Q.U iE S TI O MEDICA-

EACLUE THERAPEUTICA,

PROPOSITA AB iLLUiTR, AC MOBIL. D. D.

J O ANNE - B APTI STA

GASTALDY, REGIS GHRISTIANISSIMI CONSILIARIO

Ac Medico ordinario , Medicina? Do€torc , m** Avcnioncnfi Academia Aggregato , ac ProfelT©?® Primario.

SUB HAC VERBORUM SERIE

AN PASSIONI HYSTERICA GUTT^ MONSPELIENSES.

Q.U AM PRO ALTERO EX PUNGTIs force libi aflignatis , Deo duce & aufpicc Dei par^

' ttjeri conabitur Nobil. D. J A C O B U S PENNlER DE LONGCHAMP, ^ loco de Beaamcrnii DiceccL

Ebroicenfis apud Normanos Medicinas Licenciatus ( in magna Cancellariae Aula Palatii Arcliiepifcop&Uf Die. Aagurti 171.7.

PRO DOCTORATU.

A V E N I O N E,

Apud fRANCISCUM JOSEPH. DOMERGUS Typographum & Bibliopolam 17*7«

D D- DOCTORES aggregati disputaturi.

lllttjir, D. S p I R I T tr s Jos£ PHUs P A R R E L Y , Decmm»

lllufir, D, josEPHus Brun.

Illujir, D. Philippus Chardon.

lllufir. D. pRANCISCUS Dtr

S U D RE. »

lllufir. D. JosEPUs Gaspar. G A u TIE RI Profejjhr Botanicusj

lllufir D. Franciscus d e l a Font.

lllufir. D. Michael GabriEI, A R N A L D u s P, A R R E L Y, Profefior Anatomicus^

lllufir. D. M A R c u s A n d r e a s DE la Font.

D. J o s E pHus Martin,

llltfir. D. JoANNEs Baptista GASTAt-DT , pilius.

ILLUSTRISSIMO AC NOBILISSIMO VIRO D.D. FRANCISeO XAVERIO BON

REGI AB OMNIBUS CONSILIIS , BARONI dz Foutqucs , Domino dc Cellencuvc , Tcrrades Mortels, Sandi Martini de Pruncc Chaulct , Sandi HiUrii , Saadi Quintini , & aliorum locorum*

SUPREMI SENATUS MONSPELIENSIS Principi.

REGl^ SCIENTIARUM SOCIETATIS PR^ESIDI uhimum hoc puolicam Dodrin» fuss

Specimen.

D- D* D, JACOS. PENNIER de longghamp

Medicitaae Liccotiacus. IRUM novum videri po(Je$ hominem longe a te disjunBif^ (imum , tibique hu^enus nullo juo

merito notum ^ id /umere eonfdii , /eu A* • ^

(4) 'potius confidentia ) ut amfUjjimo tuo mmtnl

offer ut tuntulum munus > ^ ji pcrillufirem

tuam dignitatem fait em acerrimum tuum

judicium mn reformidet. At mirum non

erit haud dubie iis c^uibus eH alic[uid cum

fe litteraria commercii, aut qui tuam

norunt in litteratos humanitatem ^ qua

frofeilo tanta ejl^ ut audeat qmjlihet mu^

farum alumnus te convenire , ^ tibi

cliens fe fijiere effecerit que jamdudum muL tiflex tua eruditio cum generis claritate

conjun^a , ut apud curicjorum natura ob»

fervat orum rempuhlicam ficut apud The-

midis cultores teneas principatum. Bine quidquid tibi ^a Viris in utraque fcientia

prfflantibus penditur-i non depi Jed cenffs ^ veTtlgalis loco habendum eH , non mi*

fiori enim dignitate prdfulges dum fupremi

Monfpelienfis fenatus princeps 3 Themidis

pandis oraftda , quam cum Regia Scien^

timum Societatis Prcefes naturdi penetralia

aperis fer ut aris. Ad Phyfica rupem pr a-

cipites funt O" prorupti adituste faci--

les ^ apertos inveniunt ipfus fiudiof^ pu¬

teumque illum altum in quo natura miff

ter ia dei it e [eunt , aqua pauperem inve*.

pirent multi ^ nifi largo beneficentia tua

fonte^ perenni que DoHrina tua Scaturigine

. f 5 . ditaretur. Licet enim principum optima*

tumquc plurimorum exemplo In natura Jlu*

dio non pr^ipuum operam , fed fuccijlvas tantum horas impendas , ex hoc tamen in-

. exhaufio naturapenu novos quotidit thefau*

rosynovas proferf divitias j unum inflar om¬

nium afferam y mgemoffimumjcilicet illud

utilijfmumci^ue circa fet icum aranearum in¬

ventum y ex cj^uo non chyrothecas tantum

regia majejlati dignas ^ gratas conficere^ fed ex ipfo varia remedia ^ guttas il¬

las imprimis celebres Monfpelienjes parare docmjii , quod non Gallia tantum mflra,

fed Germania ^ univerfa Europa ejl de^

mirata , ipfeque pra cateris auguBiJJimus

Eomanorum imperator imperiali fuo Diplo¬

mate aureo numifmate cafarea effigie orna¬

to y flipato fignificarc dignatus efim ^

Hic fe fe offerret ampla laudum mate¬

ries y Mec<enas amplijjime y qua poterit ali^

quando rerum tuarum fcripteres fatigare >

ego vero qui parva pofum offeroque^magna

deterere (f extenuare non pergam. Cum

igitur nlpjil nifi tenue prabere pojjtm prater

officii ^ obfequii voluntatem hdc und laude

eontentus fum^unumque mn meo tantum fed

phyfeorum ^ Medicorum omnium nomine

poffdo y nt dum fupremmn quem tanta cum

I (6) Uttdegerh , totius'Otcltmu hona ; mugiflrutum ebihh, fuffurari te fmumfer fergas , luhorlofts negotiorum curis, nec te

fmiteat illas identidem artis nojlra delt~ ^Hs temper^rf.

f-T' (

A

4

DISSERTATIO ACADEMICA-

O M O integer vitae, Morbif- j que immunis a conditoris ma-

nu vix exiens ^divinae legis ira- memor traditus morbis ac lec-

ho fuit. Miiiier humanitatis pars altera ut viro nocentior, fic ad plores dam^ nata morbos ^ ipfius corporis compages laxior, animus levior, vita ociofa & exer¬ citatione debita uc plurimum vacua ^ morbos, mortalium omnium commune licet ftipendium, frequentiorcs ipfis ac- cerfunt. Levis aura voluptatis qux gra¬ viditatem pratcuriic j brevi in ipfis pro¬ ducit fyncope ^ lypothitnias, naufeam, vomitum , ftupores ^ & fugacis pulchrL tudinis qua adeo fuperbiunt jaduram » fuos habet partus ^ fuos puerperium » fuos abladatiojfuos merifium fupprellio

cuorbos, verbo dieam cum hyppocrate

SexceAtx funt adhuc arumna paren. ‘fi uterus, PrxccCteris pafliooem hyfle- ricam (eligimus hodie piurimoruni alio- rum morborum, uc ita dicam ,compen. dium atque fynopfin quas prochei inftar toc varias induit formas , ut inexpertis imponar facile, qui varia quas (echm tiahic (ympiomaca e caufis naturali¬ bus deducere nefciences a fupernaturali caufa nataies ducere clamitant &: ad divina tanthm recurrentes prasfidia qu^ a rerum omnium Domino & conditore creata fuere medicamenta 'ad ipfius fi- ciit exterorum morborum curationem refpuunt aut ignorant. Sive igitur ia’ paffionis hyftericx paroxifmo rideant ^ lachrimentor , mifccant (eria jocis ^ rumpant interdum vincula , tollant Sc

"onera athletarum humetis imparia , in¬ geniose defipiant ^ peregrinas effutians ignotx lingox voculas , jaceant velutf inanimes, fine pulfu , voce, fpiritu » concutiamur effrenati , mox horrendos emittant ululatus , aiiaque noo minus flupenda iofolitaque peragant i in his &: fimilibus nihil cft nifi naturale, nihii liifi a Medicinx prxfidils fuperabile | ? quem enim latet quid infana poflic fx* l fnina^ aut uc cum antiquis Mcdicinx *

proceribuf i

(9) . proceribus loquamur ^ qujt portenta fufdtai re valeat uterus ,Jt ipfi quod fitierttet appetii denegetur.

Verum ut fateamur quod re^ eft,affed:uig bic mulieribus adeo proprius & peculiaris Tion estftit quin viros interdum afficiat g licet minora tunc lecum trahere foleac fymptomatas & mutato nomine affedia bypocondriaca nuncupetur • fcd ob fupra didas rationes mulieres longe frequentius^ arrociufque divexat» &; inter morbos mow lierum ab antiquis , qui ipfum ab uteri vi¬ tiis deducebant ^ collocatus ^ a ncotericii etiam inter affedos muliebres recenfetur»^ cujus (ane definitionem ^ imo nec exadani deferiptionem ab ipfis etiam logiese leda-» toribus ftrenuis minime praeberi polfe putam nse

Varia ab authoribus forticur nomina hfc afFedus , ratione praecipuorum quibus patur fymptomatum^ alii enim fuffucacio*^ nem, epilepfiam uterinam 5 afthma ^ ftrao^ gulatum 5 afcenfioncin uteri i Scc. Omnei vero communi vocabulo paffionem hyfterl- csm nudcupanc^ Incipit fere femaer hic morbus a levi frigoris fcnfu , vertigine , 8c

;■ ^ifus obfcuratione » rugitu , & borboM rigmis in abdomine, dein fucccdic abdo-^

: minis tenfio , cum motibus cotivulfivis ia plexibus nerveis mefcnccrii, uteri vel sn-

itisioram mdh ita convelluntur , contor^ B

^ .

queottsr, C6ar£bancur interdem & pifpan^ r lur hujus modi partes ut inde foetninae ali¬ quid infiar g!obi in abdomine circumva* gari & ad fauces uti diditant aicendere» iadeque fibi colium ftranguiari , utcruos- que e fuo ioco dimotum ad palatum adur¬ gere putent, perfentiuntur etiam aliquando dolores crebri & atroces, nunc lancinan¬ tes , nunc pungentes, nune rodentes, nune didendentes , modo fixi , modo vagi cuta infigni appetitus virium proftratione,in¬ terdum ver6 cum vomita nunc materiae acidae, nunc ingrati faporis a quo infigne levamen esurgit,accedunt quoque non nun¬ quam animi deliquia nunc mitiora cum fa¬ ciei lanuim pallore in quibus aegrae non loquuntur , audiunt tamen adftantium fer- mones & fufurrus , nuftc graviora & diu¬ tius perfeveranda in quibus fine pulfu fal- tem fenfibiiij fine voce , fine motii jacenr, Alvus fere femper eft adftrida qua laxata arte vel .ponte egregium adeft levamen ■prxferEim fi copiofi fitaul erumpant flatus j

perfentitur etiam cordis palpitatio cura pulfu raro, parvo . debili, & intermittente, ac laboriofa refpiratione j plurima tandem alia fuperveniiinc in hoc afFedu fympto- mata , nec quidem omnia fimul in eadem sEgrotante, fed nunc majora,nunc pauciora < jDunc mitiora , nunc graviora , pro varia !

fubjc^iidifpofitioiQe, §c®atetise morbifica? i

^ ^ fu) faajori aut minori copia ^ aut deteriori <jua2 litate, ut ex dicendis clarius elucefcec.

Cur autem huic affedui magis fint ob- noxite mulieres quam viri, non profedo ab utero , ut imaginantur feminae, pacarunt antiqui, diclhat imperitum vulgus , cum nec loco dimotus , nec tetris malignifque refertus humoribus, fed infons omnino in> noxius , &c in ftatu naturali in hocce alFec- ru defumflarum cadaveribus reperiatur, fed I3t fuperius innuimus, ex leviori mulierum animo, ex nimia ciborum, Scptasfertim pra¬ vorum ingurgitatione, ex vita otiofa quam in umbra parietum torpefcentes degere con- fueverunt, ex violentioribus & frequcncio-. ribus quibus divexantur animi pathematis, & quod pejus adhuc efl; & frequentius heu nimium contingi^quod cupidinis fagittis laedantur faciliusf, venerifque aeftro vividius percellantur , unde fit ut mens concupko objedo intenta nimis reperiatur ,& excutia¬ tur e naturali tranquilitate imaginatio, o(- cillatio vehementior,commotio diuturnior a cerebro ad organa, ab illis ad illud peraga< tur, ficqne mutuS communicatione & re- percutionc mens 6c corpus afficiantur , asf- tuet corpus , caseo igne abfumatur j in ipfo excitentur procellx corpori perniciofx,ani¬ mo funeftx, 6c ab his aliquando ita immu¬ tetur animus, corpufque pervertatur , ut quod natura inilicuit • ratio moderatur, re-

Bij

Jigio confccrat» & naturae tantum debere^ (pOe officium, mentis vitium evadat, Qaodi fane confirmatur ulterius ex eo quod vir-* gioes viro maturje^Sc yidua: prae coeceris paf- iioni hyftericae fine obnoxiae pr^fertim ll virorum libetiori gaudeant confortio. Laat^ $)C opipare vivant 5 dc perverla diaeia utan¬ tur, merborum enim plarimorum 6c paffio- |iis hyftericae fons efl: fere perpetuus, &ia- exhaftus , perverlus jfex rerum non natura¬ lium ufus j & prxfertim in mulieribus qua? debitiori donatx temperamento majores 8c

graviores viris,a taii vitio patiantur fune» fionum l^fiones / quo pado enim laudabilis |oc tantorumque eduliorum iotempeftive > ^ffumptorum fieri poflet digeftio , 6c queni latet morem jam dudusn apud fexiis utriuf- que deledum invaluifle uPetiam quod natu¬ ra fua bonum eft pravum reddant perverfo ufu 8c iDtcmperaotiimaufeabunda fiunt ip- forum convivia nifi plurimis confient fer¬ culis, juftam animalium fruduumque seca^ tem expedare vulgare nimium efl:, his vix e ^atre edudis menfas onerant, ipfis agros, hortos, & viridaria vix efformacis fpoliant, arridetque (emper novitas & pretium, Fruf- ira legitur in (acris codicibus in c(css mul¬ lis erit infirmitas magna,frufira cibi medio¬ critatem ad (anitatem tuendam poftulat dL yiqus (eoex , ventrique deditos puros noq

Spiritus Galenus edocet, plurcs hoir

f I? ) ^icrni dic fubita fternl trtoftc confirmae experientia, ftuftri in medium afFcruntue exempla rutticarum mulierum infiprobo la¬ bori deditarum, Sc parce viventium qu^e longe minoribus morbis & paffione hyf^e- rica inprimis rarius laborant, ha:c & fimi lia aniles putantur fabulx , & Medicoru futilia ac importuna di^a. At brevi ipfaru errorem arguunt indrnera morborum cohors, ipfaquc faspiffime paflio hyfterica Sccuma rede inftituta diseta laetos haurire dies no¬ luerint, non fanicatis modo fed formxegre. gia;, fed pulchitudinis quam 'tantd arte cuf- lodiunt jadura plcduntur , brevi perit in ipfis frontis honos, brevi formae gratia » evanefctt cito blanda genarum conditio 8c qua parte deberent tubefcere vegeti fangui- nis loco, purpuri0b indigent j partiumque omnium mutua congruaque inter fe pro¬ portio jam praemature immutata vixque reparabilis reperitur.

Ex frequentibus igitur animi pathematis vita defide , otiofa , & exercitatione de¬ bita vacua, perverfoque adeo vitje inllitu- |o innumera fuboriri incommoda unumque protheiformem figuram induentem pafiio» nem fcilicetbyftericam mulieres prx cete¬ ris divexare ; Quid mirum ? Sub pondere vitiofae digeftionis, vitiati inde languini$ nervorum toni rigidioris vcl nimihm laxati debent torqueti fpafmis, cruciari morbii

*■:

- . . . ''•+1 BotivUluvis, Colicis divexat! doloribus, Spititufquc inde enati effraeni 8c indomiti diras commovere tetnpeftates, cor debet reiilire, Sc tumultuarie moveri, interdum motu fere defltitui, duida Sc itiprimis fpiri- cuofa debacchari ■, modo nimis quieicere unde membrorum fubfultus, (Irangulacus , vertigiues, deliria, fojpnolenciat, cxtera> que non pauca quae ab eodem fonte pro> cedunt, & ex quibus hujufce adFedus caufie thm remotae & antecedentes , thm con. jundx: feu proxima facili negotio deduci polTunc.

Cum igitur ex vitiata corporis aeconomia excitentur in nobis animi affedus, 8c vici(«; iim ex animi afPedibus vitietur eadem cor^ poris xconomia, Sc in paflione hyderica duplex haze licet inter fe adeb diftans iubf- tantia ut plurimhm aificiatur pro caula hu. jufce affedus antecedente admittere placet animi pathemaca frequentiora Sc violentio , ra, Sc perverfum fex rerum non natutaliana ufum j pro caufa vero proxima irritatio* nem partiun nervearum Sc irregularem ac interturbatum fpirituum motum, feu quod idem cft, clarioris dodrins caufa tres cau. famm fpecies huic aifedui viflgo locum praebentes ftablliemus , remotiditnam feilK cet quam reponimus in viciis digeftionis, 4 quacumque caufa procedant, unde chylus eralTus, vifeidus; Sc ut plurimum aciduj

I

(*5) & dufleras exurgit, remotam quam (tatui^ znus in vitio quod a taii chylo necelTario contrahit fanguis dum''ipn permifcccur, proximam quam in particulis quibufdam acido-acribus hxis partes hbrofas ^nerveas adu pungentibus , & vellicantibus, & libc< rum ac pacatum fpirituum motum inter, turbantibus , reponimus : ex quo triplici caufarum genere fymptomata omnia quas palHonem hyftericam comitantur facile de> duci poffe exiftimamus.

De DiagnoiI hujus al&tflus pauca dicent da veniunt cum in ipHus deferiptione fym, ptomata ipfum ftipantia qute totidem funs figna diagnoftica praefertim ii pldra ex ipli? conjun^a reperiantur fuic attulerimus.

Prognofis vero fic poterit inftitui, Palfio liyfterica in fe & rigoroie loquendo peri¬ culo vacat, (i tamen recurrat frequentihs ^ il atrocius fatviat, fi plura ex fupta recem fitis fympromatis fecum trahat, h adhibi¬ tis fternutacoriis vehementibus. nec ilernu*’ tet.nec moveatur atgrotans.ii animo graviter & fa;pe linquatur, facile excitari nequeat^ & excitata in lypothimiam & fyncopen iterum labatur tunc periculofa cenien- da venit prsfertim ii htec contingant ia pttegnante, patiente , aut puerpera.

Ad Curationem quod ipedar duplex ila<3 lim fe fe ofFertinftituendajextra paroxifmu feiheee & in paroximo.Excra paroxifmum (€«

dulo mveftigcndae cau(ac dirum hunc tum foventes & producentes ut evacuentur» vei ici corrigantur ut pravum amplius nul^ Ium producere poflint cfFeduni«Si igiturvio- lento quodam animi pathemate torqueatur segra vel agitetur 6i ex ipfo oriri foleat paf-^ fio hyderica^ ratione & indudria utendum ut vitetur talis animi alFcdus , removenda cbjeda omnia a quorum ptsefentiarecrudef- cerc poffec, ipfaque procul fugiendo j fi objedi cujufdam imagine mens dclufa^ ip. foque potiri nefas fit vel impoffibile , in fa¬ ga remedium qua‘rendum • fi a nimia 6c in* rempeftiva ciborum ingurgitatione, vidif parciori utendum & digeftionis vitia con¬ venientibus remediis emendanda s fi i Ia* xiori aut rigidiori nervorum compage ^ quoniam tale vitium difficile adoodum corrigi poteft , tunc rigidiori vidus ratio¬ ne utendum ^ ne geoerentUi io nobis hu¬ mores idonei ad tale vitium adaugendum desn opportuno tempore aquis thermalibus uceodum. His fcmel inftitutis ^ adjungen¬ da veniunt remedia digeftionem vitiatam Sc incommoda inde enata corrigere idonea^ inter quae Emetica , Cathartica, aperientia^ ftGniacbica5& volatilia convenire exiftima- tnus pro variis qux fc (e fuccclCue offerunt adimplendis indicationibus 5 balnea quoque ac diluenda noo (pernenda 3 cum enim iC tud dtgotandum genus fit melancholicum^

U oiclaneiiolici ex Hipp. in rantum curan . £ur in quantum humedantur ea rationi prasdicla ultima optime coovcnifc puta¬ mus, Quoniam vero in paroxiiipo veJie- meotiori inprimis auxiliares Medici raanus pofiulant xgrctantes, qux tone loppeditara poffit medicina prxlldia inquiramus ^ quod ut mctliodice peragatur ca omnia in medium advocaodaqux fatifccntcm fanguiois fopitos Scirreiitos fpiritus , niotum ipiorum inordinatum vd imminutuoi^falia fixa ner« veas partes vellicantia primaru viarum fa« burranijfiadlitiverbodicamcaufas i quibus paroxlmos fovetur eradicandas vel corrigen-

' das erit idoneum magis & oportunumi fer^ femper emeticum convenire exiftimamui lumad evacuandum tumad fuccutiendum| dein liqueres ipirituofi & volatiles ut adau-i geatur humorum motus ^ ut iofeitentur extricentur fpkitus.ut falia fixadividantur& atterantur • prx exteris Guttas Moofpeiko% fss proponimus uipote remedium iurro-^.e alKalinum volatile 5 palato ingratum mioiis & nares odore minus graveolenti percellens exieris ejufdem naturx fpiritiiofis liquork bus j quod fane tiim folum rum pior niis aliis remediis permixtum interius & exte« jius prxkribi poteft 1 antequam autem pro^a- grediamur ulterius neceffum omnino puta^ mus remedii noftri compofitioocm variaf^ que ipfms prxparationes prxmirterca

Q

Jt- «

fig; Vulgatum efl: hodie apud medicos cele-’

bres lUas gueeas Anglicaaas ab erudicifli- mo quondam Marcino Lyftcr Caroli fecun¬ di magnx Bricanniac Regis Archiatro adin-» ventas ^ & a clariffimo quondam pittonp Tournefort toto orbe in rc prasfertim bota¬ nica celeberrimo apud Gallos publici juris fadas , nihil aliud elle quam fpiritum fui-, phureum volatilem arte chymica ex boni« bycis tuoicis extradum ex quibus confi, ciuntur Gatex Anglicanx. didx. Non mi¬ nus vulgatam eft etiam Nobiliilimani &: Uludciffimum D, Bon Supremi Senatus Monipelicnfis principem & Regix feien- tiarum Societatis Pr^fidem digniffimumje^ aranearum tunicis fimilem eduxiiTe fpirL tum^ & yolatilem adhuc magis ut variis experimentis comprobavit coram eadem regia Societate ^ totius Occitanias comi¬ tiis Dic 5^ Decembis 1709« Vulgaruntque deinceps ada eruditorum Gailiar^ Baiavia^j Anglix, Germanix, & Icalix = talis autem fpiritus volatilis five ex Bombycis, five ex aranex Tunicis edudus potert: folus propi^ nari fed cum fit admodum volatilis & fa« cile difiipetur, pcrmifcctur vu/go cum li¬ quoribus aliis , & ci ratione pro divcr« fa Medici intentione diverfi ciTe pdflTuat liquores hujufmodi ut v. g. Spiritus Cinna¬ momi ^ £c Cariophillorum dum opus efl: ^lexiteriis ^ efi^entix Ruthx 6c Juniperi, fi

^9 ) Opus fit hydericis ^ Laudanuui liquidum ; & cflsntla Caftord fi aaodina iadicencur » lias divcrfas praeparationes vocantur licer guttas Monfpelienfss quatum dofis eii a gutc, X, ad xx. in pauca vini aut juf- culi quantitate • Quoniam vero in paffionc iiyfterica modo alexiteriis indigemus, dum feilicctin crafTofangaine ita intricati fpiri. tus ,ut vix extricari puffint,mod6 hyftericis dum fcilicet irregulari motu debacchantes fpiritus, convulfivos motus nunc excitant, nunc varias eafque confufas producunt ideas 5 modo anodinis ut fedetur violenta irritatio partibus folidis induda indeque enati dolores & hsec omnia mire poflinc ad-; implere Guttas Monfpelienfcs tum in pa- roxifmo , tum extra paroxifmum , pras- fertimfi praemiffa fuerim unverfalia, Jur^ meritp concludimus,^ ^

' f

Ergo Pajfiom hyjlericie Gutt^ Mwfpellenfes,

FINIS.

a

*»■