Raadsvoorstel 132/2017 Verlengen …...Raadsvoorstel Verlengen gladheidsbeleidsnota Grip op Gladheid...

20 december 2017 / 132/2017

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

begroting realisatie resultaat

2011 538.538 796.888 -258.350

2012 551.463 1.016.061 -464.598

2013 808.530 1.105.217 -296.687

2014 825.689 807.547 18.142

2015 836.679 1.069.592 -232.913

2016 853.412 946.412 -93.000

2017* 864.507 1.141.505 -276.998

* prognose november 2017

24 Agendapunt Omschrijving voorstel

17.

Raadsvoorstel Verlengen gladheidsbeleidsnota Grip op Gladheid (2018-2023) (132/2017) Raadsvoorstel d.d. 28 november 2017 De verlenging van beleidsnota ‘Grip op gladheid’ voor 2018-2023 vast te stellen. Raadsbesluit d.d. 20 december 2017 Conform besloten

Grip op Gladheid

Beleidsnota gladheidbestrijding 2018-2023 (ongewijzigde voortzetting beleidsnota Grip op Gladheid 2011-2016)

22 november 2017

Stadsbeheer

Foto Linda van der Burg

1

Inhoudsopgave

1 Inleiding............................................................................................................................ 3

2 Beleid “Grip op Gladheid”.............................................................................................. 6 2.1 Beleidscyclus .................................................................................................................. 6 2.2 Visie .................................................................................................................................. 6 2.3 Landelijk en gemeentelijk kader .................................................................................... 7 2.4 Beleidsdoelen .................................................................................................................. 7 2.5 Beleidsmaatregelen ........................................................................................................ 7

3 Verantwoordelijkheden ................................................................................................. 11 3.1 Gemeente Nijmegen ...................................................................................................... 11 3.2 Dar .................................................................................................................................. 12 3.3 Inwoners, ondernemers, instellingen ......................................................................... 13

4 Communicatie en participatie ...................................................................................... 15

5 Consequenties .............................................................................................................. 19 5.1 Algemeen ....................................................................................................................... 19 5.2 Gezamenlijke grip ......................................................................................................... 19 5.3 Zuinig op milieu en zout ............................................................................................... 19 5.4 Financieel ....................................................................................................................... 20

3

1 Inleiding

De afgelopen jaren hebben we ervaren dat échte winters nog bestaan. Aanhoudende sneeuw en vorst bezorgden ons een witte kerst, prachtige winterbeelden en een generatie kinderen die voor het eerst in hun leven kon sleeën. Voor verkeersdeelnemers was het winterweer echter minder idyllisch. Wekenlang hadden we last van uitglijders en vertraging. Het weer vergde ook het uiter-ste van wegbeheerders op het gebied van gladheidbestrijding. Het bestrijden van gladheid om te zorgen voor veilige, toegankelijke wegen en fietspaden hoort tot de verantwoordelijkheid van de gemeente. Het extreme weer en een landelijk tekort aan strooimiddelen zorgden echter voor veel problemen. De zwakke plekken van de gladheidbeheersing in Nijmegen kwamen vooral voor het fietsverkeer tijdens deze omstandigheden scherp naar voren. De ervaringen van de afgelopen winters zijn waardevolle input om meer grip te krijgen op de gladheidbeheersing in Nijmegen. In de stadsbegroting voor 2011 is opgenomen dat we het beleid voor gladheidbestrijding gaan actualiseren. We hebben op dit moment geen beleidsnota voor gladheidbeheersing. Tot op heden is volstaan met het delegeren van de uitvoeringstaken van de gladheidbestrijding aan Dar. Dar stelde ieder jaar op basis van ervaring en gemeentelijke input een operationeel strooiplan op (het Winterdienstboek). Om betere invulling en grip te kunnen krijgen op de gladheidbestrijding, om onze aanpak naar weggebruikers te kunnen verantwoorden en om onze opdracht naar Dar beter te formuleren, is gemeentelijk beleid voor gladheidbestrijding gewenst. In de rol van wegbeheerder zijn we als gemeente immers verantwoordelijk voor de gladheidbestrijding, ook al besteden we de uitvoering van deze taak uit aan Dar. Een vastgestel-de beleidsnota is voor de gemeente Nijmegen als wegbeheerder. We geven aan waar deze zorg-plicht eindigt en waar de eigen verantwoordelijkheid van burgers begint. Bovendien een juridisch instrument dat noodzakelijk is voor eventuele aansprakelijkstellingen. In de beleidsnota Grip op Gladheid zijn de bestuurlijke keuzes beschreven ten aanzien van de beleidsdoelen, de prioritering, maatregelen, het proces en de verantwoordelijkheden. De ge-meente vult hiermee de “wat” vraag in. De nota “Grip op Gladheid” bestaat uit twee delen:

1. De beleidsnota, waarin de beleidskeuzes zijn vastgelegd voor de periode 2018 tot en met 2023.

2. Het uitvoeringsprogramma, wat beschrijft wie, wat, waar (welke routes), wanneer en hoe de gladheidbestrijding wordt uitgevoerd. Dit uitvoeringsprogramma, dient ieder jaar na evaluatie van het afgelopen winterseizoen te worden geactualiseerd en door B&W vast-gesteld.

De beleidsnota en het uitvoeringsprogramma Grip op Gladheid zijn enerzijds bedoeld als intern kader en anderzijds als extern kader (voor het formuleren van de opdracht aan Dar), als informa-tiebron voor weggebruikers en als juridisch document bij eventuele aansprakelijkstellingen. De beleidsnota moet borgen dat het gemeentelijk beleid t.a.v. gladheidbestrijding op een juiste ma-nier in de Dienstverleningsovereenkomst met Dar wordt opgenomen. Het beleid “Grip op Gladheid” is ontwikkeld op basis van:

Beleidsnota Nijmegen duurzaam bereikbaar (2011);

Het Winterdienstboek 2010-2011;

Praktijkervaringen van de afgelopen winterperiodes;

Aanbevelingen van de fietsersbond; Rapport gladheidbestrijding op fietspaden in de win-ter van 2009-2010.

Evaluatieoverleg met hulpdiensten (ambulance, brandweer, politie);

Ervaringen van burgers op basis van klachten en de peiling onder het digitaal stadspanel (22-2-11 hoofdpunten zie bijlage 2);

Inleiding Fout! Verwijzingsbron niet gevonden.

4

Diverse publicaties van het nationale kennisplatform voor infrastructuur, verkeer, vervoer en openbare ruimte CROW waaronder leidraad 270 Gladheid voorspellen, voorkomen, bestrijden; en leidraad CROW 236, Gladheidbestrijdingsplan;

Afstemming met vervoermaatschappij NOVIO;

Interne afstemming met Stadsbeheer, Mobiliteit, Milieu, Communicatie en Servicebedrijf.

Beleid en ervaringen van vergelijkbare gemeenten;

Evaluatie gladheidbestrijding winter 2009-2010 (RWS, VNG, IPO, UvW, SkVV);

Rapportage Geofox Lexmond Milieubelasting door strooizout bij hemelwater infiltratie-voorzieningen (19-10-09)

Ons mobiliteitsbeleid zet in op ruime keuzevrijheid tussen auto, openbaar vervoer en fiets. Deze keuzevrijheid willen we ook bij winters weer blijven bieden. In de afgelopen jaren is echter geble-ken dat de gladheidbestrijding voor het fietsverkeer te wensen overliet. We besteden daarom in dit nieuwe gladheidbeleidsplan meer aandacht aan fietsverkeer dan voorheen. Zowel de vrijlig-gende fietspaden, als de fietsstroken langs de route worden meegenomen zodat ze goed bereid-baar zijn. Er spelen verschillende dilemma’s bij keuzes in gladheidbestrijding. Iedereen wil graag zijn eigen routes tot aan de eigen voordeur gestrooid hebben. Dit zou betekenen dat we op alle wegen en straatjes in Nijmegen gladheid moeten bestrijden. In het kader van kosten en duurzaamheid is dit niet wenselijk. In het kader van praktische uitvoerbaarheid is dit zelfs onmogelijk. Onze mogelijk-heden zijn dus begrensd. We moeten kiezen waar we wel en waar we niet gaan strooien. Daarbij richten we ons op het algemeen belang ten aanzien van verkeersveiligheid, doorstroming, leef-baarheid en bereikbaarheid. De kwetsbaarheid van verkeersdeelnemers zoals fietsers, ouderen en bewoners van verzorgingtehuizen speelt ook een rol. We vinden het acceptabel dat iedere bewoner binnen een straal van 350 m een gestrooide route kan bereiken. Landelijk gezien is dit een algemeen aanvaarde afstand. We weten dat bewoners de afgelopen jaren de gladheidbestrijding in de omgeving van scholen hebben gemist. We hebben er in dit nieuwe beleid dan ook voor gekozen om strooiroutes op te nemen naar scholen voor voortgezet onderwijs en basis onderwijs. Voortgezet onderwijs heeft een regionaal karakter waardoor het goed mogelijk is een duidelijke routes te onderscheiden. Bij basisscholen is dat lastiger. Vaak komen de meeste scholieren van uit alle kanten in de directe omgeving, geen eenduidige aanvoerroute. Daarom is er voor gekozen om naar alle basisscholen vanuit het gestrooide netwerk een lus te maken, zodat ook elke basisschool minimaal vanuit twee richtingen met auto en fiets bereikbaar is. Wij willen een beroep doen op de maatschappelijke verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid van onze inwoners, ondernemers en instellingen

1 om zelf gladheid op eigen stoep en eigen terrein te

bestrijden. We dwingen dit echter niet af in onze APV. Strenge regels die we niet kunnen en wil-len handhaven zijn ongewenst. Je eigen stoep en je eigen terrein ijs- en sneeuwvrij houden doe je gewoon voor elkaar. Samenvattend We kunnen stellen dat we van nu af aan de gladheid veel beter gaan bestrijden. Situaties zoals in de winter van 2010-2011 mogen zich (uitgezonderd extreme situaties) niet meer voordoen. De volgende maatregelen moeten dat garanderen:

- In dit beleidsplan en uitvoeringsprogramma leggen we onze visie en werkwijze vast. Vooraf is voor iedereen duidelijk waar we voor staan en hoe het uitgevoerd moet worden.

- Het kennisniveau over gladheid en hoe dit het best te bestrijden, is zowel bij de gemeente als bij Dar sterk verbeterd door de opleiding gladheidcoördinator.

- Het materiaal is verbeterd door aanschaf nieuwe moderne apparatuur.

1 Met instellingen bedoelen we niet-commerciële organisaties met een maatschappelijke doelstel-

ling, zoals zorginstellingen, onderwijs en nutsbedrijven.

Fout! Verwijzingsbron niet gevonden. Inleiding

5

- De strooitechniek is verbeterd (preventief nat-strooien) waardoor de kans op gladheid sterk afneemt. Nog voor het glad wordt, komen we al in actie. Dit heeft als voordeel dat de kans op gladheid vaak wordt weggenomen en in situaties waarin het extreem is, zijn de routes toch sneller begaanbaar. Kans op vastkoe-kende sneeuwresten is sterk verkleind. Bovendien heeft deze methode het voor-deel dat er minder zout in de bodem komt.

- Het gladheidsignaleringssysteem (een waarschuwingssysteem) is verbeterd waardoor we eerder en beter weten wanneer we preventief maatregelen moeten nemen.

- Bij calamiteiten (zoals tekort aan strooimiddelen) passen we het faseringsplan toe.

- Om te garanderen dat de belangrijkste routes snel gestrooid worden is een priori-tering ingesteld. Routes met de hoogste prioriteit moeten uiterlijk 5,5 uur na het stoppen van de sneeuw begaanbaar zijn. Hierbij zijn ook de wegen op industrie-terreinen meegenomen.

- Fietspaden en voetpaden krijgen extra aandacht (specifiek opgenomen in de op-dracht, zowel de vrij-liggende als de fietsstroken), Fietssuggestie-stroken worden 2 keer gestrooid/geveegd, eerst met de weg mee en in de nazorg nog eens apart zodat er geen sneeuw bergen ontstaan en de strook altijd befietsbaar is.

- Zowel scholen voor voortgezet onderwijs als basisscholen worden bereikbaar gehouden.

- Toegangswegen tot openbare parkeergarages zijn in de route opgenomen. - Busperrons, voetpaden naar verzorgingstehuizen en fietsoversteekplaatsen

worden door de wijkserviceteams begaanbaar gemaakt. - Aan scholen en niet-commerciële instellingen met maatschappelijke doelstelling

worden kosteloos zoutkisten ter beschikking gesteld. Aan commerciële instellin-gen of aan winkelcentra worden tegen een vergoeding zoutkisten ter beschikking gesteld.

- Er komt een uitgebreide campagne om burgers, bedrijven en instellingen te wij-zen op gemeenschappelijke verantwoordelijkheid om op trottoirs en particuliere terreinen gladheid te bestrijden door vegen of strooien.

- Er is een kwaliteitsborgingsysteem ingericht waardoor continu evalueren en wij-zigen van de procedures en routes mogelijk is.

- De gemeentelijke gladheidcoördinator heeft regie en kan direct bijsturen op de uitvoering van de Dar.

- Twitter (account Naar Nijmegen) en onze website (www.Nijmegen.nl)zorgen voor een goede communicatie opver gladheidsbestrijding. Actuele informatie is 24 uur per dag beschikbaar.

Leeswijzer Hoofdstuk 2.1 bevat de kern van deze beleidsnota. Hierin is het beleid opgenomen in de vorm van de visie, de drie beleidsdoelen en per doel de beleidsmaatregelen. In hoofdstuk 3 zijn de verantwoordelijkheden van gemeente, Dar, de inwoners, de ondernemers en de diverse instellingen beschreven. Hoofdstuk 4 gaat over burgerparticipatie en communicatie. De consequenties voor verkeersdeelnemers, bewoners, instellingen en ondernemers, het milieu en de financiële consequenties van dit beleid zijn opgenomen in hoofdstuk 5.

Beleid “Grip op Gladheid” Fout! Verwijzingsbron niet gevonden.

6

2 Beleid “Grip op Gladheid”

2.1 Beleidscyclus

Het beleid “Grip op Gladheid” gaat over de algemene uitgangspunten van de gladheidbestrijding voor een periode van vijf jaar. De concrete uitwerking van het beleid vindt plaats in het jaarlijkse Uitvoeringsprogramma. Door na afloop van het winterseizoen te evalueren en bij te stellen, wordt de uitvoering steeds verder verbeterd. Deze evaluatie wordt ieder voorjaar met de verantwoorde-lijke wethouder besproken.

2.2 Visie

Het Gemeentebestuur van Nijmegen wil haar burgers een schoon, heel en veilig Nijmegen bie-den. De gemeente voert daarbij de regie. Dit is een rol die zich kenmerkt door een professionele aanpak en een functionele dienstverlening. Deze rol uit zich onder andere in een professionele gladheidbestrijding van belangrijke routes en plekken voor autoverkeer, openbaar vervoer en fietsverkeer in de openbare ruimte. Binnen een straal van 350 m van de woningen in Nijmegen is een strooiroute bereikbaar. Dit betekent expliciet dat er ook plekken zijn in de stad waar we glad-heid niet bestrijden, zoals woonstraten en trottoirs. Hierover willen we duidelijk zijn naar de weg-gebruiker. We verwachten van burgers, bedrijven en instellingen ook een bepaalde mate van zelfredzaamheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid.

Wettelijk kader

-Juridisch

-Arbo

-Veiligheid

Integrale visie

-Veiligheid

-Bereikbaarheid

-Doorstroming

-Leefbaarheid

Beleidsnota gladheidbestrijding

-Uitgangspunten beleid

(1 x per 5 jaar)

Uitvoeringsprogramma

gladheidbestrijding

(1 x per jaar)

Jaarlijkse evaluatie

Bestaande situatie

Locatiespecifieke

omstandigheden

Gemeentelijk kader

-Actief burgerschap

-Duurzaamheid

-Burgerbetrokkenheid

Wettelijk kader

-Juridisch

-Arbo

-Veiligheid

Integrale visie

-Veiligheid

-Bereikbaarheid

-Doorstroming

-Leefbaarheid

Beleidsnota gladheidbestrijding

-Uitgangspunten beleid

(1 x per 5 jaar)

Uitvoeringsprogramma

gladheidbestrijding

(1 x per jaar)

Jaarlijkse evaluatie

Bestaande situatie

Locatiespecifieke

omstandigheden

Gemeentelijk kader

-Actief burgerschap

-Duurzaamheid

-Burgerbetrokkenheid

Fout! Verwijzingsbron niet gevonden. Beleid “Grip op Gladheid”

7

2.3 Landelijk en gemeentelijk kader

Er zijn verschillende landelijk en gemeentelijke overkoepelende en aanverwante beleidsdocumen-ten die van toepassing zijn op het gladheidbestrijdingsbeleid. Het betreft onder andere de We-genwet, het Burgerlijk Wetboek, het Mobiliteitsbeleid, de APV en Arbowetgeving (zie bijlage 3). We komen zoveel mogelijk tegemoet aan de leidraad gladheidbestrijding van CROW.

2.4 Beleidsdoelen

Om de Nijmeegse visie voor gladheidbestrijding te verwezenlijken, zijn de volgende drie beleids-doelen geformuleerd:

1. Op structurele en duurzame wijze voldoen aan onze wettelijke zorgplicht om ook on-der winterse omstandigheden de verkeersveiligheid, doorstroming, leefbaarheid en bereikbaarheid binnen de gemeente op peil te houden. We komen daarbij zoveel als mogelijk tegemoet aan de van toepassing zijnde richtlijnen voor gladheidbestrijding.

2. Een brede en gedeelde verantwoordelijkheid in de samenleving bereiken voor glad-heidbestrijding van de openbare ruimte. Daarbij willen we duidelijk communiceren wat we als gemeente wel en niet doen. We willen bewoners, instellingen en ondernemers stimuleren om te participeren in gladheidbestrijding van openbare plekken waar de gemeente de gladheid niet bestrijdt, zoals trottoirs, winkelgebieden en schoolpleinen.

2.5 Beleidsmaatregelen

Om de beleidsdoelen zoals in §2.4 zijn verwoord te bereiken, zijn per beleidsdoel de volgende maatregelen voorzien: 1. Voldoen aan onze zorgplicht voor gladheidbestrijding door op structurele en duurzame wijze:

In de uitvoering van de gladheidbestrijding routes en plekken te prioriteren met: (strooi-kaarten zijn opgenomen in het uitvoeringsprogramma Grip op Gladheid)

o 1e prioriteit: Hoofdwegen (A en B routes) inclusief parallelroutes en fietsstroken,

bruggenroutes, snelfietsroutes, busbanen en busroutes, hulpdienstroutes en de stationlooproute langs de Burg. Hustinxstraat, Spoorstraat en de Van Scheack Mathonsingel dienen binnen 3 ½ uur begaanbaar te zijn. Bij sneeuwval dienen de routes 5 ½ uur

2 na het stoppen van de sneeuwval sneeuwvrij en begaanbaar te

zijn. Deze routes liggen zowel in woongebieden als op bedrijventerreinen. Deze routes worden in principe preventief gestrooid (nat strooien).

o 2e prioriteit: overige wijkverbindingsfietspaden. Op deze routes wordt gestart

met gladheidbestrijding nadat de 1e prioriteit routes begaanbaar (en/of sneeuw-

vrij) zijn. Deze routes worden preventief gestrooid. o 3

e prioriteit: marktplaatsen, auto- en fietsroutes van/naar verzorgingtehuizen, au-

toen fietsroutes van/naar voortgezet onderwijs en een beperkte verbinding met het basis onderwijs, routes naar parkeergarages en nazorg (het opruimen van sneeuwresten vooral bij fietsoversteekplaatsen). Op deze routes en plekken wordt gestart met gladheidbestrijding nadat de 2

e prioriteit routes begaanbaar

(en/of sneeuwvrij) zijn. Met uitzondering van de Markten worden deze routes cu-ratief gestrooid. Bushavens worden door de Dar gestrooid. Busperrons worden niet door Dar geveegd, maar zullen handmatig door de wijkteams van stadsbe-heer worden schoongemaakt /gestrooid. Daarnaast worden de voetpaden rond de verzorgingstehuizen die aansluiten op de doorgaande wegen ook schoonge-maakt en- of gestrooid. Zie bijlage in uitvoeringsplan).

2 Met uitzondering van de spits

Beleid “Grip op Gladheid” Fout! Verwijzingsbron niet gevonden.

8

o Geen gladheidbestrijding door gemeente: overige locaties waaronder trottoirs,

niet openbaar terrein en woonstraten. Op deze plekken wordt gladheidbestrijding door bewoners, ondernemers en instellingen gestimuleerd.

We komen tegemoet aan de leidraad 270 van CROW: Gladheid: voorspellen, voorkomen, bestrijden. Gladheidpreventie gaat waar mogelijk boven gladheidbestrijding. We passen moderne gladheidbestrijdingsmethodieken toe met zorg voor fietsverkeer: op dit moment is dat nat strooien. Uitwerking van de methodiek is opgenomen in het Uitvoeringspro-gramma. We houden bij het opstellen van het uitvoeringsprogramma rekening met kriti-sche plekken zoals hellingen, tunnels, viaducten en bruggen. Door Dar is hiervoor geïn-vesteerd in nieuwe strooiapparatuur, sneeuwschuivers, borstels voor fietspaden en au-tomatisering met ritverantwoording.

We verbeteren de betrouwbaarheid van de gladheidverwachtingen door aanvullend ge-bruik van een lokaal gladheidmeetsysteem (GMS). Hiertoe worden op een 2-tal locatie sensoren in de rijbaan aangelegd welke de temperaturen en hoeveelheid achtergebleven zout registeren. Nijmegen zal als een van de eerste gemeenten in Nederland tevens sen-soren opnemen in de naastgelegen fietspaden om eventuele verschillen tussen rijbaan en fietspad tijdig te kunnen waarnemen.

Wij verbeteren en borgen de kennis intern en bij Dar door (bij)scholing van het personeel dat betrokken is bij de gladheidbestrijding. De gladheidcoördinatoren dienen daarbij te beschikken over het diploma gladheidcoördinator. Ook de chauffeurs dienen te beschik-ken over aantoonbare vakbekwaamheid.

Bij calamiteiten (zoals tekort aan strooimiddelen) passen we het faseringsplan toe op ba-sis van het schema in bijlage 1.

Bij (her)inrichting van wegen, fietspaden, pleinen en andere plekken houden we rekening met gladheidbestrijding, zoals toegankelijkheid voor gladheidbestrijdingsvoertuigen en vermijden van scherpe bochten in fietspaden en het plaatsen van palen: beheerbewust ontwerp. Aan het begin van het seizoen zullen uitneembare palen worden verwijderd en aan het eind van het seizoen worden ze weer teruggeplaatst.

Vastgestelde en openbaar gemaakte Beleidsnota en Uitvoeringsprogramma Grip op Gladheid om aansprakelijkstellingen samenhangend met de gladheidbestrijding te kun-nen pareren.

Systematische registratie van de meldingen van het meteorologisch instituut, het moment van uitrijden en de tijd waarop op een specifieke locatie gestrooid is.

Om de eigen verantwoordelijkheid van bewoners en instellingen te faciliteren, stelt de gemeente aan scholen, wijkcentra en instellingen kosteloos zoutkisten ter beschikking

3.

We volgen de Richtlijnen van Agentschap NL met duurzame gladheidbestrijdingsmetho-dieken (aandacht voor type en hoeveelheid strooimiddelen, brandstofverbruik, uitstoot broeikasgassen, koolwaterstoffen en fijn stof). We voeren een adequaat voorraadbeheer en inkoopbeleid. We houden bij de keuze van de gladheidbestrijdingsmethodiek rekening met kwetsbare gebieden (zoals waterwingebieden, natuurgebieden, parken en kwetsbare bomen). Door de overstap van droog-strooien naar nat strooien zal de jaarlijkse zoutlast naar de bodem flink afnemen.

We stemmen integraal af met interne en externe partijen die betrokken zijn- of belang hebben bij de gladheidbestrijding waaronder de gemeentelijke bereikbaarheidscoördina-tor, de gemeentelijke gladheidcoördinator, de Dar gladheidcoördinator, buurgemeenten, hulpdiensten, openbaar vervoermaatschappijen, Provincie en Rijkswaterstaat.

Strooiroutes naar scholen voor voortgezet onderwijs en basis onderwijs zijn ook opgeno-men (prioriteit 3). Voortgezet onderwijs heeft een regionaal karakter waardoor het goed mogelijk is een duidelijke routes te onderscheiden. Bij basisscholen is dat lastiger. Vaak komen de meeste scholieren van uit alle kanten in de directe omgeving, geen eenduidige aanvoerroute. Daarom is er voor gekozen om naar alle basisscholen vanuit het gestrooi-

3 Overige partijen kunnen op eigen kosten een zoutkist bestellen.

Fout! Verwijzingsbron niet gevonden. Beleid “Grip op Gladheid”

9

de netwerk een lus te maken, zodat ook elke basisschool minimaal vanuit twee richtingen met auto en fiets bereikbaar is. Het initiatief voor de keuze van de route ligt bij de school, we koppelen dit aan afspraken over het vegen en strooien van de school op eigen terrein en op het trottoir (zoutkisten worden hiervoor kosteloos ter beschikking gesteld).

Aanvullend aan de opdracht aan Dar zet de gemeente de op dat moment beschikbare capaciteit van wijkserviceteams in voor handmatige gladheidbestrijding van bushaltes en looproutes van/naar verzorging- en verpleegtehuizen.

Bij het strooien en vegen van fietsroutes wordt opgelet dat ook de aansluitingen (kop en staart van de route) worden meegenomen.

2. Brede en gedeelde verantwoordelijkheid voor gladheidbestrijding van de openbare ruim-te in de samenleving:

Gemeente en Dar ontwikkelen samen een Communicatieplan voor gladheidbeheersing waarin we aangeven hoe, wat en wanneer we communiceren over de gladheidbestrijding. Op deze wijze weten burgers, ondernemers en instellingen wat zij van de gemeente kun-nen verwachten en wat ze zelf kunnen en/of moeten doen. We willen al bij de start van het winterseizoen beginnen met de communicatie om onze burgers, ondernemers en in-stellingen tijdig voor te bereiden en te betrekken. We willen tijdens het winterseizoen ge-bruik maken van social media zoals twitter en internet.

We geven het goede voorbeeld door de toegang en de trottoirs voor gemeentelijke ei-gendommen sneeuw- en ijsvrij te houden.

We zorgen voor een klantvriendelijke opname en afhandeling van meldingen en klachten.

We wisselen informatie uit over tijdelijke verkeersmaatregelen en tijdelijke busroutes in-tern (nauwe afstemming bereikbaarheidscoördinatie en gladheidcoördinatie) en extern naar hulpdiensten, openbaar vervoermaatschappijen en Dar.

We hebben contact met bewoners en ondernemers over het beheer van de openbare ruimte tijdens oplading van wijkbeheerplannen, arenagesprekken en overleggen met wijk-raden en wijkplatforms.

We nemen in onze APV bewust niet de regel op om de eigen stoep ijs- en sneeuwvrij te maken, we willen namelijk geen regels die we niet handhaven. Niet de gemeente als ei-genaar van de Openbare Ruimte en ook niet de aangrenzende bewoners zijn aansprake-lijk voor eventuele gevolgen van gladheid op trottoirs, de individuele voetgangers blijft zelf (dus ook juridisch) verantwoordelijk.

Jaarlijks evalueren wij het voorbije winterseizoen en stellen vast welke verbeteringen ge-wenst zijn voor de volgende winter.

Methodiek: Preventief vs curatief

Preventief strooien is strooien met natzout op een moment dat het nog niet glad is, maar er gladheid wordt verwacht. Curatief strooien betekent dat er droog zout gestrooid wordt op een moment dat de gladheid al is opgetreden. Preventief strooien is bij een goede uitvoering in de meeste gevallen te verkiezen boven curatief strooien. Preventief strooien biedt meer veiligheid aan de weggebruiker en vraagt minder stooiuren en een lagere dosering van strooimiddelen. Bovendien kan dit in verkeerluwe momenten worden uitgevoerd. Curatief strooien vereist doorgaans meer strooimiddelen per vierkante meter.

11

3 Verantwoordelijkheden en proces

3.1 Gemeente Nijmegen

De gemeente heeft als wegbeheerder een inspanningsverplichting om maatregelen te nemen om gladheid van het wegdek te bestrijden. Van belang is dat het hierbij gaat om een inspanningsver-plichting en niet om een resultaatsverplichting. Soms heeft de natuur nu eenmaal de overhand. Wanneer men de gemeente op haar inspanningsverplichting wil aanspreken, zal men voor de rechter moeten aantonen dat de gemeente zich onvoldoende heeft ingespannen. De gemeente heeft de vrijheid om te bepalen welke routes prioriteit hebben, op welke wijze gladheid wordt be-streden en welke middelen ze daarvoor wil inzetten. Met deze beleidsnota neemt de gemeente haar verantwoordelijkheid om bestuurlijke keuzes ten aanzien van prioritering en uitsluiting van wegen voor gladheidbestrijding vast te leggen en openbaar kenbaar te maken. De gladheidbestrijdingsperiode loopt van 1 november tot 1 april. De gemeente heeft de verant-woordelijkheid om ieder jaar voor het begin van het gladheidseizoen de praktische uitwerking van het gladheidbeleid (het Uitvoeringsprogramma) vast te stellen en te publiceren. Na afloop van het gladheidseizoen wordt de uitvoering van het gladheidbeleid samen met de verantwoordelijke wet-houder geëvalueerd. Bijstellingen en aanpassingen worden in het uitvoeringsprogramma van het nieuwe winterseizoen verwerkt. In de DVO is de taakafbakening van Dar en gemeente opgenomen. De Wethouder Openbare Ruimte is verantwoordelijk voor de gladheidbestrijding in de openbare ruimte en daardoor formeel opdrachtgever aan Dar. De Wethouder ondertekent de dienstverleningingsovereenkomst met Dar. De afdeling Stadsbeheer van de gemeente Nijmegen is verantwoordelijk voor de uitvoering van de gladheidbestrijding, de bewaking van het budget en de ontwikkeling van het beleid voor de gladheidbestrijding. De Programmamanager Openbare Ruimte stuurt dit aan. Ook is de afdeling Stadsbeheer verantwoordelijk voor de inzet van een gediplomeerde

4 gladheidcoördinator. De

gemeentelijke gladheidcoördinator is de centrale contactpersoon tussen Dar en de gemeentelijke organisatie. Taken van de gemeentelijke gladheidcoördinator:

Toetsen van de uitvoering door Dar aan de overeenkomst (DVO) en het Uitvoeringspro-gramma.

Afhandelen vragen, meldingen en klachten die niet door de front-Office kunnen worden behandeld

Signaal geven aan wijkserviceteams als er aanvullende inzet in de wijken gewenst is.

Infomeren en afstemmen met Programmamanager, de gladheidcoördinator(en) van Dar en de gemeentelijke bereikbaarheidscoördinator van de gemeente.

De bereikbaarheidscoördinator van de gemeente is verantwoordelijk voor de Twitterbe-richtgeving op basis van een heel protocol zoals is vastgelegd in het uitvoeringspro-

4 CROW opleiding coördinator gladheidbestrijding

Een inspanningsverplichting is een contractuele verplichting om je ergens voor in te spannen. Dit komt veel voor in de dienstverlening, en staat in contrast met een resultaatsverplichting, die ver-

plicht een resultaat te bereiken. Dit laatste ziet men meer in de handel in materiële producten. Inspanningsverbintenissen ziet men met name bij dienstverleningen waar een onzekerheidsmarge bestaat. Wanneer men iemand op een inspanningsverplichting wil aanspreken, zal men voor de rechter moe-ten aantonen dat iemand zich onvoldoende heeft ingespannen. Dit is moeilijker dan aan kunnen tonen dat een resultaat niet is bereikt (resultaatsverbintenis). Bij dit soort zaken zullen vakexperts moeten worden ingeschakeld.

http://nl.wikipedia.org/wiki/Rechter

Verantwoordelijkheden en proces Fout! Verwijzingsbron niet gevonden.

12

gramma. De gladheidcoördinator van de Dar is verantwoordelijk voor aanlevering van de actuele informatie. Datzelfde geldt voor het aanleveren van de informatie op internet. Het presenteren van actuele informatie op internet gebeurt door communicatie.

De gemeente (afdeling Stadsbeheer) voert alleen de directe coördinatie over de uitvoering van de gladheidbestrijding bij calamiteiten, bijvoorbeeld als de voorraad strooimiddelen onvoldoende is (zie § 2.2.2 en schema bijlage 1, fase oranje of fase rood). De Politie kan autonoom veiligheidsmaatregelen nemen. Er doen zich situaties voor waarbij de Politie besluit hellingen of wegen tijdelijk af te sluiten vanwege gladheid. Over de communicatie naar de burger hierover moet nog afstemming plaatsvinden tussen Politie en de bereikbaarheids-coördinator. Gemeente en Dar voeren over de taken uit de DVO structureel overleg op strategisch, tactisch en operationeel niveau. Beheerders van gemeentelijke wijkcentra, parkeergarages of andere gemeentelijke gebouwen houden zelf het terrein en het trottoir sneeuw- en ijsvrij. Daarmee geven we als gemeente het goede voorbeeld. Verantwoordelijkheden van de gemeente op een rijtje: Voor zover mogelijk voorkomen van gevaarlijke situaties bij gladheid; Op grond van artikel 15.e.v. van de Wegenwet is de gemeente verantwoordelijk voor het on-

derhoud van de weg. Als zij niet voldoet aan deze verantwoordelijkheid, met schade bij weg-gebruikers als gevolg, kan zij voor die schade aansprakelijk worden gehouden;

Jaarlijks een uitvoeringsprogramma vaststellen door het college en openbaar maken; Jaarlijks evalueren van het afgelopen gladheidseizoen en afstemmen met de verantwoordelij-

ke Wethouder; Eens in de vijf jaar opstellen en bestuurlijk vaststellen van het beleid voor gladheidbestrijding; Jaarlijks afsluiten van een overeenkomst met Dar (DVO) waarin de contractuele zaken rond

de uitvoering van de gladheidbestrijding zijn opgenomen; Consistentie in beleid en uitvoering t.a.v. gladheidbestrijding; Opname, registratie en analyse van meldingen en klachten; Informeren van belanghebbenden, waaronder verkeersdeelnemers, hulpdiensten, openbaar-

vervoermaatschappijen, Dar. Burgers en belangengroeperingen jaarlijks aan het begin van het seizoen en tijdens het sei-

zoen informeren over het uitvoeringsprogramma Grip op Gladheid. Hoofdverantwoordelijke voor communicatie is de gemeente Nijmegen. Aanvullend aan de opdracht aan Dar zet gemeente zo mogelijk de beschikbare capaciteit

(wijkserviceteams) in voor ad hoc gladheidbestrijding op locaties die buiten het uitvoerings-programma vallen. (aanvulling op 3

e prioriteit, specifiek de bushaltes en voetpaden verzor-

gingstehuizen)

3.2 Dar

Fout! Verwijzingsbron niet gevonden. Verantwoordelijkheden en proces

13

Dar richt zich op het “hoe” gedeelte van de gladheidbestrijding en is opdrachtnemer voor de tech-nische uitvoering. Dar heeft het materieel en het personeel voor de gladheidbestrijding en is ver-antwoordelijk voor de technische uitvoering. Ook Dar beschikt over een gediplomeerd gladheid-coördinatoren. Deze zijn naast de uitvoering ook verantwoordelijk voor gladheidbewaking. Het aansturen wanneer er uitgerukt gaat worden gebeurt door Dar op basis van weersvoorspel-lingen van een meteorologisch instituut, meldingen vanuit het gladheidmeldingsysteem (bv weg-sensoren), op basis van lokale weerswaarneming en in opdracht van de gemeentelijke gladheid-coördinator. Bij twijfel is het: uitrukken, strooien en waar nodig ruimen. Dar (en niet de gemeente) is aansprakelijk te stellen voor schade of letsel indien fouten worden gemaakt in de uitvoering op basis van artikel 6:171 BW (zie bijlage 1).Dit betreft dan schade ont-staan door het uitvoeren van het werk (bijvoorbeeld een ongeluk met de strooiwagen). Naast gemeente Nijmegen kunnen ook andere gemeenten, particulieren, bedrijven, organisaties en instellingen in Nijmegen gebruik maken van de dienstverlening van Dar. Deze activiteiten val-len buiten de overeenkomst met de gemeente Nijmegen. In de dagelijkse praktijk (fase groen, zie bijlage 1) is Dar primair verantwoordelijk voor de uitvoe-ring van de gladheidbestrijding. Als er sprake is van een calamiteit, bijvoorbeeld als de strooimid-delenvoorraad onvoldoende is (fase oranje of fase rood), wordt de gemeente nauwer betrokken en wordt de situatie dagelijks afgestemd met de gemeentelijke gladheidcoördinator. Naar aanleiding van de problemen met de gladheidbestrijding in Nijmegen in december 2010 zijn nadere werkafspraken gemaakt met Dar (bijlage 4). Verantwoordelijkheden Dar op een rijtje:

Een systematische en sluitende registratie van de meldingen van het meteorologisch instituut, het moment van uitrijden en de tijd waarop op een specifieke locatie gestrooid is om aan te kunnen tonen dat er tijdig en naar vermogen gestrooid is en dat er dus zorgvuldig gehandeld is. De hierbij genomen beslissingen dienen te worden vastgelegd in een logboek.

Opstellen en werken conform draaiboeken, deze draaiboeken worden vóór 1 november afge-stemd met de gemeente.

Het werken conform de arbeidstijdenwetgeving, Arbowetgeving, de CROW richtlijnen, Richt-lijnen Agentschap NL en het gemeentelijke beleid.

Input leveren aan het Uitvoeringsprogramma Grip op Gladheid conform de afspraken DVO. Het borgen van de te leveren kwaliteit door het opzetten van een Kwaliteitsborgingsysteem Het inzetten en beheren van deugdelijk en voldoende materieel en strooimiddelen Communiceren over de “hoe-vraag” . Hierin kan bijvoorbeeld uitleg gegeven worden over de

specifieke inzet van materieel en type strooimiddelen. Nakomen van de opdracht zoals die is geformuleerd in de DVO. Servicegerichte behandeling van meldingen en klachten. Adequate behandeling van klachten en aansprakelijkstellingen van/door burgers en registratie

daarvan Beheer, onderhoud, bijvulling en uitzetten van zoutkisten en zoutcontainers.

3.3 Inwoners, ondernemers, instellingen

We willen de participatie van bewoners, instellingen en bedrijven stimuleren. Hierbij gaat het zo-wel om eigen initiatief en zelfwerkzaamheid, als meedenken, meeweten (geïnformeerd zijn) en meedoen. Gelukkig zijn er al veel bewoners en ondernemers in Nijmegen die in de winter in de weer zijn met de sneeuwschep om hun stoepje toegankelijk te maken na sneeuwval. Vroeger was het trottoir ijs- en sneeuwvrij houden opgenomen in de APV. In Nijmegen willen we geen regels

Verantwoordelijkheden en proces Fout! Verwijzingsbron niet gevonden.

14

die we niet (kunnen of willen) handhaven, dus is in de Nijmeegse APV is deze burgerplicht niet (meer) opgenomen. We verwachten wel een bepaalde maatschappelijke verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid van onze inwoners, ondernemers en instellingen: actief burgerschap. Dit willen we niet afdwingen met regels, maar positief stimuleren door het ontwikkelen van commitment en draagvlak met behulp van publieksvoorlichting. Zo wordt bijvoorbeeld in het winkelgebied in het centrum alleen gladheid door gemeente/Dar bestreden op de rijbanen voor fiets- en autoverkeer. De trottoirs en de randen langs de gevels worden niet meegenomen. Van winkeliers verwachten we dat ze zelf de toegang van hun winkel voor hun klanten sneeuwvrij houden en dat ze zorgen voor toegankelijkheid van het voetgangerswinkelgebied. We willen gemeenschappelijke georga-niseerde acties door groepen bewoners of ondernemers faciliteren. Het bestrijden van gladheid op particulier terrein (niet-openbaar terrein) is de verantwoordelijkheid van de eigenaar of huurder van het perceel. Zo is het terrein van de Radboud Universiteit eigen-dom van UMC st. Radboud. Ondanks het openbare karakter van de campus is het geen openba-re ruimte en wordt het ook niet beheerd door de gemeente. Het bestrijden van gladheid op dit terrein is de verantwoordelijkheid van de eigenaar zelf. Ditzelfde geldt voor alle andere particulie-re terreinen, waaronder particuliere parkeerterreinen, bedrijventerreinen, schoolpleinen en terrei-nen rond ziekenhuizen en (zorg)instellingen. We verwachten van verkeersdeelnemers ook eigen verantwoordelijkheid ten aanzien van hun gedrag bij gladheid. Denk aan het matigen van snelheid, afstand houden, schoenen dragen met goede grip, afwegen om voor alternatief vervoer te kiezen, een andere (wel gestrooide) route te nemen of zelfs om bij extreem weer thuis te blijven. Op strategische plaatsen, zoals bij hellingen en trappen staan collectief te gebruiken zoutcontai-ners om inwoners de mogelijkheid te geven zelf de gladheid in de winterperiode te bestrijden (de locaties zijn opgenomen in het Uitvoeringsprogramma Grip op Gladheid). De gemeente stelt bovendien zoutkisten ter beschikking aan instellingen, wijkcentra en scholen om gladheidbestrijding te faciliteren op eigen terrein en omringend openbaar terrein. Het is de verantwoordelijkheid van instellingen, wijkcentra en scholen om deze zoutkisten op de daarvoor bedoelde wijze te gebruiken. Dar verzorgt het beheer, de bijvulling en het onderhoud van de zoutkisten. Voor niet-commerciële instellingen met een maatschappelijke doelstelling is dit gratis (zolang de voorraad strekt) en voor commerciële instellingen worden de zoutkisten tegen betaling beschikbaar gesteld.

15

4 Communicatie en participatie

We hechten zeer aan burgerparticipatie en vinden verwachtingenmanagement belangrijk. Zo is in het coalitieakkoord opgenomen dat we burgers en bedrijven actief opzoeken en zo gebruik ma-ken van praktijkervaringen en creativiteit uit de stad. Dit hebben we onder andere gedaan met de peiling van het stadspanel. We kunnen niet altijd iedereen zijn zin geven, maar we willen wel dui-delijk zijn over de afweging van de verschillende belangen en besluitvorming op basis daarvan. Wij maken duidelijk wat burgers en bedrijven van ons kunnen verwachten en we vergelijken ons met andere gemeenten. Om onze beleidsdoelen te kunnen behalen is pro-actieve en regelmatige communicatie een be-langrijke succesfactor. Er zijn verschillende doelgroepen die we willen bereiken, waaronder de bewoners, ondernemingen en instellingen in Nijmegen, organisaties die betrokken zijn- of groot belang hebben bij de gladheidbestrijding (waaronder Dar, buurgemeenten, provincie, RWS, openbaar vervoermaatschappijen en hulpdiensten). De communicatiedoelstellingen voor het be-leid Grip op Gladheid zijn:

1. Burgers, ondernemers en instellingen zijn geïnformeerd of kunnen eenvoudig informatie krijgen over wat ze van de gemeente kunnen verwachten en wat van henzelf wordt ver-wacht.

2. Burgers, ondernemers en instellingen komen zelf in actie om gladheid op hun eigen stoep en terrein te bestrijden.

3. De afdelingen binnen de gemeente Nijmegen die betrokken zijn of belang hebben bij de gladheidbestrijding en externe partijen waaronder Dar, hulpdiensten, openbaar vervoer-maatschappijen, ondernemersverenigingen, buurgemeenten en Provincie Gelderland zijn geïnformeerd over het nieuwe gladheidbestrijdingsbeleid.

4. Er vindt integrale afstemming plaats tussen betrokken gemeentelijke afdelingen onderling en tussen de gemeente, Dar en andere betrokken en belanghebbende externe partijen.

5. Meldingen en klachten worden klantvriendelijk opgenomen en afgehandeld. Dar en de Gemeente Nijmegen stellen samen een communicatieplan op, waarin de communica-tiestrategie en de publiekscampagne Grip op Gladheid wordt uitgewerkt. (aandacht voor commu-nicatie vooraf, publiekscampagne, publiciteit erna. We maken ook gebruik van nieuwe media om te communiceren over (actuele) gladheidbestrij-ding. Zo publiceren we onze strooiroutes, het uitvoeringsprogramma en de beleidsnota op inter-net (via de digitale balie en mijnnijmegen) en haken we aan bij het twitteraccount #naarnijme-gen.nl.

gemeente Nijmegen @NaarNijmegen Nijmegen

Info over de bereikbaarheid van Nijmegen. www.nijmegen.nl/naarnijmegen

http://www.nijmegen.nl/naarnijmegen

Verkeersdeelnemers kunnen via de twitteraccount #naarnijmegen informatie krijgen over de bereikbaarheid van Nijmegen. Op dit moment zijn er zo’n 750 volgers op dit medium en het aantal groeit snel. Informatie over verwachte gladheid of gladheidbeheersing wordt via dit twitteraccount gecommuniceerd. De gemeentelijke bereikbaarheidscoördinator is verant-woordelijk voor de informatie op twitter.

http://www.nijmegen.nl/naarnijmegen

Communicatie en participatie Fout! Verwijzingsbron niet gevonden.

16

Bewoners kunnen voor problemen, meldingen of vragen over de gladheidbestrijding terecht bij de frontoffices van gemeente en Dar: het Klantcontactcentrum KCC (en ’s nachts de Verkeersma-nagementcentrale VMC) de Bel&Herstellijn en de Dar-klantenservice (zie onderstaand schema). Klachten en meldingen over de uitvoering kunnen gemeld worden bij Dar en beleidsmatige klach-ten bij de gemeente Nijmegen. De frontoffices van Dar en gemeente handelen het grootste deel van de vragen direct af door te verwijzen naar de informatie op internet. De gemeentelijke gladheidcoördinator handelt de overi-ge vragen en meldingen af die bij de gemeente binnenkomen af. Terugmelding PM Er is nauwe afstemming in het winterseizoen tussen de gemeentelijke gladheidcoördinator en Dar, frontoffice en gemeentelijke bereikbaarheidscoördinator. Zo neemt de gemeentelijke glad-heidcoördinator deel aan het bereikbaarheidsoverleg en vindt er structureel overleg plaats tussen Dar en gemeente over de taken van de DVO op strategisch, tactisch en operationeel niveau en tussen gemeente en openbaar vervoerbedrijven. De Gemeentelijke gladheidcoördinator kan in afstemming met de bereikbaarheidscoördinator twitterberichten aanleveren voor #naarnijmegen.nl

Bel- en Herstellijn

DAR klanten

service

Gladheid

Coordinator

Gemeente Nijmegen

Wijkserviceteams

Gladheidcoordinator

Dar

Persvoorlichting

Programmamanager

Bereikbaarheids

Coordinator

Gemeente Nijmegen

Hulpdiensten

(Politie, brandweer, ambulance)

KCC 14024

VMC

Telefonische

meldingen

E-mails

Twitter

Smartphone

apps

Docinfo

OV maatschappijen

www.nijmegen.nl

Brieven

Uitvoering

Frontoffice

Bel- en Herstellijn

DAR klanten

service

Gladheid

Coordinator

Gemeente Nijmegen

Wijkserviceteams

Gladheidcoordinator

Dar

Persvoorlichting

Programmamanager

Bereikbaarheids

Coordinator

Gemeente Nijmegen

Hulpdiensten

(Politie, brandweer, ambulance)

KCC 14024

VMC

KCC 14024

VMC

Telefonische

meldingen

Telefonische

meldingen

E-mailsE-mails

TwitterTwitter

Smartphone

apps

Smartphone

apps

Docinfo

OV maatschappijen

www.nijmegen.nl

BrievenBrieven

Uitvoering

Frontoffice

Fout! Verwijzingsbron niet gevonden. Communicatie en participatie

17

Afstemming van de communicatie tussen Dar en gemeente is van groot belang. Het initiatief en input voor de communicatie ligt bij Dar. Uitzondering hierop zijn:

Communicatie na het besluit van B&W; daar communiceert Nijmegen over.

Code oranje/code rood; in deze periode ligt de communicatie/persvoorlichting bij de ge-meente. Dit betekent niet dat Dar helemaal niet in kan/moet gaan op persvragen maar dit betekent wel dat in deze situatie er altijd overleg plaatsvindt met Nijmegen over wie er antwoordt en wat we antwoorden.

19

5 Consequenties

5.1 Algemeen

Als dit beleid is vastgesteld, kenbaar wordt gemaakt aan weggebruikers en de beleidsmaatrege-len worden uitgevoerd, zijn we beter voorbereid op strenge winters, voldoen we aan onze wettelij-ke zorgplicht en zijn we voorbereid op eventuele aansprakelijkstellingen die samenhangen met gladheidbestrijding.

5.2 Gezamenlijke grip

We bieden een goede gemeentelijke dekking van strooiroutes, waarbij binnen maximaal 350 m een strooiroute te bereiken is. Ook tijdens winters weer blijft er keuzevrijheid tussen auto, open-baar vervoer en fiets. Dit nieuwe beleid heeft een beperkte uitbreiding van het areaal tot gevolg, zo worden in tegenstel-ling tot voorheen de openbare parkeergarages, de schoolroutes naar voortgezet onderwijs en basisonderwijs en de stationlooproute van station naar centrum meegenomen. Vooral de kwaliteit van de gladheidbestrijding wordt met dit beleid beter, door aanpassing van de gladheidbestrij-dingmethodiek in het algemeen en door afstemming van de methodiek op wegen, fietspaden en kwetsbare gebieden. Omdat we niet het hele Nijmeegse areaal kunnen meenemen bij de gladheidbestrijding, hebben we keuzes gemaakt waarbij het algemeen belang van veiligheid, doorstroming, leefbaarheid en toegankelijkheid voorop staat. Individuele belangen van verkeersdeelnemers, ondernemers en instellingen kunnen daarbij niet allemaal en niet altijd worden gediend. We bestrijden gladheid ook op routes naar scholen. Scholen kunnen daarnaast, net als wijkcentra en instellingen, koste-loos een zoutkist krijgen waarmee de gladheid op eigen initiatief in de omgeving bestreden kan worden. Op basis van dit beleid is duidelijk wat wel van de gemeente verwacht kan worden en wat niet. Op basis van dit beleid verwachten we actieve betrokkenheid van allerlei partijen bij de bestrijding van gladheid op trottoirs en voetgangersgebieden. Gezamenlijk hebben we nog meer grip op gladde wegen en trottoirs.

5.3 Zuinig op milieu en zout

Vanaf het seizoen 2011/2012 wordt de natzout gladheidbestrijdingsmethodiek ingevoerd. Deze methode levert belangrijke voordelen op. Met de natzoutmethodiek wordt preventief gestrooid. Dit biedt meer veiligheid voor de weggebruiker en vraagt minder strooiuren en een lagere dosering aan dooimiddelen. Deze methode heeft minder negatieve effecten op het milieu, doordat aanzien-lijk minder zout wordt verbruikt (er komt daarom ook minder zout in de bodem terecht) en sneller kan worden gewerkt. Dit is gunstig ten aanzien van brandstofverbruik en dus ten aanzien van de uitstoot broeikasgassen, koolwaterstoffen en fijn stof. Omdat we minder zout nodig hebben bij deze methodiek, kunnen we langer doen met onze zoutvoorraad en zijn we minder vatbaar voor zouttekorten bij leveranciers. Bovendien komt er door deze methodiek minder zout in de berm terecht. In Nijmegen is een deel van het verhard oppervlak “afgekoppeld” van de riolering. Dit betekent dat afstromend hemelwater van verhard oppervlak niet meer wordt afgevoerd via de riolering, maar wordt geïnfiltreerd in de bodem of afgevoerd naar oppervlaktewater. Op basis van onder-zoek

5 blijkt dat door het gebruik van strooizout de bestaande milieunormen voor chloride in

5 Milieubelasting door strooizout bij hemelwater infiltratievoorzieningen BIO chloride fase 2, Ge-

ofox Lexmond okt 2009

Consequenties Fout! Verwijzingsbron niet gevonden.

20

grondwater (al dan niet tijdelijk) worden overschreden. Chloride wordt door geen van de infiltratie-voorzieningen tegen gehouden dan wel gezuiverd uit het afstromende regenwater. Of dit daad-werkelijk negatieve gevolgen heeft voor het milieu is nog niet te zeggen. Daarvoor is onderzoek nodig over een langere periode. Door in kwetsbare gebieden rekening te houden met de gladheidbestrijdingsmethodiek en door zuinig te zijn met dooimiddelen (natzoutmethodiek), beperken we daar de negatieve invloed van gladheidbestrijding op ons milieu.

5.4 Financieel

De gladheidbestrijding is begroot in het programma openbare ruimte onder het product straatreiniging. We bezuinigen niet op gladheidbestrijding. In de jaarlijkse Dienstverleningsovereenkomst tussen Dar en de Gemeente Nijmegen zijn de financiële afspraken opgenomen over gladheidbestrijding. Gladheidbestrijding is geen structurele taak, het gebeurt alleen als het nodig is. De kosten voor gladheidbestrijding zijn daarom ingedeeld in een vaste en een variabele component. De vaste component zijn de kosten die al gemaakt zijn voordat er uitgereden is. Deze vaste kosten bestaan o.a. uit kapitaallasten van het materieel, voorbereidingskosten, onderhoud van het materieel, wachtdienstvergoedingen van het personeel en het abonnement op de meteo diensten. De variabele kosten zijn afhankelijk van de omvang van de activiteiten van gladheidbestrijding en bestaan uit het ingezette aantal manuren en voertuiguren en de hoeveelheid gebruikte dooimiddelen. Verrekening van de variabele kosten vindt na het winterseizoen plaats. Gemiddeld is de afgelopen jaren ongeveer € 500.000,- per seizoen aan gladheidbestrijding besteed. Dit beleid heeft een uitbreiding van de gladheidbestrijdingwerkzaamheden t.o.v. de huidige rege-ling tot gevolg. Dar zal haar dienstverleningspakket ten behoeve van de gladheidbestrijding sub-stantieel en structureel gaan uitbreiden. Het gaat niet zozeer om een uitbreiding van het areaal, maar wel een verbetering van de kwaliteit:

Gebruik maken van efficiënter strooimaterieel

Meer fietspaden en fietsstroken worden aanvullend en met ander materieel aangepakt;

Routes naar voortgezet onderwijs en basisonderwijs

Nazorg

Stationlooproutes

Bushaltes Bij de perspectiefnota 2012 is structureel €100.000,- extra per jaar toegekend voor gladheidbe-strijding. Voor het 2011 is alvast een bedrag van € 200.000 binnen het budget gereserveerd voor glad-heidbestrijding. Dit bedrag wordt besteed aan de ontwikkeling van beleid, evaluatie, materiaal van de gemeente (wijkserviceteams), gladheidcampagne en om het tekort opgelopen in de eerste helft van 2011 als gevolg van de strenge winter op te vangen.

Fout! Verwijzingsbron niet gevonden. Consequenties

21

Bijlage 1: Fasering Gladheidbestrijding

STARTVOORRAAD 800 TON

INKOOP

STROOIZOUT

STROOIADVIES

METEO

STROOIACTIES

ZOUT

INKOOPPROCESAANVULLEN

TOT MIN.

800 TON ZOUT

JA

NEE

JA

NEE

KAN

LEVERANCIER

LEVEREN?

KAN

ZOUTLOKET

LEVEREN?

VOORRAAD

> 200 TON?JA

NEEFASE

ORANJE

AMBT. WERKGRP

DAR /SB /VEILIGH.

BEREIKBH / COM.

ADVIES BESTUUR

VAN SB INPERKING

STROOIREGIEM

MENGEN 100 TON

ZOUT MET

300 TON ZAND

INSTRUCTIE SB

FASE ORANJE /

REGIE SB

OPHEFFEN

FASE

ORANJE

INKOOP

ALTERNATIEF

STROOIMATERIAAL

RE

GIE

DA

R

STROOIADVIES

METEO

STROOIACTIES

ZAND/ZOUT


TOT MIN. 400 TON

ZAND/ZOUT

JA

NEE

JA

NEE

KAN

LEVERANCIER

LEVEREN?

KAN

ZOUTLOKET

LEVEREN?

VOORRAAD

< 400 TON

ZAND/ZOUT?

JA

FASE

ROOD

INSCHAKELEN

VEILIGHEIDS

COÖRDINATOR

ZOUT/ZAND

MENGSEL

OF ALTERNATIEF

ADVIES BESTUUR

INPERKING

STROOIREGIEM

BEPERKTE

STROOIACTIES

INSTRUCTIE

STROOIEN WOB-A

/ WOB A+ WOB-B

FASE

GROEN

INFORMEREN

PUBLIEK/ OV

SCHOLEN/INSTELL.

PLAATSEN

BEBORDING/

AFSLUITEN WEGEN

OPHEFFEN FASE

ROOD

RE

GIE

ST

AD

SB

EH

EE

RR

EG

IE S

TA

DS

BE

HE

ER

VERWIJDEREN

BEBORDING/

AFSLUITEN WEGEN

NEE

INKOOPPROCES

FA

SE

GR

OE

NF

AS

E O

RA

NJE

FA

SE

RO

OD

FA

SE

RIN

G G

LAD

HE

IDS

BE

ST

RIJ

DIN

G

OPMAAK: STADSBEHEER 04-02-2011

STARTVOORRAAD 800 TON

INKOOP

STROOIZOUT

STROOIADVIES

METEO

STROOIACTIES

ZOUT


TOT MIN.

800 TON ZOUT

JA

NEE

JA

NEE

KAN

LEVERANCIER

LEVEREN?

KAN

ZOUTLOKET

LEVEREN?

VOORRAAD

> 200 TON?JA

NEEFASE

ORANJE

AMBT. WERKGRP

DAR /SB /VEILIGH.

BEREIKBH / COM.

ADVIES BESTUUR

VAN SB INPERKING

STROOIREGIEM

MENGEN 100 TON

ZOUT MET

300 TON ZAND

INSTRUCTIE SB

FASE ORANJE /

REGIE SB

OPHEFFEN

FASE

ORANJE

INKOOP

ALTERNATIEF

STROOIMATERIAAL

RE

GIE

DA

R

STROOIADVIES

METEO

STROOIACTIES

ZAND/ZOUT


TOT MIN. 400 TON

ZAND/ZOUT

JA

NEE

JA

NEE

KAN

LEVERANCIER

LEVEREN?

KAN

ZOUTLOKET

LEVEREN?

VOORRAAD

< 400 TON

ZAND/ZOUT?

JA

FASE

ROOD

INSCHAKELEN

VEILIGHEIDS

COÖRDINATOR

ZOUT/ZAND

MENGSEL

OF ALTERNATIEF

ADVIES BESTUUR

INPERKING

STROOIREGIEM

BEPERKTE

STROOIACTIES

INSTRUCTIE

STROOIEN WOB-A

/ WOB A+ WOB-B

FASE

GROEN

INFORMEREN

PUBLIEK/ OV

SCHOLEN/INSTELL.

PLAATSEN

BEBORDING/

AFSLUITEN WEGEN

OPHEFFEN FASE

ROOD

RE

GIE

ST

AD

SB

EH

EE

RR

EG

IE S

TA

DS

BE

HE

ER

VERWIJDEREN

BEBORDING/

AFSLUITEN WEGEN

NEE

INKOOPPROCES

FA

SE

GR

OE

NF

AS

E O

RA

NJE

FA

SE

RO

OD

FA

SE

RIN

G G

LAD

HE

IDS

BE

ST

RIJ

DIN

G

OPMAAK: STADSBEHEER 04-02-2011


22

Bijlage 2: Peiling onder digitaal stadspanel Hoofdpunten uit de analyse Tweederde van de respondenten heeft in december 2010 vaak hinder ondervonden van

gladheid op wegen (rijbanen inclusief de fietsstroken). Bij fietsers is het percentage dat vaak hinder van gladheid op wegen ondervond nog wat hoger (71%). Bij respondenten, die alleen met de bus reisden, is dat percentage lager (40%).

Ruim de helft van de respondenten die met winters weer gebruik maken van de fiets, heeft in december 2010 vaak hinder ondervonden van gladheid op vrijliggende fietspaden.

De meeste hinder werd tijdens de ochtendspits ervaren.

Veel genoemde plaatsen waar respondenten de gladheidbestrijding het meest gemist heb-ben, zijn:

- binnenwegen/wegen in de wijken;

- doorgaande wegen en de fietsstroken/-paden daarlangs;

- wegen en fietspaden op bruggen;

- de omgeving van scholen. In Dukenburg en Lindenholt hebben relatief veel bewoners gladheidbestrijding op binnenwe-gen/wegen in de wijken het meest gemist. Ook van de ouderen heeft een relatief groot deel dit het meest gemist.

De meest gewenste verbeteringen in de aanpak van de gladheidbestrijding zijn:

- meer aandacht voor fietsstroken aan de rand van rijbanen;

- een groter aantal wegen en fietspaden strooien/sneeuwvrij maken;

- eerder beginnen met strooien/sneeuwvrij maken van de strooiroutes;

- intensiever strooien/sneeuwvrij maken van de strooiroutes;

- meer aandacht voor schoolroutes/de bereikbaarheid van scholen;

- meer aandacht voor de bereikbaarheid van verzorging- en verpleeghuizen, ziekenhuizen, huisartsen, e.d.

Ouderen (65+) hebben daarnaast ook vaak aangevinkt:

- meer aandacht voor bushaltes en de looproutes daar naartoe;

- meer aandacht voor de bereikbaarheid van winkelcentra/supermarkten.


23

Bijlage 3: Regelgeving, richtlijnen en beleidskaders Het is voor burgers en bedrijven vanzelfsprekend dat de verkeersveiligheid, doorstroming en be-reikbaarheid binnen de gemeente ook onder winterse omstandigheden zo veel mogelijk op peil wordt gehouden. Volgens de Wegenwet en de Wegenverkeerswet ligt de zorgplicht hiervoor bij de wegbeheerder. In de wet is bepaald dat de wegbeheerder al het redelijke moet doen om ge-vaar voor de weggebruiker te voorkomen, te beperken of op te heffen. Op de gemeente rust als wegbeheerder een inspanningsverplichting om maatregelen te nemen om de gladheid van het wegdek te bestrijden. De wijze waarop een gemeente invulling geeft aan deze inspanningsverplichting is in beginsel een vrije keuze en kan van gemeente tot gemeente inhoudelijk verschillen. Er is een zekere vrijheid om de wijze en volgorde van gladheidbestrijding te bepalen. Dit mag gebeuren met inachtneming van alle daarvoor in aanmerking komende be-langen. Ook mag er rekening worden gehouden met beschikbare middelen en personeel. Van een gemeente mag niet worden verwacht dat zij binnen haar hele grondgebied garant staat voor de afwezigheid van gladheid. De gemeente kan delen van haar grondgebied uitsluiten van glad-heidbestrijding en/of een prioritering aangeven voor verschillende soorten wegen. Voorwaarde is dat dit is vastgelegd in een beleidsplan gladheidbestrijding en dat dat plan op vereiste wijze wordt kenbaar gemaakt aan de weggebruiker. Het is ook belangrijk te controleren op het effect van de gladheidbestrijding en op een goede klachtenregistratie, naast de onderdelen van het beleids-plan, risico-inventarisatie, gladheidmeldsysteem en samenwerking met andere wegbeheerders.

Wetgeving De wegbeheerder is op grond van artikel 15.e.v. van de Wegenwet verantwoordelijk voor het onderhoud van de weg. Als hij niet voldoet aan deze verantwoordelijkheid en er ontstaat daardoor schade bij weggebruikers, kan hij voor die schade aansprakelijk worden gesteld. Er moet dan wel worden voldaan aan de voorwaarden voor aansprakelijkstelling. Dat zal niet bij elk ongeluk het geval zijn. De aansprakelijkheid van de wegbeheerder kan op twee gronden worden gebaseerd:

1. Artikel 6:162 van het Burgerlijk Wetboek regelt de mogelijke aansprakelijkheid voor onge-vallen door zaken op het wegdek bij een onrechtmatige daad. Bij gladheidbestrijding moet de eisende partij bewijzen dat de gemeente hieraan onvoldoende zorg heeft be-steed. Het feit dat iemand toch uitglijdt, is echter géén bewijs.

2. artikel 6:174 van het Burgerlijk Wetboek: De verantwoordelijkheid voor gebreken aan de weg en de weguitrusting. Dit artikel regelt niet de mogelijke aansprakelijkheid van de wegbeheerder voor zaken en substanties die niet op het wegdek thuishoren, zoals zand en olie, maar ook sneeuw, ijzel of rijp.

Aangezien de gemeente bij de uitvoering van deze overheidstaak geen bedrijf is, is zij niet ver-antwoordelijk voor eventuele fouten van Dar. Artikel 6: 171 BW: “Indien een niet ondergeschikte die in opdracht van een ander werkzaamheden ter uitoefening van diens bedrijf verricht, jegens een derde aansprakelijk is voor een bij die werkzaamheden begane fout, is ook die ander jegens de derde aansprakelijk”. Een belangrijk punt bij de aansprakelijkstelling is de vraag of er sprake is van verwijtbaarheid van de wegbeheerder (of de aannemer) . De bewijslast voor het aantonen van verwijtbaarheid ligt in beginsel bij de eisende partij. Vanwege de voorzienbaarheid van het fenomeen gladheid zal de wegbeheerder wel moeten kunnen aantonen dat op structurele wijze aan de zorgplicht is voldaan. De middelen die de beheerder hiervoor kan aanwenden zijn:

een gladheidbestrijdingsplan dat is gepubliceerd;

een gladheidmeldingsystematiek;

een goede administratie van tijden en gereden routes


24

het voorhanden hebben van voldoende materieel

consistentie in beleid en uitvoering. Coalitieakkoord 2010-2014 In het coalitieakkoord is opgenomen dat we bewoners stimuleren zelf hun rol te nemen en hun verantwoordelijkheid voor de eigen buurt te vergroten. Meer dan in het verleden doen we een beroep op de eigen verantwoordelijkheid van instellingen en bewoners. Wij zijn kritisch op onze eigen rol. We bouwen op de brede en gedeelde verantwoordelijkheid in de samenleving waarbij wij onze wettelijke taken waarmaken. We zoeken burgers en bedrijven actief op en maken zo gebruik van de praktijkervaringen en cre-ativiteit uit de stad. We beloven niet dat iedereen altijd zijn zin krijgt, maar we beloven wel meer zicht op de afweging van de verschillende belangen en besluitvorming. Wij communiceren wat burgers en bedrijven van ons kunnen verwachten en we vergelijken ons met andere gemeenten. Nijmegen Duurzaam bereikbaar De huidige en toekomstige bereikbaarheid van Nijmegen is wezenlijk voor de vitaliteit, leefbaar-heid, duurzaamheid en het economisch klimaat van de stad en de omliggende regio. We streven ernaar om de bereikbaarheid van de knooppunten en de belangrijkste bestemmingsgebieden binnen de stad verder te verbeteren. We kiezen daarbij voor een multimodale aanpak. Soms is de auto de beste keuze, soms de fiets, soms het openbaar vervoer en soms een combinatie van vervoerswijzen. We bieden de reiziger een keuze tussen een aantal aantrekkelijke alternatieven. Wij verstrekken actuele en betrouwbare informatie zodat iedereen bij elke reis een bewuste keuze kan maken. De fiets wordt steeds belangrijker. Met de komst van de elektrische fiets en de aanleg van snel-fietsroutes wordt de fiets ook voor langere afstanden interessant. Deze snelfietsroutes zijn vaak gericht op het centrum en station, maar we willen ook een aantal dwarsverbindingen aanbrengen. Deze snelfietsroutes moeten rechtstreeks, comfortabel, veilig en herkenbaar zijn. Door de nieuwste informatietechnologie kennen we steeds sneller en accurater de actuele ver-keerssituatie voor autoverkeer en openbaar vervoer. Door de nieuwste communicatietechnologie kunnen we verkeersdeelnemers daarover snel informeren. Met de komst van smartphones en tablets kunnen mensen altijd en overal online zijn. APV Het sneeuw- en ijsvrij houden van trottoirs is de eigen verantwoordelijkheid van elke bewoner: de eigenaar of (ver)huurder van een perceel wordt geacht de toegang tot zijn perceel zo veilig en toegankelijk mogelijk te houden. In de APV van Nijmegen en in de model-APV van de VNG zijn geen bepalingen opgenomen over het sneeuw- en ijsvrij houden van trottoirs omdat het niet handhaafbaar is. In het verleden was er wel een bepaling in de model-APV; toen moest iedereen zijn eigen stoep schoonvegen. De model-APV bevat nog wel de mogelijkheid voor gemeenten een verbodsbepaling op te nemen over het veroorzaken van gladheid: het is verboden om bij vorst of dreigende vorst water op de weg te werpen, uit te storten of te laten lopen. Met andere woorden: opzettelijk de weg glad ma-ken is niet toegestaan. Deze bepaling is in de Nijmeegse APV niet opgenomen. Arbo en veiligheid Gladheidbestrijding vindt vrijwel altijd plaats onder moeilijke omstandigheden voor het uitvoerend personeel. De kaders voor de inzet en de arbeidsomstandigheden van het personeel zijn bepaald in de Arbeidstijdenwet en de Arbo-wet. De regels voor de arbeidstijden en consignatie zijn vastgelegd in de Arbeidstijdenwet en het Ar-beidstijdenbesluit. De bepalingen hebben betrekking op de maximale (gemiddelde) arbeidsduur per etmaal, per week en per maand en op de maximale duur van de consignatie.


25

Ten behoeve van de veiligheid van het personeel dient het gladheidbestrijdingsmaterieel conform de Arbo-wetgeving voorzien te zijn van een CE-markering en een bijbehorende EG-verklaring.

Richtlijnen De leidraad gladheidbestrijding van CROW helpt wegbeheerders om gladheidbestrijding ade-quaat aan te pakken. De leidraad beschrijft de onderdelen die een rol spelen bij het bepalen van het beleid en bij de uitvoering. Deze leidraad is een hulpmiddel, geen hard kader. De Gemeente Nijmegen heeft zich verbonden aan het landelijke convenant duurzaam inkopen. Dit is ook van toepassing op opdrachtnemers van de gemeente Nijmegen. De criteria voor duur-zaam inkopen bij gladheidbestrijding (21-1-10, Agentschap NL) moeten worden toegepast door gemeente, opdrachtnemers en leveranciers.


26

Bijlage 4: Werkafspraken met Dar 8-2-2011 G501/11.0001483 Geachte leden van de Raad, Naar aanleiding van de problemen met de gladheidbeheersing in Nijmegen in december 2010, zijn nadere werkafspraken gemaakt met Dar. Deze tussentijdse afspraken zijn geldig voor de rest van dit winterseizoen. Voor het volgende winterseizoen 2011/2012 zal nieuw gladheidbeleid wor-den ontwikkeld met de werktitel “Grip op Gladheid”. Hiervoor gaan we het beleid en ervaringen van vergelijkbare gemeenten bestuderen en leren van de ervaringen van afgelopen winterperio-des. In dit nieuwe beleidsplan zullen elementen worden opgenomen als: processen, aansturing, verantwoordelijkheid, prioritering, methodieken (curatief/preventief), duurzaamheid en communi-catie. Het gladheidbeleid is kaderstellend voor de opdracht aan Dar. De gemeente gaat kortom de “wat-vraag” goed invullen. Het nieuwe gladheidbeleid zal vóór 1 november 2011 zijn afgerond. Dar richt zich op het “hoe” gedeelte van de gladheidbeheersing. Dar zal nadere specifieke kennis opdoen over het gebied van materieel en de daarbij behorende capaciteitsvraag. Dar zal zich daarom meer richten op de technische uitvoering. Wanneer worden welke middelen ingezet, hoe anticipeert Dar op de specifieke weertypen? Dar stelt jaarlijks op basis van het gemeentelijke beleid het uitvoeringsprogramma op: het Uitvoeringsprogramma. Het Uitvoeringsprogramma voor het winter seizoen 2011-2012 zal vóór 1 november 2011 zijn afgerond. De gemeente is verant-woordelijk voor het eindproduct.

In de tussentijd zijn voor een nieuwe gladheid- en/of sneeuwperiode in de rest van deze winter de volgende afspraken gemaakt tussen Gemeente en Dar:

- Dar verplicht zich om de wegen en fietspaden uit het Uitvoeringsprogramma 2010/2011

binnen 5 ½ uur sneeuwvrij en begaanbaar te hebben (spits niet meegerekend). De tijds-

duur van 5 ½ uur gaat in volgend op het eind van de sneeuwbui, ijzel of vorst. Hiermee

wordt de huidige doorlooptijd met 1 ½ uur verkort.

- De huidige A en B routes, inclusief het hoofdfietspadennet en de routes naar de zieken-

huizen vallen onder dit regime met de hoogste prioriteit. Zodra bovenstaande wegen en fietspaden op orde zijn, komen overige routes aan de or-de.

- Wij ontwikkelen een lijst met de hoog, midden- en lagere prioriteitroutes waaraan glad-

heidbeheersing gedaan moet worden. In de hoge prioriteitenroutes vallen de huidige A en

B routes uit het Uitvoeringsprogramma, de snelfietsroutes en de routes naar de zieken-

huizen. De routes met middenprioriteit zijn belangrijke looproutes en overige fietspaden.

Derde prioriteit krijgen de marktplaatsen, verzorgingstehuizen, schoolroutes en nazorg

(het opruimen van sneeuwresten vooral bij fietsoversteekplaatsen). Wij zien dit als een

uitbreiding van werkzaamheden t.o.v. de huidige regeling.

- In het geval van extreem weer (waarschuwing Meteo Consult, KNMI) is er sprake van

overmacht. Wel zullen dan alle middelen en mensen ingezet worden om calamiteitenrou-

tes zo veel mogelijk begaanbaar te houden. (ca. 1,5 x de capaciteit bij gewone bestrij-

ding.) 2. Materiaal

- Het huidige materiaal en materieel zijn door Dar gerepareerd en waar mogelijk en nodig

gerenoveerd. Zo zijn de schuiven voorzien van nieuwe rubbers zodat er een beter resul-

taat verwacht mag worden. Daarnaast zijn afspraken gemaakt over de inzet van materi-

aal door de ingehuurde aannemer(s) voor de fietspaden. Ook hier zal een beter resultaat

verwacht mogen worden.


27

- Nieuw materiaal zal via een aanbesteding aangekocht gaan worden. Dit materiaal zal niet

ingezet kunnen worden in de huidige winterperiode (2010-2011) vanwege de aanbeste-

dingsregels en levertijd.

- Dar heeft getracht om aan gebruikt materiaal te komen, zodat dit nog ingezet kon worden

tijdens een komende koudweerperiode. (februari, maart, april 2011). Dar is hier echter

slechts ten dele in geslaagd. Deze koudweerperiode dienen we met het huidige materieel

te beheersen. 3. Personeel

Het aansturen wanneer er uitgerukt gaat worden, wordt aangescherpt op de volgende pun-ten:

- Bij twijfel is het uitrukken, strooien en ruimen!

- De berichtgeving van Meteo Consult is één van de te raadplegen middelen en niet langer

HET uitgangspunt.

- Eigen waarneming wordt mede een uitgangspunt.

- Dar gaat lokaal waarnemen in zowel Nijmegen-Noord als Dukenburg om een goede loka-

le weerswaarneming te kunnen doen.

- Er zal sneller geschakeld gaan worden tussen teamleiding en management van Dar om

te kunnen beslissen over het wel of niet uitrukken.

- In de koudweerperiode zal er bij Dar voor einde dienst het weerbeeld besproken worden

tussen teamleiding en management.

- Tevens zal er geschakeld worden met de gemeentelijke gladheidcoördinator.

- Dit jaar zal zowel bij Dar als de gemeente deelgenomen gaan worden aan specifieke cur-

sussen gladheidbestrijding van CROW. 4. Zout

- Dagelijks wordt ’s morgens de hoeveelheid zout en zand/zoutmengsel gecommuniceerd

met de gemeentelijk coördinator gladheidbestrijding. Dar zet alles op alles om via be-

staande en nieuwe kanalen aan zoutleveranties te komen. Inmiddels beschikt Dar over

voldoende strooizout. - We stellen zoutbakken ter beschikking aan openbare instellingen. We hebben reeds 100

aanmeldingen waar we de bakken binnenkort zullen leveren. Met burgerparticipatie wordt

zo ook een bijdrage aan de gladheidbeheersing geleverd.

- Tevens heeft de gemeente Nijmegen zich aangemeld voor leveranties via het regionaal

zoutloket. 5. Communicatie

- Hoofdverantwoordelijke voor communicatie is de gemeente Nijmegen.

- Dar kan communiceren over de “hoe-vraag”. Hierin kan bijvoorbeeld uitleg gegeven wor-

den over de specifieke inzet van materieel en type zout.

- Er komt een betere afstemming tussen de gemeentelijke- en de Dar website.

- Dar moet sneller en adequater informatie leveren naar gemeentelijke communicatieafde-

ling

- Gemeente gaat sneller schakelen naar lokale en regionale media en zal ook meer ge-

bruik gaan maken van social media (o.a Twitter).

Uitvoeringsprogramma Gladheidbestrijding

2017-2018

Opgesteld: 20-11-2017

20171120 Grip op Gladheid BIJLAGE 1 UITVOERINGSPROGRAMMA 2017-2018 (naar BBA) vs 2 Pagina 1

Inhoud

1. Inleiding ..................................................................................................... 2

2. Prioriteiten, criteria en route-volgorde ...................................................... 3

3. Methodiek .................................................................................................. 4

5. Proces ........................................................................................................ 6

6. Communicatie ............................................................................................ 7

7. Afstemming met partijen ........................................................................... 8

8. Duurzaamheidsparagraaf ........................................................................... 8

9. Wijzigingen uit evaluatie en vorig winterseizoen ........................................ 8

Bijlage Strooiroutes 2016-2017 ...................................................................... 9


1. Inleiding

De gemeente Nijmegen heeft in 2011 haar beleidsuitgangspunten op gladheidbestrijding geformuleerd en vastgelegd in de beleidsnota “Grip op gladheid”. Het beleid bestaat uit twee delen:

1. De beleidsnota: de beleidskeuzes voor de periode 2011 t/m 2016. 2. Dit jaarlijkse uitvoeringsprogramma: hierin staat beschreven hoe de

gladheidbestrijding uitgevoerd wordt. Op basis van de criteria van het beleidsplan is de werkwijze en het areaal voor strooien in Nijmegen bepaald. Nijmegen profileert zich als fietsstad. Naast het netwerk van hoofdwegen en wijkontsluitingswegen, wordt daarom ook de fietsnetwerkkaart gehanteerd als uitgangspunt voor het strooien van wegen en fietsroutes. Daarnaast wordt ook rekening gehouden met bruggen, viaducten en hellingen. Het uitvoeringsprogramma wordt jaarlijks geactualiseerd na de evaluatie van het voorafgaande winterseizoen. Dit uitvoeringsprogramma geeft een toelichting op de keuzes voor de aanpassingen in het uitvoerende beleid voor winterseizoen 2017-2018. Het geeft inzicht in de gehanteerde werkwijzen en is meteen ook de opdracht van de gemeente aan Dar voor de uitvoering. Jaarlijks wordt ook met Dar afgesproken, welke nieuwe wegen en fietspaden moeten worden toegevoegd in het strooiprogramma. Bij gladheidbestrijding is sprake van een inspanningsverplichting en niet van een resultaatsverplichting. Met andere woorden we spannen ons tot het uiterste in om gladheid te voorkomen, maar kunnen nooit echt garanties geven. Met ons klimaat kan het immers altijd “vriezen of dooien.” Met hypermodern materieel en een wintermanagementsysteem proberen we zo goed mogelijk de gladheid te bestrijden. Om vast te stellen of voldaan is aan de inspanningsverplichting worden per strooiactie data in dit systeem vastgelegd. Het product gladheidbestrijding wordt in nauwe samenwerking tussen gemeente Nijmegen en Dar vormgegeven. Voorafgaand aan het winterseizoen wordt de jaaropdracht afgestemd en gedurende de winter vindt regelmatig overleg tussen de gladheidcoördinator van Dar en de gemeentelijke gladheidcoördinator. De operationele draaiboeken worden afgestemd tussen de gemeente Nijmegen en Dar en aan het einde van de winter vindt een evaluatie plaats. Met dit uitvoeringsprogramma 2017-2018 beogen we niet alleen de gebruikelijke jaarlijkse verbeterslag, maar wordt ook de aanbevelingen uit de evaluatie van het meerjarige beleidsplan meteen meegenomen.


2. Prioriteiten, criteria en route-volgorde

Op basis van de criteria als gesteld in het tweede hoofdstuk van het beleidsplan ‘Grip op Gladheid’ is het in Nijmegen te strooien areaal vastgesteld, als weergegeven in de bijlage. Hierbij wordt de volgende prioritering toegepast: 1e Prioriteit

Hoofdwegen

Wijkontsluitingswegen

Snelfietspaden

Bruggen, viaducten en koude plekken*

Busbanen

Routes voor de hulpdiensten (van en naar ziekenhuizen)

Marktplaatsen

Strooiroutes Centrum

Looproute vanaf het NS-station naar het Centrum o Burg. Hustinxstraat / Nassausingel beide zijden

o Van Schaeck van Mathonsingel (incl. Esplanda) o Keizer Karelplein – noordelijke ring Nassausingel tot Oranjesingel

o Bisschop Hamerstraat – beide zijden tot aan wandelgebied Molenstraat)

Bruggen, viaducten en koude plekken o Bevriezing op bruggen en viaducten treedt eerder op. In de uitvoering is

hierop geanticipeerd door het toepassen van een bruggenroute, die apart gestrooid kan worden als alleen daar gladheid verwacht wordt.

o De bruggen en viaducten-route kan indien nodig worden uitgebreid met een koude plekken (wegen)route. Deze koude plekken zijn ooit vastgesteld op basis van infra-roodmetingen en het is goed deze opnieuw vast te stellen.

2e Prioriteit

Wijkverbindingsfietspaden (alle belangrijke fietsverbindingen tussen de wijken). Op deze routes wordt gestart met gladheidbestrijding nadat de 1e prioriteit routes begaanbaar (en/of sneeuwvrij) zijn.

3e Prioriteit

Routes van en naar verzorgingstehuizen

Schoolroutes voor Voortgezet Onderwijs (indien mogelijk wordt dit gecombineerd met de wijkverbindingsfietspaden vanuit de 2e prioriteit)

Nazorg (o.a. het opruimen van sneeuwresten bij fietsoversteekplaatsen en kruispunten)

Op deze routes en plekken wordt gestart met gladheidbestrijding nadat de 2e prioriteit routes begaanbaar (en/of sneeuwvrij) zijn.


Bij sneeuwval worden bijvoorbeeld bus-perrons en looproutes naar verzorgingstehuizen tussen 7.30 en 16:00 uur aanvullende ook door de Wijkserviceteams van de gemeente Nijmegen opgepakt.

Bijzondere strooiacties en uitzonderingen

Daarnaast zijn afspraken vastgelegd tussen de gemeente Nijmegen en Radboud m.b.t. de gladheidbestrijding op de wegen rondom het Radboud-terrein. (Kapittelweg, Heijendaalseweg, Erasmuslaan en Ph. Van Leijdenlaan): Op de Erasmuslaan en Ph. Van Leijdenlaan wordt de gladheidbestrijding door Radboud (UMC en Universiteit) zelf verzorgd.

Tevens vindt gedurende het seizoen afstemming plaats met NEC over de bereikbaarheid bij thuiswedstrijden. Zo nodig worden extra acties ingepland.

Het nieuwe snel-fietspad langs de Graafseweg-brug moet handmatig gestrooid worden, aangezien dit wegdek niet zwaarder dan 1.000 kg belast mag worden.

Kleine fietspad-bruggetjes met een open constructie over water kunnen om milieutechnische redenen niet gestrooid worden.

Faciliteren gladheidbestrijding door bewoners De gemeente bestrijdt geen gladheid op overige locaties waaronder trottoirs, niet openbaar terrein en woonstraten. Op deze plekken wordt in het kader van burgerparticipatie gladheidbestrijding door bewoners, ondernemers en instellingen gestimuleerd. Om gladheidbestrijding te stimuleren worden door de gemeente op specifieke locaties grote (groene) zoutkisten geplaatst. Deze zoutcontainers worden ter beschikking gesteld aan niet-commerciële instellingen met een publiek karakter voor gladheid-bestrijding op eigen terrein en omringend openbaar gebied. Bewoners kunnen op buurtniveau, per straatdeel in het kader van burgerparticipatie een kleinere (gele) zoutkist aanvragen om hun eigen omgeving veilig en sneeuwvrij te houden. Zoutkisten worden verstrekt zolang de voorraad strekt. De winter 2017-2018 is een overgangsjaar waarin de uitvoering van de gele zoutkisten van gemeente aan Dar wordt overgedragen en dit beleid effectiever te maken.

3. Methodiek

Strooien: Preventief-Curatief We gebruiken verschillende methodieken bij de gladheidbestrijding: We maken een onderscheid tussen vooraf preventief strooien en curatief strooien op het moment dat het glad wordt. Beide methoden worden uitgevoerd volgends de “nat-strooi-methode”. Preventief strooien vindt plaats op het moment dat de gladheid wordt voorspeld. De wegen en fietspaden worden dan uit voorzorg gestrooid, waardoor de gladheid voorkomen kan worden. Het preventief strooien vindt bij voorkeur plaats als het niet druk is. Bij preventieve


strooiacties verdient het dus de voorkeur om wegen en fietspaden met een hoge prioriteit voor aanvang van de ochtendspits (07.00 uur) en de avondspits (17.00 uur) af te ronden. Deze methode heeft voordelen op het gebied van verkeersveiligheid, doorstroming van verkeer, belasting van het milieu en de kosten. Preventieve gladheidbestrijding heeft altijd de voorkeur. Bij curatieve strooiacties gelden de volgende tijdlimieten: Curatief strooien vindt plaats op het moment dat de gladheid al is opgetreden als gevolg van o.a. sneeuw of ijzel. Als kwaliteitscriteria gelden: Bij onverwacht opvriezend wegdek worden de hoofdwegen, bruggen en viaducten,

busbanen, routes voor hulpdiensten en snelfietspaden binnen 3,5 uur gestrooid. Direct daarop volgen dan de Wijkontsluitingswegen. Het totale areaal dient binnen 5,5 uur gestrooid te zijn;

Bij aanhoudende sneeuwval of ijzel dienen de wegen en fietspaden binnen 5,5 uur na het stoppen van de sneeuwval of ijzel gestrooid en sneeuwvrij / ijzelvrij te zijn;

Sneeuwruimen verkeersroutes Bij aanhoudende sneeuwval is alleen strooien niet meer afdoende. Dan wordt overgegaan op sneeuwruimen; altijd in combinatie met strooien. Bij het sneeuwruimen ligt de werksnelheid lager, waardoor extra materieel ingezet zal moeten worden. Bij aanhoudende zeer zware sneeuwval kan het besluit genomen moeten worden om eerst alleen de doorgaande routes te strooien. Als besloten wordt tot dit scenario, wordt dit kenbaar gemaakt o.a. via Twitter. Op rijbanen wordt de sneeuw geruimd met een sneeuwschuif. Fietspaden worden geborsteld, hoewel bij ernstige sneeuwval ook een sneeuwschuif ingezet kan worden. Fietssuggestiestroken langs een rijbaan kunnen daarbij onder sneeuw geschoven worden en vragen dan om een extra borstelactie en het afvoeren van sneeuw. Looproutes en marktplaatsen Het strooien en sneeuwruimen op de trottoirs van de looproute vindt waar mogelijk plaats met speciaal daarop toegeëigend licht materieel. Marktplaatsen worden zo veel mogelijk preventief gestrooid. Bij sneeuwval wordt de beschikbare ruimte zoveel mogelijk sneeuwvrij gemaakt. Nazorg Bij sneeuwval bestaat de inspanningsverplichting van Dar eruit dat het binnen 5,5 uur zo goed mogelijk sneeuwvrij is op strooiroutes. Wanneer dit door zeer koude wegtemperaturen of grote hoeveelheden sneeuw niet mogelijk is, zal de gladheidbestrijding net zolang worden voortgezet tot de gewenste kwaliteit is bereikt. We hebben afgesproken dat ook in dat geval alle routes binnen 5,5 uur na het stoppen van de sneeuwval tenminste eenmaal moeten zijn gestrooid.


Op het moment dat de wegen sneeuwvrij zijn zal waar nodig hinderlijke restsneeuw op fietsoversteekplaatsen en kruispunten worden opgeruimd en afgevoerd. In Nijmegen worden diverse locaties aangewezen waar de afgevoerde sneeuw gestort kan worden. 4. Materieel en dooimiddelen Materieel In het seizoen 2011-2012 is de overstap gemaakt naar volledig natzout-strooien. Dar heeft hiertoe het winterseizoen 2011-2012 haar strooivloot vervangen door natstrooiers. Per hoofdroute is één vrachtwagen beschikbaar. Een voertuig per hoofdroute maakt een snelle inzet mogelijk en zorgt voor de haalbaarheid van de gevraagde hoge kwaliteit. Met de areaal uitbreidingen in noord Nijmegen is het aantal voertuigen nu nog maar net toereikend en is er dus geen reserve materieel. Naast de natstrooiers zijn ook de sneeuwploegen vervangen en is de vloot uitgebreid met sneeuwborstels voor de fietspaden. Nat-zout Vanaf het winterseizoen 2011/2012 maakt Dar volledig gebruik van de natzoutmethode. Het gebruik van natzout heeft tal van voordelen wat betreft verkeersveiligheid, effectiviteit, efficiëntie, en milieu. Voorraadbeheer dooimiddelen Door de omschakeling naar nat-strooien is sprake van een aanzienlijke reductie van het benodigde strooizout. Bij een strenge winter In het verleden heeft een tekort aan zout wel eens tot problemen geleid. Het borgen van voldoende beschikbaarheid van dooimiddelen is een taak van Dar. Om dit te voorkomen heeft Dar zoutcontracten afgesloten. Ook is het de voorraad zout aan het begin van het seizoen. Dar werkt samen met de buurgemeenten op het gebied van inkoop van en opslag van wegenzout. Wintermanagementsysteem Om vast te kunnen stellen of voldaan is aan de inspanningsverplichting worden per strooiactie data in een geautomatiseerd wintermanagementsysteem vastgelegd. In dit geautomatiseerd systeem worden de individuele strooiacties via GPS en een digitaal logboek bijgehouden. De data kunnen worden gebruikt voor optimalisatie van de uitvoering. De verzamelde data kunnen ook van nut zijn bij de afwikkeling van schadeclaims.

5. Proces

Jaarlijks wordt het uitvoeringsprogramma n.a.v. de ervaringen uit het voorgaande winterseizoen bijgesteld. Het gaat hierbij om uitbreidingen en wijzigingen in het areaal en mogelijke verbeteringen. Het vastgestelde uitvoeringsprogramma dient vervolgens als de jaaropdracht voor de gladheidsbestrijding door Dar. Dit jaar is heeft daarnaast ook de evaluatie van het beleid plaatsgevonden. Op basis daarvan is ook het proces enigszins aangepast.


De feitelijke gladheidbestrijding wordt in opdracht van de gemeente Nijmegen uitgevoerd door Dar. Zowel Dar als gemeente beschikken over gediplomeerde gladheidcoördinatoren, maar deze hebben verschillende rollen en verantwoordelijkheden: Gladheidscoördinator Dar De directe uitvoering van de gladheidbestrijding valt onder de verantwoordelijkheid van de dienstdoende gladheidcoördinator van Dar; deze bepaalt wanneer begonnen wordt met de gladheidbestrijding en met welke middelen gestrooid moet worden. Hij geeft dus de feitelijke opdracht tot de uitvoering van de gladheidbestrijdingen bewaakt de voortgang. Hij beschikt over de volgende informatiebronnen: Weersvoorspellingen van MeteoConsult1 met gladheidsverwachtingen specifiek voor Nijmegen. Gladheid-Meld-Systeem (GMS), met in het wegdek en fietspad aangebrachte sensoren voor de

temperatuur-, vocht- en zoutgraadmetingen. Naast de twee bestaande systemen is er behoefte aan een derde meetpunt in de snelbinder. Infraroodmetingen voor bepaling koude- en risicovolle plekken Telefonische meldingen MeteoConsult van winterse neerslag voor Nijmegen Rechtstreeks contact met weerkamer MeteoConsult Eigen waarneming Meldingen via politie, wegenwacht busbedrijven en hulpdiensten.

Voor de voortgang van de strooiacties beschikt de gladheidscoördinator daarnaast over een real-time volgsysteem van de met GPS-uitgeruste strooivoertuigen. Gladheidcoördinator Gemeente Omdat de gemeente als wegbeheerder eindverantwoordelijk is voor de gladheidsbestrijding, kan de gemeentelijk gladheidscoördinator over dezelfde informatie beschikken. Hij houdt zich echter niet bezig met de directe uitvoering/operatie. Hij fungeert als het gemeentelijk aanspreekpunt/de gemeentelijk contactpersoon voor gladheidsbestrijding.

6. Communicatie

Ook rolverdeling bij de communicatie is naar aanleiding van de beleidsevaluatie enigszins aangepast. Voorheen konden allerlei meldingen zowel bij de gemeente als bij Dar gedaan worden. Dit bleek echter om verschillendenredenen niet handig; meldingen kwamen binnen op de plaats waar de vraag niet beantwoord kon worden en een totaal overzicht over de afwikkeling ontbrak. Daarom zijn de volgende afspraken gemaakt over communicatie:

Alle meldingen over gladheid gaan in principe naar het KCC van Dar, omdat daar het beste zicht is op de praktijk van de daadwerkelijke gladheidsbestrijding.

KCC van gemeente en de gemeente site verwijzen door naar Dar.

Meldingen welke bij Dar binnen komen worden door Dar afgehandeld.

In geval van calamiteiten en aansprakelijkheid wordt onmiddellijk met de gemeente gecommuniceerd.

Belscripts bij de KCC’s worden hierop aangepast.

1 METEO Consult – Weerbureau die prognose over de weersverwachting en gladheidsverwachtingen afgeeft


Het gemeentelijke e-mailadres ([email protected]) vervalt in de site en wordt doorgeleid naar Dar. Het Dar-emailadres ([email protected]) wordt ook op de gemeente site opgenomen voor vragen en meldingen.

Waar mogelijk worden meldingen en vragen binnen 48 uur beantwoord.

Op de websites van zowel gemeente Nijmegen als Dar wordt informatie verstrekt over de gladheidbestrijding, waaronder kaartmateriaal van de gestrooide wegen en fietspaden, het beleidsplan en het uitvoeringsprogramma.

Het medium Twitter wordt ingezet voor de “dagelijkse” communicatie via het twitter-account: #Dar_nv worden volgers geïnformeerd over de strooiacties en extreme weersomstandigheden.

7. Afstemming met partijen

Het wegennetwerk van Nijmegen is aangesloten op het wegennetwerk van de omliggende gemeenten. Om te zorgen dat de gladheidbestrijding op deze wegen onderling goed op elkaar is afgestemd vindt jaarlijks overleg plaats met de buurgemeenten, Rijkswaterstaat en Provincie, waarbij afspraken gemaakt worden over de wijze waarop de grensoverschrijdende gladheidbestrijding vormgegeven wordt. De gemeente Nijmegen meldt wegomleidingen tijdig aan Dar, zodat deze geïntegreerd kunnen worden in de routes.

8. Duurzaamheidsparagraaf

Om milieueffecten door zout strooien zoveel mogelijk te beperken, wordt hiermee rekening gehouden wet betreft de werkwijze van strooien, de zoutsoort en hoeveelheid strooimiddel. De de breedte-instelling van de strooiers is afgestemd op de breedte van de verharding en dosering van de strooier wordt automatisch via GPS aangepast. Door het toepassen van moderne natzout-technieken en het direct sturen op het zoutgebruik wordt milieubelasting tot een minimum beperkt (7 gram/m2 i.p.v. 21 gram/m2). Daarbij wordt gekozen voor Natriumchloride (NaCl) i.p.v. het schadelijke Calcium Chloride (CaCl) of Magnesium (Mg).

9. Wijzigingen uit evaluatie en vorig winterseizoen

Op basis van het vorige winterseizoen de volgende aanpassingen in Uitbreidingen strooi areaal Rivierpark Met ingang van winterseizoen 2016-2017 zijn de belangrijkste routes in het Rivierpark / Spiegelwaal al in de strooiroutes opgenomen. Waalsprong Door de vele bouwactiviteiten in de Waalsprong ontstaan er jaarlijks nieuwe strooiroutes. Deze zijn opgenomen in het strooiprogramma. Het betreft hier zowel fietsroutes als routes voor het autoverkeer, bijvoorbeeld Turennesingel. De afstanden van de woningen tot aan een gestrooide route voldoen aan ons uitgangspunt van maximaal 350 m. Aanbevelingen uit de evaluatie van Grip op Gladheid zjn meegenomen in dit programma

mailto:[email protected]


Bijlage Strooiroutes 2017-2018

Evaluatie Gladheidbestrijding gemeente Nijmegen 2016-2017

07-11-2017

In opdracht van: Gemeente Nijmegen Nieuwe Dukenburgseweg 21 6500 HG Nijmegen Bedrijfsnaam: Dar NV Adres: Kanaalstraat 401 6541 XK Nijmegen

Document: 18-10-17 Evaluatie gladheidbestrijding winterseizoen 2016-2017

Versie: 0.1 Project: Evaluatie gladheidbestrijding winterseizoen

2016-2017 Auteur: Sjoukje van Beek Afdeling: Advies & Realisatie Dar NV

2

Inhoud 1. Inleiding ............................................................................................................................................... 3

2. Algemeen............................................................................................................................................. 4

2.1 Verloop winterseizoen vs. inzet Dar .............................................................................................. 4

3. Opdracht Dar ....................................................................................................................................... 5

3.1 Voldoen aan de inspanningsverplichting ....................................................................................... 5

3.2 Wijzigingen t.o.v. voorgaand winterseizoen................................................................................... 5

3.3 Uitgevoerde strooiacties ................................................................................................................ 6

3.4 Ongewenste situaties tijdens het winterseizoen ............................................................................ 6

3.5 Communicatie ................................................................................................................................ 7

Bijlage 1 Vergelijking winterseizoenen .................................................................................................... 8

3

1. Inleiding Voor u ligt de evaluatie gladheidbestrijding gemeente Nijmegen van het winterseizoen 2016-2017. Dar heeft deze rapportage opgesteld om het winterseizoen en de uitgevoerde werkzaamheden te evalueren en om aan de gemeente Nijmegen te verantwoorden dat aan de richtlijnen voor gladheidbestrijding, die gesteld zijn in het Uitvoeringsprogramma Gladheidbestrijding 2016-2017, is voldaan. In deze evaluatie zullen we op sommige punten terugblikken op een langere periode, omdat de beleidsperiode van ‘Grip op Gladheid’ eind 2017 afloopt. De evaluatie wordt ter informatie aan de gemeente Nijmegen voorgelegd.

4

2. Algemeen

2.1 Verloop winterseizoen vs. inzet Dar

Dar heeft in winterseizoen 2016-2017 in totaal 56 strooiacties uitgevoerd, waarvan 36 preventief en 20 curatief

1. 24 strooiacties hebben plaatsgevonden in 2016 en 32 strooiacties hebben plaatsgevonden in

2017, waarvan één in april. Figuur 1 bevat een vergelijking van de winterseizoenen vanaf 2010.

Er zijn in winterseizoen 2016-2017 ten opzichte van winterseizoen 2015-2016 veel strooiacties

geweest. In bovenstaande grafiek is te zien dat er een verband is tussen het aantal vorstdagen en het

aantal strooiacties. Het aantal strooiacties in winterseizoen 2016-2017 is niet onevenredig veel

geweest. Het totaal aantal strooiend afgelegde kilometers was in winterseizoen 2016-2017 29.515 km,

ten opzichte van 10.518 km in seizoen 2015-2016. Dit is in lijn met het hogere aantal vorstdagen en

strooiacties in winterseizoen 2016-2017.

Bijlage 1 bevat de gedetailleerde vergelijking van de winterseizoenen in tabelvorm.

1 Bij de gladheidbestrijding worden twee werkwijzen onderscheiden, nl. preventief en curatief strooien. Beide methoden worden

uitgevoerd volgends de “nat-strooi-methode”. Preventief strooien vindt plaats op het moment dat de gladheid wordt voorspeld. De wegen en fietspaden worden dan uit voorzorg gestrooid, waardoor de gladheid voorkomen kan worden. Curatief strooien vindt plaats op het moment dat de gladheid al is opgetreden als gevolg van o.a. sneeuw en / of ijzel. Het gaat hierbij om situaties met sneeuw, ijzel, of onverwacht opvriezend wegdek.

0

50

100

150

200

250

Vergelijking winterseizoenen

Aantal vorstdagen

Aantal ijsdagen

Aantal uurvakken metsneeuw

Aantal uurvakken metijzel

Totaal aantalstrooiacties

Figuur 1. Vergelijking winterseizoenen

5

3. Opdracht Dar De gemeente Nijmegen heeft in 2011 haar beleidsuitgangspunten voor gladheidbestrijding geformuleerd en vastgelegd in de beleidsnota “Grip op gladheid”. Jaarlijks maakt de gemeente Nijmegen, als vertaling van dit beleid, een geactualiseerd uitvoeringsprogramma met richtlijnen. De opdracht omvat een inspanningsverplichting, waarbij Dar de verantwoordelijkheid heeft in de winterperiode de gladheidbestrijding volgens de richtlijnen van het uitvoeringsprogramma uit te voeren.

3.1 Voldoen aan de inspanningsverplichting

Methodiek:

Gladheid voorspellen: Voor het meten van gladheid op rijbanen en fietspaden wordt op 2 locaties gebruik gemaakt van het gladheidmeetsysteem (GMS). Op deze locaties bevatten zowel de rijbaan als het naastgelegen fietspad sensoren. Door aanvullend op de regionale weersvoorspellingen van MeteoGroup gebruik te maken van een Gms verbeteren we de betrouwbaarheid van de gladheidsverwachting en kunnen we tijdig anticiperen op veranderende omstandigheden van lokale meetpunten.

Gladheid voorkomen en bestrijden: De in het uitvoeringsplan benoemde methodiek van preventief strooien, curatief strooien en sneeuwruimen is dit winterseizoen aangehouden. Er is deze winter net als voorgaande seizoenen rekening gehouden met duurzaamheid door te strooien met natzout.

Registratie Alle strooivoertuigen van Dar zijn uitgerust met een gps die in verbinding staat met het wintermanagementsysteem. Per strooiactie wordt alle data met betrekking tot de strooiactie in het wintermanagementsysteem vastgelegd. Aan de hand van de gegevens uit het wintermanagementsysteem kan Dar aantonen dat er is voldaan aan de inspanningsverplichting. Dit is o.a. noodzakelijk in geval van een schadeclaim. Dar heeft in winterseizoen 2015-2016 een pilot uitgevoerd waarin de registratie van strooiacties volledig is geanalyseerd. Onduidelijkheden in het wintermanagementsysteem zijn toen nader onderzocht, zodat alle gegevens die het wintermanagementsysteem registreert bij strooiacties te verklaren zijn met als resultaat een goed inzicht in de wijze van registratie in het wintermanagementsysteem.

Zoutkisten en zoutcontainers Er zijn het afgelopen winterseizoen circa 64 grote groene zoutkisten in gebruik geweest, voornamelijk bij parkeergarages. Daarnaast stonden er bij scholen en gemeentelijke instellingen rolcontainers met strooizout. Dar heeft er gedurende het winterseizoen voor gezorgd dat de zoutkisten en rolcontainers bijgevuld werden met strooizout indien dit nodig was. De gemeente Nijmegen(wijkservice) heeft dit winterseizoen weer gele zoutkisten uitgezet, waarvan inwoners gebruik kunnen maken. De gemeente is verantwoordelijk voor deze zoutkisten en het bijvullen ervan met strooizout indien dat nodig is. Dar faciliteert wel het zout voor de zoutkisten aan de gemeente.

3.2 Wijzigingen t.o.v. voorgaand winterseizoen

Areaaluitbreiding In winterseizoen 2016-2017 is er geen areaaluitbreiding geweest en zijn dezelfde strooiroutes aangehouden als in winterseizoen 2015-2016.

6

3.3 Uitgevoerde strooiacties

Tabel 2 geeft een overzicht van de strooiacties die hebben plaatsgevonden in winterseizoen 2016-2017. Bij de routes met een 1

e prioriteit zijn alle preventieve strooiacties binnen de gestelde tijdslimiet

en voor aanvang van de ochtend- en/of avondspits afgerond. Ook de gestelde tijdslimieten voor curatieve strooiacties bij routes met een 1

e prioriteit zijn dit seizoen niet overschreden.

In de routes met een 1e prioriteit is een aparte bruggen en viaducten route opgenomen. Bevriezing op

bruggen en viaducten treedt eerder op dan bij overige wegen. In de uitvoering is hierop geanticipeerd door het toepassen van een bruggen en viaducten route, die apart gestrooid wordt als alleen daar gladheid wordt verwacht. De bruggen en viaducten route is dit seizoen 12 keer gestrooid en de bruggen en viaducten route met daaraan toegevoegd de koude plekken 7 keer. Het strooien van de routes met een 2

e prioriteit (wijkfietsverbindingspaden) en routes met een 3

e

prioriteit is dit seizoen ook conform uitvoeringsplan verlopen.

Strooiacties winterseizoen 2014/2015 2015/2016 2016/2017

Q4

2014 Q1

2015 Totaal

Q4 2015

Q1 2016

Totaal Q4

2016 Q1

2017 Totaal

Totaal aantal strooiacties 16 33 49 6 21 27 24 32 56

Waarvan preventief totaal 10 27 37 5 17 22 20 16 36

Alleen bruggen en viaducten 5 9 14 3 8 11 7 5 12

Alleen bruggen, viaducten en koude plekken 0 2 2 0 3 3 5 2 7

Alle A routes, B routes, fietspaden, bruggen, viaducten en koude plekken

5 16 21 2 6 8 8 9 17

Waarvan curatief totaal 6 6 12 1 4 5 4 16 20

Alleen bruggen, viaducten en koude plekken 0 0 0 0 1 1 0 0 0

Alle A routes, B routes, fietspaden, bruggen, viaducten en koude plekken

6 6 12 1 3 4 4 16 20

3.4 Ongewenste situaties tijdens het winterseizoen

Bemmelse Dijk / Lentse Waranda Begin 4

e kwartaal 2016 heeft Dar geconstateerd dat er op de dijk een kapot paaltje stond, dat de

doorgang voor Dar blokkeerde t.b.v. het strooien van een klein gedeelte van de dijk. Direct na constatering heeft Dar de gemeente hierover geïnformeerd, maar er is verder zowel door Dar als door de gemeente geen verdere actie ondernomen. Gevolg hiervan was dat een klein gedeelte van de strooiroute op de dijk glad bleef tijdens winterse dagen. Op 5 januari 2017 vond precies daar een ongeval met letsel plaats. Ovatonde De open afrit van de N325 richting de Ovatonde waren in winterseizoen 2016-2017 niet in de strooiroutes opgenomen. Deze areaaluitbreiding is niet tijdig gecommuniceerd, of opgemerkt door Dar.

Tabel 2. Strooiacties winterseizoen 2016-2017

7

3.5 Communicatie

Dar heeft winterseizoen 2016-2017 conform het Communicatieplan Gladheidbestrijding gecommuniceerd. Zowel de klachtenafhandeling als de communicatie via twitter en op de website zijn goed verlopen. Klantcontact Er zijn bij Dar 21 meldingen binnengekomen met betrekking tot gladheid. Alle meldingen zijn geregistreerd door ons klantcontactcentrum en indien relevant doorgezet naar de verantwoordelijke binnen Dar: 5 meldingen gingen over gladheid in een strooiroute, 11 meldingen gingen over gladheid buiten de strooiroutes en 5 meldingen gingen over een zoutkist/container die bijgevuld moest worden. De meldingen over gladheid in een strooiroute zijn doorgezet naar- en afgehandeld door de gladheidcoördinator van Dar. De melding over de zoutkisten/containers die bijgevuld moesten worden zijn doorgezet naar- en afgehandeld door de afdeling transportplanning. Deze afdeling is verantwoordelijk voor het (bij)vullen van de zoutkisten en zoutcontainers. Gedurende het winterseizoen zijn er bij de gemeente ook meldingen gedaan over de winterdienst. Een deel van deze meldingen is doorgezet naar ons KCC en in ons systeem geregistreerd. Andere meldingen zijn direct doorgezet naar de gladheidcoordinator van Dar of niet doorgezet naar Dar. Dar heeft geen inzicht in deze meldingen.

.

0 5 10 15 20 25

2014/2015

2015/2016

2016/2017

Meldingen winterdienst

glad in strooiroute

gladheid buitenstrooiroutes

bijvullenzoutkist/container

Figuur 2. Aantal meldingen winterdienst

8

Bijlage 1 Vergelijking winterseizoenen

Gemiddelde minimumtemperatuur per maand gemeten bij KNMI meetstation Eindhoven

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

januari -3,4 6 1,6 -0,9 2,9 5 1,8 -2,3

februari -1,2 2 -3,7 -1,4 3,3 -1,3 0,8 2

maart 2,5 1,7 3,2 -1,1 2,4 1,1 0,7 3,3

oktober 6 7,1 6,4 8,6 9,7 5,7 5,6

november 3,3 3,6 3,3 3 4,8 6,4 2

december -4,8 3,4 2,5 2,6 1,5 7 1,1

Bron

http://cdn.knmi.nl/knmi/map/page/klimatologie/gegevens/maandgegevens/mndgeg_370_tng.txt

Gemiddelde minimuntemperatuur per maand gemeten bij KNMI meetstation in Eindhoven in de Winterseizoenen

2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014 2014-2015 2015-2016 2016-2017

Aantal vorstdagen 69 31 60 24 46 34 47

Aantal ijsdagen 21 14 14 0 3 0 4

Aantal uurvakken met sneeuw 145 47 233 1 47 13 40

Aantal uurvakken met ijzel 9 0 6 0 1 0 2

Totaal aantal strooiacties 41 57 18 49 27 56

Waarvan preventief 37 22

Waarvan curatief 12 5

Raadsvoorstel 132/2017 Verlengen …...Raadsvoorstel Verlengen gladheidsbeleidsnota Grip op Gladheid...

Documents

Transcript of Raadsvoorstel 132/2017 Verlengen …...Raadsvoorstel Verlengen gladheidsbeleidsnota Grip op Gladheid...