is echt onderscheidend ten opzichte van andere banken. Die zorgt voor binding en klantloyaliteit, in een tijd van verwijdering en antipathie jegens banken in het algemeen.

Hiervoor werkte ik vijftien jaar bij ABN AMRO. Alles wat ik daar de laatste jaren aan ervaring heb opgedaan, komt in mijn

huidige baan samen. Zoals leidinggeven aan teams om veranderingen te bewerk-stelligen, strategische ervaring en kennis van retail. Daarnaast heb ik bij mijn vorige werkgever ook kantoren geleid. Mijn ambi-tie voor de komende jaren is met Rabobank Den Haag en omgeving stappen te zetten naar een nóg betere en proactieve klantbe-diening.

De essentie van retail is naar mijn mening dat onze medewerkers veel meer reageren op signalen van klanten. Klanten voor zijn, ze positief verrassen! Door verder te werken aan kennis, ervaring en vaardigheden op onze kantoren en ons nieuw op te richten virtuele kantoor, zijn onze medewerkers straks nog beter in staat onze klanten opti-maal van dienst te zijn.’

RetailHet directoraat Retail bij Rabobank Den Haag en omgeving richt zich op de particuliere en kleinzakelijke markt, die worden bediend vanuit vijf rayons: Centrum Laak-Escamp, Haagse Hout-Scheveningen, Loos-duinen-Segbroek, Rijswijk-Ypen-burg en Voorschoten-Wassenaar.

Matthé van Tour:

‘Klantbelang boven bankbelang’

‘Als ledenraad zijn we de schakel tussen

de bank en haar leden. Daarom betrekt de

bank ons regelmatig bij nieuwe ideeën.

Wij voelen ons zeer betrokken en denken

kritisch mee. Op deze manier zorgen we

dat er steeds breed draagvlak is voor

veranderingen.’

Gerjan Schutte, voorzitter ledenraad Rijswijk

en Ypenburg

Kika/hockey

Sponsoren voor KiKaSportsponsoring is voor Rabobank Den Haag en omgeving meer dan het verstrekken van geld. Een bijzonder voorbeeld is de steun aan het C1-meisjesteam van de Haagsche Hockeyvereniging HDM, een club waarvan de bank hoofdsponsor is. De C1 was hard toe aan nieuwe sportkleding, maar de bank had geen ruimte voor extra sponsoring. Voor een maatschappelijk project was wél plek. De bank verzorgde tenues met het logo van KiKa (Stichting Kinder-kankervrij). In ruil hiervoor zamelen de meisjes een jaar lang geld in voor deze stichting. ‘Wij vechten voor het winnen van een wed-strijd’, zegt aanvoerster Belle Hopmans. ‘Kankerpatiëntjes vechten nog veel harder tegen hun ziekte. Wij helpen ze heel graag.’


‘Mijn idee: blijven investeren in dienstverlening en klantgerichtheid’ Nathanja van Beem, directeur Bedrijfsmanagement

xx

xx

Idee: medewerkers actief betrekken Rabobank Den Haag en omgeving heeft in 2009 een heel mooi jaar gehad. We lieten onder andere een prima resultaat zien, on-danks de woelige economie en een dalende rente. Onze klanten bleven onze dienstver-lening waarderen, en gaven ons zelfs een hoger cijfer dan vorig jaar. Dit succes heeft verschillende vaders. Ten eerste heeft de bank nadrukkelijk gekeken of er nog verdere bezuinigingen op kosten mogelijk waren. We keken bijvoorbeeld met een scherp oog naar de inzet van externen en naar het aantal medewerkers. Er zijn overigens in 2009 geen gedwongen ontslagen gevallen. We heb-ben onze medewerkers gevraagd naar hun ideeën voor kostenreductie. Dat leidde tot veel inzendingen en goede voorstellen. Verder hadden we minder financiële tegenslagen door bijvoorbeeld (dreigende) faillissementen dan andere banken. Dat heeft ermee te maken dat wij vroegtijdig de

signalen oppikken wanneer het dreigt mis te gaan met een klant en hierover dan direct met hem of haar in gesprek gaan. Meestal kan zo voorkomen worden dat het erger wordt of uit de hand loopt.

Idee: snellere en betere afhandelingRabobank Den Haag en omgeving wil aan de verwachtingen van de klanten voldoen en deze zelfs overtreffen. Daarom zijn we in 2009 begonnen met een project waarin virtueel bankieren en een aantoonbaar snellere en betere afhandeling centraal staan. We willen daarmee de doorloop- en verwerkingstijd van bijvoorbeeld finan-cieringsaanvragen verkorten. Bovendien moet de kwaliteit goed blijven en zelfs nog verder verbeteren: we willen alles in één keer goed doen. Dat bereiken we door onze werkwijzen anders te organiseren. Zo nemen we van tevoren goed met een klant

door wat deze moet meenemen naar een hypotheekgesprek en hoeven we nadien niet te bellen voor extra gegevens of infor-matie. Bovendien plannen we bijvoorbeeld het uitwerken van een financieringsaan-vraag direct na een klantgesprek. Daardoor kunnen we binnen kortere tijd meteen een goede offerte opsturen die aansluit op de klantwensen.

Idee: bankzaken regelen vanaf de bankBij een hoogwaardige dienstverlening aan onze klanten hoort ook investeren in virtueel bankieren én het upgraden van het kantorennetwerk naar een aantal grote en complete kantoorlocaties. Het idee achter ons distributiebeleid is dat we via een aantal grote, goed bereikbare kantoren aanspreekbaar zijn voor onze klanten. Zo is bijvoorbeeld in overleg met de leden-raad in 2009 aan het Eisenhowerplein in Rijswijk een makkelijk toegankelijk kantoor geopend waar klanten zo goed en zo breed mogelijk geholpen kunnen worden. Tegelij-kertijd zetten we nóg meer in op bankieren via telefoon en internet, zodat klanten ook thuis aan de keukentafel hun bankzaken kunnen regelen. Steeds meer diensten worden de komende tijd via internet aan-geboden door goed opgeleide adviseurs via beeldbellen.

Rijk aan oplossingen. Het

directoraat Bedrijfsmanagement levert een

belangrijke bijdrage aan de dienstverlening

van de bank. Daarbij staat continu de wens

van de klant op het netvlies.

Nieuw Haags Peil

Economiekennis op peilOm te kunnen bouwen aan de economie, moet je weten waar je staat. Zeker in turbulente tijden. Daarom doet Rabobank Neder-land regelmatig onderzoek naar de status van lokale economie-en. Ook die van de regio Den Haag. Rabobank Den Haag en om-geving en de Gemeente Den Haag publiceren deze resultaten in ‘Nieuw Haags Peil’. Dit onderzoeksrapport, dat drie keer per jaar wordt geactualiseerd, geeft de huidige stand van zaken en toekomstverwachtingen. En op een aantal indicatoren wordt de Haagse economie vergeleken met die in de rest van Nederland. Met deze kennis als uitgangspunt werkt de bank samen met de ondernemers in de stad aan een succesvolle toekomst.

Lees verder op pagina 14 >

‘Rabobank Den Haag en omgeving wil weten

wat er leeft onder haar klanten. Veel medewer-

kers participeren daarom in lokale netwerken

– ook buiten kantooruren. Als ledenraadsleden

laten wij bovendien weten wat in onze zakelijke

circuits speelt. Zo doet de bank ideeën op om

de lokale economie te stimuleren.’

Maarten van der Toorn, voorzitter ledenraad

Den Haag


Idee: betere branchekennis en adviesgesprekkenIn het afgelopen jaar hebben we de ver-betersuggesties van onze klanten uit het klanttevredenheidsonderzoek van 2008 heel serieus genomen. Zo hebben we verder geïnvesteerd in onze branchekennis en een uitgebreidere advisering tijdens het adviesgesprek. We koppelen onze branche-kennis aan de klantbediening via de diverse desks, zoals de Vrije Beroependesk en de Servicedesk in de Kamer van Koophandel. Deze punten blijken in 2009, dankzij de suggesties van onze klanten, fors verbeterd ten opzichte van het jaar daarvoor.In het klanttevredenheidsonderzoek van 2009 noemen klanten als verbeterpunt vooral de hoogte van de spaartarieven. Dat herkennen we, de rente is het afgelopen jaar sterk gedaald. Dat heeft alles te maken met de lagere marktrente. Vooral voor klan-ten met Vaste Termijn Deposito’s is de rente op die termijnen nu een stuk lager dan vorig jaar. De Rabobank spaarrekeningen (zoals Internet Bonus sparen en Internet Loyaal Sparen) bieden een aantrekkelijke rente. Ook in 2009 hielden wij ons vol over-gave bezig met de beheersing van risico’s bij financiële processen, zoals hypotheken en financieringen. We willen het geld dat onze klanten aan ons hebben toever-trouwd zorgvuldig, efficiënt en volgens de geldende regels en normen beheren.

Idee: interne samenwerking verstevigenIn 2009 werd wederom veel aandacht besteed aan processen en de interne organisatie. We legden daarbij de focus op procesmanagement en risicomanagement. Dat is tevens een randvoorwaarde voor goede klantbediening. De kwaliteit van onze dienstverlening wordt intern in de gaten gehouden via interne audits, proces-controles en themaonderzoeken. De even-tuele verbeterpunten blijven we oppakken om de kwaliteit van onze dienstverlening naar een steeds hoger niveau te tillen.De samenwerking tussen de Directoraten is in 2009 verder verstevigd. Er is bijvoorbeeld een betere aansluiting tussen de verschil-lende directoraten (Bedrijfsmanagement, Retail, Wholesale en Staf ). Medewerkers zoeken elkaar veel op en werken samen aan mooie oplossingen voor de klanten. Dat blijkt ook uit ons medewerkerstevre-denheidsonderzoek. Andere punten daaruit waren dat medewerkers beter willen weten wat er speelt (zowel bankbreed als in andere directoraten) en meer betrokken willen worden bij interne ontwikkelingen. Die punten hebben we in 2009 nog meer verbeterd, wat leidde tot een verdere stijging van de waardering en tevredenheid van onze medewerkers.

‘Terwijl andere banken bezuinigden, ver-hoogde de Rabobank in 2009 het bedrag voor het Stimuleringsfonds. Het laat zien waarom de Rabobank een bijzondere bank is. Een bepaalde winst is nodig om de continuïteit van onze dienstverlening te kunnen blijven garanderen. Daarbij is winst maken voor ons geen doel op zich. Wij zien bankieren als een middel om de stad en haar inwoners economisch vooruit te laten gaan. Ik wil leden dan ook oproepen met goede ideeën te komen voor de besteding van het geld in het Stimuleringsfonds. We willen als Rabobank namelijk graag investeren in Den Haag en omgeving. Dat onze bank ook in een economisch moeilijk jaar als 2009 goede cijfers heeft behaald, is naast de kostenreductie vooral te danken aan onze loyale klanten. Wij gaan veel meer een partnership aan met onze klanten, en dat is belangrijk. Er is namelijk een groot verschil tussen tevreden en loyale klanten. Tevreden ben je met een erva-ring die je hebt gehad, loyaal ben je als je achter de keuzes van een bank staat en er in de toekomst verder mee wilt. Mijn wens voor 2010 is dan ook dat onze bank blijft investeren in een geweldige dienstverlening en klantgerichtheid en dat onze klanten dit ook blijven ervaren en waarderen, zodat we met elkaar een langetermijnsamenwerking aangaan.‘

Nathanja van Beem:

‘We willen inwoners economisch vooruit laten gaan’

Ondernemersplein

Haagse ondernemers doen het samen Ondernemen vereist inzet en lef. Vooral in onzekere tijden. Maar de Haagse onderne-mingsscene heeft vertrouwen in de toekomst. Dat liet ze zien tijdens het Ondernemers-plein 2009. Een tweedaags evenement op het Plein, waar honderden ondernemers uit de regio en vertegenwoordigers van overheid en onderwijs bijeen kwamen. Om te netwer-ken, van elkaar te leren en inspiratie op te doen. Het idee om de ondernemers samen te brengen, kwam van Rabobank Den Haag en omgeving en de gemeente Den Haag. Zo laten zij zien dat ze het optimisme delen en ook in moeilijke tijden pal achter het Haagse bedrijfsleven staan.


Rabo Beach Challenge

Sportief netwerken Samen afzien schept een band. Zo ook tijdens de jaarlijkse Rabo BeachChallenge. Deze 46 kilometer lange strandrace voor mountain-bikers gaat van Scheveningen naar Noordwijk en weer terug. Rabo-bank Den Haag en omgeving sponsort deze wedstrijd niet alleen, maar fietst ook mee: in 2009 waren 80 van de 800 deelnemers klanten, contacten en medewerkers van de bank. In de Bike & Bussiness clinics die de bank vooraf organiseerde, leerden zij elkaar kennen door samen te trainen en doelen te stellen. Een sportieve en intensieve ma-nier van netwerken. Bovendien zet het evenement Den Haag landelijk in de schijnwerpers. Voor deze prestatie kreeg het evenement begin 2009 de Den Haag Marketing Promotieprijs in de categorie sport.

Het Directoraat Bedrijfsmanagement is gericht op de interne bedrijfsvoering van de bank.


16 | Financieel Verslag 2009 Financieel Verslag 2009 | 16

Rijk aan resultaten. 2009 was een

ongelofelijk jaar. Een jaar waarin de financiële wereld

op z’n kop stond. Tóch behaalde Rabobank Den Haag

en omgeving in financieel opzicht, zonder de baten

uit deelnemingen, het beste resultaat ooit! De Raad van

Commissarissen (RvC) vindt dat daarmee boven

verwachting is gepresteerd.

De Raad van Commissarissen v.l.n.r.: W.A.M. Zoetemelk-van der Hulst ,ir. G.A. Kaper, voorzitter, jhr. mr. A.W. Beelaerts van Blokland, drs. H. Kapteijn-Fokkens RA, A.P.C. van Herk en mr. M.M. Nelisse RC

De RvC is trots op de directie en de mede-werkers van Rabobank Den Haag en omgeving vanwege de klanttevredenheid én het behaalde resultaat. Natuurlijk: de hypothekenmarkt was in 2009 moeilijk, we hadden klanten in Bijzonder Beheer en er waren minder uitzettingen. Maar het bijzondere van 2009 is dat het uiteindelijk over het algemeen voor de bank toch zo ongelofelijk goed heeft uitgepakt.

Rijk aan vertrouwen en vakmanschapDit succes heeft de bank mede te danken aan het eerder ingezette Grote Steden Beleid, waarvan in 2009 de vruchten zijn geplukt. Doel van dit programma, in samenwerking met Rabobank Nederland, was groei in grote steden. Deze groei gaf onze bank in 2009 extra mogelijkheden voor investeringen, maar ook meer zelfver-trouwen. In vergelijking met andere grote (stads)banken was Rabobank Den Haag en omgeving voorheen altijd een beetje een buitenbeentje. We stonden wat betreft de marktaandelen in de schaduw van andere Rabobanken. Maar inmiddels zijn we door het Grote Steden Beleid, de rust die we uitstralen én het vertrouwen van de buiten-wereld de grootste Private Banking-bank van de Rabobank. Een andere belangrijke oorzaak achter het succes zijn de medewerkers van de bank.

Door hun uitstraling, vakmanschap en enthousiasme is de bank in een opwaartse spiraal gekomen. Met als gevolg een enorme toestroom van nieuwe klanten.

Rijk aan evenwicht en klantbedieningDe RvC heeft uiteraard ook oog voor de dingen die beter kunnen. Zoals de rente-ontwikkelingen of procedures die niet hele-maal goed gaan. Maar het gaat uiteindelijk om de commerciële kracht en niet om de procedurele kracht van de bank. Als je niet oppast, ben je als bank meer bezig met regels dan met de bediening van klanten – en dat kan nooit de bedoeling zijn. Het draait om het vinden van het juiste even-wicht tussen de commercie en de proce-dures. Daarin slaagde Rabobank Den Haag en omgeving in 2009 wederom uitstekend. Klanten worden op een adequate, vriende-lijke manier en met respect geholpen. De klant is bij onze bank echt koning. Het gaat ook vast weleens een keer mis. Maar over het algemeen denkt de RvC dat er op dit gebied niet heel veel te verbeteren valt.

Rijk aan een sterke directie en managementHalverwege 2009 werd de directie van de bank teruggebracht tot twee personen, waar het er vier behoren te zijn. Dat ging

Co-creatie ledenevents

Samen sterk op ledeneventsDe Rabobank vindt het belangrijk te luisteren naar haar leden. Daarom organiseerde zij ook in 2009 afdelingsvergaderingen in Wassenaar, Voorschoten, Rijswijk en Den Haag. Voorafgaand aan deze ledenevents dacht een co-creatiegroep, bestaande uit een aantal ledenraadsleden, mee over een thema. Dat werd ‘Samen sta ik ster-ker’. De leden kozen ervoor serieuze onderdelen af te wisselen met luchtige. Met succes. ‘De sfeer op de ledenevents was ontspannen en positief’, concludeert Sanne Ludikhuize, lid van de ledenraadafdeling Voorschoten en van de co-creatiegroep. ‘Ik kijk met een tevreden gevoel terug. ’ In totaal bezochten 800 leden de events.

‘Er zijn veel mensen en organisaties die iets

goeds willen doen voor hun omgeving. Bij

het Stimuleringsfonds kunnen zij terecht

voor een financieel steuntje in de rug. Zo

geeft de bank waardevolle ideeën uit de

samenleving een kans.’

Wil Schipper, voorzitter Stimuleringsfonds


Ton Kaper:

‘Ik voel me thuis bij deze bank’

‘Het is bijzonder om voorzitter te zijn van de RvC van Rabobank Den Haag en omgeving. De coöperatie is een demo-cratisch model dat mij erg aanspreekt. Noem het postmodern, maar ik voel me erbij thuis. Ik ben niet alleen lid, maar ook klant bij deze bank. De enorme klantvriendelijkheid die onze bank uitstraalt, ondervind ik dus dagelijks aan den lijve. Daarnaast merk ik dat door de buitenwereld echt met andere ogen naar onze bank wordt gekeken. Daar ben ik trots op, chapeau voor iedereen die dat de afgelopen jaren voor elkaar heeft gekregen.’

ons als RvC aan het hart. De twee directie-leden die de bank draaiende hielden – Ron Droste en Nathanja van Beem – hebben met name in de tweede helft van 2009 ont-zettend hard gewerkt om alles op de rails te houden. Zij waren er medeverantwoordelijk voor dat het fantastisch ingezette jaar 2009 ook even fantastisch werd afgerond. Daarbij werden ze ook geweldig ondersteund door het management van de bank. Inmiddels is de directie weer compleet, met vier jonge maar ervaren mensen. Ze hebben een enorme drive en een goede onderlinge band. Over de huidige samenstelling van het directieteam is de RvC dan ook zeer tevreden.

De afgelopen jaren stonden met name in het teken van grote veranderingen, vooral rondom personeel en kwaliteit. De RvC ver-wacht dat deze directie in staat is de bank op het gebied van zowel Wholesale als Retail verder te laten ontwikkelen. Waar er voor Wholesale nog groeimogelijkheden in het verschiet liggen, zijn er bij Retail grote structurele wijzigingen te verwachten. Zo neemt het bankieren via internet enorm toe. Wie komt er tegenwoordig nog naar een bank? Op dat gebied is de bank merk-baar van strategie gewisseld. We zoeken het nu meer in een goed kantoor in een groter gebied met meer reisafstand dan in het bedienen van iedereen in de wijk waarin hij of zij woont. Het gaat bij deze bediening om vertrouwen en de deskun-digheid van de adviseurs.

Rijk aan goede en betrokken ledenDe ledenraad van deze bank is goed samengesteld. De RvC is onder de indruk van de kwaliteit onder de leden. Bij de samenstelling van de vier afdelingen na de fusie enkele jaren geleden, vonden we het belangrijk dat de leden uit Den Haag niet in de meerderheid zouden zijn. Vandaar dat de andere drie afdelingen samen meer dan de helft van het aantal leden in de ledenraad bevatten. Maar eigenlijk is het niet reëel zo’n zware vertegenwoordiging te hebben uit bijvoorbeeld Voorschoten-

Wassenaar ten opzichte van Den Haag. Daarnaast zien we dat de werken denk-wijze anders is in de gebieden buiten de stad. Maar de primaire reden om in de toekomst nog eens goed naar de verdeling te kijken, is de numerieke meerderheid van de klanten in Den Haag.De ledenraad is een instituut; er is niets dat dit vervangen kan. De Rabobank onder-scheidt zich ermee van andere banken, die geen leden hebben. Daarom zijn de jaarlijkse ledenevents zo van belang, om de band tussen bank en leden levend te hou-den. Toch zijn het uiteindelijk niet de leden die de bank tijdens de recessie overeind hielden, maar de coöperatieve vorm die de bank ongevoelig maakt voor excessen. Wij hebben geen kortetermijn winstoogmer-ken. De Rabobank is gewoon een degelijke bank.

Rijk aan goede en eerlijke oorsprongDe Rabobank heeft op de hypotheken-markt een groot marktaandeel. Desondanks was de gedwongen verkoop van woningen in 2009 erg laag. Dat geeft aan dat de Rabo-bank niet direct haar geld opeist wanneer een klant in problemen raakt, maar samen een uitweg probeert te vinden. Mijnheer Raiffeisen - de grondlegger van deze bank - zou van trots glimmen. Het sluit ontzettend goed aan bij zijn gedachtegoed.



Coöperatieve Rabobank Den Haag en omgeving U.A. gevestigd te Den Haag code 1299

Aan de ledenraad,

Om te voldoen aan de statuten van Coöperatieve Rabobank Den Haag en omgeving U.A. leggen wij u de jaar-rekening 2009, voorzien van de accountantsverklaring en het advies van de Raad van Commissarissen, ter vast-stelling voor.De jaarrekening, het jaarverslag en de overige gegevens van de Rabobank Groep, waarin de cijfers van onze bank mede zijn begrepen, zullen ter inzage worden gelegd ten kantore van de bank.

De directie

Raad van Commissarissenir. G.A. Kaper, voorzitterjhr. mr. A.W. Beelaerts van BloklandA.P.C. van Herkdrs. H. Kapteijn-Fokkens RAmr. M.M. Nelisse RCW.A.M. Zoetemelk-van der Hulst

Directiedrs. R.M.M.A. Droste, directievoorzitter (vanaf 1 augustus 2009, daarvoor directielid)drs. N.M. van Beemdrs. ing. P.M. Hovius RC (vanaf 1 december 2009)M.J. van Tour (vanaf 11 januari 2010)

Jaarrekening 2009


Balans per 31 december 2009 (na winstbestemming)

Activa(bedragen in duizenden euro’s) 2009 2008Geldmiddelen 9.596 9.598Vorderingen op Rabobank Groep 793.087 1.447.099Kredieten aan cliënten 3.164.773 3.111.167Deelnemingen 39.440 19.842Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen 9.310 9.992Overige activa 18.632 17.970Totaal activa 4.034.838 4.615.668

Passiva(bedragen in duizenden euro’s) 2009 2008Schulden aan Rabobank Groep 539.665 1.066.690Toevertrouwde middelen 3.363.633 3.410.774Overige passiva 44.364 59.370Algemene reserve 87.176 78.834Totaal passiva 4.034.838 4.615.668

Niet in de balans opgenomen verplichtingen 261.596 133.936


Winst-en-verliesrekening over 2009

(bedragen in duizenden euro’s) 2009 2008BatenRentebaten 156.414 201.141Rentelasten -98.936 -140.382Rente 57.478 60.759 Provisies 20.961 21.096Opbrengsten uit deelnemingen 3.340 6.811Overige baten 54 79Totaal baten 81.833 88.745

LastenPersoneelskosten 33.891 36.488 Coöperatie- en beheerskosten 24.237 25.924 Afschrijvingskosten 1.717 2.740 Totaal lasten -59.845 -65.152

Bedrijfsresultaat vóór toevoeging aan voorziening kredietrisico’s 21.988 23.593

Toevoeging aan voorziening kredietrisico’s -11.623 -10.568Bedrijfsresultaat vóór belastingen 10.365 13.025

Belastingen bedrijfsresultaat -1.715 -1.550Nettowinst 8.650 11.475 Als volgt verdeeld: Toevoeging aan Algemene reserve 8.342 11.333Toevoeging aan Winstuitkeringsfonds 308 142


Toelichting

InleidingAlle bedragen luiden in duizenden euro’s, tenzij anders vermeld.

Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling

AlgemeenIn de jaarrekening zijn enkele balans- en winst-en-verliesrekening posten uitgebreider toegelicht en zijn er wijzigingen in rubricering opgenomen ten opzichte van vorig boekjaar. Hiermee wordt er een verduidelijking gegeven en vindt de toelichting en rubricering plaats overeenkomstig de jaarrekening van de Rabobank Groep. De grondslagen voor waardering en resultaatbepaling zijn in de jaarrekening niet gewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar.

De wijzigingen in rubricering betreffen de Opgenomen leningen Interpolis en de exploitatieresultaten van de on-roerende zaken niet in eigen gebruik. De Opgenomen leningen Interpolis zijn opgenomen als Spaargelden onder de Toevertrouwde middelen (2008: Schulden aan Rabobank Groep). De exploitatieresultaten van de onroerende zaken niet in eigen gebruik zijn opgenomen als Overige baten (2008: Coöperatie en beheerskosten). De vergelij-kende cijfers van 2008 zijn aangepast.

De bank maakt gebruik van vrijstellingen voor de inrichting van de jaarrekening en het jaarverslag in overeen-stemming met artikel 425 van Titel 9 Boek 2 Burgerlijk Wetboek.

De activa en passiva zijn opgenomen voor te vorderen of verschuldigde bedragen tegen nominale waarde. Be-dragen in vreemde valuta zijn omgerekend tegen de laatst bekende koersen van het boekjaar.

Kredieten aan cliëntenAls op balansdatum twijfel bestaat over de volwaardigheid (inbaarheid) van een individueel krediet aan cliënt, is een voorziening gevormd. Aanvullend is op de kredietportefeuille een voorziening op portefeuille niveau ge-vormd. De omvang van deze afwaardering staat in een redelijke verhouding tot de kredietrisico’s.

Rabobank Nederland heeft, als dit in het belang is van de Rabobank Groep, het recht verkregen om de kredieten aan cliënten te kopen. In voorkomende gevallen worden deze transacties zodanig geëffectueerd dat de economi-sche positie van de lokale bank niet wijzigt. Ook de bediening van cliënten blijft ongewijzigd.

DeelnemingenDe deelneming in het aandelenkapitaal van Rabobank Nederland is gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. De ont-vangen dividenden worden verantwoord onder de opbrengsten uit deelnemingen.

De overige deelnemingen, waarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend op het zakelijke en financiële beleid, zijn gewaardeerd tegen netto vermogenswaarde. Het aandeel in de resultaten van deze deelnemingen wordt verantwoord onder de opbrengsten uit deelnemingen.

De overige deelnemingen, waarin geen invloed van betekenis wordt uitgeoefend op het zakelijke en financiële beleid, zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of lagere marktwaarde.

De resultaten uit de verkoop van deelnemingen worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen onder op-brengsten uit deelnemingen. Ontvangen dividenden worden onder de opbrengsten uit deelnemingen verant-woord na vaststelling door de aandeelhouders.


Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen

Onroerende zaken in eigen gebruikDe waarderingsgrondslag van onroerende zaken in eigen gebruik is verkrijgings- of vervaardigingsprijs onder aftrek van afschrijvingen.

De volgende afschrijvingstermijnen worden toegepast:Grond: afschrijving nihil;Casco (gebouw): afschrijvingstermijn 40 jaar (2,5% per jaar);Installaties: afschrijvingstermijn 20 jaar (5% per jaar);Inrichtingskosten: afschrijvingstermijn 10 jaar (10% per jaar).

Overige onroerende zakenDe overige onroerende zaken zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of lagere marktwaarde. De marktwaarde betreft de waarde waartegen kan worden verkocht onder aftrek van te maken kosten. Er vindt geen afschrijving plaats op de overige onroerende zaken.

BedrijfsmiddelenDe bedrijfsmiddelen zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs onder aftrek van lineaire afschrijvingen.

Overige activa

Immateriële vaste activa

AssurantieportefeuilleBetaalde koopsommen voor een assurantieportefeuille worden volgens de lineaire methode afgeschreven op basis van de geschatte levensduur op moment van aanschaf. De afschrijvingskosten worden verantwoord onder Coöperatie- en beheerskosten.

Overige passiva

Voorziening voor latente belastingverplichtingenDeze voorziening heeft betrekking op de potentiële belastingverplichtingen ten gevolge van tijdelijke verschillen tussen de fiscale en commerciële methoden van vermogens- en resultaatbepaling.

PensioenverplichtingenDe lokale bank heeft haar pensioenen ondergebracht bij Stichting Rabobank Pensioenfonds. Rabobank Neder-land heeft zich aansprakelijk gesteld voor potentiële tekorten/overschotten welke uit deze regeling voortkomen. Daarom heeft de lokale bank de over het boekjaar verschuldigde pensioenpremie in het resultaat verwerkt onder Personeelskosten.


Toelichting op de balans

Activa(bedragen in duizenden euro’s) 2009 2008Vorderingen op Rabobank Groep Rekening-courant verhoudingen - 313Leningen 793.087 1.446.786Stand 31 december 793.087 1.447.099

(bedragen in duizenden euro’s) 2009 2008Kredieten aan cliënten Kredieten met overheidsgarantie 338.363 298.814Hypothecaire kredieten inzake woonhuizen 1.724.298 1.721.805Overige hypothecaire kredieten 772.566 799.080Overige kredieten waaronder met secundaire en blanco zekerheid 329.546 291.468Stand 31 december 3.164.773 3.111.167

(bedragen in duizenden euro’s) 2009 2008DeelnemingenRabobank Nederland 39.200 19.600Overige deelnemingen 240 242Stand 31 december 39.440 19.842

De deelneming in het aandelenkapitaal van Rabobank Nederland is in 2009 uitgebreid met € 19.600 als gevolg van de regeling “Interne Financiële Verhoudingen”.

(bedragen in duizenden euro’s) 2009 2008Onroerende zaken en bedrijfsmiddelenOnroerende zaken in eigen gebruik 3.295 4.262Overige onroerende zaken 1.020 1.310Bedrijfsmiddelen 4.995 4.420Stand 31 december 9.310 9.992

Het verloop van deze post is als volgt: Boekwaarde 1 januari 9.992 10.768Investeringen in het boekjaar 2.377 1.964Desinvesteringen in het boekjaar -720 -Afschrijvingskosten en waardeverminderingen -2.339 -2.740Boekwaarde 31 december 9.310 9.992

(bedragen in duizenden euro’s) 2009 2008Overige activa Te ontvangen rente, provisie en kosten cliënten 4.386 4.384Te ontvangen rente Rabobank Groep 10.748 8.468Overige vorderingen 3.498 5.118Stand 31 december 18.632 17.970

De overige vorderingen bestaan uit:- het nog niet afgeschreven gedeelte van de koopsom van de assurantieportefeuille;- overige vooruitbetaalde en te ontvangen bedragen.


Passiva(bedragen in duizenden euro’s) 2009 2008Schulden aan Rabobank GroepRekening-courant verhoudingen 48.084 567.410Opgenomen leningen 491.581 499.280Stand 31 december 539.665 1.066.690

(bedragen in duizenden euro’s) 2009 2008Toevertrouwde middelenSpaargelden 1.557.529 900.640Termijndeposito’s 239.211 1.247.739Rekening-courant en betaalrekeningen 1.515.300 1.167.199Overige toevertrouwde middelen 51.593 95.196Stand 31 december 3.363.633 3.410.774

Onder de overige toevertrouwde middelen zijn de gelden op bouwrekeningen opgenomen.

(bedragen in duizenden euro’s) 2009 2008Overige passiva 44.364 59.370De overige passiva bestaan uit:- nog te betalen rente aan cliënten en Rabobank Groep;- voorzieningen; - verplichtingen uit hoofde van het winstuitkeringsfonds;- te verrekenen vennootschapsbelasting;- overige vooruitontvangen en te betalen bedragen. (bedragen in duizenden euro’s) 2009 2008Algemene reserveStand 1 januari 78.834 67.501Toevoeging uit de winstbestemming 8.342 11.333Stand 31 december 87.176 78.834

Jaarlijks wordt het voordelig saldo, na aftrek van de dotatie aan het winstuitkeringsfonds, toegevoegd aan deAlgemene reserve.Winst maken is voor de Rabobank geen doel op zich, doelstelling is het leveren van klantwaarde door een passende dienstverlening. Om deze klantwaarde te kunnen blijven leveren, waaronder kredietverlening, is vermogensgroei echter noodzakelijk. Dat is dan ook de reden dat wij als Rabobank winst moeten maken.

(bedragen in duizenden euro’s) 2009 2008Niet in de balans opgenomen verplichtingenBorgtochten en garanties 181.750 56.947Onherroepelijke kredietfaciliteiten na uitgebrachte offertes 79.810 76.965Overige niet in de balans opgenomen verplichtingen 36 24Stand 31 december 261.596 133.936

De overige niet in de balans opgenomen verplichtingen bestaan uit de onherroepelijke accreditieven.

Regeling omtrent bijdrage in tekortenInterne aansprakelijkstelling (Kruiselingse Garantieregeling)Tussen verscheidene rechtspersonen die tot de Rabobank Groep behoren, bestaat een verhouding van aansprake-lijkstelling als bedoeld in artikel 3:111 van de Wet op het financieel toezicht (Wft). Dit vormt een zodanige juridische regeling dat de nakoming van verplichtingen van iedere deelnemende instelling in geval van een tekort aan middelen wordt gewaarborgd door de overige deelnemers. Het resultaat van deze regeling is dat het gezamenlijke vermogen van de deelnemers als waarborg geldt jegens de crediteuren van iedere deelnemer.


RenteOnder de rentebaten zijn opgenomen: - rente uit hoofde van kredieten aan cliënten;- van Rabobank Groep ontvangen rente;- provisies uit hoofde van kredietverlening.

Onder de rentelasten zijn opgenomen:- rente over de toevertrouwde middelen; - aan Rabobank Groep betaalde rente.

(bedragen in duizenden euro’s) 2009 2008ProvisiesProvisies betalingsverkeer 7.939 7.716Provisies assurantiebemiddeling 3.398 3.174Provisies effectendienstverlening 5.775 4.981Overige provisies 3.849 5.225Totaal provisies 20.961 21.096

Onder de overige provisies zijn onder andere opgenomen de provisies uit hoofde van Treasury-, vreemde-valutaproducten, bank garanties en verhuur safeloketten.

Opbrengsten uit deelnemingenHieronder zijn opgenomen:- dividend Rabobank Nederland;- dividend overige deelnemingen.

Overige batenDe overige baten betreffen de exploitatieresultaten uit hoofde van verhuur onroerende zaken niet in eigen gebruik.

Toelichting op de winst-en-verliesrekening


(bedragen in duizenden euro’s) 2009 2008PersoneelskostenLonen en salarissen 26.587 28.518Sociale lasten 3.525 3.929Pensioenlasten 3.779 4.041Totaal personeelskosten 33.891 36.488

Onder de lonen en salarissen zijn tevens de kosten begrepen welke verband houden met de aanvullende arbeidsvoorwaarden en met de inhuur van externe arbeidskrachten. Het gemiddeld aantal eigen personeels-leden, omgerekend in mensjaren, bedraagt 431 (441).

Coöperatie- en beheerskostenHieronder zijn mede begrepen de kosten voor ledenbijeenkomsten, ledenbladen, kantoorbehoeften, automatisering, administratie, huisvesting en publiciteit.

(bedragen in duizenden euro’s) 2009 2008AfschrijvingskostenAfschrijvingskosten onroerende zaken 236 254Afschrijvingskosten bedrijfsmiddelen 2.103 2.145Overige mutaties -622 341Totaal afschrijvingen 1.717 2.740

Onder de overige mutaties zijn opgenomen:- het resultaat op verkochte onroerende zaken;- het resultaat op verkochte bedrijfsmiddelen.

Belastingen bedrijfsresultaatCoöperatieve Rabobank Coöperatieve Rabobank Den Haag en omgeving U.A. maakt deel uit van een fiscaleeenheid. In 2009 is het vennootschapsbelastingtarief van 25,5% van toepassing.


A Statutaire bepalingen inzake winstbestemming Overeenkomstig de bepalingen van de statuten van Coöperatieve Rabobank Den Haag en omgeving U.A. wordt

het voordelig saldo van de winst-en-verliesrekening, na aftrek van het bedrag dat eventueel wordt besteed voor doeleinden van plaatselijk of algemeen belang, toegevoegd aan de Algemene reserve.

De reserves mogen in geen geval onder de leden worden verdeeld.

B Bestemming nettowinst Voorgesteld wordt de volgende bestemming te geven aan de nettowinst 2009:

(bedragen in duizenden euro’s) 2009 2008Toevoeging aan Algemene reserve 8.342 11.333Toevoeging aan Winstuitkeringsfonds 308 142Totaal nettowinst 8.650 11.475

De voorgestelde winstbestemming is reeds in de cijfers verwerkt.

Het verloop van het winstuitkeringsfonds is als volgt geweest:

(bedragen in duizenden euro’s) 2009 2008Stand 1 januari 563 516Toevoeging uit de nettowinst 308 142Uitbetalingen -376 -95Stand 31 december 495 563

Overige gegevens


Aan: de raad van commissarissen en de directie van Coöperatieve Rabobank Den Haag en omgeving U.A.

ACCOUNTANTSVERKLARING

Wij hebben de jaarrekening 2009 van Coöperatieve Rabobank Den Haag en omgeving U.A. te Den Haag bestaande uit de balans per 31 december 2009 en de winst-en-verliesrekening over 2009 met de toelichting gecontroleerd.

Verantwoordelijkheid van het bestuurDe leiding van de coöperatie is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW, gebruik makende van de vrijstellingen zoals genoemd in artikel 425 van Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van mate-rieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.

Verantwoordelijkheid van de accountantOnze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij heb-ben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professio-nele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheer-singssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de coöperatie. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die de leiding van de coöperatie heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. OordeelNaar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Coöperatieve Rabobank Den Haag en omgeving U.A. per 31 december 2009 en van het resultaat over 2009 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW, waarbij de bank gebruik maakt van vrijstellingen voor de inrichting van de jaarrekening zoals genoemd in artikel 425 van Titel 9 Boek 2 BW.

Utrecht, 27 mei 2010Ernst & Young Accountants LLP

w.g. drs. P.J.A.J. Nijssen RA


Advies Raad van Commissarissen

Aan de ledenraad,

Ter voldoening aan het bepaalde in de statuten delen wij u mede dat wij de jaarrekening over het boekjaar 2009 hebben onderzocht.Mede op grond van de bij de jaarrekening 2009 afgegeven accountantsverklaring van Ernst & Young Accountants LLP, stellen wij u voor de jaarrekening vast te stellen en de bestuurders te dechargeren.

Raad van Commissarissen


Datum oprichting: 25 november 1916

HoofdkantoorBezuidenhoutseweg 52594 AB Den Haag

VestigingenAdvieskantoor Grootbedrijf en Private BankingKorte Vijverberg 2, Den Haag

Rayon CentrumBezuidenhoutseweg 5, Den HaagKempstraat 23, Den HaagLeyweg 890, Den HaagPrins Hendrikplein 8, Den Haag

Rayon Haagse Hout-Scheveningen Frederik Hendriklaan 230, Den HaagKeizerstraat 356, Den HaagTheresiastraat 115, Den HaagVan Hoytemastraat 37a, Den Haag

Rayon Loosduinen-SegbroekDe Savornin Lohmanplein 34, Den HaagLaan van Meerdervoort 434, Den HaagLoosduinse Hoofdplein 220, Den Haag

Rayon Rijswijk-YpenburgGeneraal Eisenhowerplein 9, RijswijkKerklaan 2, Rijswijk (tot maart 2009)Prinses Beatrixlaan 907, Rijswijk (tot maart 2009)Speerpunt 4, Den Haag (tot juni 2009)

Rayon Voorschoten-WassenaarLange Kerkdam 2, WassenaarSchoolstraat 65, Voorschoten

Coöperatieve Rabobank Den Haag en omgeving U.A. gevestigd te Den Haag, aangesloten bij de Coöperatieve Centrale Raffeisen-Boerenleenbank B.A.

Raad van Commissarissenir. G.A. Kaper, voorzitterjhr. mr. A.W. Beelaerts van BloklandA.P.C. van Herkdrs. H. Kapteijn-Fokkens RAmr. M.M. Nelisse RCW.A.M. Zoetemelk-van der Hulst

Directiedrs. R.M.M.A. Droste, directievoorzitter (vanaf 1 augustus 2009, daarvoor directielid)drs. N.M. van Beemdrs. ing. P.M. Hovius RC (vanaf 1 december 2009)M.J. van Tour (vanaf 11 januari 2010)

Concept/tekst/begeleiding: Schrijf-Schrijf, creatieve tekstproductenVormgeving/productie: Knijnenburg ProductiesFotografie: Erno Wientjens

www.rabobank.nl/denhaag

RB-DH JV 2009

Documents

Transcript of RB-DH JV 2009