2

3

Oefenen in een andere tijd

De oude waarden

hebben ons ver

gebracht …

Alleen brengen ze

ons nu niet verder

meer en zijn ze

onderdeel van het

probleem

geworden.

Vrachtwagen gekanteld op de A50

4

"Op de A50 tussen Ravenstein en Oss moet het verkeer ernstig

rekening houden met vertragingen. Door een gekantelde

vrachtwagen zijn twee rijbanen gestremd. U wordt aangeraden

..."

5

6

Crises zijn de ideale

voedingsbodem voor transities.

Zij zullen ons laten inzien dat een

orkaan door onze samenleving

raast, die ons kan vernietigen.

Daardoor zullen steeds meer

mensen zich realiseren dat zij in

het oog van de orkaan staan en

zullen, als zij eruit stappen, de

storm in alle hevigheid ervaren.

Pas als zij uit het oog van orkaan

stappen kan de machtswisseling

van overheid naar burgers een

feit worden en zich in al haar

facetten openbaren. ()

Maar de systeemcrises vormen

paradoxaal genoeg onze hoop

een duurzame toekomst.

7

De enige autoriteit die

tegenwoordig mag zeggen: 'Je

moet je leven veranderen!' is de

wereldwijde crisis waarvan sinds

enige tijd iedereen merkt dat ze

begonnen is haar apostelen de

wereld in te sturen. Ze bezit

autoriteit omdat ze zich beroept op

iets onvoorstelbaars waarvan ze

de voorafschaduwing is: de

wereldwijde catastrofe. Je hoeft

niet religieus muzikaal te zijn om te

begrijpen waarom de grote

catastrofe de godin van de eeuw

moest worden

8

Hoe moeten we

daarmee omgaan?

Kunnen we ons er

tegen verzetten, of is

iedere nieuwe

technologie

onvermijdelijk? Verdient

de aanhoudende

stortvloed van nieuwe

dingen mijn steun of

mijn scepsis - en doet

mijn keuze er werkelijk

toe?

9

10

11

Maar welke criteria moeten we

aanleggen om afleiding te

vermijden: wát is het beste? Het

Engelse woord voor waarde, value,

geeft een aanwijzing. Het komt van

het Latijnse valere, dat 'sterk zijn'

of 'waardevol' betekent, een

betekenis die we ook terugvinden

in ons woord 'valide'. Wie valide is,

is krachtig en capabel. Bij de

Romeinen wilde valere niet alleen

zeggen dat je over lichamelijke

kracht beschikte, maar ook iets

kostbaarders bezat: gezondheid en

welzijn.

12

Het korte antwoord is:

omdat het moeilijker is dan

je denkt, mede omdat het

weerstand kan oproepen.

De krachten die onze

wereld vormgeven zijn

evenmin in echte

volwassenen

geïnteresseerd als ze dat

in Kants tijd waren, want

kinderen zijn gewilliger

onderdanen (en

consumenten).

13

De agenda van de

vooruitgang trekt

zich niets aan van

de mensen en de

verlangens van de

organisaties die

met veranderingen

worden

geconfronteerd.

14

15

De nieuwe leiders zijn dienstbaar

aan de samenleving en van

onschatbare waarde om nieuwe

waarden en instituties op te bouwen.

Wie niet goed kijkt ziet ze niet, maar

wie wel goed kijkt ziet deze nieuwe

leiders al op de radar. Want

uiteindelijk draaien transities om

mensen. Mensen die al struikelend

leren en verder komen in hun

ontwikkeling en gezamenlijk werken

aan een toekomst die hoop biedt

Een ander frame?

16

volwassen

verleiden zich

volwassener te

gaan gedragen.

17

In plaats daarvan is het in deze eeuw

van onzekerheid onze plicht de macht

aan te wenden om het paradijs

dichterbij te brengen. De nieuwe

wereldorde laat ons geen andere keus

dan vast te houden aan een ambitieus

model voor Europa, want alleen dat zal

verhinderen dat we genadeloos tegen

elkaar uitgespeeld worden door de

grootmachten, onszelf uitputten in een

zinloze strijd om verouderde

industrieën, en het laatste beetje

vermogen verliezen om inspiratie te

bieden aan de naar vooruitgang

hunkerende samenlevingen rondom

ons.

18

We moeten een economisch

stelsel ontwerpen dat er

weliswaar rekening mee

houdt dat mensen vaak

zelfzuchtig zijn, maar dat

optimaal gebruikmaakt van

andere menselijke motieven

en het beste uit mensen haalt.

De kans is groot dat als we

uitgaan van het slechtste in

de mens, we ook het

slechtste uit hem zullen

krijgen.

19

20

Markt en staat

zijn als

tweelingbroeders:

ze kunnen zonder

elkaar niet leven,

en ze versterken

elkaar.

Hiervan is bijna niemand zich bewust

21

Als wij ons geld lokaal

besteden is de kans

namelijk groter dat

het opnieuw bij

onszelf zal worden

uitgegeven en

verdient de overheid

eraan.

22

23

… we zijn rijker geworden

dan we ooit voor mogelijk

hadden gehouden. Daar

staan we lang niet altijd bij

stil. Want weelde went. En

al helemaal wanneer het

geleidelijk is gegaan en

we het jarenlang stapje

voor stapje steeds beter

hebben gekregen. Dan

dreigen we te vergeten

hoe goed we het in feite

hebben.

24

“Mensen te

voeden met

de

dilemma’s

waar we

voor staan”

25

Wil je vernieuwen of

veranderen, dan moet je die

toekomst kunnen verbeelden

of inbeelden en zul je nieuwe

mythen moeten creëren.

Mythen die passen bij onze

wensen en idealen, die een

tijd mee vooruit kunnen. Dan

heb je nieuwe verhalen

nodig. Einstein zei al:

'Imagination is a preview of a

life's coming attractions.'

27

Er waart een

misverstand

door Europa.

Het misverstand

dat het in de

economie

uitsluitend gaat

om geld.

28

29

Mulder zelf pleit voor een

tweede oplossing: minder

werken en arbeid eerlijker

verdelen. De in 1930 door de

econoom John Maynard

Keynes voorspelde 15-urige

werkweek is dankzij

automatisering nu mogelijk of

zelfs onontkoombaar, denkt

Mulder. 'Misschien moeten we

beginnen met vast te stellen

dat we al bijna een 15-urige

werkweek hebben, alleen

heel ongelijk verdeeld.

30

23 februari

Joris Luyendijk

In De Linck, Oss

31

32

Er is een tijdperk van ontwrichting

aangebroken. Maar toch is de

mogelijkheid tot ingrijpende

persoonlijke, maatschappelijke en

mondiale vernieuwing nog nooit zo

reëel aanwezig geweest. Nu zijn wíj

aan zet en daarbij hebben we met dood

en wedergeboorte te maken.

Wat sterft is een oude beschaving, en

daarmee een mentaliteit die maximaal

gericht is op 'ik', materialisme,

consumptie, de groter-is-beter-illusie en

op een door specifieke groepsbelangen

gedreven besluitvorming.

33

34

Maar de vraag is: wat

hebben we aan vrijheid

van meningsuiting als we

niets nieuws te

verkondigen hebben?

Wat hebben we aan

vrijheid van vereniging

als we ons nergens bij

aan willen sluiten? Wat

hebben we aan vrijheid

van godsdienst als we

nergens in geloven?

35

In ons eigen tijdperk

van verbrokkeling en

discontinuïteit

verschaft het verhaal

ons een van de

meest levensvatbare

vormen van identiteit

- voor individu én

gemeenschap.

36

37

Ik wil nog een stap verder gaan en

zeggen dat de bereidheid om

beweringen van economen - en

andere experts - in twijfel te

trekken, een hoeksteen van de

democratie zou moeten zijn. Want

als je erover nadenkt, wat is dan

de zin van democratie als we

alleen maar naar experts hoeven

te luisteren? Als we niet willen dat

onze samenleving wordt bestuurd

door een stel zelfbenoemde

experts, moeten we allemaal iets

van economie afweten en

economen durven aanvechten.

38

39

23 februari

Joris Luyendijk

In De Linck, Oss

40

41

Vrijheid is evenmin: je niets

hoeven aan te trekken van de

macht. Vrijheid is nog minder:

je slaafs neerleggen bij

macht. Vrijheid is het

evenwicht tussen autonomie

en loyaliteit, tussen regeren

en geregeerd worden. Het is

een inzicht dat vandaag, nu

de 'oligarchisering van de

democratie' nog veel heftiger

woedt dan () vijfentwintig jaar

geleden, helemaal vergeten

lijkt.

42

43

'Met 37 jaar kan het

toch niet zo zijn dat je

geen kant meer op

kunt,' vraagt hij. Helpt

het UWV dan niet,

vraag ik. Hij haalt zijn

schouders op. 'Het

UWV is een

computer. Het bestaat

niet.'

44

Hiermee is uw

no-claim volgelopen

en komt u niet in

aanmerking voor

no-claimteruggaaf.

45