Rasters plaatsen

Inhoudsopgave 1 RASTERS PLAATSEN ............................................................................................... 4

1.1 Basisprincipes .............................................................................................. 4

1.2 Inplanting ...................................................................................................... 4

1.3 Grootveeraster: prikkeldraad ........................................................................ 5

1.3.1 Palen plaatsen ...................................................................................... 5

Duurzaamheid.................................................................................................. 5

Grondverstoring ............................................................................................... 5

Hoekpaal .......................................................................................................... 5

Weipaal ............................................................................................................ 7

Steunpaal ......................................................................................................... 7

1.3.2 Draad plaatsen ...................................................................................... 7

Draadpoort ....................................................................................................... 9

1.4 Kleinveeraster: schapendraad .................................................................... 11

1.5 Elektrisch raster .......................................................................................... 13

Praktische tips tracé ....................................................................................... 14

Voeding .......................................................................................................... 14

Waarschuwingsborden .................................................................................. 15

1.5.1 Elektrisch raster met insultimber palen ............................................... 16

Hoekpalen plaatsen ....................................................................................... 16

Draad plaatsen............................................................................................... 16

Weipalen plaatsen ......................................................................................... 18

Elektrische verbindingen ................................................................................ 19

Poortpalen (elektrische poort) ........................................................................ 20

Elektrische poorten ........................................................................................ 20

Elektrische draadpoorten ............................................................................... 20

1.5.2 Elektrisch raster met houten palen ...................................................... 20

1.6 Afbreken raster ........................................................................................... 21

1.7 Andere constructies .................................................................................... 21

1.7.1 Overstapje ........................................................................................... 21

1.7.2 Vangkraal ............................................................................................ 22

1.7.3 Wandelsluizen (V-klappoort) ............................................................... 23

1.7.4 Houten klappoorten ............................................................................. 23

1.8 Meeneemlijstje ........................................................................................... 23

1.9 Nuttige adressen ........................................................................................ 24

Lijst van Figuren Figuur 1: Plaatsing strever .......................................................................................... 5

Figuur 2 Foto plaatsen strever .................................................................................... 6

Figuur 3: plaatsen hoekpaal ....................................................................................... 6

Figuur 4: Gebruik heiklok voor het plaatsen van palen ............................................... 7

Figuur 5: Foto raster: krammen op de ronde kant, draad langs binnenkant. .............. 8

Figuur 6: Foto gebruik van tirfort voor het opspannen van draad. .............................. 8

Figuur 7: Krammen schuin slaan en niet te diep kloppen. .......................................... 8

Figuur 8 Draad bevestigen met kettingen ................................................................... 9

Figuur 9: Alternatief bij reliëfvariatie ........................................................................... 9

Figuur 10: Foto’s draadsluiting ................................................................................. 10

Figuur 11: Draadpoort met ursusdraad. .................................................................... 11

Figuur 12: hulpmiddel om ursus op te spannen ........................................................ 12

Figuur 13: opspannen ursus. .................................................................................... 13

Figuur 14: Foto elektrisch raster ............................................................................... 14

Figuur 15: Plaatsing stroomapparaat. ....................................................................... 15

Figuur 16 Schema stroomstoring en Smartfix ........................................................... 15

Figuur 17: Draadhaspel en trekveer ......................................................................... 17

Figuur 18: Platte knoop voor bevestigen van trekveer en draad ............................... 17

Figuur 19: Gallagherverlengstuk, schuifknoop .......................................................... 18

Figuur 20: Aanspannen elektrisch raster .................................................................. 18

Figuur 21: Extra palen in reliëfrijk terrein .................................................................. 19

Figuur 22: Foto draadklem (rond of gebogen) .......................................................... 20

Figuur 23: hulpmiddel om paal te verwijderen .......................................................... 21

Figuur 24: Foto’s van overstapjes ............................................................................. 22

Figuur 25: Foto vangkraal ......................................................................................... 22

Figuur 26: wandelsluizen .......................................................................................... 23

Figuur 27: houten klappoorten .................................................................................. 23

Figuur 28: Bouwplan vangkraal ................................................................................ 25

4

1 RASTERS PLAATSEN

De hoofdfunctie van een begrazingsraster is een veekering om de grazers binnen het begrazingsblok te houden. In eerste instantie zullen grazers niet snel de neiging hebben om uit te breken. Maar als er voedsel- of waterschaarste is, duurt het bij een slecht raster niet lang totdat de dieren uitgebroken zijn. Waterschaarste moet vermeden worden maar voedselschaarste wordt in veel begrazingsblokken bewust gecreëerd zodat de dieren niet enkel het malse gras eten maar ook de minder lekkere planten en struiken. Om op lange termijn uitbraken te vermijden moet het raster duurzaam en dus degelijk geplaatst worden.

1.1 Basisprincipes

Het basisprincipe van een raster is een prikkel-, stroomvoerende of ursusdraad die tussen 2 hoekpalen opgespannen is. De weipalen geven het raster extra sterkte en zorgen ervoor dat de draad op de goede hoogte blijft. Een draad die langdurig goed opgespannen is, is echter geen evidentie en daarom moet de draad kwalitatief goed geplaatst worden. Als er fouten zijn in de draad zoals gaten of stroomverlies zullen de grazers dit als een mogelijkheid zien om te ontsnappen.

1.2 Inplanting

De inplanting van een begrazingsblok moet in eerste plaats logisch bepaald worden. Bij voorkeur bestaat een raster uit lange rechte lengtes op effen terrein zodat de afstand tussen de hoekpalen maximaal is. Daarvoor moet er de nodige aandacht geschonken worden aan het tracé. Het vrijmaken van een tracé kan veel tijd vragen tijdens de voorbereiding maar kan achteraf veel energie en materiaal besparen tijdens het plaatsen en het onderhoud. Een ander aandachtspunt is de vochtigheid van het begrazingsblok. Het heeft bijvoorbeeld geen zin om grazers in te zetten in gebieden die te nat zijn om begraasd te worden. Besef dat een raster een impact heeft op het landschap. In waardevolle landschappen is het wenselijk om het tracé te leggen zodat er een minimale impact op het landschap is. Grazers hebben steeds behoefte aan beschutting tegen regen en zon. Probeer steeds enkele bomen mee in te rasteren als er geen bomen in het begrazingsblok aanwezig is. Dit verkleint de druk op het raster van dieren die op zoek zijn naar beschutting. Hou er rekening mee dat in de meeste gevallen in Vlaanderen begrazing geen alleenstaande beheermaatregel is. Aanvullend maaien en/of kappen als omvorming- of instandhoudingbeheer is in de meeste gevallen gewenst. Daarom moet de toegang tot de begrazingsblok met machines behouden blijven.

5

1.3 Grootveeraster: prikkeldraad

1.3.1 Palen plaatsen Duurzaamheid Het hout voor palen moet een hoge duurzaamheidklasse hebben en is afkomstig van duurzaam bosbeheer. Voorbeelden zijn eik, tamme kastanje en acacia met een certificaat zoals FSC of PEFC. Lork komt niet aanmerking omdat het bij contact met de bodem snel rot. Het hout is niet chemisch behandeld, bij voorkeur gedroogd en de schors wordt verwijderd omdat het dan langer mee gaat. Droog hout is minder gevoelig aan schimmels. De duurzaamheid wordt ook beïnvloed door de standplaats (natte bodem) en de bereikbaarheid voor de wind die het hout snel doet opdrogen. Grondverstoring Een gat dat gegraven is met een schop, kan nooit zo goed gedempt worden als onverstoorde bodem. De beste methode om een paal te plaatsen is machinaal in de grond duwen. Uit onderzoek blijkt dat voor een paal die machinaal in de grond geduwd is, 1260kg kracht nodig is om hem los te krijgen. Terwijl voor een paal die geplaatst wordt in een gegraven put maar 90 kg kracht nodig is. Een paal die manueel in grond geheid is, zit tussenin met 900kg kracht. Hoekpaal Zoals reeds eerder gezegd vormen de hoekpalen de basis van een duurzaam raster. Een hoekpaal moet dus zeer goed geplaatst worden. De paal moet een minimum leeftijd hebben van 20 jaar, heeft een minimum diameter van 14 cm en een minimum lengte van 220 cm. De diepte van de hoekpaal is de helft van de totale lengte. Voor het plaatsen van een hoekpaal wordt een put gegraven omdat kloppen niet mogelijk is. Indien de grond zeer hard (kiezel, mergel), kan er overwogen worden om een boor met harde kop in te schakelen die aangedreven is door een tractor, kraan of bobcat. Als de put gevuld wordt, moet de grond telkens aangestampt worden. Zorg ervoor dat aan de onderkant van de paal de bodem iets hoger ligt dan de omgeving, om te vermijden dat er water blijft staan aan de basis van de paal.

Figuur 1: Plaatsing strever

6

Figuur 2 Foto plaatsen strever Onderaan de hoekpaal wordt er een grondbalk geplaatst (Figuur 3). Een strever is noodzakelijk om de trekkracht op te vangen. De plaatsing van een strever wordt verduidelijkt in figuur. Een strever maakt een hoek van maximaal 45° met de bodem, wordt op maximaal ¾ van de draadhoogte geplaatst en is niet gepunt omdat hij anders in de grond geduwd wordt. Een goed geplaatste strever drukt tegen de hoekpaal in een conisch gat. Het gat wordt gemaakt met behulp van een boogzaag of hamer en beitel. De strever dient ook met een kepernagel vastgenageld te worden. Des te langer de strever, des te steviger de constructie. In losse grond wordt een hoekpaal versterkt met een grondanker. Vermijd dat de hoekpalen geplaatst worden op zones met een zwakke bodem.

Figuur 3: plaatsen hoekpaal Tussen een hoekpaal en een hoek/steunpaal moet de draad recht lopen. Als er dan een externe kracht op de draad komt, wordt deze verdeeld over de hele lengte.

7

Weipaal Voor het plaatsen van een weipaal wordt er een put voorgeboord bij voorkeur met een boor die een diameter heeft die kleiner is dan de paaldiameter. De laatste 40cm wordt met een heiklok nageklopt (Figuur 4). De diepte van een weipaal is 1/3 van de totale lengte. Een helm is verplicht indien een 1 persoon de heiklok gebruikt om eventuele terugslag op te vangen. Als 2 personen een heiklok gebruiken is een helm niet verplicht. (Tip: Gebruik uw armen en buig door uw benen om uw rug te ontlasten). Als de put gevuld wordt, moet de grond telkens aangestampt worden. Zorg ervoor dat aan de onderkant van de paal de bodem iets hoger ligt dan de omgeving, om te vermijden dat er water blijft staan aan de basis van de paal.

Figuur 4: Gebruik heiklok voor het plaatsen van palen Steunpaal Een steunpaal is een hoekpaal of geschoorde weipaal die tussen de hoekpalen wordt geplaatst met als doel extra versteviging geven aan het raster. De afstand tot een hoekpaal of de volgende steunpaal is 50m en wordt dus vooral op rechte stroken geplaatst. De plaatsing is analoog als het plaatsen van een hoekpaal. Zet de strevers niet naar de binnenzijde van het raster want dan gaan de runderen er tegen schuren en komt de stabiliteit in het gedrang.

1.3.2 Draad plaatsen Een prikkeldraadraster is het meest voorkomend type afsluiting. Het is relatief goedkoop, makkelijk te plaatsen, vraagt relatief weinig onderhoud en is een efficiënte veekering. Prikkeldraad heeft als nadeel dat het een grote impact heeft op het landschap en dat er veel fauna slachtoffers zijn zoals uilen.

8

Prikkeldraad moet goed opgespannen worden. Hiervoor wordt best een tirefort gebruikt (Figuur 6). Eenmaal de draad gespannen is, wordt hij bevestigd met krammen. De afmetingen van de krammen zijn 3,9mm/3,5cm. De krammen mogen niet tot volledig ingeklopt worden want dan is de aluzinc laag beschadigd en heeft de draad geen bewegingsruimte meer (noodzakelijk omwille van temperatuur en rek en extra opspannen). Bevestig de draad zodoende aan de hoekpaal dat hij achteraf makkelijk extra kan opgespannen worden. Dit wil zeggen dat de draad makkelijk los te maken moet zijn. Gebruik eventueel het systeem met kettingen (Figuur 8). Bevestig de prikkeldraad aan een ketting. Boor een gat door de paal, bevestig de ketting door de paal met behulp van een nagel. Plaats de prikkeldraad aan de binnenzijde van het raster zodat de palen stevigheid geven als de koeien tegen de draad duwen.

Figuur 5: Foto raster: krammen op de ronde kant, draad langs binnenkant. Figuur 6: Foto gebruik van tirfort voor het opspannen van draad. De krammen worden niet verticaal maar schuin geklopt want dit geeft meer sterkte als de paal splitst (Figuur 7).

Figuur 7: Krammen schuin slaan en niet te diep kloppen. De krammen worden op de ronde kant van de paal geklopt in functie van het ronde raakvlak. Dankzij het ronde raakvlak zijn er meer mogelijkheden om de kram te kloppen waardoor de rechte as van de draad beter behouden blijft. Een standaard raster wordt driedraads geplaatst (35-75-105cm). Rasters langs een weg en autostrade worden respectievelijk vier- (hoogte (cm): 35-55-85-105) en

9

vijfdraads geplaatst. De hoogste draad wordt geplaatst op 105 cm met uitzondering van runderen met lange poten (120cm) zoals Limousin, Aubrac en Blonde aquitaine. De hoogste draad moet het stevigst zijn want hij krijgt de grootste belasting. Als runderen proberen te grazen aan de buitenzijde van een raster zullen ze met hun hals de bovenste draad omlaag duwen om het verse gras te bereiken. Naarmate de afstand tot de bodem stijgt, stijgt de windsnelheid die op zich ook een belasting geeft voor de draad.

Figuur 8 Draad bevestigen met kettingen Twee prikkeldraden worden met elkaar verbonden met een platte of schuifknoop (Figuur 18 en Figuur 19). Variaties in het reliëf (bv bij beken) worden opgelost met een houten constructie of extra paal.

Figuur 9: Alternatief bij reliëfvariatie Prikkeldraad onder stroom is verboden. De draad dringt door in de huid van een dier en geeft zonder huidisolatie stroomschokken. Draadpoort De plaatsing van een draadpoort is analoog met prikkeldraad plaatsen. Let er op dat de draad eerst aan de hoekpalen wordt opgespannen en dan pas gekramd wordt aan de palen van de poort.

10

De draadpoorten worden tegenwoordig altijd in ursusdraad gemaakt voor extra stevigheid in de gesubsidieerde projecten. De draadsluiting is een duurzaam alternatief voor de reeds bestaande draadpoorten met ketting of rubberen band. Het vergemakkelijkt het opspannen van de draadpoort en kan zelfs met een eenvoudig hangslot gesloten worden. Let wel dat deze draadsluitingen handgemaakt worden en zijn afgestemd op palen met diameter 12/14.

Figuur 10: Foto’s draadsluiting

11

Figuur 11: Draadpoort met ursusdraad.

1.4 Kleinveeraster: schapendraad

Schapendraad moet analoog als de prikkeldraad goed opgespannen zijn. In veel gevallen wordt schapendraad gecombineerd met 1 of 2 prikkeldraden die bovenaan gespannen zijn. Deze methode wordt voornamelijk gebruikt als schapenbegrazing gecombineerd wordt met begrazing door runderen of paarden. Een belangrijk voordeel is dat de kostprijs daalt omdat de hoogte van dure schapendraad beperkt blijft.

12

Ervaring vanuit de praktijk zegt dat bij het opspannen van ursus er per 50 m draad 1,5 m rek is. Om de ursus op te spannen klem je het einde van de draad tussen 2 hardhouten planken die met moeren klemmen of gebruik je onderstaand systeem (Figuur 12)

Figuur 12: hulpmiddel om ursus op te spannen

13

Figuur 13: opspannen ursus. Let op de opmerking onder de bovenste tekening die zegt dat de onderste draadspanner niet op de figuur is weergegeven maar wel gebruikt moet worden!

1.5 Elektrisch raster

Een elektrisch raster met gladde stroomvoerende draden heeft de afgelopen 10 jaar gewonnen aan populariteit in het natuurbeheer. De nadelen van elektrisch raster op de natuur zoals fauna slachtoffers en het landschap zijn beperkt. Eenmaal men de knepen van het vak kent, is een elektrisch raster makkelijk te plaatsen. De plaatsing gaat ook sneller vooruit omdat er minder palen moeten geplaatst worden. Er zijn ook enkele minpunten met name het onderhoud wat arbeidsintensief is. Elektrisch raster is gevoelig aan contact met vegetatie zoals gras, bramen en takken. Het verliest dan snel stoomsterkte en dus zijn veekerende eigenschappen. Dit is tevens een aandachtspunt voor de keuze van een elektrisch raster. In gebieden met veel biomassaproductie en/of verruiging vraagt het onderhoud zoveel tijd dat het onderhoud van een elektrisch raster op lange termijn niet haalbaar is. De kostprijs is vergelijkbaar met een prikkeldraadraster. Er kunnen drie soorten palen gebruikt worden bij elektrisch raster. Bij gewone houten palen moeten er isolatoren gebruikt worden. Er bestaan ook zelf-isolerende palen, nl insultimber (eucalyptushout) of ecopalen (kunststof). Deze laatste hebben voorgeboorde gaatjes waar de draad bevestigd kan worden. De paalafstand bij een elektrisch raster is +-10 m.

14

Figuur 14: Foto elektrisch raster

Praktische tips tracé

Streef naar zo lang mogelijke lengtes (=kleinere kost aan hoekpalen , trekveren en spanners , minder werkuren ) wetende dat men steeds veren plaatst wanneer L>100m.

Zorg ervoor dat het tracé breed genoeg vrijgemaakt is, zodat men eventueel met een kleine tractor langs kan.

Maak indien mogelijk de grond egaal op plaatsen waar je poorten gaat plaatsen

Voeding

Plaats indien mogelijk het stroomapparaat centraal in het raster.

Plaats aardingspennen. Het aantal is afhankelijk van het type apparaat en lengte van het raster. Voorzie best aardingspennen van 2m , tussenafstand=3m , verbind deze met voorziene klemmen en grondkabel van 2.5mm³

Verbind de aaneengesloten pennen met het stroomapparaat.

Maak een verbinding tussen raster en apparaat met behulp van grondkabel.

Blijf aardingspennen toevoegen tot de spanning op de aardingspennen minder dan 200v bedraagt.

15

Figuur 15: Plaatsing stroomapparaat.

Men dient min 3000 V op het raster te hebben.

Indien dit niet het geval is: te weinig aardingspennenn, verlies op raster (onderhoud noodzakelijk), raster te groot (als het apparaat het max Joule levert en men heeft te weinig uitgangsspanning =toestel overbelast= raster te groot

Je kan opteren om een aan/uit schakelaar te integreren in het raster.

Er wordt aangeraden om een bliksembeveiliging aan te sluiten op het raster om het stroomapparaat te beschermen bij blikseminslag. Voor deze bliksemafleider zijn er ook aardingspennen noodzakelijk.

Bescherm het stroomapparaat en eventueel zonnepalen voor diefstal.

De Smart-fix is een compact meettoestel dat de spanning en de ampèrage meet op het raster. Bij een foutmelding (grote stroom) geeft het toestel met een pijl aan waar de fout zich bevindt. In geval van een knooppunt, volg de draad met de hoogste stroomsterkte (Figuur 16). Een sterke daling van de stroomsterkte tussen 2 meetpunten duidt op een kortsluiting. De fout bevindt zich ergens tussen de 2 meetpunten. De pijl zal echter nog steeds in de richting van de stroom wijzen als de stroomsterkte hoger is dan 1 A. Loop dan terug langs het raster en meet de stroomsterkte om de paar meter om de exacte locatie van de fout te vinden.

Figuur 16 Schema stroomstoring en Smartfix Waarschuwingsborden

16

Per 50 meter lopende elektrische draad langs de openbare weg moet er een waarschuwingsbord komen. De borden zijn te verkrijgen bij Gallagher.

1.5.1 Elektrisch raster met insultimber palen Hoekpalen plaatsen

Aanbevolen Maat 10X10 , L=25O cm Gallagher (of houten hoekpaal)

Plaats de hoekpaal 100cm boven de grond.

Gebruik steeds grondbalken en stutpalen (8X4 , in de hoogte geschrankt)

Stutten worden ingezaagd en steeds genageld

Voorzie de palen van inkervingen waarin de draden kunnen geplaatst worden. U kan hiervoor een paal, waarop u de juiste draadhoogtes heeft aangetekend, als hulpmiddel gebruiken.

Aandacht:

Plaats de stutten tussen de eerste en tweede draad. Hierdoor wordt het knopen van de draad moeilijk!

Het inzagen van de stutten is nauwkeurig werk , zeker als het weiland geen haakse hoek heeft.

De stutten zijn 8X4cm , 200 cm dus voorboren is noodzakelijk.

Hoekpalen worden voorgeboord met grondboor 14cm.(=diagonaal paal) Draad plaatsen

Gebruik gealuminiseerde draad 2.5mm

Bevestig de draad met lengte van 1 m rond start en eindpaal met behulp van een stevige knoop. Plaats een schuifknoop, eindigend met 5 wikkelingen (makkelijkste en mooiste manier is met de hand. Er bestaan toebehoren maar deze zijn niet zo handig)

Bij runderen met kalveren, dient er een draad op 45, 75 en 105 cm geplaatst worden.

Als de lengte meer dan 100 meter is, gebruik trekveren aan begin en eindpaal (Kies voor de trekveer met de maat die overeenkomt met de dikte van de gebruikte draad) die ervoor zorgen dat de draad even strak blijft staan in zomer en winter.

Bevestiging trekveer: gebruik platte knoop+ 5 windingen . Hiervoor demonteert men even de veer. Bij gebruik van houten hoekpalen, gebruik een S-Isolator.

17

Figuur 17: Draadhaspel en trekveer

Figuur 18: Platte knoop voor bevestigen van trekveer en draad

Gebruik een draadhaspel voor het afrollen van de draad. Begin altijd bij de onderste draad. Bevestig de draad aan de buitenkant van de hoekpalen in de voorgemaakte gleuven. Bij houten hoekpalen gebruik 2 W-isolatoren. Bevestig de draad aan de trekveren met een platte knoop (Figuur 18).

Voor het verlengen van draad gebruik een platte knoop, schuifknoop of Gallagherverlengstuk (Figuur 19) .

18

Figuur 19: Gallagherverlengstuk, schuifknoop

Plaats een spanner op elke draad en span deze op met behulp van een spanbeugel Gallagher. De draad is voldoende gespannen als de veer 3-5 cm ingedrukt wordt. Plaats de veren/ roterende spanner steeds diagonaal onder elkaar. (Figuur 20)

Figuur 20: Aanspannen elektrisch raster

Opgelet :

Vermijd een knik in de draad:deze zal overgetrokken worden

Voorzie extra draden in grachten , greppels, relief

Weipalen plaatsen

Maat : 4X4 , L=150 Gallagher

Voorboren met boor 4cm aangeraden bij grote aantallen (en/of vaste ondergrond)

19

Controleer verticaliteit!

De Gallagher palenklopper bepaalt de diepte van de paal (De lengte van de klopper is de lengte van de paal boven de grond.)

Tussenafstand =zie bestek bv max 7m

Plaats eerst de weipaal in het midden tussen 2 hoekpalen. Bevestig de Gallagher palen met behulp van korte bevestigingsdraadjes aan de paal.

Plaats extra paaltjes om grachten en relief op te vangen .Hieraan kan een extra draad bevestigd worden (Figuur 21)

Figuur 21: Extra palen in reliëfrijk terrein

Elektrische verbindingen

Plaats een verticale verbinding tussen de drie draden tussen elke 2 hoekpalen.

Gebruik voor alle verbindingen de voorziene draadklemmen (Figuur 22).

Plaats rond elke hoekpaal een doorverbinding .(elekt.brugje)

Men kan deze twee verbindingen makkelijk combineren (zie tekening) Wel telkens maar één verticale verbinding tussen twee hoekpalen .

Voorzie tijdens elke onderbreking in het raster (poort, wandelsluis,…) een grondkabel. Bescherm de grondkabel tegen beschadigingen tijdens het onderhoudsmaaien door hem in een metalen buisje (zelf te voorzien) te steken dat men kan bevestigen tegen de paal. Draai de buisuiteinden naar beneden om water buiten te houden.

20

Figuur 22: Foto draadklem (rond of gebogen)

Poortpalen (elektrische poort)

Maat 10X10 , L=250

Plaats de poortpaal 130cm boven de grond

Plaats de palen in beton en voorzie ze van stutten.

Plaats onmiddellijk uw grondkabel (ifv beton) voor de doorverbinding.

Geef inkepingen en aan de poortzijde groeven voor het plaatsen van de rasterdraad zodat de draad niet geklemd geraakt tussen paal en poorthengsel.

Plaats eerst de paal die het hoogste op het reliëf zal staan en plaats de tweede paal hiermee horizontaal . Hierdoor krijgen we palen van ongelijke lengte maar de poort moet waterpas kunnen hangen.

Vermijd het plaatsen van een poort in een haakse hoek van het raster. De draden, aan de binnenkant van de palen, hangen in de weg.

Oplossing:

Creëer een schuine hoek in het weiland

Plaats de draden aan de buitenkant van de palen

Plaats extra paal Elektrische poorten

Plaats de scharnier op de juiste hoogte (Gebruik houtdraadbouten)

Hou de poort horizontaal en bevestig steunbeugel

Stel de poort van lengte zodat men een zo groot mogelijk (geïsoleerd) handvat heeft.

Voorzie de poort van 5 draden en span deze gelijkmatig op met behulp van voorziene bouten.

Verbind de poort met behulp van een gekrulde grondkabel (“varkensstaart”) met het raster

Elektrische draadpoorten

Maak gebruik van de beschikbare poortgrepen en poortgreepankers.

Voorzie een grondkabel

1.5.2 Elektrisch raster met houten palen

21

Gebruik afstandschroefisolatoren of schroefisolatoren. Afstandschroefisolatoren worden gebruikt voor het elektrificeren van bestaande raster. Voor de rest wordt dezelfde werkzijze gebruikt als bij een elektrisch raster met isolerende palen.

1.6 Afbreken raster

Maak eerst de draad los en probeer hem terug op te rollen rond een langere buis. Maak het uiteinde stevig vast. Dit is belangrijk als men de draad weg legt en men hem achteraf terug moet vastpakken. Let op bij het gebruik van de frontlader om palen uit te trekken!

Figuur 23: hulpmiddel om paal te verwijderen

1.7 Andere constructies

Bij het plaatsen van een nieuw raster komt er meestal nog extra infrastructuur bij kijken. Hieronder wordt een overzicht gegeven van mogelijkheden.

1.7.1 Overstapje Een overstapje is vaak handig om in percelen te raken die niet publiek toegankelijk zijn, maar waar wel regelmatig geleide wandelingen passeren. Je kan de prikkeldraad of elektrische draad ter hoogte van het overstapje met plastiek beschermen om te voorkomen dat er toch nog een broek gescheurd wordt of een elektrische schok wordt gekregen.

22

Figuur 24: Foto’s van overstapjes

1.7.2 Vangkraal Een vaste kraal van hout of metaal, moet steeds 100% betrouwbaar zijn. Kalveren kunnen binnen een kraal gehouden worden door middel van ursusdraad. De plaatskeuze is zeer belangrijk, bovendien moet de kraal ook bereikbaar zijn voor inladen in veewagen. Besteed extra aandacht aan de poorten omdat dit voor de dieren ook een ontsnappingsroute is. Aan de laadkant is het beter met een dubbele poort te werken, zodat de poorten ook als geleidingshekkens naar de veewagen kunnen gebruikt worden. Pas de kraal ook aan aan de kuddegrootte. Het nadeel van vaste vangkralen is dat ze niet mobiel zijn. De dieren moeten naar de kraal komen. Ook valt een vaste vangkraal enorm op in het landschap. Een mobiele kraal heeft het voordeel dat ze naar de dieren kan komen. Bij voorkeur is de kraal uitgerust met trechtervormige aanpasbare toegang. Gebruik nooit prikkeldraad aan een vangkraal! Dit is absoluut onveilig voor de mensen die de dieren in de kraal moeten kunnen behandelen. Figuur 28 geeft de technische tekening weer van het prototype vangkraal dat nu bij Natuurpunt geplaatst wordt.

Figuur 25: Foto vangkraal

23

1.7.3 Wandelsluizen (V-klappoort)

Figuur 26: wandelsluizen

1.7.4 Houten klappoorten Dit eenvoudig te maken poortje wordt schuin bevestigd zodat het steeds toe is. De dieren in de wei kunnen het poortje niet open krijgen indien het juist bevestigd is. Dit wil zeggen dat het poortje overhelt naar buiten het raster.

Figuur 27: houten klappoorten

1.8 Meeneemlijstje

Ik ga een prikkeldraadraster bouwen en ik neem mee:

deze handleiding

een grondboor

24

een spade

palen (hoekpalen, weipalen).

kettingsysteem: (ketting, lange nagels, voorgeboorde hoekpalen)

palenklopper

eventueel helm om alleen palen te kloppen

prikkeldraad (Bekaert motto Zincalu)

krammen 3,9mm/3,5cm

klauwhamer

boogzaag of hamer en beitel

kniptang

tirfort

meetlint om de juiste draadhoogte op paal aan te duiden

handschoenen

ehbokoffer

1.9 Nuttige adressen

Grondankers: Montauban Sint-Niklaas

Gallagher: AGRO PES Sint Katelijne Waver, Berlaarbaan 117, 015/557060

www.gallagher.nl: online afrasteringscalculator.

25

Figuur 28: Bouwplan vangkraal

1